Uitwerkingen hoofdstuk 2 Basisboek Engels Oefening 1 a) Inhoudswoorden: save, chocolate tart, virtuous, light, pastry, underpinning, quietly, byproduct Functiewoorden: but, at, these, you, the, so, because, about b) save: werkwoord chocolate tart: zelfstandig naamwoord virtuous: bijvoeglijk naamwoord light: bijvoeglijk naamwoord pastry: zelfstandig naamwoord underpinning: werkwoord quietly: bijwoord by-product: zelfstandig naamwoord c) Woordgroepen: Samenstellingen: chocolate tart, at least, cocoa-rich, high-grade, black pepper, ice cream, underpinning, saving-the-planet, background, by-product. Phrasal verb: dealing with, sit behind Oefening 2 Engels actually branch eventually control vacancy
lijkt op Nederlandse woord: actueel branche eventueel controleren vakantie
goede Nederlandse vertaling: eigenlijk, zowaar locatie, vestiging uiteindelijk beheersen hier: vacature (let op: betekent ook ‘leegte, lege ruimte’)
Oefening 3 salient – misschien ken je het Franse saillant. In beide talen betekent het belangrijk. element – in het Nederlands ook element (onderdeel). demography – Nederlands: demografie (statistische beschrijving van sociale en politieke verschijnselen in of kenmerken van volkeren). economics – Nederlands: economie (de wetenschap of studie) sexual – Nederlands: seksueel orientation – Nederlands: oriëntatie land – Nederlands: land environment – net als het Franse woord environnement (omgeving) impact – Nederlands: impact (invloed, effect) education – net als het Franse woord éducation (onderwijs), Nederlands: educatie
1
government – net als het Franse woord gouvernement (overheid) transformation – net als het Franse woord transformation (vormverandering, gedaanteverwisseling) of het Nederlandse transformatie crucial – Nederlands: cruciaal (doorslaggevend, beslissend) various – net als het Franse woord varié (verschillende, afwisselend) admirable – net als het Franse woord admirable (bewonderenswaardig) reason – net als het Franse woord raison (reden) local – Nederlands: lokaal (plaatselijk) school – Nederlands: school budget – Nederlands: budget (raming van inkomsten en uitgaven) based on – Nederlands: gebaseerd op property – net als het Franse woord propriété in general – net als het Franse en général (in het algemeen) superior – Nederlands: superieur (hoger, beter) rural – net als het Franse rural (landelijk) parents – net als het Franse woord parents (ouders) specific – Nederlands: specifiek system – Nederlands: systeem migrate – Nederlands: migreren (trekken, verhuizen) continues – Nederlands: continu, Frans: continuer (doorgaan) excellence – Nederlands : excellent (uitstekend) decent – net als het Franse woord décent (fatsoenlijk) vitality – Nederlands: vitaliteit, Frans: vitalité (levenskracht) Oefening 4 Tekst 1: (1) re-reported: opnieuw (re) verslag doen van een situatie (report) (2) unwarranted: ongerechtvaardigd, ongegrond (werkwoord warrant: nodig hebben, verdienen, un- = geeft het tegenovergestelde aan: niet verdienen -> ongerechtvaardigd, ongegrond) (3) misleading: misleidend (mis- = verkeerd, lead = leiden) (4) restoring: herstellen (re- = opnieuw) Tekst 2: (5) malnutrition: ondervoeding (mal- = slecht) (6) redirecting: opnieuw richten op (en opnieuw geld vrijmaken voor) (re- = opnieuw) (7) disease: ziekte (dis- = geeft tegenovergestelde aan, ease = gemak, maar ook: welbehagen) (8) returns: winst, rendement, resultaat (letterlijk: teruggave, re- = opnieuw) (9) disappear: verdwijnen (dis- = geeft tegenovergestelde aan: appear-disappear, agreedisagree) Oefening 5 1. bicentennial: elke twee eeuwen. bi- = twee, century (cent = 100 in het Frans) 2. mispronounce: verkeerd uitspreken. mis- = verkeerd, pronounce = uitspreken.
