Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
[Uitzending nr.1: Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis]
De Bijbel lezen? Waarom zou een mens dat doen? U moest er gewoon eens een keer bij zijn als er ergens in de wereld een groep mensen voor het eerst een Bijbel krijgt in de eigen taal. De vreugde in hun ogen en de eerbied waarmee ze het eerste exemplaar in handen nemen, dat werkt aanstekelijk! Aan alles kun je zien hoe belangrijk dit moment voor deze mensen is. Dit is waar ze naar hebben uitgekeken! En waarom? Omdat ze nu tenminste mee kunnen praten over de mooie verhalen of meer te weten komen over de mensen uit de tijd van de Bijbel? Of omdat ze nu beter hun eigen wortels en cultuur leren begrijpen? Nou, dat kan allemaal maar, als dat alles is, gaat het boeiende er wel heel gauw af. Want wat Bijbellezen vooral zo boeiend maakt, is dat je er veel méér van kunt verwachten dan je denkt. Want de Bijbel is namelijk vóór alles: Gods manier om Zichzelf aan mensen bekend te maken. Door erin te lezen, ontdek je steeds meer over wie én hoe God is. Hoe je Hem kan leren kennen en wie Jezus Christus is.
Alle tijden door is er eigenlijk behoefte geweest om de Bijbel te kunnen lezen in de eigen taal. Zo is men al heel vroeg begonnen de oude teksten om te zetten in andere talen dan Hebreeuws of Grieks. Een heel belangrijke vertaling uit de vroege tijd is de vertaling van de Hebreeuwse tekst in de omgangstaal van die tijd: het Grieks. Men noemt deze vertaling de Septuagint. Septuaginta is het Latijnse woord voor zeventig. Het verhaal gaat namelijk dat zeventig mannen gedurende zeventig dagen aan de vertaling hebben gewerkt. Men vermoedt dat de vertaling is ontstaan tussen 250-100 v.Chr., precies de tijd waarin het Grieks de 'wereldtaal' werd.
De joden hebben nooit veel waarde gehecht aan deze vertaling, maar voor de verbreiding van het christendom was zij erg belangrijk. Enkele eeuwen later is, tengevolge van de politieke omstandigheden, nog een andere taal belangrijk geworden: het Latijn, de taal van de Romeinen.
TTB – NL – TWR – CW
1
Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
Langzaam maar zeker verdrong het Latijn het Grieks als wereldtaal en daarom kreeg men ook behoefte aan een Bijbelvertaling in het Latijn. Nu waren er in de loop van de tweede en derde eeuw na Chr. al verschillende Bijbelgedeelten in het Latijn vertaald. Hoewel die nooit één geheel zijn geweest, noemen we die verzameling van losse Latijnse Bijbelgedeelten de Vetus Latina of wel de 'Oude Latijnse'.
Bijzonder belangrijk is het werk geworden dat op een gegeven moment werd aangepakt door Hieronymus (overleden in 420). Hij kreeg de opdracht om die oude Latijnse vertalingen te verbeteren. Doordat hij heel goed Hebreeuws en Grieks kende, heeft hij in zijn eentje een hele nieuwe vertaling in het Latijn gemaakt. Een geweldig karwei! Later heeft men deze vertaling van Hieronymus de naam Vulgata gegeven. Dat betekent de 'algemene', de meest gebruikte vertaling. Dat is ze ook erg lang in de Rooms Katholieke kerk gebleven.
Op een gegeven moment zijn er ook vertalingen gekomen in het Nederlands. Vroeger (zo omstreeks 1500) kon je niet zo makkelijk aan een Bijbel komen. De leiding van de kerk vond dat de Bijbel een boek was dat alleen de geestelijken mochten lezen. Zij alleen konden begrijpen en uitleggen wat erin stond. Maar, de geestelijken van die tijd spraken en lazen allemaal Latijn. En zij hadden de Vulgata om te lezen. Dus, er was in die tijd ook niet zoveel behoefte aan een Bijbel in het Nederlands.
Dat veranderde in de tijd van de Hervorming en daarna. De tijd van Luther en Calvijn en daarna. Zij waren van mening dat de Bijbel juist zoveel mogelijk moest worden gelezen, óók door 'gewone' mensen. Een erg belangrijk besluit werd genomen in 1618. Toen gaf namelijk de Synode van Dordrecht het sein tot het maken van een vertaling uit de 'grond'-talen, dat wil zeggen rechtstreeks uit het Hebreeuws en het Grieks. Omdat de Staten-Generaal, het landsbestuur, dit werk financieel mogelijk maakten, noemen we de vertaling, die in 1635 gereed was, de Statenvertaling. Deze Statenvertaling kreeg erg veel gezag en is van groot belang.
