UKULELE IN DE KLAS Interactieve muzieklessen met de ukulele voor alle basisschoolleerlingen in Rotterdam

UKULELE IN DE KLAS Interactieve muzieklessen met de ukulele voor alle basisschoolleerlingen in Rotterdam

AANVRAAG STADSINITIATIEF ROTTERDAM 2013

PRELUDE "Het volgende uur hebben we muziekles", zegt de juf. Met een warm onthaal van gillende kinderen komen we de klas binnen met onze leskisten. "Ukulele! Ukulele", roept de klas. Iedereen is uitbundig en wil het liefst zo snel mogelijk een ukulele vast pakken. Maar we moeten ze eerst nog even stemmen, want ze komen van buiten. Ongeduldig krijgen de eerste kinderen een ukulele in de handen en onmiddelijk zitten we in een zee van pling plong geluiden. Als ieder kind een ukulele heeft gaan we het eerste liedje spelen. We laten de kinderen het eerste akkoordje zien, te spelen met slechts één vinger. “Je zet je ringvinger in het derde vakje op de onderste snaar neer!” Ja, we gaan eerst samen Vader Jacob spelen om op te warmen. Dat liedje kent iedereen toch? Na wat JA geroep besluiten we het liedje meteen in canon te zingen. Iedereen doet mee en het klinkt al goed! Reden om de lat een beetje hoger te leggen.We gaan meteen door met een zelf geschreven moeilijker liedje met drie akkoorden: The 3 Moons! Het ritme van dit liedje is een beetje anders leggen we uit. Het klinkt zo: q iq q iq (1-2e-3-4e) Binnen een mum van tijd spelen de kinderen het ritme mee en leggen we de akkoorden van het liedje uit. Op het digibord verschijnt de uitleg van het liedje en speelt ook de interactieve Ukulele mee. Een fluitje van een cent! We oefenen de akkoorden: “ringvinger, middelvinger, wijsvinger erbij, wijsvinger weer los.” Het gaat zeer voorspoedig in de klas en de kinderen vinden het erg leuk, omdat ze het zo snel mee kunnen spelen en de hele klas gezellig samen muziek maakt! Na het liedje toveren we op verzoek van de juf nog één van de interactieve 'spelletjes' tevoorschijn. Het is een soort ritmebox met veel geluiden. Dit spelletje laat heel duidelijk in stappen horen hoe een bepaald ritme opgebouwd kan worden. "Horen jullie dat? Het klinkt een beetje als reggae!" Vervolgens besluit de juf om Poesie Mauw in een reggae versie te spelen met de klas. Het liedje heeft maar 2 akkoorden, dus goed te doen. En ook dit liedje wordt goed opgepakt en kan na een paar keer oefenen samen gespeeld worden.

Gezien onze ervaringen met de ukulele, het gemak waarmee je het leert en wij muziek maken erg belangrijk vinden, hebben wij een haalbare oplossing bedacht voor muziekles op alle scholen: Ukulele-les in de klas via een interactief lesprogramma op een digibord! Extra kosten voor een externe muziekdocent zijn niet noodzakelijk! Vanaf 2013 krijgt elk kind iedere week op een vrolijke, laagdrempelige, originele, innovatieve, inspirerende, gezamenlijke muziekles met UkuleleInDeKlas. Na verloop van tijd ontstaan op een aantal scholen ongetwijfeld ukulele-orkesten, scholen delen hun ervaringen, tips en hits en plaatsen verzoeknummers op de website van UkuleInDeKlas.

UkuleleInDeKlas - 1

1. WAAROM UkuleleIndeKlas? (aanleiding voor het initiatief) De eerste concrete aanleiding voor dit initiatief is de UKULELE zelf! De ukulele is klein dus je kunt hem overal mee naar toe nemen en is hierdoor een echte vriend waar je al je gevoelens op kwijt kan! Een ukulele is goedkoop dus de prijs is geen reden om hem de rug toe te keren en bovenal: het is heel erg makkelijk, heeft maar 4 snaren en is toch een volwaardig instrument. Het is zelfs zo eenvoudig dat je zonder te studeren toch beter leert spelen! Als beginnend ukulele-speler heb je direct resultaat en daardoor is het ook zo leuk. De ukulele is niet pretentieus, eerder laagdrempelig. Echt iedereen kan het leren, van jong tot oud! Muzikaal of niet! En in tegenstelling tot de blokfluit kun je er akkoorden op spelen en erbij zingen! Daar komt bij dat het niet goed gaat met het muziekonderwijs op basisscholen in ons land en dat is helemaal niet nodig. Ondanks dat het nog wel in de kerndoelen van het Ministerie van OCW staat, is muziek op school geen vanzelfsprekendheid meer en helaas op veel basisscholen nagenoeg verdwenen. Hier zijn verschillende oorzaken voor. Directeuren van basisscholen moeten vaak een keuze maken tussen het verbeteren van basisvaardigheden taal en rekenen of het onderwijs in de andere vakken, waaronder muziek. Taal en rekenen krijgen dan een hogere prioriteit. Daarnaast is het voor juffen en meesters lastig om muziekles te geven. Op de lerarenopleidingen is muziekles al jaren een ondergeschikt onderdeel in het curriculum. Om een vakleerkracht voor muziek in te huren hebben veel scholen vaak geen budget. Daarom denken wij al geruime tijd na over een programma dat een antwoord biedt op de problemen die basisscholen momenteel ondervinden bij het invullen van de muzieklessen. Samen muziek maken is, behalve heel erg leuk en ontspannend, belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Muziek is één van de beste manieren om vaardigheden aan te leren, omdat het niet talig is. Kinderen leren zich te concentreren. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kinderen die muziek maken beter kunnen luisteren. Goed luisteren is een eerste voorwaarde om beter te leren en bevordert onder andere de taalverwerving en de leesvaardigheid. Ook ondersteunt muzikale training de behandeling van dyslexie. Nog een heel positief element van samen muziek maken in de klas is het sociale aspect. Kinderen leren samenwerken en kunnen elkaar helpen. Kortom muziekles is heel belangrijk, juist in het basisonderwijs, want hoe jonger je ermee begint, hoe meer effect het heeft op latere leeftijd 1.

Wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van muzikale training op de hersenontwikkeling van kinderen is nog in volle gang, maar de belangrijkste conclusies kunnen al getrokken worden. Augustus 2010 waarschuwden Amerikaanse hersenonderzoekers in Nature Reviews dat de trend om muziekles en zang op te offeren aan andere schoolvakken ‘op de lange termijn onze academische prestaties kan aantasten’2. Zelf muziek maken heeft aanzienlijk meer impact dan passief luisteren naar muziek. Volgens vooraanstaand hersenonderzoekster Nina Kraus kan de vereiste grootschalige inspanning om muzikale training op jonge leeftijd aan te bieden alleen worden bereikt op school3.

