Uitzonderlingen. PerSelectie. Audiologie assistent UMC St Radboud - Academic Transfer Nijmegen. Pag. 4

12/07/2008 www.depers.nl

  Se

Per Se: Guerrilla’s met dunne dasjes • Zoenen in Venetië • Loungen in de volkstuin





 




opzaterda g

Over en uit Dit is de laatste Pers op Zaterdag

Tuinpale

Loungen

isjes

in je volk


 
 
  
  



stuin>> P1




8

Afscheidswoord p3

  







 


Uitzonderlingen

Simon Vinkenoog wordt deze week 80. Spinvis brengt de dichter een muzikaal eerbetoon. Een dubbelinterview: ‘Sommige mensen hebben genoeg aan eten en neuken. Wij niet.’

Lees verder op pagina 10

100 last-minutes bij holidot.com!



 !
!
 $
 





"%
 
  

# 

Boek nu op:

www.holidot.com/lastminute

MARCO HOFSTE

PerSelectie Audiologie assistent UMC St Radboud Academic Transfer Nijmegen. Pag. 4 Postdoc Utrecht University Academic Transfer Utrecht. Pag. 4

Vandaag in De Pers op Zaterdag

PhD student UMC Groningen - Academic Transfer Groningen. Pag. 4

Research analist Erasmus MC - Academic Transfer Rotterdam. Pag. 4

Hoofd KNAW / NIAS - Academic Transfer Amsterdam. Pag. 4

Hoogleraar Universiteit Maastricht Academic Transfer Maastricht. Pag. 4

Bekijk alle vacatures op pagina 14

2

Actueel

Bijzaken Haai Bezoekers van een van Sydneys populairste zwembaden troffen gisteren een ongenode gast. Een één meter lange haai zwom rustig op en neer tussen de baantjestrekkers in het Cronulla Beach zwembad, vlak naast de open oceaan. Het dier belandde waarschijnlijk ’s nachts in het bad door een grote golf. ‘We hebben wel dolfijnen en zonaanbiddende zeeleeuwen gehad, maar nog nooit een haai’, lachte de badmeester. De haai is weer vrijgelaten in zee.



 
 


Zomer Laagste aantal bezoekers van Europa

De bios stroomt leeg een terrein te vinden waar je honderd auto’s neer kunt zetten, zulke plekken bestaan bijna niet. En als ze er al zijn, tolereren omwonenden het niet. Nederlanders zijn zeikerds, men is niet zo op film’, stelt hij. In mediterrane landen lijkt men meer te tolereren en heerst er wel die filmcultuur die wij hier missen. Bij het Zwitserse filmfestival in Locarno bijvoorbeeld, een tiendaags openluchtfilmfestival in de zomer waar een aantal films per avond gedraaid worden op hét centrale plein van de stad. Beerekamp: ‘Aan dat plein wonen zeker honderd mensen. Deze mensen moeten tien dagen lang hun licht uitlaten, gordijnen dicht houden, stil zijn. En dat hebben ze ervoor over. Dat kun je in Nederland vergeten.

Aanstellerij RTR

Jos Brink Prijs Jos Brink krijgt postuum een homo-emancipatieprijs naar zich vernoemd. Dit maakte minister van Emancipatie Ronald Plasterk (PvdA) gisteren bekend. De prijs bestaat uit een bedrag van 10.000 euro en een kunstwerk en wordt iedere twee jaar uitgereikt aan een persoon of instelling, die zich inzet voor de acceptatie van homoseksuelen en lesbiennes. Plasterk reikt de eerste Jos Brink homo-emancipatieprijs uit op de internationale dag tegen homofobie op 17 mei 2009.

M Airco Bioscopen in de

VS trekken iedere zomer enorm veel bezoekers

M Cultuur Nederlanders

lijken de bioscopen in de zomer te ontwijken

Veerle Snijders AMSTERDAM HH

Paaldans De Chileense politie heeft een stripper gearresteerd, omdat zij danste om de palen in de metro van de hoofdstad Santiago. Sinds een week trakteerde Monserrat Morilles (26) metrogangers op een stripact, waarbij ze zich uitkleedde tot haar ondergoed, maar weigerde fooi aan te nemen. Volgens de danseres was het een protestactie tegen het gebrek aan tolerantie in Chili, een van de conservatiefste landen in Zuid-Amerika. Bij haar arrestatie liet ‘La diosa del Metro’, de metrogodin zoals de media haar noemden, weten dat ze slechts poogde Chili een extroverter en leuker land te maken.

Slis De Koninklijke Marechaussee in het Brabantse Eersel heeft de zoektocht naar een donderdag ontsnapte boa constrictor gestaakt. De 2,5 meter lange wurgslang glipte uit de auto van een man die zich op het marechausseecomplex ophield. In dezelfde auto vond de politie twee andere slangen, waarvan eentje was overleden. De ontsnapte boa is volgens de politie niet bijzonder gevaarlijk. Alleen wanneer hij in het nauw wordt gedreven, kan hij bijten of zich vastklemmen. De beet zou vergelijkbaar zijn met een hondenbeet.

CORBIS

De drive-inbioscoop is in Nederland nooit een succes geworden.

Nederlanders brengen niet alleen in de zomer weinig tijd door in de bioscoop. ‘Wij hebben een slechte bioscoopcultuur en daarmee het laagste aantal bioscoopbezoekers van Europa’, vertelt voormalig filmjournalist van NRC Handelsblad Hans Beerekamp. Nederlanders bezoeken gemiddeld anderhalf keer

per jaar de bioscoop. Amerikanen gaan vier of vijf keer per jaar naar de film. In de Verenigde Staten waren bioscopen ooit de enige plekken in de stad met airconditioning. Al is dat allang het geval niet meer, en zijn alle restaurants en winkelcentra even fris en koel, het bioscoopbezoek in de zomer zit in het systeem van de Amerikaanse burger. Naar de film gaan als het buiten 30 graden is, is daar een ultiem genot. Hier niet. ‘Onze bioscopen hebben niet de naam dat het er lekker toe ven is in de zomer. Al hebben sommige Nederlandse bioscopen ook airconditioning, in de perceptie van het publiek is dat niet zo’, zegt Max van Praag, directeur Universal Pictures International. Drive-inbioscopen lijken in Nederland ook al geen succes. Terwijl

Van Dale geeft antwoord

Jasbeschermer De cd-rom van ‘de dikke Van Dale’ geeft aan dat er 53 woorden zijn die op -beschermer eindigen. De cd-rom zet ze direct bij elkaar als je ‘*beschermer’ intikt. Je hebt onder andere de scheenbeschermer, de cultuurbeschermer, de vogelbeschermer en de hoofdbeschermer. Maar het mooiste woord in het rijtje van beschermers is wellicht jasbeschermer. Dat woord krijgt de volgende omschrijving: ‘bekleding van wasdoek of kunststof die het achterwiel van een fiets gedeeltelijk omgeeft om te beletten dat jas of rok van de berijder daarmee in aanraking komt.’ Een paar jaar geleden kreeg de jasbeschermer extra aandacht op de FietsRAI, de grootste fietsenbeurs van Nederland. Op de inter-

netsite van de FietsRAI stond toen dat er geen land in de wereld is dat zoveel aandacht besteedt aan jasbeschermers als Nederland doet. Tja, daar sta je zelden bij stil. Maar soms krijg je het ineens in de gaten als je in het buitenland bent. Vaak zijn er sowieso al weinig fietsen te zien, maar op de fietsen die er wel zijn, zitten veelal geen jasbeschermers. In warme landen is dat overigens wel logisch. Niemand draagt er een lange jas die beschermd moet worden. En de vrouwen met hun lange rokken fietsen er niet. Met betrekking tot dit laatste kun je daarom stellen dat de Nederlandse jasbeschermer een onvermoed symbool is van de emancipatie van de Nederlandse vrouw. Lang leve de jasbeschermer!

Digitale Dikke Van Dale, 14e editie, prijs: € 119,-

de Verenigde Staten honderden succesvolle autobioscopen telt, houden ze in ons land geen stand. De eerste autobioscoop werd in 1969 geopend in het Drentse Drouwen. Het idee deed de initiatiefnemer op in Amerika. Deze drive-in bereikte zijn piek begin jaren tachtig. Nog voor het 25jarig jubileum, in 1995, werd de autobios opgeheven. Ook de tweede Nederlandse drive-in, Autokino Fonke in het Limburgse Landgraaf, hield maar tot 2003 stand. Tegenwoordig wordt er slechts voor de gelegenheid een drive-inbioscoopavond georganiseerd.

Rijbewijs Volgens Beerekamp is de reden hiervan dat Nederlanders relatief laat hun rijbewijs halen en er maar weinig jongeren over een auto beschikken. ‘Bovendien, probeer maar eens

‘Film is hier niet heilig. Nederland is een protestantse natie waar het Woord van oorsprong belangrijker is dan het Beeld. Calvinisten vinden film aanstellerij.’ Volgens Beerekamp bepaalt het calvinisme, gecombineerd met het gegeven dat bioscopen vroeger bijna allemaal familiebedrijven waren, onze slechte filmcultuur. ‘De oudste zoon, vaak zonder enige affiniteit met film, nam het bioscoopbedrijf over.’ Beerekamp legt uit dat je lid moest zijn van het kartel, de bioscoopbond, om een bioscoop te beginnen. ‘Die toestemming kreeg je eigenlijk niet. Het kartel hield zo de concurrentie buiten de deur en alle bestaande bioscopen verstoften. Dit heeft tot de jaren negentig stand gehouden.’ De Utrechtse filmmaker en bioscoopexploitant Jos Stelling merkt dat het bioscoopbezoek de laatste jaren afneemt. ‘Maar dat kunnen we toch niet tegengaan. Het download-gehalte van de Nederlanders is het hoogste ter wereld. Downloaden gebeurt nergens zoveel als hier. Ook koop je tegenwoordig voor een paar euro wat mooie titels bij de Mediamarkt. We blijven kruideniers natuurlijk.’ Vroeger ging men nog voor het betere geluid naar de bioscoop. Dat is volgens Stelling tegenwoordig ook niet meer nodig: ‘Iedereen speelt thuis bioscoopje met zijn flatscreen en dolby surround system. Daarom moeten we andere zaken als onze horeca en de festivals uitbuiten, om te overleven.’ P

Weerbericht Nederland Zaterdag

Zondag

De dag begint met buien. Een regenfront trekt in de ochtend van west naar oost over ons land. In de middag wordt het droog en komt de zon erdoorheen. De wind is boven land matig, 3-4 Bft. Het wordt maximaal 19 graden. De avond verloopt droog.

Dankzij een gebied van hoge luchtdruk schijnt de zon geregeld. Er kunnen wel een paar buien vallen. De kans daarop is het grootst in het noorden. Langdurige natte periodes hoeven we echter niet te verwachten. Het kwik stijgt tot 20 graden.

Tijdelijke wijzigingen ov Nijmegen (bus/trein) Nijmeegse Vierdaagse en Vierdaagsefeesten Tijdens de Nijmeegse Vierdaagse rijden diverse lijnen van Connexxion, Novio en Hermes aangepaste routes op verschillende tijden. Ook worden extra treinen ingezet. Enschede (bus) Tijdelijke wijziging in dienstregeling Connexxionlijnen 60, 61 en 62. Halten De Vluchte, Sint Jozefskerk, Van Lochemstraat, De Klomp en Van Heekplein vervallen.

Utrecht (bus) Parade BBAlijnen 120,123 en 124. Halte Rijnkade vervallen. Maassluis (bus) Werkzaamheden Connexxionlijnen 30, 36, 126, 137 en 426. Halte Burgemeester van de Brandelerstraat. Haarlem (bus) Werkzaamheden Connexxionlijnen 175, 176 en 177. Halte Reinaldapark vervallen

Amsterdam (bus) Groot onderhoud Prins Hendrikkade Halten op de Prins Hendrikkade, Kattenburgerstraat, Kadijksplein en Kattenburgerplein vervallen in de nachten. TREINVERKEER Leeuwarden-Zwolle (trein) • 12 en 13 juli, stoptreinen Zwolle-Almelo (trein) • 12 en 13 juli, businzet Leiden C-Utrecht C (trein) • 13 juli, businzet Alphen a/d Rijn-Gouda (trein) • 13 juli, businzet



 
 


Geachte lezer, Met dit nummer van De Pers op Zaterdag heeft u een collector’s item in handen. Dat gold overigens ook voor de 43 voorgaande nummers, maar voor dit exemplaar in het bijzonder. Dit is namelijk de allerlaatste Pers op Zaterdag. De formule van Dagblad De Pers wordt enigszins aangepast, onderdeel van die aanpassing is het einde van de zaterdageditie. Het was ons een eer en een buitengewoon genoegen. De redactie van De Pers op Zaterdag is er meer dan trots op de eerste en enige gratis kwaliteitszaterdagkrant ter wereld te hebben gemaakt. Het spijt ons dat u dé weekendkrant van Nederland voortaan zult moeten missen. We hebben ons het afgelopen jaar zeer gewaardeerd gevoeld door de talloze positieve reacties van onze lezers en door het enorme enthousiasme van onze adverteerders. We wensen de collega’s van de doordeweekse krant sterkte met het verlies. De redactie van De Pers op Zaterdag neemt afscheid met geheven glas. Tijdelijk. Want vanaf deze plek beloof ik u alvast: we’ll be back. p

Alain van der Horst – hoofdredacteur Tisha Eetgerink, Anna van der Gaag, Jerry Huinder, Mans Kuipers, Liesbeth Melkert, Derk Reneman, Marius Roos, Britt Stubbe, Robert Vuijsje, Pamela Wilhelmus en Judith Zilversmit – redactie e-mail: [email protected]

Actueel 3

Nieuws Vierdaagse Het drama van de Nijmeegse Vierdaagse van 2006, waarbij twee wandelaars om het leven kwamen, is niet ontstaan door uitdroging en oververhitting. De wandelaars hadden te veel gedronken, stellen Nederlandse artsen na uitgebreid onderzoek. De overmatige vochtinname heeft volgens de wetenschappers tot een lage natriumconcentratie in het bloed geleid en een zwelling van de hersenen.

HH

Doping, geen Peking

Zaak-Spijkers Balkenende grijpt in

De eenzame klokkenluider

Simon Vroemen gaat niet naar de Olympische Spelen. Bij de atleet zijn bij een door hem zelf aangevraagde dopingcontrole sporen van anabolen aangetroffen. Onafhankelijk van de uitkomst van de contra-expertise heeft Vroemen besloten de Spelen aan zich voorbij te laten gaan omdat hij ‘daar onder deze omstandigheden helemaal geen zin in heeft’. De aangetroffen hoeveelheid van het aangetroffen middel metandiënon is minimaal, maar omdat het geen lichaamseigen stof is, is er geen ondergrens. Toch stelt Vroemen onschuldig te zijn. De stof zorgt voor spiergroei, wat voor een duuratleet juist ongunstig is. AP

Californië brandt

HOLLANDSE HOOGTE

Pieter van Vollenhoven heeft zich onder druk van premier Jan Peter Balkenende teruggetrokken als bemiddelaar in de kwestieSpijkers. Hiermee lijkt een oplossing in een al 23 jaar slepend conflict tussen de overheid en de voormalige Defensiemedewerker verder weg dan ooit.

Ana Karadarevic AMSTERDAM

Formeel was Pieter van Vollenhoven geen partij in de zaak Defensie versus klokkenluider Spijkers. De man van prinses Margriet had gezegd te zullen bemiddelen als staatssecretaris van Defensie Jack de Vries hem dat zou vragen. Dit zou nooit zijn gebeurd. Op een min of meer elegante manier trekt Van Vollenhoven zich terug. Fred Spijkers heeft FNV-voorzitter Agnes Jongerius nog steeds achter zich staan. De vakbond steunt hem al sinds 2005 in het conflict met Defensie, onder meer middels financiële steun voor de rechtszaken tegen de overheid. Het is dus niet zo dat Spijkers er nu alleen voor staat, maar wel verliest hij een belangrijke bondgenoot. ‘Van Vollenhoven staat in hoog aanzien

onder politici’, aldus Alexander Nijeboer, schrijver van Een man tegen de staat, een boek over de kwestie-Spijkers. Van Vollenhoven toonde zich als voorzitter van Onderzoeksraad voor Veiligheid een scherp criticus van de overheid in het onderzoek naar de Schipholbrand. Des te meer reden lijkt dit voor premier Balkenende om hem onder druk te zetten zich terug te trekken. Balkenende wil namelijk gezichtsverlies van betrokken CDA-bewindslieden voorkomen.

Door toedoen van Defensie belandde Spijkers in de WAO Fred Spijkers trad in de jaren tachtig naar buiten omdat hij, in dienst bij Defensie als maatschappelijk werker, weigerde te liegen over de doodsoorzaak van een mijnruimer. Vervolgens werd hij ontslagen en jarenlang door de overheid tegengewerkt. Zo belandde Spijkers door toedoen van Defensie in de WAO en werd hij bes-

choten door twee militairen. In 2002 beloofde het ministerie van Defensie eerherstel van Spijkers. De overheid kenden hem een schadevergoeding van 1,6 miljoen euro toe. Maar ondanks afspraken

dat dit bedrag onbelast zou blijven, kreeg Spijkers een belastingaanslag van 900.000 euro opgelegd. Hoe nu verder? Daarover doet Defensie geen uitspraken. P

Voor het eerst sinds meer dan dertig jaar is in Californië de Nationale Garde ingezet. De gardisten hebben in zeer korte tijd een speciale training ondergaan om de brandweer te kunnen bijstaan in de strijd tegen de meer dan driehonderd bosbranden die in de Amerikaanse staat woeden. De branden hebben tot dusverre zo’n 2.600 vierkante kilometer grond verschroeid en een honderdtal huizen in de as gelegd. Gouverneur Arnold Schwarzenegger heeft president Bush om extra federale hulp gevraagd.

AP

Dodelijk virus De Nederlandse toeriste die bij een vakantie in Uganda een zeldzame infectieziekte opliep, is overleden. De vrouw is waarschijnlijk in een grot met vleermuizen besmet geraakt met het Marburgvirus, verwant aan het dodelijke ebolavirus. Het virus veroorzaakt koorts en hevige bloedingen. Omdat er nog geen effectief vaccin of behandeling is, hebben patiënten een grote kans te overlijden. De kans op verdere verspreiding van het virus in Nederland is volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu klein.

www.depers.nl

Respons

4



 
 


(&'$%

 ! 
!

$"# !"
$
%"!
 !




"!"
!
'
$"# !"
$

#$ !""
!
'#'

 '!!"

#" 
""

!"
$



% $ !
"
 '!

! 

 !
"
""

"
#
"
& 
$
%"! !


$ 


$
%"!
#"!


"
 

 !
"#
"


"

$

#!"
"

Werken in de wetenschap

'# #
%%%&"&

#%&#



# #

$#!("'%

#%&#


%
!& +
':*/525-/+
'88/89+49
;+77/).9
12/ 4/8).,>8/525-/8).
+4
68>).5,>8/8).
54*+7?5+1
9+4
(+.5+;+
;'4
*+
*/'- 4589/+1
+4
(+.'4*+2/4-
;'4
6'9/A49+4
3+9
35-+2/01+
-+.557
895574/88+4


%#%
 '#$%) $+
'7+
2551/4-
,57
'
359/;'9+* 7+8+'7).+7


#!   #+77/).9+4
;'4
675359/+54*+7?5+1
4''7
(5+?+3@
(7/22+7+4
(+89:*+7+4
;'4
)+22:2'/7+
675)+88+4
*/+
5697+*+4
/4
*+
.'7986/+7)+2
+4
*/+
9+4
-754* 82'-
2/--+4
''4
.+9
54989''4
+4
;5579 -''4
;'4
(5+?+3@
(7/22+7+4
"
9+89
;+7;52-+48
3+*/)'3+49+4
+4
54*+7 ?5+19
5,
*+?+
*/9
675)+8
1:44+4
;+7 ./4*+7+4


"
 '#$%%
$/0
?5+1+4
++4
54*+7?5+1+7
3+9
/49+ 7+88+
/4
.+9
7551-+*7'-
;'4
.'79 6'9/A49+4
+4
*+

 '#$%%
( % !.+
8)/+49/@
)
-5'28
5,
9.+
<
6750+)9
'7+
95
)56+

5,
2'7-+8)'2+
$/7+2+88
+4857
+9<571
8>89+38
95
)7+'9+
'*'69/;+
4+9<571
3'4'-+3+49
852:9/548
95
67+*/)9
5;+7'22
8>89+3
2+;+2
6756+79/+8
8:).
'8
+4+7->
)548:369/54
2'9+4)>
'4*
9.75:-.6:9
'4*
95
8:66579
9.+
+,,+)9/;+
*+625>3+49
5,
2'7-+
$ 
'662/)'9/548 


##


"$+#$


#*
!

%$" %&


 %
#%"%#$%


  +
8+)9/+
4,573'9/54
+7;/)+8

:66579
54*+789+:49
*+
54*+7?5+1+78
56
*+
-+(/+*+4
!
/(2/59.++1
*/9/4-

*3/4/897'9/;+
:66579
+
8+)9/+
/8
9+;+48
;+7'49<557*+2/01
;557
*+
!54*+789+:4/4-
;'4
*+
89',
;'4
.+9

+
8+)9/+

(+89''9
:/9
++4
4+9<+71)5B7*/4'957

(/(2/59.++1 3+*+<+71+78
+4

3+*+<+71+78
;557
*/9/4-

*3/4/897'9/;+
:66579 
 



5+2
;'4
.+9
54*+7?5+1
*'9
45-
*55725569
959

':-:89:8
 
/8
++4
;+7-+2/01/4-
;'4
*+
9.:/8?57-
/4

:756+8+
2'4*+4
''7(/0
-''9
.+9
53
*+
;52-+4*+
'86+)9+4
(+2+/*
+4
97+4*8
3 ( 9
9.:/8?57-
@
4'4)/+7/4-
+4
:/9-';+4
57-'4/8'9/+
;+7897+11/4-
;'4
9.:/8?57-*/+489+4
)'9+-57/+A4
6'9/A49+4 )2/A49+4
;'4
*+
9.:/8?57-
+4
.:4
?57-(+.5+,9+4 


!&
 '#$%)
 &5:

/36579'49
,')957
/4
9.+
*/897+88
+=6+7/+4)+*
(>
/4*/;/*: '28
'75:4*
9.+
<572*
<.5
,'/2
95
3++9
9.+
(+':9>
89'4*'7*
'4*
(5*>
/3'-+
!.+
6750+)9
/8
'/3+*
'9
:4*+7
89'4*/4-
9.+
)5-4/9/;+
'4*
4+:7'2
3+).'4/838
9.75:-.
<./).
(+':9>
/*+'28
8.'6+
9.+
'667'/8'2
5,
5:7
5<4
(5*/+8



#$&$
 /44+4
.+9
2'(57'957/:3
<57*9
54*+7 ?5+1
;+77/).9
4''7
+6/-+4+9/8).+
',
/9
97'482'9/54++2
54*+7?5+1
;5739
++4
(7:-
9:88+4
+=6+7/3+49++2
54*+7 ?5+1
+4
12/4/+1
+4
<57*9
-+6:(2/ )++7*
/4
54)525-/8).+
;'1(2'*+4



 $
 '#$%%
 !' !.+
9.+3+
5,
9.+
7+8+'7).
675-7'3
/8
95
*+;+256
4+<
(/58+4857
9+).4525 -/+8
95
67+*/)9
'4*
354/957
)'7*/5 ;'8):2'7
+;+498
!.+
.
7+8+'7).
,5):8+8
54
45;+2
6.>8/)'2
9+).4525 -/+8
95
+4.'4)+
9.+
86+)/@
)/9>
5,
(/5 25-/)'2
*+9+)9/54
/4
6'79/):2'7
9.+
*+9+)9/54
5,
86+)/@
)
(255*
)+228
'4*
86+)/@
)
)'7*/')
6759+/48



&&$'"

## $$
)$*

$#%%#$


!)$$

" #%


 '#$%%
'
$%# $+71?''3.+*+4
?/04
5'
.+9
;+7?57-+4
;'4
2+99+71:4*/-+ ):29::7./8957/8).+
):78:88+4
56
?5<+2

'28
4/;+':
/4
.+9
675-7'33'
:756+8+
9:*/+8
+4
.+9
;+7?57-+4
;'4
<+71-75+6+4
/4
*+
5;+7?/).98
)522+-+8
:756+8+
9:*/+8
4*+7?5+1
:/9;5+7+4
+4
89/3:2+7+4
56
.+9
-+(/+*
;'4
*+
/49+74'9/54'2+
2+99+71:4*/-+
(+97+11/4-+4
/4
:756'
4'


  

 '#$%%
$%#% +
"4/;+78/9+/9
''897/).9
"
+4
*+
)'*+3/+
#75+*;75:<+48).552
''897/).9
#
89+22+4
++4
897' 9+-/8).+
2++7895+2
3/*
/4
+9
54*+7?5+1
<57*9
-+658/9/54++7*
(/44+4
*+
).552
,57
:(2/)
+'29.
'4*
7/3'7>
'7+
/44+4
*+
#
/8
.+9
54*+7?5+1
54*+7-+(7').9
(/0
*+
;'1-75+6
/*
)/+4)+

%
 '#$%)
!
 !!) !.+
;')'4)>
/8
'
7+-:2'7
,:229/3+
658/9/54
/49+4*+*
95
)5497/(:9+
95
9.+
@
+2*
5,
+2,+'2/4-
'9+7/'28
!.+
8 8/89'49 885)/'9+
75,+8857

# $# $/0
?/04
56
?5+1
4''7
++4
3+*+<+7 1+7
!
8:66579
+
,:4)9/+
;'29
:/9 ++4
/4
*7/+
'86+)9+4
12'49)549')9+4
3+9
+
2/048
8:66579
+4
'*;/+?+4
5;+7
%/49+7,')/4-
3+9
)'*+3/)!7'48 ,+7
(+557*+2/4-
+4
'*;/8+7/4-
;557
*+
549
# $#


"
$"# 
'
+).98
54*+7''4
+21+
;')'9:7+
89''9
++4
84+2)5*+
#:2
*+
)5*+
/4
56
*+
89'796'-/4'
;'4
<<< ')'*+3/) 97'48,+7 42
+4
0+
17/0-9
*/7+)9
*+
;52 2+*/-+
;')'9:7+9+189
9+
?/+4


 


 


  


"#
!&$"%$"

!&$"%$#$



 


  

AcademicTransfer, your next step in excellence

$
'

#

 
%"!
$"# !


"!

$

"
!"(

$!

GEEFT U

AMERSFOORT

DIREC T

cadeaubonnen

100

pak

bij een bestelling van

Douglasbon t.w.v.

de scherpste prijs

400

% 10,00

pak



200

pak

Douglasbon t.w.v.

% 30,00

Douglasbon t.w.v.





% 20,00

v.a. €





2,38

3,15 / 500 vel 2,55 / 500 vel

2,45 / 500 vel

2,38 / 500 vel

per pak

v.a. v.a. v.a.

5 pak € 100 pak € 600 pak €

3,90 / 500 vel 2,78 / 500 vel

50 pak € - v.a. 200 pak € - v.a. 1000 pak € v.a.

ail [email protected] 033-454 5060 of m l be n? lle ste be ct Document House www.xa.nl - dire Midden en Zuid West Nederland meer informatie op www.xa.nl [email protected] Genoemde prijzen zijn exclusief

19% B.T.W., geldig tot en

met 31 juli 2008, en kan

niet in combinatie met andere

aanbiedingen worden gebruikt

. OP= OP. Prijs- en zetfouten

voorbehouden.

-



 
 


Actueel 5

Ground Zero De wederopbouw van het WTC heeft jaren vertraging

Waar blijft de Freedom Tower?

HOLLANDSE HOOGTE

De wederopbouw van het World Trade Center in Manhattan kost miljarden dollars meer en gaat jaren langer duren dan beraamd. Hoe kan een zo symbolische klus zoveel vertraging oplopen?

Jeroen Ansink NEW YORK

Als één man stond New York in de dagen na 11 september 2001 achter de herbouw van het World Trade Center. Terwijl politici van allerlei pluimage de nog rokende puinhopen bezochten om morele steun te combineren met een grote zak geld, was iedereen het over één ding eens: de klus moest zo snel mogelijk geklaard worden, ‘omdat anders de terroristen zouden winnen’. Bijna zeven jaar later is van dat voornemen nog bar weinig terechtgekomen. Toeristen klampen zich vast aan een onooglijk hekwerk dat Ground Zero omsluit, terwijl forenzen langs hen heenschieten om in een voorlopig metrostation de trein naar New Jersey te halen. Als ‘s avonds de schijnwerpers aangaan, ziet het tafereel er nog naargeestiger uit. De schuttingen werpen lange schaduwen over een ongeëffende woestenij, waar maar weinig terug te vinden is van de

15 miljard dollar die het project oorspronkelijk mocht kosten. Vorige week maandag werd bekend dat daar waarschijnlijk nog miljarden dollars bijmoeten. In een vernietigend voortgangsrapport waarschuwde de Port Authority van New York en New Jersey, die eigenaar is van het terrein, voor ‘significante vertragingen en overschrijdingen van het budget’. Zo zal het monument niet op tijd af zijn om onderdak te bieden aan de 10-jarige herdenking van de terroristische aanvallen in 2011. In het slechtste geval zou het hele World Trade Center pas in 2016 opgeleverd kunnen worden, vijf jaar later dan de meest optimistische tijdslimiet.

