UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE

UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE VOORWOORD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii DANKWOORD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xiii VERKORTE INHOUDSOPGAVE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xv LIJST VAN AFKORTINGEN VAN TIJDSCHRIFTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxxix LIJST VAN VERKORT AANGEHAALDE LITERATUUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . xli

INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1. 2. 3. 4. 5.

Keuze van het onderwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Opzet en centrale onderzoeksvraag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Onderzoeksmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Afbakening van het onderwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

DEEL I. VERTEGENWOORDIGING: EEN STAND VAN ZAKEN INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 HOOFDSTUK I. BEGRIPSBEPALING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Intersentia

xvii

Uitgebreide inhoudsopgave

HOOFDSTUK II. SITUERING IN HET VERBINTENISSENRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Afdeling 1. Verhouding tot artikel 1165 B.W. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Afdeling 2. Verhouding tot artikel 1119 B.W. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

HOOFDSTUK III. HISTORISCHE ACHTERGROND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Afdeling 1. Het Romeinse recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Uitgangspunt: geen algemene erkenning van de vertegenwoordigingsfiguur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Omwegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Aanwezigheid van de figuur van middellijke vertegenwoordiging? . . . . . . . Afdeling 2. Vanaf de Middeleeuwen tot aan de Code Civil . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Erkenning van de vertegenwoordigingsfiguur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Codificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Napoleontische codificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Nederlandse codificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Duitse codificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

25 25 26 28 28 28 29 29 31 32 33

HOOFDSTUK IV. GRONDSLAG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Afdeling 1. De fictieleer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Wilsautonomie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Objectief recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Recente theorieën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35 36 37 38

HOOFDSTUK V. VOORWAARDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Afdeling 1. Voorwaarden voor de rechtstreekse toerekening . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Vertegenwoordigingsbevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Contemplatio domini of kenbaarheidsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Geldigheidsvereisten van de verrichte rechtshandeling . . . . . . . . . . . § 1. Toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xviii

41 42 44 46 46

Intersentia


§ 2. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Rechtshandelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Klassieke opvatting: louter rechtshandelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. In vraag stellen van de klassieke opvatting: ook materiële handelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Vraagstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Argumentatie pro uitbreiding tot materiële handelingen . . . . . . c. Eigen standpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Eerste vraag: kwalificatie van de onderliggende overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Tweede vraag: toerekening van materiële handelingen . . . . B. Vertegenwoordiging in rechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De draagwijdte van het adagium ‘nul ne plaide par procureur’ . . . 2. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46 48 48 48 49 49 50 52 52 54 57 57 62 63

HOOFDSTUK VI. SOORTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Afdeling 1. Onmiddellijke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Afdeling 2. Middellijke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

HOOFDSTUK VII. GEVOLGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Afdeling 1. Bevoegde vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Gevolgen tussen de vertegenwoordigde en de vertegenwoordiger . . . . . . . A. Rechten en plichten van de vertegenwoordigde en de vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Wederpartijstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Plaatsvervanging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Gevolgen van plaatsvervanging tussen de partijen . . . . . . . . . . . . . . 3. Gevolgen van plaatsvervanging tegenover de plaatsvervanger . . . . . § 2. Gevolgen in de verhouding tussen de vertegenwoordigde/vertegenwoordiger en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Onmiddellijke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia

69 69 69 71 73 73 74 75 77 77 77 xix


2. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Artikel 1997, in fine B.W. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. De andere uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Middellijke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Onbevoegde vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Bekrachtiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Schijnvertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Zaakwaarneming en verrijking zonder oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

79 79 82 83 84 84 85 85 87 91

HOOFDSTUK VIII. EINDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Afdeling 1. Dood, onbekwaamverklaring of kennelijk onvermogen . . . . . . . . . . . 93 Afdeling 2. Herroeping door de vertegenwoordigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 § 1. Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 § 2. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 B. De vertegenwoordiging van gemeenschappelijk belang . . . . . . . . . . . . 98 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 2. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Afdeling 3. Opzegging door de vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Afdeling 4. Gevolgen van de beëindiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 § 1. Gevolgen tussen de vertegenwoordigde en de vertegenwoordiger . . . . . . 102 § 2. Gevolgen tegenover derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