Uit de recente publicatie : “Muziek en kinderhersenen” waarin Mark Mieras, fysicus en wetenschapsjournalist, gespecialiseerd in hersenonderzoek in opdracht van het Jeugdcultuurfonds Nederland in kaart bracht welk wetenschappelijk onderzoek inmiddels is verricht naar de invloed van muziek luisteren en maken op kinderhersenen (te downloaden via http://www.mieras.nl/) 1

2 “Music 3

training for the development of auditory skills” http://www.nature.com/nrn/journal/v11/n8/abs/nrn2882.html

http://www.soc.northwestern.edu/brainvolts/

UkuleleInDeKlas - 2

2. WAT DOET UkuleleInDeKlas? (doelstelling) UkuleleInDeKlas biedt interactieve muzieklessen aan met behulp van ukulele en digitaal schoolbord (digibord) voor alle basisschoolleerlingen in Rotterdam. De juf of meester hoeft niet per se muzikaal te zijn om muziekles te geven dankzij het interactieve lesprogramma. De les kan via een digibord gegeven worden en de leerkracht kan eventueel thuis alvast een liedje proberen. Extra kosten voor een externe muziekdocent zijn niet noodzakelijk. Een voorproefje van het interactieve lesprogramma is te zien op http://www.ukuleleplayalong.nl/ school/. Het is eenvoudig: je klikt een liedje aan en de ukulele op het digibord laat zien welk akkoord je moet spelen en hoe je deze moet pakken. In heel veel liedjes zitten maar twee of drie akkoorden en deze kunnen binnen een paar minuten al worden gespeeld. Men kan zien hoe de vier verschillende snaren samen een akkoord vormen en hoe dit akkoord met één vinger veranderd kan worden. Ukulele spelen is zo gemakkelijk dat echt iedereen het kan leren! Langzaam wordt de moeilijkheidsgraad opgebouwd met verschillende kinderliedjes en de ukulele playalong kan met verzoeknummers van kinderen zelf worden aangevuld. Het lesmateriaal op de hierboven genoemde website is in eerste instantie ontwikkeld voor een groot ukulele project op basisscholen in Oost Groningen waar een orkest van 300 kinderen enkele liedjes moest leren spelen. (Zie in de bijlage van dit document het verhaal van Beppie Holwerda Akse). UkuleleInDeKlas heeft inmiddels op een aantal scholen lesgegeven. Kinderen vinden het ontzettend leuk, doen erg gemotiveerd mee en leren snel. In vooral Angelsaksische landen, zoals Canada, Australië en Nieuw Zeeland, USA, maar ook in Frankrijk, Duitsland en Zweden zijn er veel ‘ukulele op school’ projecten met als resultaat vele schoolorkesten en uitwisseling van leerervaringen via websites. In Groot Brittannië zijn muzieklessen met ukulele op basisscholen inmiddels onderdeel van het nationale onderwijs curriculum.

UkuleleInDeKlas wil de komende drie jaar alle Rotterdamse basisscholen voorzien van ukuleles en een digitaal interactief muziekles programma in combinatie met workshops voor de leerkrachten. De scholen kunnen hiermee hun leerlingen zelf weer een complete muziekles aanbieden - met instrument en zang - iets simpels waarmee leerkrachten weer vertrouwd raken met en lol krijgen in het geven van muziekles op school.

UkuleleInDeKlas - 3

3. VOOR WIE IS UkuleleInDeKlas? (doelgroep) UkuleleInDeKlas is in eerste instantie een initiatief voor alle Rotterdamse kinderen op de basisschool. Jong geleerd is oud gedaan en muziek hoort bij je algemene ontwikkeling! Muziek luisteren en het zelf beoefenen draagt bij aan de realisatie van de kerndoelen in het Rotterdamse basisonderwijs. Muziekles is echter bijna volledig verdwenen van basisscholen. Daarom maken wij onze doelgroep iets groter! Een tweede doelgroep bestaat uit de meesters en juffen van de Rotterdamse basisscholen. Zij krijgen de mogelijkheid om op tamelijk eenvoudige wijze muziekles in de klas te geven, zonder dat zij daar zelf goed in hoeven te zijn. Als je een ukulele kan stemmen en weet hoe je een computer moet bedienen, kom je al een heel eind. Een derde, niet onbelangrijke doelgroep is het onderwijs op de pedagogische academie! Wanneer ook daar ukuleles terecht komen is de cirkel rond! Het succes van de ukulele-lessen op scholen in het buitenland ondersteunen dit beeld. Een mooi vooruitzicht dus waarbij ook ouders, buren, opa’s en oma’s geprikkeld worden om het eens te proberen. De ukulele verbroedert en zorgt voor sociale betrokkenheid. Het vrolijke geluid en het gemak van het instrument werken aanstekelijk. UkuleleInDeKlas is een initiatief dat snel vruchten kan afwerpen en bovendien is het een goede start voor verdere muzikale ontwikkeling.

Iedere Rotterdammer kan genieten van dit initiatief. Ukulele is bij uitstek het instrument waarmee je vrienden maakt. Het is enorm vrolijk. Uiteraard versterkt het de band tussen Rotterdammers enorm. Op muzikaal vlak communiceren is veel directer en intuïtiever. Muziek maken is gelijk aan contact maken met je creatieve IK. Als 2 ukulele-spelers elkaar tegenkomen ontstaat er gelijk vriendschap en de behoefte om ervaringen uit te wisselen of samen een potje te strummen. Nog één belangrijk aspect: Zelfs als je het nog niet zo goed kan, sta je bij andere (ukulele-spelers) nooit voor gek! Het wordt altijd toegejuigd! Zeker als oma het ook eens wil proberen!! Hilarisch! Dit heeft nogmaals te maken met het gemak waarmee je het speelt!

UkuleleInDeKlas - 4

4. DE BENODIGDE ACTIVITEITEN VAN UkuleleInDeKlas Hieronder volgen puntsgewijs de hoofdactiviteiten die binnen het project plaatsvinden. - Er wordt een groot aantal ukuleles ingekocht (7500 MAX). Hiervoor moet een keuze gemaakt worden uit verschillende modellen/leveranciers om de meest geschikte schoolukulele in te kopen. Er zijn reeds onderhandelingen gaande met diverse leveranciers en er is knowhow van goede instrumenten. - De ukuleles moeten over een groep scholen verdeeld worden. Per school die mee doet zijn 30 ukuleles nodig.Voor de ukuleles worden kisten vervaardigd zodat ze gemakkelijk binnen de school opgeborgen en verplaatst kunnen worden. - Er wordt een online lesprogramma uitgewerkt en gebouwd. Dit lesprogramma wordt d.m.v. digibord in de klas gebruikt. - Er wordt content vervaardigd voor het online lesprogramma. - Er worden voor alle scholen workshops georganiseerd voor onderwijzers waarin zij op weg geholpen worden om zelfstandig met het lesprogramma en de ukuleles in de klas te werken. Tevens wordt er, indien gewenst, op elke school één voorbeeldles in de klas gegeven door Jan & Els van Ukulele TV. - Er wordt een handleiding gemaakt voor onderwijzers waarin aan de orde komen: Het gebruik van de ukulele in de klas, het gebruik van het interactieve lesprogramma, het onderhoud van de ukuleles, tips en tricks. - Het online lesprogramma wordt voortdurend uitgebreid met nieuwe liedjes, filmpjes etc. - De punten hierboven vinden in de eerste twee á drie jaar plaats. Daarna wordt nog steeds ondersteuning gegeven aan scholen m.b.t. het lesprogramma, onderhoud van ukuleles, etc. en wordt er ook nog steeds content toegevoegd (op de langere termijn met name meespeel-liedjes).