Hoe kan in het land van de onbegrensde mogelijkheden een zo symbolische klus zo veel vertraging oplopen? De ambitie om op een oppervlakte van 6,5 hectare in één keer vijf wolkenkrabbers, een monument, een museum, een metrostation, een schouwburg, een parkeergarage én een winkelcentrum te bouwen, heeft de zaken er in ieder geval niet gemakkelijker op gemaakt. Naar goed New Yorks gebruik is de zaak daarnaast in hoge mate gepolitiseerd. Bij het project zijn niet alleen 19 over-

Als een kudde in de file

„

Er zijn van die dingen die ik nooit zal begrijpen. Files bijvoorbeeld. Ik begrijp dat ze er zijn, maar niet dat mensen er in gaan staan. Over een paar weken is het weer zwarte zaterdag. Al maanden

van tevoren bekend, maar toch besluiten vakantiegangers straks massaal op hetzelfde tijdstip te vertrekken en samen vast te gaan staan op de Franse autowegen. ‘Kennelijk weegt zo snel mogelijk op vakantie gaan zwaarder dan het ongemak van uren vaststaan in de file’, zegt Lucas Harms in zijn kantoor nabij het Haagse Malieveld. Dat is een logische verklaring voor een fenomeen dat niet zo logisch is. We doen het namelijk elke dag. We stappen elke dag tegelijk de auto in en staan daarna met zijn allen uren in de file. ‘Heel bizar’, zegt Harms even later ook. ‘We doen al dertig jaar hetzelfde.’ Harms is een jonge onderzoeker (31) van het Sociaal en Cultureel Planbureau en promoveerde vorige week op ‘de mobiliteit van Neder-

strop van 4,5 miljard dollar op. Het wekt dan ook geen verbazing dat Silverstein, die voor het braakliggende terrein maandelijks nog steeds 10 miljoen dollar aan huur moet betalen, geen boodschap heeft aan esthetische overwegingen. Op zijn instigatie werd het ontwerp voor de 540 meter hoge Freedom Tower, de blikvanger van het nieuwe WTC, van alle opsmuk ontdaan. De oorspronkelijke architect Daniel Libeskind, bekend van onder meer het Joods Museum in Berlijn, kreeg hierbij een ‘adviserende’ rol toebedeeld. De werkelijke macht kwam in handen van David Childs, een expert op het gebied van hoogbouw, die bekend staat om zijn no nonsense-aanpak. Het daaropvolgende moddergevecht tussen de twee toparchitecten, die beide behept zijn met een uitzonderlijk groot ego, leverde een vertraging van minstens een jaar op.

In de vroege stadia werd de herbouw bovendien belemmerd door financiële en artistieke perikelen. Zo oordeelde de rechtbank van New York dat de vernietiging van de Twin Towers niet het gevolg was van twee aanslagen, maar van één gecoördineerde actie. Als gevolg daarvan had projectontwikkelaar Larry Silverstein, die in de zomer van 2001 een 99-jarige lease op het WTC had afgesloten, recht op slechts één verzekeringsuitkering, in plaats van twee. Dat leverde de zakenman een

Staking Het is aan de recente benoeming van Chris Ward tot hoogste man binnen de Port Authority te danken dat de herbouw niet nog verder is weggezakt in het drijfzand van haantjesgedrag en bureaucratie. Naar aanleiding van het voortgangs-

rapport heeft de kersverse directeur het reconstructieproject aan een complete herziening onderworpen. Dit heeft al tot een aantal forse bezuinigen geleid. Zo zal bij het permanente metrostation de koepel van de Spaanse architect Santiago Calatrava niet meer open kunnen om op 11 september een lichtstraal de hemel in te schieten, wat een besparing oplevert van enkele honderden miljoenen dollars. Daarnaast pleit Ward voor een stuurgroep waarin alle betrokkenen zijn vertegenwoordigd. Door regelmatig bijeen te komen kunnen deze stakeholders de problemen niet alleen in een vroeg stadium het hoofd bieden, maar krijgen ze bovendien inzicht in wie precies op welk moment de boel ophoudt. Ironisch genoeg diende een dag na de presentatie van deze plannen de zoveelste onverwachte vertraging zich alweer aan. Ditmaal betrof het een staking van cementwagenchauffeurs. De meer dan vierhonderd leden van de lokale vakbond eisen een loonsverhoging van 6 procent en leveren in de tussentijd geen cement. Als gevolg daarvan ligt het werk aan de Freedom Tower wederom stil. Maar na zeven jaar voortmodderen kunnen die paar weken er ook nog wel bij. P

landers’. Dat betekent: van automobilisten, want we blijken ons volledig aan de auto te hebben overgeleverd. Zelf ben ik een uitzondering. Ik woon in de stad waar ik ook werk en neem meestal de fiets, af en toe de trein en een enkele keer een deelauto, de Greenwheels. De meeste Nederlanders wonen in Almere, in een Vinexwijk, of wellicht op een fraaiere locatie, maar in elk geval werken ze een eind verderop, brengen ze ’s ochtends de kinderen naar school, doen ze daarna boodschappen, gaan ze sporten, naar vrienden en op zondag naar de woonboulevard – allemaal met de auto. De trein of bus zijn geen alternatief. ‘Het zijn vooral twintigers die daar gebruik van maken’, zegt Harms. ‘Als de ovstudentenkaart is verlopen, stappen ze massaal de auto in.’ Sinds de jaren zestig is het aantal auto’s in Nederland vertienvoudigd. Het zijn er nu zo’n 7 miljoen. Want de bevolking is gegroeid, we verdienen meer, vrou-

wen zijn gaan werken en er zijn meer alleenstaanden – allemaal met een auto. Die trend zal zich doorzetten. In 2030 zouden er wel eens 10 miljoen auto’s kunnen zijn, misschien wel 11. Maar nu komt het: we doen ook nog eens alles allemaal tegelijk. We zitten volledig vast in hetzelfde, knellende ritme. De 24-uurs economie is een fabeltje, thuiswerken een druppel op de gloeiende plaat. ‘We leven nog gewoon in een negen-tot-vijf-samenleving’, zegt Harms. ‘Of een acht tot zes, zo je wilt.’ Het betekent niet alleen dat we allemaal op hetzelfde moment naar ons werk gaan. Want als de ene partner dat doet, brengt de ander de kinderen naar school. Met zijn eigen auto. Mensen die iets eerder van hun werk vertrekken, gaan daarna naar hun ouders, of de sportschool, of boodschappen doen. ‘Al dat verkeer is om het arbeidsritme heen gedrapeerd’, zegt Harms. Zelfs mensen die flexibeler zijn, zoals jonge singles,

doen eraan mee. Zij willen ook een sociaal leven. Zij willen ’s avonds naar de voetbaltraining. De politiek kijkt bij het fileprobleem te veel naar wagens en asfalt en te weinig naar het leefpatroon, zegt Harms. Al ziet hij zelf een-twee-drie ook geen oplossing. Op de een of andere manier zal het kuddegedrag doorbroken moeten worden. ‘Als de kilometerheffing in 2012 wordt ingevoerd, zal die wel effect hebben. Als je moet betalen om in de spits te rijden, zul je er beter over nadenken.’ Het mooie is: we vinden het helemaal niet erg om in de file te staan. We berusten erin. Automobilisten zien het als normaal onderdeel van hun dag, een pauze waarin ze iemand bellen, naar de radio luisteren, wat mijmeren. ‘Zolang de files maar voorspelbaar zijn’, zegt Harms. ‘Als het onverwacht gebeurt, zoals bij een gekantelde auto, worden we allemaal boos.’

Toeristen klampen zich vast aan een onooglijk hekwerk

Spelletje mikado

Op Pad

Marcel van Engelen

heidsinstanties betrokken, maar ook nog eens 33 architecten, 101 projectontwikkelaars en honderden bouwvakkers. Daar komen de goede bedoelingen van omwonenden, politici, nabestaanden en het bedrijfsleven nog bij. Niet voor niets vergelijkt de Port Authority het gigantische reconstructieproject met een spelletje Mikado, waarbij elke beweging tot talloze ongewenste neveneffecten kan leiden.

in de Grote Kromme Elleboog De stad als bron van inspiratie! Uitgelicht

In één keer raak in Groningen De Grote Kromme Elleboog, een bijzondere naam voor een bijzonder straatje. Eigenlijk is het de winkelstraat in en dan de eerste links, zelfs mensen die altijd verdwalen kunnen hier niet omheen. De naam zegt het al, de straat loopt in de vorm van een grote elleboog. Het is er gezellig, bijzonder en de sfeer is uitmuntend. Je wil hier gaan zitten en Groningen geeft het gevoel van groot- niet meer weggaan. schaligheid en geborgenheid tegelijk. Alles is klein maar ook groot, je voelt je Overigens is het hele Grote Elleboogthuis maar niet benauwd. In dit Mekka buurtje bijzonder, met fijne horecagelevoor studenten kun je heerlijk winkelen, genheden en veel goede culinaire shops. en Groningers hebben een gelukje: deze Kijk bijvoorbeeld ook eens bij DrankenNLstreets straat is bijna niet te missen. speciaalzaak van Erp, CuliShop of Simon Lévelt, wedden dat je in één keer raak schiet? Tekst: Myrthe van der Wolf De NLstreets straten zijn in sommige steden niet makkelijk te vinden. Het zijn de verscholen plekjes, de geheimen van de stad. Geheimen die iedereen zou moeten kennen, maar over het algemeen weten alleen liefhebbers ervan. Niet in elke stad zit het speciale straatje verscholen, zoals in Groningen.

Ondernemer aan het woord… De Groene Draeck - Maarten Linneman, Bedrijfsleider

Bezoek onze 19 steden, 59 straten en ruim 900 winkels op nlstreets.nl

Niet te missen! Grote Kromme Elleboog |

DRANKENSPECIAALZAAK VAN ERP Grote Kromme Elleboog 16

Verder in Groningen |

CULISHOP Grote Kromme Elleboog 1

Drankenspeciaalzaak, zeg dat wel! Dit familiebedrijf bestaat al sinds 1920 en heeft een royaal assortiment wijnen, gedistilleerd en bieren. Met veel eigen import.

SIMON LÉVELT TO GO Oude Kijk in ‘t Jatstraat 2

De winkel draait vrijwel volledig om Stonewall Kitchen, een culinair topmerk uit Maine. De producten zijn van hoge kwaliteit en bovenal lekker. In deze klassieke winkel staat alles in het teken van

het grote genieten. New England in het oude Groningen! Verder bij de CuliShop een groot aantal keuken- en lifestyle producten in New England-stijl. Er is ook een CuliShop in Akkrum.

DE GOUVERNANTE Grote Kromme Elleboog 3 Stijlvol, dat is deze Gouvernante. Liefhebbers van een echt klassiek interieur halen

“De Groene Draeck is het best te omschrijven als een borrelcafé, in de breedste zin van het woord. Je kunt hier gewoon lekker borrelen, s’ middags, ’s avonds, als jij je afstuderen wilt vieren, na het werk of als je klaar bent met colleges. Dit café bestaat nu zo’n zeven jaar. Eerder zat er een ander bedrijf en Café Soestdijk, wat hiernaast zit, was al van ons. Toen hebben we deze zaak erbij genomen, maar wilden er wel een aparte bedrijfsfilosofie op toepassen. Soestdijk is echt een koninklijk dinercafé, De Groene Draeck is een hele mooie tegenhanger. De opstart was lastig, maar dat is denk ik overal wel zo. We hadden ineens het dubbele aantal vierkante meters, hadden te maken met vaste klanten die dit café ook moesten accepteren, dat soort dingen. Maar het is allemaal goed gekomen en het loopt nu precies zoals we graag zien. Mensen

komen hier graag, van gepensioneerde levensgenieters tot studenten. De Groene Draeck is lekker knus, het is iets intiemer dan Soestdijk. We zijn ook echt zeven dagen per week open, en elke dag heeft zijn eigen sfeer. Als de studentenhuizen bijvoorbeeld op zaterdag inkopen gaan doen op de markt, zorgen wij dat er bakken chips op tafel staan als ze hier even een drankje komen doen. Een beetje dat huiskamergevoel overbrengen, alsof je thuis komt en er staat een lekker bakje chips klaar. Werken hier is heerlijk, de werksfeer is extreem leuk. De werkdruk is niet te hoog en niet te laag. Je ziet het ook aan het personeel, iedereen is heel erg honkvast. We hebben een vast team van mensen die hier allemaal echt graag staan en dat straal je ook uit denk ik.” Tekst en foto: Myrthe van der Wolf

We vonden bezoeker Jaaco Elsing “Ik ben net pas in Groningen komen wonen, maar hoorde eigenlijk al meteen van deze straatjes. Ik moet je eerlijk zeggen dat het vooral komt door de café’s die hier zitten. Mijn studentenhuis komt altijd in een van de café’s hier, dus die moet je dan wel weten te zitten. Dat was geloof ik dan ook het allereerste wat ik wist te vinden in de stad, erg hè! Echt winkelen doe ik hier dan ook niet, al weet ik wel dat dit meer de kwaliteitswinkels zijn. Ik kon daar wel weer de blits mee maken bij mijn moeder, wat me natuurlijk weer punten opleverde. Mijn moeder is er zo een die heel erg van een stad geniet als ze er de straatjes kent

die net even anders zijn. En ze is een enorme kook en keukenfanaat. Ik heb haar dus ook meteen meegenomen naar dit stukje, waar ze het helemaal te gek vond. Zelf koop ik ook liever spullen in winkels waar het echt gaat om kwaliteit en goede service. Ook als ik kleren koop doe ik dat niet in de commerciële winkels. Ik denk dus dat ik later ook wel dingen ga kopen in deze straatjes, maar nu kook ik nog niet zoveel en hou ik het dus maar bij het bezoek aan de café’s. Dat zal mijn moeder leuk vinden trouwens.” Tekst: Myrthe van der Wolf

Een speciale biergang telt maar liefst 500 soorten. Gronings, Iers, Japans? U zegt het maar. Divers gedistilleerd en veel mooie wijnen, waaronder spannende eigen ontdekkingen. Het is een feest om rond te neuzen en met de eigenaar te praten over oude wijnen en nieuwe ontdekkingen.

LIGHTHOUSE Grote Kromme Elleboog 18-20 Zoals de naam van de winkel al doet vermoeden, vindt je bij Lighthouse alles op het gebied van verlichting, van designlampen tot klassieke modellen. Alle stijlen en verlichtingsvormen zijn vertegenwoordigd. Voor elke interieurstijl vind je hier een passende lamp van hoogstaande kwaliteit. Bij Lighthouse is het ook mogelijk om

hier hun hart op. Een heerlijke winkel vol Engels en Nederlands antiek, sieraden en vooral prachtige kroonluchters. Tezamen met Engels plate en zilver vormen deze plafondkunstwerken de specialiteit van de Gouvernante. Hoewel ook de faam van de collectie sieraden inmiddels tot ver buiten Groningen reikt.

lampenkappen op maat en kleur te bestellen, en voor spiegels en andere woonaccessoires ben je hier ook op het juiste adres.

DINER CAFÉ SOESTDIJK Grote Kromme Elleboog 6

PLUIMAGE Grote Kromme Elleboog 14

Prinsheerlijke drankjes en vorstelijke maaltijden. De bediening heet hier hofhou-

Bijzonder en eigenzinnig zo zou je deze winkel c.q. galerie kunnen omschrijven. Bij Pluimage vind je een ruim aanbod aan sieraden van meer dan veertig Nederlandse ontwerpers, maar ook van de hand

ding en staat spontaan voor je klaar. Een lekker biefstukje aan de bar of roergebakken gamba’s en een tournedos Draeckensteijn aan een knus tafeltje bij het raam. Hier voelt iedereen zich een beetje koning. Een heerlijk café voor alle onderdanen van Nederland.

van eigenaresse en sieradenontwerpster Jacquelien Sluis zelf. De stijl varieert van speels tot strak en het materiaal van goud tot hout. Voor elke smaak kun je terecht bij deze winkel c.q. galerie. Behalve sieraden heeft Pluimage ook werk van tassenen hoedenontwerpers.

Hier vind je het grootste aanbod aan espresso-apparatuur en alles wat met koffie te maken heeft. Een paradijs voor de echte koffieliefhebber. Voor wie geen tijd

heeft om uitgebreid te gaan zitten, heeft deze Simon Lévelt een echte koffie to go corner en beschikken ze over een werkplaats waar zij onderhoud verlenen aan de koffiemachines. Zo hoef je nooit lang zonder je favoriete kopje koffie te doen.

PUUR! Folkingestraat 13 Kenmerkend voor Puur! is de combi van gezond, snel, lekker en een prettige sfeer. Een strakke moderne formule waar vooral

de clubsandwiches en ciabatta’s gretig aftrek vinden. Gezond en hip fast food, bijvoorbeeld in de vorm van verrukkelijke sandwiches, salades, muffins, taarten, sapjes en natuurlijk de lekkerste koffie! Wilt u in alle gezelligheid doorwerken achter uw eigen computer? Bij Puur kunt u gebruik maken van Wireless Internet.

ARIOLA Folkingestraat 54 De vaste klanten weten het wel. Zij roemen de warme, niet-commerciële sfeer. De gezelligste, lekkerste, liefste en aardigste winkel in Nederland. Ariola is een kleine zaak met een groots assortiment aan Italiaanse delicatessen. In de open keuken worden de voor 99 procent zelfgemaakte

delicatessen bereid. Uitschieters: de pesto’s en tapenades, de belegde Italiaanse bollen en nogmaals de pesto’s en tapenades. Binnenkort komt er in de binnenstad een Ariola Ristorante. Overigens verzorgt Ariola ook de complete catering van feesten.

Werken bij NLstreets? Kijk op www.nlstreets.nl/NL/jobs Wij zoeken - Redacteur (full time) - Freelance fotograaf

- Marketing stagiair - Webdevelopment / Webdesign stagiair



 
 


Sport 7

Tour de France De bergetappes komen eraan

Het klimmen kan beginnen M Nederlanders De

klimmers van de Rabobankploeg, Ten Dam en Weening, kunnen hun kunsten tonen

Dominique Elshout ARCANTIS LES ARCHIERS

‘Hij weet waarvoor hij hier is.’ Ploegleider Erik Breukink van de Raboploeg heeft het over Pieter Weening, die dit jaar niet is aangesteld om de Tour de France te winnen. En de komende jaren waarschijnlijk ook niet. Toch werd Weening in verband gebracht met de eindzege in de Tour de France van dit jaar. In een opgewekt literair experiment probeerde redacteur Bert Wagendorp van het wielerperiodiek De Muur, Weening naar Tourwinst in 2008 te loodsen met het ene verhaal na het andere. Vijf jaar geleden begon dat en Wagendorp schreef: ‘Alle gegevens wijzen erop dat Pieter Weening inderdaad de Tour zal winnen. Pieter Weening kan klimmen. Pieter Weening kan ook goed tijdrijden. In maart van dit jaar won Pieter Wee-

ning de vierdaagse etappekoers Jadranska Magistrale, voor de ijzersterke Thomas Konecny en de Kroaat Radoslav Regina, ook geen koekenbakker met een houten been.’ Het opzetje van Wagendorp klinkt door tot in de Tour van nu, maar niet al te serieus. ‘De renners maken er onderling grappen over’,

Ten Dam verenigt de serieuze vakman en de losse flierefluiter zegt Breukink. Het serieuze werk in de ronde ligt voor Weening op een ander vlak. Hij moet zijn kopman Denis Menchov bijstaan in de bergen, vanaf zondag de Pyreneeën en in de laatste Tourweek de Alpen. Dezelfde taak is weggelegd voor Laurens ten Dam,

die zijn Tourdebuut maakt. Groninger Ten Dam en Fries Weening, platter kan hun land niet zijn, hebben de gave van het fietsen op hellende wegen.

Heldendaad Pieter Weening liet dat in 2005 al zien aan de hele wereld. In een Tourrit over de Vogezen, won hij met een paar millimeter voorsprong de eindsprint van de Duitser Andreas Klöden. Laurens ten Dam viel in juni op in de Ronde van Zwitserland. Tiende in het eindklassement en tiende in de klimtijdrit. En in het Criterium International in het begin van het jaar verrichtte hij de grootste heldendaad van zijn loopbaan. Ten Dam rondde een ontsnapping van 191 kilometer af, het grootste deel samen met vluchtmakker Ian McKissick, de laatste 23 kilometer in zijn eentje. Ten Dam, afgestudeerd commercieel econoom verenigt de serieuze vakman en de losse flierefluiter in één persoon. ‘Ik ken hem als iemand die vindt dat je vooral van het fietsen moet genieten’, zegt collega Floris Goesinnen van de Skil-ploeg. Goe-

Laurens ten Dam.

sinnen en Ten Dam woonden een tijdje samen met andere renners in een klooster in het Limburgse Cadier en Keer, anti-kraak. ‘Laurens was de organisator van de beroemde WKweekenden. Dan kwamen amateurwielrenners uit het hele land naar Limburg om aan de vooravond van het wereldkampioenschap te stappen in Maastricht, en de volgende dag brak naar de wedstrijd kijken op televisie’, herinnert Goesinnen zich met gemak. De meeste amateurs uit die tijd zijn inmiddels gestopt of amateur gebleven, Ten Dam is doorgestoten naar de top. ‘Hij is serieus met zijn vak bezig, maar wel op een leuke manier.’ Logboeken bijhouden met trainingskilometers en bloedwaarden, boeken lezen over de wielersport omdat kennis van de geschiedenis erbij hoort, een uurtje langer trainen dan gepland, het hoort erbij volgens Ten Dam. En in de wedstrijd kalm blijven. ‘Ik raak niet snel in paniek.’

Camper met rode bollen

Pieter Weening.

Sport

Cijfers Johan Faber Soms is een uitslag makkelijk te verklaren. Waarom won Stefan Schumacher de eerste tijdrit in de Tour de France? Omdat hij

COR VOS

van alle renners het parcours het snelst aflegde. Voor die conclusie hoefde je de beelden niet eens te hebben gezien – het dagklassement sprak voor zich. Schumacher fietste het hardst, gevolgd door Kirchen, Millar, Evans, enzovoorts. De langzaamste renner was Bichot, die zeven minuten en tien seconden op Schumacher verloor. Simpel en duidelijk. Maar waarom won Rafael Nadal de Wimbledon-finale van Roger Federer? Die vraag is een stuk moeilijker te beantwoorden. Sloeg Nadal harder? Maakte Federer te veel fouten? Ik zal het maar meteen toegeven: ik heb de partij niet gezien, op een paar flitsen na. Achteraf vind ik dat jammer, want het was naar verluidt één van de mooiste tennisfinales ooit gespeeld. Maar ja, je maakt wel eens verkeerde

keuzes. De tijdrit in de Tour zag ik wél, maar tijdens die uitzending heb ik me drie uur lang doodverveeld. Voor een grondige analyse van Nadal-Federer was ik dus aangewezen op de verslagen van maandagochtend. Helaas houden de kranten geen rekening meer met de niet-kijker. Ze gaan er van uit dat de meeste lezers de partij al op televisie hebben gezien, en niet zitten te wachten op een uitgebreide samenvatting. Ik begreep dat ik een sensationele tenniswedstrijd had gemist, maar kreeg geen antwoord op de vraag: waarom won Nadal? Ook de cijfers brachten me niet ver. De uitslag van NadalFederer was 6-4, 6-4, 6-7, 6-7, 97; Nadal maakte in totaal 209 punten, Federer 204. Geen grote verschillen, kortom. Wat gaf de doorslag?

Goesinnen ziet Ten Dam nog wel een keer bij de eerste vijftien eindigen in een bergrit deze Tour. ‘Hij verbetert met de dag.’ Op Alpe d’Huez kan de Groninger van huis uit, die nu in België woont, rekenen op de

Na enig zoeken vond ik de overige statistieken van de Wimbledon-finale. Het raadselachtige was dat je er nauwelijks uit kon opmaken dat Nadal de partij had gewonnen. Federer scoorde op veel onderdelen zelfs beter dan zijn tegenstander. Zijn services waren harder, en hij sloeg aanzienlijk meer winners: 89, tegenover 60 van Nadal. Ook maakte Federer meer punten aan het net (42 om 22). Federer kreeg wel 52 unforced errors op zijn naam, maar liefst 25 meer dan Nadal. Daar stond weer tegenover dat hij 25 aces sloeg, en Nadal slechts 6. Alleen op het onderdeel breaks toonde Nadal zich duidelijk de meerdere. Van de dertien breakkansen benutte hij er vier. Ook Federer kreeg dertien keer de mogelijkheid om een break te maken, maar het lukte hem maar

COR VOS

morele steun van zijn stapmaten van vroeger. Ze zullen er staan in een witte camper, beschilderd met de rode bolletjes van de trui voor de beste klimmer in de Tour. Pieter Weening moet deze Tour nog even afwachten waar hij precies staat. Hij had de afgelopen dagen last van buikklachten die zijn krachten sloopten, maar zijn aanwezigheid in de Tour is al een overwinning op zich. Na zijn winst de Tourrit van 2005 werd het twee jaar stil rond de Fries uit het dorp Harkema. Jongere talenten als Robert Gesink, Bauke Mollema en Thomas Dekker eisten aandacht op. Weening weet dat het zo werkt en probeert zich zo min mogelijk druk te maken. Hij richt zich op zijn eigen koers. Dat heeft ertoe geleid dat Weening ondertussen is uitgegroeid tot een vaste waarde in de Raboploeg. Na het overwinnen van een knieblessure eerder dit jaar fietste hij tijdens de Dauphiné Libéré in juni opnieuw de selectie binnen voor de Tour, zijn vierde. Zijn kopwerk leidde niet tot de gehoopte ritwinst voor Robert Gesink, maar Weening liet er wel mee zien dat hij klaar is voor de zwaarste ronde van het jaar. Winnen zal hij hem niet, deze Tour, denkt Erik Breukink. Hoewel, lachend: ‘Het kan nog.’ p

één keer. Verloor hij daardoor de partij? Misschien wel, maar zo kom je automatisch bij de volgende vraag: waarom kon Federer zijn tegenstander niet breken? In het online magazine Slate las ik uiteindelijk een analyse waarin de defensieve capaciteiten van Nadal werden aangewezen als de beslissende factor. Nadal kan zelfs de meest onmogelijke ballen zo hard en zuiver retourneren dat hij onmiddellijk weer in het voordeel is, aldus de auteur. Wie de Spanjaard in een rally wil verslaan, moet het punt drie keer maken. Maar waar haalt Nadal die taaiheid vandaan? Mysterieuze krachten? De volgende keer ga ik zeker kijken.

8

Achtergrond



 
 


Wees erg bang! Milieuorganisaties, wetenschappers en politici bestoken ons voortdurend met dreigende rampen. Want bange burgers zijn brave burgers. Marcel Hulspas

W

at ooit kenmerkend was voor dictaturen, is inmiddels doodnormaal in de moderne democratie: het aanwakkeren en uitbuiten van angst. Vroeger probeerde een democratische overheid zijn burgers juist te bevrijden van angsten: angst voor ziekte, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Angst was immers een slechte raadgever; ze kon leiden tot een vlucht in extremisme, tot revolutie. Zo vertelde de Amerikaanse president Roosevelt zijn landgenoten in 1933, tijdens het hoogtepunt van de Grote Depressie, dat ze ‘niets te vrezen hadden behalve de vrees zelf’. Maar die bezorgdheid is verleden tijd. Vadertje Staat is een bullebak geworden; een onheilsprofeet die ons welbewust de stuipen op het lijf jaagt. Het meest recente voorbeeld van deze bangmakerij is de Nationale Risicobeoordeling die minister Ter Horst eind mei naar de Tweede Kamer stuurde. Een overzicht van de gevaren die ons kleine landje bedreigen. Het grootste gevaar, aldus dit rapport, is een wereldwijde griepuitbarsting, een pandemie, veroorzaakt door een nog onbekend griepvirus. Andere grote dreigingen zijn een oliecrisis, ‘polarisatie en radicalisering’, de landelijke uitval van het elektriciteitsnet en extreme hitte of droogte ten gevolge van klimaatverandering. En dan zijn er volgens de samenstellers ook nog grote rampen die ons wat minder snel zullen treffen: de moedwillige verstoring van het elektriciteitsnet, en grote overstromingen – waarbij die laatste ramp misschien niet erg waarschijnlijk is maar wel duizenden doden, miljoenen vluchtelingen en honderden miljarden euro schade kan veroorzaken. De Risicobeoordeling besluit met elf punten waarop de regering zich ‘in eerste instantie’ zal gaan richten, variërend van ‘verdere voorbereiding op een grieppandemie’ tot de opzet van een ‘landelijk operationeel evacuatieplan’. Aan het rapport hebben verschillende ministeries en lagere overheden meegeschreven, en ook wetenschappelijke instituten en het bedrijfsleven. En deze exercitie zal ieder jaar worden herhaald, en ieder jaar zal gekeken worden hoe het met de voorbereidingen op deze rampen gesteld is – een wel zeer optimistisch voornemen gezien het feit dat de Nederlandse overheid normaliter twintig jaar nodig heeft om zelfs maar een besluit te nemen over een lullig stukje snelweg. Maar voor wie mocht vrezen dat de Haagse ambtelijke molens ook in dit geval hemeltergend langzaam zullen draaien, is er een geruststellende gedachte: de voorgespiegelde rampen zijn nep. Ze stellen niets voor. De auteurs willen u alleen maar bang maken.