HOOFDSTUK IX. VERTEGENWOORDIGING IN INITIATIEVEN TOT EENMAKING VAN HET PRIVAATRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Afdeling 1. Het Unidroit vertegenwoordigingsverdrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. De Principles of European Contract Law . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Onmiddellijke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xx

105 106 107 108 108 109 111 111

Intersentia


B. Middellijke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 § 3. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 TUSSENTIJDS BESLUIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

DEEL II. MIDDELLIJKE VERTEGENWOORDIGING: KLASSIEKE BENADERING INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

HOOFDSTUK I. DE OVEREENKOMST VAN NAAMLENING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Historische inbedding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Naamlening als toepassing van veinzing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Voorwerp en oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Nut van de rechtsfiguur en doelstelling van het optreden in eigen naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Gevolgen tussen de partijen bij de overeenkomst van naamlening . § 1. Uitgangspunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bijzonderheden betreffende de plichten van de naamlener . . . . . . . . . . . . § 3. Bijzonderheden betreffende de plichten van de opdrachtgever . . . . . . . . . § 4. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 7. Gevolgen tegenover de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Uitgangspunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De verhouding tussen de naamlener en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De verhouding tussen de opdrachtgever en de derde-partij . . . . . . . . . . . § 4. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Het recht van de derde-partij om de verborgen lastgeving te negeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Het recht van de derde-partij om de naamlener als partij bij de gesloten overeenkomst te beschouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Het recht van de derde-partij om toch de verborgen opdrachtgever als partij bij de overeenkomst te beschouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia

123 125 126 127 128 129 130 131 132 133 133 134 135 136 137 137 137 139 139 140 142 143 xxi


§ 5. Uitzonderingen op de afwezigheid van aanspraken tussen de opdrachtgever en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Mogelijkheden voor de opdrachtgever om de derde-partij aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Zijdelingse vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Overdracht van schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Omzetting van naamlening in een gewone lastgeving . . . . . . . . . . B. Mogelijkheden voor de derde-partij om de opdrachtgever aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Echte uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Vordering tot geveinsdverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Buitencontractuele vordering? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Verrijking zonder oorzaak? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Onechte uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Zijdelingse vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Overdracht van schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Omzetting van naamlening in een gewone lastgeving . . . . . . . C. Pleidooi voor een rechtstreekse contractuele band tussen de opdrachtgever en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Pothier, Demante en Colmet de Santerre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Lerebours-Pigeonnière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Lot van de schuldvorderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Lot van de schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Verhouding tussen de naamlener en de opdrachtgever . . . . . . Afdeling 8. Zakenrechtelijke gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Tussen de partijen bij de overeenkomst van naamlening . . . . . . . . . . . . . . § 2. Tegenover derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 9. Kritiek op de inpassing van naamlening in de veinzingsleer . . . . . . § 1. Argumenten tegen de toepassing van de veinzingsleer . . . . . . . . . . . . . . . . A. Onverzoenbaarheid met het begrip veinzing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Onverzoenbaarheid met de toepasselijke regeling . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Voorgestelde regeling voor de figuur van naamlening met quasigehele uitsluiting van de veinzingsleer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Ontkrachting van het klassieke criterium van onderscheid . . . . . . . . B. Mechanisme van commissie en naamlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Toepasselijke regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verhouding tussen de tussenpersoon en de derde-partij . . . . . . . . 2. Verhouding tussen de opdrachtgever en de derde-partij . . . . . . . . 3. Verhouding tussen de tussenpersoon en de opdrachtgever . . . . . . D. Beperkte rol van veinzing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxii

144 144 144 144 145 145 146 147 147 148 149 150 150 151 152 152 152 153 154 156 157 157 157 158 161 161 161 163 169 169 170 171 171 172 173 174