UkuleleInDeKlas - 5

5. WAT WIL UkuleleInDeKlas BEREIKEN? (beoogd resultaat) Dat kinderen van jongs af aan muziek kunnen maken. Dat ze in de gelegenheid zijn om een instrument te leren bespelen. Dat ze ook leren om met elkaar muziek te maken. Dat muzikale vorming weer onderdeel wordt van het basisonderwijs. De discussie over het belang van muzieklessen voor de ontwikkeling van kinderen wordt momenteel op diverse fronten gevoerd. Zo onderstreept ook de wethouder van onderwijs in Amsterdam het belang4 van muziek op de basisschool. UkuleleInDeKlas wil bereiken dat Rotterdamse basisschool kinderen allemaal weer muzieklessen krijgen maar dan met een ukulele! Wij denken dat als een muzieklesprogramma laagdrempelig, gemakkelijk uit te voeren, aansprekend en met nieuwe digitale leervormen wordt aangeboden, basisscholen vanzelf verleid worden en geholpen zijn bij het organiseren van muzieklessen. Het interactieve lesprogramma met de ukulele, waarbij een externe muziekdocent niet noodzakelijk is, is bij uitstek de manier om dit te doen. Met de steun van het Stadsinitiatief kunnen alle basisscholen worden voorzien van de benodigde instrumenten en lesmateriaal. Leerkrachten kunnen het programma na een introductie-workshop eenvoudig zelf uitvoeren. Zij krijgen de mogelijkheid om op tamelijk simpele, maar wel complete en attractieve wijze muziekles in de klas te geven, zonder dat zij daar zelf goed in hoeven te zijn. Als extra element zou UkuleleInDeKlas ook aan de leerkrachten basisonderwijs in opleiding op de PABO’s in Rotterdam trainingen kunnen geven.

Motivatie om dit te steunen! Het gaat te langzaam!! In samenwerking met het Stadsinitiatief Rotterdam moet dit te doen zijn!! Het kan niet anders... Het moet nu gebeuren, we zitten er midden in!! We moeten die kans grijpen!! Ukulele is VET LAUW! Als je als gitarist geen ukulele bij je hebt ben je niet COOL meer... Het is een status geworden! We moeten er bovenop springen, NU!

4

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/5288/Onderwijs/article/detail/3335924/2012/10/23/Amsterdam-brengt-als-eerste-muziekles-weerterug-in-klas.dhtml UkuleleInDeKlas - 6

6. WIE DOET ER MEE MET UkuleleInDeKlas? (betrokkenheid andere partijen) Veel Rotterdammers zijn betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het initiatief. Als eerste zijn alle Rotterdamse scholen en (muziek-) leerkrachten betrokken bij dit project. Zij krijgen dankzij het Stadsinitiatief de mogelijkheid om op een betaalbare, eenvoudige en leuke manier muziekles te geven in de klas.

UkuleleInDeKlas is geïnitieerd door Marcel van der Zwet, Eveline Ketterings en Liliane Geerling. Drie mensen met een heel verschillende professionele achtergrond die het belang van muziekeducatie voor de jeugd een warm hart toedragen. Uiteraard spelen zij alle drie ukulele! Liliane Geerling heeft de opleiding Industrieel Ontwerpen gevolgd aan de TU Delft en deed daarna als AIO onderzoek bij de faculteit Bouwkunde bij diezelfde TU Delft naar de inrichting en gebruik van de openbare ruimte. Zij heeft ruim 13 jaar op verschillende plekken voor de gemeente Rotterdam gewerkt en daarna meer dan 5 jaar voor een particulier adviesbureau voor ruimtelijke ontwikkeling. Sinds eind 2012 heeft zij haar eigen bureau voor duurzame ontwikkeling, wat zij combineert met lesgeven aan het IHS van de Erasmus Universiteit en op de Delta Academy van de HZ University of Applied Sciences. Zij heeft ruime ervaring met het organiseren van (onderwijs) programma's. Zo organiseerde zij voor het 150 jarig jubileum van Gemeentewerken Rotterdam de 'Brugklas', een programma waarbij zij op meer dan 40 basisscholen in Rotterdam met collega's lessen gaf over het ontwerpen en construeren van bruggen, met de scholen bruggen op schaal bouwde bij het Nai en Rotterdamse bruggen bezocht.Voor het voortgezet onderwijs organiseerde zij wedstrijden zandbruggen bouwen op het strand aan de Maas.Vanuit het particulier bureau verrichtte zij in opdracht van de dienst JOS het onderzoek Rotterdam kindvriendelijk, wat leidde tot de 'Bouwstenen voor een kindvriendelijk Rotterdam'. Hiervoor tekende zij in meer dan 7 wijken op basisscholen met kinderen mental maps van hun wijk. Sinds 1986 speelt zij ukulele in een bandje dat zij samen met onder andere Marcel van der Zwet in haar studietijd vormde. Eveline Ketterings, autodidact, veelzijdig en artistiek directeur bij Sheep Entertainment / 8 X 10. Zij is de laatste jaren vooral actief als filmmaker/producent en muzikant/performer. Ze is via theater, dans en zang bij de film terecht gekomen. Zes van haar korte films en één internet project ‘weekfilms 2002/2003’ in samenwerking met Marcel van der Zwet, gingen in premiere op het Rotterdams Film Festival. In 1989 deed ze klassieke zang aan het conservatorium Utrecht en in 1991 maakte ze een danssolo. In 1992 was ze onderdeel van de grandioze doordraaishow van Joop van den Zoon en het reizende theaterfestival de Parade. De Operavoorstelling ‘Francesca da Rimini maakte zij in 1994.Van 1996 t/m 1998 maakte ze enkele voorstellingen in Lantaren/Venster te Rotterdam, verfilmde ze Dido’s Farewell van Purcell en startte ze haar cinematografische carrière. Zingen en muziek maken is altijd gebleven. De film ‘Als wij GROOT zijn’ heeft inmiddels ruim 200 000 bezoekers op youtube. Haar laatste film ‘Tamino’ - een fragment uit Zauberflute van Mozart - ging in 2012 in Rotterdam in première. Het laatste en huidige filmproject is UKULELE TV voor de lokale omroep Rotterdam. Marcel van der Zwet heeft de opleiding Industrieel Ontwerpen gevolgd aan de TU Delft. Daarna heeft hij zich als AIO enige tijd bezig gehouden met onderzoek in het breukgedrag van kunststoffen. In 1998 koos hij voor een verdere carrière als webdesigner/applicatieontwikkelaar en maakte bij wijze van experiment de eerste versie van de ukulele chordfinder. Zo verenigde hij zijn liefde voor muziek en de ukulele met het programmeren. Sinds zijn jeugd speelt hij gitaar, eerst klassiek en later in tal van verschillende bandjes. Omstreeks 1986 is daar de ukulele bijgekomen en nooit meer weggegaan. Als applicatieontwikkelaar/programmeur maakt hij sinds 2000 onderdeel uit van Antenna Men, bouwt websites, online- en mobiele applicaties. Hij werkte ook mee aan ‘Uitnodiging voor een concert’ (zie verderop) waarvoor hij diverse muziekspelletjes heeft gebouwd. Momenteel verricht hij hiernaast samen met Eveline Ketterings diverse activiteiten in het Ukulele Paradijs.

