ALS JE HET IN DE VINGERS HEBT, KUN JE ER SNEL MEE UIT DE VOETEN STRUCTUREEL UITDAGEN VAN TALENTEN BINNEN WERELDORIËNTATIE LESIDEEËN Nora Booij, Margje van Muiswinkel en Esther de Boer, KPC Groep & Kris Verbeeck, M&O Groep
Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product ‘Als je het in de vingers hebt, kun je er snel mee uit de voeten’. Dit product is voortgekomen uit een door ‘KPC Groep’ en ‘M&O Groep’ ingediend voorstel ten behoeve van de ‘Call for Proposals 2013-2014’, uitgezet door School aan Zet.
© Buiten het downloaden zijn alle rechten op dit product voorbehouden aan: School aan Zet Postbus 556, 2501 CN Den Haag e-mail:
[email protected]
Titel: Als je het in de vingers hebt, kun je er snel mee uit de voeten Auteur(s): Nora Booij, Margje van Muiswinkel, Esther de Boer en Kris Verbeeck Coördinatie: School aan Zet Vormgeving en fotografie: Joeri Multimedia
School aan Zet wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van OCW, de PO-Raad en de VO-raad.
2
INHOUDSOPGAVE
1. Kansen voor uitdaging in de actualiteit
4
2. Lesideeën ontworpen door
11
3. Overzicht lesideeën per vakgebied
12
4. URL’s lesideeën
13
Bijlage 1 - Format ontwerpen lesidee
15
Bijlage 2 - Planningsformulier
18
Bijlage 3 - Evaluatieformulier
22
Bijlage 4 - Woordspin
23
3
HOOFDSTUK 1
KANSEN VOOR UITDAGING IN DE ACTUALITEIT Naast kansen voor uitdaging van excellente en hoogbegaafde kinderen binnen de wereld oriënterende vakken, zien we dagelijks kansen voor uitdaging in de actualiteit. Het meest aansprekend en realistisch voor leerkrachten zijn waarschijnlijk de nieuwsthema’s uit bijvoorbeeld het Jeugdjournaal, uit de methodes Nieuwsbegrip en Leeslink of uit de wekelijks verschijnende kinderkrant Kidsweek. Nieuwsitems bieden kansen te over voor verwondering, onderzoek naar achtergronden, evalueren en creëren. Kortom: kansen voor het stellen van hogere orde denkvragen liggen niet alleen in de wereld oriënterende thema’s uit de methode, maar ook in het leven zelf. Regelmatig is er immers iets in het nieuws waar kinderen zich over verwonderen, dat vragen bij ze op roept of waar ze in geïnteresseerd zijn. Dit zijn thema’s bij uitstek om op in te haken en kinderen uit te dagen middels het stellen van verdiepingsvragen van een hogere denkorde. Aan het begin van onze handleiding is de Taxonomie van Bloom (1956) opgenomen en toegelicht op basis van onderstaand figuur.
Bron: talenstimuleren.nl
4
Hogere orde vragen zijn vragen die zich richten op het probleemoplossend vermogen van leerlingen, die het kritisch nadenken stimuleren en die discussie uitlokken. Om deze vragen te kunnen beantwoorden hebben leerlingen de vaardigheden ‘analyseren’, ‘evalueren’ en ‘creëren’ nodig. Om als leerkracht handigheid in te krijgen in het, liefst samen met de kinderen, stellen van deze hogere orde denkvragen, is het prettig een aantal voorbeeldvragen paraat te hebben op ieder hogere orde denkniveau. Hieronder geven we een aantal voorbeeldvragen per hoger orde denkniveau of eerste aanzetten tot voorbeeldvragen. Vervolgens werken we exemplarisch een aantal hogere orde denkvragen bij een aantal nieuwsitems uit. Hiervoor hebben we een aantal artikelen uit diverse Kidsweek krantjes van 2014 gebruikt. De hiernavolgende voorbeelden van en aanzetten tot hogere orde denkvragen zijn overgenomen uit: Boer, de E., J. Poell en E. Schouten, Excellentie in ontwikkeling, Werken met een persoonlijk leerplan, VSLPC), 2011. Analyseren Analyseer, scheid, orden, leg uit, verbind, deel op in onderdelen, maak, vergelijk, selecteer, leid af. Wat zijn verschillen tussen … en ….? Wat zijn overeenkomsten tussen … en ….? Welke soorten …. zijn er en wat zijn hun overeenkomsten en verschillen? Wat zijn (andere) mogelijke uitkomsten? Welke gebeurtenis zou niet gebeurd zijn als ….? Als … waar is, wat betekent dat dan voor …? Op welke manier is … hetzelfde als ….? Waarom gebeurde …? Hoe kun je onderscheid maken tussen … en …? Hoe kun je uitleggen wat er gebeurde toen …?