2
3. prenuptial agreement: overeenkomst van huwelijkse voorwaarden. pre- = voor, nuptials = trouwerij. 4. disobedient: ongehoorzaam. obidient: gehoorzaam, dis- = ont-, niet (geeft ontkenning aan/tegenoverstelde). 5. post-mortem: na de dood, postmortaal. post- = na, mort = dood in het Frans. 6. sublet: onderhuren. sub- = onder, let = verhuren. 7. overdue: te laat. over- = te, due = verwacht, verschuldigd. 8. unwrap: uitpakken. un- = geeft het tegenovergestelde aan, wrap = inpakken, verpakken, wikkelen. Oefening 6 bloke: Dit is een informeel synoniem voor man. Dit woord wordt voornamelijk in het Brits Engels gebruikt. Als je niet weet wat bloke betekent, realiseer je dan dat je veel informatie uit de illustratie kunt halen. De titel en illustratie zijn belangrijke plekken om snel een indruk te krijgen van de inhoud van een tekst (zie ook 1.1). Op de illustratie staat: If you drink like a man, you might end up looking like one. Hieruit kun je opmaken dat bloke een synoniem voor man moet zijn. binge (drinking): Je weet inmiddels dat de tekst over drinken gaat en dat het gericht is op vrouwen die teveel drinken. Dit weet je uit de voorafgaande zin (think twice about having that extra drink) en ook uit je achtergrondkennis of wereldkennis: dat mannen waarschijnlijk meer drinken dan vrouwen. Binge drinking zal dus overmatig drinken betekenen. Binge drinking betekent zelfs een grote hoeveelheid alcohol drinken in korte tijd met het doel om dronken te worden. Het is echter voor deze tekst niet relevant om deze precieze betekenis te weten van dit begrip. prone: In deze zin krijg je een opsomming van de gevolgen van overmatig alcoholgebruik: naast een kater (hangover), ook rimpels (wrinkels), slechte huid, haarverlies en gewichtstoename. Uit deze zin kun je opmaken dat het risico op deze zaken toeneemt als je meer alcohol drinkt. Prone zal dus iets betekenen als ‘meer vatbaar voor’, ‘grotere kans op’. booze: Deze tekst gaat over het drinken van alcohol. Dat is ook het thema in deze zin: de gevolgen van teveel alcohol drinken. Booze is een informeel synoniem voor een alcoholisch drankje. devised: De zin begint met het woord campagne en dan, tussen komma’s, de naam van een organisatie die iets met alcohol doet. Het is logisch om aan te nemen dat devise iets moet betekenen als ‘ontwikkelen’ of ‘bedenken’: de campagne is ontwikkeld door de Drug and Alcohol service. preserve: Probeer de betekenis van de zin als geheel te achterhalen. De campagne comes (is opgezet) as (in deze context: omdat, naar aanleiding van) een survey (onderzoek, vragenlijst) shows that… Er is dus een bepaald resultaat uit een onderzoek gekomen. Wat is dit resultaat? Dat veel vrouwen hun drankgebruik zouden heroverwegen (reconsider) to preserve their looks (uiterlijk). Wat zouden ze met hun uiterlijk willen doen? Het beschermen, behouden. Dat is dan ook de betekenis van preserve. Oefening 7 Modeluitwerking – de volgende omschrijvingen komen uit het Longman dictionary of contemporary English.