UkuleleInDeKlas - 7

Antenna-Men (Media Architectuur & Grafische Vormgeving) uit Rotterdam zal samen met UkuleleInDeKlas voor het interactieve gedeelte van het lesprogramma zorgen. Antenna-Men werkt aan een verscheidenheid van projecten op gebied van websites/webapplicaties zoals Archiprix International, iApps zoals ViaPanAm en WhyMisterWhy, boeken zoals Eversteijn, tentoonstellingen, publiciteit, etc. (zie www.antenna-men.com). Binnen het kader van deze aanvraag kan als voorbeeld van digitaal/interactief project ‘Uitnodiging voor een concert’ genoemd worden in opdracht van en in samenwerking met het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Dit is een ict-ontwikkelproject Cultuur uitgevoerd met subsidie van het Ministerie van OCW. Het bevat onder andere een serie interactieve video’s en muziekspelletjes waarin diverse aspecten van de muziek worden behandeld. Kennisnet schreef in een recensie over ‘Uitnodiging voor een concert’: “... een uniek digitaal pakket; ontelbaar veel mogelijkheden en muzikaal van een hoge kwaliteit; beslist een must voor elke muziek- en CKVdocent!”

Het Ukulele Paradijs is een winkel & ontmoetingsplek voor ukulele-spelers. Een jaar of 3 geleden is deze winkel ontstaan als gevolg van een zoektocht naar een goede school-ukulele. In Granada, Spanje, hadden Marcel en Eveline tot hun verbazing eindelijk een winkel ontdekt waar ze ukuleles verkochten. Beiden kochten daar een Lanikai en waren zeer tevreden over de kwaliteit van deze betaalbare ukulele.Vanwege leveringsproblemen bij Lanikai, hebben zij zich in de zoektocht naar de juiste school-ukulele in andere merken verdiept. Binnen zeer korte tijd stonden de dozen op de stoep en hingen de wanden vol Kala’s, Hudsons, Richwood, Oscar Schmidt, Mahalo’s etc. en was er plotseling sprake van de eerste Ukulele Speciaalzaak in de Benelux. Het Ukulele Paradijs is inmiddels verzamelnaam voor een tal aan activiteiten. Er worden ukulele cursussen en workshops voor kinderen en volwassenen verzorgd. Er worden playalong-avonden georganiseerd waarbij ieder met een ukulele welkom is om mee te spelen en er wordt Ukulele TV gemaakt waarvoor speciale artiesten een liedje komen spelen. Neem een kijkje bij ukulele.nl/paradijs! Deze winkel met al haar activiteiten is onderdeel van Stichting 8 X 10. Freelancers werken samen met UkuleleInDeKlas voor de uitwerking en de content van het lesprogramma. Een team van Rotterdamse muzikanten, muziekdocenten, filmmakers, editors, animatoren en grafisch vormgevers uit het directe netwerk zullen stap voor stap invulling geven aan UkuleleInDeKlas. Deze groep makers zorgt gezamenlijk voor een deugdelijke en visueel aantrekkelijke inhoud van het lesprogramma. UkuleleInDeKlas zal de kwaliteit waarborgen en in een vroeg stadium de opdrachten formuleren. UkuleleInDeKlas gaat samen met de kenniskring ‘Opgroeien in de stad’ van de Hogeschool Rotterdam monitoren welke effecten het muzieklesprogramma heeft op de leerprestaties van kinderen. Ook zal de educatieve doorontwikkeling van het lesprogramma met hun worden afgestemd. Op deze wijze kunnen resultaten van UkuleleInDeKlas geverifieerd worden en helder teruggekoppeld aan beleidmakers en bestuurders. UkuleleInDeKlas wil voor kennisdeling, kennisontwikkeling en kennisborging graag samenwerken met organisaties als Music Matters & SKVR. Zij kunnen eveneens bijdragen aan de muzikaal educatieve kant van dit programma. UkuleleInDeKlas - 8

Wat betekent UkuleleInDeKlas voor Rotterdam? (draagvlak) Bij tijd en wijle heeft Rotterdam de functie van koploper, voorbeeldgever of initiatiefnemer en een echte muziekgeschiedenis. In 1844 werd in Rotterdam de eerste officiële muziekschool van Nederland opgericht - deze stamde eigenlijk al uit de Middeleeuwen - die uitgroeide tot de grootste van het land en meteen de omvangrijkste gemeentelijke culturele instelling werd. De stad zelf ontwikkelde zich in de loop der jaren van Jazzstad tot Soulstad, Punkstad, Gabberstad, HipHopstad en wie weet ook tot Ukulelestad als via Rotterdamse kinderen uiteindelijk grote groepen Rotterdammers worden aangestoken. De ukulele is namelijk bij uitstek een instrument waarmee je vrienden maakt. De ontmoetingsplek in het Ukulele Paradijs aan de Paradijslaan in Crooswijk heeft de afgelopen 3 jaar aangetoond dat deze voorziening veel verder reikt dan de buurt, wijk of stad. Uit heel Nederland en België komen bezoekers van alle leeftijden een dagje naar Rotterdam voor een advies, aanschaf van een ukulele, maar ook om samen met anderen muziek te maken, deel te nemen aan een workshop of een optreden voor Ukulele TV (uitgezonden op Rotterdam TV). Rotterdam heeft de eerste en de grootste speciaalzaak en één van de belangrijkste websites op gebied van ukulele die wereldwijd erkenning heeft. Met UkuleleInDeKlas kan Rotterdam een goede voorbeeld functie krijgen voor de rest van Nederland. ‘Op de stromen van muziek worden gemeenschappen gevormd’, zei Hans van Mierlo ooit. En dat is precies wat Rotterdam nodig heeft. Een taal die iedereen spreekt, ongeacht zijn of haar afkomst. 

Marcel van der Zwet en Eveline Ketterings kwamen in 1999 tijdens een reis door de USA voor het eerst in aanraking met muzieklessen op school met behulp van ukuleles.Toen zij daar vervolgens ook zelf les mochten geven, waren zij overtuigd. Sinds die tijd voelen zij de missie om de ukulele in te zetten voor muzieklessen in het (basis)onderwijs in Nederland en om te beginnen het liefste in onze eigen stad Rotterdam. Tineke van der Steen, leerkracht op basisschool Het Baken in Werkendam, in 2009 verkozen tot ‘Leraar van het jaar voor primair onderwijs’ : “Onze taak is om kinderen op te voeden tot volwaardige mensen. Muziek draagt bij aan de vorming van kinderen en maakt het mens-zijn volledig. De voorwaarden die nodig zijn om goede muziekmomenten te creëren zijn in mijn ogen een goede muziekmethode, die ook een leerkracht die wat minder met muziek heeft, aan de hand kan nemen. Een directie die achter je staat. Een team dat van elkaar durft te leren. En je eigen enthousiasme waarmee je kinderen kunt inspireren.” UkuleleInDeKlas - 9

