UITGANGSPUNTEN BELEID 2002-2006 •
INLEIDING
Het gaat allemaal ongelooflijk snel, vandaag de dag. De ontwikkelingen volgen elkaar in sneltreinvaart op. En Etten-Leur vormt hierop geen uitzondering. Veranderingen gaan zelfs zó snel dat het al bijna niet meer is voor te stellen hoe Etten-Leur er een paar jaar geleden uitzag. Kunnen we ons, bijvoorbeeld, nog herinneren hoe de Crispijnenstraat liep vóór de omlegging van de rijksweg? Weten we nog hoe de Markt er uitzag vóór de herinrichting? Kunnen we ons de weilanden nog herinneren vóór de aanleg van De Keen? En hoe was het beeld van het centrum ook al weer voordat alle kranen er met hun enorme graafwerk begonnen? Het lijkt het kenmerk van deze tijd te zijn. Het gaat met veel mensen goed, de economische vooruitzichten zijn gunstig en er zijn dus volop kansen voor 'ontwikkeling' en 'groei'. En daar is niks mis mee. Waar kansen zijn, mogen ze ook benut worden. En de vele ontwikkelingen de afgelopen jaren in Etten-Leur laten zien dat we er daarmee ook echt op vooruit zijn gegaan. Er zit echter ook een schaduwkant aan. Door de vele ontwikkelingen die zich voordoen en de snelheid waarmee we die realiseren, lopen we het risico dat we onvoldoende stilstaan bij de vraag of daarmee wel een duurzame samenleving wordt bereikt. Moeten we in onze wijken niet veel meer kiezen voor voorzieningen waarmee de onderlinge contacten worden bevorderd? Moeten we niet meer maatregelen nemen om een tweedeling in onze samenleving te voorkomen? Zijn we wel echt duurzaam bezig als we kiezen voor een tankstation midden in de woonomgeving (overigens heeft de PvdA zich hier vanaf het begin met hand en tand tegen verzet)? Moeten we niet zodanige condities creëren dat vereenzaming van, bijvoorbeeld, ouderen wordt voorkomen? En moeten we de vele vrijwilligers, die nog altijd het bindmiddel vormen van onze samenleving, niet veel meer ondersteunen? De PvdA vindt van wel. Als we niet voor een duurzame samenleving gaan, dan bouwen we een huis zonder fundering. Dan creëren we een samenleving zonder cohesie, zonder saamhorigheidsgevoel. Dan zijn we wél gegroeid, hebben we, als het ware, wél in nieuwe spelers geïnvesteerd, maar is het een elftal zonder 'ziel' gebleven. De PvdA kiest voor de komende periode dus voor duurzaamheid. Op dezelfde wijze waarop we dat in de afgelopen jaren hebben gedaan, willen we zorgvuldig, in goed overleg, zonder onze verantwoordelijkheid te ontlopen en op basis van wederzijds vertrouwen, toewerken naar een toekomst die niet alleen voor ons, maar ook voor onze kinderen en kleinkinderen volop perspectief biedt! •
INFORMATIE EN COMMUNICATIE
Het is in de inleiding al gezegd: de ontwikkelingen gaan buitengewoon snel. En dat geldt zeker voor de ontwikkelingen op het gebied van de informatie en de communicatie.
Door de vele (technische) mogelijkheden weten we niet alleen onmiddellijk wat er elders in de wereld gebeurt, maar komt er ook een enorme hoeveelheid informatie op ons af. Bovendien kan er op allerlei manieren worden gecommuniceerd en zijn de toepassingsmogelijkheden wat dat betreft nog lang niet uitgeput. Voor de voorlichtende functie, die de gemeente heeft, wordt van deze mogelijkheden ook volop gebruik gemaakt. Door middel van brochures, nieuwsbrieven, publicaties en een actuele internetsite wordt er voortdurend voor gezorgd dat iedereen continu op de hoogte is. Vooral van dat laatste medium wordt steeds meer gebruik gemaakt. De meeste informatie is tegenwoordig op internet te vinden en ook het onderwijs is daar steeds meer op afgestemd. Alleen, lang niet iedereen heeft de beschikking over internet. En op deze wijze dreigt dus een tweedeling op het gebied van kennis en informatie te ontstaan. De PvdA wil daarom dat er een heldere visie wordt ontwikkeld over hoe dit kan worden voorkomen. De bibliotheek neemt daarbij voor ons, als kennis- en informatiecentrum met ruime mogelijkheden voor het gebruik van internet, een centrale plaats in. Verder houdt een dergelijke visie, wat ons betreft, in ieder geval in dat er in een aantal wijkgebouwen en op een aantal plaatsen (bijv. in het winkelcentrum en op het Van Bergenplein) internetzuilen worden geplaatst. En afhankelijk van de ervaringen kan dan worden bekeken of en, zo ja, hoe hieraan het beste een vervolg kan worden gegeven. Daarnaast vindt de PvdA dat het ook op een ander gebied (nog) beter kan. Er wordt volgens ons nog teveel geïnformeerd in plaats van gecommuniceerd. Er is nog te weinig plaats voor