Burgemeester en Wethouders Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon 030 - 286 10 00 www.utrecht.nl
Aan de gemeenteraad
Behandeld door Doorkiesnummer E-mail Bijlage(n) Uw kenmerk Uw brief van
E.S. Quak 030 - 28 63229
[email protected] Geen
Datum Ons kenmerk Onderwerp
20 november 2015 15.512136 Toezeggingen commissie over vernieuwing armoedeaanpak
Verzonden 20 november 2015 Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden
Geachte dames en heren, In deze brief ontvangt u antwoord op de toezeggingen uit de commissievergadering op donderdag 29 oktober over de vernieuwing armoedeaanpak. Daarnaast geven wij u informatie over de collectieve zorgverzekering, midden inkomens met hoge zorgkosten en het Woonlastenfonds. Stand van zaken rapport ‘Ondernemers in zwaar weer’ (D66) Naar aanleiding van het rapport Ondernemers in Zwaar Weer heeft het college de volgende acties ondernomen: 1.
De toegankelijkheid van de website van Bureau Zelfstandigen is verbeterd.
2.
Er is een digitale sociale kaart ontwikkeld voor ondernemers in zwaar weer: Ondernemen met tegenwind
3.
Er is een pilotproject Over Rood gestart, voor dienstverlening aan ondernemers in zwaar weer.
4.
Onderdeel van deze pilot is een samenwerking met woningbouwcorporaties in het kader van vroegsignalering van betalingsachterstanden en doorverwijzing naar Over Rood en Bureau Zelfstandigen.
5.
Werk en Inkomen heeft beleidsmatig verkend welke beleidsruimte het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen biedt om ondernemers in zwaar weer beter te ondersteunen. Dit heeft geleid concrete beleidsvoornemens die het college nog voor het kerstreces aan uw raad zal doen toekomen.
Meer informatie over pilot inzet op life events (meerdere fracties) en juridische grondslag (Stadsbelang) De pilot omvat in ieder geval de volgende onderdelen:
Uitwerken vroegtijdige hulp en ondersteuning Binnen de pilot wordt uitgewerkt bij welke life events we vroegtijdige hulp en ondersteuning willen inzetten, wat er bij die specifieke life events nodig is, welke partijen er vroegtijdig kunnen signaleren en waar deze hulp aangeboden moet worden. Deze uitwerking doen we in samenwerking met organisaties en ervaringsdeskundigen in de stad.
Burgemeester en Wethouders Datum
20 november 2015
Uitwerken life event budget Uit de selectie van life events waar vroegtijdige hulp en ondersteuning wordt geboden, selecteren we de life events die in aanmerking komen voor een aanvullend life event budget. Ook dit proces doorlopen we samen met de stad. We werken uit welke criteria en voorwaarden gaan gelden voor het life event budget (wie komt wanneer in aanmerking, eventuele begrenzing aantal keer aanvragen, vermogensgrenzen, hoogte life event budget, hoe en waar aan te vragen, etc.). En aan de hand hiervan werken we de verbinding tussen het life event budget en de bijzondere bijstand nader uit.
Onderzoek We laten een Minima Effect rapportage uitvoeren door het Nibud. Daarin worden de financiële gevolgen voor de minima van de totale vernieuwing inzichtelijk gemaakt. Meer specifiek onderzoeken we de (te verwachten) effecten van het life event budget en in welke mate het bijdraagt aan preventie van armoede en schulden.
Opzetten samenwerkingsverbanden
Na de selectie van life events (punten 1 en 2), organiseren we samenwerkingswerkingsverbanden per life event met partners in de stad. We informeren en maken werkafspraken.
Voorlichtingscampagne We ontwikkelen een campagne richting inwoners van Utrecht, om de boodschap uit te dragen dat een life event invloed heeft op de financiële situatie en dat hulp daarbij mogelijk is.
Verstrekken van budgetten Het is onze ambitie om in de tweede helft van de pilot het life event budget beschikbaar te stellen aan een geselecteerde groep mensen. Onder deze groep meten we het effect (zie punt 3). We zijn hiervoor de juridische mogelijkheden aan het onderzoeken en kunnen dit tijdens de raadsbehandeling melden.
De juridische grondslag voor het life event budget is artikel 35 in de Participatiewet over de bijzondere bijstand. Proces De pilot loopt van circa januari tot en met juli 2016. Een aantal onderdelen (o.a. opzetten samenwerkingsverbanden en ontwikkeling voorlichtingscampagne) lopen langer door. De life event aanpak wordt zo veel mogelijk in samenwerking met partijen in de stad en ervaringsdeskundigen vormgegeven. Dynamiek van doorloop van de doelgroepen (VVD) De onderstaande tabel geeft weer hoe lang mensen gemiddeld in de bijstand zitten. Hieruit blijkt dat de meeste huishoudens korter dan drie jaar bijstand ontvangen. Deze groep is in de afgelopen twee jaar ook het hardst gegroeid.