7. UkuleleInDeKlas - WAT, WANNEER EN HOE? (planning) UkuleleInDeKlas kan direct in juni starten als het bij één van de prijswinnende initiatieven hoort. Er is al veel voorbereidend werk verricht. Er is al een eerste aanzet voor digitaal lesmateriaal gemaakt en via het inkoopnetwerk van ‘Het Ukulele Paradijs’ kunnen snel en zelfs speciale Stadsinitiatief ukuleles geleverd worden. Met de dienst JOS (Jeugd, Onderwijs en Samenleving) is reeds contact gelegd voor de wijze waarop basisscholen het best betrokken en geïnformeerd kunnen worden. Het is een haalbaar plan en zal minimaal 3 jaar lopen. De scholen komen in de loop der tijd allemaal aan de beurt voor een workshop en voor de ukuleles. Hiervoor wordt 2 jaar uitgetrokken. Uitgaande van zo’n 40 schoolweken per jaar zijn dat gemiddeld iets meer dan 3 scholen per week. Het plan is echter om een paar intensieve weken van workshops te plannen door het jaar heen. Na deze 3 jaar wordt van de scholen een kleine bijdrage in de vorm van een abonnement gevraagd (in de orde van €100 á €150/jaar). Het is nodig om ook op langere termijn het interactieve lespakket te onderhouden en te vernieuwen. We willen uiteraard wel met onze tijd mee gaan en over 3 jaar kunnen kinderen beter spelen en is er dus een vervolg programma nodig. Naast de Rotterdamse scholen kunnen op den duur ook abonnementen aan scholen en organisaties buiten Rotterdam verkocht worden om zo ook meer middelen voor de langere termijn te genereren.

Basisschool De Wendakker in Zwolle profileert zich als een Muzikale Basisschool. In 2005 schreef ik daar het leerplan voor. In groep 4 en 5 leren de kinderen o.a. klassikaal klokkenspel spelen. In groep 6 volgen in samenwerking met muziekschool en muziekverenigingen korte curssen op o.a. viool, bugel, klarinet, keyboard en gitaar. In groep 7 en 8 was het streven om klassikaal instrumentaal te gaan musiceren. Dit bleek moeizamer te gaan dan gedacht: kinderen zijn op die leeftijd uitgekeken op de klokkenspellen, handtrommen en triangels. Gitaar en keyboard spreken meer aan, maar het klassikaal lesgeven hierin bleek didactisch lastiger dan verwacht, afgezien van de hoge kosten per instrument en de logistieke aspecten. Sinds twee jaar geven we echter klassikaal ukulele-les in groep 7.We zien nu in groep 8 een aanmerkelijke verhoging van het musiceer-niveau en het speelplezier.We kunnen aan het begin van de les muziek uitdelen, melodie met gitaar en ukulele-symbolen. Alle kinderen kunnen in principe de ukulele-partij spelen en degenen die wat meer aankunnen, of op gitaar of pianoles zitten, pakken gitaar of keyboard. Per klas wordt dit aangevuld met verschillende andere instrumenten die kinderen van thuis meenemen, cello, basgitaar, dwarsfluit. De basis in iedere klas is echter de ukulele-begeleiding die ieder kind kan spelen, zodat iedereen op een volwaardige manier kan meedoen. Jan Turkenburg, vakleerkracht muziek,  Zwolle Ambassadeur van Ukulele.nl

UkuleleInDeKlas - 10

Voor de zomervakantie 2013:

1 Wij zullen direct met de leveranciers contact opnemen om te onderzoeken welke deals er gemaakt

kunnen worden op het gebied van aanschaf ukuleles en de planning/levering daaromtrent. Er wordt als eerste een groot aantal ukuleles besteld (7500 als alle 250 scholen mee kunnen doen). Hiervoor moet een keuze gemaakt worden uit verschillende modellen/leveranciers om de meest geschikte ukulele deal te sluiten. Er is knowhow van goede instrumenten en er is ook al contact met diverse leveranciers waarbij offertes zijn aangevraagd om inzicht te krijgen in prijs, leveringstijden en mogelijkheden voor zelfs een eigen en herkenbare ‘Stadsinitiatief’ school-ukulele. Voor de levering van ukuleles zijn we afhankelijk van de leveranciers en dit zal in een aantal fasen plaatsvinden. 2 De actieve benadering van de scholen start per direct. Er wordt een projectleider aangesteld die contact met de scholen onderhoudt en de logistiek bepaalt. In mei-juni wordt op basisscholen het programma voor het komend schooljaar in hoofdlijnen bepaald. We zullen met een brief en telefoontje het eerste contact leggen met alle Rotterdamse scholen. Nog voor de zomervakantie kunnen voor de allereerste scholen workshops voor de leerkrachten ingepland worden en de workshops in de klassen zelf. Deze actie loopt uiteraard de komende drie jaren door tot alle scholen aan de beurt geweest zijn. 3 Vanaf juni wordt er aan de uitbereiding van het lesmateriaal gewerkt met een vast team van makers en specialisten, dat de eerste aanzet van het programma verder ontwikkelt. Deze aanzet is te zien op: http://www.ukuleleplayalong.nl/school/. Het interactieve lesprogramma zal flink uitgebreid worden met onder andere ritme & tempo spelletjes, kinderliedjes in een ander jasje maar ook toonladders en een simpele vorm van harmonie/akkoordenleer. De bijbehorende chordfinder uit 2002 krijgt een update en elke basisschool die zich aanmeldt krijgt een login met een eigen pagina. 4 Er wordt een handleiding gemaakt voor leerkrachten, waarin de volgende punten aan de orde komen: Het gebruik van de ukulele in de klas, het gebruik van het interactieve lesprogramma, het onderhoud van de ukuleles, wat muziektheorie, tips en tricks.

Na de zomervakantie 2013:

5 Vanaf september zullen de eerste workshops voor leerkrachten en leerlingen starten als de

ukuleles voor scholen in groten getale binnenkomen. Per school die mee doet zijn 30 ukuleles nodig. De ukuleles worden over een groep scholen verdeeld op volgorde van binnenkomst (aanmeldingen van de scholen) of per deelgemeente. UkuleleInDeKlas zal voor ± 40 scholen per kwartaal workshops voor docenten en leerlingen verzorgen. We streven ernaar om voor het einde van 2015 alle scholen te laten deelnemen aan het programma.  6 Met de Kenniskring Opgroeien In De Stad van de Hogeschool Rotterdam wordt een aantal scholen c.q. klassen geselecteerd die gaan deelnemen aan het monitoringsprogramma, waarmee de effecten van de muzieklessen op de leerprestaties van kinderen onderzocht zullen worden. Deze scholen c.q. klassen worden minimaal 3 jaar gevolgd. 7 Februari 2014 vindt een evaluatie plaats van het eerste half jaar met de deelnemende scholen en waar nodig wordt het programma bijgesteld. 8 Het social media gedeelte van de website wordt tussentijds bijgewerkt met content die deelnemende scholen aanleveren, bijvoorbeeld filmpjes die in de klas zijn gemaakt, verzoeken voor nieuw toe te voegen liedjes, tips, ervaringen, etc. Deze actie loopt continu door. 9 Eind 2014 worden de tussentijdse resultaten gepresenteerd. Er wordt een ukulele concert georganiseerd waar meerdere scholen aan meedoen, b.v. met kerst in de Laurenskerk. 10 Voor de zomer van 2016 hebben alle basisscholen deelgenomen aan UkuleleInDeKlas en heeft Rotterdam vele vrolijke, muzikale, sociale en slimme basisschoolkinderen. De eerste resultaten van de scholen c.q. klassen die deelnemen aan het monitoringsprogramma van de Kenniskring Opgroeien In De Stad van de Hogeschool Rotterdam worden bekend gemaakt. 11 Na 2016 wordt (blijvend) ondersteuning geboden aan scholen m.b.t. de instrumenten en het lesprogramma. Daarnaast wordt ook het lesprogramma zelf onderhouden en waar nodig geüpdatet. Er zullen ook steeds nieuwe liedjes en filmpjes toegevoegd worden.