5
Evalueren Beoordeel, beslis, orden, geef een cijfer, toets, meet, geef een aanbeveling, overtuig, selecteer, leg uit, maak een onderscheid, ondersteun, concludeer, vat samen.
WEEK
Beoordeel de waarde van ... Wat vind je/ik er van ...?
23
Wat is je/ mijn mening over ... en waarom? Pagina 17
Maleficent
Vind ik/je … goed of fout?
Pagina 16 lego kunst
Hoe zou ik/jij ... hebben aangepakt? Welke veranderingen voor… raad ik/jij aan? Hoe effectief zijn ... volgens mij?
Welke invloed zal … hebben op ons leven? : vreselij k of een feest? • 12-13 > Wedstrij dschema • 16-17 > Voetbalboeken • 23 > WK-apps Waarom is … waardevol?
5 JUNI 2014 www.kidsweek.nl
€2,10
Een bord vol insecten
Creëren
Combineer, plan, ontwerp, maak, ontwikkel, onderzoek, wat als?, stel op, formuleer,
Foto AFP
herschrijf…
en
jaar, komt uit een
had hiervoor nog
klommen. Toch
ase Poorna als
it helemaal naar
unt Everest. Dat
g van de wereld.
Hoe zou je een ... kunnen ontwerpen, waarmee ...? Hoe zou je een mogelijke oplossing voor ... kunnen bedenken? Stel dat je toegang had tot alle informatie en middelen, wat zou je dan doen met ...? Hoe zou je een je eigen manier kunnen bedenken om ...? Wat zou er kunnen gebeuren als ...? Op welke manieren kun je ...? Welke nieuwe en ongebruikelijke manieren kun je verzinnen om ... te gebruiken?
neens heel klein’,
raf. ‘Het was
Bron: Kidsweek voorjaar 2014, week 23, 24, 25 en 28/29
n bij een
d met een
overdekte VIP-
troleur kijkt
aan en zegt: ‘Jij
rijke vader! Wat
k?’ ‘Die zoekt
ar zijn kaartje.’
NEDERLAND HET GAAT WINNEN?
64 stemmen)
Een bord vol insecten week 23 er Door Govrien Oldenburg terde Chocosprinkhaan, geroos De en. orm elw krekel, me t menukaart van Pestauran e Dez n! cte inse t staat vol me aurant week ging het gekke rest dag. open in Utrecht, voor één efje. Kidsweek kreeg een voorpro ). (11 Don kt sma ’ , ‘Niks engs aan Voor Dons neus staan twee bordjes. Een met hartige snacks en een met zoete. Alle hapjes zijn gemaakt van insecten. En dat is bij sommige snacks héél goed te zien. Verlekkerd kijkt Don naar zijn maaltijd. ‘Vroeger at ik wel eens spinnen als ik geen zin had in het eten van m’n moeder’, vertelt hij. ‘Insecten zijn
Foto Amber Beckers
LIAN
Enkele exemplarische voorbeelden van hogere orde denkvragen bij de actualiteit
eetbaar dus er is niks engs aan’, vindt hij. Hij steekt een sourcream krekel in zijn mond en trekt een vies gezicht. ‘Het smaakt een beetje bitter en vaag. Maar als je moet overleven is het wél lekker.’
