e m k p u e o b , t n e e z h a r n n n i e e t v t l o o n t g s o e r r D e f e p v m o e r ! g e t d t e u i o b k n e e a h d r s n g e r g s e e l T ff a t e t m s l a u a t u e b m o n e r l e , s e d g n e a Z m e e m et
h e i d r e d e i Dichter bij Een n e g e t t p e e w Mensen z d n wi e D g a l v stadje a n a a t k u an de M Reuzen, r g erwede o n nt er he t e n h c i z erlijk dr e i w s f l e Z o r men trand ge d r e v p o n eft je ve e t h c a w n e E l de zon p l e zier r e i opkome v i r e g i d l n. De gewe van Be h
Jaarverslag 2010
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Inleiding Dichter bij Mensen
Dichter bij de mensen. Daar werken we aan, en daarom is het ook het thema van dit jaarverslag 2010. Vanuit dit thema willen we op verschillende manieren vertellen wie we zijn, en waaruit dat blijkt. Dichter bij mensen, dichter bij (kunnen) wonen, dichter bij de maatschappij. Het streven is ervoor te zorgen dat ‘wonen’ voor iedereen weer een stap dichterbij komt. En dat doet Woonlinie door zo dicht mogelijk bij mensen proberen te staan.
Uitgegaan van de dubbele betekenis van het woord ‘dichter’, staat het thema in dit jaarverslag op twee manieren centraal. In de inhoud met de ene betekenis, in de vormgeving met de andere. We stellen de mensen als dichters aan de lezer voor. Naar aanleiding van een oproep heeft Woonlinie prachtige gedichten ontvangen, die zijn gebruikt in dit jaarverslag. De dichters zijn samen met hun gedichten, op hun favoriete plek, gefotografeerd.
2
3
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Inhoud
4
6
Verslag van de Raad van Commissarissen
10
Missie, profiel en beleidsthema’s
20
1 Midden in de samenleving 1.1 De huurder centraal
26 26
1.2 1.3 1.4 1.5 1.6
30 30 30 31 31
Onze belanghouders Waardevolle inzet vrijwilligers Prestatieafspraken met gemeenten Contacten met andere corporaties Samen met Verenigingen van Eigenaren (VvE)
2 Kwaliteit & verhuur 2.1 Woningvoorraad 2.2 Woningbezit 2.3 Onrendabele investeringen 2.4 Planmatig onderhoud (PO) 2.5 Niet-planmatig onderhoud (NPO) 2.6 Beheer voor derden 2.7 Verkoop 2.8 Koopgarant 2.9 Sloop
34 34 34 36 37 37 38 38 39 39
3 Voor iedereen een passende woning 3.1 Woonruimteverdeelsysteem 3.2 Toewijzen aan doelgroepen 3.3 Aantal woningzoekenden 3.4 Slaagkans 3.5 Verhuren 3.6 Huurtoeslag 3.7 Tijdelijke bewoning
42 42 43 43 43 44 46 46
3.8 Leegstand 3.9 Huurbeleid 3.10 Bezwaarschriften 3.11 Huurachterstanden 3.12 Ontruimingen 3.13 Huisvesten bijzondere doelgroepen 3.14 Krachten bundelen met zorgaanbieders
46 46 47 47 48 48 48
4 Nieuw bouwen 4.1 Invloed crisis 4.2 Kernontwikkelingen 4.3 Opgeleverde nieuwbouw 4.4 Projecten in uitvoering en ontwikkeling 4.5 Deelname aan rechtspersonen
52 52 52 53 54 58
5 Prettig wonen 5.1 Leefbaarheid in het Land van Heusden en Altena 5.2 Leefbaarheid in Zaltbommel
62 62 62
6 De organisatie 6.1 Kwaliteit van dienstverlening 6.2 Samenwerken en schaalvergroting 6.3 Leren & Werken 6.4 Goed Werkgeverschap 6.5 Een lerende organisatie en talenten vinden, binden en boeien 6.6 Bezetting 6.7 OR 6.8 Personeelsstatistieken 6.9 Organigram 6.10 Uitbreiding werkgebied
66 66 67 67 68 69 71 71 72 72 72
7 Financiële verantwoording 7.1 Het jaarresultaat nader geanalyseerd
76 76
7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9
Liquiditeiten Financiële meerjarenprognose Planning- en controlcyclus Risicoparagraaf Risicoprofiel Interne risicobeheersing en controle systemen Managementverklaring Verklaring bestuur
Jaarrekening 2010 Bijlagen
76 77 77 77 77 77 80 80 82 103
5
Inhoud
Verslag Directeur-bestuurder
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Verslag Directeur-bestuurder
Woonlinie staat er goed voor… Voor woningzoekenden is het door de ‘Tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting’ een stuk minder rooskleurig geworden. Veel van onze huurders kunnen door diezelfde tijdelijke regeling elke vorm van doorstroming wel vergeten. Één van onze belangrijkste belanghouders, de gemeenten, moeten de broekriem flink aanhalen. De verkoop van nieuwbouwwoningen wil maar niet uit het dal komen, waardoor aannemers nog altijd een angstig lege orderportefeuille hebben. Ondanks dat klopt het echt, met Woonlinie gaat het goed. Volkshuisvestelijk gezien gaat het goed, want vrijwel elke woning die in ons werkgebied wordt gebouwd, wordt gerealiseerd door of dankzij een woningcorporatie. Woonlinie speelt hierbij een belangrijke rol. Financieel gezien gaat het goed, althans met de huidige inzichten tot 2014: het moment van de invoering van de huurbelasting. En vooral organisatorisch gezien gaat het goed met Woonlinie: in 2010 zijn twee
6
…van woningen en woonomgeving… In 2010 zijn er 72 huurwoningen opgeleverd, allemaal in Zaltbommel. En precies voor het einde van het jaar, want afspraak is afspraak, ook een Brede school in Zaltbommel. Zo konden de kinderen van de Walsprong en de Fonkelsteen op 4 januari 2011 in een vrolijke optocht van de oude naar de nieuwe school gaan. Ook bevindt zich in het gebouw een kinderdagverblijf voor kinderen met een beperking en een peuterspeelzaal.
…en met het versterken van de dialoog met onze klanten. Woonlinie heeft ook in 2010 diverse klantenpanels georganiseerd en heeft veelvuldig overleg met klanten in bewonerscommissies. Woonlinie zit regelmatig om de tafel met de huurdersverenigingen en er worden kerngesprekken, zogenaamde Winteravondgesprekken, georganiseerd. Uiteraard zijn we 24 uur per dag bereikbaar voor onze klanten, zowel telefonisch als via internet.
…en toch… We maken ons grote zorgen. Zorgen om de doelgroep die tussen wal en schip dreigt te vallen, door onnodige regelgeving. Zorgen om de toon die de landelijke politiek aanslaat als het gaat over woningcorporaties en die zich vertaald ziet in een concept woningwet die werkelijk bol staat van regelzucht. Zorgen om de volkshuisvesting op de middellange en lange termijn, omdat de huurders van Nederland kennelijk verantwoordelijk worden gehouden voor de economische crisis en daarom de rekening moeten gaan betalen.
Daarnaast zijn er in Dussen 17 (starters)koopwoningen opgeleverd, die allemaal zijn verkocht aan mensen uit de directe omgeving. Verder heeft Woonlinie een achtervangfunctie gehad bij het tot stand komen van een CPO-project in Nederhemert (19 woningen) en is begonnen met de bouw van een verzorgingshuis in Almkerk (Antonia) voor 36 plaatsen. Woonlinie realiseert, in nauwe samenwerking en overleg met gemeenten, kleine winkelcentra in Sleeuwijk en Zaltbommel en ontwikkelt samen met de gemeenten Aalburg en Woudrichem nieuwe woongebieden (De Eng in Veen en Almkerk-West).
Dus… Woonlinie staat er goed voor. Toch gaan we door met het verbeteren van de woningen en de woonomgeving, de organisatie en de dialoog met onze klanten. Eerder gesterkt dan verzwakt door slechte regelgeving en de economische tegenwind, zijn we beter dan we ooit zijn geweest, met nog talloze verbetermogelijkheden in het vooruitzicht.
Het gaat echter niet om Woonlinie, maar om degenen voor wie we volgens onze statuten moeten zorgen. Dat is principieel. Dat onze doelgroep door de rijksoverheid beperkt wordt tot één inkomenscategorie, wil nog niet zeggen dat de groep die niet voldoet aan de definitie, ineens niet meer bestaat. Niet alleen de Nederlandse Woonbond steunt ons in dit standpunt, maar ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). We zijn dan ook erg blij met het feit dat alle woningcorporaties, gemeenten en huurdersorganisaties in ons werkgebied een convenant hebben getekend waarin we aangeven er voor iedereen te zijn, die niet zelfstandig in zijn of haar woningbehoefte kan voorzien. En dat, we blijven het herhalen, heeft niets te maken met burgerlijke ongehoorzaamheid.
Maar Woonlinie investeert ook in brandpadverlichting achter woningen, geeft aan de gemeenschap Zaltbommel ‘het Huis van de Vergt’ in gebruik, denkt actief mee op het vlak van kleinestedenbeleid en heeft in Zaltbommel een start gemaakt met een gezamenlijke visie op wonen, welzijn en zorg. Woonlinie is in 2010 actief geweest met het bouwen van woningen en maatschappelijk vastgoed. Ook hieruit blijkt dat we onze rol als maatschappelijk ondernemer serieus nemen en op die wijze vorm willen geven aan onze missie: “Woonlinie wil, daar waar dat past, bijdragen leveren aan bloeiende woonkernen met een eigen karakter en een gevarieerd aanbod van woningen en voorzieningen. Als netwerkorganisatie werken we samen met andere partijen aan een omgeving waarin mensen zich prettig en veilig voelen, kunnen groeien en waaraan zij zelf een waardevolle bijdrage kunnen leveren.”
…gaan we door met verbeteren… Woonlinie heeft zich in het afgelopen jaar verder ontwikkeld. We doen dat aan de hand van ons meerjarenperspectief dat elk jaar wordt vertaald in jaarplannen. Door deze jaarplannen te koppelen aan de P&O-gesprekkencyclus is er echt sprake van een gedragen beleidsplan. De aanbevelingen van de KWH-onderdelen leiden zonder uitzondering tot verbeterplannen voor de komende tijd. We blijven bouwen. Bouwen aan woningen, maar natuurlijk ook bouwen aan draagvlak en bouwen aan de organisatie. Die opgaven zijn nooit af.
Verslag directeur-bestuurder
Peter van den Heuvel, directeur-bestuurder Woonlinie
KWH-labels behaald. Woonlinie is hiermee één van de twee woningcorporaties in Nederland met vier labels (een zogenaamde viersterrencorporatie). Relationeel gezien gaat het goed, omdat de contacten met belanghouders, zoals: gemeenten, provincies en zorgpartijen, nog nooit zo goed en frequent zijn geweest. Misschien juist door de economisch moeilijkere tijden. Met de (veelal nieuwe) colleges van B en W zijn onze jaarplannen voor 2010 doorgesproken, niet zelden bij het krieken van de dag.
Hoe onze toekomst eruitziet? Het opgebouwde volkshuisvestelijke erfgoed bestaat al ruim 100 jaar en Woonlinie kiest voor haar (statutaire) doelstelling. Juist door de mensen voor wie we ons inzetten, ziet de toekomst er hoopvol uit. Het maakt de zoektocht naar verbeteringen interessant en belangrijk. En die zoektocht gaat voort. Altijd maar weer. Gelukkig is datgene wat ons bindt, ook sterk.
Juni 2011 Mr. P.A.W. van den Heuvel Directeur-bestuurder
…van de organisatie… Woonlinie heeft het afgelopen jaar flink geïnvesteerd in de kwaliteit van de medewerkers. En dat heeft resultaat: niet alleen in de vorm van tevreden klanten, maar ook in de vorm van tevreden medewerkers. Naast het KWH-Goed Werkgeverschapslabel zijn we in 2010 ook genomineerd voor Brabants Beste Werkgever. We zijn trots op onze nominatie.
7
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Dichter bij Werkendam Als ik na een dag van werken en na die lange vijftig kilometer de poort van Heusden en Altena binnenrijd juicht het bord aan de kant van de weg, als ware het een finishlijn, ‘welkom in Brabant’. Ik word er dagelijks opnieuw vrolijk van; een melange van vakantiegevoel en thuiskomen aan de rand van de Randstad. Wonen waar het waard is.
Marcel P. Vaandrager, Werkendam
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Verslag van de Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen houdt onder andere toezicht op: • realisatie van de doelstellingen van de organisatie; • realisatie van de volkshuisvestelijke opgaven; • strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten van de corporatie; • opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; • kwaliteitsbeleid; • kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; • financieel verslaggevingproces; • naleving van de toepasselijke wet- en regelgeving. Raad van Commissarissen Woonlinie
De Raad van Commissarissen (RvC) is belast met het toezicht op de algemene gang van zaken binnen Woonlinie en op het beleid van de directeur-bestuurder. Tevens adviseert de RvC het management van Woonlinie en vervult de RvC voor de directeur-bestuurder de werkgeversrol. Woonlinie hecht belang aan een goed ondernemingsbestuur. Daarom onderschrijft de RvC de Aedes-code en de principes uit de Corporate Governance-code voor woningcorporaties. Deze code bevat normen voor goed bestuur en toezicht, transparantie, externe verantwoording en financiële beheersing. In dit hoofdstuk legt de RvC verantwoording af over de wijze waarop hij in 2010 invulling heeft gegeven aan de uitvoering van zijn taken en bevoegdheden.
10
Woonlinie heeft als doel uitsluitend werkzaam te zijn binnen de volkshuisvesting, één en ander met inachtneming van wat in het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh) is neergelegd. Het betreft het huisvesten van de primaire doelgroep, het betrekken van bewoners bij beheer en beleid, leefbaarheid, kwaliteit van het woningbezit, wonen en zorg en het waarborgen van de financiële continuïteit. Om de toezichthoudende taak goed uit te kunnen voeren heeft de Raad van Commissarissen zich regelmatig door het bestuur van Woonlinie laten informeren over de financiële en volkshuisvestelijke resultaten. Als kader voor het uitoefenen van de toezichtstaak hanteert de Raad van Commissarissen het Bbsh, de missie, het meerjarenperspectief, de jaarplannen, de begroting en de managementrapportages. Daarnaast licht de accountant elk jaar het rapport van bevindingen toe in de vergadering waarin de jaarrekening wordt vastgesteld/goedgekeurd. Naast deze meer intern gerichte informatie heeft de RvC ook het nodige ondernomen om zich extern te laten informeren over actuele ontwikkelingen:
• Het bijhouden van vakliteratuur. • Het volgen van symposia (waaronder Vereniging van Toezichthouders Woningcorporatie en Aedes). • Het volgen van cursussen bij de VTW. • Overleg met externe accountant. • Overleg met OR Woonlinie. • Overleg met twee huurdersverenigingen. • Bijwonen van stakeholdergesprekken (kerngesprekken). • Het bijhouden van krantenartikelen van beide werkgebieden. Toepassen Governance-code Eind 2006 heeft de sector een nieuwe Governance-code opgesteld. Hierin is vastgelegd wat de sector verstaat onder goed bestuur. Woonlinie onderschrijft deze Aedes-code. Er is echter een aantal punten waarop Woonlinie afwijkt van deze code. • Benoeming van de bestuurder voor een (her-)benoemingsperiode van maximaal vier jaar. De huidige bestuurder van Woonlinie is benoemd voor de invoering van de code en Woonlinie is daarmee gebonden aan een contract voor onbepaalde tijd. • Benoeming van leden van de Raad van Commissarissen voor maximaal drie termijnen van vier jaar. Leden van de Raad van Commissarissen worden benoemd voor maximaal drie termijnen van drie jaar. • Beperking van de ontslagvergoeding tot het vaste deel van de bezoldiging over een jaar. De huidige bestuurder is benoemd voor de invoering van de code en Woonlinie is daarmee gebonden aan de contractbepalingen op dit gebied. In 2008 is een klokkenluidersregeling en een integriteitcode vastgesteld die zowel voor het bestuur en de medewerkers van Woonlinie geldt als voor de leden van de RvC. Deze documenten zijn te vinden op www.woonlinie.nl.
Tegenstrijdige belangen In 2010 is geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Commissarissen of het bestuur betrokken waren. Alle leden van de RvC zijn onafhankelijk in de zin van de Governance-code 111.2.2. In het kader van een grondtransactie tussen Woonlinie en Coöperatieve Rabobank Altena U.A. heeft de heer Van Dalen (commercieel directeur Coöperatieve Rabobank Altena U.A.) zich in de betreffende vergadering onthouden van een oordeel inzake deze transactie. Samenstelling Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen bestaat uit minimaal vijf personen en maximaal zeven. Leden worden benoemd voor drie jaar en kunnen voor twee volgende zittingstermijnen van drie jaar worden herbenoemd. Binnen de RvC kunnen de leden in een drietal commissies actief zijn: • Remuneratiecommissie. Hierin zitten de voorzitter en de vicevoorzitter. • Werving- en selectiecommissie. Hierin zitten de voorzitter, de vicevoorzitter en de directeurbestuurder. • Auditcommissie. Hierin zitten twee leden, de directeur-bestuurder en de manager Backoffice. Remuneratiecommissie Aan het einde van het jaar heeft er een beoordeling- en functioneringsgesprek plaatsgevonden tussen de remuneratiecommissie en de directeur-bestuurder. Dit gesprek heeft plaatsgevonden aan de hand van de resultaten van een vergadering van de RvC waarin het eigen functioneren van de RvC en het functioneren van de directeur-bestuurder is besproken (de zogeheten ‘zelfevaluatievergadering’). Werving- en selectiecommissie De selectie van nieuwe leden van de Raad van Commissarissen is gebaseerd op een actuele profielschets en een procedure werving en selectie van nieuwe leden. Onderdeel van deze procedure is dat, naast het eigen netwerk, vacatures ook extern bekend kunnen worden gemaakt. Nieuwe leden worden gezocht en beoordeeld door de werving- en selectiecommissie. In de profielschets is aandacht voor de samenstelling, de gewenste deskundigheid en de
11
Verslag Raad van Commissarissen
Taak en werkwijze RvC De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de RvC staan omschreven in artikel 11 tot en met 17 van de statuten van Woonlinie. Deze statuten zijn te vinden op de website www.woonlinie.nl.
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Auditcommissie De auditcommissie is in 2010 twee keer bij elkaar gekomen. Er is onder andere gesproken over:
De werving- en selectiecommissie is in 2010 tweemaal bij elkaar gekomen. Er is één gesprek gevoerd met de heer Ambachtsheer. Deze kandidaat is vanuit het interne netwerk geselecteerd. De heer Ambachtsheer is voorheen wethouder van de gemeente Woudrichem geweest en daarvoor voorzitter van de hoofddirectie bij SNS REAAL Invest N.V.
• wijzigingen RJ 645 en de mogelijke gevolgen voor Woonlinie; • tax control framework; • duurzaam businessmodel; • ontwikkeling liquiditeiten Woonlinie.
• Dhr. J.T.M. van den Broek: - voorzitter programmaraad zorgvernieuwing psychogeriatrie. • Dhr. C.J. Mikhout: - voorzitter seniorenraad Woudrichem; - vrijwillig ouderenadviseur gemeente Woudrichem; - lid commissie Algemeen Financiële Aangelegenheden ACP.
Samenstelling raad van commissarissen per 31 december 2010 Naam
Functie
Geboortejaar (Her)Benoemd
per
Enkele leden van de raad hebben verschillende nevenfuncties. Behalve voor de raad waren sommige commissarissen in 2010 ook actief op diverse andere gebieden zoals hieronder wordt vermeld.
Benoemd
Beroep
Herbenoembaar
t/m
Deskundig
Lid audit
Lid
Lid werving-
heidsgebied
commissie
remuneratie
en selectie
commissie
commissie
Ja
Ja
Ja
Ja
• Dhr. D. Tangemann: - bestuurslid Stichting Capacitor.
Dhr. J.T.M. van den Broek
Voorzitter
1940
2009
2011
Gepens. directeur NWR
Nee
Volkshuisvesting
/zorg
Mevr. W.J.J.H. Adema-van der Pol Vice-voorzitter 1973
2009
2011
Directeur Adviesbureau
Ja
HRM/onderwijs
Dhr. A.A. van Dalen
2010
2012
Commercieel directeur
Ja
Financiën
Lid
1956
Coöperatieve Rabobank
Altena U.A.
Mevr. A.E.A.M. van Eijkeren
Beleidsadviseur
Lid
1953
2008
2010
gemeente Maasdriel
Dhr. C. J. Ambachtsheer
Gepens. directeur SNS REAAL
Lid
1950
2010
2013
Invest N.V. + DGA Alm
Investement BV +
DGA Alm Actief BV
Dhr. D. Tangemann
Lid
Vicepresident HR Performance
vanuit HV
Management ABN-AMRO +
Bommelewaard
DGA iCarYou International BV +
1967
2010
2013
directeur Comoveo GmbH
Dhr. C.J. Mikhout
Lid vanuit
Gepens. teamchef
HV Inbreng
12
1943
2009
2011
Honorering leden Raad van Commissarissen De honorering voor de individuele leden van de RvC was in 2010 € 5.000 per jaar. Voor de voorzitter en de vicevoorzitter was de honorering € 7.500. De vergoeding is in overeenstemming met de richtlijnen zoals deze zijn vastgelegd binnen de adviescommissieMeijering. De RvC heeft geen apart budget voor advies of andere onkosten. De vergoeding van de RvC is niet gekoppeld aan de prestaties van Woonlinie.
Ja
Ja
Overheid/pr
Ja
Financiën
Ja
Financiën
Nee
Financiën
politie
• Dhr. A.A. van Dalen: - voorzitter Bedrijvenkring Altena; - lid van de Raad van Toezicht Zorgplein Maaswaarden.
Verbindingen De rol van de RvC strekt zich ook uit tot de verbindingen van Woonlinie. Deze verbindingen betreffen voornamelijk een zevental Verenigingen van Eigenaren maar ook een deelname in de Commanditaire Vennootschap Partners Uithof III, een project in het kader van matching van taken en middelen. Verder heeft Woonlinie 100% van de aandelen van Bouwlinie B.V.. Bouwlinie B.V. neemt deel in twee vennootschappen onder firma. In V.O.F. Beersteeg heeft Bouwlinie een aandeel van 50% en in de Spellewaard V.O.F. heeft Bouwlinie B.V. 50% van de aandelen. In 2010 heeft Woonlinie Bouwlinie Sleeuwijk B.V. opgericht en bezit 100% van de aandelen. Bouwlinie Sleeuwijk B.V. heeft samen met Bimo Transvaal De Es B.V. in 2010 Ontwikkelingscombinatie De Es en Transvaal V.O.F. opgericht voor de ontwikkeling van het plangebied Transvaal De Es te Sleeuwijk.
• Dhr. C.J. Ambachtsheer: - voorzitter raad van commissarissen Skala Home Electronics bv te Culemborg; - voorzitter Stichting Ontwikkeling Woudrichem; - lid Raad van Advies DAS Legal Finance te Amsterdam; - voorzitter Stichting Muziektent te Almkerk; - vicevoorzitter Rivierenlandfonds te Gorinchem; - lid Raad van Commissarissen Handel und Kredit GmbH.
Ja
/Leefbaarheid
13
Verslag Raad van Commissarissen
achtergrond van de leden van de Raad van Commissarissen. De profielschets is in 2010 niet herijkt.
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Beloning directeur-bestuurder Functie
Geboortejaar (Her)Benoemd
per
Benoemd
Beroep
Herbenoembaar
t/m
Deskundig
Lid audit
Lid
Lid werving-
heidsgebied
commissie
remuneratie
en selectie
commissie
commissie
Dhr. P.A.W. van den Heuvel
Directeur-
bestuurder
1962
1993
n.v.t.
Directeur-bestuurder
Het arbeidscontract met de directeur-bestuurder is aangegaan voor onbepaalde tijd. De beloning is in overeenstemming met het advies van de commissie-Izeboud, ‘Advies van de commissie Arbeidsvoorwaarden Statutair Directeuren Woningcorporaties’. De directeur-bestuurder had in 2010 een belastbaar loon van € 179.000, beloning betaalbaar op termijn € 59.000, inclusief een eigen bijdrage aan een pensioenfonds. De directeur-bestuurder was het gehele jaar fulltime in dienst. Met de directeur-bestuurder is een pensioen overeengekomen op basis van de pensioenregeling van de Stichting Pensioenfonds Woningcorporaties. Het inkomen wordt conform de vereisten van de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens gemeld aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De directeur-bestuurder heeft als nevenfunctie het voorzitterschap van de raad van commissarissen van Stichting Thuiszorg West-Brabant. Deze stichting is niet actief in het werkgebied van Woonlinie. Verder is de directeur-bestuurder actief als voorzitter van het bestuur van de VVD afdeling Uden. Werkzaamheden Raad van Commissarissen 2010 Werkwijze De raad is in 2010 vijf keer bijeengekomen in een reguliere vergadering. Bij een reguliere vergadering van de RvC zijn, naast de directeur-bestuurder, ook andere MT-leden aanwezig, afhankelijk van de te bespreken onderwerpen. Er heeft een zelfevaluatievergadering plaatsgevonden, zonder de aanwezigheid van de directeur-bestuurder. Naast reguliere
14
n.v.t.