TTB – NL – TWR – CW
2
Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
Niet alleen voor de Bijbelkennis, maar zij heeft ook grote invloed gehad op de Nederlandse taal. Tot in de negentiende eeuw is er nauwelijks meer een andere vertaling van de Bijbel in het Nederlands gemaakt. De Nieuwe Vertaling verscheen pas in 1951 in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap. Geleerden op het gebied van het Oude en Nieuwe Testament waren door het Nederlands Bijbel Genootschap uitgenodigd om zitting te nemen in twee commissies. Deze geleerden waren afkomstig uit verschillende kerken en van verschillende richtingen binnen die kerken.
De Bijbel heeft, ook in de 'Nieuwe Vertaling' van 1951, een heel eigen taal. Niet iedereen wordt daardoor aangesproken of kan die zonder meer meteen begrijpen. Vandaar dat men de laatste tien jaar ook zijn best doet de Bijbel om te zetten in het moderne Nederlands. De Katholieke Bijbelstichting heeft in 1975 nog een belangrijke uitgave laten verschijnen, de zogenoemde Willibrord vertaling. Er is nog veel meer over allerlei vertalingen te zeggen maar dat doen we nu niet.
Voordat een mens er toe komt om de Bijbel te gaan lezen kunnen er heel wat drempels zijn. Bijvoorbeeld: 1.
Is de Bijbel wel echt belangrijk? Of…
2.
Hoezo is de Bijbel bijzonder en uniek? Er zijn toch veel meer geestelijke
boeken? Of… 3.
Hoe weet je nu dat de Bijbel van God komt en niet door mensen is
bedacht?
Laten we er eens wat dieper op ingaan. Is de Bijbel wel echt belangrijk? Nou, de Bijbel is waarschijnlijk het meest veelzijdige boek dat ooit is geschreven. Het is aangevallen als geen ander boek. Toch biedt het - al vele eeuwen lang - hulp en steun aan miljoenen mensen over heel de wereld. Een Boek van dit gehalte - met zoveel invloed op het menselijke denken en handelen - verdient zeker enorme aandacht. De Bijbel heeft grote invloed gehad op de westerse cultuur. Zo zijn bijvoorbeeld de politiek, ons rechts denken en onze moraal in belangrijke mate door de Bijbel beïnvloed. TTB – NL – TWR – CW
3
Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
Daarnaast heeft de Bijbel ook altijd gediend als inspiratiebron voor schrijvers en kunstenaars. De inhoud van de verschillende Bijbelboeken heeft velen op de levensweg bemoedigd, getroost en geprikkeld. Wat zal de Bijbel met u doen? Nou ja, daar kom je alleen achter als je ook werkelijk de Bijbel zelf gaat lezen!
Veel mensen zijn niet geïnteresseerd in de Bijbel, totdat zij aan het einde van hun leven zijn gekomen, of wanneer zij in grote moeilijkheden zijn. Hoe kan dat? Is het omdat de Bijbel een Boek is over het leven? Over de hoogte- en over de dieptepunten? De Bijbel is Hét Boek om de uitdagingen en de worstelingen van elke dag mee tegemoet te gaan. En daarom is de Bijbel heel anders dan alle andere boeken van deze wereld. De inhoud van de Bijbel heeft mensen beïnvloed en zij hebben op hun beurt weer anderen beïnvloed. Lees het Boek der Boeken! Want, welke invloed zal dat op u hebben?
Een tweede vraag die we net noemden om de Bijbel te gaan lezen, of die je ervan weerhoudt om de Bijbel te gaan lezen kan de vraag zijn: Hoezo is de Bijbel bijzonder en uniek er zijn toch ook nog andere geestelijke boeken? Zeker, er zijn meer geestelijke boeken en toch, op veel manieren is de Bijbel het meest bijzondere Boek. Bij voorbeeld als het gaat om de schrijver of de schrijvers. God is de Schrijver van de Bijbel maar - op een bepaalde manier is ook de mens ingeschakeld bij het schrijven van de Bijbel.
In feite is de Bijbel geschreven door ongeveer 40 schrijvers over een periode van ruim 1500 jaar. Sommigen van hen hebben nooit iets van een andere schrijver gehoord en er ook nooit van geweten. Ook was er geen geheim overleg of contact tussen de verschillende schrijvers. Twee of drie, die kunnen elkaar mogelijk hebben ontmoet, maar de meesten niet. En toch hebben ze allemaal aan een Boek mogen schrijven dat op een wonderlijke manier aaneensluit.