Don vroeger? ‘Nou, dat raden we niet aan’, zegt Nicole. ‘Deze insecten zijn er speciaal voor gekweekt. Die zijn schoon. Als je ze zelf gaat vangen, kunnen ze vieze bacteriën bij zich dragen!’
Het Pestaurant is een idee van Rentokil. Dat is een bedrijf dat ongedierte bestrijdt. Met de actie wil Rentokil aandacht vragen voor de start van het ongedierteseizoen. Zijn insecten niet ongezond? ‘Welnee’, zegt Nicole van Veldhuizen van Rentokil. ‘Ze zijn juist hartstikke gezond! Er zitten veel eiwitten in en weinig koolhydraten.’ Kunnen we ze dan ook zelf vangen en oppeuzelen, net als
Don pakt een handje meelwormen met barbecuesmaak. ‘Lekker knapperig!’ Dan komt hij bij de chocosprinkhaan. ‘Bah, deze smaakt naar insect’, walgt hij. De insectenkoekjes smaken hem daarna extra goed. En de lolly met schorpioen ook. ‘Heerlijk’, zegt hij als alle krekels, meelwormen en sprinkhanen op zijn. ‘Dit is veel natuurlijker dan chips. Ik zou nog wel zo’n maaltje lusten!’
6
Analyseren Welke soorten insecten worden er eigenlijk onderscheiden en wat zijn de overeenkomsten en verschillen? Zijn ze allemaal eetbaar? Op welke manier is het eten van insecten hetzelfde als het eten van vlees van andere dieren? Wat zijn de overeenkomsten tussen biefstuk, kipfilet en een door jou gekozen insect? Evalueren Waarom zou het aan te bevelen zijn meer insecten te eten? Welke invloed heeft het eten van meer insecten op de mens, dier en milieu? Creëren Op welke manier zou jij mensen verleiden tot het eten van meer insecten? Bedenk een strategie en presenteer deze met beelden (poster, televisieboodschap, filmpje, foto’s van gerechten in een menukaart) en/of woorden (folder, radioboodschap et cetera). Herschrijf het krantenbericht. In maximaal evenveel woorden als het oorspronkelijke krantenbericht moet je in ieder geval toevoegen waarom het aan te bevelen is meer insecten te eten. Leren met pen en papier week 24
2
STELLING
je op eek lees Iedere w elling. na een st deze pagi rtelt ctielid ve p Een reda nder wer so w eu ni g. over een uw menin jo gt aa en vr k: Deze wee
Maartje over
leren met pen en papier
Boodschappenbriefjes, takenlijstjes, losse notities. Ik hang van briefjes aan elkaar. Waarom? Omdat ik een geheugen heb als een zeef. Als ik dingen niet opschrijf, vergeet ik ze
G
STELLIN
Schrijven moet blijven
meteen weer. Dus noteer ik op een briefje wat ik moet halen voor de barbecue van vanavond. Schrijf ik op mijn notitieblok dat ik de stelling voor Kidsweek moet schrijven en écht niet moet vergeten de nieuwsbrief de deur uit te doen. En o ja, nog even een notitie maken met de dingen die ik nog moet regelen voor de verjaardag van mijn dochter. Maar weet je wat nu het gekke is? Als ik het eenmaal heb opgeschreven, dan heb ik die briefjes eigenlijk niet meer nodig. Dan blijft alles wat ik niet mag vergeten als een Post-it in mijn hoofd plakken. En weet je wat nog veel gekker is? Als ik een notitie maak in mijn telefoon, gebeurt dat niet. Dan ben ik echt kwijt wat ik ook alweer moest onthouden.