Woonlinie
Volkshuisvesting Ja
Ja
/zorg
vergaderingen en een zelfevaluatievergadering zijn twee bijeenkomsten georganiseerd in oktober in het kader van het Goed Bestuurslabel en de beleidsdagen. Reguliere vergaderingen De belangrijkste agendapunten van de (reguliere) vergaderingen waren: • goedkeuring jaarrekening 2009, jaarverslag 2009 en begroting 2011; • beoordeling managementletter; • beoordeling benchmark (Corporaties in Perspectief, Centraal Fonds Volkshuisvesting); • kennisname van managementletter en verslag van bevindingen van de accountant; • kennisname van managementsrapportages; • behandelen punten meerjarenkalender; - herijking statuten - herijking profielschets - beoordeling rollen binnen RvC - honorering RvC - rooster van aftreden RvC; • besluiten tot goedkeuren enkele investeringen evenals enkele besluiten om niet verder te gaan met verwerving/ontwikkeling maar ook verkoop van diverse posities; • kennisname van ontwikkelingen op fiscaal gebied; • kennisname van solvabiliteitsoordeel en continuïteitsoordeel CFV; • benoeming nieuw lid RvC (dhr. C.J. Ambachtsheer) conform advies werving- en selectiecommissie;
• terugkoppelingen van de bijeenkomsten van de remuneratiecommissie en auditcommissie; • bespreken van de resultaten van de strategische jaardoelen 2010 tussentijds en voorgenomen jaardoelen 2011; • gevolgen Europadossier voor woningzoekenden en argumentatie waarom Woonlinie bezwaar aantekent tegen EU beschikking; • rol en acties van Woonlinie (als onderdeel van de keten) bij sociale onrust in Zaltbommel (januari/februari 2010); • toelichting maatregelen in het kader van risicobeheersing van de volgende projecten: project Portage Zaltbommel winkelcentrum met 74 woningen, project Transvaal-De Es Sleeuwijk winkelcentrum met 144 woningen in samenwerking met ontwikkelende aannemer en gemeente Werkendam en project Antonia Almkerk (samenwerking met collega-corporatie); • de verkoop van negen woningen (vijf in Woudrichem, vier in Zaltbommel) aan een belegger; • vaststellen dat werkdomein Woonlinie zich niet beperkt tot enkel DAEB-activiteiten, maar in verband met leefbaarheid kleine kernen juist de combinatie met niet-DAEB-activiteiten essentieel is binnen een Toegelaten Instelling; • kennis nemen van Woonmatch als een door Woonlinie ontwikkeld concept; • goedkeuring verandering statuten op grond van activiteiten op Saba en Sint-Eustatius (uitbreiding werkgebied), maar dit bleek later niet nodig te zijn. Niet onbelangrijk is verder dat de RvC aandacht heeft voor de risico’s en kansen die onlosmakelijk verbonden zijn met projectontwikkeling. In 2010 is een aantal projecten met een inherent risico uitgebreid besproken inclusief de maatregelen die Woonlinie heeft genomen om de risico’s aanvaardbaar te houden. Ook de accountant heeft aandacht voor dit onderwerp, wat onder andere tot uitdrukking komt in de managementletter. Hierin wordt dit risico afgezet tegen andere risico’s en komt ook de accountant tot de conclusie dat Woonlinie zich bewust is van de risico’s en hier op een ’prudente’ wijze mee omgaat (Woonlinie neemt geen onverantwoorde risico’s).
Laag a) Beheersingsrisico’s X b) Woningmarktrisico’s X c) Financiële risico’s X d) Onderhoudsrisico’s X e) Projectrisico’s f ) Fiscale risico’s X g) Compliance risico’s X
Midden X
Hoog
De accountant heeft het jaarverslag en de managementletter in de vergadering van juni toegelicht aan de voltallige RvC. In 2010 heeft geen beoordeling van het functioneren van de accountant plaatsgevonden. Vanuit de interne rapportages is duidelijk geworden dat er in 2010 één klacht is gemeld bij de klachtencommissie. Deze klacht is mondeling toegelicht tijdens de vergaderingen. RvC-leden ervaren het als positief dat de ervaringen vanuit de bezochte VTW-cursussen en seminars onderling worden gedeeld. De beleidsdagen worden als zeer positief ervaren, voornamelijk door de open houding van de directie, zowel in inhoudelijke en strategische zin als vanuit het oogpunt van teambuilding. Het werken met de meerjarenkalender bevalt prima. Zo blijft er aandacht voor onderwerpen die anders onderbelicht zouden kunnen blijven.
15
Verslag Raad van Commissarissen
Naam
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Overige bijeenkomsten Een andere bijzondere bijeenkomst op 5 oktober 2010 was de meeting met commissieleden voor het KWH-Goed Bestuurslabel, waaraan een (bijna) voltallige RvC heeft deelgenomen. Naast het gegeven dat het een prettige en zinvolle bijeenkomst was, is het tevens vermeldenswaardig dat Woonlinie het KWH-Goed Bestuurslabel in 2010 heeft behaald. Het is goed te zien dat ook het KWH constateert dat Woonlinie op de goede weg is.
Verder is in het afgelopen jaar duidelijk geworden dat binnen Woonlinie hard wordt gewerkt aan kwaliteit. Dat bewijst zich extern door het behalen van twee kwaliteitslabels in één jaar waarmee het totaal op vier komt: KWH-Huurlabel, KWH-Goed Werkgeverschapslabel, KWH-Goed Bestuurslabel en het KWH-Maatschappijlabel. Maar wat de RvC ook ziet is dat deze verbetering van kwaliteit ook intern zichtbaar is en breed gedragen wordt onder medewerkers, gezien de jaardoelenrapportage. Woonlinie is in 2010 genomineerd voor Brabants Beste Werkgever.
Verklaring Raad van Commissarissen
Op 7 oktober 2010 is de RvC bijeengekomen voor de zogenoemde beleidsdagen. Hier is met het MT in het bijzonder gesproken over het werkdomein van Woonlinie in het kader van de gewijzigde regelgeving. Daarbij is bijvoorbeeld gesproken met de auteur van de Bossche Casus. In deze Bossche Casus is aangegeven wat de lokale effecten zijn van de ‘Tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting’. Eind november heeft tevens een rondrit langs een aantal nieuwbouwprojecten met de RvC plaatsgevonden. Veel tijd, energie en aandacht is het afgelopen jaar gaan zitten in de gevolgen die het Europadossier heeft voor het werkdomein van corporaties en Woonlinie in het bijzonder. De RvC heeft geconstateerd dat er voor veel inwoners van het werkgebied van Woonlinie met een iets hoger inkomen dan de door het Rijk voorgestelde grens van € 33.614 geen reëel alternatief voor het huren van een woning is. Statuten prevaleren daarbij boven tijdelijke regelingen, hoewel we niet blind moeten zijn voor de mogelijke consequenties. De RvC constateert met genoegen dat het advies is opgevolgd om hierin niet alleen te opereren, maar juist samenwerking met andere belanghouders te zoeken. Dit heeft begin 2011 geleid tot een convenant tussen huurdersorganisaties, gemeenten en corporaties in beide werkgebieden van Woonlinie.
De Raad van Commissarissen heeft haar goedkeuring verleend aan het jaarverslag en de jaarrekening 2010, zoals deze door het bestuur van Woonlinie zijn vastgesteld en dechargeert het bestuur conform artikel 25, lid 6 van de statuten.
Verslag Raad van Commissarissen
Zelfevaluatie In deze vergadering wordt het eigen functioneren en het functioneren van de directeurbestuurder besproken. Aan de hand van een document van PwC (De evaluatie, vragenlijst Institutioneel/procedureel en Relationeel) is het functioneren van de RvC onderling en het functioneren van het bestuur besproken. Hieruit komen de volgende verbeterpunten voor 2011 naar voren: • Verbeteren introductieprogramma nieuwe RvC-leden. • Herschrijven/actualiseren profielschets RvC-leden. • In kaart brengen relatienetwerk stakeholders-RvC leden. • Landelijke informatie beter structureren en aangeven wat van toepassing is (of kan zijn) op Woonlinie. • Terugkoppeling verbeterpunten vanuit KWH-Goed Bestuurslabel zodra deze beschikbaar zijn. • Kwaliteit informatievoorziening vanuit organisatie (in beperking toont zich de meester), kritisch op blijven letten. • Integriteit/compliance verdient meer aandacht.
Decharge De RvC van Woonlinie heeft BDO Audit & Assurance B.V. aangewezen als accountant. De Raad van Commissarissen heeft in overeenstemming met artikel 25, lid 4 van de statuten kennis genomen van de bevindingen van de accountant.
14 juni 2011 Ing. J.T.M. van den Broek Voorzitter Raad van Commissarissen
Quote KWH-rapport Goed Bestuurslabel: “Woonlinie is een gedreven organisatie die ook naar het oordeel van belanghouders maatschappelijke prestaties levert tegen aanvaardbare kosten. Het bestuur is ‘in control’. Dit geldt voornamelijk voor de bedrijfsprocessen die te maken hebben met het beheer van de woningen. Op het gebied van het ontwikkelen van vastgoed zijn de risico’s beter in beeld gebracht en wordt de bedrijfsvoering geprofessionaliseerd.”
16
17
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Zaltbommel Hier tussen de brede stromen, waar ieder graag wil komen ligt heel vitaal vlak aan de Waal een stadje om van te dromen.
Ziet u Zaltbommel in gedachte, dan kan ik wel verwachten, dat u in ’t verschiet minstens ook ziet de singels, brede watergrachten.
Wie grote drukte wil ontwijken en in Bommel neer komt strijken vindt wat hem lust: voor wonen rust. Wat hem zeer naar wens zal blijken.
De Sint Maarten met bommelse toren die kende u van te voren. Maar wie heeft misschien het intense schoons gezien aan de Waaldijk bij de oude watertoren?
Groene weiden met boterbloemen waarop honderden bijen zoemen. Hij heeft een aard die Bommelerwaard. Als een Betuwe ga je hem roemen. Aan ’t Waalplein staat Blote Bertus te wijzen, dat de rivier zó hoog kan rijzen. Soms kribben droog, soms water zó hoog. Bertus kan het u bewijzen.
Kees Lootens, Zaltbommel
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Missie, profiel en beleidsthema’s Missie, profiel en beleidsthema’s
Profiel Veel aspecten kenmerken het (gewenste) karakter van Woonlinie: professioneel, betrouwbaar, sociaal betrokken, kleurrijk. Een netwerkorganisatie, die kwaliteit levert en voor duurzaamheid zorgt. De mensen in hun woonomgeving staan hierbij centraal. Met als prioriteit nummer één: het leveren van een kwalitatief goed en betaalbaar huur-, koop- en serviceproduct. Beleidsthema’s Het Meerjarenperspectief kent de volgende beleidsthema’s:
WONEN
Meerjarenperspectief 2009-2013 Woonlinie
Twee van de vijf jaren waarvoor het beleid is vastgelegd in het Meerjarenperspectief 2009-2013 zijn al weer om. Waar Woonlinie in 2009 voor het eerst aan de slag ging, is Woonlinie in 2010 verder gegaan met het meerjarenbeleidsplan. Missie Woonlinie wil een bijdrage leveren aan bloeiende woonkernen met een eigen karakter en een gevarieerd aanbod van woningen en voorzieningen. Als netwerkorganisatie werkt Woonlinie samen met andere partijen aan een omgeving waarin mensen zich prettig en veilig voelen, kunnen groeien en waaraan zij zelf een waardevolle bijdrage kunnen leveren. Voor de ene woonkern betekent dit een heel actieve rol van Woonlinie, met veel initiatief en begeleiding. Voor andere kernen zal Woonlinie meer belangstellend en waar nodig behulpzaam zijn. Waar mogelijk legt Woonlinie het initiatief bij de mensen.
20
1 Wonen Voor iedereen een passende woning. Daarvoor moet de woningmarkt in beweging komen.
LEEFBAARHEID IN DE KERNEN
2 Leefbaarheid in de kernen Per kern een inspirerende en kansrijke omgeving. Hiervoor moet Woonlinie partnergericht samenwerken.
MAATSCHAPPELIJK VASTGOED
3 Maatschappelijk vastgoed Woonlinie breidt uit en professionaliseert het beheer van maatschappelijk vastgoed. Voorwaarde is het verankeren en borgen van de vastgoedbeheer professie binnen de organisatie.
LEREN EN WERKEN
4 Leren en werken Woonlinie levert, door een actieve rol te nemen in de keten, een aandeel in het stimuleren van onderwijs en bedrijvigheid.
WELZIJN EN ZORG
5 Welzijn en zorg Actief en initiërend zijn op het terrein van welzijn en zorg, met een duidelijke taakafbakening in de keten.
ENERGIE EN DUURZAAMHEID
6 Energie en duurzaamheid Energie en duurzaamheid zijn verankerd in onze bedrijfsvoering. Belanghouders, gemeenten en huurders ondervinden de voordelen van de maatregelen die wij nemen.
KWALITEIT VAN DE ORGANISATIE
7 Kwaliteit van de organisatie Woonlinie wil leren en verbeteren, om de interne organisatie en de externe communicatie verder te professionaliseren.
FINANCIERING VAN DE OPGAVEN
8 Financiering van de opgaven Om onze (maatschappelijke) opgaven te kunnen bekostigen, moet Woonlinie voldoende financieringsruimte hebben. Een blijvend vertrouwen van de kapitaalmarkt in Woonlinie is noodzakelijk.
Uit deze thema’s blijkt duidelijk dat de focus van Woonlinie breder is dan wonen alleen; het gaat om leven en prettig wonen. Producten en diensten moeten voldoen aan hoge kwaliteitsnormen, veel keuze- en combineermogelijkheden en een goede prijs-kwaliteitverhouding. Ook aan milieuaspecten en energiebesparing worden steeds hogere eisen gesteld.
21
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Missie, profiel en beleidsthema’s
De onafhankelijke Commissie Kwaliteitsverklaringen (CKV) heeft beide onderzoeksrapporten van de labels goedgekeurd. Woonlinie heeft zowel het Maatschappijlabel als het Goed Bestuurlabel met een positief resultaat behaald. In 2010 stond de jaarplansystematiek vooral in het teken van SMART formuleren en evalueren. Door een norm toe te voegen aan de jaardoelen van het jaarplan 2010, is het eenvoudiger om de opbrengsten te meten en te beoordelen. Bij kwalitatieve resultaten blijft het benoemen van de norm en het beoordelen van het eindresultaat wel een uitdaging. In bijlage 3 zijn de strategische doelstellingen van het jaarplan 2010 terug te lezen. Deze doelstellingen zijn intern aangevuld met afdelingsspecifieke doelstellingen.
Mevrouw Den Dekker-Van Marion uit Wijk en Aalburg met haar zoontje
In het meerjarenperspectief wordt een verbinding gelegd tussen visie en uitvoering. Verdeeld over vijf jaar zijn onder deze acht thema’s 25 speerpunten gehangen, die weer vertaald worden in 60 operationele doelstellingen. Daarbij formuleert Woonlinie ieder jaar een jaarplan en is de visie dus ook verankerd in de interne bedrijfsvoering. Iedere stap die Woonlinie in haar werk zet, van de visie tot de concrete uitvoering, is hiermee met elkaar verbonden. Uit diverse overleggen met belanghouders komt duidelijk naar voren dat zij de visie van Woonlinie onderschrijven. Tussentijdse balans voor de nieuwe visitatie In de tweede helft van 2010 is Woonlinie een gecombineerde kwaliteitsmeting met KWH aangegaan op twee labels; het Goed Bestuurslabel en het Maatschappijlabel. Het voordeel van een gecombineerde meting is dat het efficiënter is om in één keer alle belanghouders te benaderen en dat er maar één keer een uitgebreide documentanalyse plaats moest vinden. Bovendien kwam de timing voor deze gecombineerde meting goed uit. Over twee jaar, in
22
Uitreiking KWH-Maatschappijlabel en KWH-Goed Bestuurslabel 2012, is het namelijk tijd voor de nieuwe visitatie. Aan de hand van de tussentijdse labelmeting die eind 2010 is afgerond, kan de balans opgemaakt worden met betrekking tot waar de organisatie staat. Inhoud van de kwaliteitsmetingen: - Het Maatschappijlabel kijkt naar de kwaliteit van ons maatschappelijk ondernemen. Belanghouders geven hun mening over de maatschappelijke prestaties en de rol die de corporatie speelt in de lokale omgeving. - Het Goed Bestuurlabel bekijkt de organisatie van het bestuur, de samenwerking tussen directeur-bestuurder en de raad van commissarissen en de verbindingen die zij aangaan met de organisatie, het lokale werkveld en de maatschappij. Bij dit label spreken belanghouders hun mening uit over het bestuur van Woonlinie.
Tijdens de beleidsdagen in 2010 ontstond de vraag of Woonlinie soms niet te ambitieus is. Ons speelveld als corporatie is breed, uitdagend en altijd in beweging. Vooraf bedachte doelstellingen zijn door de actualiteiten aan verandering onderhevig. Hier springt de organisatie, met bevlogen professionals, graag op in. Haalbaarheid is een aandachtspunt. Daarom is in 2011 het aantal jaardoelen ten opzichte van voorgaande jaren naar beneden bijgesteld. Met 59 doelen blijft de ambitie voor onze organisatiegrootte stevig. En dit past ook bij Woonlinie. Uit onder andere het Maatschappijlabel blijkt dat onze belanghouders het hiermee eens zijn. Hoewel Woonlinie niet alle voor 2010 geplande jaardoelen behaalde, blijkt dat driekwart van het jaarplan 2010 goed gevorderd (afgerond of op schema) is en de organisatie wat betreft het behalen van de eindresultaten op de goede weg zit.
Uitgave over opbrengsten van jaardoelen in 2010
De opbrengsten van onze jaardoelen 2010 staan beschreven in een apart opbrengstendocument. Via het Bewonersmagazine BINNEN! en de website www.woonlinie.nl zijn de opbrengsten terug te lezen.
23
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
De rivier De golven razen, beuken met geweld Tegen de koude rompen in het water Ze geselen metaal met luid geklater Eenieder die het meemaakt, staat versteld De wind zweept tegen kolossale stalen Reuzen, rukt aan vlaggen, striemt gezichten, Zelfs wie zich net nog sterk hield, moet nu zwichten En wachten op verdrongen zonnestralen De geweldige rivier kan alles slopen Mensen bidden - is het slim of dwaas? Dat het met hen nog niet is afgelopen Dan, te midden van het eindeloos geraas Breken zwarte luchten plotsklaps open En verlicht een gouden gloed de Maas Cato Montijn, Woudrichem
1
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Midden in de samenleving
1.1 De huurder centraal Onze belangrijkste partners zijn huurders en gemeenten. Twee partijen die zeer zeker overeenkomende belangen hebben, maar qua uitgangspunten verschillen. Huurders, en in hun naam huurdersverenigingen, kijken vooral naar ‘wonen’ op zichzelf. Kwaliteit van de woning en de directe woonomgeving staan centraal. Gemeenten hebben een breder perspectief. Naast wonen en woonomgeving, gaat het hen ook om de leefbaarheid in de wijken. Van Woonlinie verlangen zij, dat wij ons steeds meer gaan ontwikkelen op het gebied van maatschappelijk vastgoed. Daarnaast willen wij voldoen aan de vraag van zorgpartijen, welzijnsinstellingen en scholen. Woonlinie besteedt veel aandacht aan haar huurders, onder andere via overleg met de huurdersverenigingen, het organiseren van inspraakbijeenkomsten en het meten van de klanttevredenheid. Zo leert de organisatie de wensen van de huurders kennen en kan zij sneller en beter op deze behoeften inspelen, bijvoorbeeld op het gebied van service en beheer. In het werkgebied van Woonlinie zijn twee huurdersverenigingen actief, namelijk: • Huurdersvereniging Inbreng voor het Land van Heusden en Altena (Inbreng); • Huurdersvereniging Bommelerwaard voor Zaltbommel (HVB).
26
In 2010 is een redactiegroep opgericht, waar medewerkers van alle afdelingen van Woonlinie in vertegenwoordigd zijn. Deze medewerkers verzamelen wekelijks het nieuws. Dit resulteert in een actieve, dynamische nieuwsstroom op intranet en de website van Woonlinie. Met de nieuwe website is een verbeterslag gemaakt in de informatievoorziening voor onze klanten. In 2010 is een voorzichtige, maar enthousiaste start gemaakt met social mediatoepassingen. Woonlinie is onder andere vertegenwoordigd op Twitter, LinkedIn en YouTube. Andersom vertegenwoordigen medewerkers van Woonlinie hun bedrijf op deze en andere netwerksites. De resultaten zijn klein, maar leuk! Men vindt Woonlinie en reageert op nieuwsberichten, stellingen, vacatures en vragen. Internet is niet meer weg te denken in de communicatie met huurders. Overleg met de heer De Groot, voorzitter van Huurdersvereniging Bommelerwaard In 2010 heeft Woonlinie structureel overleg gehad met beide huurdersverenigingen. De onderwerpen van gesprek waren onder andere: het huurverhogingbeleid, het Europadossier, het Fonds Maatschappelijk Investeren en het strategisch voorraadbeleid. De huurdersvereniging heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het onderzoek voor het KWH-Maatschappijlabel en het KWH-Bestuurslabel.
Klantpanel voor het nieuwbouwproject Munsterkerk in Dussen
het gebied van interne en externe communicatie verwoord. Onder andere het jaarverslag, het projectenboek, de brochure Werken bij Woonlinie en het persbeleid zijn ontwikkeld of verbeterd.
Woonlinie steunt de huurdersverenigingen ieder jaar met een financiële bijdrage. Deze bijdrage is gebaseerd op een bedrag per woning: Woonlinie stelt € 2,50 per verhuureenheid ter beschikking. In 2010 heeft Woonlinie een totaalbedrag van € 10.000 uitgekeerd.
Woonlinie spreekt huurders niet alleen via de huurdersorganisaties. Zij ontmoet haar huurders ook in hun eigen woning, in de wijk, in de twee kantoren, spreekt hen per telefoon of communiceert met hen via de schriftelijke of digitale weg. Actieve huurders nemen deel in klantpanels of bewonerscommissies. Het is belangrijk dat Woonlinie tijdens deze ontmoetingen signalen oppakt die gebruikt kunnen worden om de dienstverlening aan te passen of verder te verbeteren.
Communicatie Het communicatiebeleid dat in 2009 is opgesteld, is ook in 2010 leidraad geweest voor de inzet van communicatievormen. In het communicatiebeleid is de visie en ambitie van Woonlinie op
Een digitale wereld Digitale kanalen zijn een onmisbare aanvulling geworden op de traditionele schriftelijke en persoonlijke communicatiekanalen. In 2010 lag de nadruk in de ontwikkeling van
Ook resulteren de inspanningen van de redactiegroep in een volle programmering voor het bewonersmagazine BINNEN!. Twee maal per jaar ontvangen alle huurders dit magazine. In het bewonersmagazine en op de website worden bewoners, onder andere op aanraden van het kwaliteitsinstituut KWH, actief en frequent gewezen op belangrijke zaken als het indienen van een reparatieverzoek of de mogelijkheden voor het betalen van de huur. Strategische overleggen tussen Woonlinie en de huurdersverenigingen bepalen de koers. De medewerkers van Woonlinie spreken regelmatig met bewonerscommissies van de woonzorgcomplexen. In de steunpuntcommissies en in verschillende appartementencomplexen voor senioren, zoals de Lemmenskamp, de Molenwiek, de Dotter, D’Altenaer, de Citadel en de Ruiterhof, is er tweemaal per jaar een bijeenkomst. Woonlinie heeft in 2010 een nieuwe draai gegeven aan de jaarlijkse kerngesprekken, met de zogenaamde Winteravondgesprekken. Deze Winteravondgesprekken hebben per regio plaatsgevonden. Directie en medewerkers gaan hierbij in gesprek met de bewoners van alle kernen, met als doel om van hen te horen wat er speelt in de buurt.
27
Midden in de samenleving
nieuwe communicatiemiddelen dan ook op digitale communicatie. Er is een nieuw intranet voor de interne organisatie ontwikkeld, gevolgd door een nieuwe website. Een belangrijk onderdeel op de corporatiesite is het Projectenportaal, waar alle nieuwbouw-, onderhoud- en leefbaarheidprojecten in het werkgebied van Woonlinie staan weergegeven.
Woonlinie is een maatschappelijke onderneming; de samenleving bepaalt haar agenda. Dit uitgangspunt vraagt om een zorgvuldige bedrijfsvoering en intensieve samenwerking. De komende jaren wil Woonlinie verder bouwen aan goede gesprekken met de belanghouders en ook verder werken aan een optimale transparantie. Een organisatie die luistert naar partners en naar klanten en vervolgens haar werkzaamheden zo inricht dat die zoveel mogelijk tegemoetkomen aan hun wensen en behoeften.
www.woonlinie.nl
In 2010 is ook het visiedocument ‘Klantpanels’ opgesteld, waarmee deze vorm van participatie een vaste plaats krijgt in het handelen van Woonlinie. Op deze manier kan Woonlinie de mening van haar klanten op een specifiek thema peilen. In 2010 is een pilot gestart met een klantpanel voor een nieuw te bouwen woon-zorgcomplex in Dussen. Ervaringsdeskundigen zijn in een eerste sessie uitgenodigd om hun beeld en ervaringen van een woon-zorgcomplex te delen. In een tweede sessie is het stedenbouwkundig ontwerp met hen besproken. In 2011 wordt dit verder uitgewerkt. De wens bestaat om een combinatie tussen de klantpanels en kerngesprekken te vinden, die één of meerdere structurele momenten biedt om de dialoog aan te gaan met klanten en belanghouders.
28
Huurders die een andere woning moeten betrekken in verband met herstructureringsprojecten worden door de woonconsulenten van het begin tot het einde persoonlijk begeleid. Omdat verhuizen kosten met zich meebrengt, komen deze huurders in aanmerking voor een verhuiskostenvergoeding. In overeenstemming met de wettelijke eisen wordt een vergoeding verstrekt van € 5.327.
1.4 Prestatieafspraken met gemeenten Eind 2009 is het activiteitenplan van 2010 naar de vier gemeenten in het werkgebied van Woonlinie gestuurd: gemeente Aalburg, gemeente Werkendam, gemeente Woudrichem en gemeente Zaltbommel.
1.2 Onze belanghouders Woonlinie onderscheidt verschillende groepen belanghouders. Onze primaire belanghouders zijn de colleges van B en W, gemeenteraden van Aalburg, Werkendam, Woudrichem, Zaltbommel en Maasdriel, de provincie Noord-Brabant, de provincie Gelderland en het Ministerie van VROM. Ook Huurdersvereniging Inbreng en Huurdersvereniging Bommelerwaard, bewonerscommissies, buurtcomités, steunpuntcommissies, wijk- en dorpsraden en klantenpanels horen bij de primaire belanghouders van Woonlinie.