TTB – NL – TWR – CW
4
Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
Zéker, als je het vergelijkt met anderen boeken die ooit zijn geschreven, dan is het opvallend. Elke schrijver heeft zijn eigen gevoelens uitgedrukt vanuit zijn eigen cultuur en uit zijn eigen tijd. Natuurlijk, iedere schrijver had zijn eigen bijzonderheden en fouten. Neem nou Mozes – hij deed ook verkeerde dingen. Maar toen hij de 5 eerste boeken van de Bijbel uit de mond van God opschreef kwamen er geen vergissingen in. Immers God Zelf heeft hem de woorden in de mond gelegd. God voerde de regie.
De Bijbel is ook een menselijk Boek, geschreven door verschillende mensen. Rijken en armen, koningen en prinsen. Hoog begaafden en gewone mensen uit het volk. Een paar voorbeelden: Lukas, schrijver van het Lukas Evangelie was arts en schreef in klassiek Grieks, maar Markus was een gewone man, wij zouden zeggen, hij schreef huis-tuin en keuken Grieks. Toch heeft God, door de Heilige Geest, beide mannen gebruikt. Door hen heen is op schrift gekomen wat God wilde. Maar, de Bijbel is ook een Goddelijk Boek. Meer dan 2500 keer lezen we: “God zegt, …..de Here heeft gezegd,….zo zegt de Here”. Daarmee geeft God Zelf aan dat Hij door middel van de Bijbel spreekt. De Bijbel kan het leven aan je doorgeven. Luisteraar, wanneer God op dit moment uit de hemel zou spreken, dan zou Hij precies hetzelfde zeggen als dat wat we in de Bijbel lezen. Want, de God van de Bijbel was, is en blijft voor altijd Dezelfde!
Dit goddelijke en tegelijk menselijke aspect is ook te zien bij de Here Jezus Christus. Als Hij op weg is met Zijn volgelingen dan reist Hij door het land van de Samaritanen. Moe van het lopen rust Hij uit bij een bron. Het is maar een klein voorbeeld maar het laat iets zien van het mens-zijn van de Here Jezus. Maar Jezus is ook God. Hij sprak met mensen hier op aarde. Sommigen waren zo onder de indruk dat ze zich afvroegen: “Wie is Hij toch? Dat zelfs de wind en de golven doen wat Hij zegt!”
Anderen, zoals de leiders van het volk, wilden Hem stenigen omdat Hij gezegd had dat Hij God was en de naam van God uit het Oude Testament gebruikte TTB – NL – TWR – CW
5
Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
om aan te geven wie Hij was b.v. door te zeggen: Ik ben, de Goede Herder en ik zet mijn leven in voor de schapen! De Bijbel is bijzonder en uniek! Ik sluit dit gedeelte af met een citaat van Bisschop Pollock. Bisschop Pollock werd omstreeks 1580 geboren in de Oekraïne uit orthodoxe ouders. Zijn eigenlijke naam was Josafat. In 1618 werd hij gekozen en gewijd tot Aartsbisschop van Pollock – dat toen tot Polen behoorde. In 1623 werd hij door zijn tegenstanders vermoord.
En deze bisschop Pollock schrijft over het bijzondere en het unieke van de Bijbel, ik citeer: De Bijbel is de verbinding tussen twee werkelijkheden met betrekking tot de Christus van God. Want in het Oude Testament horen wij Zijn onzichtbare stappen, maar wij ontmoeten Zijn gezicht in de troonzaal van het Nieuwe Testament. En het is door Christus alleen - die werd gekruisigd voor mij - dat ik vergeving voor mijn zonden heb gevonden en eeuwig leven. Het Oude- en het Nieuwe Testament is vol met de woorden van Jezus Christus. Oud- en Nieuw Testament samen vormen de Bijbel en zeggen dat Jezus is “De Christus”.
Wat zou een mens nu nog meer kunnen weerhouden om de Bijbel te gaan lezen? Je zou je kunnen afvragen: Hoe weet je nu dat de Bijbel van God komt en niet door mensen is bedacht? Het stellen en beantwoorden van deze vraag is van wezenlijk belang voor het vervolg. Wat maakt nu dat de Bijbel uitsteekt boven alle andere boeken van de wereld?
Eén van de bewijzen dat de Bijbel van God komt is de buitengewone bewaring van de Bijbel. Er was een vroegere koning (Jojakim) – we lezen over hem in het Bijbelboek Jeremia in hoofdstuk 36 – die, toen het Woord naar hem werd gebracht – in de vorm van een boekrol - een mes nam en de boekrol in kleine reepjes sneed. Je zou zeggen: daarmee is het Bijbelboek Jeremia verloren gegaan. Maar niets is minder waar. De profeet Jeremia moest alles weer precies zo TTB – NL – TWR – CW
6
Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
opschrijven als de eerste keer. Alles werd herschreven en vandaag hebben wij nog steeds datzelfde Woord in de Bijbel.