Nu zeggen Amerikaanse onderzoekers dat dat helemaal niet zo gek is. Zij beweren dat je dingen beter onthoudt én begrijpt als je het opschrijft dan als je het tikt op een toetsenbord. En nog een ander belangrijk voordeel van pen en papier boven een computer is dat je goed moet nadenken over de spelling. Een pen mét spellingscontrole bestaat niet. Ook word je tijdens het schrijven niet afgeleid door spelletjes of andere leuke dingen op internet, wat op een computer wel gebeurt. Dus weg met die computer en tablets uit de klaslokalen! Leren moet gewoon weer ouderwets met pen en papier. Betere hersengymnastiek krijg je niet.
‘Eigenlijk maak ik al mijn notities op mijn iPod. Dat is ‘Ik leer nooit iets op de computer. Dat vind ik
veel handiger dan op een briefje, want dat kun je ook
maar irritant. Ik doe altijd alles met pen en
nog eens kwijtraken. Ook op school werk ik vaker met
papier. Ook samenvattingen schrijf ik op een
een laptop dan met een schriftje. Ik ben daar nu zo
blaadje. Dat vind ik veel fijner. En als ik Engelse
aan gewend dat ik geen verschil merk in
woordjes online moet leren, print ik die uit. Dus de
het onthouden van dingen. Dus van mij
computer mag van mij wel uit de klas verdwijnen. Schrijven is fijner. En lijstjes met dingen die je moet doen, leg je gewoon op een vaste plek. Dan kun je ze ook niet kwijtraken.’
Eens
Naam: Inez Leeftijd: 11 jaar
Oneens
mogen de schriftjes wel verdwijnen en mag de laptop blijven.’
Naam: Claire Leeftijd: 9 jaar
Eens
Oneens
Wat vind jij van de stelling ‘Schrijven moet blijven’? Geef je mening op www.kidsweek.nl/stelling
7
19 JUNI 2014
era • 9 > Stokj e doet nog een gokj e • 11 > Voetbalrobots beter en beter • 23 > Pratende pupp y's
www.kidsweek.nl
€2,10
Wonen in een huis van afval Foto ANP
Analyseren
n
! De gorilla’s in
Als het waar is dat je dingen beter onthoudt als je het opschrijft in plaats van typt op de computer, wat betekent dat dan voor het gebruik van computers, tablets en dergelijk in het onderwijs?
ntuin Burgers’
eek feest.
jn één jaar
el bijzonder.
llamoeders
Evalueren Wat is jouw mening over de stelling en waarom?
een tweeling
Het is maar
groentetaart
og vóór de
d gemaakt,
OESHKA
Creëren Bedenk minimaal één stelling bij dit artikel waar jij het mee eens bent. Licht toe waarom jij het met deze stelling eens bent en waarom je deze zelfs beter vindt dan de stelling die bij het artikel staat.
Foto Pedro Sluiter
ukt, ergens
ar de film.
oor haar
ks meer ziet.
en gaat voor
Ze draait zich
om hè als je
Wonen in een huis van afval week 25 er Door Govrien Oldenburg zijn t Ols in n uize deh aar e Dri sjes hui De af. k sinds deze wee De al. afv van d ouw geb zijn r water bewoners zorgen zelf voo woont ) (11 de rlin Ma . rgie ene en ‘Zo s. hui zo’n in al een halfjaar k.’ stu der min de aar de je maak ‘Dit is de keuken’, wijst Marlinde. ‘Het water uit de kraan pompen we zelf op. Als we het wegspoelen komt het in een rietveld en wordt het gezuiverd. Daarna gaat het terug in de grond en kunnen we het weer oppompen.’ Ze staat in de ronde huiskamer. De muren zijn
gemaakt van leem en autobanden. Als je die goed aanstampt zijn ze net zo hard als steen! Haar moeder kookt op een kachel die op hout werkt. ‘De warmte kun je ook door buizen in de bank laten stromen’, vertelt Marlinde. ‘Dan zit je lekker warm.’ Elektriciteit wordt opgewekt door zonnepanelen. Zelfs de wc is milieuvriendelijk. Poep en plas worden opgevangen en naar de composthoop gebracht. ‘Dat wordt mest voor de plantjes’, vertelt Marlinde. ‘Zo maak je de aarde minder stuk.’ Het was het idee van haar ouders om een wijk vol aardehuizen in Nederland te bouwen. In Amerika
bestaan die al lang. Ook in Zwolle staat een aardehuis. In Olst komen er 23. De bewoners zijn nog druk aan het bouwen. Ook het huis van Marlinde is nog niet af. Over een paar weken krijgt ze pas haar eigen slaapkamer. Tot die tijd slaapt ze in een stapelbed in de woonkamer, naast een boom. ‘Dat is een steunpilaar voor de muur’, vertelt Marlinde. ‘En een leuk trappetje voor mij.’ Haar rijtjeshuis in Deventer mist ze niet. ‘Hier heb ik een heel weiland om in te spelen!’ Het enige waar ze van baalt is dat ze geen vriezer hebben voor ijsjes. ‘Maar ik ga er gewoon een voor mijn verjaardag vragen.’
