Update
april 2007
In dit nummer o.a.: Functiemenging: kneden en proberen tot het past Kerk van staal Het slijpen van een diamant Constructie toren kan nog ‘alle kanten op’ Pakhuis combineert stokoud en hypermodern Slimme spanning op hightech gevel
Artist Impressions: Van Tilburg Ibelings Von Behr Architecten
Kantoor krijgt economische constructie met ‘iets extra’s’
Het nieuwe hoofdkantoor van farmaciebedrijf OPG wordt onderdeel van de geluidswal die Leidsche Rijn moet beschermen tegen de A2. De schuine en scheve glazen gevel geeft automobilisten straks een spectaculair beeld van “stijgende en dalende lijnen”, aldus de architect. Maar zo bijzonder als de vormgeving is, zo simpel is de constructie die SmitWesterman voor het project heeft ontwikkeld.
mogelijk te maken, is uiteindelijk het totaal betaalbaar.
Wie de plattegrond van het 24.000 vierkante meter grote gebouw bekijkt, ziet direct de opgave: hoe construeer je een 210 meter lang gebouw dat nergens even breed is? Of beter gezegd: hoe doe je dat zo economisch mogelijk? Immers, alles wat afwijkt van standaard en recht is duur.
Kleine stalen kolommetjes (h.o.h. 1,8 meter) volgen verticaal de vorm van de gevel. Niet alleen wordt het glas erop bevestigd, de staanders dragen ook het stuk vloer tot aan de gevel. Deze strook varieert van 0 tot 4 meter en wordt gemaakt met een staalplaatbetonvloer.
Toch hoeft dat geen beletsel te zijn om bijzondere architectuur kostenefficiënt te bouwen. De truc is om complexe vormen te scheiden in een eenvoudig rechttoe-rechtaan-deel, en een complex, bijzonder deel. Door die eerste zo simpel, efficiënt en goedkoop
SmitWesterman toonde al vroeg in het ontwerp aan dat deze oplossing economischer is dan andere varianten. De bouw van het OPG-gebouw start medio dit jaar en moet in 2009 klaar zijn. Leidsche Rijn is dan weer een opvallend ‘eenvoudig’ gebouw rijker.
Het eenvoudige deel van het OPG-gebouw wordt een geprefabriceerde constructie van 210 meter lang en 14,4 meter breed. Prefabkolommen en -balken dragen kanaalplaatvloeren die de 14,4 meter in een keer overspannen. De bijzondere ‘scheve’ gevel langs de A2 krijgt een eigen constructie. Opdrachtgever ING Real Estate Development NL PM Architect Van Tilburg Ibelings Von Behr Architecten
Artist Impression: Venster Architekten
Functiemenging: kneden en proberen tot het past Multifunctionele gebouwen zijn tegenwoordig bijna ‘gewoon’. De constructie ervan is dat nooit. Want hoe ontwikkel je een economisch systeem waarin zowel klaslokalen, woningen, parkeerplaatsen als een medisch centrum naadloos passen? Het antwoord wordt momenteel gebouwd in Gouda. Van onder (parkeerkelder) tot boven (woningen), en alles daar-
Toch hebben veel functies van nature een andere maat. Zo is een parkeergarage meestal een veelvoud van 7,2 meter. Hetzelfde geldt voor woningen.
In Nederland is het bouwen van een nieuwe kerk op zich al bijzonder. Maar de nieuwe Koningkerk in Haarlem valt vooral op door zijn volledig stalen constructie. Niet als doel op zich, maar gewoon omdat staal de beste oplossing was.
Venster Architekten en SmitWesterman hebben samen veel tijd gestopt in het afbreken van deze heilige huisjes. Want 7,5 meter parkeert nét even lekkerder, een iets bredere woning biedt meer mogelijkheden en ook klaslokalen passen er prima in.
Opdrachtgever VVE Olivier van Noortlaan Architect Venster Architekten
Samen is net zo lang gekneed tot alle functies als vanzelf op hun plek vielen. Achteraf lijkt het zo simpel. En dat is het ook.