In 2010 vond er tussen Woonlinie en de gemeenten intensief overleg plaats over actuele ontwikkelingen op het gebied van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, onder andere over de impact van de veranderende economische omstandigheden. Omdat gemeenten en woningcorporaties elkaar steeds meer als strategische partners gaan zien, spreekt men elkaar steeds eerder aan op maatschappelijke verantwoordelijkheden. De partners realiseren zich dat er een gedeelde verantwoordelijkheid is en dat er duidelijk moet worden afgesproken wie wat doet. Dit gebeurt soms via prestatieafspraken. In 2010 is een traject opgestart om tot nieuwe prestatieafspraken te komen.
Andere belanghouders zijn maatschappelijke partners, bijvoorbeeld zorg- en welzijninstellingen, onderwijsinstellingen en brancheorganisaties en commerciële partijen waarmee Woonlinie samenwerkt. Toezichthoudende belanghouders zijn Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Woonlinie betrekt onze belanghouders bij onze beleidsvorming. Directie, managementteam en medewerkers halen de agenda op bij hun relaties. Gezamenlijk worden speerpunten opgesteld, die vertaald worden in een meerjarenbeleid en operationele doelstellingen. Belanghouders mogen hun verwachtingen aan Woonlinie helder maken. Zij zijn immers onze samenwerkingsen sparringpartners in maatschappelijke vraagstukken (gemeenten) en vertegenwoordigen de wensen en behoeften van onze klanten (huurdersverenigingen). In 2010 heeft stakeholdercommunicatie een meer prominente plek op de communicatieagenda gekregen. Onder andere de communicatie rondom het Fonds Maatschappelijk Investeren, de meting voor het KWH-Maatschappijlabel, stakeholderbijeenkomsten met de nieuwe Colleges van Burgemeester en Wethouders en de ontwikkeling van een digitale nieuwsbrief zijn opgepakt. Met zorg- en welzijnspartners, zoals Stichting De Riethorst Stromenland en Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland, zijn periodiek strategische overleggen gehouden.
Winteravondgesprek Land van Heusden en Altena
1.3 Waardevolle inzet vrijwilligers Woonlinie zoekt steeds vaker samenwerking met bewoners uit een buurt of complex om op vrijwillige basis kleine klussen te doen. Woonlinie werkt op dit moment samen met 28 vrijwilligers. Deze vrijwilligers onderhouden de contacten met de huurders en andere wijkbewoners. Zij zijn een belangrijk aanspreekpunt voor bewoners. De vrijwilligers vervangen bijvoorbeeld een lamp of houden de tuinen bij. Vooral in een woon-zorgcomplex, waar voornamelijk ouderen wonen, nemen vrijwilligers kleine klussen ter hand. Bewoners zijn namelijk verantwoordelijk voor hun eigen woonomgeving. Een keer per jaar worden de vrijwilligers door hun contactpersonen, onze rayonopzichters en woonconsulenten, bezocht. Tijdens deze gesprekken is er onder andere aandacht voor leer- en verbeterpunten voor de medewerkers van Woonlinie. Verder is er het hele jaar door contact met de vrijwilligers over praktische zaken die in een complex spelen.
Midden in de samenleving
Woonlinie actief op Twitter en YouTube
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Vrijwilliger de heer Gebremariam uit Zaltbommel
Belangrijke onderwerpen bij de prestatieafspraken zijn onder andere: - - - - -
het in stand houden van de kernvoorraad; het verbeteren van het huidige systeem van woonruimteverdeling; het op een hoger peil brengen van de leefbaarheid in de wijken en dorpen; het uitwisselen van informatie; het bevorderen van wonen en zorg op maat.
Hiernaast zijn in diverse ‘ontbijtsessies’ met de betrokken gemeenten de jaardoelen van Woonlinie besproken.
29
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Midden in de samenleving
1.5 Contacten met andere corporaties Op het gebied van woonruimteverdeling werkt Woonlinie in het Land van Heusden en Altena samen met twee woningcorporaties: Woonservice Meander en Woonstichting Land van Altena. Samen worden de huurwoningen aangeboden via de website www.woneninaltena.nl. In de Bommelerwaard werkt Woonlinie samen met Woonstichting De Kernen en Woningstichting Maasdriel. De woningen worden aangeboden via de website www.wonenbommelerwaard.nl. 1.6 Samen met Verenigingen van Eigenaren (VvE) Als gevolg van de verkoop van appartementen in een complex zijn meerdere VvE’s opgericht. De administratie van de meeste VvE’s wordt uitgevoerd door VvE-beheerder Clijbedi. Woonlinie treedt tijdens vergaderingen op als lid/eigenaar van de woningen. Woonlinie neemt deel in de volgende VvE’s: • Vereniging van Eigenaren Rooie Wiel in Hank. Het betreft een complex van tien huurappartementen en vier koopappartementen. Het complex is in 1997 gebouwd. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. • Vereniging van Eigenaren Benjaminslaan in Woudrichem. Het betreft een complex van tien huurappartementen en twee medische ruimten, één apotheek en één huisartsenpraktijk. Het bouwjaar van het appartementencomplex is 1999. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. • Vereniging van Eigenaren Residence d’Altenaer in Werkendam. Het betreft een complex van 42 huurappartementen en 13 koopappartementen. Het bouwjaar van het complex is 2002. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. • Vereniging van Eigenaren De Markt in Wijk en Aalburg. Het betreft een complex van in totaal 80 woningen, waarvan Woonlinie 20 woningen in bezit heeft. Het bouwjaar van het complex is 2007. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. • Vereniging van Eigenaren Hoogstraat 15 en 17 in Woudrichem. Het betreft hier twee bedrijfsruimtes, één huurappartement en één koopappartement. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie wordt gedaan door Woonlinie.
30
Woonruimteverdeelsystemen Wonen in Altena en Wonen Bommelerwaard
Centrumplan De Markt in Wijk en Aalburg
• Vereniging van Eigenaren Oliestraat in Zaltbommel. Het betreft een complex van twee koopwoningen en acht garages waarbij het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie wordt gedaan door Woonlinie. • Vereniging van Eigenaren De Vlinder. Het betreft een complex van 38 woningen in Zaltbommel. Woonlinie maakt deel uit van de VvE zolang niet alle woningen zijn verkocht. Het appartementsrecht is gebaseerd op vloeroppervlak. De administratie wordt verzorgd door AAC Administraties.
31
www.woonlinie.nl
Markt Hier komen alle draden van de stad bijeen. Plaats van recht in voorbije tijden. Gevangen in brons bewaakt een beeld geheimen die het terras bevolken in een stil gesprek. Weemoedig peinzend verrijst de toren boven het dagelijks gewoel. De uren zijn geteld. Aan de einder gloort de nieuwbouw. Jan Groenendijk, Zaltbommel
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
2
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Kwaliteit & verhuur
2.1 Woningvoorraad In 2010 stond de woningmarkt onder druk. In de huidige economie worden (nieuwbouw-) woningen niet meer zo snel verkocht als voorheen. Door deze ontwikkelingen stopt de doorstroming voornamelijk in het middensegment en het duurdere segment, met als gevolg dat er te weinig woningen worden verkocht in nog te bouwen projecten. Woonlinie heeft dit in 2010 ook ervaren. Door projecten te faseren en door het ontwikkelen van een nieuw concept (Woonmatch) zijn in 2010 toch diverse projecten gestart. De vraag naar huurwoningen blijft door bovenstaande ontwikkelingen groot, maar ook in deze markt zit weinig beweging. Mensen blijven vaak in hun (goedkope) huurwoningen wonen, ook als ze meer kunnen betalen. Binnen de beperkte mogelijkheden die Woonlinie heeft, probeert ze voor meer evenwicht op de woningmarkt te zorgen. Dit doet Woonlinie door: • nieuwe woningen te bouwen. Vooral woningen die voor doorstroming zorgen, zoals woningen met zorg voor ouderen; • huurwoningen te verkopen. Met een bereikbare koopprijs zodat deze woningen voor meer mensen bereikbaar worden; • voorzieningen te scheppen voor starters die een woning willen kopen onder Koopgarant voorwaarden.
Plaats Woningen Verzorgingshuis Overige Woongelegenheden Babyloniënbroek 6 Drongelen 15 Eethen 28 Genderen 65 ***1 Meeuwen 21 Veen 149 Wijk en aalburg 370 Gemeente Aalburg 654 1
Werkgebied Woonlinie
2.2 Woningbezit Het woningbezit van Woonlinie bestond op 31 december 2010 uit 4.170 woningen, één verzorgingscomplex met 40 zorgeenheden, één verzorgingscomplex met 26 zorgeenheden en twee overige woongelegenheden. In de onderstaande tabel zijn de woongelegenheden uitgesplitst naar plaats en gemeente.
Hank Dussen Sleeuwijk Werkendam Gemeente Werkendam
6 15 28 66 21 149 370 655 440 267 20 92 819
Andel Giessen Rijswijk Woudrichem Gemeente Woudrichem
193 107 203 615 **1 1.118 1
193 107 203 616 1.119
Zaltbommel Gemeente Zaltbommel
1.580 1.580
****1 1
1.581 1.581
Totaal
4.170
2
4.174
* Aernswaert in Hank met 26 zorgeenheden. ** Lemmenskamp in Woudrichem met 40 verzorgingseenheden. *** Kelderstraat 1 in Genderen is een complex voor begeleid wonen met 12 kamers. **** Één woonwagen
34
Totaal
439 *1 267 20 92 818 1
2
Kwaliteit & verhuur
Verdeling Woningbezit per 31 december 2010
Woonlinie is op verschillende manieren actief op de woningmarkt. Huur, koop of tussenvormen, nieuwbouw of bestaande bouw. Welke doelgroep wil Woonlinie bedienen? En met welke wetten en regels heeft Woonlinie te maken? Het is een constant proces. In combinatie met het streven van Woonlinie om voor iedereen een passende woning te vinden. In 2010 heeft Woonlinie gewerkt aan een beter evenwicht op de woningmarkt, door nieuwe woningen te bouwen, huurwoningen te verkopen en starters die willen kopen onder Koopgarantvoorwaarden korting aan te bieden. Ook is er aandacht besteed aan duurzaamheid en energiebesparing voor de bestaande woningvoorraad.
Huurwoningen aan de Vergtweg in Zaltbommel
Woonlinie is ook in het bezit van 167 niet-woongelegenheden. In de onderstaande tabel staat de uitsplitsing naar gemeente. Verdeling overig bezit per 31 december 2010 Plaats Aalburg Werkendam Woudrichem Zaltbommel Totaal
Bedrijfsruimtes 2 1 5 6 14
Garages 0 27 8 85 120
Overig bezit* 2 3 7 21 33
Totaal 4 31 20 112 167
* Het overige bezit in de bovenstaande tabel bestaat o.a. uit ateliers, ontmoetingsruimtes, peuterspeelzalen, standplaatsen en een brede school.
35
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
In de onderstaande tabel staat de verdeling van het woningbezit van Woonlinie naar huurprijsklasse en per gemeente.
• In de gemeente Woudrichem heeft Woonlinie bij twaalf woningen aan de Almweg in Rijswijk nieuwe kozijnen aangebracht. Ook deze kozijnen zijn voorzien van HR++-glas. De woningen zijn hierdoor van een E-, F- of G-label naar een C-label gegaan.
Verdeling woningbezit naar huurprijsklasse per 31 december 2010 Huur per maand Goedkoop Bereikbaar tot € 357,37 > € 357,37 < € 548,18 Aalburg 147 491 Werkendam 151 594 Woudrichem 303 759 Zaltbommel 419 1041 Totaal 1.020 2.885
Duur tot toeslaggrens > € 548,18 < € 647,53
Duur boven toeslaggrens > € 647,53
Totaal
12 45 50 92 199
4 8 26 28 66
654 798 1.138 1.580 4.170
• In de gemeente Werkendam heeft Woonlinie bij twaalf woningen aan de Zuideveldlaan in Dussen de gevelkozijnen collectief vervangen. Gelijktijdig zijn de woningen collectief voorzien van HR++-isolatieglas. Daarnaast zijn de daken vervangen en het gevelvoegwerk waar nodig hersteld en gereinigd. De woningen zijn van een E-, F- of G-label naar een B-label gegaan.
2.3 Onrendabele investeringen Vaak investeert Woonlinie meer geld in nieuwe woningen dan de huuropbrengsten rechtvaardigen. Dit is een gevolg van het streven van Woonlinie naar de verhuur van kwalitatief goede en betaalbare woningen. Hieronder staat een uitsplitsing van de onrendabele investeringen in 2010 naar project. Soms moeten ook eerder genomen onrendabele toppen worden gecorrigeerd in verband met wijzigen van huurprijzen of toekenning van subsidies of het niet doorgaan van projecten.
36
Gerenoveerde woningen in de Bagijnestraat in Woudrichem
Huurappartementen in aanbouw in de Agnietentuin in Zaltbommel Onrendabele investeringen 2010 (bedragen x € 1.000) Projectomschrijving P131A Agnietentuin Zaltbommel (correctie) P321A Binnenvergt fase 1A, Zaltbommel (correctie) P906 De Vaan, Zaltbommel (correctie) P908A Portage, Zaltbommel Totaal onrendabele top 2010
Onrendabele investering 2010 -187 -2.195 -1.056 5.532 2.094
2.4 Planmatig onderhoud (PO) Het planmatig onderhoud omvat alle werkzaamheden aan de woningen van Woonlinie die een terugkerend karakter hebben. De meeste onderhoudsactiviteiten hebben een cyclisch karakter en laten zich daarom goed plannen. Alle uit te voeren werken zijn in 2010 aanbesteed en afgerond. In 2010 heeft Woonlinie 3,2 miljoen euro uitgegeven aan planmatig onderhoud. Uitgevoerde werkzaamheden in 2010 Woonlinie heeft in 2010 diverse onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd in de gemeenten Aalburg, Woudrichem, Werkendam en Zaltbommel. De huurprijzen van de betreffende woningen zijn niet gestegen door de uitgevoerde werkzaamheden. Hieronder wordt een aantal grote projecten in de diverse kernen verder toegelicht.
2.5 Niet-planmatig onderhoud (NPO) Onder NPO wordt verstaan: al het onderhoud aan de woning waarbij het initiatief bij de huurder ligt. Dit kunnen reparatieverzoeken zijn, maar ook onderhoudswerkzaamheden als gevolg van verhuizing (mutatie). Het niet-planmatige onderhoud kan gesplitst worden in contractonderhoud en mutatie- en reparatieonderhoud. In 2010 heeft Woonlinie 3,9 miljoen euro uitgegeven aan niet-planmatig onderhoud. De verdeling van de totale niet-planmatige onderhoudslasten wordt hieronder uitgesplitst. Niet-planmatige onderhoudskosten 2010 (x € 1.000) Omschrijving Reparatieonderhoud Mutatieonderhoud Contractonderhoud Totaal
2010 1.834 1.589 482 3.905
2009 1.679 890 402 2.971
37
Kwaliteit & verhuur
• In de gemeente Woudrichem zijn in de vesting van Woudrichem tien woningen aan de Bagijnestraat en drie woningen aan de Vissersdijk aangepast aan het historische karakter van de vesting. Bij deze woningen zijn de daken vervangen en is er isolatie aangebracht, is er spouwmuurisolatie geplaatst en zijn de kozijnen vervangen en voorzien van HR++-glas. Daarnaast zijn de gevels gekeimd in diverse kleuren. De woningen zijn hierdoor van een G-label naar een B-label gegaan.
Het woningbezit is opgedeeld in vier prijscategorieën: goedkoop, bereikbaar, duur tot de huurtoeslaggrens en duur boven de huurtoeslaggrens. Het goedkope bezit heeft een huurprijs tot en met € 357,37. Dit bedrag komt overeen met de kwaliteitskortingsgrens uit de Wet op de huurtoeslag (Wht).
www.woonlinie.nl
Mutatieonderhoud Ook mutatieonderhoud heeft een niet-cyclisch karakter. Dit betekent dat Woonlinie deze vorm van onderhoud uitvoert tijdens een mutatie als gevolg van een wisseling van huurder. Dit onderhoud bestaat voor een deel uit het opheffen van gebreken die door de oude huurder zijn veroorzaakt. Voor een deel bestaat het uit preventieve onderhoudsmaatregelen die tijdens het leegstaan van de woning gemakkelijker getroffen kunnen worden. Bij 28 mutaties was sprake van een omvangrijke renovatie van het interieur. Met deze mutaties was in totaal € 685.000 gemoeid (gemiddeld € 24.000 per woning). Bij 70 woningen was sprake van een wat minder ingrijpende renovatie, van gemiddeld € 9.000. Het aantal uitgevoerde mutaties in 2010 is lager dan verwacht werd. Er waren 360 mutaties begroot. Gerekend was op extra mutaties als gevolg van de oplevering van een aantal nieuwbouwprojecten. Het aantal mutaties is echter lager uitgevallen doordat een aantal nieuwbouwprojecten uitgesteld zijn. In totaal vonden er in 2010 250 werkelijke mutaties plaats. Het totaal aantal mutaties is hiermee ongeveer 10% lager dan in 2009. Als gevolg hiervan zijn de mutatiekosten ca. 20% ofwel € 400.000 lager uitgevallen. Contractonderhoud Een aantal onderhoudswerkzaamheden dat een kort-cyclisch karakter heeft of waarvan uitval een hoog afbreukrisico vormt, wordt niet jaarlijks aanbesteed, maar is ondergebracht in onderhoudscontracten. Voorbeelden hiervan zijn onderhoud aan cv-installaties, liften, automatische deuren en schoonmaakonderhoud. In 2010 is het contractonderhoud nagenoeg verlopen zoals verwacht. Voor de nieuwbouwcomplexen zoals de Agnietentuin in Zaltbommel en de Brede school in Zaltbommel
38
zijn nieuwe contracten afgesloten. Ook is er een aantal nieuwe contracten afgesloten voor Citadel in Woudrichem, De Dotter in Hank en de Nije Hof in Zaltbommel.
In de onderstaande tabel zijn de verkopen gesplitst naar gemeente en naar reguliere verkoop of verkoop onder Koopgarant-voorwaarden. Aantal verkopen 31 december 2010
2.6 Beheer voor derden Woonlinie beheerde eind 2010 183 woningen voor derden. Totaal zijn 25 panden voor de gemeente Woudrichem, 68 woningen voor Stienstra Beleggingen en 90 woningen voor het Wooninvesteringsfonds beheerd. Woonlinie verzorgt voornamelijk het technische en administratieve beheer voor deze panden. Het niet-planmatig onderhoud is door Woonlinie uitgevoerd, op verzoek van de vastgoedeigenaren. Tegen betaling voerde Woonlinie ook onderhoud uit.
Gemeente Regulier verkocht Aalburg 5 Werkendam 3 Woudrichem 11 Zaltbommel 4 Totaal 23
Woonlinie beheert het Oude Raedthuys voor de gemeente Woudrichem
Voor de gemeentepanden van de gemeente Woudrichem inde Woonlinie geen huren, maar voor de woningen van het Wooninvesteringsfonds en van Stienstra Beleggingen wel. Naast de eigen contacten met deze partijen hadden de huurdersverenigingen ook een rechtstreeks overleg met deze partijen. 2.7 Verkoop In 2010 is het verkoopbeleid van Woonlinie niet gewijzigd. Zittende huurders hebben het recht hun woning te kopen, als deze daarvoor gelabeld is. In 2010 zijn er in totaal 23 woningen uit de woningvoorraad verkocht. Negen hiervan zijn aan een vastgoedbelegger verkocht. Tien woningen zijn bij mutatie verkocht aan particulieren. Vier woningen zijn aan de zittende huurders verkocht. Er zijn geen huurwoningen uit exploitatie onder Koopgarant-voorwaarden verkocht.
Onder Koopgarant- voorwaarden verkocht 0 0 0 0 0
Totaal 5 3 11 4 23
Per 31 december 2010 zijn er 301 woningen voor verkoop gelabeld: 52 woningen in de gemeente Aalburg, 74 woningen in de gemeente Werkendam, 174 woningen in de gemeente Woudrichem en één woning in de gemeente Zaltbommel. 2.8 Koopgarant Woonlinie biedt huurders de mogelijkheid om met Koopgarant gelabelde woningen met korting te kopen. De huurder wordt eigenaar van de woning, met bijbehorende bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Wil de eigenaar de woning later verkopen, dan koopt Woonlinie de woning weer terug. Het resultaat van de verkoop wordt vervolgens gedeeld. De korting die Woonlinie verstrekt kan variëren tussen de 10 en 33% op de marktwaarde. Door de korting en de terugkoopgarantie is Koopgarant een gewild product, vooral bij starters op de koopmarkt. Voor mensen in de lagere en middeninkomensgroepen wordt hiermee de stap naar een koopwoning mogelijk. Verder komt de woning door de terugkoopregeling altijd bij Woonlinie terug. Woonlinie kan de woning op deze wijze ook voor volgende bewoners betaalbaar houden.
In 2010 zijn 32 woningen verkocht onder Koopgarant: dertien nieuwbouwwoningen in plan Zandweide en negentien woningen in plan CPO Nederhemert. Er zijn tien woningen terug aangeboden. Voor zes daarvan heeft de terugkoop ook in 2010 plaatsgevonden. Van de teruggekochte woningen zijn er drie weer in 2010 verkocht, waarvan één zonder Koopgarant voorwaarden.
Kwaliteit & verhuur
Reparatieonderhoud Reparatieonderhoud heeft een niet-cyclisch karakter. Dit betekent dat Woonlinie deze vorm van onderhoud uitvoert na een door een huurder gemeld verzoek tot reparatie. Het gaat hierbij meestal om het verhelpen van een storing. Over het algemeen vraagt dit type onderhoud veel arbeid.
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
2.9 Sloop In 2010 is één woning gesloopt. De woning is gesloopt in verband met het herstructurerings-project De heer Pruijssen en mevrouw Elshout in hun Agnietentuin in Zaltbommel. nieuwe woning in de Zandweide in Dussen Naast deze woning zijn 21 garages gesloopt om nieuwbouwwoningen te realiseren in de wijk de BinnenVergt in Zaltbommel.
In 2005 heeft Woonlinie de eerste woningen verkocht onder Koopgarant-voorwaarden. Eind 2010 heeft Woonlinie in totaal 108 terugkoopverplichtingen (80 woningen en 28 appartementen).
39
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Genoeg Toegewezen, een huis met zon Een andere plek in het dorp Om te gaan wonen Wat wil je nog meer? Een woning waarin je omhoog wordt getild Als je naar boven wil De grote tafel in de keuken Om aan te leven Twee stoelen met snoer Voor lekker onderuit In de douche een nieuwe kraan Voor het wassende water En tegen de muur die blind is Een bed om te slapen Hier zullen we verder leven Samen met onze kinders, familie en vrienden Genieten van de tijd Wij zijn huurders geworden. Cobi Brienen-Pater, Werkendam
3
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Voor iedereen een passende woning 3.2 Toewijzen aan doelgroepen In het Bbsh is bepaald hoe woningen passend worden toegewezen. Hierbij wordt gewerkt met inkomens- en huurgrenzen. Het landelijk gemiddelde (2006-2009) van woningen die passend worden toegewezen is 90%, waarvan 73% aan de primaire doelgroep.
3.1 Woonruimteverdeelsysteem Woonlinie werkt samen met de corporaties in het Land van Heusden en Altena en de Bommelerwaard op het gebied van woonruimteverdeling, respectievelijk onder de namen “Wonen in Altena” en “Wonen Bommelerwaard”. Doel van beide woonruimteverdeelsystemen is transparantie en eenduidigheid voor woningzoekenden en alle andere belanghebbenden. Afstemming tussen de verschillende corporaties in de regio’s maakt het zoeken naar een woning eenvoudiger.
3.3 Aantal woningzoekenden Het aantal woningzoekenden is met 6% toegenomen ten opzichte van 2009. De stijging van het aantal actief woningzoekenden is 4%. In de onderstaande tabel staan de aantallen op een rij.
In 2010 zijn alle woningzoekenden van “Wonen in Altena” en “Wonen Bommelerwaard” geïnformeerd over de gewijzigde spelregels voor woonruimteverdeling. Hierin wordt de woningzoekende gevraagd om het inkomen op te geven of aan te passen op de website, in verband met de invoering van de inkomensgrens bij woningtoewijzingen als gevolg van de Europese beschikking (‘tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting’). Convenant ‘Tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting’ Woningzoekenden met een belastbaar inkomen hoger dan € 33.614, komen volgens de ‘tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting’ per 1 januari 2011 niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning
42
Bij Woonlinie is in 2010 82% van de woningen passend toegewezen, waarvan 65% aan de primaire doelgroep. Woonlinie blijkt minder passend toe te wijzen dan het landelijk gemiddelde. De reden hiervoor is dat Woonlinie sinds de invoering van het nieuwe woonruimteverdeelsysteem (in 2006) het inkomenscriterium heeft losgelaten.
3.4 Slaagkans De slaagkans geeft aan hoeveel kans iemand heeft op een woning, als diegene actief reageert.
In bijlage 2 is een schema met het aantal toewijzingen volgens de Bbsh-tabel opgenomen.
Woonlinie in de lokale en landelijke media, naar aanleiding van de nieuwe regelgeving voor corporaties (huurprijs tot € 652,52), maar hebben ook niet voldoende inkomen om een hypotheek te krijgen. Huurwoningen in de vrije sector zijn schaars in het werkgebied en de huurprijzen beginnen veelal bij € 900. De middeninkomens vallen met de nieuwe regelgeving tussen wal en schip. Woonlinie heeft samen met de collega corporaties, de gemeenten, de huurdersverenigingen en de Woonbond een convenant getekend waarmee zij deze doelgroep toch de mogelijkheid van een betaalbare huurwoning biedt. Er is voor gekozen om ruimere inkomensgrenzen te hanteren. Woningzoekenden met een middeninkomen (tussen € 33.614 en € 43.000) komen in aanmerking voor woningen met een huurprijs vanaf € 554,76 t/m € 652,52. Hiermee laat Woonlinie haar statutaire regels prevaleren boven die van de tijdelijke regelgeving. Door het standpunt dat Woonlinie innam met betrekking tot het EU-dossier en de nieuwe regelgeving voor woningcorporaties, heeft Woonlinie in de laatste maanden van 2010 aanvullende, landelijke persaandacht gekregen.