Analyseren Wat zijn de verschillen tussen jouw huis en dat van Marlinde? Evalueren Wat vind jij positief aan het initiatief van de ouders van Marlinde en wat vind jij minder positief? Wat vind jij waardevol aan deze manier van huizen bouwen en welke veranderingen zou jij door willen voeren in de normale huizenbouw?
8
Creëren
Pagina 20-21 Hoe rol jij?
WEEK
28/29
Ontwerp een eigen huis van afval waar je met je eigen gezin kunt wonen. Teken (of maak) het huis zo veel mogelijk ‘op schaal’. Schrijf er bij welke materialen je er voor Pagina 14-15 gebruikt en waarom. Zomershakes 10 JULI 2014
van chimpanseetaal 28/29 www.kidsweek.nl tussen toeristen • 11> Woordenboek Super supersoaker • 24-25 > Vakantie: wie heeft dat bedacht? week • 27> Zomerpuzzels
kke vakantiekrant
ntie of in ieder geval tijd voor deze eerste zomerkrant met heel
s. Zo beleeft Timo
ang vakantieavontuur,
Woordenboek van chimpanseetaal
€2,50
ta je een Door Kim Einder - Hoe vers n ze niet, chimpansee? Praten doe n toch een maar je kunt ze voortaa erond se Brit en. rijp beetje beg enboek’ zoekers hebben een ‘woord seegebaren gemaakt van 66 chimpan nis. eke bet en hun
op wereldreis en
en winnen met De
ffer. Deze krant is zó
r gemakkelijk twee kunt doen. Volgende
erdag 17 juli, verschijnt
rant. Op donderdag 24
de volgende extra dikke krant in de bus. Maar tussendoor kun je altijd naar kidsweek.nl voor nieuws, filmpjes, spelletjes, prijsvragen en meer!
N TIM
t reserveert aan de een kamer. Hij vraagt
m en koud water is. De
naar knikt en zegt: ‘In
is er warm water en in
koud water.’
finale?
Foto Cat Hobaiter
voorspelde het ag al. Oranje haalt nale. Maar had het kstaartje uit Dierenpark mersfoort het voor e zesde keer goed? at wisten we nog niet en deze krant naar de ukker ging. Was het hen of huilen? Wat denk je? Zou dit kleintje 'krab me' gebaren?