De kans is groot dat verwoestende pandemieen tot het verleden behoren

Autoloze zondag

Vogelgriep Laten we bij de grootste ramp beginnen: de gevreesde grieppandemie. Een vertrouwd doemscenario. Aangewakkerd door uitbarstingen van griepachtige ziekten als de luchtweginfectie SARS en de vogelgriep, roepen vele deskundigen al jarenlang om het hardst dat we ons op het ergste moeten voorbereiden. En ze verwijzen daarbij uiteraard naar de grote grieppandemieën uit de geschiedenis. Wat ze niet vertellen, is dat er wat de griep betreft de laatste halve eeuw iets fundamenteel veranderd lijkt te zijn. Die pandemieën komen niet meer voor. Zo’n anderhalve eeuw lang had de wereld te maken met uitbarstingen van nieuwe griepvirussen, en dat pakweg om de tien jaar. De beruchtste grieppandemie was de Spaanse Griep van 1918/1919, die meer doden veroorzaakte dan de toen net afgelopen Eerste Wereldoorlog. Daarna was er een uitbarsting eind jaren twintig, eind jaren dertig, veertig, vijftig… tot de laatste grieppandemie, de uitbarsting van de Hong-Konggriep in 1968. Sindsdien zijn er geen pandemieën meer geweest. Niemand weet waarom er al veertig jaar geen grote pandemieën meer optreden, maar de oorzaak moet ergens liggen in het brongebied waar die nieuwe virussen steeds maar weer vandaan kwamen: CentraalAzië. De nieuwe griepvirussen waren genetische variaties (mutaties) van varkens- en rundergriepvirussen, en die mutaties ontstonden waarschijnlijk juist daar omdat mens en vee in die regio dicht bijeen leefden. Die ‘overstap’ van vee op mens vindt niet meer plaats; ze lijkt niet meer mogelijk. Wellicht hangt dit samen met

veranderingen in de lokale veeteelt, of verbeteringen van de volksgezondheid waardoor de weerstand tegen nieuwe virussen groter is. Hoe dan ook, Centraal-Azië is al bijna een halve eeuw niet meer de bron van nieuwe, dodelijke griepvarianten. Daarmee zijn we nog niet van de griep verlost. In plaats van varianten van runder- en varkensvirussen hebben we de laatste decennia te maken met varianten van vogelgriepvirussen, die voornamelijk ontstaan in Zuidoost-Azië. Maar het is duidelijk dat deze varianten veel minder gevaarlijk zijn. De nieuwe variant op de vogelgriep heeft tot nog toe zo’n tweehonderd slachtoffers, en ze verspreidt zich traag zodat uitbraken gemakkelijk te onderdrukken zijn. Deskundigen hebben een vermoeden waarom dat zo is: het virus is zo gebouwd dat het niet gedijt in de hogere luchtwegen; het nestelt zich liever diep in de longen. En om daar te komen, en om van daaruit andere mensen te infecteren, dat is nu eenmaal heel lastig. Maar er lijkt meer aan de hand. De overstap naar de mens lijkt voor deze virussen een te grote stap. De traditionele pandemische virussen verspreidden zich in luttele dagen tijd over de aarde; de nieuwe variant van de vogelgriep, waarmee ook de mens besmet kan raken, werd tien jaar geleden voor het eerst gesignaleerd. Al tien jaar lang waarschuwt een koor van griepdeskundigen dat de vogelgriep kan muteren tot een gevaarlijke variant die voor een rampzalige pandemie kan zorgen. En het bedrijfsleven en de media zingen dapper mee. Het farmaceutisch GSK liet naar aanleiding van de Risocoanalyse weten dat de regering zo snel mogelijk grote voorraden van GSK’s vogelgriepvaccin moet inslaan (ook al weet niemand of dat vaccin op het moment suprême werkelijk iets zal uithalen). En de Volkskrant van 7 juni meldde doodleuk: ‘Virologen gaan er van uit dat het H5N1-vogelgriepvirus zal evolueren tot een pandemische stam. Die zal vervolgens dood en verderf zaaien over de wereld.’ Nee dus. De ‘Friends of Avian Flu’ (vrienden van de vogelgriep) moeten hoognodig een toontje lager gaan zingen, aldus een sarcastische Tony Delamothe, adjunct hoofdredacteur van de Britsh Medical Journal. Het virus, zo schreef hij in juni vorig jaar, heeft in tien jaar alle kansen gehad om gevaarlijk te worden, maar het is en blijft in wezen onschuldig: ‘Willen de vrienden van de vogelgriep voortaan asjeblieft wat minder lawaai maken en ons pas echt bang maken als het zover is?’ Maar de vraag is dus of dat moment überhaupt ooit aanbreekt. De kans is groot dat verwoestende pandemieën definitief tot het verleden behoren. Politici die voorbereidingen treffen voor een komende pandemie zijn als generaals die zich voorbereiden op de vorige oorlog.

Spookverhalen zijn uitstekende gelegenheden om oude wensen te vervullen

Hoe zit het dan met die andere dreigende ramp, een nieuwe oliecrisis? De waarschuwing hiervoor bleek een goedkoop voorproefje op een waarschuwing die de Energieraad (een adviesorgaan van de regering) op dinsdag 24 juni uitdeelde: als de wereld te veel olie verbruikt ontstaan er straks tekorten, aldus de Energieraad, en dan moet de olie straks wie weet op de bon, of krijgen we weer een autoloze zondag! Wees bang! Wees erg bang! Zeker, de vraag stijgt enorm en de prijs voor ruwe olie zal daarom de komende jaren sterk stijgen (overigens vooral vanwege een gebrek aan raffinage capaciteit). Maar geen serieuze deskundige die aan echte tekorten denkt, laat staan aan een herhaling van de beruchte zinloze maatregelen van het kabinet-Den Uyl dertig jaar geleden. Het geschreeuw van de Energieraad doet denken aan de lange termijn voorspellingen opgesteld door militaire denktanks, bedoeld om de immer dalende defensie-uitgaven weer omhoog te praten (in dergelijke voorspellingen krijgen ofwel terroristen, dan wel de Chinezen de wereldolieproductie in handen). Daarnaast is er de luidruchtige Peak Oil beweging: een gezelschap van economen en actievoerders die denken iets te onthullen wat de oliemaatschappijen u niet durven vertellen: dat de wereldolieproductie binnen enkele jaren zijn piek zal bereiken, en dat olie daarna heel snel schaars en extreem duur zal worden. De achterliggende redenering (‘ook de olie raakt een keer op’) is even logisch als misleidend. De oliereserve is een uiterst rekbaar begrip. Dankzij de huidige hoge olieprijs wordt het aantrekkelijk om de enorme, maar moeilijk winbare olievoorraden in het hoge Noorden aan te boren. Ook exploratie en het beter leeghalen van bestaande olievelden (momenteel blijft bij winning het



 
 


Achtergrond

9

Angst levert hogere omzetten, hogere kijkcijfers en meer stemmen op

ROBIN - DGG/SHOPAROUND

grootste deel van de aardolie in de bodem achter), krijgen hierdoor een geweldige stimulans. De oliemaatschappijen verwachten dan ook dat de productiepiek nog vele decennia op zich zal laten wachten. Zij gaan er van uit dat er nog tijd genoeg is voor een geleidelijke overschakeling op alternatieve energiebronnen. Niet de schaarste, maar de technologie is hier de bepalende factor. Net zoals de turf en de steenkool in vroeger dagen, zal ook de aardolie straks bij lange na nog niet op zijn wanneer de samenleving overschakelt op een nieuwe energiebron. Die bangmakerij is geen uniek Nederlands fenomeen. De Britse essayist Frank Furedi hekelde vorig jaar op de website Spiked! de ‘politiek van de angst’ die overal de kop op steekt. De moderne burger wordt voortdurend, uit steeds weer andere richtingen, bang gemaakt. Hij krijgt voortdurend te horen dat de aarde ten onder dreigt te gaan aan zijn harteloosheid, spilzucht en luiheid – of simpelweg het gegeven dat hij te veel is. De Franse historicus François Walter verbaast zich in zijn boek Catastrophes over het feit dat we nu, ondanks alle moderne voorzieningen en zekerheden, nog net zo bang zijn als in de duistere middeleeuwen. Blijkbaar voldoet angst aan een diepe behoefte. Volgens Ulrich Beck, auteur van Weltrisikogesellschaft, is het juist de moderne, valse belofte van zekerheid die ons nu zo bang maakt. Anderen zijn ondertussen op zoek naar degenen die de moderne burger bang willen maken. In Scared to death wijzen de auteurs, Christopher Booker en Richard North, drie schuldigen aan: de wetenschap, de media en de politiek. Zij hebben ons bang gemaakt voor zaken als asbest, salmonella, fijnstof en ga zo maar door. En gedrieën zijn ze volgens de auteurs ook verantwoordelijk voor de grootste bange leugen aller tijden: het broeikaseffect. Die laatste aantijging maakt Scared to death tot derderangs leesvoer – maar het boek bevat een kern van waarheid. Angst zaaien en versterken is doodnormaal geworden. Iedereen doet er aan mee. Bedrijven, de media, ideële organisaties en sinds kort ook overheidsinstanties: allemaal hebben ze ontdekt dat bang maken een effectieve manier is om aandacht te trekken, om de burger te bereiken en hem over te halen om de beurs te trekken of onaangename ingrepen te accepteren. Angst werkt. Het levert hogere omzetten, hogere kijkcijfers, meer geld in de collectebussen en uiteindelijk meer stemmen in het stemhokje.

verbreding van duingebieden en van enkele dammen en dijken. En daar hebben we ruimschoots de tijd voor – even aannemende dat die stijging zich ook werkelijk zal voordoen. Maar dat is niet wat de burger van de milieubeweging te horen krijgt. Organisaties als het WWF en Greenpeace ‘zien’ in elke orkaan of droogte, in elke vroege lente en verdwaalde ijsschots de eerste gevolgen van het broeikaseffect. Hulporganisaties als Christian Aid en Oxfam gooien extra olie op het vuur door te voorspellen dat de we komende decennia te maken krijgen met geen 200 miljoen, geen 250 miljoen, maar wie weet een miljard ‘klimaatvluchtelingen’. En de politiek speelt daar handig op in. Spookverhalen zijn uitstekende gelegenheden om oude wensen weer eens naar voren te halen. EU-buitenland coördinator Solana waarschuwde afgelopen maart voor ‘miljoenen’ extra vluchtelingen richting EU; reden waarom de lidstaten hun defensie-uitgaven maar eens flink moeten verhogen. Iedereen weet ook wat de eerste antiterrorismemaatregel in ons land was: het invoeren van de identificatieplicht. Een volstrekt nutteloos gebaar als het gaat om terrorismebestrijding maar Justitie had dat voorstel al jaren lang op haar verlanglijstje staan. En op dezelfde wijze heeft het kabinet het verwaarloosde, kostbare onderhoud van onze dijken verheven tot onderdeel van het klimaatprobleem. Binnenkort komt de ‘Deltacommissie’ onder leiding van ex-minister Cees Veerman met voorstellen voor de bescherming van ons land tegen dreigend stijgende zeespiegel. Die voorstellen zullen grotendeels bestaan uit broodnodig achterstallig onderhoud; maar menig ingenieursbureau, en niet te vergeten de grote bouwmaatschappijen in ons land, zien in de broeikasangst een uitgelezen kans om, net als dertig jaar geleden, contracten te verkrijgen voor een zeer omvangrijke operatie die gedurende vele decennia vele miljarden gaat kosten. En niet alleen voor bedrijven, ook voor Verkeer&Waterstaat en Rijkswaterstaat biedt dit rampscenario uitgelezen kansen om te groeien. Alle partijen weten dat het rapport van de commissie-Veerman niet onder in een la verdwijnt. De Tweede Kamer moet ermee instemmen en dat betekent dat Kamerleden in het bijzonder, en ‘de samenleving’ in het algemeen, opgezadeld moet worden met verhalen over ondergelopen steden en miljoenen vluchtelingen.

Zure regen

Bodyguards

Oorspronkelijk was het uitsluitend de reclame die ons bang probeerde te maken: bang voor slechte adem, voor zweetvoeten, voor het pensioengat, voor ziekte en de dood. De verlossing voor al deze kunstmatige angsten lag in de winkel op ons te wachten. Die truc werd in de jaren zeventig overgenomen en uitvergroot door de milieuactiegroepen. Zij bezorgden ons moderne angsten zoals die voor atoomenergie, voor zure regen, voor het uitsterven van de aarde, voor het vreselijke gat in de ozonlaag en voor het opraken van grondstoffen. Dit milieu-alarmisme zorgde voor een ongekende groei van de verschillende bewegingen en deed het uitstekend in de media. Maar ze veroorzaakte uiteindelijk een unieke vorm van chronische vermoeidheid: wie geen ramp te melden had, kreeg geen aandacht. Wetenschappers hadden dat al snel in de gaten, en hebben het rampdenken inmiddels volledig omarmt. Of het nu gaat om archeologische vondsten, om onderzoek naar diepzeestromingen of het tellen van zeldzame plantjes of vlinders: het heeft volgens hen allemaal te maken met klimaatverandering. Een bescheiden leugen die de kans op media-aandacht, maar ook op subsidiëring vanuit de overheid flink vergroot. Zonder die overdrijving lukt het niet meer. Na de commercie, de milieubeweging en de wetenschap heeft nu dus ook de overheid de bangmakerij ontdekt. En met dezelfde doelstelling: toegang tot uw portemonnee. De waarschuwing voor een overstroming is daar een mooi voorbeeld van. Loopt Nederland straks onder water? Een fiks deel van de dijken voldoet momenteel niet meer aan de ‘Deltanorm’, die stelt dat ze slechts eens in de tienduizend jaar (!) mogen bezwijken. Maar dat probleem wordt de komende decennia al aangepakt. Wat blijft er dan aan overstromingsgevaar over? De broeikasmodellen voorspellen dat de zeespiegel de komende eeuw ongeveer een meter zal stijgen. Om dat extra risico op te vangen, zijn geen kostbare ingrepen nodig maar een simpele

Zo heeft na de commercie, de milieubeweging en de wetenschap, ook de politiek ontdekt hoe men angst kan exploiteren. Dat gebeurt inmiddels op vele manieren, klein en groot. Wanneer kamerlid Rita Verdonk te horen krijgt dat haar beveiliging kan worden teruggeschroefd, reageert ze niet opgelucht maar juist verontwaardigd. Rita weet namelijk donders goed dat juist die dreiging haar voor velen interessant maakt. Zonder bodyguards is ze niet meer dan de zoveelste schreeuwer op het Binnenhof. Maar ook ministers exploiteren inmiddels allerlei angsten. Energiebesparing en een effectief milieubeleid zijn blijkbaar ondenkbaar zonder de dreiging van olietekorten en het broeikaseffect. Wie het fileprobleem wil aanpakken, waarschuwt met De Telegraaf voor een dreigend ‘verkeersinfarct’. De vergrijzing kan alleen omschreven worden in termen van een nationale ramp; overgewicht wordt een medische ramp; alle kinderen vormen sinds kort een potentiële ramp. Dankzij enkele gruwelijke gevallen van kindermishandeling loodst minister Rouvoet een ingrijpende reorganisatie van de Jeugdzorg door de Kamer, met een compleet nieuwe bestuurslaag, de Centra voor Jeugd en Gezin, die voor ieder kind in Nederland een ‘risicoanalyse’ moet gaan opstellen. Die visie illustreert perfect de reden waarom ook de politiek steeds vaker kiest voor bangmakerij. De burger heeft geen bescherming meer nodig; hij is een potentieel gevaar. Hij is onbetrouwbaar, onhandelbaar, een zeur, een verwend nest. Als de politiek hem iets wil bijbrengen, zijn gedrag wil beïnvloeden, dan kan dat alleen nog maar door toediening van de sterkste prikkel: bang maken. Maar angst slijt. En wanneer de ramp uitblijft en de angst wegebt, blijft alleen maar cynisme achter. Alleen een nog grotere dreiging kan die verwende burger weer in het gareel krijgen. Een nog grotere dreiging, waarmee u opnieuw van alle kant zult worden bestookt. Bang bent u, en bang moet u blijven. Voor uw eigen bestwil. p

10

Interview



 
 


Dichter & muzikant

Simon Vinkenoog & Erik de Jong

‘Zonderling. Eenling. Uitzonderling’ Simon Vinkenoog is bijna tachtig. Spinvis maakte met het album Ritmebox een eerbetoon aan de dichter. Een ontmoeting. ‘Sommige mensen hebben genoeg aan eten en neuken. Wij niet.’ Britt Stubbe EERSTE ONTMOETING Simon: ‘In de grote zaal van De Doelen, tijdens een programma met dichters. Het orkest van Erik zorgde voor begeleiding. Ik deed een heel groots gedicht: Helios. Er werd van alle kanten flink op los geschald. We vulden elkaar gelijk aan. Ik doe nu mee in zijn theaterprogramma’s. We hebben twee keer De Parade gedaan, geweldig.’ Erik: ‘Mijn ouders waren PSP’ers en als 6-jarige eindigde ik tijdens een anti-Vietnamdemonstratie in Paradiso. Daar stond een man op het podium wilde gebaren te maken en met veel drama gedichten te declameren. Die man kwam van een andere planeet. Ik was zwaar onder de indruk. En herinner me de geur nog van die middag: patchouli en natte jassen. Mijn liedje Regen en patchouli gaat over die dag. Fantastisch dat ik nu met diezelfde man samenwerk.’ Simon: ‘Ik had al veel over Erik gelezen. Dat zijn liedjes collages waren van tekst en geluid. En dat hij toerde met een band vol oudere mensen, zijn vader zat er ook in. Geweldig.’ RITMEBOX Erik: ‘Simons gedichten zijn voor een componist heel prettig om muziek omheen te bouwen. Ze hebben het ritme en de herhaling al in zich. Ik heb alle opnames die er zijn beluisterd, vanaf 1969. Ik heb geselecteerd op meest muzikale, de gedichten waar de meeste dynamiek in zat. Als iemand uit het publiek iets zegt, Simon daar overheen gaat en de microfoon overstuurd raakt. Dat zijn muzikale momenten.’ Simon: ‘In mijn jeugd was ik dodelijk verlegen. Mijn eerste lezingen hakkelde ik voortdurend. En als ik mensen aankeek, kon ik daarna de woorden op papier niet meer terugvinden. Met bloed zweet en tranen heb ik het moeten leren.’ Erik: ‘Simon is een meester in de zaal aanvoelen. Daar kan ik heel veel van leren, ik ben geneigd in mezelf te blijven zitten. En vooraf eindeloos te repeteren, Simon doet het gewoon. Als hij het podium opkomt gaan zijn ogen stralen en krijgt zijn stem een enorme kracht.’ Simon: ‘Dat noem je flow, in the groove. Het lezen van een gedicht is een energieoverdracht.’ OUD WORDEN Erik: ‘Als ik Simon zie, denk ik: zo wil ik ook tachtig worden. De werklust. Dat is superbelangrijk. Er elke dag opnieuw weer zin in hebben. Geweldig.’ Simon: ‘Ik heb altijd de dingen gedaan die ik het allerleukst vond. Werk en leven zijn bij mij vervlochten.’ Erik: ‘Er zijn mensen wier dag heel klein is. Die bakken een ei, verven een plantenbak. Dan is de dag alweer vol. Ik zou zeggen: kom op, doe wat meer. Maar misschien worden die mensen daar heel gelukkig van.’ Simon: ‘Ik denk dat Erik en ik hetzelfde energieniveau hebben. Omdat we doen wat we echt willen. Het kunnen verwezenlijken van je jeugddromen is een van de belangrijkste waardes in de macrobiotiek.’ Erik: ‘Ik was laatst op een reünie van de middelbare school. Ik schrok hoe sommige mensen veranderd wa-

Het voor lezen van een gedicht is energieoverdracht

Ik wil geen zout op mijn staart, ik wil niet gedefinieerd worden

ren. Ze spraken holle zinnen als: “Ik hou van werken met mensen”.’ Simon: ‘Mensen kunnen inderdaad eng veranderen. Ik ben in goede verstandhouding met al mijn vorige vrouwen, zolang ze nog leven. Behalve met een, die heeft de verkeerde man gekozen. Daar ben ik altijd een beetje bang voor. Niet voor die man zelf, maar hij heeft die vrouw zo veranderd. Dat is heel moeilijk om te zien.’ BLOWEN Simon: ‘Er is zoveel onzin en modder over me uitgegooid, dat is onvoorstelbaar, mevrouwtje. Ik ben ooit gepakt voor marihuana. Stond er groot in de krant: Simon V, schrijver in arrest. Blowen helpt me te luisteren naar de ingevingen van het moment, dat mijn woorden als vanzelf komen, door niemand gedicteerd, uit het niets, dat ik ook ben. Het helpt bij een leven leiden in pure verwondering.’ Erik: ‘Ik deed het tot mijn dertigste. Als je blowt zijn de details heel goed. Maar er is totaal geen structuur. Ik heb wel veel zinnen uit die tijd gebruikt, flarden en vage beelden van haast verdwenen herinneringen. Maar nu ik niet meer blow, kan ik die zinnen en herinneringen pas in verband brengen.’ Simon: ‘Ik weet niet wat er zou gebeuren als ik stop met blowen, ik ga het maar niet proberen. Bovendien functioneer ik prima.’ Erik: ‘Dat kan ik bevestigen.’ RUST EN REGELMAAT Simon: ‘Edith en ik kiezen voor het onverwachte in het leven. Er is weinig zekerheid. Dat betekent ook een leven zonder pensioen. Ik moet een paar keer per maand optreden, kan niet alleen van AOW leven. We huren in de stad. En verder wonen we hier op de tuin. Onze auto is een oude Volvo. Heel eenvoudig. Maar ik beleef met Edith al twintig gouden jaren.’ Erik: ‘Ik heb een gezin en een nieuwbouwhuis. Maar een doorsnee leven is het zeker niet. Na optredens kom ik diep in de nacht thuis en de volgende dag maak ik een videoclip. Maar regelmaat is helemaal niet slecht. Kunstenaars doen dat soms af als een farce. Maar ik heb mensen gezien die daar heel gelukkig van worden. Wie zijn wij om daar over te oordelen?’ Simon: ‘Dat zijn geen ambitieuze mensen. Die hoeven niet zo veel. Sommige mensen hebben genoeg aan neuken en eten. Ik niet.’ Erik: ‘Ik ook niet.’ VERZAMELDRIFT I Simon: ‘Kijk Erik, zie je deze krantenadvertentie? Moet je kijken wie er groot op de foto staat?’ Erik: ‘Hé, is dat je zoon?’ Simon: ‘In Haarlem hangt die foto groot op een billboard. Vlakbij het kantoor waar Arthur werkt. Zijn collega’s zien hem elke dag hangen. Grappig he? Zo. Die gaat weer in het mapje vader en zoon. En kijk, deze is ook leuk. Een bericht over ontsnapte dieren uit het circus en die in ene rijtje door een woonwijk lopen. De stoere giraffe voorop. Je zult daar wonen. Fantastisch.’ Erik: ‘Simon heeft honderden mappen vol knipsels. Allemaal keurig gerangschikt per thema. Je kunt wel zien dat hij ooit archivaris was voor Unesco in Parijs.’

Simon: ‘Mijn vrouw zegt dat ik niet verzamel, maar niks weggooi. Ik heb een zandverzameling. Een regenboogverzameling. En mensenverzamelingen. Mijn mobiel buiten hangt vol met gevonden voorwerpen. Het is een kunstwerk vol herinneringen.’ Erik: ‘Er is een taboe op het belangrijk vinden van kleine dingetjes. Ons word wijs gemaakt dat alleen de grote dingen ertoe doen. Maar dat is dus niet zo. Kleine dingen, die onthouden we. Toen ik net het carboleum van de daken van de tuinhuisjes rook, was ik in één klap jaren terug in de tijd. ’ DE OORLOG Simon: ‘Ik werd in de oorlog aangehouden door de Duitsers. Iedereen van achttien jaar en ouder moest meekomen. Ik ben gaan huilen om mijn leven te redden. Anders werden we verplicht te werk gesteld.’ Erik: ‘Ik merk ook dat het mijn vader en de mensen van zijn generatie enorm gevormd heeft. Het heeft diepe wonden achtergelaten. Zolang die generatie nog leeft, is de oorlog niet verdwenen.’ Simon: ‘Mijn beste vriendje werd weggehaald terwijl ik machteloos achter de ramen stond toe te kijken. Tegen dat gevoel heb ik de rest van mijn leven gevochten, dat vernietigende gevoel van machteloosheid.’ SPIRITUALITEIT Simon: ‘Ik ben eens langsgegaan bij een vrouw die gesprekken had met hemelbewoners. Ze zei: u hebt een vriend in de andere wereld. Ik zeg: mag ik zijn naam weten? Zij zei Osirius. Ik ben gelijk alles gaan lezen over die Egyptische koning.’ Lachend: ‘Nou, zo’n vriend is niet verkeerd.’