Intersentia


§ 3. Voorstel van regeling voor de figuur van naamlening zonder uitsluiting van de veinzingsleer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 10. Einde van naamlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Dood van de opdrachtgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Herroeping door de opdrachtgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 11. Optreden in rechte door een naamlener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Principiële geldigheid van naamlening in rechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Optreden in rechte door een naamlener na het verrichten van een rechtshandeling in eigen naam en voor rekening van de opdrachtgever . § 3. Optreden in rechte door een naamlener in het kader van een specifieke opdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussentijds besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

175 176 177 178 178 179 181 182 186

HOOFDSTUK II. DE COMMISSIEOVEREENKOMST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Definitie en kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Het optreden in eigen naam van de commissionair . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Het essentiële karakter van het optreden in eigen naam . . . . . . . . . . . 1. Vóór de Wet van 5 mei 1872 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Na de Wet van 5 mei 1872 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De evolutie in het Franse recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Toepassing van lastgeving of overeenkomst sui generis? . . . . . . . . 5. Eigen standpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Betekenis van het optreden in eigen naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Historische inbedding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Griekse oudheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Romeinse oudheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Middeleeuwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Vanaf de 16de eeuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Motieven voor het optreden in eigen naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verhouding tussen de committent en de derde-partij . . . . . . . . . . § 5. Het Wetboek van Koophandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia

193 194 194 197 197 197 198 199 201 207 209 213 213 214 215 216 217 217 217 218 220 220 221 221 xxiii


§ 2. Voorwerp en oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Nut van de verschillende soorten commissie en doelstelling van het optreden in eigen naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De aan- of verkoopcommissionair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Nut en doelstelling van het optreden in eigen naam . . . . . . . . . . . . . . § 2. De commissionair inzake beursverrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Nut en doelstelling van het optreden in eigen naam . . . . . . . . . . . . . . § 3. De commissionair-verzender . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Onderscheid met een commissionair-vervoerder . . . . . . . . . . . . . . . . C. Het Franse recht: de commission de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Nut en doelstelling van het optreden in eigen naam . . . . . . . . . . . . . . § 4. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Gevolgen tussen de partijen bij de commissieovereenkomst . . . . . . § 1. Uitgangspunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Bijzonderheden betreffende de rechten en plichten van de commissionair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Plicht tot uitvoering van de overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Plicht tot het opvolgen van de instructies van de committent . . . . . . C. Plicht tot het verlenen van rekenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Recht op geheimhouding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Plicht tot geheimhouding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Aansprakelijkheid van de commissionair tegenover de committent voor fouten van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Uitgangspunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Uitzondering: delcredere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Juridische aard van het delcrederebeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Plaatsvervanger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Uitvoeringsagent? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Bijzonderheden betreffende de plichten van de committent . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Gevolgen tegenover de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Uitgangspunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De verhouding tussen de commissionair en de derde-partij . . . . . . . . . . . § 3. De verhouding tussen de committent en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . § 4. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Uitzonderingen op de afwezigheid van aanspraken tussen de committent en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxiv

221 223 224 224 225 228 228 230 231 231 231 235 237 238 239 239 241 242 242 243 244 246 249 253 253 253 254 256 259 263 265 267 267 268 271 273 275

Intersentia


Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Mogelijkheden voor de committent om de derde-partij aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Onechte uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Zijdelingse vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Overdracht van schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Omzetting van een commissie in een gewone lastgeving . . . . . 2. Echte uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Uitzonderlijke rechtstreekse aanspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Rechtstreekse aanspraken in het Belgische en Franse vervoersrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Het Belgische vervoersrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Het Franse vervoersrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Vordering op grond van een verrijking zonder oorzaak? . . . . . d. Rechtstreekse aanspraak op grond van artikel 1994, tweede lid B.W.? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Rechtstreekse aanspraak op buitencontractuele grondslag? . . . B. Mogelijkheden voor de derde-partij om de committent aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Onechte uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Zijdelingse vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Overdracht van schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Omzetting van commissie in een gewone lastgeving . . . . . . . . 2. Echte uitzonderingen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Vordering tot geveinsdverklaring? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Buitencontractuele vordering? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Vordering op grond van een verrijking zonder oorzaak? . . . . . Afdeling 7. Pleidooi voor een rechtstreekse contractuele band tussen de committent en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Müller-Erzbach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Starck en Hamel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Kritiek op het geldende recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorgestelde algemene theorie van onvolmaakte vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Definitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Pluraliteit van rechtsbanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Eenheid van voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia

275 275 276 276 277 279 280 280 283 283 284 288 288 289 292 292 292 293 294 294 294 295 295 296 296 297 298 298 300 300 301 301 303 304 307 xxv


C. Veralgemening door Hamel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Beoordeling door van Gerven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Kritiek door Dumont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Simont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Kritiek op het geldende recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorgestelde oplossing voor commissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Van Gerven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Van Ryn en Heenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Dirix en Storme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 8. Zakenrechtelijke gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Meerderheidsopvatting: rechtstreekse zakenrechtelijke band . . . . . . . . . . § 2. Minderheidsopvatting: dubbele eigendomsoverdracht . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Relativering van de rechtstreekse zakenrechtelijke band . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 9. Bescherming bij faillissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Faillissement van de commissionair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Bescherming van de committent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Artikel 103, eerste lid Faill.W.: revindicatie van goederen . . . . . . . a. Beschrijving en toepassingsgebied van het revindicatierecht . . b. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Artikel 103, tweede lid Faill.W.: revindicatie van de schuldvordering tot betaling van de koopprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Beschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bescherming van de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bescherming van andere derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Faillissement van de committent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Bescherming van de commissionair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Voorrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Retentierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Revindicatievordering? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bescherming van de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Faillissement van de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 10. Einde van commissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Herroeping door de committent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Opzegging door de commissionair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Gevolgen van de beëindiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 11. Optreden in rechte door een commissionair . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxvi

309 309 309 310 310 312 314 317 318 322 322 324 325 329 329 329 329 329 331 331 332 332 333 336 339 341 342 343 343 343 347 348 350 350 351 351 352 355 356 356

Intersentia


A. Wie mag en/of moet in rechte optreden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Belgische cassatierechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Franse cassatierechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Initiatief tot het instellen en voortzetten van een vordering in rechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Grondslag en verzoenbaarheid met het adagium ‘nul ne plaide par procureur’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Afwezigheid van een persoonlijk geleden schade of problematiek van de Drittschaden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Instellen van een buitencontractuele vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 12. Onderscheid met verwante rechtsfiguren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Beding ten behoeve van een derde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Delegatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussentijds besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

357 358 359 360 361 363 367 367 368 369 372

HOOFDSTUK III. DE LASTHEBBER DIE OPTREEDT IN EIGEN NAAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Invulling van het kenbaarheidsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Gevolgen tussen de partijen bij de overeenkomst van lastgeving . . § 1. Uitgangspunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bijzonderheden betreffende de plichten van de lasthebber . . . . . . . . . . . . § 3. Bijzonderheden betreffende de plichten van de lastgever . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Gevolgen tegenover de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De verhouding tussen de lasthebber en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De verhouding tussen de lastgever en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Artikel 1165 B.W. en het principe van de relativiteit van de overeenkomst? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Artikel 1997 B.W. en de regeling inzake onbevoegde vertegenwoordiging? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Vertrouwensleer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Uitzonderingen op de afwezigheid van rechtstreekse aanspraken tussen de lastgever en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Mogelijkheden voor de lastgever om de derde-partij aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Zijdelingse vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia

376 377 380 383 383 383 384 385 385 387 388 388 389 390 392 392 392 392

xxvii


2. Overdracht van schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Mogelijkheden voor de derde-partij om de lastgever aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Zijdelingse vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Overdracht van schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Overname van schulden door de lastgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Verrijking zonder oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. De rol van een bekrachtiging door de lastgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Pleidooi voor een rechtstreekse contractuele band tussen de lastgever en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Beltjens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Petel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Julliot de la Morandière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Zakenrechtelijke gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussentijds besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