3
a) boiling point - dit woord heeft twee betekenissen. 1) the temperature at which a liquid boils (kookpunt). 2) a point where people can no longer deal calmly with a problem. curvy – 1) having a shape with several curves: a curvy line. 2) a woman who is curvy is attractive because her body has a lot of curves oozes – to show a lot of a particular quality or feeling: Andrew laughed gently, oozing charm. rumbling – to make a series of long low sounds, especially a long distance away from you. groaning – to make a long deep sound because you are in pain, upset, or disappointed, or because something is very enjoyable. roaring – to make a deep, very loud noise. (full) pelt – at full pelt = in British English: moving as fast as possible launched – to start something, usually big or important blueprint – a plan for achieving something b) Het bijzondere van de woorden die in de tweede alinea gebruikt worden, is dat deze meestal gebruikt worden om de kwaliteiten van mensen te omschrijven en niet van dingen. Het is niet gebruikelijk om van een boiler te zeggen dat deze goodlooking (knap) is. De schrijver geeft ook nog andere menselijke kenmerken: curvy (over het ‘figuur’ van de boiler), dat het veel persoonlijkheid heeft (oozes personality) en het type geluidjes dat de boiler maakt (rumbling and groaning). Door de boiler zo te omschrijven alsof het om een mens gaat, wil de schrijver op speelse wijze benadrukken dat hij heel enthousiast is over z’n nieuwe boiler. Oefening 8 De volgende woordenboeken zijn geraadpleegd: Van Dale Engels-Nederlands; Longman Dictionary of Contemporary English (Learner’s dictionary) en www.dictionary.com. 1: subsequently: Van Dale: vervolgens, nadien Longman: after an event in the past Dictionary.com: happening at a time subsequent to a reference time (Let op: deze omschrijving is dus lastig voor een niet-moedertaalspreker van het Engels). feasibility: Van Dale: 1) uitvoerbaarheid, 2) geschiktheid, 3) waarschijnlijkheid Longman: (feasible) a plan, idea, or method that is feasible is possible and is likely to work Dictionary.com: the quality of being doable profound: Van Dale: 1) wijs, 2) diepgaand, 3) diep
4
Longman: 1) having a strong influence or effect; 2) showing strong, serious feelings; 3) showing great knowledge and understanding; 4) (literary) deep or far below the surface of something; 5) complete Dictionary.com: (1e 5 betekenissen) 1) penetrating or entering deeply into subjects of thought or knowledge; having deep insight or understanding: a profound thinker. 2) originating in or penetrating to the depths of one's being; profound grief. 3) being or going far beneath what is superficial, external, or obvious: profound insight. 4) of deep meaning; of great and broadly inclusive significance: a profound book. 5) pervasive or intense; thorough; complete: a profound silence. 2: hors d’oeuvre: Van Dale: voorgerecht, voorafje Longman: food that is served in small amounts before the main part of the meal Dictionary.com: a small bit of appetizing food, an appetizer insipid: Van Dale: 1) smakeloos, 2) zouteloos Longman: food or drink that is insipid does not have much taste Dictionary.com: without sufficient taste to be pleasing 3: stalled: Van Dale: blijven steken, tot stilstand komen Longman: to stop making progress or developing Dictionary.com: to come to a standstill austere: Van Dale: 1) streng, 2) ernstig, 3) matig, 4) eenvoudig Longman: 1) plain and simple and without any decoration, 2) someone who is austere is very strict and serious – used to show disapproval; 3) an austere way of life is very simple and has few things to make it comfortable and enjoyable Dictionary.com: (eerste 5 betekenissen) 1) severe in manner or appearance; uncompromising; strict; forbidding: an austere teacher; 2) rigorously self-disciplined and severely moral; ascetic; abstinent: the austere quality of life in the convent; 3) grave; sober; solemn; serious: an austere manner; 4) without excess, luxury, or ease; simple; limited; severe: an austere life; 5) severely simple; without ornament: austere writing. premiums: Van Dale: 1) beloning, 2) premie, 3) toeslag, 4) agio Longman: 1) the cost of insurance, especially the amount you pay each year; 2) an additional amount of money, above a standard rate or amount Dictionary.com: (eerste 5 betekenissen) 1) a prize, bonus, or award given as an inducement, as to purchase products, enter competitions initiated by business interests, etc.; 2) a bonus, gift, or sum additional to price, wages, interest, or the like; 3) Insurance: the amount paid or to be paid by the policyholder for coverage under the contract, usually in periodic instalments; 4) Economics: the excess value of one form of money over another of the same nominal value; 5) a sum above the nominal or par value of a thing.