 
 


Interview 11

van een zoen. Ze ging bij mij en onze anderhalf jaar oude zoon weg om bij die ander te logeren. Ineens zat ik daar met een klein kind. Dat was niet leuk.’ VERZAMELDRIFT II Simon: ‘Op een boekenmarkt neem ik overal de foldertjes mee. Die gaan naar het Instituut voor Sociale Geschiedenis. Ik heb daar wel eens vierenzestig meter papier naar toe gebracht. In jeugdcentra die ik in de jaren zestig en zeventig bezocht, nam ik ook alle foldertjes mee. Daar zijn onderzoekers nu heel blij mee, want al die centra zijn opgedoekt.’ Erik: ‘Het duiden van het zogenaamd onbelangrijke. Dat hebben Simon en ik gemeen. Het gevoelsleven hecht zich aan hele kleine dingen. Aan een sleutelhanger. Of een fotootje. Ik heb voor het gemeentearchief in Utrecht een videostellage gemaakt vol kleine voorwerpen die mensen dierbaar zijn. Flippomappen. Pokemonvideo’s. Tijdsgebonden dingen die je bijna zou vergeten. Maar die bij het zien onmiddellijk herinneringen oproepen. Die gevoelens wil ik duiden.’ Simon: ‘De dame van de snackbar zei eens: jullie kunstenaars zien de dingen toch net een beetje anders. Dat is ook onze taak mevrouw!’ FANTASIE Simon: Zo’n columnist, die Theodor Holman, verschrikkelijk. Die doet alsof hij oud en eenzaam is, maar als je hem dan tegenkomt, blijkt dat helemaal niet zo te zijn. Daar hou ik niet van, ik hou van echt. Van puur en transparant. Dat zijn mijn gedichten stuk voor stuk.’ Erik: ‘Ik hou wel van taboes. Niet alles hoeft open en eerlijk. Ik hou wel van mensen die iets achter de hand houden, zichzelf niet volledig bloot geven. Dat vind ik een teken van beheersing.’ Simon: ‘Liegen is een kunst. De beschaving kan niet zonder kunst. Maar Boudewijn Buch. Ik wist al heel lang dat het een oplichter was.’ Erik: ‘Wat ik niet begrijp, is dat al die vrienden van hem nu met ontboezemingen naar buiten komen, dat Buch de waarheid verdraaide. Als goede vriend hou je toch je mond?’ Simon: ‘Maar hij heeft heel veel van die vrienden bedonderd. Zo voelen ze dat.’ Erik: ‘Op school vertelde ik dat ik heel veel slangen thuis had. En dat ik was geboren in Rusland. Dan kwamen er kinderen aan de deur die een spreekbeurt over Rusland wilde houden en aan mijn moeder vroegen of ze wat voorwerpen mochten lenen omdat ze hadden gehoord dat wij Russisch waren. Mijn moeder zei dan: ‘Ach, wat jammer. Die spullen staan momenteel in een museum.’ Goddank begreep mijn moeder me. Ze had ook kunnen zeggen: waar hebben jullie het over?’ Simon: ‘Dingen mooier maken is niet erg, dat vind ik iets anders dan bedriegen. Ik heb liever dat mensen niet liegen, maar een leugentje om bestwil is mij niet vreemd.’ Erik: ‘Ik heb heel lang beweerd ik vroeger een Lotus Europa heb gehad, maar ik heb nooit zo’n auto gehad. Nu vertel ik geen verzonnen verhalen meer. Maar als je gewend bent de dingen mooier te maken, is het afkickproces zwaar.’ Vanavond wordt Ritmebox in al z’n gedaanten gepresenteerd in Artis te Amsterdam in het kader van de ZOOmeravonden. p

CV Simon Vinkenoog GEBOREN:

18 juli 1928 te Amsterdam. VADERS- OF MOEDERSKIND:

Moederskind. MARCO HOFSTE

Erik lacht hard: ‘Het is ook nooit een keuterboertje.’ Simon: ‘Door lsd heb ik wel ontdekt dat niets onmogelijk is dat binnen het menselijk voorstellingsvermogen ligt. Ik deed een rebirthing. Ik begrijp dat mensen daar sceptisch over zijn, maar het heeft mij echt enorm geholpen. Zoals Paul van Ostaijen al zei: Ik wil beproeven naakt te zijn - bloot zijn en beginnen.’ Erik: ‘Ik ben een scepticus. Maar als Simon een getuigenis doet van wat hij heeft meegemaakt, kun je dat onmogelijk in twijfel trekken, het is immers zijn beleving. Maar die babyfluisteraar die nu met geesten praat, die man is levensgevaarlijk. Die moet opgepakt.’ Simon: ‘New Age is vaak een hoop zeepsop. Net als The Secret. Maar in de jaren zestig gaven de surrealisten zich over aan hypnose, dromen en drugs. Gingen met Freud het onderbewustzijn in. Heel interessant.’ Erik: ‘Ik heb er allemaal weinig mee. Tegelijkertijd put ik voor mijn dagelijks werk ook uit dromen en allerlei irrationele zaken die je niet eens kunt benoemen.’ ZONDERLING Simon: ‘Zonderling. Eenling. Vreemdeling. Uitzondering. Natuurlijk.’ Erik: ‘In mijn liedjes spelen zonderlingen een belangrijke rol. Ik begrijp mensen met afwijkingen goed. Ik ben sociaal vrij gezond. Maar op een feestje denk ik soms ineens: ik moet hier weg. Nu. Toch hoor ik mezelf dan dingen zeggen die ik dan denk te moeten zeggen. Iemand met het Aspergersyndroom kan op de meest ongepaste momenten vragen of iemand misschien koffie wil. Die autistische onhandigheid is mij niet vreemd.’ Simon: ‘In de patafysica gaat alles om het bijzondere. Dat is interessant. Ik wil geen zout op mijn staart, ik

wil niet gedefinieerd worden. Simon Vinkenoog punt verzamelaar. Punt dichter/performer. Laat het los. De gedachte ontstaat in de mond. Hoor je die vogels? Die maken ook nooit iets af. Ze beginnen met drie eerste akkoorden en dan doen ze weer wat anders.’ JAREN ZESTIG Erik: ‘Mijn moeder was vroeger sociaal werkster. Ze haalde iedereen binnen. Psychisch gestoorden, kinderen die van huis waren weggelopen en Chilenen die muurschilderingen maakten. Het was bij ons thuis een zooitje, maar wel een tof zooitje. We zaten elke avond met minsten twaalf man aan tafel.’ Simon: ‘Bij mij begon de vrijheid al eerder dan de jaren zestig. Ik woonde in Parijs toen ik begin twintig was. Daar deden al die kleine Hollandse problemen er niet meer toe. Ik was een wereldburger. Een heerlijk gevoel. Ik leerde er schrijvers, dichters en kunstenaars kennen. Ik poseerde er voor Appel en Zadkine.’ Erik: ‘Ik vind het te makkelijk om mijn ouders als naïef te bestempelen. De naoorlogse generatie streefde hartstochtelijk naar een betere wereld.’ Simon: ‘In de jaren zestig zat ik een tijdje op Ibiza. Geweldig. Mensen kwamen langs met mescaline en weet ik niet al. Er waren happenings in de haven, ik herinner me een enorme brandslang die we met zijn allen droegen en waarmee we iedereen nat spoten. Weg van de burgertuttigheid.’ Erik: ‘Zelf zet ik niet voor iedereen de deur open, ik heb gezien hoe makkelijk mensen misbruik maken van goedheid. Mijn moeders zilver werd gejat en er aten oplichters van onze borden.’ Simon: ‘Op Ibiza betrapte ik mijn vrouw op het geven

Ik hou van echt, ik hou van puur en transparant

HAD IN DE OORLOG GEDAAN:

Onderduiken.

EERSTE KEER VERLIEFD:

1944 op een schippersmeisje in de Smaksteeg. FAVORIETE SNACK:

Een lekkere joint. BOEK MEE NAAR ONBEWOOND EILAND:

Het Egyptische Dodenboek.

CV Erik de Jong GEBOREN:

2 februari 1962 in Spijkenisse. VADER OF MOEDERSKIND:

Vaderskind.

HAD IN DE OORLOG GEDAAN:

Gedanst en gezongen voor de NSB. EERSTE KEER VERLIEFD:

Op een het verjaardagsfeestje van Petra Samuel. Het mooiste meisje van de klas. Ik was 11. FAVORIETE SNACK:

Belgenfriet met Tartaarsaus. BOEK MEE NAAR ONBEWOOND EILAND:

Claudio Magris, Donau.

12

Economie



 
 


Levenswerk Jong en hard op weg

Werklust Gerda (52) DIRECTIE-ASSISTENT

CAROLYN RIDSDALE ILLUSTRATION

Professional ...

Heidi Zandbergen Ik ondersteunde de directie van de brandweer in een grote stad. Daar werkten op kantoor veel afgekeurde brandweerlieden die om gezondheidsredenen niet meer mee konden draaien bij de gewone brandweer. Die collega’s hadden vaak tientallen jaren gefunctioneerd in een hecht brandweerkorps, waar ze samen sportten, samen aten, samen op de kazerne sliepen en samen tv keken. Brandweermensen zijn daardoor gewend om alles van elkaar te weten. Als ik bijvoorbeeld een collega tegenkwam in de supermarkt, vroeg die gerust: ‘Wat ga je eten, wat stop je in je mandje?’ Ik vond ze bij de brandweer maar nieuwsgierige aagjes. Op een dag hoorde ik van collega’s dat een jonge medewerker op de financiële afdeling me leuk vond. Hij was nog maar begin twintig en ik al 32 dus ik had er weinig oren naar, maar besloot toch een keertje wat met hem te gaan drinken. Dat klikte bijzonder goed en binnen een jaar woonden we samen. Op het werk vertelden we niet dat we een relatie hadden, ze waren daar al nieuwsgierig genoeg. Pas toen we een verhuisbericht stuurden en bleek dat we op hetzelfde adres woonden, kregen ze het door. Van toen af hadden ze weer wat hoor, die brandweerlui. Elke dag was het: ’En hoe is het nou met Pim?’ Ik werd er niet goed van. Pim en ik zijn allebei ambitieus, we praatten thuis veel over ons werk. Hij deed in de avonduren dezelfde HEAOopleiding die ik had gedaan, we spraken vaak over die opleiding in relatie tot ons werk. Maar we bespraken samen nooit zaken die we niet aan elkaar mochten vertellen. Ik hield mijn mond dicht als het om de directie ging en Pim was discreet over financiën; professionaliteit is voor ons een erecode. Maar toen braken er bij de brandweer woelige tijden aan. De korpsen werden geregionaliseerd en daardoor was iedereen onzeker van zijn of haar baan. De onrust was zo groot dat er op een dag zelfs een heel korps ons hoofdkantoor instormde en op de grond ging liggen. ‘Wij willen de commandant spreken’, riepen ze. Dat soort protestacties was schering en inslag en de collega’s begonnen daarnaast stekelig te doen over Pim en mij. Ze zeiden bijvoorbeeld: ‘Jullie zijn met zijn tweeën, dan is het een stuk minder erg als een van jullie zijn baan verliest.’ En: ‘Gerda heeft goede contacten bij de directie, dus met jullie banen zal het wel loslopen.’ Dan zei ik: ’Pim en ik praten niet samen niet over vertrouwelijke dingen van het werk.’ En ik zag de collega’s denken: Ja ja, en dat moeten wij geloven? Van de weeromstuit weigerde ik steeds fanatieker om werk en privé te vermengen, ik vertikte het bijvoorbeeld om met Pim te praten over de onzekerheid van onze eigen banen, dat heeft hij me later weleens verweten. Pim had in die tijd graag wat meer steun aan me gehad, maar ik gooide mijn hoofd in de wind en vermengde zakelijk en privé onder geen beding. Ik wil nou eenmaal per se geloofwaardig zijn in mijn werk. Uiteindelijk mochten zowel Pim als ik blijven. Maar de insinuaties van de collega’s dat dat te danken was aan mijn invloed op de directie, hielden aan. Daar kreeg ik zo genoeg van dat ik besloot om ander werk te gaan zoeken. Pim bleef wel, hij had veel minder last van roddelzieke collega’s omdat hij vrij afstandelijk kan zijn en mensen bij hem minder durven. Gelukkig vond ik binnen twee weken een andere baan waar ik eindelijk weer als professional werd gezien. Dat was een hele opluchting.

Ik vond ze bij de brandweer maar nieuwsgierige aagjes

De namen in dit artikel zijn om privacyredenen gefingeerd

SMACHTEN OP JE BUREAUSTOEL, STIEKEME DATES IN DE LUNCHPAUZE: IEDEREEN DOET HET, HET LIEFST IN STILTE. In de rubriek ‘Werklust’ staan portretten van mensen die het laatste taboe op kantoor overschrijden. MEEDOEN? MAIL AAN [email protected]

Soap bazen Esther (l) en Stephanie (r) Litjens: ‘Een derde winkel aan de Zuidas sluiten we niet uit’.

CHRISTIAAN KROP

Soapsterren Stephanie en Esther Litjens maken je mooier tijdens je lunchpauze. Afgelopen maand openden de zusjes hun tweede Soap Treatment Store. Een stukje New York in Amsterdam-Zuid. Tisha Eetgerink

D

e chique Van Baerlestraat in AmsterdamZuid ligt open. De tram gaat piepend over de blootliggende rails, fietsers mopperend over de stoep. Twee bouwvakkers boren in het asfalt. Maar eenmaal door de deur van Soap hoor je nauwelijks iets van de chaos buiten. De tweede vestiging van de schoonheidssalon van de zusjes Stephanie (33) en Esther (37) Litjens, open sinds afgelopen maand, is een sereen paleis. De muren zijn wit, de vloeren zijn wit, de banken zijn wit. Er klinkt zachte muziek. Gekleed in een zomers jurkje en op zilveren slippertjes verwelkomt Stephanie klanten aan de open receptie. ‘We wilden geen standaard balie, alles moest open, toegankelijk’, zegt ze terwijl ze iets te drinken aanbiedt aan de bar, de Soap Bar. De naam van hun bedrijf leent zich voor tal van woordspelingen. Medewerkers heten Soap Sterren. ‘We creëren een beetje ons eigen wereldje, waarin mensen kunnen ontspannen.’ Soap is een city spa, een soort kuuroord in de stad. Onderscheidend is het internationale karakter. ‘Nederland hobbelt vaak achter de trends aan’, vertelt Esther. ‘In het buitenland, zoals in Azië of in New

York zie je dit soort salons al jaren. Daar is het achterhaald om een hele dag naar een spa te gaan, een geurreis te ondergaan en rond te lopen op gratis sloffen. Mensen willen snel én goed resultaat.’ Extra’s zoals koffie horen daar gewoon bij volgens Esther. Goede service moet evenmin als iets extra’s worden gezien, het is vanzelfsprekend. ‘In Amerika doen ze dat goed. Nederlanders roepen dan meteen: “Ja logisch, ze willen fooi.” Nou én?! Als je hier in een café naar het dagmenu vraagt, krijg je een bot ‘Kijk maar op het bord’, terwijl ze je in New York precies vertellen waar de vis is gevangen en op wat voor manier de aardappeltjes zijn geteeld.’

We creëren ons eigen wereldje waarin mensen kunnen ontspannen

Twee uitersten Dat er ook in Nederland behoefte was aan een schoonheidssalon met internationale allure en ruime openingstijden (tot 22.00 uur), bleek bij de opening van Soaps eerste winkel aan de Spuistraat in 2005. Binnen een paar maanden draaiden ze al break even. ‘De behoefte om jezelf goed te verzorgen was er wel maar het was óf hobbyistisch óf meteen Thermae 2000. Ertussenin zat niets. In New York heb je ook twee uitersten. Op elke hoek van de straat zit een nail bar met ongezellig tl-licht, aan het andere eind van het spectrum heb je de chique city spa’s waar je eerst langs een portier moet. Met Soap wilden we het beste van

De rubriek Levenswerk portretteert startende ondernemers en jong talent in het Nederlandse bedrijfsleven.

allebei: de laagdrempeligheid van de nail bars en de goede locatie en de klasse van de salon. Het klinkt misschien arrogant, maar ik denk dat ons concept zelfs in New York aan zou slaan.’ Oorspronkelijk was het de bedoeling dat klanten bij Soap zonder afspraak binnen konden lopen, maar dat bleek onmogelijk vanwege de drukte. Mensen bellen al op uit Londen voor een afspraak tijdens hun verblijf in Amsterdam. Op een doordeweekse middag zit Soap vol met manicure- en pedicureklanten. Vrouwen én mannen. Die laatsten krijgen een ‘manlicure’. Net zoals in buitenlandse salons zitten ze voor een pedicure naast elkaar op een verhoogde bank. ‘In Nederland waren wij de eerste met een dergelijke inrichting als alternatief voor de duffe tandartsstoel. Dat het gekopieerd wordt, is een compliment.’ Waxes blijven ook populair. De Brazilian of de Hollywood, helemaal kaal. Het gaat zo goed met Soap dat Stephanie droomt van nog meer vestigingen. ‘Esther, die beter is in de zakelijke kant, moet me soms afremmen. Groei moet altijd ondergeschikt blijven aan de kwaliteit. Al sluiten we een derde winkel aan de Zuidas niet uit.’ p Opgericht: januari 2005 Aantal medewerkers: 38 Omzet: ‘miljoen-plus’ Website: www.soaptreatmentstore.com



 
 


Economie 13

Exit toptalenten Bestuursvoorzitters worden je grootste ambitie? Sla dan nu je slag. Door het gezeur om de beloningen van topmensen blijven vacatures in de absolute top steeds langer open staan. Annemieke van Dongen

E

lke keer wanneer bekend wordt wat de nieuwe directeur van een stichting gaat verdienen, hoe hoog de vertrekpremie van een bestuursvoorzitter is of hoeveel nullen het salarisstrookje van een populaire tv-presentator sieren, bereikt de nationale verontwaardiging nieuwe recordhoogten. Politici willen niet voor hun achterban onderdoen en de ministers Bos van Financiën en Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen proberen daarom keer op keer te verhinderen dat topmensen meer verdienen dan de minister-president. Daarmee moeten ze oppassen, vinden headhunters. ‘Het wordt daardoor natuurlijk moeilijker om de juiste kandidaten voor topfuncties te vinden’, zegt directeur Reinier Brakema van top-executive search bureau Egon Zehnder. ‘Vooral voor publieke functies, waar de Balkenendenorm geldt.’ Dat bevestigen zijn ambtsgenoten bij andere headhuntersbureaus. Zij merken dat de vijver waaruit zij vis-

Topmensen zijn een doorslagevende factor voor de organisatie sen kleiner wordt. Het lukt hen nog steeds om vacatures aan de top van organisaties te vervullen, zeggen ze, maar dat duurt wel steeds langer. Zo heeft het zeker een half jaar geduurd voordat Egon Zehnder een opvolger voor Schipholdirecteur Gerlach Cerfontaine gevonden had. De nieuwe baas van de luchthaven, Jos Nijhuis, moest een flinke stap terug doen in vergelijking met de beloning die hij als bestuursvoorzitter van PricewaterhouseCoopers kreeg. Ook ten opzichte van zijn voorganger gaat hij er financieel op achteruit. De reden: minister Bos had bij de raad van commissarissen van Schiphol aangedrongen op een versobering van de beloning. Eén van de redenen waarom Nijhuis toch meer verdient dan de minister-president, zo schrijft Bos in een antwoord op vragen van Kamerleden, is dat eerdere onderhandelingen met andere kandidaten op de hoogte van het salaris waren stukgelopen.

GETTY IMGAES

Mondiale toppers Het kabinet moet op zijn tellen passen, vindt directeur Ralf Knegtmans van De Vroedt & Thierry, dat zich ook op het hoogste segment van de markt richt. Knegtmans publiceerde onlangs het boek Toptalent: ‘De regering creëert een klimaat waarin toptalenten zich niet thuisvoelen. Op die manier wordt het lastig om mondiale toppers aan Nederlandse organisaties te binden.’ En dat zou juist wel moeten gebeuren, zegt Knegtmans. Zéker bij de overheid. ‘Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat topmensen een doorslaggevende factor voor het succes van een organisatie zijn. Gezien de maatschappelijke gevolgen van beslissingen die in de publieke sector genomen worden, is het enorm belangrijk dat de topfuncties daar bekleed worden door de beste mensen.’ Dat beaamt directeur Simon Dierdorp van Interlace Executive Search. Hij voorziet zelfs een ‘verarming’ van semi-publieke organisaties. ‘Op deze manier krijg je alleen nog mensen die uit de overheid zelf voortkomen op topfuncties. Het zou juist goed zijn als meer mensen uit het bedrijfsleven in de top van overheidsinstanties terecht komen.’ Universiteiten zijn daar ook van overtuigd. Zo zocht de TU Delft aanvankelijk ook in het bedrijfsleven naar een opvolger van de succesvolle collegevoorzitter Hans van Luijk, die carrière had gemaakt bij Shell. Maar uiteindelijk rekruteerde de technische universiteit de Nederlandse ambassadeur in China, Dirk Jan van den Berg. Ook in het Nederlandse bedrijfsleven, dat in vergelijking met het buitenland minder goed betaalt, krijgen

De baan van de premier zou je nog voor niets doen, alles wordt voor je geregeld headhunters het zwaarder. ‘Vaak gaat het topmensen niet eens om hun salaris an sich, maar vooral om hun relatieve positie ten opzichte van collega’s’, zegt Brakema. In dit opzicht heeft de Nederlandse publicatiedrang volgens hem een averechts effect gehad. Zo heeft de commissie Tabaksblat een gedragscode vastgelegd voor beursgenoteerde ondernemingen. Die schrijft voor dat het salaris van topmensen openbaar gemaakt moe-

VARIABELE BELONINGEN De discussie over topsalarissen heeft volgens directeur Reinier Brakema van topheadhuntersbureau Egon Zehnder ook een gunstig effect gehad: ‘Omdat bedrijven het inkomen van hun bestuurders moeten kunnen verantwoorden, zijn ze meer

gaan nadenken over de rol van de variabele beloning. De criteria daarvoor worden aangepast.’ Bestuurders worden minder afgerekend op korte termijns financiële resultaten. Zo werden managers van Amerikaanse banken voorheen grof

ten worden. Dat leidt tot een ‘waarom hij wel en ik niet?’-effect, zegt de headhunter. ‘Daarnaast willen commissarissen ook goed voor hun mensen zorgen. Zij zullen niet toelaten dat hun bestuursvoorzitter veel minder verdient dan die van de concurrent.’ Oud-topman Wim Dik, die in zijn rol van commissaris bij onder andere Unilever, LogicaCMG en TeleAtlas toeziet op de benoeming van bestuursleden, heeft in ‘zijn’ bedrijven nog niet meegemaakt dat vacatures in de raden van bestuur onvervuld blijven vanwege de beloning. ‘Maar ik geloof best dat het elders gebeurt.’ Dik, oud-staatssecretaris van Economische Zaken, vindt dat de politiek zich helemaal niet met salarissen van topmensen mag bemoeien. ‘Politici grijpen toch ook niet in als een voetbalclub een miljoenentransfersom van miljoenen betaalt?’

Van de gekke Nout Wellink, president van De Nederlandsche Bank, vindt de Balkenendenorm ‘van de gekke’. ‘Het is de enige functie waarvoor geen markt is. De premier kan voortreffelijk zijn, maar ook een kneus. En juist dat salaris is bepalend voor de top van de publieke sector’, zei hij in het Brabants Dagblad. Brakema kan zich daar wel in vinden: ‘De baan van premier zou je bijna nog voor niets doen. Alles wordt geregeld. Je krijgt een mooi huis in Den Haag en een afvloeiingsregeling van vier jaar. Waarom moet dat salaris de norm zijn?’ p

betaald om maar zoveel mogelijk hypotheken te verstrekken, ook aan mensen die ze niet konden opbrengen. Vorige week kondigde Citibank, een van de grote financiële instellingen die miljarden verloor door de kredietcrisis, echter een nieuw bo-

nussysteem aan. De beloning van topmanagers wordt nu ook afhankelijk van de prestaties van andere divisies. Op die manier wil de bank meer synergie creëren tussen de verschillende onderdelen, zodat de risico’s binnen de perken blijven.

Topbanen met balans

Respons

14



 
 


VACATUREOVERZICHT Bekijk deze en meer vacatures op www.depers.nl/carriere BEDRIJF

FUNCTIE

KORTE OMSCHRIJVING

PLAATS

LOCATIE

NTT controllor

Je bent verantwoordelijk voor de financiele en fiscale gang van zaken voor een cluster SPV’s. Eerste aanspreekpunt voor nieuwe projecten.

Amsterdam

Online

ICT medewerker

AcademicTransfer is op zoek naar een medewerker ICT support

Utrecht

Pag. 4

Hoofd

Information Services & Support (ISS) ondersteunt de wetenschappelijk onderzoekers

Amsterdam

Pag. 4

Audiologie assistent Postdoc PhD student PhD Postdoc Onderzoeker PhD Research analist PhD (3x) Universitair Docent Hoogleraar Professor

Verricht klinisch-fysiologisch en psychofysisch onderzoek ten behoeve van de diagnostiek en behandeling Highly competent and motivated researcher with a strong background in social cognition Verrichten van promotieonderzoek naar boezemfibrilleren, bestuderen van cellulaire processen Enthousiaste en gedreven onderzoeker met een resultaatgerichte instelling Create adaptive network management solutions, to understand and predict overall system level properties Een vergelijking van de thuiszorg in 30 Europese landen As a PhD student you will be investigating neurocognitive mechanisms Onderzoek verrichten naar (epi)genetische afwijkingen en de moleculaire biologie van kankercellen Develop new biosensor technologies to predict and monitor cardiovascular events Onderzoek op het gebied van de internationale letterkundige betrekkingen in Europa na 1750 Onderzoek aan de strategische leerstoel midwifery Full-time position intended to contribute to the field of Self-Healing Materials

Nijmegen Utrecht Groningen Heerlen Enschede Utrecht Nijmegen Rotterdam Eindhoven Amsterdam Maastricht Delft

Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4 Pag. 4

Financieel/Economisch MSREF - Vijzelaar

ICT AcademicTransfer

Staf KNAW / NIAS - Academic Transfer

Wetenschap/Onderzoek UMC St Radboud - Academic Transfer Utrecht University - Academic Transfer UMC Groningen - Academic Transfer Open Universiteit - Academic Transfer Universiteit Twente - Academic Transfer NIVEL - Academic Transfer Radboud University - Academic Transfer Erasmus MC - Academic Transfer TU Eindhoven - Academic Transfer Universiteit van Amsterdam - Academic Transfer Universiteit Maastricht - Academic Transfer Delft University of Technology - Academic Transfer

Kijk voor meer vacatures op

www.depers.nl/carriere THE ENTERTAINMENT GROUP PRESENTEERT

Iocf^ed_YW_dHeiie

,"-"/i[fj[cX[h(&&.][bh[Zec[Whd^[c

B?ED;BH?9>?;

de]ib[Y^ji [da[b[p_jfbWWji[d X[iY^_aXWWh

c[j]Wijefjh[Z[dilWdJh_`dj`[Eeij[h^k_i" 9WdZo:kb\[h[d7bW_d9bWha

Kaartverkoop door Ticketservice via grotere postkantoren, Free Record Shop, VVV’s en GWK’s. 0900-3001250 (E 0.45 p.m.), AUB Ticketshop, www. ticketservice.nl, www.telegraaftickets.nl en de bekende voorverkoopadressen.

hoofdsponsor



 
 


Economie 15

Merkenhulp voor de derde wereld

Marketingexpert Andy Mosmans zag op zijn reis door Zuid-Afrika tal van fabriekjes en initiatieven.

De kracht van het merk maakt een product tot een succes. En daar ontbrak het bij het Zuid-Afrikaanse Turqle Trading aan. Met hulp van een Nederlandse marketinggoeroe wordt daar nu iets aan gedaan. Mathijs Rotteveel

D

rie dagen lang zat de Nederlandse marketingexpert Andy Mosmans vast op de achterbank van een Zuid-Afrikaanse personenauto. Gedurende die drie dagen werd hij rondgereden in Kaapstad en omgeving. Ongeveer duizend kilometer legde hij af in het gezelschap van de Turqle-oprichters Rain Morgan en Pieter Swart en hun chauffeur. Hij zag zoveel fabriekjes en opslagruimtes vol tapenades, jam en curries dat hij de tel kwijtraakte. Tijdens die dagenlange ritten, zag hij ook de minder vrolijke kanten van Zuid-Afrika: honderden werklozen langs de weg. Bij elke rotonde en ieder stoplicht duiken ze op auto’s af, hopeloos op zoek naar een baantje. ‘In de regio van Kaapstad komen er wekelijks 10.000 mensen bij, gevlucht uit landen als Mozambique en Zimbabwe’, zegt de Zuidafrikaanse Morgan. ‘Bij ons is 43 procent van de mensen werkloos. Daarvan heeft 75 procent geen enkele kans op een baan, omdat ze niet opgeleid zijn. Ze kunnen niet met een computer overweg en zijn analfabeet. Daarom hebben wij ons bedrijf opgericht. Om deze mensen aan een baan te helpen.’ Met Mosmans op de achterbank grijpt de goedgebekte Morgan haar kans en houdt niet op met praten over haar passie: het handelsbedrijf in fairtradevoeding dat zij inmiddels tien jaar geleden samen met Swart oprichtte. ‘De eerste dag praatte ik twaalf uur achter elkaar op hem in’, zegt Morgan. ‘Over fair trade, onze Nederlandse partner, de verschillende labels in deze industrie, de groeiende Britse markt, onze afzetkanalen en ga zo maar door. Aan het eind van de dag zag ik dat his brain was cooked. Het was te veel ineens. Toen schetste ik voor hem het grote plaatje. Ik zag hem opleven. Hij begreep meteen dat er één grote nieuwe stroming ontstaat waarin biologische, organische en fairtradeproducten in samengaan. Hij zag ook dat wij daarop moeten inspringen.’ Andy Mosmans en Turqle Trading uit Kaapstad, ZuidAfrika, nemen deel aan het programma Branding in the South van Fair Trade Original. Het Nederlandse Fair Trade Original dat ‘eerlijke’ prijzen betaalt voor producten uit Afrika, Azië en Zuid-Amerika, koppelt in dit programma zes Nederlandse merkengoeroes aan even zoveel

Fair Trade Original is hip, cool en authentiek – precies wat we zochten dus

bedrijven uit landen als India, Thailand, Ecuador en dus ook Zuid-Afrika. De bedrijven moeten met hulp van de Hollandse goeroes een wereldmerk bouwen dat in 2010 succesvol is geïntroduceerd op de internationale markt.