392 393 393 394 394 394 396 397 398 398 399 399 399

HOOFDSTUK IV. HET BEDING VAN COMMANDVERKLARING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Historische inbedding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Nut van de rechtsfiguur en doelstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Akkoord van de verkoper / uitdrukkelijk beding in de koopovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Zuiver en eenvoudige commandverklaring en aanvaarding . . . . . . . . . . . § 4. Aanvaarding door de command . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Vormvereisten voor de eigenlijke commandverklaring . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Gevolgen voorafgaand aan de eigenlijke commandverklaring . . . . . . . . . . § 2. Gevolgen na een tijdige commandverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Verhouding tussen de command en de verkoper . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verhouding tussen de gecommandeerde en de verkoper . . . . . . . . . . C. Verhouding tussen de gecommandeerde en de command . . . . . . . . . § 3. Gevolgen na een laattijdige commandverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Juridische kwalificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Lastgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Naamlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxviii

402 403 406 406 409 410 413 414 416 418 418 419 422 422 424 428 428 429 429 431

Intersentia


§ 3. Commissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Zaakwaarneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Modaliteit van de koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Beding ten behoeve van een derde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. Eigen standpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussentijds besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

432 434 434 435 436 438

HOOFDSTUK V. HET BEDING VAN STERKMAKING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Verschijningsvormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Nut en toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Toestemming tot de verbintenis van sterkmaking . . . . . . . . . . . . . . . . B. Toestemming tot de beloofde verbintenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Voorwerp en oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inhoud van de belofte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Belofte tot het aangaan van een verbintenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Belofte tot uitvoering van een bestaande verbintenis? . . . . . . . . . . a. Voorstel tot uitbreiding van het toepassingsgebied . . . . . . . . . b. Kritiek op het voorstel tot uitbreiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Gemeenrechtelijke vereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Voorwaarden met betrekking tot de persoon van de derde . . . . . . . . . . . . § 5. Geen vereiste van termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Onderscheid tussen de eigenlijke verbintenis van sterkmaking en de beloofde verbintenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gevolgen van de verbintenis van sterkmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Gevolgen tussen de partijen bij de overeenkomst van sterkmaking . . 1. Tweepartijenverhouding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Nakoming van de verbintenis van sterkmaking . . . . . . . . . . . . . . . 3. Niet-nakoming van de verbintenis van sterkmaking . . . . . . . . . . . a. Wanprestatie van de sterkmaker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Sanctie bij wanprestatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Nakoming van de beloofde verbintenis . . . . . . . . . . . . . . .

442 443 446 447 451 451 451 453 455 455 455 455 456 456 458 460 462 465 465 465 467 467 467 467 469 469 471 471 473

Intersentia

xxix


B. Gevolgen voor de derde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Gevolgen van de beloofde verbintenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Bij een optreden als zuivere sterkmaker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bij een optreden als sterkmaker en onbevoegde vertegenwoordiger . 1. Voorafgaand aan de bekrachtiging door de derde . . . . . . . . . . . . . 2. Na bekrachtiging door de derde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Bij weigering van bekrachtiging door de derde . . . . . . . . . . . . . . . . a. Regel: verval van de overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Uitzondering: gebondenheid van de derde . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Juridische kwalificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Lastgeving en naamlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Zaakwaarneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Borgtocht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Beding van commandverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussentijds besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