In 2010 bestond de grootste groep woningzoekenden uit eenpersoonshuishoudens. In beide regio’s bedroeg deze groep bijna de helft van het totaal aantal woningzoekenden. In de regio Bommelerwaard bevond de grootste groep woningzoekenden zich in de leeftijdsklasse van 31 t/m 54 jaar. In de regio Land van Heusden en Altena bevond de grootste groep woningzoekenden zich in de leeftijdsklasse vanaf 65 jaar.
De slaagkans voor woningen in de kern Zaltbommel is verhoogd: 11% in 2010 ten opzichte van 7% in 2009. De stijging van dit percentage heeft te maken met aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen in 2010. In het Land van Heusden en Altena is de slaagkans gestegen van 19% in 2009 naar 24% in 2010. De woningen kunnen op verschillende manieren aangeboden worden aan de huurders. In de onderstaande tabel is de uitsplitsing te zien naar aanbodmodel, lotingmodel en optiemodel:
Aantal woningzoekenden gesplitst naar werkgebied De verdeling van het aantal aangeboden woningen naar model werkgebied Bommelerwaard Land van Heusden en Altena Totaal % toename ten opzichte van vorig jaar
Aantal 2010 7.471
Aantal 2009 7.015
Actief 2010 1.697
Actief 2009 1.635
6.624 14.095
6.266 13.281
1.734 3.431
1.671 3.306
6%
4%
In de Bommelerwaard bedraagt het aantal actief woningzoekenden 22% van het totaal aantal woningzoekenden. In het land van Heusden en Altena is dit 26%. Gemiddeld waren er voor elke woning die vrijkwam in het aanbodmodel in de Bommelerwaard 40 kandidaten en voor het Land van Heusden en Altena gemiddeld 30 kandidaten. In 2010 reageerde 92% van de woningzoekenden van Wonen Bommelerwaard via internet. In het Land van Heusden en Altena was dit 89%.
Bommelerwaard Land van Heusden en Altena
Aanbodmodel 87% 94%
Lotingmodel 10% 5%
Optiemodel 3% <1%
Aanbodmodel: iedereen kan reageren, indien ingeschreven voor een huurwoning, selectie naar inschrijvingsdatum (met uitzondering van urgentie, woonzorgindicatie etc.). Lotingmodel: alle ingeschreven woningzoekenden kunnen reageren, ongeacht urgentie. Toewijzing vindt plaats door loting. Optiemodel: woningzoekenden kunnen een optie nemen op een woning. De wachtrij wordt bepaald door de datum waarop de optie is genomen.
43
Voor iedereen een passende woning
De zoektocht naar betaalbare woonruimte is en blijft lastig; ze is een schaars goed. De ‘Tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting’ die ervoor zorgt dat woningzoekenden met een belastbaar inkomen hoger dan €33.614 niet meer in aanmerking komen voor een sociale woning, maakt die zoektocht niet makkelijker. Woonlinie vindt het belangrijk dat de verdeling van woonruimte zo eerlijk en transparant mogelijk plaatsvindt. Doorstroming vindt Woonlinie belangrijk voor onze huurders, maar ook dat wordt beperkt door diezelfde tijdelijke regeling. De middeninkomens vallen tussen wal en schip. Daarom heeft Woonlinie samen met collega-corporaties, gemeenten, huurdersverenigingen en de Woonbond een convenant met ruimere inkomensgrenzen getekend, waarmee zij deze doelgroep toch de mogelijkheid op een betaalbare huurwoning biedt.
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Voor iedereen een passende woning
3.5 Verhuren In 2010 zijn er bij Woonlinie in totaal 308 woningen ter beschikking gekomen voor verhuur: 116 in het Land van Heusden en Altena en 192 in Zaltbommel, waarvan 72 nieuwbouwwoningen (66 appartementen in de BinnenVergt en zes eengezinswoningen in de Agnietentuin). De mutatiegraad in 2010 is 6,0%. In vergelijking met het landelijk gemiddelde (8,4% in 2009) is dit aan de lage kant. Onze referentiecorporaties zitten op een gemiddelde mutatiegraad van 7,4%, dus hierop blijft Woonlinie ook achter. In 2010 zijn de vrijgekomen woningen als volgt toegewezen: Toewijzing Eenpersoonshuishoudens Tweepersoonshuishoudens Drie- en meerpersoonshuishoudens Gezinssamenstelling onbekend Totaal
Zaltbommel 50% 29% 13% 8% 100%
Land van Heusden en Altena 38% 31% 20% 11% 100%
In 2010 zijn er in het Land van Heusden en Altena 31 woningen toegewezen aan urgenten (sociaal en herstructureringskandidaten). Dit zijn woningen van Woonlinie, Woonservice Meander en Woonstichting Land van Altena en is 9% van het totale woningaanbod van de drie corporaties. Woonlinie heeft in totaal 16 woningen verhuurd aan urgenten in het Land van Heusden en Altena. Dit is 14% van het aantal woningen dat door Woonlinie is aangeboden in het werkgebied. In 2009 is Wonen in Altena gestart met een verscherpt urgentiebeleid. Dit houdt onder andere in dat iedere urgentieaanvraag op de verscherpte voorwaarden wordt getoetst door Trema, het onafhankelijk indicatieorgaan. Een gevolg hiervan is dat Woonlinie van 2009 naar 2010 van circa 35 sociale urgenten teruggegaan is naar circa vijf sociale urgenten. De overige elf urgenten zijn herstructureringsurgenten.
44
Nieuwe huurwoningen in de Agnietentuin in Zaltbommel In 2010 zijn door Wonen Bommelerwaard 40 woningen toegewezen aan urgenten. Dit zijn woningen van Woonlinie, De Kernen en Woningstichting Maasdriel. Zij vormen samen 10% van het aantal woningen dat is aangeboden door de drie corporaties. Woonlinie Zaltbommel heeft in totaal zeven woningen verhuurd aan urgenten. Dit is 4% van het woningaanbod van Woonlinie Woudrichem. In 2010 zijn door Woonlinie in totaal 25 statushouders gehuisvest, waarvan 23 in het land van Heusden en Altena en twee in Zaltbommel. In de tabel hieronder is te zien hoe de taakstelling is verdeeld over de verschillende gemeenten.
De heer Bahnam uit Woudrichem
Gemeente Taakstelling Aalburg 8 Woudrichem 5 Werkendam 8 Zaltbommel 19
Jacco van Oudheusden, in de aanbouw die vanwege zijn gezondheid aan het huis is gezet
Deel Woonlinie begroot 2010 6 3 3 9
Gerealiseerd door Woonlinie 2010 13 6 4 2
Woonlinie heeft in het Land van Heusden en Altena een voorstand opgebouwd door meer mensen te huisvesten dan de taakstelling aangaf. De taakstelling voor de gemeente Zaltbommel is behaald doordat de andere corporaties van Wonen Bommelerwaard een voorstand hadden. Per saldo heeft Woonlinie dus voldaan aan de afgesproken aantallen.
In Zaltbommel is één woning met Wmo-label verhuurd. In het Land van Heusden en Altena zijn er geen Wmo-woningen beschikbaar gekomen. De toewijzing voor Wmo-woningen gaat via de diverse gemeenten en op basis van CIZ-indicaties (Centrum indicatiestelling zorg). Daarnaast zijn er woningen verhuurd op basis van een zogenaamde woonzorgindicatie. Dat betekent dat alleen woningzoekenden met een bepaalde zorgbehoefte voor een dergelijke woning in aanmerking komen. Aanvragen voor woonzorgindicaties worden beoordeeld door een onafhankelijk indicatieadviseur. De 66 nieuwbouwappartementen in de Nije Hof zijn met een woonzorgindicatie aangeboden. In het Land van Heusden en Altena zijn 26 woningen op basis van een woonzorgindicatie verhuurd.
45
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Huurders kunnen ervoor kiezen om de huurtoeslag te laten storten op hun eigen bankrekening of op de rekening van Woonlinie. Alleen in het laatste geval ziet Woonlinie dat een huurder huurtoeslag ontvangt. Het aantal huurders dat huurtoeslag ontvangt via Woonlinie is vrijwel gelijk gebleven. Aantal huurders met huurtoeslag via Woonlinie Aantal huurders dat per ultimo jaar aanspraak maakt op huurtoeslag via Woonlinie
2010
2009
2008
2007
768
773
881
837
3.7 Tijdelijke bewoning Woonlinie schakelt Camelot Beheer B.V. in om sloopwoningen tijdelijk te laten bewonen. Hiermee wordt voorkomen dat woningen aan vandalisme bloot worden gesteld. Daarnaast blijft een straat of wijk voor de overige bewoners veilig en bewoonbaar. In 2010 waren 25 woningen in beheer bij Camelot Beheer B.V.. 3.8 Leegstand Eind 2010 stonden achttien woningen en twee bedrijfspanden om diverse redenen leeg.
Aantal leegstaande panden met reden Periode Verkoop Aanbieding Mutatie onderhoud Sloop Projecten Totaal ≤ 3 maanden leeg 3 3 5 (waarvan 2 6 0 17 bedrijfspanden) > 3 maanden leeg 0 0 0 1 2 3 Totaal 3 3 5 (waarvan 7 2 20 2 bedrijfspanden)
Verkoop: als een woning vrijkomt en voor verkoop gelabeld is tot het moment van verkoop. Aanbieding: de woning wordt al wel aangeboden, maar er is nog geen nieuwe huurder. Mutatieonderhoud: door het onderhoud dat gepleegd wordt staat de woning op dat moment leeg. Sloop: deze woningen staan leeg omdat ze op de nominatie staan om gesloopt te worden. De leegstand is de periode waarin de woningen gereedgemaakt worden om in gebruik te geven aan de antikraakorganisatie Camelot Beheer B.V.. Projecten: deze woningen staan leeg omdat ze vanwege een project ingezet worden, bijvoorbeeld als ‘bouwkeet’. 3.9 Huurbeleid Volgens de afspraak in het coalitieakkoord van 2007 werd ook in 2010 de stijging van de huren gekoppeld aan het inflatiecijfer van voorgaand kalenderjaar. Dit betekent dat het maximale huurverhogingpercentage voor de periode 1 juli 2010 tot en met 30 juni 2011 gelijk was aan het inflatiepercentage 2009, te weten 1,2%. Woonlinie heeft zich hieraan geconformeerd. De huurverhoging heeft betrekking op alle (on)zelfstandige woningen, woonwagens en standplaatsen, exclusief woningen op de slooplijst waar een sloopbesluit voor is genomen. Voor garages, bergingen en parkeerplaatsen bedroeg de huurverhoging 3%. Bij bedrijfspanden is het huurverhogingpercentage doorgaans afhankelijk van het consumentenprijsindex cijfer (CPI-cijfer), gepubliceerd door het CBS. Per 1 juli 2010 is de liberalisatiegrens niet verhoogd; deze bleef gehandhaafd op € 647,53.
46
Woonlinie voorgekomen. In dit geschil is Woonlinie in het gelijk gesteld. In 2010 heeft er een evaluatie plaatsgevonden met de geschillencommissie. Voor de klachtenafhandeling in de Bommelerwaard kan de Regionale Klachtencommissie Woningcorporaties Rivierenland worden geraadpleegd. Deze klachtencommissie ontving in 2010 geen klachten over Woonlinie. 3.11 Huurachterstanden Totaal huurachterstand In 2010 is er in het aantal huurdebiteuren met huurachterstand een lichte stijging van 2% zichtbaar. Ook het bedrag aan huurachterstand stijgt ten opzichte van 2010. Per maand was de achterstand gemiddeld € 235.000. De afwijking van het eindsaldo 2010 wordt veroorzaakt door het aangaan van enkele nieuwe contracten voor niet-woongelegenheden. De openstaande bedragen voor deze contracten zijn in 2011 volledig voldaan door de huurders.
Hugo de Grootstraat in Woudrichem
Besloten is om ter vereenvoudiging van de huurtoeslag de huurparameters met ingang van 1 januari (in plaats van 1 juli) aan te passen. De maximale huur in de regeling voor de huurtoeslag is gekoppeld aan de liberalisatiegrens. Deze wordt op 1 januari 2011 verhoogd.
Bij mutatie is het mogelijk dat de huur van een woning wordt geharmoniseerd. Woonlinie zit wat betreft huur met een gemiddelde van 61,3% van de maximaal toegestane huur onder het landelijk gemiddelde van 71,5% (in 2009). De streefhuurpercentages bevinden zich voor Woonlinie op 65% in het Land van Heusden en Altena en op 75% in Zaltbommel. 3.10 Bezwaarschriften In september 2009 hebben de corporaties Woonlinie, Meander en Land van Altena een gezamenlijke geschillencommissie opgericht. In 2010 is één geschil tussen een huurder en
In 2010 is het incassobeleid verder aangescherpt. Een belangrijk onderdeel van het aangescherpte incassobeleid is preventie van (oplopende) huurachterstanden door persoonlijke benadering. Door eerder persoonlijk contact worden betalingsproblemen eerder gesignaleerd en oplopende schulden voorkomen. Betalingsregelingen Een ander gevolg van het aangescherpte incassobeleid is dat er steeds meer betalingsregelingen voor lagere bedragen worden afgesloten. Het aantal betalingsregelingen aan het einde van 2010, in totaal 72 regelingen, is ten opzichte van begin 2010 verdubbeld. Dit komt doordat huurders eerder worden benaderd wanneer de huurachterstand dreigt op te lopen. Deurwaarder In 2010 zijn er 55 openstaande vorderingen overgedragen aan de gerechtsdeurwaarder. Door huurders met achterstanden persoonlijk te benaderen en dus achter de voordeur te komen, vermindert het aantal overdrachten naar de deurwaarder. In het laatste kwartaal van 2010 is dit al duidelijk te zien. Vanaf september tot en met december 2010 is het aantal dossiers bij de deurwaarder gedaald.
47
Voor iedereen een passende woning
3.6 Huurtoeslag De overheid levert in sommige gevallen een financiële bijdrage aan huurders voor de huur van een woning in de vorm van huurtoeslag. De hoogte van de bijdrage is afhankelijk van de gezinssamenstelling, het inkomen en het vermogen van de aanvrager(s). Woonlinie is een hulp- en informatie punt (HIP) voor huurtoeslag. Dit betekent dat medewerkers van Woonlinie klanten voorlichten en op verzoek helpen met het aanvragen van huurtoeslag. Ook ondersteunt Woonlinie klanten met het doorgeven van wijzigingen of het stopzetten van aanvragen.
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Aantal maanden tot 1 maand 1 tot 2 maanden 2 tot 3 maanden 3 tot 4 maanden > 4 maanden Totaal
Aantal huurders 2010 99 21 4 13 95 232
2009 86 27 5 25 84 227
Huurachterstand (bedragen * € 1.000) 2010 2009 150 30 11 12 3 2 8 140 167 134 339 318
3.12 Ontruimingen Aantal ontruimingen in 2010: Aantal ontruimingen in 2010 Gemeente Aalburg 0 Gemeente Werkendam 0 Gemeente Woudrichem 1 Gemeente Zaltbommel 4 Totaal 5
Reden van ontruiming
Huurachterstand en overlast Huurachterstand en overlast (1x) Huurachterstand (1x) Overlast (2x)
Een ontruiming is het laatste middel om bijvoorbeeld een overlastsituatie een halt toe te roepen. Woonlinie is terughoudend in het ontruimen van een woning. Woonlinie kan in geval van extreme overlast, veroorzaakt door een huurder, een gerechtelijke procedure opstarten. Deze procedure heeft ontbinding van de huurovereenkomst als doel. Een dergelijke procedure start Woonlinie niet zomaar. In eerste instantie proberen onze
48
medewerkers zelf in contact te komen met de huurder en te analyseren wat de oorzaak is van de overlast. Vaak is er meer aan de hand en is de overlast een gevolg. Door bemiddelende gesprekken te voeren wordt geprobeerd een einde aan de overlast te maken. Het kan gebeuren dat dit niet voldoende is. In zulke gevallen moet er sprake zijn van een aanzienlijk dossier, bestaande uit klachten van overlast over meerdere jaren en dient er door meer dan één huurder structureel te worden geklaagd. Wanneer de inspanningen van Woonlinie en eventuele partners niet voldoende zijn gebleken en de overlast houdt aan, dan start Woonlinie een procedure. Indien een ontruiming vanwege huurachterstanden plaats moet vinden, is er op diverse manieren contact geweest en geprobeerd hulp te verlenen. Het gehele incassoproces is verder aangescherpt om er alles aan te doen om ontruimingen te voorkomen. Voorafgaand aan de overdracht aan de deurwaarder vindt er op diverse tijdstippen persoonlijk contact plaats. 3.13 Huisvesten bijzondere doelgroepen Woonlinie heeft extra aandacht voor mensen in kwetsbare posities. Ook in de toekomst zullen er mensen in het werkgebied zijn, jong of oud, met een fysieke en/of sociale beperking of een grote dosis pech. Woonlinie richt zich nadrukkelijk op deze categorie mensen. Vaak hebben zij minder kansen op de arbeidsmarkt. Hun inkomenspositie is daardoor zwakker en hun keuzemogelijkheden zijn beperkter. Opvallend is dat de vraag vanuit zorginstanties naar woningen waarin cliënten een start kunnen maken met het zelfstandig wonen, toeneemt. In 2010 zijn gesprekken gevoerd met verschillende organisaties. Deze organisaties zoeken duidelijk naar een samenwerking met Woonlinie. Woonlinie neemt de verschillende vragen in behandeling en bekijkt de mogelijkheden die er zijn. Hierin wordt wel naar afstemming en samenwerking gezocht, bijvoorbeeld met de andere corporaties in ons werkgebied.
Zorgpartijen zijn belangrijke samenwerkingspartners voor Woonlinie, omdat zorgdiensten essentieel zijn voor de kwaliteit van wonen. Samen met tal van organisaties op het gebied van zorg en welzijn en de gemeenten, wordt er gewerkt aan de optimalisatie van ‘woonzorgservicezones’. Hierbij worden per gebied verschillende aspecten van wonen, zorg en welzijn aan elkaar gekoppeld.
Voor iedereen een passende woning
De huurachterstanden kunnen als volgt naar tijdsduur en aantal huurders worden gespecificeerd:
Wooncomplex met zorg Nije Hof In 2010 is het eerste wooncomplex met zorg in Zaltbommel, bestaande uit 66 woningen, opgeleverd aan haar nieuwe bewoners. In de volgende fase in de BinnenVergt, start bouw eind 2011, staat het volgende wooncomplex met zorg op de agenda. Daarnaast wordt er een wooncomplex voor mensen met een verstandelijke beperking verwezenlijkt. Hiermee worden uiteindelijk 60 nieuwe woonplekken gerealiseerd. Wonen met zorg in Almkerk, Antonia In 2010 is gestart met de bouw van een wooncomplex voor bewoners met een intra- of extramurale zorgvraag. In Antonia worden vier keer zes kamers voor intramurale zorg gerealiseerd. Bij iedere zes kamers hoort een huiskamer met keuken. De bewoners van deze kamers kunnen niet zelfstandig wonen. Daarnaast komen twaalf appartementen met een woonkamer, slaapkamer, badkamer en keuken in het gebouw. In deze appartementen wordt zorg op afroep geleverd. Stichting De Riethorst Stromenland gaat dit complex van Woonlinie huren. Dit wooncomplex wordt in 2011 opgeleverd aan Stichting De Riethorst Stromenland.
Wooncomplex Nije Hof in Zaltbommel
3.14 Krachten bundelen met zorgaanbieders Woonlinie werkt intensief samen met verschillende zorgaanbieders in zowel de Bommelerwaard als in het Land van Heusden en Altena, zoals Stichting Zorgplein Maaswaarden, Stichting De Riethorst Stromenland, Stichting Thuiszorg Maatschappelijk Werk Rivierenland, Stichting Prisma en Stichting Prezzent, Stichting Cello.
49
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
De Bommelerwaard – mijn eiland. Ik zocht een plek waar je goed kunt leven In een stadje, een dorp, maar wel dicht bij de natuur De plaats die ik zocht vond ik op de kaart Daarom woon ik nu nog steeds in de Bommelerwaard Monumenten, kerken en kastelen En ook terpen zijn er nog in overvloed We zijn er zuinig op en ze worden gespaard Daarom woon ik nu nog steeds in de Bommelerwaard Ook in natuurgebieden kun je dwalen Zoals de Lieskampen en de Hurnsche Kil En zie hoe mooi het is op dit stukje aard Daarom woon ik nu nog steeds in de Bommelerwaard Je kunt er fietsen over hoge dijken Langs onze Maas en brede Waal De vergezichten zijn er mooi en ongeëvenaard Daarom woon ik nu nog steeds in de Bommelerwaard Risico’s van op dit eiland wonen zijn nihil Soms zonder stroom of weg vanwege het water Het deert ons niet, we bleven gelukkig gespaard Daarom woon ik nu nog steeds in de Bommelerwaard Jaap de Klerk, Zaltbommel
4
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Nieuw bouwen
4.1 Invloed crisis In het jaar 2010 waren de ontwikkelingen in de vastgoedbranche onzeker. De crisis op de woningmarkt heeft in 2010 doorgezet. Gingen nieuwbouwwoningen voorheen als warme broodjes over de toonbank, nu vraagt het heel wat creativiteit om diezelfde woningen verkocht te krijgen. Woonlinie heeft geïnvesteerd in nieuwe reclamepartners om nieuwbouwprojecten als concepten, met een eigen uitvoeringsplan op de markt te zetten. Middelen als brochures, nieuwsbrieven, woonbeurzen, websites, open huizen en digitale mailings zijn hiervoor ontwikkeld. Wat ook van belang is dat er projecten ontwikkeld worden die nog meer aansluiten bij de vraag in de markt. Dat geeft een bepaalde spanning. Woonlinie wil graag iets moois neerzetten, maar de vraagprijzen staan onder druk. In het achterliggende jaar is ook gebleken dat de afzet van “duurdere” woningen is gestagneerd. De crisis heeft ook negatieve gevolgen voor de rendementen die geprognosticeerd zijn.
4.3 Opgeleverde nieuwbouw In 2010 heeft Woonlinie 88 nieuwe woningen en een brede school opgeleverd. In de onderstaande tabel staat de exacte verdeling per project. Opgeleverde nieuwbouwwoningen 2010
Nieuwbouwconcept Woonmatch van Woonlinie
gegaan. Door de relatief grote interesse van potentiële kopers is in overleg met de gemeente een tweede kavel aan de locatie toegevoegd. Hierdoor konden er twintig extra woningen gerealiseerd worden. Medio augustus waren alle contracten rond en kon de bouw in oktober starten.
In 2010 is er kritisch gekeken naar maatregelen op het gebied van grondposities, verkoopprojecten en de planning in combinatie met de daaruit voorvloeiende kasstromen.
Project Werkense Polder dankt zijn succes grotendeels aan het Woonmatch concept. Uitgangspunten van Woonmatch zijn vrijheid in het kiezen van een woning, de grootte en de locatie van de kavel. Woonlinie heeft hiervoor octrooi aangevraagd en gekregen.
Opstart Woonmatch Een succes dat niet ongenoemd mag blijven is een project dat niet voor 2010 was begroot, maar wel is ontwikkeld: project Werkense Polder. In de Werkense Polder in Werkendam heeft Woonlinie in korte tijd een plan ontwikkeld voor 10 tot 12 woningen. Dit met grote medewerking van de gemeente Werkendam. Eind april 2010 zijn de woningen in verkoop
4.2 Kernontwikkelingen Woonlinie is bezig met het samenstellen van de nieuwe kernontwikkelingsplannen zeventien kernen. In de plannen is een koppeling gemaakt tussen de marktanalyses en het nieuwe meerjarenperspectief. Woonlinie heeft gekozen voor een uitgebreidere inhoud. Zo is het in stand houden van het voorzieningenniveau ook onderdeel van deze kernontwikkelingsplannen.
52
Nieuw bouwen
Een belangrijk middel dat Woonlinie kan inzetten voor het welzijn en welbevinden van mensen en het realiseren van kernen met een goed woon- en leefklimaat, is het bouwen van vastgoed. Woningen waar bewoners en medewerkers trots op kunnen zijn en met keuzevrijheid qua uiterlijk, indeling en eigendomsvorm. Woonlinie streeft naar een optimale mix van huurwoningen, koopwoningen en Koopgarant woningen. Maar ook naar differentiatie in prijzen, zodat nieuwe klanten meer keuzevrijheid hebben en er randvoorwaarden voor doorstroming worden gecreëerd. Kern- of wijkontwikkelingsplannen komen het beste tot stand in overleg met belanghouders en klanten en moeten continu worden bijgesteld. Duurzaamheid en betaalbaarheid zijn in deze plannen belangrijke uitgangspunten.
Gemeente Omschrijving Project- Kern Aantal Aantal Aantal project nummer koop huur Koopgarant Aalburg - - - - - Werkendam Zandweide P 964 Dussen 16 - Woudrichem - - - - - Zaltbommel BinnenVergt fase 1a P321a Zaltbommel 0 46 0 BinnenVergt fase 1a P321a Zaltbommel 0 20 0 ten behoeve van Woonwaard Agnietentuin P131a Zaltbommel 0 6 0 Totaal 16 72 0 Zandweide in Dussen In 2010 zijn dertien starterswoningen met Koopgarant en drie vrijstaande woningen gerealiseerd en verkocht. Drie woningen zijn opgeleverd met een kostprijs hoger dan € 200.000. De aannemer, Bimo Bouw uit Harderwijk, heeft het risico van de vierde vrijstaande woning op zich genomen. Hiervoor was in 2010 nog geen koper gevonden. Agnietentuin in Zaltbommel In dit project zijn zes woningen opgeleverd en in exploitatie genomen. Deze zes woningen hebben een kostprijs hoger dan € 200.000.