2/5
Burgemeester en Wethouders Datum
20 november 2015
NB: Het aantal mensen dat langer dan 5 jaar in de bijstand zit, is onderdeel van het aantal mensen dat drie jaar en langer in de bijstand zit.
Mogelijkheden van kosten Juridische bijstand binnen bijzondere bijstand en financiële consequenties (D66) De Raad voor Rechtsbijstand (RvR) oordeelt over de noodzaak van de rechtsbijstand en geeft daarvoor een toevoeging af. Dat houdt in dat de betrokken burger gefinancierde rechtsbijstand krijgt van een advocaat. Wanneer een toevoeging is afgegeven staat de noodzaak vast en moet de aanvraag van de eigen bijdrage binnen de bijzondere bijstand gehonoreerd worden wanneer de kosten de draagkracht te boven gaan. Net als u vinden we het niet wenselijk dat iemand de toegang tot het recht wordt ontnomen. We gaan de kosten rechtsbijstand binnen de bijzondere bijstand dan ook niet terug brengen tot een maximaal bedrag van €196,- per jaar. De afgelopen jaren heeft een forse stijging van de kosten rechtsbijstand plaatsgevonden. We zullen deze kosten nauwgezet blijven volgen en indien nodig leidt dit tot bijsturingsvoorstellen. De interpretatie van de nota voor wat betreft de wettelijke verplichtingen rond nota schuldhulpverlening (PvdA) Het beleidsplan waar artikel 2 van de Wet gemeentelijke Schuldhulpverlening op doelt, is sinds 2012 onderdeel van de Utrechtse armoedenota, welke voor een periode van vier jaar wordt vastgesteld. De armoedenota bevat de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren beleid betreffende integrale schuldhulpverlening. Ter aanvulling op het beleidsplan zijn de beleidsregels “reguliere Schuldhulpverlening Utrecht” en het bankreglement “Kredietbank Utrecht” met de daarbij behorende beleidsregels van toepassing. De nieuwe armoedenota bevat geen bepalingen die aanpassingen in deze beleidsregels vereisen. De wet vraagt om in het plan aan te geven: -
Welke resultaten de gemeente wenst te bereiken. Bij elke lijn staat onze ambitie beschreven. Dat is het resultaat dat wij wensen te bereiken.
-
De maatregelen om de kwaliteit te borgen. Deze staan in de beleidsregels behorende bij het bankreglement. Bovendien hebben aanvragers de gelegenheid om in bezwaar te gaan of een klacht in te dienen. Daarnaast wordt de kwaliteit gecontroleerd vanwege ons lidmaatschap van de branchevereniging voor schuldhulpverlening, de NVVK. Elke 3 jaar vindt er een audit plaats ter controle van de kwaliteitseisen die worden gesteld aan het lidmaatschap.
-
De maximale wachttijd. Deze staat beschreven in art. 3.2 van de Beleidsregels Reguliere Schuldhulpverlening Utrecht.
-
Hoe schuldhulpverlening aan gezinnen met kinderen wordt vormgegeven. De reguliere aanpak is gebaseerd op het bieden van maatwerk. Per aanvraag wordt een plan van aanpak opgesteld en 3/5
Burgemeester en Wethouders Datum
20 november 2015
samenwerking gezocht die is toegespitst op de situatie. Bovendien is extra aandacht voor kinderen is een maatregel binnen de lijn preventie. Richtlijnen toekennen bijzondere bijstand en duurzame gebruiksgoederen (meerdere fracties) Bij een aanvraag voor bijzondere bijstand moet een aantal vragen beantwoord worden.
Is de aanvrager een rechthebbende (in Nederland verblijvende Nederlander of statushouder, die niet in inrichting of detentie verblijft, etc.)?
Worden de kosten in Nederland gemaakt?
Is er sprake van een voorliggende voorziening?
Vloeien de kosten voort uit bijzondere omstandigheden?
Zijn de kosten in het individuele geval noodzakelijk?
Kunnen de kosten worden voldaan uit de aanwezige middelen? - uit de bijstandsuitkering? - is er draagkracht?