achtergronden, beschouwingen en opinies. De acties zijn nog teveel gericht op pasklare consumptie in plaats van op actieve meningsvorming. En daarom wil de PvdA voortaan een gemeentelijk communicatieblad, dat maandelijks wordt verspreid, waarin al deze elementen uitdrukkelijk zijn opgenomen. Op deze manier worden alle inwoners niet alleen beter geïnformeerd, maar worden ze ook meer betrokken bij alle ontwikkelingen waar de gemeente mee te maken heeft. Deze betrokkenheid kan volgens ons nog verder worden gestimuleerd door de bewoners meer mogelijkheden te geven om te reageren, meer te laten zien wat de alternatieven zijn en meer discussie via internet uit te lokken. Dit is in ieder geval van belang om een zo groot mogelijk draagvlak te creëren. Het is echter tevens van belang omdat er allerlei veranderingen op het gebied van het openbaar bestuur staan te gebeuren. De gemeenteraad krijgt namelijk een andere positie. De werkzaamheden van de raad zullen meer worden toegespitst op het vaststellen en het controleren van het beleid. En het college van Burgemeester en wethouders zal zich meer toeleggen op de uitvoering van het beleid. Beide verantwoordelijkheden zullen strikter worden gescheiden - zo zal de wethouder niet langer tegelijk lid zijn van de gemeenteraad - waardoor straks eerder duidelijk is welke partij welk standpunt inneemt. Voor de
politiek is het in die situatie van belang om nog veel beter te weten wat iedereen wil. En naast de eerder genoemde maatregelen om de bewoners meer bij het bestuur te betrekken, wil de PvdA dan ook dat bewoners meer mogelijkheden krijgen om vooraf in te spreken, dat ze het recht van initiatief krijgen en dat ze bij belangrijke besluiten, middels een raadgevend referendum, de kans krijgen om zich duidelijk uit te spreken. Voor een gemeenteraad, die op een dergelijke wijze gaat opereren, zal het er zeker niet makkelijker op worden. De PvdA wil daarom dat er voor iedere partij, afhankelijk van de grootte en onder goede afspraken, een of twee burgerraadsleden (niet in de gemeenteraad gekozen leden van raadscommissies) kunnen worden benoemd. Daarmee kan in ieder geval het vele werk worden verlicht. Tegelijk biedt het de mogelijkheid om nieuwe mensen ook makkelijker te laten in- en doorstromen. •
LEEFBAARHEID
Duurzaamheid heeft alles te maken met leefbaarheid. Of, misschien nog beter gezegd, leefbaarheid heeft alles te maken met duurzaamheid. Op het moment dat mensen hun leven gaan inrichten, blijkt iedere keer weer opnieuw dat de keuze van hun woning nog altijd het allerbelangrijkst is. Ze kiezen de woning die het meeste aansluit bij hun persoonlijke leefsituatie en die het beste is afgestemd op hun financiële mogelijkheden. Ook de woonomgeving speelt daarbij een rol. Elementen als 'veel groen', 'aantrekkelijke speelgelegenheden voor kinderen' en 'aanwezigheid van openbaar vervoer' dragen er aan bij dat er een bewuste keuze wordt gemaakt. Maar die individuele overwegingen alléén maken een wijk niet leefbaar. Een wijk wordt pas leefbaar als mensen er niet alleen in wonen, maar er ook in leven: als mensen geïnteresseerd zijn in elkaar, zich betrokken voelen bij elkaar, voor elkaar iets over hebben, met elkaar willen samenwerken en het gevoel hebben ergens deel van uit te maken. De PvdA vindt dat pas sprake is van duurzaamheid als de condities worden gecreëerd om deze manier van samenleven ook werkelijk mogelijk te maken. De PvdA kiest er daarom voor om door te gaan op de weg die in het verleden al is ingeslagen. Dat betekent o.a. dat elke wijk zijn eigen, herkenbare ontmoetingsruimte moet krijgen. Maar de PvdA wil daarin verder gaan. Tegelijkertijd willen we dat er naar functies wordt gezocht waardoor deze ontmoetingscentra meer betekenis krijgen (verkooppunt van eerste levensbehoeften, servicepunt voor informatie en communicatie, etc.) en dat er meer activiteiten worden georganiseerd waardoor zowel in individuele behoeften wordt voorzien als de onderlinge betrokkenheid wordt vergroot. Om dat laatste mogelijk te maken, is er extra professionele ondersteuning van de kant van de Stichting Welzijn nodig. Maar die kunnen dat niet alleen. Daarvoor blijft ook de inzet van vele vrijwilligers nodig. Ofschoon er, gelukkig, nog steeds op veel mensen een beroep kan worden gedaan om op de een of andere manier vrijwilligerswerk te verrichten, is tegelijk een