9
‘Klim maar op mijn rug’, wil een moederaap zeggen als ze haar voetzool naar haar jong uitsteekt. De arm van een andere chimp aanraken betekent ‘krab me’. En door uitsloverig op blaadjes te kauwen, wil een aap een soortgenoot verleiden. Sommige gebaren lijken op die van mensen. Zo steekt een chimpansee zijn hand op als hij graag iets wil hebben. De Britse onderzoekers Hobaiter en Byrne bestudeerden tachtig wilde chimpansees in Oeganda. Ze ontdekten dat veel bewegingen meerdere betekenissen hebben. Een andere chimp vastpakken betekent bijvoorbeeld ‘stop daarmee’, maar ook ‘ga weg’. Cat Hobaiter heeft inmiddels haar eigen woordenboek niet meer nodig om de dieren te begrijpen. ‘De laatste jaren heb ik meer apen met elkaar zien praten dan mensen. Laatst betrapte een collega mij tijdens een dinertje erop dat ik soms net zulke blije eetgeluidjes maak als de chimps! Alleen de gebaren met meerdere betekenissen blijf ik lastig vinden. Hoe weten ze wat bedoeld wordt? Door het geluid dat ze erbij maken of de gezichtsuitdrukking? Dat wil ik nog verder onderzoeken.’ Alle chimpansees ter wereld snappen de gebaren. Ze hebben er alleen veel meer dan de 66 die nu beschreven zijn. Dat Chimpansees blijft dus voor ons voorlopig net zo lastig als Chinees…
Analyseren Ken je meer dieren die met communiceren met gebaren of geluiden? Hoe doen ze dat dan? Vergelijk drie diersoorten met elkaar. Wat weet je er al van en wat kun je vinden over de communicatie van deze drie diersoorten? Wat zijn de overeenkomsten en wat zijn de verschillen? Evalueren Welke van de drie door jou vergeleken diersoorten communiceert volgens jou het meest effectief en waarom? Creëren Schrijf een klein ‘woordenboekje’ (handleiding waardoor wij deze dieren beter kunnen begrijpen) voor één van de door jou gekozen diersoorten. Je mag dit schrijven op papier en er plaatjes bij plakken of tekenen. Als je wilt mag het ook op de computer geschreven worden en dan kun je misschien geluiden en plaatjes van internet toevoegen.
10
HOOFDSTUK 2
LESIDEEËN ONTWORPEN DOOR:
Bernadette Motjé Ilonka Romme Stephanie van der Spek Martine Zwijsen Margje van Muiswinkel Nora Booij Esther de Boer en Kris Verbeeck
11
HOOFDSTUK 3
OVERZICHT LESIDEEËN PER VAKGEBIED Kansen voor uitdaging in de actualiteit
4 lesideeën
Aardrijkskunde Carnaval
1 lesidee
Andere culturen
2 lesideeën
Kinderrechten
1 lesidee
Natuurverschijnselen
1 lesidee
Sterren en planeten
1 lesidee
Tijdzones
1 lesidee
Europa
1 lesidee
Vreemde valuta
1 lesidee met bijlage
Wereldgodsdiensten
1 lesidee
Geschiedenis 80 jarige oorlog
1 lesidee
Expressionisme en Impressionisme
1 lesidee
Koude Oorlog
1 lesidee
Geschiedenis in de eigen omgeving
1 lesidee
Tweede Wereldoorlog
4 lesideeën
Tijdlijn
1 lesidee
Romeinen
1 lesidee
Natuur en Techniek Achtbanen
1 lesidee
Broeikaseffect
1 lesidee
DNA
1 lesidee
Energie
1 lesidee
Klimaten
1 lesidee
Menselijk lichaam
1 lesidee
Zeeën en oceanen
1 lesidee
Planten- en dierenrijk
1 lesidee
Techniek
1 lesidee
Voeding en bewegen
1 lesidee
12