Aan de salontafel Mosmans kreeg Turqle Trading toegewezen, inclusief spraakwaterval Rain. Mosmans: ‘Turqle Trading en zijn leveranciers hebben een fantastisch verhaal.’ Rain vertelt het graag nog een keer. Hoe Swart en zij ongeveer tien jaar geleden gestart zijn met hun bedrijf, bij haar thuis aan de salontafel. De bedrijfsbezittingen waren beperkt tot één computer en één fax. ‘We hadden allebei jaren bij internationale hulpinstanties gewerkt en vonden dat het anders kon. We hadden geconstateerd dat mensen, zolang ze geen baan hebben, afhankelijk blijven. Dus moesten we banen creëren. Met dat doel hebben we ons bedrijf opgericht en met dat doel leiden we het nog steeds.’ Morgan en Swart wilden van niemand afhankelijk zijn, ook niet van banken of andere financiers. Ze legden zelf een paar duizend euro in en begonnen met het verkopen van zelfgemaakte kaarsen aan curiosawinkeltjes in Kaapstad. Nu, tien jaar later, exporteren ze jaarlijks ruim 1,3 miljoen potjes met ondermeer mosterd, tapenade, jam, kruiden en zout naar Duitsland, Italië, Zwitserland, Zweden, Engeland, Australië en Nederland. Ze leveren werk aan 492 mensen, hebben een omzet van 1,8 miljoen euro en een brutowinst van ‘ongeveer 25 procent’. ‘Met het verhaal van Turqle Trading zit het wel goed’, zegt Mosmans. ‘Dat zou je goed voor hun merk kunnen gebruiken. Alleen hebben ze geen tijd en geen geld om zo’n merk internationaal goed neer te zetten.’ Het probleem van Turqle Trading geldt voor veel goedlopende bedrijven uit ontwikkelingslanden. Ze produceren prima producten, maar hebben niet de kennis en mogelijkheden om die producten in de juiste schappen te krijgen: die van de duurbetaalde winkels in de Verenigde Staten, Europa en rijke Aziatische landen. Naomi Klein schreef er een inmiddels wereldberoemd boek over: No Logo. Daarin neemt ze stelling tegen de machtige westerse merken, omdat die de wereld onrecht zouden doen. De cijfers ondersteunen haar verhaal. De waarde van westerse bedrijven wordt steeds meer bepaald door ‘intangible value’. Meer dan 70 pro-

cent van de waarde van de vijfhonderd grootste Amerikaanse bedrijven is ‘ongrijpbaar’. En een groot gedeelte daarvan is ‘brand equity’, oftewel merkwaarde. De visie van Klein wordt niet gedeeld door de Britse merkendeskundige Simon Anholt en zijn Nederlandse collega Mosmans. Anholt stelt in zijn boek Brand New Justice dat Klein vooral aantoont dat slechts de helft van de wereld zijn voordeel doet met internationale merken. Oftewel: de beste manier om ook in de derde wereld waarde te creëren, is bedrijven daar ondersteunen bij het opbouwen van sterke mondiale merken. ‘De beste ontwikkelingshulp is merkenhulp’, zegt Mosmans. En daar is hij nu mee bezig. Morgan en Swart willen de Britse markt bestormen met hun producten. Liefst onder een eigen merknaam. ‘We leveren nu vooral aan huismerken’, zegt Morgan. ‘Met onze afnemers hebben we nagedacht over hún merken. We hebben kookboeken gemaakt en campagnes bedacht. Voor de Spaanse organisatie El Puente hebben we een hele ‘kookcampagne’ opgezet. Nu wilden we die energie in een eigen merk steken.’

Authentiek Maar al snel kwamen Morgan, Swart en Mosmans erachter dat het opzetten van een nieuw eigen merk te duur was. Ze klopten aan bij hun Nederlandse partner Fair Trade Original. ‘Turqle Trading wilde een licentie kopen van Fair Trade Original om met dat merk de Britse markt te betreden’, zegt Mosmans. ‘Fair Trade Original werkt volgens dezelfde principes als Turqle: voor eerlijke handel. Het merk is bijna vijftig jaar oud en het woord ‘Original’ geeft het iets oorspronkelijks. En Fair Trade is niet meer iets alleen voor geitenwollen sokken. Het is hip, cool en authentiek. Precies wat we zochten.’ Fair Trade Original heeft inmiddels de intentie uitgesproken om Turqle een merklicentie te geven voor de UK, en Turqle is klaar om de Britse markt te bestormen. Het is een veelbelovende markt, die vorig jaar met 147 procent groeide. ‘We zijn op een beurs geweest in Londen begin dit jaar’, zegt Swart. ‘In elke etalage staan fairtradeproducten. Het is een meer volwassen markt dan in andere Europese landen. Er vindt een omslag plaats van kleine winkeltjes naar grote ketens als Sainsbury. Daar moeten onze producten in het schap komen. Wanneer dat lukt? Haha: over zes tot negen maanden liggen onze producten in de winkels van Sainsbury.’ p

m 12:00 uur

terrein open o

AIR TRAFFIC*BABYSHAMBLES I AM KLOOT*KAIZERS ORCHESTRA MOGWAI*KATE NASH*OI VA VOI PETE PHILLY&PERQUISITE *BOEMKLATSCH

DENGUE FEVER*ESSER*GOOD DOG HAPPY MAN*GRAM (SOLO) NOBODY BEATS THE DRUM*ORCA*PETER VON POEHL*POLYSICS THE 925’S*UNKLE BOB*WILDBIRDS&PEACEDRUMS YEAR LONG DISASTER*WE SMOKE FAGS ... MORE ACTS TO BE ANNOUNCED Including: De Gemene Mixmeesters, DJ Duo de Rotjes, Ekko DJ Team, DJ Wiekes Programma onder voorbehoud

 Xe[mXeLki\Z_k ;`i\ZkXXe[\i e\fXj\ ebc\`e\#^if\ Y\m`e[kq`Z_\\ i\\e _`\ Xgk kje fe `abj mXeiljk%AXXic X^XXe ej\emffi„„e[ ^ifk\^if\gd\ ^%Fg \[X Xcc ilbk\mXe [\_\Zk`\b\e[ eXXjk _Xm`e^nfi[ka\ =\jk`mXc[\9\jZ Xe k[\bb`e^ji\`jm \\edlq`bXc\fe jk\effb ik`\ c\X \ieXk`feX `ek \e Xc\ `fe eXk \iXklli# k_\Xk\i#[Xej#c`k ^\kiXbk\\i[fg \cm\\cd„„i Zfd\[p\e_\

TICKETS:

WWW.DEBESCHAVING.NL WWW.FESTIVALDEBESCHAVING.HYVES.NL

kochxbosstudio amsterdam

THE CRIBS*DAS POP*THE DODOS*FRISKA VILJOR*GEM GET CAPE. WEAR CAPE. FLY*KUBUS & BANGBANG MILOW*MYSTERY JETS*NNEKA*PETE&THE PIRATES SEASICK STEVE*SHOUT OUT LOUDS*SOKO ANGUS&JULIA STONE*VOICST *BLACK DIAMOND BAY

ZATERDAG 12 JULI 2008

Per Se

opzaterdag

Tuinpaleisjes Loungen in je volkstuin>> P18 Dunne dasjes Verzet als in de jaren vijftig

Venetië Een kus op iedere brug

Pagina 28

Pagina 25

18

Doen



 
 


TUINHUIZEN

Loungen in je volkstuin De stedeling die een beetje creatief is en van groen houdt, heeft een volkstuin. Een huisje met veranda, ecologische kruidentuin en jacuzzi voor in het weekend is erg aantrekkelijk naast een etage driehoog-achter. Hanne Reus

V

an negen tot zes staat Pim iedere doordeweekse dag strak in het pak in het gebouw van Justitie zijn cliënten te verdedigen, luncht hij tussendoor met zakenrelaties bij de traiteur, haalt hij na werk nog even snel een stoommaaltijd bij de Albert Heijn XL en gaat hij in de avonduren naar de sportschool, of langs het café met vrienden voor een roseetje. Maar niet in het weekend. Dan stapt hij op zijn fiets in een blauwe overall en rijdt hij fluitend de stad uit, naar zijn houten huis op het volkstuinenpark aan de rand van de metropool. De tas gevuld met bloemzaadjes, stekjes en een hark staat parmantig in de bak voorop het stuur. Want het is een uitstekende dag om eens lekker te tuinieren. De tuincomplexen waar de lappen grond vlak langs de stad voor de legendarische prijs van veertig cent per vierkante meter door de gemeente worden verhuurd, hadden eigenlijk allang uitgestorven moeten zijn. Dit socialistische fossiel bestaat echter nog bij de gratie van

Vroeger was er geen vijvertje met Indische lelies, maar een veld vol kroppen sla

HENT VAN DEN ELSEN

wat stedelingen die hun groene vingers tussen het beton nergens kwijt kunnen. Vrienden verklaren hen voor gek. Want wat is er burgelijker dan een volkstuin? Het imago van de volkstuin zit in de lift. Niet alleen de vut-er en AOW-er, of de socialist met groene vingers bewerkt een kleine lap grond langs de snelweg. Steeds meer jonge stedelingen, tweeverdieners en BN’ers zoeken het groen dat hun luxe appartement in het centrum ontbeert, in een volkstuin. De huisjes met een paar honderd vierkante meter tuin liggen meestal op fietsafstand van het woonhuis en bieden een betaalbaar alternatief voor een achtertuin. De komst van de groenen zorgt voor een culturele revolutie op de tuincomplexen. De nieuwe generatie volkstuinders schopt het strakke stramien in de war. Niet iedere young urban professional heeft namelijk tijd voor commissies en corvee, de clubs die voor de oude garde een vast onderdeel van het leven op de volkstuin zijn. Volgens Jacob Boelman, beleidsmedewerker bij de Bond van Volkstuinders leefde men tot tientallen jaren terug enkel voor de tuin in de zomermaanden. Voor de nieuwe groep is het slechts één van de liefhebberijen. ‘Ze hebben tientallen bezigheden. Sporten, 60-urige werkweken en gaan op wereldreis. De tuin hebben ze erbij.’ De tuinparken hebben opeens moeite met het vinden van vrijwilligers voor alle commissies, de bar en de gardenshop. Voor sommige tuindersverenigingen begint dat zelfs al een probleem te worden. Boelman: ‘Want alles draait op vrijwilligers, maar de volkstuinders van nu zijn meer op zichzelf en hebben geen tijd voor vrijwilligerswerk.’

Nutstuin De volkstuinen die eind achttiende eeuw opkwamen waren eigenlijk bedoeld als ‘nutstuin’ voor de minima. De Maatschappij tot het Nut van het Algemeen verhuurde grond aan arbeiders waarop zij groentes mochten verbouwen als aanvulling op het inkomen. Zeker rond de Eerste en de Tweede Wereldoorlog hadden de volkstuinen als functie bij te dragen aan de voedselvoorziening. Na de Tweede Wereldoorlog ebde het belang van moestuinen weg en kregen ze een meer recreatief karakter, met een huisje als alternatief voor een vakantie ver weg. De prijs van de grond en houten stulpjes wordt weliswaar nog steeds bewust laag gehouden voor mensen met een laag inkomen, ‘maar we worden ook ontdekt door de hoge inkomens’, vertelt Boelman. ‘Die kiezen tegenwoordig in plaats van voor de Veluwe een volkstuin. Lekker dichtbij.’ Dat de interesse voor de volks-



 
 


tuincomplexen, of tuinparken zoals Boelman ze liever noemt, toeneemt, merkt de bond aan de wachtlijsten. Vijftienhonderd mensen staan alleen al voor een tuin rond Amsterdam te trappelen. ‘En het worden er elk jaar meer.’ Het volkse karakter van de tuincomplexen botst met deze moderne individualisten, die komen om hun droomtuin volgens de laatste Japanse mode in te richten, met vrienden voetbal te kijken en niet voor het sociale gebeuren van de tuinvereniging. Dat geldt wel voor de oude generatie, die vrijwillig deelneemt aan de verschillende commissies en iedereen kent die door de lanen kuiert. Dit contrast wordt alsmaar groter. In de buurt van Amsterdam trekt Sofie een fles prosecco open. ‘Proost, op de tuin!’ Tot de nieuwe aanwas behoren ook Ivo (33) en Sofie (32), advocaat en journaliste. Als trouwcadeau hadden vrienden en familie geld bij elkaar gesprokkeld voor een volkstuin. Deze zomer zetten ze de eerste schaar in de heg van hun tuinhuis op Ons Lustoord bij Duivendrecht. Het hutje ligt aan de rand van het complex. In de verte steekt het dak van de Bijlmer Arena boven het groen uit en aan de andere kant snelt het verkeer over de A2. ‘Maar als de wind goed staat hoor je er haast niets van.’ Sofie heeft zojuist eigenhandig de heg aangepakt. De buurvrouw bood haar elektrische heggenknipper nog aan, maar die heeft ze afgeslagen. ‘Dit wordt veel mooier.’ De inrichting van de vierkante meters tuin van Ivo en Sofie ligt nog open. Achterin de bosjes staat wel vast een koelkast ‘voor het bier bij voetbal’ en Sofie heeft per ongeluk alvast de rozenstruik gekortwiekt. Van de weelderige bos bloemen bleef de helft over. ‘Ik kon er bijna niet van slapen.’ Ze ontdekten dat de volkstuin helemaal niet zo truttig is, als ze dachten. ‘Jan Wolkers had ook een tuinhuisje.’ Een bekende televisiepresentator is inmiddels gespot, achter de bar van het clubhuis. Ivo twijfelt of hij ook een keer een bardienst zal draaien.

Klaverjassen Arie (61) zit gewoon in een commisie – die van de bouw – zoals het hoort. Hij komt al ruim vijftig jaar op de tuin. Met zijn vrouw Hennie woont Arie de helft van het jaar in hun bruynzeelhuis met de blauwe brievenbus aan de Hillegondalaan, op het volkstuinencomplex Ons Buiten. Op vrijdag gaat Hennie klaverjassen, op zondag zijn er crea-dagen en de woensdag is Arie’s vaste jeu-de-bouledag. In het weekend komen de kinderen. ‘Die hebben nog geen eigen tuinhuis.’ Zes maanden lang zitten ze hier aan de rand van Amsterdam, in het door henzelf gecultiveerde groen. Hennie zorgt voor de bloemen en Arie knipt de heg. De tuinkabouter naast het gazon kijkt olijk de verzorgde tuin in. De blik onder de rode puntmuts staat echter steeds meer op onweer, want aan de overkant ziet hij jacuzzi’s en hightech koelkasten in de tuin verrijzen, die feestjes van de nieuwe tuinders faciliteren. Op het volkstuincomplex Oostvliet bij Leiden zit Judith (36) op het dak van haar huisje. Zagend. De koeien in het aangrenzende weiland komen af en toe nieuwsgierig kijken waar al die herrie vandaan komt. Judith en haar vriend Berry kochten vorig jaar een tuintje en hebben nu drie weken vrij genomen van hun banen bij een internationaal ICT-bedrijf en een bergsportwinkel om het tuinhuisje te bouwen. Het jonge stel zit in hun laatste vrije week en hoopt het dak er nog op te krijgen voor ze weer aan het werk moeten. Als het huisje af is komt achter een zandbak. ‘Of een hot tub’, grijnst Berry. Ze reageerden verbaasd toen ze de prijs voor het stukje tuin hoorde: 450 euro per jaar. Het huisje nam ze over voor 250 euro, met de inboedel. De antieke kast met gehaakte gordijnen van de vorige bewoonster staat nu in de tuinschuur. Voor het huis ligt al een groot grasveld en Judith wil nog een terras leggen. Dat scheelt onderhoud aan de tuin. ‘Want we willen ook nog op vakantie.’ De dagelijkse activiteiten in het clubhuis laten ze voor wat het is. De tuinregels vergen wat inspanning van de nieuwelingen. Zo moesten de bouwtekeningen voor het door Berry en Judith ontworpen huis eerst ter goedkeuring naar de bouwcommissie. Daarna ging het ontwerp naar de bond en toen nog naar de gemeente. ‘Net als wanneer je een echt huis bouwt.’ Een huisje moet namelijk

aan strikte regels voldoen en mag niet groter zijn dan 28 vierkante meter. De maximale hoogte is tot op de centimeter vastgelegd. Bovendien moet het op een minimale afstand van de rand van de tuin staan. De regels stammen uit het oude tijdperk en de nieuwe generatie heeft hier een broertje dood aan. Arie mist de goede oude tijd wel een beetje. Elke zomer was hij met zijn familie te vinden op de tuin. Vader Schooneveld was metselaar en bouwde huisjes op Ons Buiten. Ze hadden geen vijver met Indische lelies, maar een veld vol kroppen sla en boerenkool. ‘We aten de hele winter ingemaakte tuinbonen.’ Melk en andere producten kwamen naar de tuin met paard en wagen. Tijdens het openingsfeest van het verenigingshuis ontmoette hij zijn vrouw. Nu wonen ze samen van april tot oktober op het volkstuincomplex. De golf jonge volkstuinders is niet aan Arie voorbij gegaan. Vroeger zaten alle volkstuinders zes maanden in het groen aan de rand van de stad. ‘Maar nu niet meer, hè. Veel komen alleen de zomermaanden, of in het weekend, of zelfs alleen overdag.’ Tegenwoordig zitten er nog maar zes mensen in zijn laan die hij elke dag groet. Als secretaris van de bouwcommissie kent hij bijna iedereen die nieuw is. Hij herkent de yuppen meteen. ‘Die denken voor niks een stukkie grond te krijgen om een barbecue neer te zetten, wijn te schenken en doen vervolgens niets aan de tuin.’

Nieuwe bewoners tuinieren ecologisch: grasdaken en lokale plantjes

op de proef gesteld. Arie: ‘Wie aan het eind van de avond nog steeds in de zaal zit, mag een tuintje huren.’ Ons Lustoord helpt tuinders herinneren aan hun plichten en de verboden met een vijf pagina grote bijlage in het maandblad als ‘opfrissertje’. Judith en Berry denken het dan ook nog wel even vol te houden. In drie jaar hopen ze hun tuin in optimale vorm te hebben gemodelleerd. Daarna moet het onderhoud niet te veel werk vergen. Ze willen wel elk jaar ook een paar weken op vakantie kunnen, bij voorkeur ver weg. ‘Wij hebben over de hele wereld gereisd. Dat wil ik graag zo houden.’ Misschien komt die hot tub er ook wel nooit van, denkt Judith hardop. ‘Maar het moet niet te burgerlijk worden.’ p

TUINTRIVIA Nederland kent in totaal 250.000 volkstuintjes. Het leeuwendeel bevindt zich in Noord- en Zuid-Holland. Volkstuincomplexen hebben behalve groene vingers ook groene stroom. Zo maken de meeste gebruik van zonnepanelen voor het opwekken van energie.

Grasdaken Maar volgens de Bond van Volkstuinders heeft de nieuwe generatie nog best groene vingers en kiest deze juist heel bewust voor een tuin. ‘Vaak hebben ze hele plannen uitgedacht hoe ze een tuin willen inrichten.’ Met de nieuwe bewoners is ecologisch tuinieren populair geworden: grasdaken, lokale plantjes en alles zonder bestrijdingsmiddelen. ‘Het is meestal nog meer werk dan een gewone tuin.’ De ouderen kunnen dit vaak niet bijbenen en vinden het maar een rommeltje. Boelman: ‘Die snappen niets van een wilde tuin en trekken al het onkruid eruit. Maar je moet er oog voor hebben. Bepaald onkruid trekt bijvoorbeeld vlinders.’ Rondom het houten casco van Judith en Berry in Leiden groeit een heemtuin weet Judith. ‘Maar ik weet ook van de helft niet wat het is’, voegt ze er lachend aan toe. Internet biedt uitkomst. Om haar tuin te leren kennen maakt ze foto’s van de bloemen die ze thuis met behulp van Google opspeurt. De door Ivo en Sofie zorgvuldig aangelegde kruidenen groententuin ligt er een beetje treurig bij. De bladeren van de kool zijn aangevreten door konijnen. Maar geen nood, de buren staan de nieuwkomers gevraagd en ongevraagd bij met advies: om te vertellen hoe het groen te beschermen, wanneer de takkenbreker komt en om de composthoop te blussen. Een eerste barbecue zorgde voor metershoge vlammen in de berg fermenterende vegetatie. De bedankjes wuifde de tuinbuur weg: ‘Wij op de tuin helpen elkaar hè.’ Ze hebben die zin al vaak gehoord. Behalve de tuin moeten ook de grasveldjes er om heen onderhouden worden. Iedere tuinder heeft daarom een aantal keer per jaar ‘algemeen werk’. Oftewel, op zaterdag om half negen ’s ochtends paden aanharken en onkruid wieden. Corvee dus. Volgens het maandblad van Ons Lustoord in Duivendrecht moet bovendien de haag tussen een tuintje en de rest gesnoeid worden in de vorm van een piramide van 45 centimeter hoog en 35 breed. Wie dat niet doet, kan rekenen op een boete van de verfraaiingcommissie. En als je een feestje wil organiseren kan dat via de ontspanningscommissie. Wie besluit de handdoek in de ring te gooien en van zijn huisje af wil, krijgt de taxatiecommissie op de stoep. Voor spijbelen bij het algemeen werk worden fikse boetes uitgeschreven en bij aanhoudende afwezigheid kan de volkstuinder van de tuin worden gezet. De beter verdienende tuinder lapt dit aan zijn laars en betaalt gewoon de boete. De vrijheid en vernieuwing die in is gezet met de nieuwe volkstuindersgeneratie zint de verenigingen niet. Ze heeft de vrijwilligers immers hard nodig. Daarom heeft tuinpark Ons Buiten een informatieavond voor geïnteresseerden georganiseerd. Met het credo ‘Bezint, eer gij begint,’ worden potentiële tuineigenaren

Doen 19

Uit onderzoek van het ministerie van VROM is gebleken dat Volkstuintjes goed zijn voor de gezondheid. Enkele volkstuincomplexen: Amsterdam • Rust en Vreugd, Schellingwoude • Zonder Werken Niets (ZWN), Haarlem • Ons Lustoord, Duyvendrecht • Amstelglorie, Overamstel Utrecht • De Pioniers, Voordorp • Flora’s hof, Overvecht Noord • De Driehoek, Tuindorp • De Groene lunet, Lunetten Rotterdam • Helpt Elkander, Overschie • Nut & Genoegen, Capelle aan de IJsel • De Boerderij, Nesselande • De Wielewaal, Charlois

De nieuwe generatie schopt het strakke stramien van de volkstuinen in de war

Tuinliteratuur: Dagboek 1974, Jan Wolkers Tuin in de branding. Verhalen, liedjes en verzen uit Nieuw Vredelust, van schrijvers en journalisten onder pseudoniem. Moro London. Koken uit een downtown volkstuin. Sam en Samantha Clark Tot Nut & Genoegen. Volkstuincultuur in Nederland. redactie Caroline Zeevat Tuintaal: ‘Bezint, eer gij begint’ Zeg: Op de tuin, niet ín de tuin. ‘Wij van de tuin helpen elkaar’ Bekende volkstuinders: Jacques Goderie Jan Wolkers Frits Bolkenstein Websites: Bond van Volkstuinders www.bondvanvolkstuinders.nl VROM en volkstuinen www.vrom.nl Volkstuinen over de grens: www.hetabcvandevolkstuin.be

20

Lezen



 
 


Urban Book Shop Mexico-Stad De geschiedenis van de stad is er een van chaos en geweld. Desondanks bracht Mexico-Stad grote literatoren voort. Toch zetten vooral buitenlandse auteurs de metropool op de kaart.

Delirium en de dood Auke Hulst

‘E

en schrijver is een vechter’, zei Roberto Bolaño ooit. ‘Hij vecht, ook al weet hij dat de strijd bij voorbaat verloren is. Vechten terwijl je weet dat je verslagen wordt, is voor mij de verhevenste daad die je kunt stellen.’ De volgens velen belangrijkste Latijns-Amerikaanse schrijver van de afgelopen tien jaar, moest lang knokken voor literaire faam. In de jaren zeventig kwam de Chileen naar Mexico-Stad, waar hij kennismaakte met een literaire wereld die stijf stond van de Sturm und Drang. Bolaño ging op in gesprekken over poëzie, in dampende seks en sloten vol drank. Literair een stempel zetten lukte echter niet en Bolaño vertrok naar Spanje. Daar beunde hij bij als vuilnisman en bordenwasser, tot de doorbraak alsnog kwam met De woeste zoekers (1998), een vlijmscherpe schets van het literaire leven in Mexico-Stad. Vijf jaar later was Bolaño dood. Overleden terwijl hij lag te wachten op een levertransplantatie. Een noodlot dat zich in De woeste zoekers tussen de regels al aankondigt. Het boek borrelt en bruist, maar tegelijk voel je: dit kan niet goed gaan – het goddeloze feest zal uitmonden in een dolle sprint naar het graf. De geschiedenis van Mexico-Stad is bloederig, zweterig, chaotisch. De stad werd gesticht door de Azteken, tot de conquistador Hernán Cortés

Het goddeloze feest zal uitmonden in een dolle sprint naar het graf hem platbrandde. De herbouwde stad diende als decorstuk voor oorlog, revolutie en als onkruid woekerende mensenmassa’s. Niettemin – of juist daarom – bracht MexicoStad grote literatoren voort. Nobelprijswinnaar Octavio Paz werd geboren in de buitenwijk Mixcoac; Juan Rulfo schreef er de klassieke magisch-realistische novelle Pedro Páramo (1955). De grootste nog levende Mexicaanse schrijver is Carlos Fuentes, wiens De dood van Artemio Cruz (1962) handelt over een stervende revolutionair, die door de jaren gecorrumpeerd is geraakt door de macht. GETTY IMAGES

In Mexico-Stad liggen vermaak en verval dicht bij elkaar.

De Boeken Een aantal van deze boeken is te verkrijgen via www.bruna.nl

De woeste zoekers Roberto Bolaño Meulenhoff

Queer William S. Burroughs Viking

De dood van Artemio Cruz Carlos Fuentes Meulenhoff

Under the Volcano Malcolm Lowry Penguin

Het labyrint der eenzaamheid Octavio Paz De Arbeiderspers

Pedro Páramo Juan Rulfo Meulenhoff

Afvoerputje Toch waren het vooral de buitenlandse auteurs die de metropool op de kaart zetten. In de eerste helft van de twintigste eeuw waren schrijvers geneigd zich naar de afvoerputjes van de wereld te spoeden. Je vond ze waar het leven goedkoop was, de seksuele mores vrij en de genotmiddelen ruim voor handen. Havana, Tanger en Mexico-City werden aldus home away from home. Voorbeeld: de Amerikaanse beatschrijver William Burroughs. Opgejaagd door een dreigende veroordeling voor bezit van marihuana en heroïne vluchtte hij naar Mexico-Stad. Daar situeerde hij zijn verkapt-autobiografische roman Queer (geschreven in de jaren vijftig, gepubliceerd in 1985). In de introductie schetst Burroughs een stad ‘met één miljoen inwoners, een sprankelende, frisse atmosfeer, en een hemel in die specifieke tint blauw die zo goed samengaat met rondcirkelende gieren, bloed en zand – het rauwe, dreigende, meedogenloze Mexicaanse blauw’. In

1949 vond je er ‘een grote buitenlandse kolonie, fabuleuze hoerenkasten en restaurants, hanengevechten en stierengevechten; ja, elke mogelijke vorm van afleiding.’ Queer is het verhaal van Burroughs alter ego William Lee, die de ongrijpbare Eugene Allerton het hof probeert te maken. Allerton is een drugskikker, Lee zit midden in een moeizaam afkickproces. Queer is een liefdesroman, maar wel een waar de geur van destructie uit oprijst; zoals heel Mexico-Stad voortjakkert onder sluiers van dood en verval. Burroughs en consorten gingen zich te buiten aan seks, drank en drugs, mijmerend over het mysterieuze middel Yage, de superdrug van Moeder Natuur. Delirium maakt de mens echter kwetsbaar en op 6 september 1951 sloeg het noodlot toe. Indertijd leefde Burroughs samen met Joan, de moeder van zijn kind. De auteur bezat een pistool, maar wilde het van de hand doen. Joan, straalbezopen, meende de schutterskwaliteiten van de al even dronken Burroughs belachelijk te moeten maken. Ze zette en glas op haar hoofd. Hup, Willem Tell, sarde ze. Schiet dan, schuttertje van me. Burroughs legde aan en schoot Joan door het hoofd. Haar dood, zo stelde Burroughs later vast, ‘heeft me in contact gebracht met de indringer, de Afzichtelijke Geest; haar dood manoeuvreerde me richting een levenslang gevecht, met als enige keus: me een weg eruit te schrijven.’

Allerzielen Zo zijn tijdelijke bewoners van naam en faam gekomen en gegaan. De Colombiaanse Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez schreef grote delen van Honderd jaar eenzaamheid (1967) en De herfst van de patriarch (1975) in Mexico-Stad, Jack Kerouac situeerde er zijn Mexico City Blues (1959) en een deel van On The Road (1957). Maar voor de absolute klassieker, het summum van dood en delirium, moet je net buiten de uit zijn voegen barstende stad zijn. We zijn aanbeland in het fictieve plaatsje Quahnahuac, waar we op Allerzielen 1939 de Britse ex-consul Geoffrey Firmin treffen. Niet direct een vrolijk figuur, want onder de rook van de vulkanische berg Popocatepetl is hij bezig zich op grandioze wijze het graf in te drinken. Malcolm Lowry’s Under The Volcano (1947) is geen eenvoudig boek. Genadeloos wordt de zelfdestructieve persoonlijkheid neergezet, in een stijl die slechts te vergelijken valt met de vulkaan uit de titel. Menig lezer zal meerdere keren aan Under The Volcano beginnen voor hij een keer het eind haalt. En als je het eind haalt, is het met een brein dat is uitgewrongen als een oude spons. Genadeloos trekt Lowry je het dronken delirium in. In Mexico werd Lowry door zijn vrouw verlaten, waarna hij zich dermate te buiten ging aan drank dat hij het land uit werd gezet – geen geringe prestatie. In Canada verwerkte hij zijn ervaringen tot het ontluisterende meesterwerk. Niet veel later zou Lowry onder dubieuze omstandigheden omkomen. De lijkschouwer sprak van ‘death by misadventure’, wat code was voor een combi van drank en pillen. Het jammerlijke avontuur dat in Mexico was begonnen, was geëindigd zoals te verwachten viel. De droomwereld van de dronkenschap bleek het voorportaal van een andere en veel definitievere wereld. Een wereld die in het hart van Mexico nooit ver weg lijkt. p



 
 


Doen 21

Zomerfeesten Nijmegen De Vierdaagsefeesten zijn het grootste meerdaagse evenement van Nederland. Vanaf vandaag verandert de Nijmeegse binnenstad in een feestende massa.