5
4: wage: Van Dale: loon Longman: money you earn that is paid according to the number of hours, days, or weeks that you work Dictionary.com: money that is paid or received for work or services, as by the hour, day, or week salary: Van Dale: salaris Longman: money that you receive as payment from the organization you work for, usually paid to you every month Dictionary.com: a fixed compensation periodically paid to a person for regular work or services remuneration: Van Dale: 1) beloning, 2) vergoeding Longman: (formal) the pay you give someone for something they have done for you Dictionary.com: 1) the act of remunerating, 2) something that remunerates; reward; pay Oefening 9 varies: (werkwoord) Een mogelijke strategie is om het woord te herleiden naar het Nederlandse woord ‘variëren’. Een andere mogelijkheid is om de context te gebruiken: in de eerste zin van de tekst wordt een vraag gesteld (jongen of meisje); de tweede zin geeft aan dat dit antwoord varies ten aanzien van waar de moeder woont. Als je niet weet wat dit betekent, kun je kijken naar de volgende zin, die zin 2 nader toelicht. Hierin wordt aangegeven dat er een verschil is tussen arme en rijke landen. Zo kun je afleiden dat het antwoord op de vraag die gesteld wordt, afhangt/varieert naar waar de moeder woont. equally: (bijwoord) Herleiden naar een ander woord, bv. het Franse égal (gelijk) of het Nederlandse ‘egaal’. Context: de voorgaande alinea begint met remarkably (opmerkelijk); deze alinea begint ook met remarkably. Dit woord wordt dus herhaald. Het betekent hier: even opmerkelijk is, net zo opmerkelijk is… . enigma: (zelfstandig naamwoord) Herleiden naar het Nederlandse woord enigma (raadsel). Context: uit de context kun je opmaken dat de terroristische aanslagen licht werpen op (shed light on) dit (hieruit weet je dat het om iets gaat dat eerder is genoemd: het geslacht van het kind) enigma. Wellicht dat je uit de context kunt opmaken dat het gaat om dit bepaalde, aparte fenomeen of raadsel. consistent: (bijvoeglijk naamwoord) Herleiden naar het Nederlandse woord consistent. Context: in de zin: ‘That is consistent… time of war’ geeft de bijzin, ingeleid door which, een toelichting op de studies waar in de voorafgaande hoofdzin naar wordt verwezen. In deze bijzin staat dat een zelfde (similar) soort verschuiving plaatsvond bij vrouwen die zwanger werden tijdens bepaalde rampen. Verschillende studies laten dus hetzelfde zien: de resultaten zijn dan consistent, er zit een lijn in. moreover: (bijwoord) structuur van woord: het woord bestaat uit de twee delen more en over. More geeft aan dat er meer volgt. Het woord staat aan het begin van een zin die de resultaten van weer een andere studie rapporteert. Het is de functie van moreover om deze twee zinnen aan elkaar te koppelen en om aan te geven dat de informatie in die
6
nieuwe zin aansluit bij de informatie in de zin die daaraan voorafgaat: het is een toevoeging. spouse: (zelfstandig naamwoord) context: als je de betekenis van spouse niet weet, kun je wellicht uit de context opmaken dat vrouwen die een belangrijke persoon in hun omgeving verliezen, zoals een kind of een partner (echtgenoot), een grotere kans hebben een meisje te krijgen dan een jongen. Als je niet weet dat het om een partner gaat, weet je waarschijnlijk wel dat spouse naar een mens verwijst (net als kind) die belangrijk is voor iemand; dat is in principe al voldoende informatie. catastrophic: (bijvoeglijk naamwoord) Herleiden naar het Nederlandse woord catastrofaal (rampzalig). Context: je weet uit de context dat het om een bepaald soort ziekte (illness) gaat, zoals een heart attack. Een hartaanval is dus een voorbeeld van een catastrophic illness. Hieruit kun je opmaken dat het om een ernstige ziekte gaat. acute: (bijvoeglijk naamwoord) Herleiden naar het Nederlandse woord acuut (dringend of plotseling opkomend). Context: deze zin vat de onderzoeksresultaten van de voorafgaande alinea’s kort samen, aangeduid door taken together. In de voorafgaande alinea’s is al uitgelegd dat stress een rol kan spelen bij het geslacht van een kind. In die alinea’s