HOOFDSTUK 4
URL’S LESIDEEËN Aardrijkskunde
URL
1. Carnaval
http://bit.ly/1mwZLuO
2. Een dag uit het leven van
http://bit.ly/1rj5YMh
2.1 Een dag uit het leven van - Dagboekverslag 3. Feesten van verschillende culturen
http://bit.ly/1u2KzGY http://bit.ly/1BeXplt
3.1 Feesten van verschillende culturen - Draaiboek
http://bit.ly/YgrLr4
4. Kinderrechten
http://bit.ly/1vl83pj
5. Natuurgeweld
http://bit.ly/1BeXyWg
6. Op vakantie in Europa
http://bit.ly/1v7vkg9
7. Sterren en planeten
http://bit.ly/1vl864d
8. Tijdzones
http://bit.ly/YhvtRi
9. Vreemde valuta
http://bit.ly/1vl878x
10. Wereldgodsdiensten
http://bit.ly/1pfF56g
Geschiedenis 1. 80 jarige oorlog
http://bit.ly/1rxo50e
1.1 80 jarige oorlog - Bijlage
http://bit.ly/1utaXLF
2. De koude oorlog
http://bit.ly/1xp0Ngd
2.1 De koude oorlog - Bijlage
http://bit.ly/1mx0rAl
3. De Romeinen in Nederland
http://bit.ly/1rj6VnI
4. Expressionisme en impressionisme
http://bit.ly/1n7g8P9
5. Oorlog geschiedenis in eigen woonplaats
http://bit.ly/ZfEawA
6. Tijdlijn
http://bit.ly/1u2KTWa
7. WO2 - Autos en wegen
http://bit.ly/1ok1rDf
8. WO2 - Een bekende
http://bit.ly/YgsYP2
9. WO2 - Kleding
http://bit.ly/1rxoj7k
10. WO2 - Oorlogsvoertuigen
http://bit.ly/1n7gG7P
13
Natuur & Techniek 1. Achtbanen
http://bit.ly/1n7hFF2
2. Energie
http://bit.ly/1utb8X8
3. Erfelijkheid en DNA
http://bit.ly/1rj8dPx
4. Het broeikaseffect
http://bit.ly/1CrXzbC
5. Het menselijk lichaam
http://bit.ly/1mx1jET
6. Indeling planten en dierenrijk
http://bit.ly/1mx1kJ5
7. Klimaten
http://bit.ly/1DBEK7D
8. Mijn lijf - Voeding en bewegen
http://bit.ly/1BeZjT8
9. Techniek
http://bit.ly/1n7irln
10. Zeeën en oceanen
http://bit.ly/1u2LhEa
10.1 Zeeën en oceanen - Bijlage
http://bit.ly/1uLpte2
14
15
Trechteren
Trechteren
kunnen er voor kiezen om in tweetallen of in een groepje te gaan werken.
Concepten
uitwerken en
selecteren
De kinderen kiezen een hogere orde denkvraag. De kinderen
1. Kiezen hogere orde denkvraag
Voorkennis activeren
Voorkennis activeren
Kiezen hogere orde denkvraag
Aanrommelen
Startopdracht
Introduceren thema
Aanrommelen
Manier van presenteren
Eisen
centraal:
In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen
Thema: …..
Wat doe je als leerkracht?
‘onderzoek’/
Opzetten
Verkennen
Introductie
Omschrijving van de opdracht:
FORMAT ONTWERPEN LESIDEE
BIJLAGE 1
16
Zoeken naar antwoorden op de deelvragen
Deelvragen beantwoorden
Werken aan de presentatie
•
•
•
Prototype maken
optimaliseren
Testen en
Concluderen/
kunnen ze aan de slag met hun ‘onderzoek’.
‘onderzoek’/
Samenvatten en uitwerken van de hogere orde denkvraag
Mogelijke bronnen
Nadat de groepjes hun planningsdocument hebben ingevuld
Uitvoeren
deelvragen
Maken van de planning
kinderen hun bevindingen en antwoorden op hun deelvragen.
Aan het einde van het onderzoeksproces verwerken de
zich aan de planning? Waar lopen ze tegenaan?
kinderen. Spreek af wat de kinderen laten zien. Houden ze
Een optie is om vaste momenten in te plannen voor de
regelmatig het werk wil zien om feedback te kunnen geven.