Het antwoord op de eerste twee vragen moet altijd ja zijn, anders wordt de aanvraag afgewezen. Vervolgens kan alleen bijzondere bijstand worden verleend als er geen voorliggende voorziening is, de kosten noodzakelijk zijn en deze voortvloeien uit bijzondere omstandigheden. De aanschaf en vervanging van een wasmachine (of andere duurzame gebruiksgoederen) horen in principe tot de algemene kosten van bestaan. Daarom moeten ze uit het eigen inkomen worden voldaan. Voor deze kosten moet worden gereserveerd (sparen of lenen). Van tevoren is bekend dat een wasmachine een bepaalde levensduur heeft en dat hij na verloop van tijd vervangen moet worden. Er is dus geen sprake van bijzondere omstandigheden en daarom kan in principe geen bijzondere bijstand worden verstrekt. Bijzondere bijstand is altijd maatwerk. Er zijn dus wel uitzonderingen mogelijk op bovenstaande. Zo verstrekken wij wel bijzondere bijstand aan groepen die door omstandigheden niet in staat zijn geweest om te reserveren, bijvoorbeeld statushouders die vanuit een AZC een woning krijgen toegewezen en ex-gedetineerden die na hun vrijlating weer zelfstandig gaan wonen. Als we zouden besluiten voor iedereen bijzondere bijstand voor duurzame gebruiksgoederen te verstrekken, dan creëren we buitenwettelijk begunstigend beleid. Het aantal aanvragen zal stijgen, evenals de kosten. Bovendien kan het effect ontstaan dat ook voor andere algemene kosten van bestaan bijzondere bijstand zal worden aangevraagd. Want als we dit belangrijke criterium (bijzondere omstandigheden) loslaten met betrekking tot duurzame gebruiksgoederen, waarom dan niet voor bijvoorbeeld voeding of kleding? Daarom kiezen we ervoor niet de bijzondere bijstand in te zetten als oplossing, maar de U-pas. We gaan de U-Pas als zichtpas gebruiken om mensen die langdurig in de bijstand zitten te ondersteunen bij de aanschaf van duurzame gebruiksgoederen. Hiervoor benaderen we bijvoorbeeld aanbieders van duurzame gebruiksgoederen met het verzoek om korting te geven aan U-pashouders of goede tweedehands goederen beschikbaar te stellen. Daarnaast verkennen we nog een andere optie naar aanleiding van een ontwikkeling in Amsterdam. Daar geeft woningcorporatie Eigen Haard in samenwerking met Bosch huurders de mogelijkheid om voor 10 euro per maand een zeer energiezuinige koelkast te huren. Met deze oplossing houden de bewoners hun energielasten zeer laag en ligt ook het onderhoudsrisico bij Bosch. Dit kan worden uitgebreid met andere duurzame gebruiksgoederen, zoals wasmachines. In Utrecht gaan we hierover in gesprek met woningcorporaties. 4/5
Burgemeester en Wethouders Datum
20 november 2015
Stand van zaken rond collectiviteit voor ziektekosten en midden inkomens. In de notitie Utrecht Inclusief staat de wens om het meest uitgebreide aanvullende pakket van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima (CZM) ook open te stellen voor mensen met een midden inkomen en hoge zorgkosten. Dit was onderdeel van de onderhandeling met de zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Inmiddels zijn de onderhandelingen afgerond en is het voor 2016 niet haalbaar om deze groep in de CZM mee te nemen. Uiteraard is er voor minima wel een goed aanbod, uiterlijk 19 november wordt deze bekend gemaakt. Met Zilveren Kruis hebben we de ambitie uitgesproken om vanaf 2017 wel een aanbod voor middeninkomens met hoge zorgkosten binnen een collectiviteit vorm te geven. Hiervoor is het noodzakelijk om het gebruik van de regeling die dit jaar binnen de Wmo is opgezet te analyseren en evalueren. Dit is de Regeling Tegemoetkoming Zorgkosten 2015 (RTZ2015). Op basis van deze uitkomsten kan via de zorgverzekeraar een goed aanbod worden ontwikkeld. Ook voor 2016 zorgen we dat er een aanbod komt om mensen met hoge zorgkosten en een midden inkomen tegemoet te komen. Om te kunnen bepalen hoe dit eruit moet komen te zien, is ook analyse en evaluatie van de RTZ2015 noodzakelijk. Met deze evaluatie starten we op korte termijn, zodat begin 2016 de uitkomsten bekend zijn. Vervolgens ontwikkelen we een voorstel voor een alternatief aanbod in 2016, deze komt eind eerste kwartaal naar u toe. De ontwikkeling van het aanbod binnen een collectiviteit dient voor de zomer te zijn afgerond om het vanaf 2017 te kunnen aanbieden. Woonlastenfonds Er is sinds de zomer een significante toename van het beroep op het woonlastenfonds. Hier wordt dus een overschrijding van het budget verwacht. Zodra u donderdag 26 november 2015 tijdens de raadsvergadering uw besluit heeft genomen, zal er daarna zo spoedig mogelijk een collegebesluit genomen worden om met het Woonlastenfonds te stoppen. Voor de huidige gebruikers van het Woonlastenfonds bouwen we de bijdrage vervolgens zeer zorgvuldig af. Het belangrijkste uitgangspunt daarbij is dat niemand door de afbouw van het Woonlastenfonds in financiële problemen raakt.
Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Utrecht,
de secretaris,
de burgemeester,
5/5