werd het soort stress al toegelicht: het ging hier om zware stress, zoals bij rampen of ziektes. Dit is ook opgesloten in het woord acute: ernstig, zwaar. questionnaire: (zelfstandig naamwoord) structuur van woord: door het woord verder te ontleden, kun je het woord question blootleggen. De andere woorden in de zin geven aan dat zwangere vrouwen (expectant mothers) deze questionnaire moesten invullen (fill in). De zin daarvoor geeft aan dat Dr Obel data (gegevens) heeft verzameld. Uit deze context kun je opmaken dat het woord questionnaire een vragenlijst moet betekenen. quartile: (zelfstandig naamwoord) Herleiden naar Nederlandse woord kwart (een vierde). De zin beschrijft de resultaten door stressniveau’s in 4 categorieën op te delen: 4 quartiles. Denk ook aan het Franse woord voor 4: quatre. miscarry: (werkwoord) structuur van woord: door het woord op te delen in mis en carry kun je wellicht de betekenis achterhalen. Het voorvoegsel mis- betekent ‘verkeerd’ (denk aan: miscommuncation); carry betekent ‘dragen’. De letterlijke betekenis is dan: verkeerd dragen. In een context over zwangerschappen, kun je dan wellicht achter de betekenis van ‘miskraam’ komen. marginalised: (werkwoord) Herleiden naar het Nederlandse woord gemarginaliseerd (van invloed beroofd). Context: zwakke jongens kunnen worden marginalised of zelfs gedood (killed). Dit geeft aan dat marginalised dus minder erg of definitief is dan worden gedood, maar even nadelig is voor mannen. Uit deze context kun je opmaken dat het om iets ongunstig, nadeligs voor jongens gaat. adversely: (bijwoord) Context: het artikel gaat over hoe stress de zwangerschap beïnvloedt: het vermindert de kans op het krijgen van een jongen, ook omdat de stress kan leiden tot een miskraam wanneer zwanger van een jongen. Hier wordt het woord adversely gebruikt in de zin waar het gaat over de ontwikkeling (development) van de foetus (fetus). Uit de context kun je opmaken dat het gaat om een ongunstig of nadelig effect. bring to term: (zelfstandig naamwoord) Herleiden naar Nederlandse woord termijn. Het gaat hier om een zwangerschap, die heeft een bepaalde termijn. Als je een zwangerschap naar die termijn ‘brengt’, dan betekent het dat je hem tot een goed einde brengt. Uit de
7
context kun je ook opmaken dat bringing to term wordt tegengesteld aan aborting (abortus plegen). Deze tegenstelling wordt ingeleid door de woorden rather than. Oefening 10 Voorbeeld uitwerking. De woorden zijn opgezocht in de Van Dale Engels-Nederlands en het Longman Dictionary of Contemporary English CD-ROM. jagged Van Dale: 1. getand, gekarteld, puntig 2. (Amerikaans-Engels; slang) lazarus, bezopen Longman: having a rough or pointed edge or surface: the broken bottle's jagged edge the jagged rocks of St. Saviour's Point keuze: uit de context is duidelijk dat het gaat om de vlekken (spots) die een bepaalde soort giraffe heeft, de Maasai giraffe. Het woord jagged omschrijft hoe deze vlekken eruit zien. Van Dale geeft twee betekenissen, maar alleen de eerste is hier van toepassing. reticulated Van Dale: 1. een netwerk vormend 2. met een netvormig patroon Longman: forming or covered with a pattern of squares and lines that looks like a net (technical) keuze: ook dit woord omschrijft het ‘uiterlijk’ van een giraffe, het type vlekken dat een bepaald soort vrouwelijke (female) giraffe heeft. Van Dale geeft twee betekenissen, maar alleen de tweede is hier van toepassing. Deze komt ook overeen met de omschrijving die Longman geeft. patches Van Dale: 1. (benaming voor) lap(je) stuk (stof), metalen plaatje, ooglap, (hecht)pleister, (leger) insigne, kenteken 2. schoonheidspleister(tje), mouche, moesje, pronkpleistertje 3. vlek, plek, huidvlek 4. lapje grond 5. (Brits-Engels; informeel) district, gebied, werkterrein 6. stuk(je), beetje, flard, rest, plaats (bijvoorbeeld in boek) 7. (computer) provisorische programmacorrectie idioom (informeel) not a patch on = het niet halend bij Longman: 1. (part of an area) a small area of something that is different from the area around it patch of We finally found a patch of grass to sit down on.