Brede school De Waluwe in Zaltbommel
BinnenVergt fase 1a in Zaltbommel Woonlinie heeft 66 appartementen in de Nije Hof in Zaltbommel opgeleverd en in exploitatie genomen. Alle 66 appartementen hebben een kostprijs hoger dan € 200.000. Brede school Waluwe in Zaltbommel Multifunctioneel, dat is de juiste omschrijving voor de Brede school in de wijk Waluwe in Zaltbommel. Verschillende organisaties hebben een plaats gekregen in het gebouw: een kinderdagopvang, een buitenschoolse opvang, een peuterspeelzaal, twee basisscholen, dagopvang voor kinderen met een verstandelijke beperking, een gymzaal en een ontmoetingsruimte voor de buurt zitten onder één dak. Het hart van de Brede school is een cultureel café. Het pand is, ondanks dat het weer niet altijd meewerkte, voor kerst 2010 aan de huurders in gebruik gegeven.
53
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Centrumplan in Sleeuwijk Samen met Bimo Bouw uit Harderwijk en de gemeente Werkendam is Woonlinie actief bij de ontwikkeling van een nieuw winkelcentrum voor de kern Sleeuwijk. Het huidige centrum voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd. Het nieuwe winkelcentrum komt op een nieuwe locatie, aan de rand van het dorp. Boven de winkels komen naar verwachting 90 huur- en koopappartementen. Naast het winkelcentrum worden circa 57 woningen gerealiseerd. Als deze fase klaar is wordt de huidige locatie van het winkelcentrum opnieuw ingericht met woningen. 2010 heeft voor dit plan voornamelijk in het teken gestaan van het uitwerken van het bestemmingsplan en het bouwplan, overleg met belanghebbenden en het onderhandelen met de individuele ondernemers. In 2011 zal de bestemmingsplanprocedure gevolgd worden.
Naast dit zorgproject was Woonlinie in 2010 ook betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe wijk Almkerk-West, een winkelcentrum met zorg- en woonvoorzieningen in Sleeuwijk en een winkelcentrum met zorg- en woonvoorzieningen in Zaltbommel. Deze projecten hebben met elkaar gemeen dat met een aantal verschillende gebruikers een gezamenlijk programma van eisen moet worden opgesteld, waarbij verwachtingen en realiteit niet altijd overeenkomen. Gebleken is dat dergelijke projecten in de aanloopfase enorm arbeidsintensief zijn, waarbij een succesvolle realisatie niet altijd is gegarandeerd. Toch wil Woonlinie graag betrokken worden bij het ‘van de grond krijgen’ van dergelijke voorzieningen, vooral omdat de samenleving daarmee is gebaat en omdat het de leefbaarheid ten goede komt. Hieronder zijn de meest relevante projecten die eind 2010 in ontwikkeling zijn per gemeente toegelicht: Aalburg Den Eng in Veen In 2010 heeft Woonlinie verder gewerkt aan het bestemmingsplan van dit project. De Eng wordt ontwikkeld in samenwerking met de gemeente Aalburg (op basis van gelijkwaardige partners). In dit plangebied komen ongeveer 110 tot 120 woningen in verschillende fasen over een periode van tien jaar. De procedure om te komen tot een nieuw bestemmingsplan is gestart. De procedure zal volgens planning begin 2011 zijn afgerond. Medio 2011 zullen de eerste woningen in verkoop worden gebracht. In het najaar kan met de bouw van de elf starterskoopwoningen en twaalf huurwoningen en vijf vrije sectorwoningen worden begonnen.
54
Artist impression van nieuwbouwproject Den Eng in Veen Bollenhoef de Hoek in Eethen Dit project maakt deel uit van een grondpositie, waarbij elk jaar een beperkt aantal woningen wordt gebouwd, passend bij de grootte van de kern Eethen. In 2008 (fase A) zijn drie woningen opgeleverd. In 2010 zijn vier rijwoningen in verkoop gebracht. Deze woningen zullen in 2011 worden gebouwd. Korenmolen in Meeuwen De gemeente heeft Woonlinie gevraagd een aantal woningen te realiseren in het kleine uitbreidingsgebied van Meeuwen. Het gaat om vijf starterswoningen, een aantal twee-onderéén kapwoningen en vrijstaande woningen. De rijwoningen worden gerealiseerd als 80% verkocht is. Van de vrijesectorwoningen worden alleen die woningen gebouwd, die verkocht zijn.
Artist impression van nieuwbouwproject Roode Camer in Hank
Werkendam Project P943 Gezondheidscentrum met koopappartementen in Hank Op de oude locatie van garagebedrijf Bakkers aan de Julianastraat wordt in 2011 het volgende ontwikkeld; tien koopappartementen met een gezondheidscentrum met huisartsenpraktijk en fysiotherapie gerealiseerd. De appartementen wil Woonlinie samen met potentiële kopers ontwikkelen. De start van de bouw is gepland voor 2012. Roode Camer in Hank In nieuwbouwwijk Roode Camer in Hank is een plan gemaakt voor zestien koopwoningen en elf koopappartementen. Dit plan is stil komen te liggen door bezwaren van omwonenden bij de Raad van State. Woonlinie verwacht in de loop van 2011 een start te kunnen maken met de verkoop van zestien eengezinskoopwoningen. Of de elf appartementen gelijktijdig worden gebouwd is nog onduidelijk, omdat de appartementen te koop worden aangeboden.
Project P982 Werkense Polder in Werkendam In 2010 heeft Woonlinie op deze locatie twintig koopwoningen verkocht. De verkoop van dit project liep zeer voorspoedig. Na een druk bezochte informatieavond waren er al snel ongeveer 45 geïnteresseerden. Medio augustus 2010 waren alle woningen verkocht. De bouw van deze woningen is gestart in oktober 2010. De oplevering van de woningen is gepland voor zomer/ najaar 2011. Woudrichem Zorgcentrum Antonia en atria in Almkerk Begin 2010 is Woonlinie gestart met de bouw van het nieuwe verzorgingshuis Antonia. Dit project verloopt in samenwerking met Stichting De Riethorst Stromenland. Gepland zijn 24 groepswoningen, waar Stichting De Riethorst Stromenland intensieve en intramurale zorg kan leveren. Daarnaast worden twaalf woonzorgappartementen gebouwd. Dit wooncomplex wordt uitgerust met een warmtepomp met warmte- koudeopslag in de bodem. Medio 2011 wordt dit project opgeleverd.
55
Nieuw bouwen
De koopmarkt is momenteel terughoudend. Voor het gehele project geldt dat pas wordt begonnen met de bouw zodra 90% is verkocht.
4.4 Projecten in uitvoering en ontwikkeling Woonlinie heeft eind 2010 diverse projecten in uitvoering. Één daarvan is zorggerelateerd. Dit is project Antonia aan de Voorstraat in Almkerk, waar 24 intramurale plaatsen worden gerealiseerd. Daarnaast worden er twaalf extramurale plaatsen gerealiseerd.
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Almkerk-West in Almkerk Almkerk heeft behoefte aan een nieuwe nieuwbouwwijk: de bestaande nieuwbouwwijk in Almkerk is de laatste jaren volgebouwd. Woonlinie ontwikkelt daarom in samenwerking met de gemeente Woudrichem een nieuwbouwwijk aan de westzijde van Almkerk. Woonlinie had hier al een grondpositie. De daar aanwezige sportterreinen worden aangepast. In 2009 heeft Woonlinie grond op deze locatie verkocht aan Coöperatieve Rabobank Altena U.A. Zij wil op deze locatie het hoofdkantoor realiseren. Ook door de exploitant van bioscoop Hollywoud, momenteel gevestigd in Woudrichem, is er in dit gebied grond van Woonlinie gekocht. Naast deze twee grote afnemers zullen er circa 110 woningen in alle prijsklassen worden gerealiseerd. In 2010 is de bestemmingsplanprocedure gevolgd, in het voorjaar van 2011 start de bouw van de Rabobank en de bioscoop.
Artist impression van de zeer energiezuinige Brabantwoningen in nieuwbouwproject Den Doorn in Almkerk
Daarnaast gaan in 2011 de eerste woningen in verkoop. In de eerste fase worden daarnaast tien zeer energiezuinige en ecologisch verantwoorde woningen verkocht en gerealiseerd. Deze tien woningen zijn onderdeel van een samenwerkingsverband tussen de vier gemeenten en vier corporaties (G4C4) en de provincie Noord-Brabant. Dit samenwerkingsverband heeft als doelstelling om een Brabantse energiezuinige starterswoning te ontwikkelen en te realiseren.
huurappartementen, zes eengezinshuurwoningen en twee eengezinskoopwoningen. De zes huurwoningen zijn in 2010 opgeleverd. De twintig huurappartementen en twee koopwoningen worden medio 2011 opgeleverd. Er staat nog één woning te koop. De start van de bouw van de tweede fase (vier woningen, zes appartementen en drie penthouses) staat gepland voor 2011 en wordt opgeleverd in 2012.
Zaltbommel Agnietentuin in Zaltbommel De Agnietentuin is een herstructureringsproject met in totaal 64 woningen. Delen van de Agnietenstraat en Vogelenzang worden in dit nieuwbouwproject opnieuw ingevuld. Het project aan de zuidoostkant van de vesting biedt wonen binnen de vestingwal, met uitzicht op de kerktoren en de oude stadsmuur. In 2009 is de bouw van de eerste fase gestart, met twintig
De BinnenVergt in Zaltbommel Het totale project bestaat uit circa 340 koop- en huurwoningen, inclusief zorgappartementen. Het project wordt in verschillende fasen gebouwd. De start van de bouwwerkzaamheden van fase 1A was in 2008 en kende een doorloop tot 2010. In het voorjaar 2010 zijn de woningen aan de huurders opgeleverd. In het najaar van 2009 is fase 1B in verkoop gebracht. Van de eerste elf woningen zijn tien woningen verkocht, de bouw van
56
Bouw van de koopwoningen in fase 1b van De BinnenVergt in Zaltbommel
deze woningen is in volle gang. De volgende fase is in 2010 in verkoop gebracht. De verkoop loopt door in 2011 en de planning is dat in april 2011 gestart kan worden met de bouw. Daarna gaat de rest van fase 1B (negen woningen) in verkoop. Tegelijk met fase 1B wordt fase 2 van de BinnenVergt verder ontwikkeld. In deze fase worden 48 woonzorghuurappartementen en 15 appartementen voor Prezzent gerealiseerd. Het project zal met behulp van de Lean-methode tot stand komen. Dit is een vernieuwend concept in de bouwwereld om het bouwproces sneller te laten verlopen.
Overig Lodi op Sint Eustatius (Nederlandse Antillen) In de wijk Lodi op Sint Eustatius is in 2008 door de SHF (Statia Housing Foundation), de plaatselijke corporatie, een aantal woningen gebouwd. Tegenover deze nieuwbouwlocatie ligt nog een braakliggend terrein, waar naar verwachting acht woningen van hetzelfde type gebouwd kunnen worden. Dit project valt onder de samenwerking met de lokale corporatie en overheid op de BES-eilanden (Bonaire, St. Eustatius en Saba). In 2010 is hard gewerkt aan het ontwikkelen van de woningen en is een ‘pummer’ aangesteld. ‘Pummers’ zijn medewerkers uit de corporatiesector die op dit moment genieten van hun pensioen, maar zich graag blijven inzetten voor volkshuisvesting (Project Uitzending Managers). De bestekstukken zijn aanbestedingsgereed. Tijdens de bezoeken ter plaatse en in overleg met de ‘pummer’ zijn drie plaatselijke aannemers geselecteerd die in aanmerking komen om de woningen te realiseren. De volgende stap is nu het overdragen van de grond van de overheid aan SHF. Under the Hill op Saba (Nederlandse Antillen) Op Saba is op de locatie Under the Hill een nieuwbouwwijk gepland van circa twintig woningen. USONA (Uitvoeringsorganisatie Stichting Ontwikkeling Nederlandse Antillen) heeft subsidie gegeven voor de aanleg van de infrastructuur en de watervoorziening. In een eerste fase van nieuwbouw gaat Woonlinie hier twintig woningen bouwen in samenwerking met de plaatselijke corporatie OYOHF(Own Your Own Home Foundation). Dit project valt onder de samenwerking met de lokale corporatie en overheid op de BES- eilanden. Er wordt nu aansluiting gezocht met het gedeelte wat USONA heeft uitbesteed aan Windward Roads op Sint Maarten. Zij realiseren de waterbakken en de fundering voor de woningen. De woningen worden in twee fases gerealiseerd. De eerste fase moet starten in 2011.
Centrumplan Portage in Zaltbommel Woonlinie ontwikkelt een centrumplan in de Waluwe in Zaltbommel. In dit plan worden 74 appartementen in de huursector gerealiseerd, in combinatie met 3500 m² aan commerciële ruimten. De bouw van dit plan is eind 2010 gestart en de oplevering zal medio 2012
57
Nieuw bouwen
plaatsvinden. Na de realisatie van de commerciële ruimten wordt het huidige winkelcentrum aan de Vergtweg herontwikkeld.
Appartementen ’t Rond (turn-key) in Woudrichem Aan ’t Rond in Woudrichem ontwikkelt bouwbedrijf Van Schijndel winkelruimtes met 52 appartementen, op de huidige locatie van de MCD. Woonlinie neemt in dit project achttien appartementen, geschikt voor senioren, af. De start van dit project is afhankelijk van de afzet van de koopappartementen. Ook dit project heeft door bezwaren aanzienlijke vertraging opgelopen.
www.woonlinie.nl
Bouwlinie B.V., statutaire vestigingsplaats Woudrichem Woonlinie heeft 100% van de aandelen van Bouwlinie B.V. Eind 2005 is deze B.V. opgericht en is het kapitaal gestort. Verder hebben er geen transacties plaatsgevonden. De directeur-bestuurder van Woonlinie vertegenwoordigt de corporatie als statutair bestuurder in Bouwlinie. Verder heeft Bouwlinie dezelfde organisatiestructuur en raad van commissarissen als Woonlinie. Spellewaard V.O.F., statutaire vestigingsplaats Hardinxveld-Giessendam Bouwlinie heeft samen met BM van Houwelingen B.V. in juli 2007 de Spellewaard V.O.F. opgericht. Deze vof heeft tot doel het gebied de “Spellewaard” in Zaltbommel te ontwikkelen. De risico’s, kosten, verliezen en opbrengsten worden door de vennoten gedragen in de verhoudingen 1/3 (van Houwelingen) en 2/3 (Bouwlinie). BM van Houwelingen is voor deze vof de penvoerder. Er zijn geen garanties aangegaan en er hebben geen kapitaalstortingen plaatsgevonden.
Bouwlinie Sleeuwijk B.V., statutaire vestigingsplaats Woudrichem In 2010 heeft Woonlinie een nieuwe B.V. opgericht: Bouwlinie Sleeuwijk B.V. Woonlinie heeft 100% van de aandelen van Bouwlinie Sleeuwijk B.V. In deze onderneming is kapitaal gestort. Verder hebben er geen transacties plaatsgevonden. Bouwlinie Sleeuwijk B.V. heeft samen met Bimo Transvaal-de Es B.V. een nieuwe onderneming opgericht: Ontwikkelingscombinatie De Es en Transvaal V.O.F. Deze vof heeft tot doel een nieuw winkelcentrum in Sleeuwijk te ontwikkelen. Boven een commerciële plint komen appartementen waarvan een deel ten behoeve van Syndion, een organisatie die zich inzet voor gehandicaptenhuisvesting. Daarnaast komen er diverse typen grondgebonden woningen. De locatie van het huidige winkelcentrum zal na de verhuizing herontwikkeld worden voor woningen. Bimo treedt op als penvoerder. Met de eigenaren van de grond is overeenstemming over de koop. Het project wordt in fases uitgevoerd. De start van de bouw is gepland voor 2012.
Nieuw bouwen
4.5 Deelname aan rechtspersonen C.V. de Uithoff III, statutaire vestigingsplaats Utrecht Woonlinie neemt deel aan de commanditaire vennootschap Uithof III. Samen met 16 andere corporaties is geïnvesteerd in de bouw van ruim 300 studenteneenheden voor de Stichting Studenten Huisvesting in Utrecht. De inbreng van Woonlinie voor dit project is in totaal € 500.000. Het belang van Woonlinie in C.V. de Uithof III is 1,7%. Het project is onder andere opgezet in het kader van de matching tussen verschillende corporaties. De studenteneenheden zijn in 2008 opgeleverd. In 2010 was het resultaat van deze investering € 15.000.
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Woonlinie 100%
100%
1,7%
Bouwlinie BV 12-2005
Bouwlinie Sleeuwijk BV 07-2010
Uithof III
50%
67%
50%
VOF Beersteeg 07-2008
Spellewaard VOF 07-2007
Ontwikkelcombinatie De Es en Transvaal VOF 11-2010
Studentenhuisvesting Casa Confetti in Utrecht
De directeur-bestuurder van Woonlinie vertegenwoordigt de corporatie als statutair bestuurder in Bouwlinie Sleeuwijk. Verder heeft Bouwlinie Sleeuwijk dezelfde organisatiestructuur en raad van commissarissen als Woonlinie.
V.O.F. Beersteeg, statutaire vestigingsplaats Zaltbommel In de V.O.F. Beersteeg nemen Van Wanrooij Projectontwikkeling en Bouwlinie deel als vennoten. De vof is op 2 juli 2008 opgericht en vloeit voort uit de samenwerkingsovereenkomst van 17 juli 2003. Het doel van de vof is het ontwikkelen en realiseren van bouwplannen in het gebied “Beersteeg” in Zaltbommel. De risico’s, kosten, verliezen en opbrengsten van de vof worden door beide vennoten gelijk verdeeld (50%). Bouwlinie B.V. treedt op als penvoerder. Er zijn geen garanties aangegaan en er hebben geen kapitaalstortingen plaatsgevonden.
58
59
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Hymne aan Altena Waar de rivieren uw grenzen bewaken waar pont of brug aarz´lend toegang verleent waar harder werkers nooit arbeid verzaken daar waar om stormvloed en ramp werd geweend Graven en ridders bewoonden uw velden Bouwden hun blokhuis en eisten er tol Gij liet zich in de analen vermelden waardig, maar soms ook als deugnietenhol Nu wordt, mijn Altena, enkel genoten van alle schoonheid die gij altoos biedt Dorpen en polders in weidsheid omsloten Nooit meer een front in het opmarsgebied Vijand en tolheffers hebt ge verstoten Voltreffer, kleiland, robuust als graniet! Lizzy Koppe-van Pelt, Woudrichem
5
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Prettig wonen
5.1 Leefbaarheid in het Land van Heusden en Altena In 2010 is er opnieuw aandacht besteed aan leefbaarheid. In 2010 zijn door Woonlinie Winteravondgesprekken gevoerd met inwoners van alle kernen. Iedereen, individueel of van een organisatie, heeft zich kunnen opgeven om met Woonlinie in gesprek te gaan. Allerlei onderwerpen zijn aan bod gekomen. Bijvoorbeeld de nieuwe wet- en regelgeving rondom de toewijzing van woningen in 2011, maar ook zaken als leefbaarheid en energie. In de gemeente Werkendam is in 2010 een nieuwe invulling gegeven aan de tweejaarlijkse wijkavonden. Om meer in contact te komen met de inwoners van de kern, is er gekozen voor een andere vorm: wijkmarkten. Elke organisatie (gemeente, zorgverleners en Woonlinie) was vertegenwoordigd met een eigen ‘kraam’, waar inwoners met al hun vragen terecht konden. Ook op individueel gebied is geprobeerd overlastsituaties aan te pakken en saamhorigheid in de buurt te versterken. Zo hebben de drie gemeentes in het Land van Heusden en Altena in samenwerking met onder andere Woonlinie een veiligheidsanalyse uitgevoerd onder de inwoners van de kernen. Hieruit is duidelijk naar voren gekomen dat veiligheid en leefbaarheid in de kernen als goed wordt beoordeeld. 5.2 Leefbaarheid in Zaltbommel In 2007 is door de gemeente Zaltbommel en Woonlinie de gezamenlijke intentie uitgesproken om gefaseerd de achterpadverlichting in diverse straten in Zaltbommel aan te pakken. In 2009 is hiermee gestart en in 2010 is in de volgende straten achterpadverlichting aangebracht:
62
• Vermeerstraat; • Mozartstraat; • Hoogaarstraat; • Schouwstraat; • Koekoekstraat; • gedeelte van het Manetplein.
Prettig wonen
Woonlinie rekent het tot haar kerntaak om de leefbaarheid in wijken en buurten te bevorderen. Een vitale wijk is een wijk die leeft. Een wijk waar bewoners zich betrokken voelen en waarvoor zij zich inzetten. Er is een compleet aanbod aan woningen en voorzieningen, zodat je als inwoner kunt kiezen voor de leefstijl die bij je past. Het voelt er vertrouwd en veilig. Kortom: je woont er met plezier. Met fysieke en sociale investeringen wil Woonlinie werken aan vitale wijken en kernen. Elk met een eigen karakter en daarom een eigen aanpak. Zo ligt in de kern Zaltbommel de nadruk op meer veiligheid op straat, en in de kleine kernen op het in stand houden van voorzieningen.
Bewoners ervaren de plaatsing van achterpadverlichting als zeer positief en geven aan dat hun gevoel van veiligheid is vergroot. Voor 2011 staat nog een aantal achterpaden op de planning om te verlichten. Woonlinie heeft in 2010 een wijkcoördinator aangesteld. Deze is het grootste deel van zijn werktijd in de wijk aanwezig. Hij is de ogen en oren van Woonlinie in de wijk. De wijkcoördinator lost probleemsituaties op en is een aanspreekpunt voor bewoners in de wijk.
Achterpadverlichting in de wijk de Vergt in Zaltbommel
In 2010 is ook het ‘Huis van de Vergt’ geopend. Dit pand wordt door Woonlinie om niet verhuurd aan de gemeente Zaltbommel. Naast een aantal fysieke ingrepen in de wijk is Woonlinie vanuit het ‘Huis van de Vergt’ in gesprek gegaan met bewoners. Zo wordt er om de zes weken met een aantal buurtcomités en de Marokkaanse vereniging Al Amal gesproken. Ook is er elke week een inloopspreekuur waarbij ook politie en gemeente aanwezig zijn waar bewoners kunnen binnenlopen voor vragen en klachten over de wijk.
Opening Huis van de Vergt in Zaltbommel
Overleg tussen politie, gemeente en Woonlinie in het Huis van de Vergt in Zaltbommel
Daarnaast is binnen Woonlinie een projectgroep opgericht, die zich bezighoudt met de visie van Woonlinie in de wijk en het overkoepelende beleid. De projectgroep heeft in 2010 een conceptprojectplan opgesteld met aanbevelingen op sociaal en fysiek gebied. Het is de bedoeling dat dit projectplan voor medio 2011 samen met de gemeente wordt omgezet naar een gezamenlijke visie voor de Vergt, dat door beide partijen gedragen wordt. Buiten de aanstelling van de wijkcoördinator, het ‘Huis van de Vergt’ en het opstellen van het projectplan zijn de aandachtsgebieden in kaart gebracht. Hieruit zijn een aantal ‘quick wins’ naar voren gekomen die begin 2011 worden uitgevoerd. Het gaat dan bijvoorbeeld om het schoonmaken en verlichten van een aantal achterpaden en het veilig afsluiten van garageboxterreinen.
63
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
BRUGGEN Ik ging van Bommel weg de wereld in, Marokko werd mijn land, de overzijde van de mediterranee, om mij daarginds te wijden aan remigranten, met of zonder uitkering. Mijn moslim buurman heeft thee in geschonken mijn hoofd is vol van Islam confrontatie wijd en zijd ik zoek naar openingen en verbondenheid tussen dit islam land zo vreemd en toch zo aan Europa vast geklonken al eeuwen lang. De taal daarvoor die moet gebruikt wordt moeizaam, langzaam, en met pijn geboren Hier is het of men middeleeuwen ruikt, en wat ik droom is, dat er bruggen komen tussen het islam en Europa -huis; ‘Prijs Allah’ zegt mijn vriend: ‘In zijn spel zijn wij opgenomen..’ Joep Beliën, Zaltbommel
6
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
De organisatie In de periode februari tot en met april 2010 werd Woonlinie door KWH getoetst op de eerste vier van de bovengenoemde punten. De overige vijf labelonderdelen worden in 2011 getoetst.
De organisatie
Woonlinie streeft naar een ondernemend en initiatiefrijk klimaat waarbinnen het belangrijk is dat medewerkers optimaal werkplezier, vrijheid en stimulans ervaren. Passie, werkplezier en betrokkenheid zijn de drijvende krachten voor de organisatie. Natuurlijk moet Woonlinie professioneel werken, maar dat mag niet ten koste gaan van het improvisatievermogen en de creativiteit. Aan kwaliteit worden hoge eisen gesteld. Een hoogwaardige dienstverlening aan klanten is en blijft een belangrijk aandachtspunt. Goed opgeleide medewerkers zijn hierbij van groot belang, naast het uitgangspunt om te willen leren en verbeteren. Communicatie met klanten blijft belangrijk. Woonlinie gaat hierin met de tijd mee en onderzoekt daarbij de mogelijkheden van online communicatie.
Wanneer Woonlinie op alle labelonderdelen het cijfer 7 of hoger behaalt, dan wordt het KWHHuurlabel toegekend. Een uitzondering op deze regel is dat voor het labelonderdeel ‘Klachten afhandelen’ geldt dat het cijfer 6,5 of hoger moet worden behaald om het KWH-Huurlabel te behouden. In 2010 zijn per vestiging de volgende resultaten behaald: Vestiging Woudrichem
6.1 Kwaliteit van dienstverlening Woonlinie vindt het belangrijk dat haar klanten en woningzoekenden tevreden zijn over de kwaliteit van de dienstverlening. Al een aantal jaren neemt Woonlinie succesvol deel aan een onderzoek naar de dienstverlening met betrekking tot verhuur. Dit onderzoek wordt beloond met een label: het KWH-Huurlabel. Dit label wordt uitgegeven door KWH, een landelijke organisatie die de ontwikkeling van woningcorporaties naar meer klantgerichte organisaties bevordert. Het behalen van het kwaliteitslabel is belangrijk voor Woonlinie; de resultaten van het onderzoek worden gebruikt om te leren en de dienstverlening aan de klant verder te verbeteren.