Feestende wandelaars

Bob Hardus

M

eer dan een miljoen mensen zijn de komende week op de been in Nijmegen. Letterlijk, tijdens de wandelmarsen door het Gelderse land, en tijdens de feesten die in de week eromheen plaatsvinden. En het gaat allemaal goed. Nijmegen heeft geen last van relschoppers of andere ongeregeldheden tijdens de week vol feest, bier en gezelligheid. De festiviteiten zijn verdeeld over meer dan dertig locaties in de stad. Matrixx at the park is een van de grote publiekstrekkers. De Nijmeegse club The Matrixx verplaatst hun dansvloer zeven dagen naar de buitenlucht in het Hunnerpark, met de oude stadswallen als decor. Het terrein met twee podia, een chillout-area, diverse barren en zelfs een massageruimte, biedt plaats aan ruim 5.000 bezoekers. Kwamen de beats in de eerste jaren vanonder de Waalbrug, sinds 2006 is de locatie het Hunnerpark. ‘Je kunt het vergelijken met Mysteryland en Dancevalley, maar dan iets kleiner’, zegt event-manager Manon Toonen. Met een clubje van zes is zij afgelopen week bezig geweest om de laatste puntjes op de i te zetten. ‘De lopers beginnen dinsdag, wij al vandaag en daarna dus nog zes dagen tot het eindfeest op vrijdag.’ Van stress is echter niks te merken in het kantoortje op de tweede verdieping van het pand aan de Wijchense weg in Nijmegen. Toonen (25) werkt al vanaf haar achttiende bij het bedrijf en is nu eindverantwoordelijke voor de buitenluchtdiscotheek. Op het begrip veiligheid heerst bij-

na een taboe, zo vanzelfsprekend lijkt het. ‘Natuurlijk treffen wij onze maatregelen. Alles gaat in samenspraak met de politie’, weet Toonen. Ook zet de Matrixx rond de veertig gastheren en dames in, die actief zijn op het terrein. Het terrein is vrij toegankelijk voor iedereen, van jong tot oud. De sluitingstijden variëren van twaalf uur door de week, tot één uur ’s nachts in het weekend. Dit geldt voor alle locaties in de stad.

Crowdmanagament De politie en organisatie treffen tijdens de feesten maatregelen waar de bezoekers nauwelijks iets van merken. Zo worden de bezoekersstromen bijgehouden en in kaart gebracht, en is er cameratoezicht. Dat dit effect heeft, blijkt wel uit het feit dat de politie niet meer aanhoudingen doet dan in een gemiddeld weekend. Organisator Teddy Vrijmoet verwacht 1,4 miljoen bezoekers gedurende de hele week. Even veel als vorig jaar. ‘Crowdmanagement’ is het sleutelwoord om de veiligheid te waarborgen. Een belangrijk onderdeel daarvan zijn de tientallen lichtkranten die in de stad staan. ‘De lichtkranten geven informatie aan de bezoekers over de drukte, zodat mensen weten waar ze beter wel en beter niet naar toe kunnen gaan’, aldus Vrijmoet. De informatie is afkomstig van de politie. Mocht zich toch een grote ramp voordoen dan kan er een sms-alert uitgaan naar de bezoekers. En bij elk podium ligt een cd klaar die de stagemanagers kunnen afspelen om te informeren over de gang van zaken bij calamiteiten. Vanaf de Waalbrug zal de lichtshow van Matrixx at the park al zichtbaar zijn. De club zelf, aan de Wijchenseweg, blijft de hele week gesloten. Dat geeft de tijd om een rookruimte bouwen. Toonen is nog geen struikelblok-

ken tegengekomen op weg naar de opening vanavond om zeven uur. Toch klopt ze dat nog even af. ‘Het is natuurlijk nog niet begonnen!’ Zeven jaar geleden opende de discotheek haar deuren, om een jaar later aan

Vanaf de Waalbrug is de lichtshow van Matrixx at the park te zien te sluiten in de rij van organisatoren van de Vierdaagsefeesten. Binnen een paar jaar werd de buitenluchtdisco een vaste speler. Van ‘Under the bridge’ tot ‘At the Park’, om daar uit te groeien tot het grootste dance-

event van Oost-Nederland. ‘Naast de zomerfeesten organiseren we ook jaarlijks Emporium, een feest met 20.000 bezoekers’, zegt de jonge eventmanager. ‘Dus we hebben ervaring met grote feesten.’ De enige risicofactor is het weer. ‘Als het echt slecht weer is komen we niet uit de kosten.’ Tot nu toe is dat alleen voorgekomen in het tweede jaar. Ook tijdens de desastreuze vierdaagse van 2006, toen de wandelmars vanwege de hitte werd afgelast, ging het feest in het Hunnerpark gewoon door.

Wereldmuziek De line-up bestaat voornamelijk uit Nederlandse artiesten. ‘Dat is een kos-

VIERDAAGSEFEESTEN NIJMEGEN WAALKADE Shane Shu 20:00-21:00 Stevie Ann 21:30-22:30

12 juli

Claw Boys Claw 23:00-00:00

zondag 13 juli s K STEVENSKER Gabriel Rio en 20:00 Room Elev 17:00

tentechnisch plaatje’, volgens Toonen ‘maar dat betekent niet dat het kwalitatief minder is. Wij hebben als Matrixx een naam hoog te houden.’ De dj Don Diablo opent de avond op het hoofdpodium. Andere grote namen die hun plaatjes draaien in het Hunnerpark zijn Motherfunker, Laidback Luke, Roog, en Lucien Foort. Voor mensen die het niet zo op dancemuziek hebben is er ander vermaak in de stad. Van straattheater tot wereldmuziek. Al merkt Toonen dat de meesten toch wel een kijkje komen nemen bij Matrixx at the park. ‘Voor ouders is het ook leuk om eens te zien wat hun kinderen in het weekend doen, want de drempel om de club in te gaan ligt natuurlijk veel hoger.’ p

9 2 9 2 w w w. 9 2 9 2 o v. n l 0 9 0 0 - 9 2 9 2 (70 cpm) mobiel. 9 2 9 2 ov.nl

Eén adres voor alle OV tijden!

9 2 9 2

22

Doen



 
 


High end Lifestyle for her

www.good2b.nl

To do for her Matrixx at The Park

Winkel voor Daryl

12 t/m 18 juli Hunnerpark, Nijmegen Entree is gratis

Vitrine: high-end window shopping

Tijdens de laatste editie van Amsterdam International Fashion Week sloot Daryl van Wouw zijn show af met de aankondiging dat in juli zijn allereerste brand store wordt geopend. De designer heeft woord gehouden, want 15 juli is het zover! Daryls store bestaat voor een groot deel uit readyto-wear ontwerpen. Voor de wintercollectie gebruikt Daryl zijn eigen leven als inspiratiebron. In tegenstelling tot Daryls vorige collecties heeft dit modeseizoen een meer sophisticated en elegantere uitstraling, echter zonder zijn opvallende straatsignatuur te verliezen. De look van de AW 08/09 collectie refereert aan ontwerpen uit voorgaande collecties. De silhouetten zijn met elkaar gecombineerd om zo weer nieuwe te creëren. Met name de hoodie komt terug in verschillende varianten en natuurlijk ontbreken de sneakersinvloeden niet. Als altijd is de collectie afgestyled met edgy Daryl van Wouw accessoires. De shop vind je aan de Prinsengracht 705 in Amsterdam. (Beeld: Peter Stigter)

High end Lifestyle for men

12 t/m 21 juli Diverse locaties in Antwerpen Gratis

Beachfreaks

Zondag 13 juli Beachclub Vroeger, Zeeweg 83, Bloemendaal aan zee Kaarten kosten € 12,50

Rietveld inspireert T/m 26 oktober toont het Centraal Museum werken van leden van De Stijl, de invloedrijke Nederlandse kunstbeweging. De tentoonstelling draait om de Rietveld-collectie van het museum, maar er is ook werk te zien van onder andere Theo van Doesburg, J.J.P. Oud en Berlage. Hoogtepunt zijn de meubels van Gerrit Rietveld, die tot op de dag van vandaag een inspiratie zijn voor hedendaagse ontwerpers. ‘Rietvelds Ranke Ruimtedieren’ is van dinsdag t/m zondag te bekijken in het Centraal Museum Utrecht. Entree is € 8.

www.sohomme.nl

Expo: Groene tassen

T/m 17 augustus Tassenmuseum Hendrikje, Herengracht 573, Amsterdam Entree is € 6,50

De Parade

11 t/m 27 juli Moreelsepark, Utrecht Entree varieert per voorstelling

Opening Hip dressing for the poor Vrijdag 18 juli Mediamatic, Vijzelstraat 68, Amsterdam Entree is gratis

Meer agenda check: www.good2b.nl

To do for him Burlesque Freak Out

Out of the box-wijn

Zaterdag 12 juli Comedytheater in de Nes, Nes 110, Amsterdam Kaarten kosten € 12,50

Bekend met de bag-in-box wijnverpakking? Deze wijnzak-met-kraantje-in-doos heeft in Nederland een belabberd imago.

Comedytrain Summer Festival

Wijnwinkel Vindict dacht out of the box en maakt de ouderwetse bag-inbox weer hip met de lancering van de Vindicube, een kwaliteitswijn in een gelikt kartonnetje. Wijn uit een doos heeft talloze voordelen: het weegt minder dan een fles, blijft vanwege de vierkante verpakking langer koel, is makkelijker mee te nemen en je hoeft niet meer naar de glasbak. Bovendien is de wijn, die zich vacuüm zuigt in de zak, na openen wekenlang houdbaar. De nieuwe kubusvormige Vindicube ziet er niet allen fris uit, maar schenkt kwaliteitswijn uit de ZuidFranse Pays d’Oc. Deze out-of-the box bag-in-box is er als witte Chardonnay, rosé van de Grenache-druif en een rode Syrah (zwarte bes, braam en cederhout). De Vindicube is voor een speciale introductieprijs van € 9,95 te bestellen via online wijnwinkel Vindict.nl

Poptrash

T/m 16 augustus Toomler, Breitnerstraat 2, Amsterdam Kaarten kosten € 13,50 Zaterdag 12 juli Mezz, Keizerstraat 101, Breda Entree is € 10

Fink in Timboektoe Op zaterdag 12 juli is Fink te zien bij Timboektoe. Een van de hotste acts in Groot-Brittannië op dit moment. De voormalig dj en producer van de toen nog onbekende Amy Winehouse is terug als singer-songwriter en geeft een akoestisch optreden en zingt van zijn nieuwe album Distance and Time. Na Fink feest Timboektoe tot diep in de nacht door. Fink is te bewonderen op 12 juli om 22.00 uur in Timboektoe, Noordpier, Wijk aan Zee. Entree is € 15.

Voor eigentijdse ouders

www.thekidsdaily.nl

De sensationele multimediashow is in juli iedere avond te zien om 23.00 uur en in augustus om 22.30 uur. Na zonsondergang wordt de bezoeker meegenomen in een fas-

cinerend Hollands sprookje dat het verhaal vertelt van Hansje Brinker en de strijd tegen het water. Madurodam maakt gebruik van de modernste projectietechnieken voor deze show van waterfonteinen, licht en laserprojectie. Heel Madurodam, dus alle gebouwen, waterpartijen en zelfs het

T/m 12 oktober Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20, Rotterdam Entree is € 9

Source Festival

Zaterdag 12 juli Paperdome, Hogeweide 3a, Utrecht Kaarten kosten € 17

Expo: fotograaf Paul Blanca

T/m 16 augustus Witzenhausen Gallery, Elandsstraat 145, Amsterdam Entree is gratis

Meer agenda check: www.sohomme.nl

To do for kids Kinderrondleidingen

Kleine lichtjes In de miniatuurstad Madurodam in Den Haag is weer ‘Madurodam by Light’ te zien.

Limited/Unlimited – Honderd jaar Dutch Design

Elke dinsdag in de zomervakantie Fluweelengrot en Kasteelruïne, Grendelplein 12, Valkenburg a/d Geul Kinderen t/m 11 jaar: combinatie € 6,40, vanaf 12 jaar: combinatie € 5,80

Zomerse Avonturen

vliegveld, zijn onderdeel van het decor van deze 20 minuten durende lichtshow. Voor jonge kinderen is dit allemaal wat laat, maar overdag is er ook nog genoeg te doen. Ook de expositie ‘Sesamstraat in Madurodam’ is in de zomervakantie dagelijks te zien van 10.00 tot 22:00 uur.

Woensdagen 16, 23, 30 juli en 6, 13 augustus Burger’s Zoo, Antoon van Hooffplein 1, Arnhem Kinderen 4 t/m 9 jaar: € 14, vanaf 10 jaar en volwassenen: € 16

Summer Cinema

T/m 11 september Theater De Muze, Noordwijk Entree € 8

Kinderparade

Ontwerp je eigen jurkje

Utrecht 11 - 27 juli Moreelsepark Amsterdam 1 - 17 augustus Martin Luther Kingpark Entree voor kids tot 12 jaar is gratis

Lief! Deze halterjurkjes voor de zomer van Sorprentas. Je kunt ze ook met de naam van je kind laten bedrukken. Of met een grappige il lustratie, de site heeft ruime keuze. Alles kan geheel naar eigen smaak worden ontworpen. Het is ook een ideale site voor leuke cadeautjes. TheKidsDaily geeft twee Sorprentasproducten naar keuze weg, met een maximum van 25 euro per stuk. Kijk snel bij TheKidsDaily.nl hoe jij hier kans op kunt maken.

De hele zomer Vondelpark, Amsterdam Entree € 2,50

Filmspeurtocht

New Year’s Eve

Woensdagen 23 en 30 juli en 6, 13 en 20 augustus Walibi World, Spijkweg 30, Biddinghuizen Kinderen van 3 t/m 11 jaar: € 24,50, 11 jaar en ouder: € 27

Meer agenda check: www.thekidsdaily.nl



 
 


Feature

Film 23

door de redactie van filmvalley

Op filmreis door Parijs Het is voor velen vakantie. Dus FilmValley gaat in een korte serie op reis. De eerste bestemming is…

gitaal na voor Pixars animatiefilm Ratatouille (2007), waarin Remy de rat droomt van een leven als Parijse chef-kok ondanks het feit dat ratten geen graag geziene gasten zijn in chique keukens.

Guy van der Hoop

Ideale reisgids De Seine, het Louvre, terrasjes en mooie pleintjes. Parijs spreekt tot de verbeelding. Film ís verbeelding. Een ideale combinatie dus die gezorgd heeft voor filmische juweeltjes, en de opvatting bij veel Amerikanen is dat de Eiffeltoren uit elk raam in Parijs te zien is en overal accordeonmuziek door de straten schalt. ‘We’ll always have Paris’, een van de beroemdste filmquotes uit de geschiedenis komt uit de mond van Humphrey Bogart wanneer hij afscheid neemt van Ingrid Bergman op het vliegveld van Casablanca (1942). Parijs is alleen in flashbacks te zien, aangezien de film zich afspeelt in Marokko tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar speelt een dusdanig grote rol in het leven van beide hoofdpersonen dat het constant op de achtergrond aanwezig lijkt.

Betoverend en vies De lieveling van menig filmliefhebber uit 2001, Amélie Poulin, woont ook in de Franse hoofdstad. Regisseur Jean-Pierre Jeunet creëerde een betoverend en romantisch Parijs, waarin de liefde en fantasie uiteindelijk overwinnen. Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulin is Parijs op zijn liefst en meest sfeervol. Mathieu Kassovitz laat zich van zijn zachtaardigste kant zien als Amélie’s amant, maar hij bewees jaren eerder dat Parijs ook vies, wreed en intimiderend kan zijn in zijn grimmige urban drama La Haine (1995). Deze keer geen romantische schitteringen in de Seine of wandelingen door het Louvre, maar de harde realiteit van de banlieues. Kassovitz volgt in La Haine drie vrienden in de 24 uur die volgen op rellen in hun wijk. Dertien jaar na verschijnen is de film nog altijd even indrukwekkend en actueel.

Theatraal De echte pracht en praal van Parijs spreekt velen tot de verbeelding,

maar weerhoudt sommige filmmakers er niet van om er hun eigen visuele spektakel van te maken. Regisseur Baz Luhrman dook voor zijn musical Moulin Rouge (2001) in de wereld van de beroemde

gelijknamige nachtclub in de rosse buurt van Parijs, Pigalle, en visualiseerde dit op een theatrale en betoverende manier. Brad Bird ging nog een stap verder en bouwde de stad helemaal di-

C’était un Rendez-vous

Concorde en de Champs-Élysées met als einddoel Montmartre, waar de bestuurder uitstapt en een blonde vrouw omhelst. Om de kijkervaring nog heftiger te maken zette de regisseur het motorgeluid van zijn Ferrari 275GTB onder de beelden van de Mercedes, die volgens de regisseur toch ook al meer dan 200 km/h weet te halen in het filmpje. Lelouch werd na de eerste vertoning van de film gearresteerd, omdat hij zo roekeloos door Parijs had gescheurd, maar werd later weer vrijgelaten.

Met zijn negen minuten valt Claude Lelouche’s bijzondere filmpje uit 1976 niet in de categorie bioscoopfilms, maar het filmpje verdient een eervolle vermelding. Lelouche, vooral binnen Frankrijk bekend als regisseur van films als Les Miserables en Le Voyou, monteerde een camera op de bumper van zijn Mercedes en scheurde er om half zes ‘s ochtends mee door de verlaten straten van Parijs. Onder begeleiding van een brullende motor en piepende banden racet de kijker langs de Arc de Triomphe, Opéra Garnier, Place de la

C’était un Rendez-vous is te vinden op YouTube. p

Soms is Parijs niet alleen het decor van een film, maar eist de stad zelf de hoofdrol op. Voor Paris je t’Aime (2006) werden achttien korte films gemaakt, die allemaal afspelen in een ander arrondissement en zijn gemaakt door een andere regisseur. Met kanonnen als de gebroeders Coen, Alfonso Cuarón, Alexander Payne en Gus Van Sant leverde dit een prachtige film op met beroemde en minder bekende stukjes Parijs. Van de metro tot de Seine en van Père Lachaise tot Montmartre - wie Parijs wil leren kennen heeft aan Paris je t’Aime de ideale reisgids. Toch bevat de mozaïekfilm niet alle beroemde plekken van Parijs. Het Louvre ontbreekt bijvoorbeeld, maar dit gebrek aan aandacht wordt in The Da Vinci Code ruimschoots goedgemaakt. Regisseur Ron Howard had voor de verfilming van Dan Brown bestseller zelfs toestemming gekregen om in het museum te filmen, maar voor de scènes met de Mona Lisa moest de filmmaker een replica gebruiken.

Eiffeltoren Geen Parijs zonder haar beroemde Eiffeltoren, symbool van de stad en een sterk staaltje constructie. Geen Amerikaanse film in Parijs zonder deze ranke toren ergens in beeld. Meestal is de blikvanger te zien vanuit het raam van een hotel of appartement, maar ook als decor voor een romantische ontknoping of spannende achtervolging. Een greep uit de films waarin de Eiffeltoren meer is dan een sfeervol plaatje in de achtergrond. · A View to a Kill (1985) - James Bond (Roger Moore) vecht zijn weg in, op, door, onder en over de toren met May Day (Grace Jones), maar krijgt haar niet te pakken dankzij haar basejump. · Rush Hour 3 (2007) - Jackie Chan en Chris Tucker binden de strijd aan met de triaden en sprin-

gen tussen de stalen balken op duizelingwekkende hoogte. · Team America: World Police (2004) - In hun jacht op terroristen blaast het Team de Eiffeltoren op met een bazooka. De toren valt om en vernielt daarbij ook nog de Arc de Triomphe. · War of the Worlds (1953) - De marsmannetjes vertonen hun macht onder meer door de Eiffeltoren en grote delen van Parijs te vernietigen. · Superman II (1980) - Loïs Lane (Margot Kidder) valt bijna dood in een lift van de Eiffeltoren, waarin terroristen een atoombom hebben verstopt om de toren en de stad mee op te blazen.

Soms eist de stad zelf de hoofdrol op Parijs, maar toch niet Parijs is niet alleen de lichtstad, hoofdstad van de liefde (en van Frankrijk), maar ook een klein stadje in het noorden van Texas. Wim Wenders’ Paris, Texas verwijst naar dit stadje, hoewel het zich er niet afspeelt, noch is opgenomen. Het Texaanse Parijs komt slechts voor op een foto van hoofdpersoon Travis, gespeeld door Harry Dean Stanton, en laat een woestijnlandschap zien. Ook dit is niet in lijn met het werkelijke Paris, Texas dat in de bossen ligt. En dan is er natuurlijk nog die andere Paris. De blonde hotelerfgename, feestbeest en ‘zangeres’ en ‘actrice’. Paris Hilton kreeg na een cameo als zichzelf in Zoolander (2001) de smaak te pakken en trakteerde ons op karakterrollen in topfilms als Nine Lives, The Hillz, House of Wax, Pledge This, The Hottie and the Nottie en de homevideo One Night in Paris! Afgezien van House of Wax en haar eigen sekstape staan al deze films stevig in IMDB’s bottom 100. The Hottie and the Nottie doet zelfs een gooi naar aller-slechtste film ooit, maar strandt met een 1, op de tweede plaats in deze lijst. Toch hebben wij er vertrouwen in dat zij binnen afzienbare tijd die felbegeerde eerste (laatste) plaats zal bemachtigen. p

Onderbelicht

Igby Goes Down (2002) Ryan Philippe is vanaf komende week te zien in de dramatische anti-oorlogsfilm Stop Loss. In deze film is hij heel wat jaartjes jonger te zien in een interessante bijrol.

leeft hij van dag tot dag, zonder een werkelijk doel in zijn leven. Hij ontmoet uiteenlopende figuren, zoals de minnares van zijn peetvader Rachel (Amanda Peet) en de structureel verveelde Sookie (Claire Danes), waarmee hij een ‘deeltijd relatie’ onderhoudt. Maar feitelijk dienen al zijn avonturen maar één doel: voorkomen dat Igby goes down.

Koen van Otterdijk Regisseur Burr Steers begon zijn carrière als acteur en was als zodanig te horen in Reservoir Dogs en te zien in Pulp Fiction. Na nog twee acteerklussen besloot hij zelf een verhaal te schrijven en dat vervolgens ook te regisseren. Het resultaat van dit besluit werd Igby Goes Down, een verhaal gebaseerd op het boek The Catcher in the Rye. In dit boek staat de tiener Holden Caulfield centraal, die worstelt met zichzelf en zijn omgeving. Het boek geeft een beeld van een opgroeiende tiener, maar ook van de mogelijke leegheid van het bestaan. Niet bepaald opbeurende literatuur dus. Maar niet gevreesd, want ondanks eenzelfde soort strekking van de film, wordt deze gelardeerd met een dosis intelligente zwarte humor.

moeder ‘laten inslapen’ is hier een uitstekend voorbeeld van. p Dus: een originele film die even vermakelijk als aangrijpend is.

Cijfer : 7,5 NU OVERAL TE KOOP!

Gevarieerde cast

Kieran Culkin, die destijds 19 jaar oud was, speelt de 17-jarige intelligente rebel without a cause rijkeluiszoon Igby Slocumb. Zijn moeder (Susan Sarandon) gebruikt meer pillen dan Nederland per week exporteert, zijn vader (Bill

Pullman) lijdt aan ernstige schizofrenie en zijn broer is een bevroren emotieloze carrièrejager. En Igby? Die doet waar hij zelf zin in heeft. Als hij zelfs op de militaire academie geen discipline aanleert, vertrekt hij naar New York. Hier

De zeer gevarieerde cast aan acteurs levert in deze film zonder uitzondering een topprestatie. Opvallend is de relatief onbekende Kieran Culkin, die de film zonder zichtbare moeite weet te dragen. Hij geeft Igby een uitstekende mix van rebellie, intelligentie, en jeugdigheid. Ook Susan Sarandon is op dreef als de strenge, aan pillen verslaafde moeder. Verder is Amanda Peet opvallend tragisch als de aan drugs verslaafde maîtresse van Jeff Goldblum en is Philippe uitstekend als carrièrejager. Maar veel credits moeten naar Burr Steers, die op opmerkelijke wijze humor en drama weet te mixen. De grimmige openingsscène waarin Igby en zijn broer hun eigen

WWW.FILMVALLEY.NL

24

Zijn



 
 


Kosten Koper Loenen a/d Vecht Aan het kerkplein van Loenen aan de Vecht staat een monument te koop. Hier woon je rustig met om de hoek de altijd bruisende Vecht. Een stap terug in de tijd.

Paleisje naast de kerk

SIMONE BEST

Simone Best

R

ijdend door de Vechtstreek langs de slingerende rivier, de lommerrijke villa’s en pittoreske dorpjes, krijg je een heerlijk vakantiegevoel. Sloepjes dobberen op het water, restaurantjes hebben hun terras pal aan het water en vooral in het weekend is de weg overgenomen door fietsers. Wonen in dit stukje Nederland is zeer geliefd en daardoor behoorlijk duur en niet voor iedereen weggelegd. Loenen aan de Vecht is een van de charmantste plaatsjes in deze streek. Zodra je de Vecht verlaten hebt, kom je in een wereld waar de oude dametjes het tempo bepalen. Midden op straat schuifelen ze door de hobbelige steegjes en kijken eerst heel langzaam om voordat ze een paar stappen opzij doen om de auto (indringer?) erdoor te laten. Maar Loe-

nen heeft meer te bieden dan oude dametjes. Achter de kerk liggen twee restaurants: Tante Koosje met een groot terras onder de bomen en restaurant De Proeverij. Op het kerkplein staat een oude dorpspomp, buiten gebruik en met een slot erop. Aan de andere kant van de kerk kijkt een bruin-wit hondje (cockerspaniel) vanaf de witte bank uit de grote ramen naar buiten. Het leven heeft hier een rustig tempo en is relaxed. Hier vind je het Grote Genieten, gezien de prijzen van met name het ene restaurant met terras.

nen zijn of een stel. Het huis tegenover de kerk is warm en sfeervol. Je doet een stap terug in de tijd door de ramen die opgedeeld zijn in kleine vakjes, de balkenplafonds en de tegelvloer. De woonkeuken heeft een luxe Boretti fornuis en is handgemaakt in authentieke stijl, com-

Het historische pandje is sfeervol, maar je mag er geen dubbel glas in laten zetten

Handgemaakte keuken pleet met zwart-wit geblokte gootsteen. De lichtblauw geschilderde trap vanuit de woonkeuken gaat naar een gangetje waar twee slaapkamers aan liggen. Een redelijk groot exemplaar aan de achterkant met hoog plafond en veel bergruimte en een kleintje aan de voorkant met uitzicht op het dorpsplein. De badkamer is ook aan de voorkant en vanuit je bad heb je uitzicht op de kerkra-

Het huis dat te koop staat, ligt pal tegenover de ingang van de kerk aan de Torenstraat nummer 1A. Het is een voormalig diaconiehuis en gebouwd in 1742. De diaconie was het vroegere protestantse armenbestuur. Tijden veranderen en inmiddels is het huis bewoond door een fanatiek paardenpolo-sporter en staat het te koop voor de volgende geïnteresseerde. Dat zou een klein gezin kun-

De afhaalhap: groen en geslaagd Green meals Heb jij al dubbel glas in huis en zonnepanelen op het dak? Spaar je mee voor het bijplanten van bomen, en het behoud van de pandabeer? En afval, scheid je dat goed? Een milieuvriendelijke hybride auto staat er bij jou voor de deur. Of beter nog, je hebt een Greenwheels abonnement? Dan bof je, want dan kun je nu ook afhaalmaaltijden halen die helemaal bij je levens-

stijl passen. Naast je Greenwheels heb je nu sinds een maand of twee ook Green Meals. Een afhaalrestaurantje waar je, jawel, biologische maaltijden kunt afhalen. Gut, laten we met deze rubriek nou ook eens helemaal in de trend blijven. Is nog gezond ook. De winkel is nog maar pas geopend, dus alles ziet er spik en span uit. En de meisjes achter de counter zijn supervriendelijk, want eigenlijk zijn ze al dicht als ik aankom, maar ze vinden het geen probleem om nog een gezonde maaltijd te verkopen. Zelfs niet

al moet ik nog even langs de pinautomaat, want pinnen kun je hier niet. Dan wil ik ook een boel uitproberen, dus ik neem gewoon van alles wat. Dat resulteert in couscous, pastasalade en de stamppot van de dag: aardappelen met wortel en peultjes, met een vleugje citroen en kaas erdoor. En als extraatje, om uit te proberen, de biochips. Wel biologisch, maar toch ongezond. Ha ha. De couscoussalade is heel lekker, standaard zoals je dat van couscoussalade gewend bent. Met peterselie en

men. Tja, je woont hier nu eenmaal hartje Loenen aan de Vecht. Als je dit huis zou betrekken, woon je in een Rijksmonument op een van de meest sfeervolle plekjes in de Vechtstreek. Het plaatsje ligt op vijftien autominuten van Amsterdam, Utrecht en ‘t Gooi. Restaurants, scholen en winkels vind je op loopafstand. Nadeel van een monument is dat je rekening moet houden met een aantal voorwaarden. Zo mag je er bijvoorbeeld geen dubbel glas in laten zetten. Voordeel is dat je in een heel historisch pandje woont. Vroeger bestemd voor de diaconie, nu voor eenieder die graag rustig en een tikkeltje op stand wil wonen. Je hebt geen tuin bij het huis, maar je kunt wel op het autovrije plein voor de deur van de zon te genieten. De stoeltjes staan er al. En de buurvrouw zit er ook al. Het is er heel stil. Op de kerkklok na. p Torenstraat 1A, Loenen aan de Vecht Oppervlakte: circa 100 m2 Vraagprijs: 379.000 euro

Pamela Wilhelmus rozijntjes. Maar de pastasalade, daar vinden we niks aan. Die is eigenlijk gewoon heel erg saai. Biologische schelpjespasta met olijven, paprika, maïs en tomaat er doorheen, maar verder niks. Dat geldt echter weer niet voor de stamppot van de dag. Tjeeminee, nu proef je dat biologisch echt veel lekkerder is dan gewoon. Ik heb niet vaak zo’n lekkere aardappel geproefd, en ze zijn ook niet helemaal kapot gestampt, er zitten nog stukjes aardappel hier en daar. Het vleugje citroensap geeft de pot een frisse

smaak zodat we in deze zomerse periode toch niet het idee hebben dat we winterkost aan het eten zijn. Echt goed gewoon en het is ook nog eens helemaal niet duur. Bovendien krijg je er houten, duurzaam geproduceerde bestekjes bij. Die ongezonde chips, die zijn trouwens ook lekker. Green Meals is wat ons betreft geslaagd. p

Green Meals Lindengracht 158, Amsterdam 020-4272720 Oordeel: 8

Weg 25



 
 


Lastminute Venetië Deze stad staat bekend als een stinkende stad vol toeristen. Toch is de drukte ontvluchten er eenvoudig. Wie de meute mijdt, waant zich in een onontdekt paradijsje. En met die stank valt het best mee.