Gedurende vele eeuwen zijn Bijbels verbrand. Soms is er ook vandaag nog grote tegenstand tegen de Bijbel. In ons land worden er geen Bijbels meer verbrand. Maar vandaag wordt het gezag van het Woord van God wel ondermijnd door te stellen dat het geen woorden van God zijn. Het zijn maar gewone mensen woorden, zeggen ze. Die hebben geen gezag. Toch is het verbazend dat het Woord van God nog steeds wordt gelezen en bewaard.
Een ander argument waardoor we kunnen weten dat de Bijbel geen fantasie boek is maar het Woord van God komt uit de archeologie. Opgravingen hebben veel dingen aan het licht gebracht. Dingen die bewijzen dat de Bijbel het Woord van God is. Bijvoorbeeld, critici ontkenden vroeger dat Mozes de schrijver van de 5 eerste boeken van de Bijbel was. Waarom? Omdat schrijven in zijn dagen nog niet zou hebben bestaan. Vandaag hoor je dát niet meer zeggen. Jarenlang hebben opgravingen steeds meer bewijzen aan het licht gebracht. De stad Jericho en de neervallende muren zijn een voorbeeld. Het Woord van God geeft de werkelijkheid weer. Opgravingen dragen nog steeds historische bewijzen aan. Over dit punt is natuurlijk veel meer te zeggen dan ik nu doe. En als u er meer van wilt weten, kunt u er bij ons aanvullende informatie over aanvragen.
Een ander argument voor de Bijbel als het Woord van God zijn de: uitgekomen profetieën. Het is een bewijs waar je niet om heen kunt. Want de Bijbel is er vol van. Een kwart van de Bijbel was, toen het werd geschreven, profetisch. Goddelijke aankondigingen uit de mond van Zijn profeten, over gebeurtenissen die in de tijd en de toekomst zullen gebeuren.
Veel van die profetieën zijn nu al in vervulling gegaan. Een voorbeeld uit 1 Kon. 22: de profeet Micha vertelt koning Achab dat, wanneer hij oorlog zou gaan voeren, zoals hij had gepland, hij de strijd zou verliezen en hij zou TTB – NL – TWR – CW
7
Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
sterven. Maar, de valse profeten van Achab zeiden dat hij zou winnen en als een overwinnaar terug zal keren uit de strijd.
De woorden van Micha staan Achab niet aan. Micha komt in de gevangenis terecht en wordt op water en brood gezet. Een laatste woord van Micha was: “Wanneer u toch terugkomt dan heeft de Here niet door mij gesproken “. Maar het bleken wel woorden van God te zijn. Door de mond van Micha had God wel gesproken, want Achab kwam niet meer terug. Hij werd tijdens de veldslag gedood en zijn leger verslagen. Hij had zichzelf vermomd zodat er geen gevaar zou zijn om zijn leven te verliezen. Dat dacht hij. Maar we lezen in de Bijbel dat een vijandelijke soldaat een pijl afschoot, zonder een bepaald doel te hebben. En die pijl raakte de koning en koning Achab stierf. De profetie van Micha was uitgekomen. Hij mocht de mond van God zijn maar Achab geloofde hem niet!
Een ander voorbeeld vinden we in (2 Kon.19:32): de profeet Jesaja zei dat het invallende leger van Assyrië geen enkele pijl de stad Jeruzalem in zou schieten. In het licht van het vorige voorbeeld van Achab en Micha is dit een interessante geschiedenis. De profetie van Micha kwam uit omdat één soldaat zonder bepaald doel een pijl afschoot. En nu? Nu staan er 200.000 soldaten voor de poorten van Jeruzalem. Is de kans niet groot dat één van die 200.000 soldaten misschien per ongeluk een pijl de stad in zou willen schieten? Ik denk dat dat best zou kunnen. Maar, het gebeurt niet. Want, als de vijand een pijl de stad in had geschoten was het duidelijk geworden dat Jesaja geen profeet van God was. Maar hij was het wél! Want de pijl werd niet afgeschoten. En diezelfde Jesaja die profeteerde. Die profeteerde over een maagd die een kind zou krijgen (Jes.14:7). En dat gebeurde 700 jaar later! En Zijn geboortefeest dat vieren we nog steeds, met Kerst. Gelooft u God op Zijn Woord?