8
Belinda watched a patch of sunlight move slowly across the wall. Look out for icy patches on the road. a cat with a white patch on its chest He combs his hair over his bald patch. 2. (over a hole) a small piece of material that is sewn on something to cover a hole in it: A jacket with leather patches at the elbows 3. (for growing something) a small area of ground for growing fruit or vegetables: a strawberry patch 4. (computer) a small computer program that is added to software to solve problems 5. (eye) a piece of material that you wear over your eye to protect it when it has been hurt: He had a black patch over one eye. 6. (decoration) American English, a small piece of cloth with words or pictures on it that you can sew onto clothes [= badge British English] 7. a bad/difficult/sticky/rough patch informal: a period of time when you are having a lot of difficulty: Gemma's going through a bad patch right now. 8. somebody's patch British English informal: an area that someone knows very well because they work or live there [= turf]: Policemen know what's going on in their home patch. 9. not be a patch on somebody/something British English informal: to be much less attractive, good etc than something or someone else: The second film isn't a patch on the first. Keuze: Een eerste stap in het opzoeken van dit woord, is om te bepalen tot welke woordklasse patch behoort: gaat het hier om een werkwoord of een zelfstandig naamwoord? Het gaat om een zelfstandig naamwoord. Uit de context kun je opmaken dat het nog steeds om het patroon van vlekken op giraffen gaat. Patch is hier een synoniem van het woord spot, dat in de zin ervoor gebruikt werd. Dit komt dus overeen met de derde optie in Van Dale: vlek, plek, en met de eerste optie in Longman. In dit laatste woordenboek helpen vooral de voorbeeldzinnetjes je. mate Van Dale: mate 1. paren, huwen, trouwen 2. paren, zich voortplanten 3. (technologie) aan / bij / in elkaar passen mate 1. koppelen, doen paren 2. huwen, in de echt verbinden 3. aaneen passen, samenbrengen 4. (schaken) mat zetten Longman: 1. if animals mate, they have sex to produce babies mate with It's quite common for male birds to mate with several females.
9
2. to put animals together so that they will have sex and produce babies: Rabbits can be mated as early as six months old. 3. to achieve the checkmate of your opponent in chess keuze: Je moet weer eerst bepalen of mate hier gebruikt wordt als werkwoord of als zelfstandig naamwoord. In deze zin is het een werkwoord. Het gaat erom of er iets gebeurt als een mannetjesgiraffe een vrouwtjesgiraffe benadert (approach). Wat zou er tussen een mannetjes- en een vrouwtjesdier kunnen gebeuren? De meest aannemelijke keuze is hier paren of zich voortplanten. De voorbeeldzinnetjes in Longman helpen weer om de betekenis te bepalen. speciation Van Dale: Vorming van nieuwe species/soorten (biologie) Longman: Heeft dit woord niet opgenomen. Keuze: er is hier geen keuze. Van Dale geeft aan dat speciation een vakterm is die met name in de biologie wordt gebruikt. habitat Van Dale: 1. natuurlijke omgeving (van plant / dier), habitat 2. woongebied, woonplaats Longman: the natural home of a plant or animal: watching monkeys in their natural habitat The grassland is an important habitat for many wild flowers. keuze: Van Dale geeft een keuze. Het gaat hier om giraffen, dus het is aannemelijk dat het gaat om de natuurlijke omgeving van dieren. De voorbeeldzinnetjes in Longman bevestigen dat dit de goede betekenis is. dwindled Van Dale: afnemen, achteruitgaan, (in)krimpen, slinken, kleiner / minder worden Longman: (also) dwindle away: to gradually become less and less or smaller and smaller: The elephant population is dwindling. His money had dwindled away. keuze: De eerste stap is om het woord dwindled te herkennen als een werkwoord, als het voltooid deelwoord van dwindle. Van Dale geeft een lijst mogelijkheden. Uit deze lijst is op te maken wat het woord dwindle betekent. De voorbeeldzinnetjes in Longman helpen hier ook weer goed bij.
10