479 480 480 480 481 484 485 485 486 489 489 489 490 492 494 495

HOOFDSTUK VI. DE KWALITEITSREKENING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. De mogelijke rol van middellijke vertegenwoordiging bij fiduciaire operaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Fiduciaire operaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Voor- en nadelen van fiduciaire verhoudingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Voor- en nadelen van middellijke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Situering van de kwaliteitsrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Begripsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. De kwaliteitsrekening als toepassing van middellijke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Gevolgen tussen de begunstigde (als vertegenwoordigde) en de rekeninghouder (als vertegenwoordiger) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Gevolgen tussen de begunstigde/rekeninghouder en de bank (als derde-partij) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Gevolgen tussen de rekeninghouder (als vertegenwoordiger) en de bank (als derde-partij) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gevolgen tussen de begunstigde (als vertegenwoordigde) en de bank (als derde-partij) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Zakenrechtelijke gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

xxx

499 501 501 502 503 506 507 510 512 512 512 513 514

Intersentia


Afdeling 7. Einde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 Tussentijds besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516

DEEL III. ALGEMENE THEORIE VAN MIDDELLIJKE VERTEGENWOORDIGING

INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521 HOOFDSTUK I. BEGRIPSBEPALING VAN DE VERTEGENWOORDIGINGSFIGUUR . . . . . 525 Afdeling 1. Definitie en toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525 Afdeling 2. Soorten vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530 Afdeling 3. Toepassingen van vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531

HOOFDSTUK II. DE INTERNE WERKING VAN VERTEGENWOORDIGING . . . . . . . . . . . . . 533 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Soorten vertegenwoordiging volgens de interne werking . . . . . . . . . § 1. Bevoegde en onbevoegde vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Volmaakte en onvolmaakte vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Volmaakte vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Afwezigheid van een persoonlijke verbintenis van de vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Beperkte opdracht en vertegenwoordigingsbevoegdheid . . . . . . . . . . C. Gevolgen voor de vereiste bekwaamheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. (Zekerheids)rechten van de volmaakte vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . A. Retentierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Pandrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Wettelijke subrogatie in de rechten van de derde-partij . . . . . . . . . . . § 4. (Zekerheids)rechten van de volmaakt vertegenwoordigde . . . . . . . . . . . . A. Delcrederebeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Revindicatierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

535 536 536 539 539 540 540 541

Intersentia

xxxi

541 542 542 543 544 544 544 545 545 545 546


§ 5. Toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Lastgeving (in de regel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Commissie (bij uitzondering) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Steun in de wet en de rechtsleer? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Onvolmaakte vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Aanwezigheid van een persoonlijke verbintenis van de vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Uitgebreide opdracht en vertegenwoordigingsbevoegdheid . . . . . . . . C. Gevolgen voor de vereiste bekwaamheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Gevolgen van het optreden als vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . 1. Zakelijke rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Steunpunten in de rechtspraak en de rechtsleer . . . . . . . . . . . . b. Steunpunten in de wet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Het gevaar van vermenging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Persoonlijke rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Steunpunten in de rechtspraak en de rechtsleer . . . . . . . . . . . . b. Steunpunten in de wet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Artikel 103, tweede lid Faill.W. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Het Franse artikel L.132-8 C.Com. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii. De Duitse § 392 (2) en 457 HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Tegenwerpelijkheid van verweermiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Plichten en verbintenissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Steunpunt in de rechtspraak en de rechtsleer . . . . . . . . . . . . . . b. Steunpunt in de wet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Gevolgen van het optreden als hoofdschuldenaar . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Geen uitsluitende toerekening aan de vertegenwoordigde . . . . . . . 2. Steunpunt in de wet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Steun in de rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Rechtsvergelijkend argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Verhaalsrecht van de vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Tegenwerpelijkheid van verweermiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Gevolgen van de uitgebreidere opdracht en vertegenwoordigingsbevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Uitoefening van de vermogensrechten van de vertegenwoordigde door de vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Steunpunten in de rechtspraak en de rechtsleer . . . . . . . . . . . . . . . D. Mogelijkheid voor de onvolmaakt vertegenwoordigde om de derde-partij rechtstreeks aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxxii

546 546 547 547 547 549 549 550 551 554 554 555 555 555 555 556 557 557 560 560 561 562 564 566 566 567 567 567 570 574 576 576 577 579 579 581 583