Woonlinie Woudrichem Labelonderdelen Eindcijfer 2010 Landelijk gemiddelde Corporatie bellen 7,5 7,6 Woning onderhouden 8,2 7,8 Klachten afhandelen 7,2 6,8 Woning verlaten 8,7 8,4 Vestiging Zaltbommel
Het KWH-Huurlabel beslaat alle woondiensten die een corporatie biedt. De verwachtingen die de huurders bij deze woondiensten hebben, zijn vertaald in kwaliteitseisen. Er zijn negen labelonderdelen: 1. Corporatie bellen 2. Woning onderhouden 3. Klachten afhandelen 4. Woning verlaten 5. Corporatie bezoeken 6. Woning zoeken 7. Woning betrekken 8. Huur betalen 9. Reparatieverzoeken
66
Woonlinie Zaltbommel Labelonderdelen Eindcijfer 2010 Landelijk gemiddelde Corporatie bellen 7,7 7,6 Woning onderhouden 7,6 7,8 Klachten afhandelen 7,9 6,8 Woning verlaten 8,5 8,4 Alle eindcijfers in 2010 zijn hoger dan een 7. Daarmee heeft Woonlinie het KWH-Huurlabel opnieuw behouden.
Kantoor van Woonlinie in Woudrichem
Kantoor van Woonlinie in Zaltbommel
6.2 Samenwerken en schaalvergroting Woonlinie is een kleine organisatie met grote ambities. Om deze ambities te kunnen realiseren, is samenwerking dé manier om deze resultaten te bereiken. Waar nodig en mogelijk werkt Woonlinie samen met andere belanghouders, vanuit het adagium: alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. Woonlinie heeft een positieve kijk op schaalvergroting. Een eventuele fusie is geen resultaatsverplichting. Wel worden in deze beleidsperiode reële mogelijkheden onderzocht.
Binnen de fysieke pijler – de ‘stenen’ – is Woonlinie actief in het verhuren, onderhouden en bouwen van woningen. Op sociaal gebied – de ‘mensen’– zet Woonlinie zich in voor een prettige en veilige woonomgeving met sociale samenhang en voorzieningen. Sinds 2009 besteedt Woonlinie ook aandacht aan de economische pijler – het ‘leren en werken’. De aandacht gaat hierbij niet alleen naar woningen en mensen, maar is specifiek gericht op het creëren van kansen op het gebied van bijvoorbeeld minder schooluitval en meer werkgelegenheid.
6.3 Leren & Werken Sinds 2009 is Leren & Werken één van onze strategische opgaven. De inzet die in 2009 is gestart is in 2010 gecontinueerd.
In de economische pijler neemt Woonlinie een wezenlijk andere rol. Waar Woonlinie in de fysieke en sociale zin een leidende rol of een rol als partner heeft, fungeert ze in de economische pijler slechts als een schakel tussen onderwijs en werkgevers en uitgeversinstanties.
Woonlinie is maatschappelijk gezien actief op meerdere vlakken: fysiek, sociaal en economisch. In elk van deze pijlers neemt Woonlinie een andere rol in.
67
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
De organisatie
Leerling-bouwplaats Als opdrachtgever kan Woonlinie aannemers aanmoedigen de bouwplaats als leerlingbouwplaats in te richten; een mooi voorbeeld van onze schakelpositie in de keten van leren en werken. Opleiden is en blijft een primaire verantwoordelijkheid van scholen en werkgevers. Woonlinie en aannemers kunnen het verschil maken door jongeren een leerwerkplek te bieden. Zeker in een tijd van recessie, waarin de stage- en leerwerkplekken schaars zijn. In 2010 zijn drie nieuwbouwprojecten van Woonlinie aangewezen als leerling-bouwplaats. Circa tien vaklieden in spé vonden een leerwerkplek via onze partners in de bouw bij de volgende projecten: 1. Agnietentuin in Zaltbommel, aannemer Tankens Andel b.v. 2. Brede school De Waluwe in Zaltbommel, Hendriks Coppelmans B.V. Uden 3. CPO De Ormeling in Nederhemert, B.M. van Houwelingen B.V. Woonlinie promoot het werken in de bouw ook in ons werkgebied. Woonlinie wil kinderen en jongeren inspireren en betrekken bij deze sector. In 2010 heeft Woonlinie in dat kader meegewerkt aan twee projecten: Het bouwthema op basisschool De Fonkelsteen in Zaltbommel Basisschoolkinderen maken nauwelijks nog kennis met de bouw. Bouwplaatsen staan achter grote hekwerken en aannemers zijn gevestigd op bedrijventerreinen, ver weg van woonwijken. Om kinderen meer te vertellen over de bouw heeft Woonlinie in juni de kick-off verzorgd van het bouwthema. Één van onze projectleiders heeft verteld over zijn werk, een grote maquette in elkaar laten zetten en een bouw-ren-je-rot-quiz geleid. Beroepenmarkt op het Radius College en Scholengroep Cambium in januari 2010 Jongeren maken na hun middelbare school steeds minder de keuze voor de bouw. Woonlinie laat op de beroepenmarkt van het Cambium zien dat er leuk en voldoende werk in deze sector te doen is. Eén van onze opzichters vertelt studenten over zijn vak om scholieren enthousiast te maken.
68
Rondleiding op de bouw van de brede school voor kinderen van basisscholen De Walsprong en De Fonkelsteen 6.4 Goed Werkgeverschap Het label Goed Werkgeverschap helpt Woonlinie – net als de andere kwaliteitslabels van het sectorinstituut KWH – om de organisatie continu te verbeteren. In het jaar 2010 heeft Woonlinie enerzijds gewerkt aan de adviezen uit de meting van 2009 en anderzijds aan de ambities die benoemd zijn in de HRM-ambities 2009-2013: ‘Passie voor resultaat, ruimte voor ambitie’. Dat laatste document is gebaseerd op het meerjarenperspectief 2009-2013. In 2010 is Woonlinie genomineerd voor Beste Brabantse Werkgever. Een kans die Woonlinie aangreep om de sector op de arbeidsmarkt in een positief daglicht te stellen.
Eindpresentatie bouwthema door leerlingen van De Fonkelsteen
6.5 Een lerende organisatie en talenten vinden, binden en boeien In het meerjarenperspectief 2009-2013 heeft Woonlinie twee speerpunten benoemd om Goed Werkgeverschap vorm te geven: • Lerende organisatie; Woonlinie verbindt haar kracht van informele sturing met een versterkte resultaatgerichte sturing. Dat brengt ons verder! • Talenten vinden, binden en boeien. Woonlinie richt zich op het binnenhalen van talentvolle medewerkers. Daar worden zowel zij als wij beter van!
Opzichter Mustapha Bounjoua van Woonlinie vertelt over zijn werk, tijdens de Beroepenmarkt van Scholengroep Cambium in Zaltbommel
Deze twee speerpunten zijn vertaald naar vier HR-doelstellingen: Ontwikkelen Ook in 2010 is fors geïnvesteerd in opleidingen, voornamelijk in de opleiding van nieuwe collega’s. Daarnaast is voldoende geïnvesteerd om de kennisontwikkeling van alle medewerkers op peil te houden. Dankzij deze kennisontwikkeling is het doorstroompercentage hoger dan het gemiddelde in de branche. Het functioneringssysteem van planning-, voortgang- en beoordelingsgesprekken is uitgebreid met functiecompetenties en ‘persoonlijke ontwikkeling medewerkers’. Het onderdeel persoonlijke ontwikkeling medewerkers biedt hen ruimte voor opleiding en ambities, binnen de kaders van de organisatie.
69
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
6.6 Bezetting De bezetting in 2010 is sterker gegroeid dan begroot was. Enerzijds vanwege de nieuwe structuur van de afdeling Wonen, anderzijds omdat een ervaren medewerker op de afdeling Vastgoed is vervangen door twee junior collega’s.
Vinden, binden en boeien van talenten Het vinden van talent blijft – ook in een laagconjunctuur – een uitdaging. Stages blijven een belangrijke bron van instroom, evenals het werven door onze eigen collega’s. Twee stagiairs zijn na hun stage aangenomen op de afdeling Vastgoed.
Ook dit jaar is te zien dat het opleidingsniveau van onze medewerkers groeit. Zowel bij nieuwe collega’s als bij de huidige medewerkers. Dit laatste komt bijvoorbeeld door het afronden van vierjarige deeltijd hbo-opleidingen. Het aantal uitzendkrachten is dit jaar fors hoger dan begroot. De uitstroom van medewerkers was in 2010 onverwacht groot. Dit is gedeeltelijk opgevangen met uitzendkrachten totdat nieuwe vaste collega’s gevonden waren.
Daarnaast werven we uiteraard ook actief nieuwe collega’s, via de krant, via bureaus, maar ook via vacaturesites en via social media. Woningcorporaties hebben vaak een suf, stoffig imago. Maar, werken bij een corporatie is boeiend, belangrijk werk en dat beaamt iedere nieuwe collega. Woonlinie maakt zich hard voor het verbeteren van het imago van corporaties op de arbeidsmarkt. Het onderdeel Werken bij Woonlinie op de website is vernieuwd, er zijn filmpjes gemaakt over de gemiddelde werkdag bij Woonlinie, een brochure voor sollicitanten is ontwikkeld en Woonlinie is aanwezig op voorlichtingsdagen om scholieren te werven voor de sector. Bekijk de filmpjes over het werken bij Woonlinie op youtube.com/woonliniewoudrichem Leiderschap In 2010 is het middenkader uitgebreid. De structuur van de afdeling Wonen is aangepast door een middenkader te creëren, bestaande uit een teamleider Markt en Klant en een teamleider Vastgoedbeheer. De eerste teamleider is intern doorgestroomd en de tweede functie is tijdelijk ingevuld door een interim collega. In 2010 had Woonlinie intervisie voor leidinggevenden graag verder vormgegeven en de leidinggevenden willen trainen in het voeren van gesprekken over persoonlijke ontwikkeling. Dit is doorgeschoven naar volgend jaar in verband met het aantal vacatures in 2010.
70
Het verzuimpercentage was dit jaar 1,8%, ruim onder de verwachting van 3 tot 4%. De norm leidt Woonlinie af uit het algemeen geldende kengetal van onvermijdbaar verzuim. Dat bedraagt 2%. Het lage verzuimcijfer ziet Woonlinie als één van de resultaten van de inspanningen op het gebied van werkgeverschap.
Stagiairs Dennis Kruissen en Jantine Visser aan het werk bij Woonlinie Opleiding 2010 Aantal stagiaires Opleidingsbudget
Begroot 4 € 50.000
Gerealiseerd 2 € 71.000
Het opleidingsbudget is dit jaar overschreden. Enerzijds omdat Woonlinie een forse nieuwe instroom had. Anderzijds omdat Woonlinie investeert in de ontwikkeling van de huidige medewerkers, in de vorm van vakopleidingen. Het aantal stagiaires is lager dan begroot omdat de afdeling Wonen vanwege een grotere instroom van nieuwe collega’s geen ruimte had hen te begeleiden.
6.7 Ondernemingsraad De ondernemingsraad van Woonlinie bestaat uit een voorzitter, een secretaris en twee leden. In 2010 hebben geen wijzigingen plaatsgevonden in de bezetting. De leden van de OR kunnen volgens de statuten voor drie termijnen van drie jaar deel uitmaken van de OR. De termijnen zien er in 2010 als volgt uit: Piet de Joode (voorzitter) Carla van der Heijden Thijs Voncken Jeroen van den Berk
1e termijn 01-01-2004 t/m 31-12-2006 01-01-2004 t/m 31-12-2006 01-06-2007 t/m 31-05-2010 01-10-2007 t/m 30-09-2010
2e termijn 01-01-2007 t/m 31-12-2009 01-01-2007 t/m 31-12-2009 01-06-2010 t/m 31-05-2013 01-10-2010 t/m 30-09-2013
3e termijn 01-01-2010 t/m 31-12-2012 01-01-2010 t/m 31-12-2012
De organisatie
Resultaatgericht sturen Woonlinie herleidt het Meerjarenperspectief in jaarplannen per afdeling. Deze worden vertaald naar individuele afspraken met medewerkers in de planningsgesprekken. In 2010 is wederom het merendeel van de jaardoelen gerealiseerd.
In 2010 heeft de OR vier maal overleg gevoerd met de directeur-bestuurder. De volgende thema’s zijn besproken: • Nieuwe structuur afdeling Wonen; • Arbeidsvoorwaarden (cao-artikelen over zakelijke reiskostenvergoeding); • Loopbaanbudget; • Pilot zelfroosteren; De OR is geïnterviewd voor het KWH-Bestuurslabel. De OR heeft onderling vier bijeenkomsten belegd om het overleg met de directeur-bestuurder voor te bereiden. 6.8 Personeelsstatistieken Aantal medewerkers Verhouding man/vrouw Aantal fte Aantal stagiaires Ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) Opleidingskosten (gerealiseerd)
2010 53 26/27 48,1 2 1,8% € 71.000
2009 51 24/27 46,5 4 2,0% € 48.000
6.9 Organigram In het model in bijlage 1 is het organisatiemodel van Woonlinie weergegeven. 6.10 Uitbreiding werkgebied Woonlinie heeft goedkeuring gekregen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om haar werkgebied uit te breiden en mag nu operationeel zijn op Saba en Sint Eustatius. De insteek is de plaatselijke corporaties te helpen bij de verdere professionalisering en via een beperkt investeringsprogramma een aantal huurwoningen te bouwen.
71
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Woudrichem Een stadje aan de Merwede Je kunt er heerlijk dromen Het strand geeft je veel plezier Je ziet de zon opkomen. Jacoba van Beijeren is op bezoek Ze zoekt de oude plaatsjes op De steegjes en de straatjes De leugenbank op de bol Horen we de sterke verhalen (of het waar is)? Het is niet meer te achterhalen Tineke van Straten, Woudrichem
7
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Financiële verantwoording
Kosten Een groot probleem bij het opstellen van de begroting betreft de ‘waardeveranderingen materiële vaste activa’ ook wel de ‘onrendabele top’ genoemd. Het probleem bij het berekenen van deze onrendabele top is het moment te bepalen waarop een plan ‘intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd’ is. Dit komt voornamelijk door de lange voorbereidingstijd van projecten en de mogelijkheid dat projecten uiteindelijk niet of op een andere manier doorgaan bij veranderde marktomstandigheden. Prachtig voorbeeld hiervan is dat in het plan Portage 35 woningen niet worden verkocht, maar uiteindelijk zullen worden verhuurd. Daar tegenover staat echter dat de definitieve huurprijzen van de Nije Hof hoger zijn vastgesteld dan in 2007 was verwacht (toen de onrendabele top moest worden berekend). Op basis van bezwaren is het project De Vaan in Zaltbommel uitgesteld. Het is nog onbekend in welke vorm deze locatie verder wordt ontwikkeld. De lonen en salarissen zijn ongeveer gelijk gebleven aan vorig jaar, ondanks dat er binnen de afdeling Wonen een flink aantal personele wisselingen heeft plaatsgevonden, waardoor gedurende een gedeelte van het jaar interimkrachten zijn ingezet. De kosten van onderhoud zijn aanzienlijk hoger dan vorig jaar, maar wel iets lager dan begroot. De hogere lasten komen doordat in Zaltbommel ruim 70 nieuwbouwhuurwoningen zijn opgeleverd waar voornamelijk huurders uit Zaltbommel in zijn komen wonen. Hierdoor zijn veel woningen leeggekomen, waar mensen al vele jaren in hebben gewoond. Dit leidt dan tot aanzienlijk hogere mutatiekosten
74
De heer Henjo Elshout en mevrouw Nathalie Valkis uit Woudrichem, starters op de woningmarkt dan in jaren waarin minder doorstroming plaatsvindt. Het planmatig onderhoud was vrijwel conform begroting. Een belangrijk deel van de uitgaven betrof groot onderhoud aan woningen in Woudrichem en Zaltbommel. De overige bedrijfslasten zijn hoger dan in 2009. Dit wordt deels veroorzaakt door de eerdere genoemde interim-krachten. Verder is een aantal projecten niet doorgegaan, waarvoor in eerdere jaren kosten zijn gemaakt, inclusief wat nagekomen lasten op eerder afgewikkelde projecten, in totaal € 75.000. De rentekosten zijn ongeveer gelijk aan 2009, maar lager dan begroot. 7.2 Liquiditeiten De financierbaarheid van Woonlinie is goed te noemen. Door het aantrekken van financiering van € 16,0 miljoen (storting in november 2011) is ook de financiering voor 2011 en een gedeelte van 2012 veilig gesteld. Afhankelijk van de uitkomsten van het strategisch voorraadbeleidsplan zal nader worden vastgesteld welke financieringsbehoefte Woonlinie heeft en hoe deze behoefte nader wordt ingevuld.
7.4 Planning- en controlcyclus Financiële continuïteit wordt gewaarborgd door een proces van planning en control. Op structurele basis worden rapportages opgesteld, niet alleen voor verantwoording, maar zeker ook voor sturing van de organisatie. Hierbij wordt vooral gestuurd op liquiditeiten. Om tot realisatie van het meerjarenperspectief te komen worden jaarlijks doelen vastgesteld binnen de organisatie waarover regelmatig gerapporteerd wordt aan het managementteam en de raad van commissarissen. De verantwoordingsrapportages bestaan uit tweemaandelijkse managementrapportages, viermaandelijkse RvC-rapportages, begroting inclusief vijfjarenprognose, jaarverslag en jaarrekening. Hiernaast worden op verzoek incidentele rapportages opgesteld. Binnen de gestelde termijnen wordt aan Corpodata, de DVI en DPI informatie verstrekt. 7.5 Risicoparagraaf Woonlinie is een maatschappelijke onderneming die zich bewust is van het gegeven dat het realiseren van ondernemingsdoelstellingen gepaard gaat met het bewust nemen van aanvaardbare risico’s. In deze risicoparagraaf wordt op de hoofdlijnen ingegaan op deze risico’s en de manier waarop Woonlinie de risico’s probeert te beheersen. De risico’s binnen de activiteiten van Woonlinie zijn als volgt te verdelen:
A. beheersingsrisico’s B. woningmarktrisico’s C. financiële risico’s D. onderhoudsrisico’s E. projectrisico’s F. fiscale risico’s G. compliance risico’s (wet- en regelgeving) 7.6 Risicoprofiel Eén van de grootste risico’s die elke woningcorporatie loopt, is de inertie van het woningbezit, ofwel de moeizame aanpassing aan de vraag. De vraag verandert namelijk sneller en de voorraad woningen moet doorgaans een groot aantal jaren mee gaan. Daarnaast is de ontwikkeling op het gebied van inkomenspolitiek (huurtoeslagbeleid overheid), maar naar in 2010 overduidelijk is gebleken ook Europese wetgeving, cruciaal. Dit zijn echter ontwikkelingen waar een woningcorporatie weinig invloed op kan uitoefenen; zij kan slechts ontwikkelingen in de woningmarkt signaleren en daarop anticiperen. Het risico van projectontwikkeling is evident. Ook hierbij is duidelijk dat meer en meer de volatiliteit van de markt in schril contrast staat met de gemiddelde doorlooptijd van een project. Zeker niet het minste risico is het imago van de woningcorporaties als maatschappelijk ondernemer. Hoewel Woonlinie de indruk heeft dat de meeste woningcorporaties de afgelopen jaren een behoorlijke professionaliseringsslag hebben gemaakt en de samenwerking van de meeste corporaties met de plaatselijke belanghouders doorgaans goed is, kan niet worden ontkend dat het beeld van de rijksoverheid van de corporaties niet positief is. Aanpassingen in wet- en regelgeving (zoals de geplande wijziging van de Woningwet) kunnen derhalve onbedoeld veel schade toebrengen aan de prestaties van woningcorporaties. Tot de risico’s op het gebied van imago en projectontwikkeling behoort nadrukkelijk ook de nieuwe activiteiten die Woonlinie gaat ontplooien op Saba en Sint Eustatius. 7.7 Interne risicobeheersing en controle systemen A. Beheersingsrisico’s Onder beheersingsrisico’s wordt vooral de operationele risico’s van de dagelijkse activiteiten
75
Financiële verantwoording
7.3 Financiële meerjarenprognose De komende jaren zal Woonlinie de ontwikkeling van liquiditeiten scherp in de gaten houden. In de prognose voor de komende vijf jaar is rekening gehouden met de bouw van circa 360 woningen en de bouw van maatschappelijk vastgoed. Na 2012 wordt verwacht dat een groter aantal woningen moet worden verkocht, om de verwachte huurbelasting vanaf 2014 te kunnen financieren. Deze huurbelasting, circa € 250 per woning ofwel ruim € 1,0 miljoen, kan niet vanuit de lopende exploitatie worden gehaald zonder ingrijpende maatregelen. Het alternatief voor het verkopen van woningen zou het niet meer toevoegen van nieuwbouw aan de voorraad zijn. Woonlinie vindt dit geen aantrekkelijk alternatief omdat verversing van de voorraad een absolute must is om een aantrekkelijk woningbestand voor een brede doelgroep te behouden.
7.1 Het jaarresultaat nader geanalyseerd Opbrengsten De huuropbrengsten zijn vrijwel gelijk aan wat begroot was en ruim € 1,0 miljoen hoger dan in 2009. Dit komt vooral door toevoeging van nieuwbouw, de jaarlijkse huurverhoging en in beperkte mate door huurharmonisatie. Ondanks moeilijkere marktomstandigheden is de opbrengst vanuit de verkoop van huurwoningen slechts licht gedaald. Dit komt voornamelijk door de verkoop van negen woningen aan een belegger. De verkoopopbrengst vanuit nieuwbouw is weliswaar hoger dan in 2009, maar toch lager dan begroot. Dit komt deels doordat de verkoop van commerciële ruimten (Portage Zaltbommel) niet in 2010 heeft plaatsgevonden, maar ook doordat een aantal woningen (nog) niet zijn gebouwd en verkocht.
www.woonlinie.nl
B. Woningmarktrisico’s Onder woningmarktrisico’s worden de risico’s verstaan die Woonlinie loopt wanneer de vraag naar woningen (en woningtypes) zich anders ontwikkelt dan het aanbod. Woonlinie heeft in 2010 het strategisch voorraadbeleid vastgesteld. In 2011 wordt hier, binnen het kader van de ‘nieuwe realiteit’ opnieuw vorm en inhoud aan gegeven. Alle woningen zijn voorzien van een EPA-label. Wanneer het EPA-label wordt geïntegreerd in de woningwaardering, zal dit zeker consequenties hebben. Het is echter nog niet duidelijk wanneer dit energetische aspect in de woningwaardering wordt opgenomen. Woonlinie maakt zich zorgen om de invoering van de tijdelijke regelgeving waardoor toewijzing van woningen grotendeels wordt beperkt tot de categorie met een gezinsinkomen tot € 33.614. Hierdoor zullen grote groepen tussen wal en schip vallen (men kan immers ook niet kopen) en is het onvermijdelijk dat na verloop van tijd te grote concentraties van (lage) inkomstengroepen in bepaalde wijken ontstaan. In het aan te passen strategisch voorraadbeleidsplan zal zeker rekening worden gehouden met deze doelgroepen.
76
D. Onderhoudsrisico’s Het bezit van Woonlinie staat er goed bij. Er zijn geen structurele achterstanden op het gebied van onderhoud. Het planmatig onderhoud wordt door middel van een software programma gepland. Vanuit dit systeem volgt een gedetailleerde onderhoudsbegroting voor het komende jaar en de daaropvolgende jaren.
Meneer en mevrouw Versteeg uit Genderen
C. Financiële risico’s Grootste risico voor Woonlinie betreft het risico van onvoldoende liquiditeiten. Grote fluctuaties in liquide middelen worden doorgaans veroorzaakt door investeringen en verkoop van huurwoningen. Door middel van een nieuwe projectenmodule (Projex) die is gekoppeld aan de integrale liquiditeitenplanning per maand wordt de ontwikkeling van de liquiditeiten op de voet gevolgd. Bij projecten met koopwoningen wordt een minimaal verkooppercentage vooraf aangehouden voordat tot start van de bouw over wordt gegaan. In de diverse managementrapportages wordt gerapporteerd over de ontwikkeling van de liquiditeiten. Over de ontwikkeling van in aanbouw zijnde koopwoningen (dan wel de reeds opgeleverde maar nog niet verkochte nieuwbouw) wordt wekelijks in het managementteam gesproken. Woonlinie heeft in 2008 het treasurystatuut aangepast en met het aantrekken van nieuwe leningen wordt rekening gehouden met de vervalkalender.
E. Projectrisico’s Woonlinie is een corporatie die actief is in het ontwikkelen van nieuwe projecten, waarbij vaak sprake is van een combinatie van huur- en koopwoningen. Een risico is in de huidige economische omstandigheden dat huurwoningen niet gebouwd kunnen worden omdat de voorverkoop van koopwoningen niet wil vlotten. Woonlinie heeft als beleid dat (risicovolle) projecten met grotere aantallen koop- en huurwoningen bij voorkeur worden gedeeld met andere partijen. Dit kunnen gemeenten zijn (zoals de gemeente Aalburg in het plan Den Eng) maar ook private partijen (bijvoorbeeld BIMO in het Centrumplan Sleeuwijk). Om de projectrisico’s per project zo goed mogelijk te monitoren wordt gebruikgemaakt van Projex (zie ook C). Vanwege het maatschappelijk belang is Woonlinie verder actief op het gebied van realisatie van maatschappelijk vastgoed. Vaak wordt daarbij wel van de huurder (zorgorganisatie of gemeente) verwacht dat deze partij een langlopend huurcontract tekent, ter beperking van exploitatie- en leegstandsrisico’s. Tevens wordt in het ontwerp waar mogelijk zoveel mogelijk rekening gehouden met alternatief gebruik van het vastgoed. F. Fiscale risico’s Vennootschapsbelasting is een relatief nieuwe factor waar woningcorporaties mee te maken hebben. Het is bovendien vrij specialistische kennis die een relatief kleine organisatie niet altijd in eigen huis heeft. Voorafgaand aan elk project vindt overleg met een fiscalist plaats om na te gaan of er geen fiscale zaken over het hoofd worden gezien. Ook de VSO II geeft nog op vele onderdelen onduidelijkheden. Door inzet van externe deskundigen en relatief veel inzet van eigen mensen wil Woonlinie de nodige kennis opbouwen op dit gebied om onnodige kosten en risico’s te vermijden. In 2010 is een start gemaakt met het opzetten van een Tax Control Framework als één van de manieren om horizontaal toezicht door de belastingdienst mogelijk te maken, maar ook als manier om fiscale risico’s op een acceptabele manier te managen.