Een kus op iedere brug Joost Bos

O

nder een parasol bij bar en galerie Paradiso in de Giardini Pubblici vermengt de koele zeewind de geur van het zilte water van de Adriatische zee met het schuim van een perfecte cappuccino. Tijdens de biennale, de tweejaarlijkse internationale kunstmanifestatie, verdringen duizenden kunstliefhebbers zich een paar maanden lang in de verschillende paviljoens in dit park aan de oostelijke punt van de stad. De rest van de tijd ontvlucht een handjevol locals er de plakkerige middaghitte en leest een krantje in het gras onder de oude dennenbomen. Amper tien minuten lopen van het bomvolle San Marcoplein is geen toerist meer te bekennen. Even voor de duidelijkheid, want de topografielessen zijn voor velen vast al ver weggezakt. Venetië is een stad op een eiland. Of beter nog: een hele verzameling volgebouwde

eilandjes die samen een stad vormen. En ja, de verhalen zijn grotendeels waar. Het stikt er van de toeristen in dure gondels en in de zomer voelt de stad door de hitte in combinatie met de hoge luchtvochtigheid tropisch. Je kunt je er door laten afschrikken, of je maakt er een uitdaging van. Want de andere verhalen zijn ook waar. Venetië is één groot openluchtmuseum, het eten is fantastisch en romantiek gebruiken ze hier zelfs om de was mee te doen. Wie even de gebaande paden verlaat, vindt verstilde straatjes, pleintjes en eilanden.

E

maken en dat lukte ze aardig. Ze hadden een live karaoke (met een gammel drumstel van emmers en een gitaar) en konden uit bijna elk land een nummer spelen. Ook wij moesten eraan geloven en hebben een performance neergezet met het

welbekende Potje met vet. Daarna konden we ons weer richten op een bezoekje aan de drijvende bar. We kunnen het niet laten toch een apart stukje over het verkeer te schrijven. Hoofdregel hier schijnt te zijn dat alle belijning en bebording

Spritz is hét middel om het stof uit je keel te spoelen, en lichtelijk beneveld te raken

Maskers De marktstalletjes op het westelijk gelegen Campo (plein) Santa Margherita verkopen vis en groenten in plaats van maskers en andere souvenirs. ‘Kom in de winter of koop een boekje over Venetië, dan zie je alle zogenaamde hoogtepunten zonder in de rij te hoeven staan’, zegt Rita Milan (24) terwijl ze op het terras van een cafeetje aan het plein een pizzapunt dubbelvouwt en er een grote hap uit neemt. ‘Zo hou je meer tijd over om het echte Venetië zoals hier in studentenwijk Dorsoduro te zien.’

Waar is... Martijn indelijk weer eens tijd gevonden om een verslag te schrijven. We zitten in Nha Trang, een soort Costa Del Vietnam waar later deze maand de Miss Universe Verkiezing wordt gehouden. Het dorpje zelf is een typische badplaats. Veel hotels en bars. De ligging is geweldig, mooi strand, verschillende eilanden voor de kust en bergen achter ons. De temperatuur is ook heerlijk, naast een steady

om het stof uit de keel spoelen. Het ijskoude mengsel van campari, prosecco en mineraalwater drink je staand aan een barretje op een klein schaduwrijk pleintje. Om vervolgens lichtelijk beneveld door te dwalen. Auto’s mogen in de oude stad niet komen. Alles wat de rest van de wereld via de weg doet, gebeurt hier met de boot. Dus is er een groenteboerboot, een taxiboot, boten met bouwvakkers, een postboot maar ook verschillende ambulance- en brandweerboten die van tijd tot tijd

met loeiende sirenes door de kanalen racen. When in Rome, do like the Romans. Voor Venetië geldt hetzelfde. Neem dus de vaporetto oftewel de waterbus als je geen zin hebt om te lopen. Deze boten stoppen bij haltes door de hele stad en verbinden de verschillende stadsdelen en eilanden met elkaar. Prima om ergens te komen, perfect om de stad te zien. Een dag onbeperkt varen kost €14. Fijne bijkomstigheid is de frisse wind die voor verkoeling zorgt. In tien minuten is de vaporetto met alle andere toeristen- op glasblazerseiland Murano. Stap liever een halte eerder uit voor een bijzonder stil paradijsje. Het ommuurde begraafplaatseilandje San Michele staat vol stapelgraven: vanwege ruimtegebrek worden urnen en kisten hier tot wel negen lagen hoog in tombes weg gemetseld. Dat klinkt enger dan het is: de foto’s van de overledenen en de ontelbare kunstbloemen geven deze serene plek een bijna feestelijke uitstraling. Venetië blijft de stad van de romantiek én van de bruggetjes. Het is een kleine moeite je liefje te overtuigen dat naar goed Venetiaans gebruik op het hoogste punt van iedere brug gekust moet worden. p

Verdwalen in Venetië is een fluitje van een cent: loop een willekeurig straatje in en na het omslaan van twee hoeken is het doodstil. Maar écht verdwalen is onmogelijk. Na nog twee hoeken, een hofje en een steegje dat plotseling doodloopt op een kanaal, volgt altijd weer een drukkere straat. Spritz is hét middel

33 graden blaast er een heerlijk koel windje. Afgelopen dagen hebben we dan ook besteed aan het op strand liggen, boottocht maken, snorkelen, modderbadje nemen en verschillende excursies naar de plaatselijke horeca. De boottocht verdient nog een nadere toelichting. Het stond (hoorden wij later natuurlijk) bekend als de booze-cruise. In ieder geval probeerden ze ons de hele dag te ver-

martijnenaike.waarbenjij.nu NAAM: Martijn (29) LAND/PLAATS: Vietnam, Nha Trang DOEL: avontuurlijke reis PERIODE: langer dan 2 maanden

WHAT TO DO Doen Koop voor €14 een dagkaart voor de waterbus en ontdek de stad vanaf het veel koelere water.

Slapen Residenza Ca’ San Marco, Calle de le Balote. Klein hotel in een stil steegje in het midden van de stad. Handbeschilderde bedden en badkamers mét whirlpool. Niet de goedkoopste optie, wel een goede deal in duur Venetië.

Eten Osteria Vecio Fritolin, Calle della Regina. De chef zoekt eigenhandig de mooiste verse vis en groenten uit voor zijn traditioneel Veneziaanse gerechten. Osteria La Zucca, Santa Croce. Vooral veel vegetarische gerechten. Lekker licht voor een warme avond.

Vliegen Vanaf Düsseldorf Weeze met Ryan Air (goedkoopste optie) of vanaf Schiphol met Transavia.

op de weg suggestief is. In de praktijk betekent dit dat bijvoorbeeld een lijn op de weg kan worden gezien als scheiding van rijbaan, maar dit is niet noodzakelijkerwijs het geval. Ook zebrapaden zijn er wel, maar worden niet gebruikt. Je steekt willekeurig over en kijkt de tegemoetkomende bestuurders aan en negeert alle gebaren en geluiden. Bij elk vervoersmiddel schijnt gas geven en toeteren het belangrijkste te zijn, de rest is van ondergeschikt belang. Ten slotte is het hier een nationale sport om zoveel mogelijk spullen of personen op een auto, brommer of fiets te proppen en daar zijn ze behoorlijk creatief mee. p

26

Doen



 
 


Buiten Spelen

Klompenpaden Misschien is het je opgevallen dat je in Nederland steeds vaker mensen door de weilanden ziet lopen, veelal op plaatsen waar dat voorheen niet het geval was. En dat zal alleen maar toenemen doordat er in Nederland een organisatie – Landschap Erfgoed Utrecht - actief is die boerenland, landgoederen en natuur aan elkaar aan het knopen is. Onder de naam ‘klompenpaden’ is de organistie begonnen met de aanleg van wandelpadden in de provincie Utrecht, maar inmiddels zijn de paden ook uitgebreid naar Gelderland en Zuid-Holland. Iedere route is bewegwijzerd met een bordje (herkenbaar aan een paar klompen) en stickers (in de dorpen). Op de website www.klompenpaden.nl kun je alle routes vinden plus gratis downloaden.

Paddleboarden

De oude Hawaiianen vonden het uit, de moderne Hawaiianen bliezen het stof er af en daardoor hebben wij er weer een nieuwe trend bij: stand up paddle boarden, dat naast een nieuwe watersport ook een nieuw werkwoord heeft opgeleverd: ‘suppen’. Je staat op een groot surfboard en beweegt je voort met een peddel. Ideaal voor op

zee, waarbij je handig gebruik kunt maken van de golven, maar ook op een meer of een rivier is paddleboarden een superervaring. De nieuwe sport geniet inmiddels wereldwijd belangstelling, ook in Nederland. Meer info: www. sportshopdomburg.nl, www.surfzandvoort.nl, www.hartbeach.nl, www. surfschoolhoekvanholland.com

Tour du Monde

Prinsestraat 49 - Den Haag

Eerst Parijs zien en dan sterven. Deelnemen aan de Tour de France is de ultieme droom van iedere wielrenner. Overal ter wereld koersen renners met dat doel voor ogen. Met ‘Tour du Monde’ presenteert de Kunsthal een overzicht van veel minder bekende wielerrondes die fotograaf Chris de Bode in Colombia, Cuba, Senegal, Eritrea, Qatar en China maakte. De Bode portretteert de landen waar de wielerrondes verreden worden, de bezwete lijven, de valpartijen en de ontlading bij de finish. Beelden die, waar ook ter wereld hetzelfde zijn en bij de wielersport horen, maar gemaakt op onbekende locaties met anonieme hoofdrolspelers. Fotoexpositie in de Kunsthal in Rotterdam tot en met 7 september. www.kunsthal.nl

www.getsalt.com Deze activiteiten zijn samengesteld door de redactie van Salt magazine, het blad voor mensen die op zoek zijn naar een smaakmaker voor een avontuurlijk leven. www.getsalt.com

terecht, want elke type klant kan hier iets moois vinden of op zijn minst zijn ogen uitkijken. Tribal art duidt kunst uit Oceanië, Afrika en Indonesië aan. Je vindt hier maskers, beelden, sieraden en andere objecten. Zowel echte verzamelaars als interieurdesigners of gewoon geïnteresseerden kunnen hier hun hart ophalen. Overigens worden hier alleen oude voorwerpen verkocht die ook oorspronkelijk in een ritueel gebruikt zijn.

Safari Club Boulevard Paulus Loot 2 - Zandvoort

Afrikaanse kunstenaars leiden ons terug tot de essentie van de beeldende kunst: emoties en spiritualiteit. Wat daar voor prachtigs uitkomt, is te vinden in galerie Chiefs and Spirits, waar het werk van de meest getalenteerde Afrikaanse kunstenaars is verenigd in. In de sfeervolle galerie vind je unieke schilderijen, zeefdrukken, beelden en keramiek. Het is tevens de thuisbasis voor de veel geprezen Nigeriaanse kunstenaar Toyin Love die door het openen van de galerie een positiever beeld van Afrika in Europa wil neerzetten.

Tribal Design Nieuwe Spiegelstraat 52 - Amsterdam

Allerlei verschillende soorten klanten komen naar deze fantastische zaak met een prachtige tribal art collectie. En

Dansen tegen Carolijn Braeken Veel tienermeisjes dromen van een borstvergroting, liposuctie en botox. Het schoonheidsideaal wordt door de media sterk opgelegd aan onzekere pubers. Met het thema ‘Beauty is in the eye of the beholder’ staat mediamanipulatie centraal tijdens Extrema Outdoor 2008.

Boodschappen Galerie Chiefs and Spirits

Muziek

E

xtrema Outdoor is een gigantisch festival met ’s werelds beste elektronische muziek, verdeeld over tien stages. Houseliefhebbers kunnen los gaan op Fedde Le Grand & Funkerman, Ricky Rivaro, Bart B More, Hitmeister D en Eric de Man. Minimal technofans kunnen hun hart ophalen bij Richie Hawtin, Magda en Troy Pierce. En technofreaks kunnen Dave Clarke, Carl Graig en Josh Wink komen bewonderen. Voor de underground aanbidders is plaats gemaakt voor Boys Noize, The Subs en Milanese. En dit is slechts een greep uit de vele artiesten. Maar het is niet alleen feesten. Bij dit evenement is ruimte gemaakt voor een dieperliggende gedachte. Dave van Dalen van Extrema vertelt: ‘Ieder jaar kijken we naar wat er onder de mensen speelt en wat hen en ons bezighoudt. Zo hebben we een aantal jaar geleden door terrorisme en 11 september de aandacht gevestigd op verbroedering. Mediamanipulatie is anno 2008 hot: aan elke foto die we in magazines tegenkomen en elke film die we zien, is gesleuteld. Met als gevolg dat iedereen gaat twijfelen aan zijn/ haar uiterlijk. Dit jaar komen we met het thema beauty is in the eye of the beholder. Schoonheid is subjectief en iedereen is al mooi genoeg van zichzelf, wat iedereen lijkt te vergeten. We proberen de bezoeker er weer bewust van te maken dat iedereen uniek is’. Betekent dit dat de Extremabezoeker Dove-achtige campagnes te wachten staat en voorafgaand aan elke dj-set tien keer ‘Ik mag er zijn’ moet zeggen? ‘Voor de oplettende bezoeker komt het thema duidelijk

naar voren. We weten dat vrijwel iedereen voor de muziek komt en leggen daarom het onderwerp er niet te dik bovenop. Maar wie verder kijkt dan zijn neus lang is, ziet overal verborgen luiken, bijvoorbeeld in de flyers en de decors. Zo zijn er op de flyers landschappen met, op het eerste gezicht, onschuldige schapen te zien. Maar wie iets langer kijkt, ziet dat deze dieren wolvenkoppen hebben, een van de vele metaforen van mediamanipulatie.’

Groen en roze Dat in de titel van deze editie het woord ‘beauty’ voorkomt, wil niet zeggen dat minder mooie artiesten dit jaar overgeslagen zijn. ‘We richten ons juist op de gedachte dat schoonheid niet puur gebaseerd is op uiterlijk vertoon. Overal zit schoonheid in. Waar we bij de selectie van dj’s opgelet hebben, is dus kwalitatieve aantrekkelijkheid en dat is volgens mij aardig gelukt!’ Wie alvast een indruk van de aankleding van het festival wil hebben, kan een kijkje nemen op de indrukwekkende site van Extrema. ‘De kleuren groen en roze zullen duidelijk aanwezig zijn. Het wordt een heel kleurrijk en vrolijk geheel dit jaar.’ Als bezoeker hoef je niet mee te doen aan deze kleurenparade, er is geen dresscode. ‘Maar ieder jaar zien we weer dat veel bezoekers op eigen initiatief creatief met ons thema aan de slag zijn gegaan en dit terug laten komen in hun kleding. Dat is altijd erg leuk om te zien, ik ben benieuwd wat ik dit jaar weer zal tegenkomen’. Traditiegetrouw sluit Extrema Outdoor, dat ook dit jaar gehouden wordt aan het water van recreatieterrein Aquabest bij Eindhoven, op een spetterende wijze af. ‘Aan het einde van de avond komen drie stages bij elkaar op het water en zal René Amesz een live show geven. Dit belooft het hoogtepunt van de dag te worden, waarbij de aanwezigen hun ogen niet zullen geloven.’ p Extrema Outdoor, 19 juli in Best (bij Eindhoven). Info: www.extremaoutdoor.nl Op Extrema Outdoor hoor je ‘s werelds beste elektronisch

Lekker live Ted Nugent 12 juli, Melkweg, Amsterdam

Gitarist Ted Nugent wordt dit jaar zestig jaar oud. Of de Amerikaan op z’n zestigste minder zal rocken is de vraag; nog steeds tourt ‘The Nuge’ over de hele wereld. Met meer dan 35 miljoen verkochte albums is er dan ook geen reden tot klagen. Met grote grote regelmaat maakt de bijna bejaarde inwoner van Michigan albums. Zijn 31e en meest recente album Love Grenade verkoopt echter tegen de verwachting in erg slecht. Helaas, want het album is zo slecht nog niet! Afgeschreven of nieuw leven ingeblazen? Bepaal het zelf, vanavond in de Melkweg! Dat de heerlijke sferen, fijne uitstraling en warme kleuren van Afrika ook gewoon in Nederland te vinden zijn, bewijst de Safari Club op het Zandvoortse strand. In tropische sferen kun je hier behalve ontspannen ook heerlijk eten. Vooral de specialiteiten van de grill doen het goed. Neem de Safari Spies, bereid met exclusieve vleessoorten als springbok, struisvogel, antilope en krokodil, middenin een decor van Afrika. Als de zon dan in de zee zakt en je geniet van een Afrikaanse avond zou je bijna vergeten dat je nog in Nederland bent.

Meer informatie bij:

North Sea Jazz 11-13 juli, Ahoy’, Rotterdam

Met 1.200 artiesten per jaar, 23.000 bezoekers per dag en vijftien podia is wel duidelijk waar de jazz-liefhebber zich dit weekend moet bevinden. Gisteren begon het North Sea Jazz festival in Rotterdam. Maar niet alleen voor jazzfanaten is het festival interessant. Met huidige hippe acts als Gnarls Barkley, Alicia Keys en Mark Ronson valt er voor hen niets te klagen. Ook het ingenieuze The Mars Volta mag niet gemist worden. Andere acts die het bekijken waard zijn, zijn onder meer Zappa Plays Zappa, Joe Jackson en Angie Stone. En anders één van de andere 1.193 acts!



 
 


Doen 27 Filoscoop

12 - 19 juli

liposuctie KREEFT In het Circus van de

Liefde & de Lust sla je opnieuw een modderfiguur. Geef het nou maar op, Kreeft. Als je straks als een halve plant bestaat, en in een rolstoel door het leven gaat, behoedzaam voortgeduwd door de verpleegsters, pas dan lopen de vrouwen je achterna.

LEEUW Die hardnekkige commentaren over je omvang en je zogenaamd ongezonde manier van leven hoef je echt niet te pikken, Leeuw. Dikke mensen hebben dan wel een korter leven, maar ze eten langer. MAAGD Van een vervelend sms’je raak je danig van slag. Komt het nog goed tussen jou en die (schoon)familie van je? Advies van Jupiter: blijf optimistisch en geloof in de bevrijdende invloed van het pessimisme. WEEGSCHAAL Een collega beschuldigt je van luiheid op een afdeling vol bezige bijen. Niks van aantrekken, Weegschaal. Vertel hem dat een bij het nooit zo druk heeft als het lijkt: ze kan nu eenmaal niet langzamer zoemen. SCHORPIOEN Heel verstandig om dit weekeinde te matigen met drank, Schorpioen! Maar we gaan nu toch niet met een Clausthaler op het terras zitten hè? Bier zonder alcohol, dat is als een beha aan een waslijn: het beste is eruit. BOOGSCHUTTER Vrouwe lijke Boogschutters beleven een topweek, maar komen uiteindelijk toch van een koude kermis thuis. Niets nieuws onder zon, Boogschutter. Als een man geen ambitie heeft, is hij een loser. Als een vrouw wel ambitie heeft is het een berekenende teef. WATERMAN Consuminderen? Zulke fratsen zijn niet aan jou besteed, Waterman. Je kooplust neemt deze week idiote vormen aan. Tip van de sterren: probeer je brutolevensstijl te verzoenen met je nettoinkomen. En loop voorbij aan de schoenenwinkel. he muziek.

MIKE BREEUWER

DJ Guide

Erik Luyten

In bed met Erick E en MC Pryme Jack Johnson 13 juli, Zuiderpark, Den Haag

Wat begon als een veelbelovende carrière in de surfsport, liep toch wat anders voor Jack Johnson. Door een blessure moest hij noodgedwongen afscheid nemen van de sport die bijna iedereen op Hawaii beoefent, en werd de surfplank aan de wilgen gehangen om de gitaar daarvoor in de plaats te nemen. Met succes; in 2001 kwam de debuut plaat Brushfire Fairytales, maar de echte doorbraak kwam met de derde uitgave In Between Dreams met onder meer de grote hit Sitting, Waiting, Wishing. De heerlijk luchtige songs van de Hawaïaan deden het eerder al goed in een vol Paradiso en Heineken Music Hall, nu mag Jack Johnson de zon laten schijnen in Den Haag. En dat zal hem vast lukken.

I

bizavibes knallen de speakers uit tijdens een nieuwe editie van In Bed With Space op vrijdagavond 18 juli in Panama. Sin Plomo (resident dj Space Ibiza) is net als bij de vorige editie van de partij en dit keer zal hij worden vergezeld door Erick E. In de combinatie met MC Pryme’s stomende vocals zal de dansvloer van de main area flink ‘spacen’. In de studio vindt een battle plaats: Chickz with Skillz (W&DY) versus Boyz with Skillz (Oz Romita). Deze back to back battle zal worden begeleid met vocalen van MC Tjo-Kwan en MC Pryme. Ibiza in Panama voorspelt weer een ouderwets, zeer plaatselijk hogedruk gebied waar men op het originele eiland jaloers op kan zijn. Sin Plomo, de Spaanse top-dj, is onmisbaar op In bed with Space. Achter de decks van Space, een van de bekendste clubs op Ibiza, is Sin Plomo vaak terug te vinden tijdens onder andere de ‘We love Sunday’s at Space’ en met zijn eigen feest ‘Day Off’. Sin

Erick E

MC Pryme Deze gewilde mc is begonnen als rapper in 1989 in de hiphopscene met de groep King Bee. Na een aantal hits die op verschillende (inter)nationale charts hoog eindigden en een Stanton

VISSEN We liegen het luidst als we tegen onszelf liegen, Vissen. Durf dit weekeinde eindelijk eens de waarheid onder ogen te zien en vraag je af: ligt mijn hart werkelijk bij het werk dat ik nu doe? RAM Onverschilligheid is een beroerd smeermiddel voor je relatie, Ram. Als je partner je wil meetronen naar tentoonstelling of concert, zeg dan niet bij voorbaat nee. Bedenk: er zijn geen oninteressante dingen. Er zijn alleen ongeïnteresseerde mensen.

Slomo, ook wel Dieter Kornherr, woont en werkt al jaren op het partyeiland en heeft een van de meest cruciale skills in zijn bezit: het aanvoelen van de vibe van het publiek.

Dj Erick E zal ook zijn draaikunsten vertonen op 18 juli. Erick E’s carrière begon in 1986 in de hiphopscene van Amsterdam. Na drie jaar wierp dit zijn vruchten af en won hij de Dutch DMC Championship. Hierna veranderde de muziekindustrie en Erick speelde daar prima op in door een eigen feest te lanceren. Dit was een groot succes en zijn sterrenstatus bleef rijzen. Zijn huidige concept, Sneakerz, is na enkele jaren nog steeds een groot feest, maar Erick is betrokken bij veel meer spannende muzikale projecten.

STEENBOK Dat je je zinnen hebt gezet op iets wat onbereikbaar lijkt, draagt niet bij aan een goed humeur, Steenbok. Volg liever de kinderlogica die zegt dat je je ouders nooit om een hondje moet vragen (vraag een broertje, dan krijg je een hondje).

Award in 1990 besloot deze MC één jaar over te stappen naar de Sonic Surfers waar hij front-man werd. Hij belandde in de housescene en ze gaven hem de kans om nieuwe dingen uit te proberen en te freestylen. MC Pryme was born. Hij kocht zijn contract uit en ging solo en leeft slechts met één simpele regel: Anything goes, when it comes to flows. MC Pryme zal het publiek van In Bed With Space versteld laten staan. p Lees het volledige artikel op www.djguide.nl

STIER Een week waarin je zult moeten redden wat er nog te redden valt. Maar waarom zou je de boel niet grandioos in de soep laten draaien, Stier? De kwaliteit van je mislukkingen is immers even belangrijk als die van je successen. TWEELINGEN Een depressieve vriend klopt bij je aan voor mentale steun. Vertel hem dat hij de broek des levens moet ophouden met de bretels van de hoop. Vindt hij dit een wijze les? Zeg dan de vriendschap op. Welke grote en kleine denkers raadpleegden deze week voor u de sterren? Mail uw antwoord aan fi[email protected] en maak kans op een boekenbon van 25 euro.

28

Doen



 
 


DE NIEUWE VIJFTIGERS

Dunne dasjes Sinds dit spruitjeskabinet ons land gijzelt, gist er een revolutie in de lage landen. Het verzet komt van modebewuste kunstenaars. Net als in de jaren vijftig. HOLLANDSE HOOGTE

Modebewuste guerrilla’s: P. Diddy, Jules Deelder, Mark Ronson en Benjamin Herman (rechtsboven).

Mark Koster

D

e nieuwe guerrilla’s praten niet hard, ze dragen ook geen grote knuppel, maar brengen beschaving met muziek, cartoons en columns. ‘Misschien is het geschreeuw wel voorbij en is subtiliteit wel veel effectiever tegen de truttigheid dan grote woorden’, merkt Hans Teeuwen op. De cabaretier stopte drie jaar geleden met het maken van choqueer-theater en staat tegenwoordig in zwart pak en met een dun dasje liedjes van Frank Sinatra te kreunen. ‘Of dat maatschappelijk is, weet ik niet. Daar heb ik eigenlijk niet zo’n mening over’, zegt de cabaretier die ooit met zijn vermoorde vriend Theo van Gogh jazzsessies sponsorde in Toomler, het Amsterdamse kleinkunstpodium. Politiek is hij niet, wil hij niet zijn, grappig evenmin, onderhoudend en amuserend is hij des te meer. En toch. Ergens schuilt nog die rebel, zeker als Teeuwen zingt met die herkenbare, nonchalante timing van Ol’ Blue Eyes. Dan is het ineens weer 1955. Dan is er weer die film, The Man With The Golden Arm, waarin The Voice een junk speelt en Hollywood schrikt van zijn tegendraadse artisticiteit. Dan is er ineens weer dat weldadige zwartwit gevoel voor verandering dat Barack Obama nu oproept. Wie zijn ogen sluit en Teeuwen hoort croonen op de begeleiding van The New Cool Collective (ook in keurige Engelse snit), waant zich in de broeierige jaren kort na de Tweede Wereldoorlog. Jazz giert door het Amerika van generaal Eisenhower, bigbands vol heroïneverslaafden jutten de verveelde jeugd op, terwijl lsd-rokende beatschrijvers een nieuw Nirvana proberen te scheppen met naakte straatliteratuur. Elvis moest nog gaan heupwiegen en die vier jongens uit Liverpool speelden nog met autootjes. In Nederland begint het ook te broeien. W. F. Hermans beledigt in zijn roman Ik heb altijd gelijk (1951) het katholieke smaldeel zo diep dat hij moet zich verantwoorden voor de rechtbank (hij werd – toen nog vanzelfsprekend – vrijgesproken). Jan Peter en zijn maten mogen het blijven ontkennen, maar de pogingen van het kabinet-Grijs I om rust, reinheid en regelmaat in Nederland te herintroduceren roepen historische parallellen op met die dorre opbouwjaren van de kabinetten Drees. Vervang katholieken door moslims, en Hermans door Gregorius Nekschot en we zijn 55 jaar verder, met dit verschil: de schrijver werd nimmer door tien politiemensen van zijn bed gelicht vanwege een paar antipaapse passages.