Intersentia


1. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Stellingname: onvolmaakte vertegenwoordiging is ‘per definitie’ een vertegenwoordiging van gemeenschappelijk belang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Beëindigingsgronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Dood, onbekwaamverklaring of kennelijk onvermogen . . . . . b. Herroeping door de vertegenwoordigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Bespreking van de uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Bespreking van de wettige redenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii. Bespreking van het faillissement van de vertegenwoordiger als wettige reden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iiii. Toepassing: verzoek tot stopzetten van een ingestelde vordering in rechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Praktische hindernis: geheimhoudingsrecht van de vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Gevolgen van de beëindiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Gevolgen tussen de vertegenwoordigde en de vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Gevolgen tegenover de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Vergelijking van het bereikte resultaat met de in de rechtsleer bepleite uitzonderlijke rechtstreekse aanspraak . . . . . . . . . . . . . . . E. Mogelijkheid voor de derde-partij om de onvolmaakt vertegenwoordigde rechtstreeks aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Psychologische hindernis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Praktische hindernis: onbepaaldheid van de vertegenwoordigde . 4. Behoud van de aanspraak tegen de vertegenwoordiger . . . . . . . . . § 3. (Zekerheids)rechten van de onvolmaakte vertegenwoordiger . . . . . . . . . . A. Retentierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Pandrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Situatie van de commissionair: wettelijk erkend pandrecht . . . . . . 2. Situatie van de andere onvolmaakte vertegenwoordigers: geen wettelijk erkend pandrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Wettelijke subrogatie in de rechten van de derde-partij . . . . . . . . . . . § 4. (Zekerheids)rechten van de onvolmaakt vertegenwoordigde . . . . . . . . . . A. Delcrederebeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Revindicatierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Commissie (in de regel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Lastgeving (bij uitzondering) / naamlening in oneigenlijke zin . . . . . 1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia

583

585 588 588 588 589 589 590 592 593 595 595 596 597 598 598 599 600 601 602 602 602 602 604 605 606 606 607 607 607 609 609

xxxiii


2. Steun in de wet en in de rechtsleer? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Rechtsvergelijkend argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. De regeling inzake middellijke vertegenwoordiging in het Nederlandse recht en in de Principles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Middellijke vertegenwoordiging = onvolmaakte vertegenwoordiging . . . . § 2. Vergelijking van de regelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Vergelijking van de grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

609 609 611 611 613 615

HOOFDSTUK III. DE DERDENWERKING VAN VERTEGENWOORDIGING . . . . . . . . . . . . . . 617 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Schuldeiserschap van de vertegenwoordigde: probleem van tegenwerpelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Uitgangspunt: vervangbaarheid van de schuldeiser . . . . . . . . . . . . . . . B. Inpassing in de leer inzake de tegenwerpelijkheid van het bestaan van de rechtshandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Toepassing op vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Schuldenaarschap van de vertegenwoordigde: probleem van geldige totstandkoming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Uitgangspunt: onvervangbaarheid van de schuldenaar . . . . . . . . . . . . B. Toepassing op vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Soorten vertegenwoordiging volgens de derdenwerking . . . . . . . . . Afdeling 4. Open vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Invulling van het kenbaarheidsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorwerp van de vereiste kennis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Middelen tot vervulling van het kenbaarheidsvereiste . . . . . . . . . . . . 1. Kennisgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Uitdrukkelijke kennisgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Stilzwijgende kennisgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Stilzwijgende kennisgeving van het bestaan van de vertegenwoordigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Stilzwijgende kennisgeving van de aard van de verleende vertegenwoordigingsbevoegdheid . . . . . . . . . . . c. Rechtsvergelijkend argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Erkenning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Afstand a priori van het kenbaarheidsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . . . xxxiv

619 620 621 621 621 622 624 626 626 626 627 628 629 629 630 631 631 632 632 632 634 635 636 637