Financiële verantwoording
verstaan. Woonlinie hanteert een stelsel waarbij de jaarbegroting wordt goedgekeurd door de raad van commissarissen. Er is verder sprake van een tweemaandelijkse managementrapportage ten behoeve van directie en managementteam. De raad van commissarissen ontvangt driemaal per jaar een managementsrapportage evenals tweemaal per jaar een review van de jaardoelen. De jaarrekening wordt vastgesteld door de directeur-bestuurder en goedgekeurd door de raad van commissarissen. Naast de RvC is een auditcomissie ingesteld die ten minste tweemaal per jaar bijeenkomt en voornamelijk dieper ingaat op financiële en fiscale aangelegenheden. Van de belangrijkste processen bestaat een procedurebeschrijving die gepubliceerd wordt op de intranetpagina van Woonlinie. In 2010 is een start gemaakt met het verwerken van processen in werkstromen. Van alle functies zoals deze binnen Woonlinie zijn gedefinieerd bestaan functiebeschrijvingen. Er is een adequaat systeem van P&O gesprekken (planningsgesprek, voortgangsgesprek en beoordelingsgesprek) waarbij tevens een koppeling wordt gemaakt met de jaardoelen en afdelingsspecifieke doelstellingen. Binnen Woonlinie is een intern controleplan opgesteld. Tot de beheersingsrisico’s behoort ook een adequaat en stringent huurachterstandenbeleid. Uitgangspunt van Woonlinie daarbij is dat huisuitzettingen zoveel mogelijk moeten worden voorkomen. Dit kan het beste door huurschulden niet te laten oplopen.
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Resultaat van onderhoud aan woning aan de Almweg in Rijswijk
G. Compliance (wet- en regelgeving) Woonlinie werkt zoveel mogelijk conform de Corporate Governance-code van Aedes en waar dit niet het geval is, wordt dit toegelicht. Daarnaast kan worden vastgesteld dat Woonlinie actief aan de slag is gegaan met de aanbevelingen van de visitatiecommissie (dit heeft o.a. geleid tot een nieuw meerjarenbeleidsplan waarbij belanghouders op een actieve wijze zijn betrokken).
77
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
belang van de volkshuisvesting’ en dat het in het verslagjaar haar middelen uitsluitend heeft besteed in het belang van de volkshuisvesting. Tevens verklaart de directeur-bestuurder van Woonlinie hierbij dat er op het moment van het opstellen van het jaarverslag geen belangrijke gebeurtenissen na balansdatum bekend zijn.
Vastgesteld door de directie 14 juni 2011
Goedgekeurd door de Raad van Commissarissen 14 juni 2011
14 juni 2011
P.A.W. van den Heuvel Directeur-bestuurder
J.T.M. van den Broek Voorzitter
W.J.J.H. Adema- van der Pol Vicevoorzitter
C.J. Ambachtsheer Lid
A.A. van Dalen Lid
A.E.A.M. van Eijkeren Lid
C.J. Mikhout Lid
Mr. P.A.W. van den Heuvel Directeur-bestuurder
Spelende kinderen in de tuin
7.8 Managementverklaring Kijkend naar de activiteiten die in 2010 zijn uitgevoerd is het bestuur van Woonlinie van mening dat: • er redelijke zekerheid is dat de financiële rapportage geen materiële fouten bevat; • de risicomanagement- en controlesystemen in 2010 adequaat hebben gewerkt; • er voldoende inzicht is in de mate waarin de operationele, volkshuisvestelijke en financiële doelstellingen worden gerealiseerd; • er geen risico’s zijn gelopen die in tegenspraak waren met het vooraf gedefinieerde en goedgekeurde beleid. 7.9 Verklaring bestuur De directeur-bestuurder van Woonlinie verklaart dat hij door middel van zijn functioneren een adequate invulling heeft gegeven aan het uitgangspunt van ‘uitsluitend werkzaam zijn in het
78
D. Tangemann Lid
79
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Oost, West, Bommel Best Ik woon in ’n heel oud stadje, u kent het allemaal, gezet als een diamantje, aan de rivier de Waal. Als zetting dienen de wallen, van kleur zo groen als smaragd, zelden zag ik in mijn leven, zo’n stadje vol schoonheid en pracht. De toren op het kerkplein, die staat er fier en strak, en ondersteunt bij zonneschijn, het azuurblauwe dak. De grachten met ruisende kragen, als spiegels van de natuur, brengen mij in verrukking, en ik zing van dag tot uur. Zaltbommel, Zaltbommel, stadje naar mijn hart, ik vind je zo romantisch, zo lieflijk, zo apart. Zaltbommel, Zaltbommel, je bent het oord voor mij, om nimmer te vergeten, je blijft me altijd bij. Jan Stehman, Zaltbommel
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Kengetallen
Jaarrekening 2010
82
83 85 85 86 90 91 92 99 101 103 104 105
83
Jaarrekening 2010
Kengetallen Waarderingsgrondslagen Vaste activa Vlottende activa Balans per 31 december 2010 (na resultaatbestemming) Winst- en verliesrekening over 2010 Toelichting op de balans Niet uit de balans blijkende informatie Toelichting op de winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Controleverklaring Bijlage
2010 2009 2008 2007 2006 Woningbezit - Woningen/woongebouwen 4.170 4.122 4.142 4.174 4.126 - Garages (*) 163 176 176 190 190 - Overige verhuureenheden 52 44 26 23 12 (* inclusief garages verbonden aan een woning) Totaal 4.385 4.342 4.344 4.387 4.328 Mutaties in woningbezit - Aantal nieuwbouw 72 2 67 65 35 - Aantal aangekocht 0 0 0 24 0 - Aantal verkocht 23 18 23 22 128 - Aantal gesloopt 1 2 76 18 56 - Overige mutaties 0 2 0 0 0 Saldo mutaties 48 -20 -32 49 -149 Verhuurgegevens (in %) - Mutatiegraad 6,0 5,7 5,8 6,8 6,1 - Huurachterstand 1,7 1,6 0,7 1,0 0,7 - Huurderving 0,4 0,9 0,4 0,8 0,7 Onderhoud - Gemiddeld bedrag niet-planmatig onderhoud per woning 936 721 769 699 666 - Gemiddeld bedrag planmatig onderhoud per woning 762 629 806 810 1.038 Financieel - Solvabiliteit in % 27,0 28,6 26,1 28,0 26,3 - Liquiditeit (current ratio) 0,6 0,9 0,9 1,4 1,3 - Rentabiliteit eigen vermogen in % 1,2 8,3 -1,6 8,6 16,2 - Rentabiliteit vreemd vermogen in % 3,9 4,2 3,4 3,7 3,7 - Rentabiliteit totaal vermogen in % 3,2 5,4 2,1 5,1 7,0 - Cash-flow per woning 838 1.580 428 1.415 2.063 - Eigen vermogen per woning 11.072 11.061 10.095 10.181 9.413 - Kapitaalslasten per woning 1.863 1.832 1.557 1.517 1.521 - Jaarresultaat per woning 138 917 -165 876 1.526 Personeel Totaal aantal fte 48,1 46,5 47,0 34,9 35,1 Aantal fte per 1000 woningen 11,5 11,3 11,3 8,4 8,5
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Waarderingsgrondslagen Algemene toelichting Deze jaarrekening heeft betrekking op de periode 1 januari tot en met 31 december 2010. De jaarverslaglegging voldoet aan de voorschriften van het Besluit beheer sociale huursector (Bbsh). Deze voorschriften zijn gebaseerd op het Burgerlijk Wetboek (titel 9, boek 2). Voor verslagjaren vanaf 2004 is de door de Raad voor Jaarverslaggeving uitgevaardigde nieuwe definitie Richtlijn 645 Toegelaten instellingen volkshuisvesting van toepassing. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en winst- en verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderings- en verslaggevingvoorschriften geformuleerd. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs of nominale waarde, tenzij hierna anders is vermeld. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Consolidatie Woonlinie heeft eind 2005 Bouwlinie B.V. opgericht. In 2010 is Bouwlinie Sleeuwijk B.V. opgericht. De B.V.’s hebben over deze jaren nog geen activiteiten ondernomen. Omdat de activiteiten pas in 2011 of later met terugwerkende kracht worden ingebracht, is besloten dat een geconsolideerde jaarrekening het inzicht niet zou vergroten.
Vaste activa Materiële vaste activa Materiële vaste activa in exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen de laagste van: - de historische kostprijs, verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen volgens het annuïtaire systeem op basis van de verwachte levensduur of;
84
Jaarrekening 2010
De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen op grond van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten, over de geschatte resterende looptijd van de investering. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen aard van het bezit. Er wordt onderscheid gemaakt tussen woningen bestemd voor verhuur en bedrijfsmatige/overige onroerende zaken. Jaarlijks worden boekwaarde en bedrijfswaarde beoordeeld op basis van product-marktcombinaties, die gelijk zijn aan complexen. Dit sluit aan op de manier waarop het interne beleid en de bedrijfsvoering zijn gedefinieerd. Afboeking vindt alleen plaats als sprake is van een duurzaam lagere bedrijfswaarde. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2010 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van vijf jaar.
Wereldwinkel in Woudrichem, een pand dat Woonlinie beheert
- de bedrijfswaarde, indien deze naar verwachting duurzaam lager zal zijn dan de boekwaarde verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen volgens het annuïteitensysteem op basis van de verwachte levensduur. Renovaties van of groot onderhoud aan woningen kunnen leiden tot levensduurverlenging. Hierbij is gekozen voor een gedeeltelijke activering van de renovatiekosten en wordt het volgende systeem gehanteerd: bij renovatie wordt een bedrag van € 19.000 per woning ten laste van het resultaat gebracht, het meerdere wordt, indien de bedrijfswaarde dit toelaat, geactiveerd. Het aantal jaren levensduurverlenging wordt bepaald door per € 1.000 activering, één jaar toe te voegen aan de levensduur. Dit bedrag is bepaald aan de hand van de boekwaarde, in relatie tot het gemiddelde restant levensduur van de complexen. De afschrijvingen zijn berekend volgens het annuïtaire systeem. Op grond in eigendom wordt niet afgeschreven.
De door Woonlinie gehanteerde uitgangspunten bij het bepalen van de bedrijfswaarde zijn de volgende: - Huurstijging - Huurderving - Inflatie variabele lasten - Inflatie onderhoudslasten - Disconteringspercentage - Norm variabele lasten - Norm onderhoudslasten - Levensduur - Restwaarde grond
: 1,30% voor 2011, 2,00% voor 2012 en verder : 0,50% voor 2011 en verder : 3,00% voor 2011 en verder : 3,00% voor 2011 en verder : 5,25% voor 2011 en verder : € 1.315 voor 2011 en verder : € 1.535 voor 2011 en verder : minimaal tien jaar bij voor verhuur gelabelde woningen : € 200 per m² voor grondgebonden woningen : € 187 per m² voor appartementen
Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningportefeuille. Dit is het verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en de waardering van deze post in de balans.
Medewerkers van Woonlinie, op het kantoor in Woudrichem
Materiële vaste activa in ontwikkeling Dit zijn complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen inkoopprijzen en toegerekende kosten van voorbereiding, toezicht en directievoering, eventueel onder aftrek van bijzondere waardeveranderingen van te dekken stichtingskosten. Met betrekking tot gecombineerde projecten (koop en huur) wordt het aandeel van de koopprojecten verantwoord onder de post onderhanden projecten. Wat betreft het onrendabele deel van de gecombineerde projecten wordt bij het aangaan van de verplichting het onrendabele deel, verminderd met het verwachte verkoopresultaat, in de winst- en verliesrekening opgenomen onder de post overige waardeveranderingen materiële vaste activa.
85
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen historische kostprijs, verminderd met lineaire afschrijvingen. De afschrijvingstermijnen bedragen respectievelijk voor: - - - -
Inventaris Verbouwing kantoorpanden Vervoermiddelen Hardware/software
5-10 jaar; 10 jaar; 5 jaar; 4-5 jaar.
Financiële vaste activa Leningen u/g, beleggingen en deelnemingen De leningen u/g, beleggingen en deelnemingen zijn opgenomen tegen de nominale waarden. Het kortlopende deel is opgenomen onder vlottende activa.
Vlottende activa Onderhanden werk Waardering van onderhanden projecten vindt plaats tegen de gemaakte kosten. Als met projecten een langere tijd is gemoeid, wordt in de waardering op een voorzichtige wijze en naar evenredigheid van de stand van het project in de berekende winstopslag verantwoord. Vooruitbetalingen door afnemers worden in aftrek gebracht op het onderhanden werk. Termijnen die de geactiveerde kosten overtreffen, worden als passiefpost onder de kortlopende schulden verwerkt. Voorraden De voorraad onverkochte woningen betreft opgeleverde nieuwbouwwoningen en wordt gewaardeerd tegen de bestede kosten of lager verwachte opbrengstwaarde.
86
Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Jaarrekening 2010
Bij oplevering van een gecombineerd project wordt het projectresultaat zowel verantwoord onder de post verkoop koopwoningen als onder de post overige waarde veranderingen materiële vaste activa.
Eigen vermogen De overige reserves staan ter vrije besschikking van het bestuur. Conform de Bbsh-regels zullen deze vrije reserves uitsluitend aangewend worden voor werkzaamheden op het gebied van de volkshuisvesting. Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de materiële activa in ontwikkeling. Indien en voor zover de verwachte verliezen de activa in ontwikkeling van het betreffende project overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Voorziening latente belastingverplichtingen De voorziening voor uitgestelde belastingverplichtingen wordt gevormd op basis van de balansmethode, waarbij een voorziening wordt getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten. Leningen De leningen worden afgelost op basis van annuïteiten, lineair of ineens. De contractaflossingen voor het komend boekjaar worden opgenomen onder de kortlopende schulden. Kortlopende schulden Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven, worden kortlopende schulden gewaardeerd op nominale waarde. Grondslagen voor resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De hiervoor vermelde grondslagen worden hierbij
Bewoners van de Mariapolder in Hank in hun gezamenlijke moestuin
in acht genomen. Baten en lasten worden in beginsel toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben en verliezen worden toegerekend zodra zij voorzienbaar zijn. Huren Onder deze post worden de huuropbrengsten verantwoord die betrekking hebben op het boekjaar, onder aftrek van de werkelijke huurderving wegens leegstand en exclusief de vergoedingen voor het leveren van goederen en diensten. Vergoedingen Dit betreft bijdragen van huurders en derden voor de levering van goederen en diensten voor zover deze uit huurovereenkomsten voortvloeien of boven de netto huurprijs worden betaald. Ook contributies vallen hieronder.
Schoonmaakactie in de wijk de Vergt in Zaltbommel, met leerlingen van basisschool De Walsprong, georganiseerd door Woonlinie Verkoop onroerend goed Verkochte woningen uit exploitatie worden in het resultaat opgenomen tegen de verkoopprijs onder aftrek van de boekwaarde en verkoopkosten. Verkochte nieuwbouwwoningen worden in het resultaat opgenomen tegen verkoopprijs onder aftrek van de vervaardigingprijs. De omzet van de verkochte nieuwbouwwoningen wordt verantwoord bij oplevering van een (deel-)project en bestaat uit de gefactureerde termijnen onder aftrek van kortingen en de over de omzet geheven belasting. Overige bedrijfsopbrengsten Onder deze post worden opbrengsten verantwoord zoals vergoedingen voor verrichte diensten en bijdragen.
87
www.woonlinie.nl
De bedrijfsmiddelen opgenomen onder ‘Activa ten dienste van de exploitatie’ worden lineair afgeschreven. Overige waardeveranderingen materiële vaste activa De overige waardeveranderingen op materiële vaste activa bestaan uit op- of afboekingen naar aanleiding van jaarlijkse toetsing van de bedrijfswaarde aan de boekwaarde ultimo boekjaar. De uitgangspunten bij de bedrijfswaardeberekeningen zijn toegelicht bij de materiële vaste activa. Lonen en salarissen Deze post betreft de jaarlijkse lonen en salarissen exclusief de uitzendkrachten. De post uitzendkrachten wordt verantwoord onder de overige bedrijfslasten. Pensioenlasten Onder deze post zijn de pensioenpremies verantwoord die zijn ondergebracht bij een pensioenverzekeringsmaatschappij, evenals de premies voor vroegpensioen. De pensioenregeling is ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW) en is naar zijn aard een toegezegde pensioenregeling. De corporatie heeft in het geval van een tekort bij SPW geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. Het SPW heeft geen objectieve sleutel voor het toerekenen van een proportioneel aandeel in positieve of negatieve risico’s aan de aangesloten werkgever. Sociale lasten Onder de sociale lasten worden de lasten van de inspectie directe belastingen en premies voor ziektekostenverzekering opgenomen.
88
Lasten onderhoud Hieronder worden de kosten ten behoeve van het planmatig onderhoud, het groot onderhoud en reparatie- en mutatieonderhoud verantwoord. Het planmatig onderhoud omvat vervangingsonderhoud en diverse verbeteringen.
Jaarrekening 2010
Afschrijvingen Deze post betreft de systematische afwaardering van een actief dat optreedt als gevolg van het gebruik en door het verloop van de tijd. De afschrijvingen op materiële vaste activa zijn deels gebaseerd op basis van verkrijgings- of vervaardigingsprijs en deels op basis van bedrijfswaarde. Afschrijvingen vinden plaats volgens de annuïtaire methode, op basis van de geschatte economische levensduur.
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Overige bedrijfslasten Hieronder worden de kosten verantwoord die direct ten behoeve van de woningen en leefomgeving worden gemaakt, zoals belastingen, verzekeringen en leefbaarheid. Daarnaast worden onder deze post de kosten verantwoord die zijn gemaakt in het kader van de bedrijfsvoering, zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten, overige personeelskosten etcetera. Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Vennootschapsbelasting Sinds 1 januari 2008 is Woonlinie integraal vennootschapsbelastingplichtig. Brancheorganisatie Aedes en de Belastingdienst hebben een tweede vaststellingsovereenkomst opgesteld, waarin afspraken zijn gemaakt voor onder andere de bepaling van de openingsbalans van 1 januari 2008, project- en herontwikkeling. Woonlinie heeft deze vaststellingsovereenkomst getekend en volgens deze richtlijnen en wettelijke bepalingen de vennootschapsbelasting opgenomen in de winst- en verliesrekening. De belasting naar de winst of het verlies over het boekjaar omvat de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgelegd op balansdatum, en correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het netto resultaat aangepast voor posten van winst- en verliesrekening
De heer Vos uit Rijswijk, met zijn kleinzoon. Gefotografeerd voor het bewonersblad van Woonlinie
die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als operationele activiteiten. Rente-instrumenten Het gebruik van rente-instrumenten is alleen toegestaan voor het afdekken van renterisico’s conform de uitgangspunten van het treasurystatuut. Woonlinie maakt geen gebruik van renteinstrumenten. Rente- en financieringsrisico’s Om de rente- en financieringsrisico te beheersen, wordt de financieringsbehoefte regelmatig bepaald. Risico’s worden zoveel mogelijk afgedekt. Woonlinie vult de financieringsbehoefte op de korte termijn in door kasgeldleningen.
89
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Balans per 31 december 2010 (na resultaatbestemming) Activa (* € 1.000)
2010
2009
Vlottende activa Onderhanden werk - Onderhanden nieuwbouwprojecten 716 744 Voorraden - Voorraad onverkochte woningen 1.911 2.620 Kortlopende vorderingen - Huurdebiteuren 377 353 - Gemeenten 45 412 - Fiscus 708 575 - Te ontvangen termijnen koopwoningen 608 0 - Overige vorderingen 189 515 - Overlopende activa 301 86 Totaal kortlopende vorderingen 2.228 1.941 Liquide middelen 4.944 3.446 Totaal vlottende activa 9.799 8.751
Totaal activa
90
170.733
159.546
2010
2009
Eigen vermogen - Overige reserves 45.593 41.812 - Resultaat lopend boekjaar 576 3.781 Totaal eigen vermogen 46.169 45.593 Voorzieningen - Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw 0 2.584 - Voorziening latente belastingverplichting 238 243 Totaal voorzieningen 238 2.827 Langlopende schulden - Leningen overheid 99 931 - Leningen kredietinstellingen 106.052 99.501 - Waarborgsommen 408 349 - Overige leningen 0 200 Totaal langlopende schulden 106.559 100.981 Kortlopende schulden - Leveranciers 2.536 2.534 - Kredietinstellingen 4.279 3.751 - Gemeenten 6.321 112 - Corporaties 193 0 - Fiscus 1.124 978 - Pensioenen 77 75 - Overige schulden 347 230 - Overlopende passiva 2.890 2.465 Totaal kortlopende schulden 17.767 10.145
Winst- en verliesrekening over 2010 Bedragen * € 1.000 2010 2009 Bedrijfsopbrengsten - Huren 21.691 20.734 - Vergoedingen 599 441 - Verkoop onroerend goed 3.141 3.222 - Overige bedrijfsopbrengsten 375 388 Som van de bedrijfsopbrengsten 25.806 24.785 Bedrijfslasten - Afschrijvingen op materiële vaste activa 2.920 2.733 - Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa 2.094 163 - Lonen en salarissen 2.436 2.448 - Pensioenlasten 498 510 - Sociale lasten 288 288 - Lasten onderhoud 7.080 5.562 - Overige bedrijfslasten 4.826 4.080 Som van de bedrijfslasten 20.142 15.784 Bedrijfsresultaat 5.664 9.001 Financieringslasten - Rentebaten 238 167 - Rentelasten -5.087 -4.984 Totaal financieringslasten -4.849 -4.817 Jaarresultaat voor belastingen 815 4.184 Vennootschapsbelasting -239 -403 Netto jaarresultaat 576
Jaarrekening 2010
Vaste activa Materiële vaste activa - Materiële vaste activa in exploitatie 132.666 120.257 - Materiële vaste activa in ontwikkeling 24.807 26.826 - Materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie 2.469 2.733 Totaal materiële vaste activa 159.942 149.816 Financiële vaste activa - Beleggingen op lange termijn 455 460 - Deelnemingen 537 519 Totaal financiële vaste activa 992 979 Totaal vaste activa 160.934 150.795
Passiva (* € 1.000)
3.781
Totaal passiva
170.733
159.546
91
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Toelichting op de balans
92
Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde ultimo 2010 bedroeg € 171,3 miljoen (2009: € 168,3 miljoen), inclusief grond. De waarde van de grond bedroeg ultimo 2010 € 25,7 miljoen (2009: € 23,3 miljoen). De parameters, genoemd in de waarderingsgrondslagen, zijn zoveel mogelijk conform de richtlijnen van het WSW. De kosten voor planmatig onderhoud zijn ontleend aan de meerjaren onderhoudsbegroting en verdisconteerd in de norm van de variabele lasten. Verloop bedrijfswaarde woningbezit Bedragen in miljoenen euro’s Bedrijfswaarde per 1 januari 2010 168,3 Autonome waardemutatie -2,2 Realisatie uit nieuwbouw en aankoop 14,8 Economische parameters -4,6 Levensduurverlenging 2,0 Huurbeleid -7,0 Exploitatielasten -3,3 Onderhoudslasten -5,2 Realisatie uit verkoop en sloop -1,3 Disconto 11,4 Rentabiliteitswaardecorrectie -4,3 Subtotaal 168,6 Grond 2,7 Bedrijfswaarde 31 december 2010 171,3
Verzekeringen De activa in exploitatie zijn verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade voor de herbouwwaarde. Onderverzekering is in de polisvoorwaarde uitgesloten.
31-12-2010
31-12-2009
Materiële vaste activa in ontwikkeling Grond 17.768 16.568 Projecten in ontwikkeling 3.242 3.239 Projecten in uitvoering 3.797 7.019 Totaal 24.807 26.826 De grondpositie betreft gronden die zijn aangekocht voor het realiseren van huur- en koopwoningen in het Land van Heusden en Altena en in Zaltbommel. Een aantal posities wordt in samenwerking met de verschillende gemeenten ontwikkeld. Onder andere grondposities op de volgende locaties zijn opgenomen: - Den Eng in Veen - Den Doorn in Almkerk - BinnenVergt in Zaltbommel - Spellewaard in Zaltbommel
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 31-12-2009 Ter zekerheidsstelling van een deel van de onroerende zaken in ontwikkeling is een hypotheekrecht gevestigd van € 1,5 miljoen. Hierin is begrepen een verstrekte lening inzake de aankoop van een pand. Materiële vaste activa in ontwikkeling Beginsaldo 26.826 25.963 Mutaties van het boekjaar: - Investeringen 29.023 15.941 - Correctie/afboeking onrendabele top -2.094 -163 - Ontvangen termijnen koopwoningen -9.114 -3.823 - Overige opbrengsten -2.198 0 - Overgeboekt naar materiële vaste activa in exploitatie -15.139 -3.825 - Mutatie onderhanden projecten en voorraden 28 -1.117 - Mutatie voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw -2.584 -6.150 - Overig 59 0 Eindsaldo 24.807 26.826
Jaarrekening 2010
Bedragen * € 1.000 Vaste activa Materiële vaste activa in exploitatie Het verloop van de materiële vaste activa in exploitatie geeft het volgende beeld per 31 december 2010. Grond Woningen Onroerende Totaal en woon- zaken niet gebouwen zijnde woningen Saldo per 1 januari - Aanschafwaarde 23.049 129.502 13.887 166.438 - Gecumuleerde afschrijvingen 0 -43.153 -3.028 -46.181 Boekwaarde per 1 januari 23.049 86.349 10.859 120.257 Mutaties in het boekjaar - Investeringen nieuwbouw 2.905 6.584 5.650 15.139 - Overige investeringen 0 1.265 0 1.265 - Aankopen 23 0 68 91 - Desinvesteringen -262 -1.464 -171 -1.897 - Afschrijvingen 0 -2.173 -340 -2.513 - Afschrijvingen desinvesteringen 0 324 0 324 Saldo mutaties 2.666 4.536 5.207 12.409 Saldo 31 december - Aanschafwaarde 25.715 135.887 19.434 181.036 - Gecumuleerde afschrijvingen 0 -45.002 -3.368 -48.370 Boekwaarde per 31 december 25.715 90.885 16.066 132.666
Woningen in exploitatie De woz waarde van de verhuureenheden in exploitatie per 31-12-2010 is € 749,0 miljoen. Verkoop woningen in exploitatie Van het totale woningbezit van 4.170 woningen, is te verwachten dat 15 woningen in 2011 voor verkoop beschikbaar komen. In totaal zijn 301 woningen voor verkoop gelabeld per 31-12-2010. Zekerheden Er zijn geen activa als zekerheden gesteld voor verstrekte kredietfaciliteiten.