Er zijn meer dan 300 profetieën over de eerste komst van Jezus Christus op aarde. Ze werden allen vervuld. Toen Jezus Christus aan het kruis hing en daar stierf, gingen er profetieën uit het Oude Testament in vervulling, bijv. “Ze TTB – NL – TWR – CW
8
Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
gaven mij azijn lezen we te drinken” (en Jezus zei:”Ik heb dorst” en als je de geschiedenis voor ogen haalt, zie je de Romeinse soldaat komen en die vervulde de profetie. U kunt het lezen in het nieuwe testament, in Joh.19. Een gewoon mens kan toch zoiets niet bedenken en ook niet regelen.
Weet u, het kan tamelijk amusant zijn om naar een weerbericht te luisteren. Soms is een voorspelling goed en andere keer is het er helemaal naast. Maar zo ging het in Israël niet met de profetieën en de profeten. Er waren echte en er waren valse profeten. Als een profetie niet uitkwam werd de profeet als valse profeet gedood. God zegt in Zijn Woord dat mensen onderscheid moeten maken tussen valse en ware profeten. Wanneer de profetie uitkwam, dan wisten zij dat zij hem konden geloven en hij namens God had gesproken. Ja, de vervulde profetieën zijn één van de sterkste bewijzen dat de Bijbel inderdaad het Woord van God is.
Zijn er nu nog andere dingen die kunnen helpen bij het begrijpen dat de Bijbel het Woord van God is? Laat ik er nog twee noemen. De eerste die laat de uitwerking zien van het Woord van God in de levens van mensen. Het zijn de veranderde levens van gelovigen, van christenen. Ik heb gezien wat het Woord van God kan doen in de levens van mannen en vrouwen. En weet u luisteraar, dat is vandaag nog steeds mogelijk. Als een man of vrouw zich heeft mogen bekeren tot Christus. Dan wordt hij of zij een ander mens. Haat verdwijnt en er komt liefde voor in de plaats. Het is wonderlijk om te zien wat God in levens van mensen heeft gedaan. Jongeren en ouderen hebben het doel en de vervulling van hun leven gevonden. Huwelijken zijn gered. Gezinnen zijn herenigd. Mensen zijn bevrijd van demonische bindingen en machten. Van alcohol en drugs. Levens zijn veranderd door de persoonlijke ontmoeting met Christus.
Soms denkt een prediker dat hij de mensen kan overtuigen met zijn argumenten. Dat hij het Evangelie moet verdedigen of antwoorden moet
TTB – NL – TWR – CW
9
Versie 3 – Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis – nr.1
geven op de vragen van de mensen die niet in de Bijbel geloven, opdat ze gaan geloven.
Maar, geloven is geen steekspel waarbij degene met de beste argumenten winnen gaat. Mogelijk heb je misschien de discussie gewonnen maar vaak de mensen verloren. Wij kunnen elkaar niet overtuigen. Alleen God Zelf kan een doelmisser, een zondig mens omkeren en veranderen in een trouwe en aanstekelijke volgeling van Christus.
God doet dat door Zijn Geest. Gods Geest doet een mens veranderen in denken en doen. Er vindt bij hem of haar een ontwikkeling plaats. Ik heb dat zelf in mijn eigen leven meegemaakt. Ik geloof niet alleen dat de Bijbel het Woord van God is, ik weet het!
Ik weet het omdat de Geest van God het werkelijkheid heeft gemaakt in mijn eigen hart en leven. Eén van de apostelen uit het NT, Paulus schrijft aan de inwoners van het stadje Kolosse: “Wij vragen voor u om wijsheid en geestelijk inzicht”. Ja, dat bid ik ook voor u luisteraar, omdat ik heb ontdekt dat de Geest van God deze dingen kan funderen in je hart. Dan heb je geen archeologie of iets anders nodig om zeker te weten dat de Bijbel het Woord van God is.
Het is een teken van vertrouwen als je iemand gelooft op zijn of haar woord. Het vertrouwen zou geschaad zijn als je om allerlei bewijzen ging vragen. Dat is eerder een teken dat je er niets of weinig van gelooft. Als ik God geloof op Zijn Woord dan heb ik geen bewijzen nodig!
Dan ben ik niet onder de indruk van allerlei archeologische opgravingen. Ik vind het wel mooi dat ze er zijn maar uit het Woord van God weet ik beter. Lang voordat het werd opgegraven. De Geest van God maakte het werkelijkheid in mijn hart! Daarom: Wij vragen voor u om wijsheid en geestelijk inzicht.
TTB – NL – TWR – CW
10