Bizarre tijden We leven in bizarre tijden. Vergeleken bij de katholiekvijandige scheldkannonades van Hermans zal van Nekschots cartoonisme niet meer overblijven dan een poezelig terzijde in de geschiedenis van het politieke pamflettisme. Als het slagveld dat vibrafonist Lionel Hampton in 1953 tijdens een concert in de Amsterdams Apollohal aanrichtte nú zou plaatsvinden, zou Balkenende waarschijnlijk de noodtoestand afkondigen. Het hossende publiek zakte toen namelijk door de vloer. Ai! Drie jaar

beu en zoekt nieuwe vormen voor vermaak, ver weg van de omroepbaasjes van de publieke zenders die piraten nog steeds buiten willen sluiten. Het gevecht tegen dorre middelmaat en burgerlijke moralisme wordt tegenwoordig gelukkig gevoerd met gevoel voor stijl.

later zou Hampton tijdens een hysterisch nachtconcert in het Concertgebouw zelfs even worden gearresteerd, toen ‘nozems’ in de stoelen stonden mee te schreeuwen met de Amerikaanse entertainer. Die opstandigheid lijkt voorgoed voorbij in de hoofdstad van de goede zeden. Het is niet langer chic om tegendraads, boos en anti-establishment te zijn, terwijl daar méér dan ooit reden voor is. Politici hebben zich ingegraven in hun Haagse schuttersputjes, en gedragen zich als ambitieuze middenmanagers. Ze buigen naar het volk en peilen de mening van de achterban. Wouter Bos heeft zijn das afgeworpen in de hoop te worden herkend door zijn passief-agressieve electoraat. Onechtheid is de norm geworden, lafheid en likkerigheid zijn deugden die iedereen verafschuwt, maar met opmerkelijke souplesse inzet voor eigen gewin. De massa is nog steeds kassa, maar iedereen weet dat het volk je nooit iets teruggeeft en ook nooit wil betalen voor kwaliteit, laat staan voor authenticiteit, want dat herkennen ze pas als het in de uitverkoop is. Waarom zou je bij de kiezer in het gevlei willen komen?

Moderne beatniks

Gewraakte opinies Anno 2008 worden gewraakte opinies niet langer voorgedragen op rokerige poeziëpodia of verspreid via de kolommen van obscure literatuurblaadjes, maar vinden ongecensureerd hun weg via het internet, de nieuwe vrijplaats voor de meningsuiting, al beschimpen sommige mediamannetjes (met weglopend publiek) de internetdiscussies als het ‘afvalputje van de polemiek’. Gevoel voor geschiedenis hebben de nieuwe censuurzeloten in ieder geval niet. Dat Geen Stijl-oprichter Dominique Weesie zich onlangs bij de politie moest melden vanwege een paar pesterige Reve-citaten (uit 1974!!!) op zijn site is niet alleen pijnlijke ironie, maar toont ook aan dat de neo-conservatieven blijkbaar nog iets hebben af te rekenen, zeker als we beseffen dat diezelfde Reve Nederland in 1947 uit zijn bessen-appelmentaliteit wakker schokte met De Avonden. Zo werkt dat blijkbaar. De helden van culturele vernieuwing zijn vaak autodidactische doorbraakkunstenaars of niet-gestudeerde vrijdenkers die nieuwe technologie inzetten om hun woede of onbehagen te uiten. De gevestigde orde heeft nooit van ze gehouden. Toen Veronica en de Tros met radio-uitzendingen vanaf de Noordzee begonnen omdat ze zich niet wilden conformeren aan het stoffige verzuilde mediabestel, reageerde de Hollandse elite even angstig en geschrokken als de sociaal-calvinisten nu op de brutale schotschriften van de internetkwajongens. Waarom toch? Geen Stijl is niet meer dan een nieuw Veronica met de verzetsmentaliteit van de Vijftigers. Weinig academisch en verfijnd, maar wel van de straat en om te lachen. Gerrit Komrij benoemde Geen Stijl in een gewichtig Balie-debat over debatcultuur al eens tot de troonopvolgers van W.F. Hermans. ‘Dat kan schrijven. Daar schiet je voortdurend bij in de lach’. Het zijn de gevatte jongens met de schoolpleinmentaliteit (Reve was een gesjeesde gymnasiast) die ons vaak een betere spiegel voorhouden dan de gestudeerde pijprokers van de cultuurredacties. Niet voor niets is oud-mavo-scholier Hans Teeuwen zijn eigen website gestart met filmpjes. Hij is het bestel

Het verzet komt van straathonden in maatpak

Waar we de punkers met uiterlijke lelijkheid verzet boden tegen de braafheid, hebben de moderne beatniks zich aangepast aan de neo-conservatieve modemores. Succesrapper P. Diddy geeft zelfs toe dat hij zich laat inspireren door Sinatra’s dresscode die hij omschrijft als ‘a statement without being loud.’ Hij is lang niet de enige. Jay Z, Diddy’s even succesvolle concurrent, presenteert zich, ondanks zijn woeste achtergrond, tegenwoordig als een gesoigneerde zakenman, vaak met een sigaar in zijn hoofd. Of kijk naar Mark Ronson, producer van Amy Whinehouse, zeg maar de reïncarnatie Billy Holiday, met zijn dunne dasje en zijn voorliefde voor jazz. Het lijkt op wat Teeuwen zegt: verzet komt niet uit een versterker die op elf staat, maar wordt eloquent rondgefluisterd door straathonden in maatpak uit Savile Row. Benjamin Herman, saxofonist bij Teeuwen en zelf al zijn hele carrière in jasje dasje gestoken, is blij dat de ‘ideologie van de mode’ een plaats heeft heroverd in de kunsten. ‘De pakken die ik koop, kun je eigenlijk alleen in Engeland krijgen, want in Nederland lijkt veel op elkaar. Alles moet voldoen aan een standaard. Vooral op televisie is het gruwelijk. Nergens lijkt nog plaats voor een weird geluid. De terreur van de kijkcijfers maakt alles tot een brave brij.’ Herman, die ongeveer samenspeelde met alle Nederlandse jazzmuzikanten, schreef de soundtrack voor een documentaire over dichter/schrijver Remco Campert, die bij het dichterscollectief van de Vijftigers hoorde. De altist voelt zich schatplichtig aan de oude schrijver. ‘Campert is zo’n productieve man. Dat is gewoon aanstekelijk’, zegt hij. Wat hem vooral fascineert, is de ambachtelijke toewijding. ‘Het valt me op dat mijn generatie zich bekommert om zaken waar ik me niet druk om maak: hypotheek en spullen. Ik zie het om me heen: je stapt in je auto, de file in, je werkt, je komt thuis, je kijkt tv en je geeft in het weekend je geld uit aan dingen die je wilt hebben.’ Herman weigert mee te doen aan deze moderne malaise. Hij heeft nog steeds een minimale woning in Amsterdam en een huisje met zijn vriendin in Rotterdam. Een rijbewijs bezit hij ook nog steeds niet. ‘Ik heb mijn leven erop ingericht dat ik mijn vrijheid kan behouden.’ Ook hij maakt zich zorgen. ‘Nederland was altijd een land een vrijheid. Hier kun je naar geflipte shows op de Wallen. Hier is het niet raar om te blowen. Maar dat verdwijnt. De gekte en het radicale wordt weggeduwd door de massaconsumptie. Zo is de legendarische Surinaamse altsaxofonist Carlo Jones bij het grote publiek niet bekend. Maar hij is wel een van mijn voorbeelden, fantastisch! Waarom is daar geen aandacht voor? RTL Boulevard maakt zich druk om het huwelijk van Rob de Nijs. Straks is Jones dood en dan wordt hij ineens geëerd zonder dat we weten wie hij was.’ Hear, hear! Het wordt tijd voor een strop. Niet om je op te hangen, maar om hem om je hals te knopen. Wel zwart en dun graag. p



 
 


Aynouk Tan

V

oor Gwen Stefani, voor Roisin Murphy en vóór Madonna was er Blondie. Oftewel Debbie Harry: van 1974 tot het uiteengaan van de groep in 1982 wist ze zich te manifesteren als culticoon én stoere stoeipoes van het grote publiek. De band Blondie wist de klanken uit het New Yorkse nachtleven te vertalen naar commerciële, catchy popnummers met elementen uit de rap, rock, disco, reggae en new wave. Niemand kon ze brengen zoals Debbie het kon. Oh Denis doo-be-do I’m In Love With You zong ze zwoel, I’m gonna getcha getcha getcha getcha in One Way

or Another; in Dreaming vertelde ze overtuigd: You Could Tell I Was No Debutante. ‘Debbie is een beest: krachtig en sexy tegelijk.’ Zegt Melanie Bonajo, fotograaf en kunstenaar. ‘Behalve op muzikaal vlak heeft ze barrières doorbroken op maatschappelijk gebied. Eind jaren zeventig gold ze als een van de eerste frontvrouwen van een rockband. Debbie bevrijdde vrouwen uit hun keurslijf; spoorde ze aan hun vrouwelijk seksualiteit in al haar potentie te benutten.’ Bonajo beeldde Dirty Harry voor deze krant af als iconisch figuur. ‘De lijnen in haar gezicht staan symbool voor haar levensloop. Ik heb ze als uitgangspunt genomen voor de altaren en het verbeelden van haar aura. De collages zijn een teken van respect voor haar carrière en de invloed die ze op zovelen heeft gehad.’ Ofwel, heeft. Met bijna veertig zomerconcerten die de popster in het kader van Blondie’s 30-

Scene 29

jarig jubileum geeft, lijkt ze nog lang niet van plan haar microfoon erbij neer te leggen. 16 juli doet ze Amsterdam aan. En dat terwijl ze er 23 juli 2007 nog stond. ‘Waarom wil een band zo hardnekkig voortbestaan als schaduw van zichzelf?’ Vroeg een recensent zich destijds na het concert af. Hij raadt de koningin van de tachtiger jaren eerder de provinciale feestzalen aan: ‘waar gêne wordt gesmoord in een saus van nostalgie en waar Debbie Harry, in de hoofden van de mensen, nog jong, mooi én goed bij stem is.’ Wie de realiteit toch aandurft kan zich alvast voorbereiden op een kleine aanpassing: Debbie reageert sinds een paar jaar enkel nog op de naam Deborah. Blondie. 16 juli in Paradiso, Amsterdam. Aanvang 19.00 uur. Entrée €50. Kijk voor meer informatie op www.paradiso.nl.

Op tv

30



 
 


Hanne Reus

ACHTER HET SCHERM

Giel Beelen ziet eindelijk het licht De stilte was het ergst. Een paar meter onder de grond lag Giel Beelen in een doodskist te wachten tot hij werd opgegraven. Voor het nieuwe televisieprogramma Factor Giel van de VARA liet hij zich onder meer een uur levend onder de grond stoppen. Toen de plof van de laatste schep zand wegstierf, realiseerde de bekende radiopresentator zich hoezeer geluid hem het gevoel geeft te leven. ‘Misschien komt het omdat ik van het praten en de muziek ben, maar die stilte daar was echt dodelijk.’ De bijnadoodervaring is hem niet

in de koude kleren gaan zitten. Het was een van de eerste opnames en dus sowieso wennen. ‘Daarbij ben ik niet echt een televisieman.’ Hij keek op zijn horloge en constateerde dat wanneer hij het codewoord ‘cola’ – zijn favoriete drankje – uit had gesproken, er toch nog meerdere minuten verstreken eer hij het licht weer zag. ‘En wat was ik gelukkig toen het licht in mijn ogen scheen. Ik kon iedereen daar wel omhelzen!’ Want toen Beelen het sein gaf hem op te graven, was hij al ver heen. ‘Ik zag dingen vaag, kon niet meer helder

Factor Giel is elke woensdag te zien om 21:45 uur op Nederland 3 bij de VARA.

denken en liet bijna alles lopen.’ Dat de camera’s elke beweging van hem volgden, daarvan was Beelen zich niet meer bewust. Medische experts die hem bijstonden, hadden een flesje zuurstof meegegeven, omdat het ze onverantwoord leek. ‘Dat vond ik wel weer flauw; als je het doet, moet je all the way gaan.’ Voor het programma is Giel dan ook bereid heel ver te gaan. ‘Maar geen geknutsel aan mijn lijf.’ Plastische chirurgie, tatoeages en piercings ziet hij niet zitten. ‘Niets met blijvend letsel.’ Je kunt je afvragen of bingedrinken daar niet ook toe be-

hoort. Na dertien mixjes had Beelen zichzelf de brancard op gedronken. Onvoorstelbaar dat mensen dit wekelijks doen, verbaast de waaghals zich, die normaal nooit alcohol drinkt. ‘Dat doorzichtige goedje, wodka heet het geloof ik, is echt heel smerig. Zelfs met cola.’ Waar doet Beelen het allemaal voor? ‘Uit nieuwsgierigheid, voor de gein, en en passant kun je mensen aan het denken zetten.’ De begraafactie zette Beelen zelf aan het denken. ‘Ik begrijp nu wel dat dit de grootste angst van driekwart van de bevolking is.’ p

Zaterdag Nederland 1

17.00 17:51 17:59 18:00 18:20 18:25 18:50 19:45

20.00 20:00 20:25

22.00 22:25 23:00 23:55

Socutera: Stichting Rena EénVandaag NOS Journaal NOS Sportjournaal EénVandaag Te land, ter zee en in de lucht Zoovenirs NOS Journaal Bert Visscher: Nee, dan Lourdes NOS Studio Sport NOS Studio Sportzomer Tatort: Nur ein Spiel

RTL7

17.00 17:00 17:30 18:00 19:00

20.00 20:00

22.00 22:45

17:30 17:55 18:00 18:10 19:00 19:35 19:55

20.00 20:00 20:05 20:40

22.00 22:10 23:05 23:26 23:27 23:28

RTL Transportwereld Gek op wielen Sport, levensgevaarlijk! De politie op je hielen! RTL Voetbal: Goal 4 Africa Jason X

17:40 17:43 18:45 19:45 19:50

20.00 20:00 20:15

22.00 22:45 23:03 23:05 23:10

17:05 18:00 18:30 19:00 19:35

20.00

20:25 21:15

22.00

22:00 22:15 22:40

AVRO Kunstuur LLinke Soep Nederland zingt Het Derde Testament Blauw bloed extra Wild China Paul Rosenmöller in... China NOS Journaal Nova Italiaanse filmzomer: A room with a view

17.00 17:00 18:00 19:00

20.00 20:00

22.00 22:45 22:55 23:00 23:30

Buren Kijk uit! Het journaal Vlaanderen vakantieland Het journaal 1000 zonnen Joker- en lottotrekking Het weer Het leven zoals het is: Planckendael De vlaschaard Tour 2008 Het journaal laat Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen Euro millions-uitslagen

17.00 17:00 17:20 17:45 18:35 18:45 18:55 19:20 19:45

20.00 20:00 20:10 20:40

22.00 22:25 23:55

De Tuinruimers Bouw je droom Lachen om home video’s Forrest Gump Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Stealth Fighter

Hier is Ian Brandy & Mr. Whiskers in het Disneyfestival De ongelofelijke avonturen van Kika & Bob Oggy en de kakkerlakken De drie vrienden en Jerry Round the Twist Wicked science Disney classic cartoons Het journaal Vranckx Dalziel & Pascoe

Tagesschau Das Sommerfest der Volksmusik

17.00 17:00 17:05 17:45 18:00 18:30 19:00 19:20 19:25

20.00 20:15

Tagesthemen Das Wetter im Ersten Das Wort zum Sonntag Psycho

21:50

22.00 22:03 22:05 23:55

17.00 17:05 17:20 17:50 18:15 18:45 18:59 19:00 19:45

20.00

20:15 21:05

22.00

22:00 23:30

Making of De brief voor de koning Z@ppSport compilatie De familie Knots Willem Wever NOS Jeugdjournaal Nederland 3 Return to sender All Stars NOS: Tourjournaal Spoorloos verdwenen Van God los North Sea Jazz Festival 2008

17.00 17:25 19:35

20.00

20:30 21:35

22.00

22:35 23:30

17:30 18:15 18:40 19:05 19:30

20.00 20:00 21:10 21:30

22.00 23:00 23:25 23:55

17.00 17:00 17:30 18:00 18:05 18:55 19:30 19:55

20.00

20:00 21:20

22.00

22:20 23:20 23:30 23:35

RTL 5 RTL Autowereld Een plek onder de zon RTL Nieuws Eigen huis & tuin Bestemming Nederland RTL Nieuws RTL Weer Stuart Little 2 De André van Duin show

For richer or poorer Law & Order: Special Victims Unit

The closer Cold case

17.00 17:10 17:30 18:00 19:00 19:40

20.00 20:15

Criminal intent Criminal intent

El Tigre Edgar & Ellen Zoey 101 Icarly Drake & Josh The roast of Pamela Anderson Carpoolers Best of Saturday night live Family guy The office US Malcolm in the middle

22.00 22:25

The suite life of Zack and Cody Hannah Montana Wegmisbruikers! De grote beurt Red Sea Rib Rally Twins In hell

BBC1

17.00 17:45 19:10 19:30

20.00 20:00 21:00 21:50

22.00 22:40 22:55 23:00

17.00 17:00 17:30 18:25 19:15

20.00 20:05 21:05

22.00 22:00

The king of Queens Extreme bruiden Hilton & Richie’s Simple life Age of love Crime Scene Investigation Standoff The jacket

Singing bee RTL Nieuws RTL Weer Airport

Veronica

Comedy Central

17.00

RTL 4

RTL 8

17.00 17:00 17:30 18:00 18:30

20.00

20:20

22.00

22:00

Design Inc Gewoon mooier Van hel tot hotel Short circuit 2 V.I. Warshawski, detective in high heels Blue steel

BBC2 Atletiek Nieuws en weerbericht My family Last choir standing The National Lottery: This time tomorrow Casualty Nieuws en weerbericht National Lottery update Red eye

17.00 17:20 18:00 18:45 19:15

20.00 20:00 20:30

22.00 22:00 23:45

Monk Murder, she wrote Flog it! The weakest link Dad’s army Carry on camping Cor, blimey! Fantabulosa!

Wallander: The African Trois couleurs: Rouge

ZDF Tagesschau Autosport Dr. Sommerfeld - Neues vom Bülowbogen Das Wetter im Ersten Ziehung der Lottozahlen

Nederland 3

Net 5

Canvas

ARD

17.00

17.00

SBS 6

Eén

17.00

Nederland 2

Discovery Channel heute Länderspiegel Menschen - das Magazin hallo deutschland Leute heute heute Weerbericht Unser Charly Bella Block - ...denn sie wissen nicht, was sie tun heute-journal Weerbericht Art of War heute

17.00 17:05 18:00 19:00

20.00 20:00 21:00 21:30

22.00 22:00 23:00

Dirty jobs: Cave biologist Man made marvels China: Beijing Airport Mythbusters: Walking on water Download: The true story of the internet - Browser wars 5th Gear 5th Gear Hot rod apprentice: Hard shine Shop racer Die Ludolfs

COLOFON De Pers op Zaterdag is een uitgave van Mountain Media BV

... Uitgever Gert Jan Laurman Hoofdredacteur Alain van der Horst Art Director Liesbeth Melkert Redactie Tisha Eetgerink, Anna van der Gaag, Jerry Huinder, Mans Kuipers, Derk Reneman, Marius Roos, Britt Stubbe, Robert Vuijsje, Pamela Wilhelmus, Judith Zilversmit Distributie Dick van Geemen Commercieel directeur Hans Blom a.i. Finance Ruud Swart Internet Rik Nizet Ontwerp Cases i Associats Druk Heider Druck GmbH Oprichters Cornelis van den Berg en Jan-Jaap Heij

... De Pers op Zaterdag is de weekendeditie van Dagblad De Pers, een onafhankelijke, gratis kwaliteitskrant die circa 290 keer per jaar verschijnt. De Pers op Zaterdag is verkrijgbaar in winkels, in de horeca en op vele andere locaties. Ontvangt u De Pers op Zaterdag thuis en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 (lokaal tarief) of kijk op www.bezorgingdepers.nl. Aanmelden als bezorger kan op twee manieren: 0900-INTERLANDEN (09004683752, lokaal tarief) of www.bezorgingdepers. nl. Ontvangt u De Pers op Zaterdag in uw winkel en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0203460530 (bereikbaar van 8.00 tot 11.00 uur) of stuur een e-mail naar [email protected] Reageren? Dat kan via [email protected]

Op tv 31



 
 


Tisha Eetgerink Mamma Mia! Je hoeft geen fan te zijn van het songfestival, geen haarbandjes te dragen of een kledingkast vol spandex catsuits te hebben om te genieten van deze verfilming van de overbekende ABBA-musical. Je hoeft zelfs niet van de irritant aanstekelijke deuntjes te houden. Mamma Mia! is

VOORVERTONING gewoon een leuke zomervakantiefilm. Als Sophie gaat trouwen op een Grieks eiland vindt ze dat haar echte vader daarbij moet zijn. Haar moeder Donna (glorieuze rol van Meryl Streep) was nogal een wilde en dus nodigt Sophie, na het lezen van mams dagboek, drie mogelijke vaderkandidaten uit: architect Sam (Pierce Brosnan), bankier Harry (Colin Firth) en schrijver Bill (Stellan Skarsgard). Vrolijk zingen kunnen ze allemaal, maar wie is Sophie’s echte vader? Ons advies: Over-the-top aanstekelijk, ook als je een hekel hebt aan ABBA. In de bioscoop: 17 juli 2008

The Strangers Handen voor je ogen, oren dicht, hard neuriën. Of voor jezelf herhalen: het is

maar een film, het is maar een film. Nou gaat dat laatste niet op voor The Strangers want deze horror is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Mooie mensenkoppel James (Scott Speedman) en Kristen (Liv Tyler) gaan een weekendje weg om hun problemen en relatie te bespreken. Mistige weg, afgelegen vakantiehuisje. Natuurlijk zijn ze daar niet alleen. Middenin de nacht klopt er een gemaskerde vrouw op de deur, die vraagt naar iemand die er niet woont. Ze gaat weg maar komt even later terug met nog een paar gemaskerde vriendjes om het stel 90 minuten de stuipen op het lijf te jagen. Bbrrrrr. Ons advies: Best wel een beetje eng. Geen Center Parcs boeken deze zomer. In de bioscoop: 17 juli 2008

Zondag Nederland 1

17.00 18:00 19:05

20.00

20:00 20:20 21:15

22.00

22:10 22:45 23:40 23:50

NOS Studio Sport Spoed NOS Journaal Hoe?Zo! Tussen kunst & kitsch Andere Tijden Sport NOS Studio Sportzomer NOS Journaal NOS Studio Sportzomer

Nederland 2

17.00 17:00 17:05 17:50 18:55 19:25

20.00

20:00 21:45

22.00

22:30 22:40 23:15

Socutera: Stichting Rena 7th Heaven Derrick Joris Pakketservice 30 Hoog De vriendschap Zembla NOS Journaal Kruispunt North Sea Jazz Festival 2008

Nederland 3

17.00 17:17 17:20 17:45 18:15 18:45 18:59 19:00 19:01 19:30

20.00

20:05 20:45 21:30

22.00

22:05 22:40 23:35

RTL7

17.00 17:30 18:00 18:30 19:00

20.00

20:00 20:30

22.00

23:00

SBS 6 RTL Autowereld Gek op wielen RTL Transportwereld De politie op je hielen! Stom, stommer, stomst! Dogma Swindle

17.00 17:00 18:00 19:00

20.00 20:30 21:30

22.00 22:30 22:45 22:50 23:50

Eén

17.00 17:30 18:00 18:10 18:45 19:00 19:55

20.00 20:15 20:20 21:25

22.00 22:20 23:15 23:35 23:40

Het weer Fata Morgana Witse Tour 2008 Het journaal laat Het weer The bill

17:00 17:03 17:30 18:00 18:30 18:49 18:50 19:20

20.00 20:00 20:15 21:45

22.00 22:45 22:58 23:00 23:30

17:00 17:20 17:45 18:35 18:45 18:55 19:20 19:45

20.00 20:00 20:10 20:55 21:55

22.00 23:30

ARD

17.00

17.00

Droomhuis in de zon De grote verhuizing De 25 meest emotionele tvmomenten aller tijden Wegmisbruikers De smaakpolitie Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Reportage: De allersmerigste beroepen ter wereld Fear Factor

Ian Doug in het Disney festival De ongelofelijke avonturen van Kika & Bob Oggy en de kakkerlakken De drie vrienden en Jerry Round the Twist Wicked science Disney classic cartoons Het journaal Panorama Mountain Kassablanka Lichtpunt: Promised land

ZDF Tagesschau W wie Wissen Gott und die Welt: Josephines Traum - Ein Müllkind in Manila Sportschau Bericht aus Berlin Ein Platz an der Sonne Lindenstraße Weltspiegel

17.00 17:00 17:05 18:00 18:30 19:00 19:10 19:30

20.00 20:15

Tagesschau Tatort: Liebe macht blind Anne Will

21:45

22.00 22:00

Tagesthemen Das Wetter im Ersten ttt - titel thesen temperamente Kuttners Kleinanzeigen

23:35

Droombaan Try before you die Weg met BNN (Oostblok) Nu we er toch zijn op vakantie (Zweden) Spuiten en slikken zomertour Cabaret & co

Net 5

Canvas Vrolijk Vlaanderen Het journaal Schone schijn De rode loper Het journaal - Sportweekend 1000 zonnen

Rataplan Turks voor beginners Turks voor beginners De taarten van Abel NOS Jeugdjournaal Nederland 3 Socutera: Stichting Rena 3e klasse D Alles voor goud

17.00 17:35 18:35 19:35

20.00

20:30 21:25

22.00

22:25 23:20

17:20 18:10 18:35 19:00 19:30

20.00 20:00 20:25 20:40 21:05 21:30 21:31

22.00 22:00 22:30 23:20 23:50

17.00 17:00 18:00 18:10 18:50 19:00 19:30 19:55

20.00

20:00 20:30 21:30

22.00

22:30 t

RTL 5 Jong geleerd RTL Nieuws Life & cooking Sponsor Bingo Loterij: De winnaars Help, mijn man is klusser! RTL Nieuws RTL Weer

Model in 1 dag Charmed October Road Ghost whisperer Medium Supernatural Law & Order: Special Victims Unit

El Tigre Sportlets Zoey 101 Icarly Drake & Josh Scrubs The world stands up Family guy The office US Britain’s finest The IT Crowd

17.00 17:10 17:35 18:00 18:45

20.00 20:30

22.00 23:55

17:30 18:05 18:35 19:25

20.00 20:30 21:00

22.00

22:30 23:00 23:20

Disney’s The Legend of Tarzan Galactik Football The young ones The honeymooners Heat Bottom

17.00 17:05 18:00 18:30 19:00 20:00

20.00 21:00

Inga Lindström: In den Netzen der Liebe heute-journal

22.00 22:00 23:00

20.00 22.00 22:50 23:50

Opening soon Huisdokter Project Catwalk Vrienden houden huis Coleen’s real women Two for the money Joling & Gordon over de vloer Opening soon

RTL 8

17.00 17:00 17:30 18:30 19:30

20.00

20:30

22.00

22:55

DVD today Van etter tot engel De zwaan: Extreme makeover De perfecte partner?! Music of the heart Deadly visions

BBC2 Songs of praise Last of the summer wine Doctor Who Doctor Who Nieuws en weerbericht George Gently The vicar of Dibley Nieuws en weerbericht Commercial breakdown with Jimmy Carr

After you’ve gone No Angels Carpoolers Frasier

Discovery Channel heute ZDF SPORTreportage ML Mona Lisa ZDF.reportage heute Berlin direkt Terra X

17:00 17:30 18:00 19:00 19:30

Man/Vrouw

BBC1

17.00

17.00

20:30 NL Vertrekt Midlife crisis BankGiro Loterij: De gemene deler

Veronica

Comedy Central

17.00

RTL 4

Die Ludolfs How it’s made How it’s made American chopper: Byron Nelson Mythbusters: Western myths Survivorman: Labrador Ultimate survival: Namibia Future weapons: Alaska special

Inspector Barnaby: Erben oder sterben? ZDF-History

Project Catwalk RTL 5, 18.00 uur

17.00 18:30 21:00 22:00 23:20

20.00 20:00 20:30

22.00 22:00 23:45

Atletiek Top gear Long way round Pulp fiction Dad’s army Carry on camping Cor, blimey! Fantabulosa!

$%f"_$+\g^[%##+ h[WdVSSYeWXWWefW` A[\_WYW`

@WWfXd[W`VeZShW

Xg`W`

\akfZW_ge[U

iii!h[WdVSSYeWXWWefW`!`^