In bouwkundig opzicht is een kerk eigenlijk niet meer dan een grote ruimte waar mensen samenkomen. In dit geval een van 25 bij 25 meter. Een ruimte ook waarin je zo min mogelijk kolommen wilt.
Foto: Alphaplan
Kerk van staal
tussen (school, medisch centrum) krijgt het complex aan de Olivier van Noortlaan een constructief grid van 7,5 x 7,5 meter. Zo’n grid is helder, eenvoudig te bouwen en daarom ook minder gevoelig voor (bouw)fouten. Logisch dus.
Staal is in zo’n geval een goede keuze: licht, sterk en snel te bouwen. Ook zijn de vele schuine vlakken in het ontwerp eenvoudiger in staal te maken dan in bijvoorbeeld metselwerk. Toch kan dat ook een nadeel zijn. De knooppunten waar de liggers samenkomen, zijn al snel complex. SmitWesterman ontwikkelde daarom samen met architect Alphaplan een constructie die niet alleen de voordelen van staal maximaal benut, maar die ook heel eenvoudig te bouwen is. Zo heeft de Evangelische Gemeente Zuiderkapel nu niet alleen een nieuwe kerk, maar ook een met een economische, simpele en vooral veilige constructie.
Opdrachtgever Evangelische Gemeente Zuiderkapel Koningkerk Architect Alphaplan B.V.
Port au Vin wordt 100 meter hoog en krijgt circa 170 appartementen. Maar écht opvallend aan het ontwerp van deze nieuwste Rotterdamse toren is dat de constructie op verschillende manieren kan worden gemaakt. SmitWesterman maakte voor LSI Project Investment namelijk een ontwerp dat in prefab én met tunnelbekistingen kan worden uitgevoerd. En dat heeft zo zijn voordelen.
Foto en maquette: Klunder Architekten
Constructie toren kan nog ‘alle kanten op’ Tunnelen is mogelijk, prefab ook. Zo heeft de bouwer de mogelijkheid zijn eigen voorkeurssysteem toe te passen. En dat scheelt straks bij de prijsvorming. Welke methode het ook wordt, begin volgend jaar start de bouw. De oplevering is naar verwachting begin 2010. Opdrachtgever LSI Project Investment Architect Klunder Architecten
Vaak zorgt een stijve kern voor de stabiliteit van hoogbouwprojecten. Het ontwerp van Klunder Architecten krijgt zo’n kern niet. Het oppervlak van trappen en liften is daarvoor namelijk te klein. Ook de gevels kunnen de klus niet klaren: te veel glas en te open.
Illustratie: Klunder Architekten
Port au Vin haalt de stabiliteit straks uit de woningscheidende wanden. De volledige constructie helpt dus mee om de toren stabiel te houden. Het grote voordeel: de constructie kan nog op verschillende manieren worden uitgevoerd.
Artist impression: HM Architecten
Pakhuis combineert stokoud en hypermodern De Phoenix werd in 1916 gebouwd. In de jaren veertig nam cosmeticamerk Andrélon er zijn intrek. Nu tovert Hopman Interheem Groep het pakhuis in Bodegraven om tot 22 appartementen. Oude grandeur en moderne bouwtechniek gaan daarbij hand in hand.
Opdrachtgever Hopman Interheem Groep B.V. Architecten HM Architecten
Slimme spanning op hightech gevel
Het Theater van Vlaardingen wordt gerenoveerd. Zaanen Spanjers Architecten ontwierp voor de nieuwe foyer een opvallende gevel. Stijfheid ontleent de constructie aan diagonale spankabels. De montage daarvan is uiterst complex. SmitWesterman verzon een list om de kabels op precies de juiste spanning te krijgen. Het lijkt zo simpel: boven en onder een deltaligger, links en rechts een lensligger. Vervolgens een glazen binnen- en een buitengevel, daartussen 80 cm ruimte. En ten slotte diagonale spankabels die alles bij elkaar houden. Bij zo’n constructie moeten de spankabels precies de juiste spanning hebben - niet te strak en zeker niet te slap.