93
www.woonlinie.nl
Kantoor Inventaris Vervoer- Totaal middelen Saldo per 1 januari - Aanschafwaarde 3.346 2.034 475 5.855 - Gecumuleerde afschrijvingen -1.376 -1.560 -186 -3.122 Boekwaarde per 1 januari 1.970 474 289 2.733 Mutaties in het boekjaar - Aankopen 0 95 63 158 - Desinvesteringen 0 0 -78 -78 - Afschrijvingen -168 -133 -106 -407 - Afschrijvingen desinvesteringen 0 0 63 63 Saldo mutaties -168 -38 -58 -264 Saldo 31 december - Aanschafwaarde 3.346 2.129 460 5.935 - Gecumuleerde afschrijvingen -1.544 -1.693 -229 -3.466 Boekwaarde per 31 december 1.802 436 231 2.469
94
Bedragen *€ 1.000 31-12-2010 31-12-2009 Specificatie beleggingen op lange termijn - Lening u/g in verband met grondaankoop 453 453 - Overige 2 7 Eindsaldo 455 460 Specificatie deelnemingen - Deelnemingen Bouwlinie B.V. 18 18 - Deelnemingen Bouwlinie Sleeuwijk B.V. 18 0 - Deelnemingen CV Partners Uithof III 500 500 - Deelneming Woningnet 1 1 Eindsaldo 537 519
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 Vlottende activa
31-12-2009
Onderhanden werk P131A Agnietentuin fase 1 Zaltbommel 424 211 P321B BinnenVergt fase 1b 52 0 P832B De Hoek/Bollenhoef Eethen 66 0 P843 Alad Wijk en Aalburg 88 280 P890 Binnendijkse Wiel Rijswijk 0 72 P964 Zandweide Dussen 0 181 P982 Werkense Polder Werkendam 86 0 Totaal onderhanden werk 716 744 Voorraden Teruggekochte Koopgarant woningen 498 0 P909 De Vlinder Zaltbommel 1.413 2.620 Totaal onderhanden werk 1.911 2.620
Vorderingen Huurdebiteuren Het totale debiteurensaldo aan het einde van het verslagjaar bedroeg € 377.000 Dit bedrag bestaat uit huurachterstanden van in totaal € 339.000 en 72 betalingsregelingen voor een totaalbedrag van € 38.000. De huurachterstanden kunnen als volgt naar tijdsduur en aantal huurders worden gespecificeerd; Aantal maanden Aantal huurders Huurachterstand (bedragen * € 1.000) 2010 2009 2010 2009 tot 1 maand 99 86 150 30 1 tot 2 maanden 21 27 11 12 2 tot 3 maanden 4 5 3 2 3 tot 4 maanden 13 25 8 140 > 4 maanden 95 84 167 134 Totaal 232 227 339 318 Bedragen * € 1.000
31-12-2010
Jaarrekening 2010
Bedragen * € 1.000 Materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie Het verloop van de materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie geeft het volgende beeld per 31 december 2010.
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
31-12-2009
Gemeente - Te vorderen bijdragen 45 338 - Termijnen/overige 0 74 Totaal vorderingen gemeente 45 412
95
www.woonlinie.nl
96
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 Passiva
31-12-2009
Eigen vermogen Algemene bedrijfsreserve Beginsaldo 45.593 41.812 Jaarresultaat 576 3.781 Totaal algemene bedrijfsreserve 46.169 45.593 Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Beginsaldo 2.584 8.734 - Mutaties -2.584 -6.150 Eindsaldo voorziening 0 2.584 Voorziening latente belastingverplichting Beginsaldo 243 98 - Mutaties -5 145 Eindsaldo voorziening 238 243
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 31-12-2009 Langlopende schulden Schulden overheidsinstellingen 99 931 Schulden kredietinstellingen 106.052 99.501 Totaal schulden 106.151 100.432 Specificatie overheidsleningen Saldo per 1 januari 1.792 1.817 - Reguliere aflossingen -861 -25 Saldo per 31 december 931 1.792 - Af te lossen in volgend boekjaar -832 -861 Saldo per 31 december 99 931 Specificatie leningen kredietinstellingen Saldo per 1 januari 102.392 100.403 - Storting nieuwe leningen 10.000 10.000 - Bijstorting ‘klim’ leningen 0 54 - Reguliere aflossingen -2.893 -8.065 Saldo per 31 december 109.499 102.392 - Af te lossen in volgend boekjaar -3.447 -2.891 Saldo per 31 december 106.052 99.501
Jaarrekening 2010
Bedragen *€ 1.000 31-12-2010 31-12-2009 Vervolg vlottende activa Fiscus - Te vorderen vennootschapsbelasting 708 575 Totaal vorderingen belastingen en sociale verzekeringen 708 575 Te vorderen bedragen koopwoningen - Te ontvangen bedragen koopwoningen 608 0 Totaal vorderingen koopwoningen 608 0 Overige vorderingen - Collega corporaties 14 57 - Overige debiteuren 175 458 Totaal overige vorderingen 189 515 Overlopende activa - Transitorische rente 69 44 - Overige 232 42 Totaal overlopende activa 301 86 Liquide middelen - Rabobank 4.940 3.439 - Kas 4 7 Totaal liquide middelen 4.944 3.446
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
97
www.woonlinie.nl
31-12-2009
Rentevoet, aflossing 2010 en leningen langer dan vijf jaar De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen bedraagt per 31 december 2010 4,47%. Het aflossingsbestanddeel vanaf 2016 bedraagt in totaal € 102,8 miljoen voor de huidige leningenportefeuille. Het aflossingsbestanddeel in het komende boekjaar bedraagt € 4,3 miljoen en is onder de kortlopende schulden verantwoord. De gemiddelde looptijd van de leningenportefeuille is 23 jaar. Waarborgsommen Dit betreft de van huurders ontvangen gelden bij aanvang van het huurcontract. Beginsaldo 349 334 - Mutatie boekjaar 54 7 - Rente waarborgsommen 5 8 Eindsaldo waarborgsommen 408 349 Overige leningen Beginsaldo 200 200 - Mutatie boekjaar -200 0 Eindsaldo overige leningen 0 200 Kortlopende schulden Leveranciers - Schulden aan leveranciers 2.536 2.534 Totaal schuld aan leveranciers 2.536 2.534 Kredietinstellingen - Aflossingsverplichting langlopende schulden 4.279 3.751 Totaal schulden aan kredietinstellingen 4.279 3.751
98
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 Vervolg kortlopende schulden Gemeenten - Schulden aan gemeenten Totaal schuld aan gemeenten
6.321 6.321
31-12-2009
112 112
Corporaties - Schulden aan corporaties 193 0 Totaal schuld aan gemeenten 193 0 Schulden aan fiscus - BTW 1.030 885 - Loonheffing 94 93 Totaal schuld aan fiscus 1.124 978 Pensioenen - Schulden van pensioenen 77 75 Totaal schuld aan fiscus 77 75 Overige schulden - Nog te betalen vakantiedagen 120 103 - Vooruitontvangen huurtoeslag 128 119 - Overige 99 8 Totaal overige schulden 347 230 Overlopende passiva - Vooruitontvangen huur 79 107 - Niet vervallen rente over leningen 2.494 2.282 - Overige 317 76 Totaal overlopende passiva 2.890 2.465
Niet uit de balans blijkende informatie Voorwaardelijke verplichting In verband met de garantiestelling voor leningen o/g door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) moet er rekening mee worden gehouden dat er sprake is van een obligo aan het WSW uit hoofde van de door het WSW geborgde leningen, dat opeisbaar wordt indien blijkt dat het aan het WSW betaalde disagio in totaal niet voldoende is om de aanspraken van het WSW te dekken. Volgens opgave van het WSW bedraagt dit obligo per balansdatum € 4,6 miljoen. In de gemeente Werkendam is ten aanzien van de aankoop van een perceel grond bij wijziging van het bestemmingsplan een nabetaling verschuldigd van maximaal € 0,5 miljoen uiterlijk op 1 januari 2018. In de gemeente Werkendam is ten aanzien van de aankoop van een perceel grond bij wijziging van het bestemmingsplan (verkrijgen bouwbestemming) een nabetaling van maximaal € 0,2 miljoen verschuldigd. In de gemeente Zaltbommel ontvangt Woonlinie met betrekking tot de verkoop van een grondpositie een nabetaling van € 0,3 miljoen bij start bouw.
Met de gemeente Woudrichem is in februari 2010 een samenwerkingsovereenkomst getekend over de herontwikkeling van Almkerk West en ’t Verlaat. Daarin zijn afspraken gemaakt over de verdeling van kosten van de grondexploitatie. Voor het plan Agnietentuin in Zaltbommel heeft Woonlinie de plankosten van Van Wanrooy gekocht en de gemeente Zaltbommel de grond. Woonlinie koopt de grond van de gemeente op het moment dat de betreffende fase wordt gestart. Dit is maximaal € 0,6 miljoen. Voor een project in de gemeente Aalburg is bij de aankoop mede opgenomen dat de voormalige eigenaar voor 1 januari 2013 twee bouwpercelen verkrijgt. Wanneer het niet mogelijk is om twee bouwpercelen te leveren dan wordt dit omgezet in een bedrag van € 0,4 miljoen. Sector specifieke heffing Begin 2008 heeft de minister van WWI besloten om de corporaties een heffing op te leggen. Voor Woonlinie betekent dit dat een jaarlijkse bijdrage van circa € 50 per woning verschuldigd zal zijn tot waarschijnlijk 2013. De heffing wordt ten laste van de winst- en verliesrekening van de betreffende jaren gebracht. Verplichtingen onderhoud Voor planmatig onderhoud is in 2010 één opdracht verstrekt voor 22 woningen in Zaltbommel ter waarde van € 0,8 miljoen. Verkopen met koopgarant Er zijn 108 terugkoopverplichtingen van woningen die met Koopgarantvoorwaarden zijn verkocht.
Woonlinie heeft een bouwclaim voor 15 huurappartementen in plan Bronckhorst in Andel. Woonlinie heeft een bouwclaim voor 8 koopwoningen in Meeuwen in ruil voor grond in Genderen.
In de gemeente Werkendam heeft Woonlinie een subsidie ontvangen voor de ontwikkeling van Koopgarantwoningen. Indien de woningen binnen twintig jaar uit de Koopgarantconstructie gehaald worden, dient Woonlinie de subsidie terug te betalen.
Aangegane verplichtingen nieuwbouw Het restant van de aangegane verplichtingen uit overeenkomsten ten behoeve van nieuwbouwprojecten voor 31 december 2010 ten aanzien van nieuwbouwprojecten bedragen € 16,9 miljoen.
99
Jaarrekening 2010
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 Vervolg langlopende schulden
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Toelichting op de winst- en verliesrekening
Per jaareinde zijn er vier teruggekochte Koopgarantwoningen verantwoord onder de voorraad koopwoningen. Deze woningen zijn in 2011 verkocht. Omzetbelasting In de gemeente Zaltbommel is Woonlinie per 1 juli 2011 BTW verschuldigd voor de niet verkochte woningen van project De Vlinder met een maximum van € 0,1 miljoen. In 2010 heeft Woonlinie een suppletie aangifte omzetbelasting over de jaren 2005-2009 ingediend bij de belastingdienst. Woonlinie kan maximaal € 0,3 miljoen ontvangen. De suppletie voor 2010 wordt in 2011 ingediend. Verplichtingen in verband met financiering In 2010 is een leningovereenkomst voor een lening van € 16,0 miljoen aangegaan. De lening heeft een looptijd van 40 jaar. De lening heeft een rentepercentage van 4,23% en wordt in 2011 gestort. Overige verplichtingen Verplichtingen met betrekking tot kantoorautomatisering zijn aangegaan voor een bedrag van € 0,1 miljoen en lopen tot en met 30 november 2014. Fiscale eenheid Stichting Woonlinie vormt een fiscale eenheid voor de omzetbelasting en vennootschapsbelasting met Bouwlinie B.V. Bouwlinie Sleeuwijk B.V. is hier op 1 januari 2011 aan toegevoegd. Op grond van de fiscale eenheid is Woonlinie hoofdelijk aansprakelijk voor de door de fiscale eenheid verschuldigde omzetbelasting en vennootschapsbelasting. Bankgaranties Er zijn twee bankgaranties afgegeven aan Woonlinie voor de huur van ruimtes in de brede school Zaltbommel voor een bedrag van € 0,03 miljoen.
100
Er zijn door aannemers bankgaranties afgegeven voor een bedrag van € 0,4 miljoen. Honoraria accountants BDO Audit & Assurance B.V. heeft de jaarrekening gecontroleerd. De kosten voor de controle bedroegen € 27.000, hiernaast hebben zij overige controles uitgevoerd voor een bedrag van € 7.000. BDO accountants & belastingadviseurs B.V. heeft voor een bedrag van € 16.000 fiscaal advies gegeven. In totaliteit is voor € 50.000 aan honoraria besteed.
Bedragen * € 1.000
31-12-2010
31-12-2009
Bedrijfsopbrengsten Huren - Te ontvangen netto huur 21.791 20.924 - Huurderving wegens leegstand -90 -186 - Kortingen -10 -4 Totaal huren 21.691 20.734 Vergoedingen - Vergoedingen 599 441 Totaal vergoedingen 599 441 Verkoop onroerend goed Opbrengst verkoop onroerend goed bestaand bezit 3.764 2.707 - Boekwaarde -1.399 -88 - Diverse verkooplasten -96 -47 Verkoopresultaat onroerend goed bestaand bezit 2.269 2.572 - Resultaat verkoop nieuwbouw 872 612 - Resultaat koopgarant 0 38 Totaal resultaat verkoop onroerend 3.141 3.222 In 2010 zijn 23 woningen verkocht. Overige bedrijfsopbrengsten - Vergoedingen beheer derden 126 124 - Vergoedingen voor verrichte diensten 149 171 - Opbrengst onderhoud Lemmenskamp 75 75 - Inschrijfgelden en administratiekosten 25 13 - Overige 0 5 Totaal overige bedrijfsopbrengsten 375 388
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 31-12-2009 Bedrijfslasten Afschrijvingen - Woningen en woongebouwen 1.526 1.405 - Overige panden in exploitatie 340 286 - Installaties 648 555 - Materiële activa ten dienste van de exploitatie 406 487 2.920 2.733 Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa - P131A Agnietentuin Zaltbommel -187 -392 - P321A BinnenVergt fase 1A Zaltbommel -2.195 0 - P879 Voorstraat Almkerk 0 207 - P942 Julianastraat Hank 0 348 - P906 De Vaan Zaltbommel -1.056 0 - P908A Portage Zaltbommel 5.532 0 2.094 163 Lonen en salarissen - Salarissen inclusief vakantiegeld 2.436 2.448 Totaal lonen en salarissen 2.436 2.448 Pensioenlasten - Pensioenlasten 498 510 Totaal pensioenlasten 498 510 Sociale lasten - Sociale lasten 288 288 Totaal sociale lasten 288 288 Lasten onderhoud - Kosten niet-planmatig onderhoud 3.903 2.971 - Kosten planmatig onderhoud 3.177 2.591 Totaal lasten onderhoud 7.080 5.562
101
Jaarrekening 2010
In de gemeente Zaltbommel geldt tot 2025 een boeteconstructie voor de koopgarantwoningen in Nederhemert.
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Kasstroomoverzicht
102
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 31-12-2009 Rentebaten - Rente rekening-courant banken 70 33 - Rente uitstaande leningen 70 70 - Rente verkoop nieuwbouwwoningen 70 47 - Overige rentebaten 28 17 Totaal rentebaten 238 167 Rentelasten - Rente leningen 4.895 4.696 - Rente waarborgsommen 9 8 - Overige rentelasten 183 280 Totaal rentelasten 5.087 4.984 Vennootschapsbelasting - Vennootschapsbelasting boekjaar 285 744 - Dotatie voorziening latente belastingverplichting -5 145 - Vennootschapsbelasting voorgaande jaren -41 -486 Totaal vennootschapsbelasting 239 403
Bedragen * € 1.000
31-12-2010
31-12-2009
De effectieve belastingdruk over 2010 bedraagt 34,9%. (2009:18,6%) De belangrijkste oorzaak van het verschil is dat in 2010 meer waardeverminderingen van materiële vaste activa zijn opgenomen dan in 2009. Bedrijfseconomisch resultaat 815 4.184 - Niet aftrekbare kosten van o.a. afschrijvingen en waardevermindering materiële vaste activa 4.400 2.556 - Te activeren financieringslasten en algemene kosten 1.951 2.006 - Onbelast resultaat uit verkoop -3.873 -3.030 - Aftrekbare onderhouds- en financieringslasten -2.359 -3.086 - Kostenaftrekbeperkingen 230 322 - Overige -5 10 Fiscaal resultaat 1.159 2.962 Toerekening jaarresultaat - Resultaat 576 3.781 Totaal resultaat 576 3.781 Het resultaat van het boekjaar wordt toegevoegd aan de overige reserves.
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 31-12-2009 Kasstroom uit bedrijfsoperaties - Exploitatieresultaat 5.664 9.001 Aanpassingen voor: - Afschrijvingen 2.920 2.733 - Waardeverandering materiële vaste activa 2.094 163 - Veranderingen in het werkkapitaal * Mutatie voorraden 737 -924 * Mutatie vorderingen -287 1.156 - Mutatie kortlopende schulden 834 -494 - Mutatie voorzieningen -2.589 -6.005 Totaal kasstroom uit bedrijfsoperaties 9.373 5.630 Kasstroom uit rente - Ontvangen rente 238 167 - Betaalde rente -5.087 -4.984 Totaal kasstroom uit rente -4.849 -4.817 Vennootschapsbelasting -239 -403 Kasstroom uit operationele activiteiten 4.285 410 Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Investeringen in materiële vaste activa -26.921 -10.689 - Desinvesteringen in materiële vaste activa 1.525 0 - Termijnen nieuwbouw koopwoningen 11.312 3.825 - Mutatie financiële vaste activa -13 950 Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -14.097 -5.914 Kasstroom uit financieringsactiviteiten - Ontvangsten uit langlopende schulden 10.059 10.069 - Ontvangsten uit kortlopende schulden 6.260 0 - Aflossingen langlopende schulden -4.481 -4.149 - Aflossingen kortlopende schulden -528 -3.941 Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten 11.310 1.979 Netto kasstroom 1.498 -3.525
102
Jaarrekening 2010
Bedragen * € 1.000 31-12-2010 31-12-2009 Overige bedrijfslasten - Uitzendkrachten 331 10 - Overige personeelskosten 324 264 - Huisvestingskosten 147 134 - Algemene kosten 946 1.056 - Belastingen 1.453 1.384 - Verzekeringen 100 99 - Contributie brancheorganisaties 64 98 - Afboeking huurachterstanden 38 14 - Overige directe exploitatielasten 310 268 - Directe kosten serviceproducten 459 287 - Leefbaarheid 199 168 - Sector specifieke heffing 247 242 - Overige 208 56 Totaal overige bedrijfslasten 4.826 4.080 De in de algemene kosten begrepen beloning van de Raad van Commissarissen is € 38.000 (2009: € 33.750).
www.woonlinie.nl
Controleverklaring
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Bijlagen Bijlagen
104
105
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Bijlage 2: Toewijzen aan doelgroep Raad van Commissarissen
Aantal toewijzingen 2010 1-persoon Huur <= 357,36 Huur 357,37 - 511,50 Huur > 511,51 < 65 < € 21.450 19 31 9 >= € 21.450 8 29 16 > 65 jaar < € 20.200 1 12 6 >= € 20.200 0 2 8 Subtotaal 28 74 39 2-personen Huur <= 357,36 Huur 357,37 - 511,50 Huur > 511,51 < 65 < € 29.125 5 8 15 >= € 29.125 5 13 16 > 65 jaar < € 27.575 0 11 8 >= € 27.575 0 4 6 Subtotaal 10 36 45 >=3 personen Huur <= 357,36 Huur 357,37 - 548,18 Huur > 548,18 < 65 < € 29.125 1 19 7 >= € 29.125 0 7 13 > 65 jaar < € 27.575 0 0 1 >= € 27.575 0 0 0 Subtotaal 1 26 21 onbekend 3 16 9 Totaal 42 152 114
Directeur-bestuurder Directeur SECRETARIAAT Office manager
STAF HRM-adviseur Beleidsadviseur Adviseur communicatie & beleid Management assistente
WONEN Manager
Medewerker secretariaat
VASTGOED Manager
BACKOFFICE Manager
Wijkcoördinator Projectleider markt & klant
106
Teamleider klant
Teamleider vastgoedbeheer
Klantconsument Woonconsulent
Rayonopzichter Assistent opzichter
Teamleider planning & control & ICT Projectontwikkelaar Procesmanager Projectleider Medewerker vastgoed
Medewerker planning & control Applicatiebeheerder Systeembeheerder Vastgoedcontroller
Bijlagen
Bijlage 1: Organigram
Totaal 59 53 19 10 141 Totaal 28 34 19 10 91 Totaal 27 20 1 0 48 28 308
Medewerker dagelijkse administratie
107
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Wonen WO1 Opstellen doelgroepenbeleid WO2 Standaard opleveringsniveau in overeenstemming met de wens van de klant WO3 SVB implementeren en complexbeheerplannen opstellen WO4 Onderzoek naar mogelijkheid verhogen slaagkans voor woningzoekenden en met voorrang toewijzen aan de primaire doelgroep WO5 Het ontwikkelen van visie op gebruik van klantpanels Leefbaarheid in de kernen LK1 Opstellen projectplan De Vergt LK2 Doorontwikkelen van de huidige kernplannen LK3 Verder uitwerken projectplan om op kleine schaal te kunnen starten met het bezoeken van huurders achter de voordeur LK4 Onderzoeken hoe de functie van het Huis van de Vergt verder kan worden ingevuld LK5 Uniforme aanpak om slecht tuinonderhoud (voortuinen, achtertuinen en achterpaden) in de wijk de Vergt aan te pakken Maatschappelijk vastgoed MV1 Onderzoek/opzetten Projectlinie MV3 Instellen investeringsfonds maatschappelijk vastgoed
108
Leren en Werken LW1 Samenwerking met onderwijsinstellingen verbeteren LW2 Aannemers enthousiasmeren stageplaatsen aan te bieden LW3 Voorbeeldrol maatschappelijk ondernemer wetenschappelijk onderbouwen LW4 Maatschappelijke stages Welzijn en Zorg WZ1 Afgeronde visie op wonen, zorg en welzijn in Zaltbommel WZ2 Grand café in Zaltbommel, gerund door verstandelijk gehandicapten Energie en Duurzaamheid ED3 Beleid omzetten naar maatregelen en kosten per complex en verwerkt in het strategisch voorraadbeleidsplan en de onderhoudsplanning. Het doen van kleine ingrepen met een relatief grote opbrengst ten behoeve van energiebesparing en Co2-reductie ED4 Implementeren van het in begin 2010 vastgesteld DuBo beleid voor nieuwbouw ED5 Een innovatieve en duurzame pilot in één van de kernen initiëren. Een pilot zou kunnen zijn om drie keer twee woningen te bouwen met een verschillende EPC. ED6 Begin 2010 is er duurzaamheidbeleid vastgesteld m.b.t. de interne organisatie
Bijlagen
Bijlage 3: Strategische doelstelling jaarplan 2010 Kwaliteit van de organisatie KO1 Een gestructureerde beleidscyclus opstellen KO2 Nieuw intranet en nieuwe website KO3 Doelgroepgerichte stakeholdercommunicatie KO4 Uitvoering geven aan het communicatiebeleid KO5 Communicatie rondom reparatieverzoek optimaliseren KO6 Behalen van het KWH-Maatschappijlabel KO8 Sociaal jaarverslag maken KO9 Persoonlijk ontwikkelplan KO10 Competentieprofielen ontwikkelen per functie KO11 Arbeidsmarktcommunicatie professionaliseren KO12 Aanbevelingen KWH-Goed Werkgeverschapslabel invoeren KO13 KWH klachtenmanagement evalueren en optimaliseren Financiering van de opgaven F1 Deelname aan Aedex/ Inzicht in (organisatie- en projectgerelateerde) kosten. Jaarlijkse vergelijking met andere corporaties uitvoeren. F2 Verbetering inzicht fiscaliteiten F3 Verbeterd inzicht in projecten (planning & resultaten) en verbeteren voorspelbaarheid financiële prognoses/liquiditeitsstromen F4 Mogelijkheden onderzoeken alternatief WSW-borging
110
www.woonlinie.nl
Jaarverslag 2010 / Dichter bij Mensen
Colofon Redactie: Woonlinie Concept en realisatie: FormCompany Fotografie: Iemke Ruige (gedichten) Overige fotografie: Woonlinie Op alle gedichten gebruikt in dit jaarverslag rust copyright.
Woonlinie Woudrichem ’t Rond 1, 4285 DE Woudrichem Postbus 51, 4285 ZH Woudrichem
Woonlinie Zaltbommel Thorbeckestraat 1, 5301 NC Zaltbommel Postbus 2018, 5300 CA Zaltbommel Tel: (088) 520 4000 E-mail:
[email protected] www.woonlinie.nl
snoer e p ekker o r o D nderuit f ouche e n e e r e e en nieu m t i o ff we kraaNo e et wass h l o t nijand en ende w a l ater i V e l k , r effe
mme l weg de we mijn reld i land , n , d e ne ov
r t l o V
Een s Je kun Het st Je ziet Jacoba