Intersentia


a. Afstand van de kennis van het bestaan van de vertegenwoordigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Rechtsvergelijkend argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Afstand van de kennis van de identiteit van de vertegenwoordigde: onbepaalde vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . i. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Inzet van de afstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1° Toestemming van de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . 2° Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3° Andere voorwaarden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Gevolgen voor de rechtsgevolgen van vertegenwoordiging . . . . . . . . B. Gevolgen voor de verrichte rechtshandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Optreden voor een bepaalde of een onbepaalde onvolmaakte vertegenwoordigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Optreden voor een onbepaalde volmaakte vertegenwoordigde . . . § 3. Rechtsvergelijkend argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Lastgeving (in de regel) / naamlening in oneigenlijke zin . . . . . . . . . . B. Commissie (in de regel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Verborgen vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Gevolgen tegenover de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Gevolgen voor de vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Regel: afwezigheid van derdenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Uitzondering: afstand a posteriori van het kenbaarheidsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Gevolgen voor de verrichte rechtshandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. In de verhouding tussen de vertegenwoordigde en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. In de verhouding tussen de vertegenwoordiger en de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Toevallig verborgen vertegenwoordiging: toepassing van de vertrouwensleer als uitzondering . . . . . . . . . . . . . . ii. Bedongen verborgen vertegenwoordiging: toepassing van de vertrouwensleer als regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Mogelijkheid voor de verborgen vertegenwoordigde om de derde-partij rechtstreeks aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia

637 637 638 639 639 644 645 645 647 648 648 648 649 649 650 656 658 658 659 660 660 662 662 662 662 663 665 665 665 665 668 671

xxxv


a. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Stellingname: de overgang van rechten en plichten is inherent aan de interne werking van vertegenwoordiging . . . . c. Aanduidingen van de overgang in het geldende recht . . . . . . . d. Overdracht van rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Geldigheid van de overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Uitzonderingen op de geldigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1° Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2° Rechtsvergelijkend argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii. Tegenwerpelijkheid van de overdracht aan de derde-partij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv. Tegenwerpelijkheid van de overdracht aan andere derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v. Overdracht van een toekomstige of eventuele schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1° Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2° Rechtsvergelijkend argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Overname van schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f. Besluit: onrechtstreekse toerekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Mogelijkheid voor de derde-partij om de verborgen vertegenwoordigde aan te spreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Gevolgen tussen de vertegenwoordigde en de vertegenwoordiger . . . C. Plaats van de veinzingsfiguur? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. De lasthebber die in eigen naam optreedt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Naamlening in eigenlijke zin (in de regel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Rechtsvergelijkend argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Commissie (bij uitzondering) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. De Angelsaksische leer van undisclosed agency . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Stellingname: undisclosed agency = verborgen vertegenwoordiging . . . . . § 2. Vergelijking van de regelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Vergelijking van de grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

672 672 672 674 674 675 675 677 677 678 679 679 681 682 683 684 686 686 688 688 688 689 689 689 690 691 691 692 695

HOOFDSTUK IV. VERTEGENWOORDIGING IN RECHTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697 Afdeling 1. Ontvankelijkheid en gegrondheid van de vordering in rechte na vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698 xxxvi

Intersentia


§ 1. De regeling inzake de ontvankelijkheid en de gegrondheid in het algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Toepassing van de regeling na vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Open vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Volmaakte vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Onvolmaakte vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verborgen vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Vertegenwoordiging in rechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De interne werking van vertegenwoordiging in rechte . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Derdenwerking van vertegenwoordiging in rechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Soorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Open vertegenwoordiging in rechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Verborgen vertegenwoordiging in rechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

698 700 700 700 700 702 703 705 705 705 707 707 708

BESLUIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711 SAMENVATTING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715 BIBLIOGRAFIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Traités, handboeken en monografieën per land . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Frankrijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Duitsland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Common law . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Andere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Artikels, noten en conclusies in tijdschriften, bijdragen in boeken . . . . . . A. België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Frankrijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Duitsland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Andere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Overzichten van rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Bijdragen in verzamelwerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

731 731 731 734 737 738 739 739 740 740 745 746 748 748 748 750

TREFWOORDENREGISTER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753

Intersentia

xxxvii

UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE

Recommend Documents