Vooraf berekenen is ondoenlijk. Daarvoor is het aantal variabelen te groot. De kabels moeten tijdens de bouw op spanning worden gebracht. Maar een voor een kan niet. Ben je bij nummer drie dan is nummer één al weer ‘slap’. SmitWesterman verzon een list: tijdelijke horizontale en verticale spanbanden. Eerst zijn de diagonale kabels ‘losjes’ gemonteerd. Vervolgens zijn de vier liggers met de tijdelijke banden als het ware naar elkaar toe getrokken. Daarna zijn de diagonalen stevig aangedraaid. En door vervolgens de tijdelijke banden te verwijderen, trokken de vier liggers de spankabels op hun uiteindelijke, permanente spanning. Het vernieuwde Theater van Vlaardingen heeft daarmee straks niet alleen een nieuwe gevel, maar ook een die, net als een goede artiest, onder precies de juiste spanning staat.
‘Oud blijft oud’, was het motto van HM Architecten. Maar zonder maatregelen voldoet het oude pakhuis niet aan de eisen van nu. Zo is de geluidsisolatie van de houten vloeren te gering. Een betonvloer kan de stalen constructie echter niet dragen. SmitWesterman gebruikt daarom een lichte, zwevende dekvloer: een pakketje van slechts 8 centimeter van glaswol en staalplaatbeton.
Opdrachtgever BRS Structural Glazing Architect Zaanen Spanjers Architecten
Lichte metalstudwanden scheiden de woningen onderling. Het stalen skelet zelf wordt brandwerend bekleed, de 20 centimeter dikke dragende metstelwerkgevel wordt aan de binnenkant voorzien van een extra isolatiewand. Mede dankzij deze ingrepen herrijst vanaf medio dit jaar de feniks uit zijn as. Volgend voorjaar is de metamorfose compleet en kunnen de eerste bewoners hun intrek nemen in hun eigen pak...huis.
Het slijpen van een diamant
Foto: Sjaak Noteboom
ING Real Estate is met een totale portefeuille van meer dan 90 miljard euro een van de grootste vastgoedondernemingen ter wereld. Johan Loeffen is als projectmanager van het bedrijf onder meer verantwoordelijk voor de realisatie van het OPG-gebouw (zie voorpagina). “Bijzondere gebouwen kun je alleen maken als iedereen een extra stap wil zetten.”
Als projectmanager is Loeffen de coach van een ‘elftal’ adviseurs. Een gewonnen wedstrijd begint met de samenstelling van het juiste team. Loeffen kijkt daarbij niet alleen naar de prijs. “Natuurlijk moet die goed zijn, maar prijs alleen is nooit doorslaggevend, zeker niet bij dit soort projecten. Voor bijzondere gebouwen zoek je partijen die bewezen hebben de moeilijkheidsgraad aan te kunnen. Je kiest niet voor de eerste de beste constructeur om de hoek.”
Het OPG-gebouw oogt met zijn bijzondere vormen complex. Loeffen noemt het zelf een ‘geslepen diamant’. Toch is die complexiteit relatief. “Feitelijk krijgt het gebouw een heel eenvoudige constructie. Voor dat soort oplossingen heb je behalve verstand van techniek ook gewoon boerenverstand nodig. Alleen als je die twee weet te combineren, ben je in staat om een project als dit technisch én financieel haalbaar te maken.”
Artist Impression: Van Tilburg Ibelings Von Behr Architecten
Het motto van ING Real Estate is ‘creating value’, oftewel ‘waardecreatie’ in brede zin: waarde voor eindgebruikers, voor de omgeving en voor beleggers. Samenwerking is daarvoor essentieel, ook met externe adviseurs die aan een project werken, vindt Loeffen. “Een gebouw als dit kun je alleen maken met adviseurs die bereid zijn een extra stap te zetten. Adviseurs die meedenken en die niet zeggen dat het alleen maar zus of zo kan.