De leerkracht spreekt met de kinderen af dat hij tussentijds
onderzoeken en uit te voeren zijn.
laat kinderen samen nadenken en discussiëren of ideeën te
gerichte vragen te stellen. Hij geeft tussentijds feedback en
begeleidt de kinderen door regelmatig langs te lopen en door
kunnen ze aan de slag met hun ‘onderzoek’. De leerkracht
Nadat de kinderen hun planningsdocument hebben ingevuld
beantwoorden zijn:
Mogelijke deelvragen om de hogere orde denkvragen te
van het planningsdocument en het bedenken van deelvragen.
leerkracht loopt rond en begeleidt de kinderen bij het invullen
deelvragen die bij hun hogere orde denkvraag passen. De
De kinderen vullen het planningsdocument in. Ze bedenken
2. Invullen planningsdocument (zie bijlage) en opstellen
Opstellen deelvragen
17
verbreden
Verdiepen
Presenteren
Invullen evaluatieformulier
Kinderen stellen vragen en geven tips en tops aan elkaar.
Presentatie geven aan de klas.
Wat vind je leuk? Wat vind je goed gelukt/ ben je trots op? Wat zou je anders hebben gedaan?
• • •
en product. Eventueel een beoordeling/cijfer.
een korte reflectie vanuit zijn/haar perspectief op het proces
Het evaluatieformulier wordt ingeleverd en de leerkracht geeft
Wat heb je geleerd?
•
bijlage).
De kinderen vullen hun eigen evaluatieformulier in (zie
Tijdens de presentatie wordt het volgende beoordeeld:
deelvragen).
klas (met onderbouwing vanuit de beantwoording van de
Dit antwoord wordt uitgewerkt in een presentatie voor de
het antwoord op de overkoepelende hogere orde denkvraag.
Vanuit de beantwoording van de deelvragen zoeken ze naar
BIJLAGE 2
PLANNINGSFORMULIER Het onderzoeksteam bestaat uit:
Mijn/onze denkvraag:
Dit weten we er al van:
Dit denken we dat er uit ons onderzoek of ontwerp gaat komen (alleen bij een hypothese- of ontwerpvraag):
Op deze deelvragen gaan we antwoorden zoeken:
18
Hier willen we informatie vandaan halen:
Zo willen we laten zien wat we gedaan hebben…
Planning Activiteiten Vul nu stap 1 tot en met 6 in.
19
Stap 1: Antwoord zoeken op onze deelvragen Waar halen we informatie vandaan? Welke bronnen gaan we raadplegen (websites, boeken, mensen enzovoort) en wie doet wat?
Laat dit even zien aan je leerkracht. Stap 2: Bepalen welke informatie bruikbaar is Je hebt nu informatie gevonden. Welke informatie is bruikbaar om antwoord te vinden op je deelvragen? Noteer welke informatie jullie bruikbaar vinden.
Laat dit even zien aan je leerkracht. Stap 3: Ordenen Je hebt nu verschillende stukjes informatie. Zet de juiste informatie bij de juiste deelvraag.
Laat dit even zien aan je leerkracht. Stap 4: Conclusies trekken Beantwoord met elkaar de deelvragen. Iedereen moet uiteindelijk het antwoord op alle vragen weten!
Lees alle deelvragen nog eens door en beantwoord de hogere orde denkvraag.
Laat dit even zien aan je leerkracht. Stap 5: Presentatie voorbereiden Wie doet wat, wanneer?
Laat dit even zien aan je leerkracht
20
Wie?
Wanneer?
Stap 6: Presentatie uitvoeren
Wie?
Wie doet wat, wanneer?
21
Wanneer?
BIJLAGE 3
EVALUATIEFORMULIER Het onderzoeksteam bestond uit:
Mijn/ onze hogere orde denkvraag was:
Vooraf dachten we dat (alleen als je vooraf bedacht hebt wat er uit je onderzoek zou kunnen komen):
Wat hebben we geleerd?:
Het leukst vond ik het om…..
Dit zou ik de volgende keer anders doen:
Hier ben ik trots op:
22
23
WOORDSPIN
BIJLAGE 4
over het onderwerp?
Wat weet je zelf al
het onderwerp vertellen?
Wat kunnen anderen jou over
School aan Zet Lange Voorhout 20 | 2514 EE Den Haag Postbus 556 | 2501 CN Den Haag www.schoolaanzet.nl