UkuleleInDeKlas - 11

8. WAT NEEMT UKULELEINDEKLAS MEE EN WAT HEEFT ZIJ NODIG? (uitleg bij begroting) Inzet eigen middelen UkuleleInDeKlas kan gebruik maken van een basisinfrastructuur die de afgelopen 15 jaar is ontwikkeld. Deze basisinfrastructuur bestaat uit de ukulele chordfinder op internet, waarvan de eerste versie in 1998 online kwam en waar veel mensen in de loop der tijd gebruik van hebben gemaakt. Je kon de chordfinder downloaden naar je eigen computer, zodat je niet in hoefde te bellen (met je telefoonmodem) voor een akkoord.  Allemaal GRATIS! De Ukulele chordfinder wordt nog steeds gedownload, de teller staat inmiddels op 29.794. In 2002 is deze webapplicatie geheel omgebouwd naar een nieuwere programmeertaal (in flash, zodat geen losse plug-ins voor geluid meer nodig waren) en in 2004 is er ‘het songmenu’ bijgekomen. De website, www.ukulele.nl, staat inmiddels op de zevende plaats van best bezochte ukulele websites wereldwijd.  Op www.ukulele.nl kun je akkoorden opzoeken en luisteren hoe ze klinken, je ukulele stemmen en meespelen met liedjes uit het songmenu. Als beginnend ukulele-speler wordt je wereldwijd doorgestuurd naar ukulele.nl om de eerste akkoorden te leren. De website heeft inmiddels ruim 2200 bezoekers per dag. Sunday Herald - Scotland - Sun 10 Jun 07 "Even the suppliers are out of them," said the woman behind the counter. "They go out of here as fast as they come in, but we're expecting a load next month" .... I suspect and hope that behind closed doors a ukulele army is tuning up to be heard. ..... Unusually useful ukulele info Eilidh MacAskill - forthcoming ceilidh events www.myspace.com YouTube Sample the brilliant Gugug sound, or search for Benny's simple uke lessons www.youtube.com Ukulele supplies, clubs and information - for uke players in the UK www.ukuke.co.uk Ukulele Orchestra of Great Britain - simply some of the finest entertainment in the land www.ukuleleorchestra.com. Sheep Entertainment - an entertaining Dutch site featuring a play-along songbook and all the chords you'll need to know. www.ukulele.nl

Eind 2010 is er de www.ukuleleplayalong.nl website bij gekomen.Voor die tijd werden meespeelfilmpjes in Flash gemaakt als onderdeel van b.v. de weekfilmpjes 2002/2003. Dat was een vrij omslachtige methode dus is er een manier ontwikkeld om YouTube filmpjes te ondertitelen met ukulele-akkoorden, een soort karaoke voor de ukulele. Makkelijk, moeilijk, verschillende stijlen & genre’s... Op www.ukuleleplayalong.nl kun je op je ukulele meespelen en meezingen met alle youtubefilmpjes die er door ons eigenhandig zijn ingezet. We selecteren de liedjes op speelbaarheid, populariteit van vroeger of nu, maar ook op kwaliteit van zowel de filmpjes als het geluid. Er staan inmiddels honderden liedjes met mooie filmpjes in de playalong die we gebruiken voor cursussen, workshops of playalong-avonden waarbij iedereen die een akkoord weet te raken mee ramt... Op deze manier is ukulele spelen en met elkaar oefenen zeer makkelijk en entertaining. Een aangepaste versie van ukulele playalong voor scholen werd zoals eerder vermeld ontwikkeld als digitaal lesprogramma voor een groot ukulele project op basisscholen in Oost-Groningen. Hiervan is veelvuldig en met succes gebruik gemaakt. UkuleleInDeKlas kan gebruik maken van het reeds ontwikkelde programma en heeft dus al een deel van het programma op eigen kosten ontwikkeld.

UkuleleInDeKlas - 12

Vanwege de vroege start met een website voor ukulele-spelers hebben we heel makkelijk toegang tot de wereld van de ukulele. Ukulele.nl (en tegenwoordig ook ukuleleplayalong.nl) is feitelijk een soort podium.Veel ukulele spelers over de hele wereld hebben een eigen liedje in de chordfinder gezet of staan met een foto en een verhaaltje op de website bij de Ukulele Players Worldwide! http:// www.ukulele.nl/player. Zo kun je zien hoe groot het netwerk geworden is door alleen mond op mond reclame. Het Ukulele Paradijs en haar contacten. Sinds de kleine 3 jaar dat we de winkel ‘Het Ukulele Paradijs’ hebben zijn de contacten alleen maar gegroeid. Zo heeft het Ukulele Paradijs contact met diverse ukulele leveranciers, waardoor school-ukuleles tegen een voordelige prijs geleverd kunnen worden.Verder heeft zij een groot netwerk van ukulele-spelers in Rotterdam en daarbuiten.Veel van deze mensen hebben een muzikale achtergrond en zijn inzetbaar voor UkuleleInDeKlas. Verschillende ukulele artiesten hebben reeds een (eigen) liedje ingespeeld voor één van de UKULELE TV uitzendingen. Met deze liedjes kun je reeds meespelen als je naar de playalong online gaat. Een groot podium dus voor ukulele spelers die betrokken zijn bij het Ukulele Paradijs! Kijk ook even op http://www.ukulele.nl/paradijs/?p=kopers. Bovendien is het Ukulele Paradijs of ukulele.nl in staat om gearriveerde artiesten bij dit project te betrekken zoals b.v. Brigitte Kaandorp, omdat we een wereldwijd podium hebben gecreëerd op het gebied van ukulele. Dat is erg waardevol en de basis daarvan ligt in Rotterdam! Het is lastig om al deze kennis en ervaring in een financiële waarde uit te drukken. Feit is dat het allemaal gebruikt wordt voor UkuleleInDeKlas. In de begroting staat een bedrag genoemd dat gebaseerd is op het feit dat wij een NIET commerciële organisatie zijn.