Bouwen voor een opdrachtgever is constant laveren. Een goede adviseur moet daarin mee kunnen.”
Start uitvoering
Kort
Maquette: KuiperCompagnons
Artist Impressiom: Van Manen
Nieuwe opdrachten
wordt onder het volledige project een halfverdiepte parkeergarage van 23.000 vierkante meter aangelegd. Alle woningen zijn vanuit de garage bereikbaar. Het ontwerp van Bloemenbad is van KuiperCompagnons.
Maquette: Rietveld Architects
Artist Impressiom: VHP Architecten
In Noordwijk bouwt Heijmans Vastgoed Realisatie het project Bloemenbad: 200 eengezinswoningen en appartementen verdeeld over elf bouwblokken. Om het parkachtige karakter van het gebied zo veel mogelijk te behouden,
In Voorhout is onlangs een begin gemaakt met de bouw van Huize Agnes. Behalve uit 77 koop- en 43 huurappartementen, bestaat het ontwerp van architectenbureau Van Manen uit 4000 vierkante meter voor Stichting Woonzorgcentra LAS en Trias Woondiensten. Ook krijgt het complex winkelruimte, een eigen supermarkt en een parkeergarage met 220 plaatsen. Deze garage verbindt letterlijk en figuurlijk de verschillende functies binnen het complex. Opdrachtgever is Magistra Projecten uit Lisse.
Artis t impression: Topos Architecten
Rietveld Architects (New York) ontwerpt in opdracht van Ceres projecten het Mr. Visserhuis. Dit Joodse verzorgingshuis krijgt behalve de gebruikelijke functies ook een loofhut en een zwembad. SmitWesterman werkt voor de
derde keer met Rietveld Architects samen. Beide bureaus werkten eerder aan de Eisenhower Residence en een bibliotheek in Rijswijk. Ceres projecten is de ontwikkelingsorganisatie van de Vestia Groep in de regio Haaglanden.
SmitWesterman bouwt spaghettibrug SmitWesterman heeft op 22 februari deelgenomen aan de zevende editie van de Spaghetti Bruggenbouw Wedstrijd aan de TU Delft. Winnaar in de categorie studenten werd Peter van Tol. Zijn brug kon 108 keer het eigen gewicht dragen. ABT won in de categorie Professionals met 220 keer het eigen gewicht.
Vorige maand is de bouw gestart van winkelcentrum de Vallei in Tilburg. VHP Architecten ontwierp 4000 vierkante meter winkeloppervlak, 32 woningen boven de winkels en een woontoren met 25 appartementen. De hoofddraagconstructie van het winkelcentrum bestaat uit woningscheidende wanden op een kolomstructuur. De toren wordt opgebouwd uit dragende kalkzandsteengevels en betonwanden. Opdrachtgever is VOF Witbrant-west (Volker Wessels Vastgoed i.s.m. Heijmans Vastgoed).
Stichting Crabbehof bouwt in Dordrecht een nieuw zorgcentrum met 140 verpleeg- en verzorgingsplaatsen. Onderdeel van het complex zijn ook 34 koopappartementen. Het 23.000 vierkante meter grote centrum, een ontwerp van Topos Architecten, wordt gefaseerd ontworpen én gebouwd. SmitWesterman is voor deze opdracht ‘onderaannemer’ van de architect. Nesse 34 2741 ES Waddinxveen Postbus 130 2740 AC Waddinxveen
Update is een uitgave van
Tekst ir remco de boer marketingcommunicatie, Amsterdam
Ingenieursbureau SmitWesterman
Vormgeving Frank’A, Gouda
en verschijnt twee keer per jaar.
Drukwerk Tromp Drukkerij, Rotterdam
T 0182 615 655 F 0182 615 743 E
[email protected] www.smitwesterman.nl