UkuleleInDeKlas - 13

Investeringskosten We gaan er van uit dat alle basisscholen in Rotterdam, inclusief het bijzonder onderwijs, mee kunnen doen (circa 250). Per school zijn 30 school-ukuleles nodig, zodat ieder kind in een klas kan meespelen. Wij adviseren om niet de goedkoopste ukuleles (vanaf €29) aan te schaffen, omdat deze lastiger te stemmen zijn en minder duurzaam, maar een kwalitatief hoogwaardige school-ukulele. De school-ukuleles worden opgeborgen in speciale ukulele-kisten, waardoor zij eenvoudig en goed beschermd binnen de school op te bergen en te verplaatsen zijn. De ukulele-kisten worden gecompleteerd met een stemapparaat, akkoordenstempel, akkoordenkaarten en liedjesboekjes. Aanschafkosten per basisschool: - 30 schoolukuleles à €80 = €2.400 - overige materialen als ukulele-kist voor opslag, stemapparaat, akkoordenstempel, akkoordenkaarten, liedjesboekjes, extra sets snaren = €315 Totaal aanschafkosten per basisschool = €2.715 Totaal aanschafkosten 250 basisscholen = €678.750 Bijdrage van UkuleleInDeKlas: €20 korting/school-ukulele: 250 basisscholen x 30 school-ukuleles/school x €20 = €150.000 * Totaal aanvraag schoolukuleles en toebehoren = €528.750

Ontwikkel- en exploitatiekosten WORKSHOPS Elke school krijgt twee ukulele workshops aangeboden. Eén workshop waar alle leerkrachten aan mee kunnen doen. Deze workshop duurt een dagdeel (2,5 uur). De leerkrachten worden zelf basisvaardigheden op de ukulele aangeleerd en daarnaast wordt uitgelegd hoe zij het interactieve lesprogramma kunnen gebruiken, zowel ter voorbereiding van de lessen, als in de klas zelf. Deze workshops worden op verschillende momenten door het jaar gepland. We gaan ervan uit dat met een totaal van 100 workshops alle deelnemende leerkrachten aan de beurt komen. Daarnaast wordt op elke school een workshop gegeven aan een klas, waarbij de leerkrachten kunnen zien hoe één en ander in de praktijk gebracht kan worden. Deze workshop duurt een uur. Kosten workshops: 100 x workshop à 2,5 uur voor leerkrachten á €500 = €50.000 250 x workshop à 1 uur voor een klas leerlingen á €250 = €62.500 * Kosten workshops voor 250 basisscholen = €112.500

UkuleleInDeKlas - 14

ONTWIKKELING INTERACTIEF LESPAKKET Het interactief lespakket is een cruciaal onderdeel van het project. Het zorgt ervoor dat muziekles in elke klas met elke leerkracht mogelijk is. Het lespakket bestaat uit een online applicatie die via internet bereikbaar is. Hiermee kan de leerkracht de les voorbereiden, kinderen kunnen er individueel mee aan de slag en in de klas kan deze gebruiksvriendelijk applicatie via digibord worden gebruikt. De ontwikkeling van het interactief lespakket is globaal onder te verdelen in een deel techniek en een deel content. De techniek omvat de programmatuur om het lesprogramma op digibord en via internet te gebruiken. De content omvat een grote verzameling liedjes (in geluid en beeld), bladmuziek met teksten en akkoorden, lessen in de vorm van animaties, interactieve muziekspelletjes, enzovoort. Het technische deel wordt gebouwd op basis van een aantal bestaande componenten, zoals de ukulele chordfinder en ukulele playalong. Deze componenten moeten grotendeels omgebouwd worden op een andere technische basis en de verschillende onderdelen moeten geïntegreerd worden in een framework waarbinnen ook alle lesjes samenkomen. Naast de bestaande componenten moet een groot aantal nieuwe onderdelen ontwikkeld worden. Zo is er een aantal interactieve 'spelletjes' die min of meer op zichzelf staan, maar ingezet kan worden bij de uitleg van muziek en bij het spelen. Een voorbeeld hiervan is een ritmebox die uitlegt hoe ritmes in elkaar zitten en klinken, maar waar in de klas ook een liedje bij gespeeld kan worden. De interactieve spelletjes hebben betrekking op verschillende aspecten van de muziek, zoals melodie, harmonie, ritme, maat, etc. en zijn ook door kinderen individueel te gebruiken om zelf dingen in de muziek te ontdekken. Elke school krijgt een login en een eigen pagina.Via de login kunnen leerkrachten zich voorbereiden en lessen selecteren. Kinderen kunnen individueel inloggen en liedjes opzoeken of interactieve muziekspelletjes doen. In de klas kunnen via een digibord de lessen en liedjes gepresenteerd worden. Scholen kunnen ook eigen content aanleveren, bijvoorbeeld filmpjes die in de klas zijn gemaakt, keuze van liedjes, ervaringen delen met anderen, verzoeken doen met betrekking tot nieuw toe te voegen liedjes. Dit is feitelijk het social media gedeelte. * Kosten techniek educatief programma: €65.660 De content die gebruikt wordt in het lesprogramma bestaat uit veel verschillende onderdelen: muziekvideo's, geluidsopnames, animaties, bladmuziek, interactieve lessen, etc. Er zullen liedjes uitgezocht en gearrangeerd worden, zodat ze geschikt zijn voor de basisschool. Tevens worden er zelfgemaakte liedjes toegevoegd. Daarnaast is er een handleiding voor leerkrachten die hen helpt bij de voorbereiding van lessen. En verder wordt bij elke ukulele-kist een boekje met een verzameling liedjes gemaakt die los van het digibord gebruikt kan worden. * Kosten content educatief programma: €141.500 * Organisatiekosten & overhead: €48.500 Totaal gevraagde bijdrage aan Stadsinitiatief voor UkuleleInDeKlas: € 896.910 (zie ook de bijlage met gedetailleerde begroting) Met de gevraagde bijdrage aan het Stadsinitiatief kunnen wij alle basisscholen in Rotterdam voorzien van een kist met 30 kwalitatief goede schoolukuleles, een workshop voor leerkrachten en een workshop voor een klas leerlingen en een eigen pagina aanbieden op http://www.ukuleleplayalong.nl/ school/ waarmee zij het interactieve lesprogramma aan hun leerlingen kunnen aanbieden. Na drie jaar wordt van de scholen een bijdrage door middel van een abonnement gevraagd à €100/ jaar. Dit is nodig om ook op langere termijn het interactieve lespakket te kunnen blijven onderhouden en te vernieuwen. Naast de Rotterdamse scholen kunnen op den duur ook abonnementen aan scholen en organisaties buiten Rotterdam verkocht worden om zo ook meer middelen voor de langere termijn te genereren. Scholen moeten zelf zorg dragen voor het onderhoud en de vervanging van ukuleles op langere termijn. UkuleleInDeKlas - 15

SLOTAKKOORD Een akkoord is opgebouwd uit noten die op afstand van elkaar liggen. De afstanden tussen tonen kun je benoemen, b.v. bij een majeur of mineur akkoord: een grote of een kleine terts (3). Dat je rekenvaardigheden hierdoor verbeteren is logisch. Om muziek te kunnen begrijpen moet je kunnen rekenen. Je moet heel praktisch gebruik maken van je kennis op gebied van rekenvaardigheid. Op gebied van taal heb je te maken met ritme in teksten, poëzie die al dan niet rijmt en je hebt voldoende muzikale termen en tekens waar je lang over na kunt denken. Crescendo en decrescendo is toch leuk om te weten; rubato, dynamiek, tempo en ritme, maatsoorten... Motoriek niet te vergeten. Lichaamsbewegingen coördineren in een tempo (het liefst met zingen erbij en gevoel voor ritme)! En ondertussen is het ook nog gewenst dat de muzikant creatief de geest krijgt en zijn publiek aanspreekt. Muziek is communiceren! Sociaal gezien is het erg belangrijk dat er ook muzikale manieren zijn om iets met elkaar te delen. Zo kom je meer van elkaar te weten door uiting te geven aan een gevoel gesteund door de muziekkennis die je hebt meegekregen! Rotterdam is een multiculturele samenleving waar nog genoeg te communiceren valt. Muziek is neutraal gebied. Muziek is altijd de uitkomst en de oplossing! Muziek = Luisteren/Communiceren, Techniek/Motoriek, Kennis/Wetenschap en Gevoel/ Expressie. Bij muziek maken combineer je deze verschillende facetten die er voor zorgen dat je een goed muzikant wordt ongeacht je niveau. Binnen deze vaardigheden kun je op verschillende manieren uitblinken als mens of als muzikant. En dat vinden wij belangrijk! Als wij ervoor kunnen zorgen dat Rotterdam deze vaardigheden kan ontwikkelen dan willen we nu beginnen. Laat de kinderen uitblinken.

Colofon Dit projectplan is geschreven door Marcel van der Zwet, Eveline Ketterings en Liliane Geerling. 13 februari 2013, Rotterdam Links voor aanvullende informatie: www.ukulele.nl/indeklas www.facebook.com/UkuleleInDeKlas twitter.com/UkuleleInDeKlas Email: [email protected]

UkuleleInDeKlas - 16

Bijlage

UKELELE – Onderwijs Oost Groningen. Het Grote Geluk…..Tsjechov in de Veenkoloniën: In 2012 speelde zich in de Veenkoloniën in Oost Groningen een groots gebeuren af w.b. cultuur en educatie, financieel gedragen door diverse instellingen waaronder de Provincie Groningen en negen Oost Groninger gemeenten . Opdrachten en doel: Een belangrijk onderdeel vormde het muzikaal onderwijs, met name het plezier in het samen spelen en zingen waarbij de keuze viel op de ukelele. Immers hoe geweldig kan het zijn om met je kleine vingers een toch goed te bespelen volwaardig snaarinstrument te kunnen bespelen waarbij je tegelijk kunt zingen?! En hoe geweldig zou het zijn om met zoveel mogelijk kinderen SAMEN te spelen! Instrumenten: Er werden 300 (!) ukeleles voor dit doel aangeschaft, de scholen werden geënthousiasmeerd, Bert Hadders & zijn Nozems schreef speciaal voor dit doel het lied “Wacht maar tot ik groter ben”, contacten werden gelegd met de mensen van het Ukulele Paradijs uit Rotterdam die al heel ver waren w.b. educatie en ruime ervaring hadden in het spelen met kinderen (en ouderen). Ondertussen werkten we naar een concert waar zoveel mogelijk kinderen van basisscholen in het grote Ukelele-orkest plaats konden nemen. 330 leerlingen hebben wij bereikt die in één klap verliefd werden op dit instrument. Ukulele Paradijs: Van de bezielde mensen van het Ukulele Paradijs uit Rotterdam kreeg ik de garantie dat iedereen die op de ukelele speelt een lachend gezicht krijgt en dat sprak mij erg aan. Het klopte. De formule: ukelele, educatie, samen spelen met plezier zorgt inderdaad voor blije gezichten. Fantastisch! Hoe het te bereiken: De drempel die overwonnen moest worden waren bedenkingen van muziekscholen, docenten die het toch maar een ‘speelgoedgitaartje‘ vonden, minderwaardig ten opzicht van de “echte”gitaar , blijft vals enz…. enz…. Wij gingen echter gewoon verder met enthousiasmeren, stemmen, vooral stemmen, en les krijgen van de mensen uit Rotterdam. Want wie wil geen blije kindergezichten zien? Team Ukelele: Wij hielden daarbij zelf de vinger aan de pols. Hadden een lange adem, letten goed op dat de instrumenten gestemd werden en leerden de kids ook hoe dat zelf te kunnen doen. Dus geduld en wijsheid is het meest belangrijke geweest in het traject. Het geheim zit hem in geduld oefenen bij het telkens stemmen. Maar plotseling is het klaar en ben je werkelijk verliefd op dit wel heel schattige instrument. Podiumkunsten: Instrumenten die je alleen speelt en/of niet gestemd blijven is heel slecht voor het plezier om door te gaan met spelen van een instrumenten. Het is daarom dat wij besloten hebben om de ukeleles zelf te bewaren en beschikbaar te blijven houden voor een ieder die daar behoefte aan heeft. De muziekscholen en een aantal scholen die deze instrumenten gebruiken voor schoolorkesten en educatie op de scholen zelf kunnen aanspraak maken op de ukeleles. Anderen kunnen deze UkuleleInDeKlas - 17

Bert Hadders en Beppie Holwerda Akse

lenen/huren bij de Tramwerkplaats. Het eerste plan was om de kinderen de ukelele te schenken, maar dat zou heel verkeerd zijn geweest. Dit om bovenstaande redenen. Geduld is een schone zaak… Dat blijkt wel omdat, na het grote orkest van Hemelvaartsdag in Veendam, het Grachtenconcert, schoolorkesten enz. de gang er pas echt in kwam. Men had ontdekt dat de ukelele een heel goed en nuttig instrument is. Na de vakantie meldden diverse muziekscholen, onderwijsinstellingen, kerken, zich aan om een project met ukeleles te doen (allen met medewerking van de lesmethode van het Ukulele Paradijs). De ukelele gaat als een lopend vuur door Groningen. Twee kersen kwamen daarbij extra op de taart: binnen het educatieproject Tsjechov in de Veenkoloniën werden we genomineerd voor de Nationale Onderwijsprijs, afdeling Groningen (2e prijs) – de Ukelele was daarvan een onderdeel. En de groep leerlingen van het Grote Geluks Orkest (Uke’s) mocht, samen met Bert Hadders en de Nozems spelen in het voorprogramma van de grote gitarist Jan Akkerman tijdens het Noordelijk Gitaarfestival in Winschoten (Theater de Tramwerkplaats). Eindelijk bleek de goede greep van de ukelele: leerlingen leren spelenderwijs, de motoriek, lezen, zingen en spelen van een instrument op de meest eenvoudige manier. Om te laten zien hoe hele gezinnen op pad gaan met de ukelele en scholen plotseling weer hun eigen schoolorkest hebben (waar waren die gebleven?) en zingen zoals dat zou moeten stuur ik wat foto’s mee. Dank daarbij aan de fantastisch, eenvoudige , maar zeer effectieve manier van ukelele leren spelen middels het digibord op de school, de pijl op het hoofd van de docenten Marcel en Eveline van Ukulele Paradijs uit Rotterdam. Chapeau!!! Beppy Holwerda Akse, Product-ontwerper Tramwerkplaats Winschoten. 0597 434885

UkuleleInDeKlas - 18