tendens te bespeuren dat dit steeds moeilijker wordt. De PvdA vindt het daarom van belang dat er tevens een goed vrijwilligersbeleid wordt ontwikkeld. Een beleid dat is gericht op scholing, ondersteuning, incidentele beloning en vergoeding van gemaakte onkosten. Als het gaat om leefbaarheid dan verdienen vooral ouderen, jongeren en allochtonen bijzondere aandacht. Bij ouderen gaat het natuurlijk op de eerste plaats om de vraag of er voldoende seniorenwoningen zijn, met goede voorzieningen (o.a. domotica, het aanbrengen van diverse technische voorzieningen waardoor allerlei handelingen veel makkelijker kunnen worden uitgevoerd) en een toegesneden zorgaanbod, waardoor het mogelijk is om zolang mogelijk, zelfstandig in de eigen, vertrouwde omgeving te blijven wonen. En de PvdA wil hieraan dan ook zonder meer, net als in de afgelopen jaren, blijven werken. Daarnaast is echter van belang dat er aandacht is voor de specifieke problemen waarmee ouderen te maken kunnen krijgen, zoals beperkte mobiliteit, geringe maatschappelijke participatie en geleidelijke vereenzaming. En de komende jaren zal de PvdA zich er dan ook voor inzetten dat naar middelen en mogelijkheden wordt gezocht om hiervoor oplossingen aan te dragen (kleinschalig collectief vervoer, huisbezoeken, buurtservicepunt, etc.) Voor jongeren geldt dat, nog niet zolang geleden, door middel van de nota "Spelen, een hele klus" is afgesproken op welke wijze aan de behoeften van jongeren tegemoet gekomen zal worden. Ook voor de oudere jeugd is daarin opgenomen op welke plaatsen welke voorzieningen zullen worden gerealiseerd (o.a. JOP, basketbalveld, trapveld, skatebaan, streethockeyveld). Daarmee wordt echter maar gedeeltelijk ingespeeld op wat jongeren werkelijk willen. Jongeren willen méér. De behoeften van jongeren liggen veel breder. Misschien dat de jongeren daarvoor zélf, door hun deelname aan het project "Wat willen jullie nou eigenlijk", suggesties aandragen. De huidige initiatieven in een aantal wijken (discoavonden) lijken in dit verband voor de jongere jeugd perspectief te bieden. En daarom wil de PvdA in overleg met de wijken nagaan onder welke voorwaarden deze initiatieven kunnen worden uitgebouwd en wat daarvoor dan nodig is. Voor de oudere jeugd ziet de PvdA echter maar één oplossing. Als er vanuit het particulier initiatief geen discotheek van de grond komt, dan zal er onorthodox te werk moeten worden gegaan en zal de gemeente zelf een ruimte beschikbaar moeten stellen (verhuur o.i.d.) en daarvoor een goede exploitant moeten vinden. Per slot van rekening is een dergelijke werkwijze ook mogelijk gebleken bij de exploitatie van de jachthaven!! Leefbaarheid en duurzaamheid vragen ook dat iedereen een plaats krijgt en dat we het multiculturele karakter van onze samenleving blijven koesteren. Maar ook in dit verband moet het 'samenleven' zijn en moeten we op allerlei manieren voorkomen dat het een verhaal van 'living apart together' wordt. De PvdA wil daarom dat er, met behoud van eigen waarden en normen, veel meer naar mogelijkheden wordt gezocht om samen op te trekken. Vooral wijkgebonden activiteiten lijken in dat opzicht
geschikt en leveren daaraan, naar onze mening, veel eerder een bijdrage dan opvang in een eigen accommodatie. Afhankelijk van de aard van deze activiteiten moet dan wél worden gekeken naar welke ondersteuning daarvoor nodig is. Daarbij gaan we er van uit dat in ieder geval aan de activiteiten voor oudere allochtonen, zeker in het begin, extra begeleiding zal moeten worden gegeven. In dat verband willen we nog eens benadrukken dat we blij zijn met de komst van een asielzoekerscentrum (AZC). We vinden het vanzelfsprekend dat we opvang bieden aan mensen die vaak onder de meest erbarmelijke omstandigheden huis en haard hebben moeten verlaten. En we zullen er dan ook voor proberen te zorgen dat ze hier een warm onthaal krijgen. Bij de wijk als woon-, maar vooral als leefeenheid, blijft buurtbeheer voor de PvdA een wezenlijke rol vervullen. Als schakel tussen wijk en gemeente kan worden gezorgd voor korte lijnen, voor een goede onderlinge afstemming van activiteiten, voor een optimale service en voor een inzet op maat van de kant van de gemeente. En de PvdA vindt het dan ook belangrijk dat buurtbeheer zich in die zin blijft ontwikkelen. Elke wijk ontplooit in het kader van buurtbeheer op dit moment een veelheid van activiteiten. Er wordt hard en serieus gewerkt om de leefbaarheid in de wijk op allerlei fronten te verbeteren. Elke wijk kent daarin een eigen ontwikkelingstraject. Maar er zal wel op enig moment, in het licht van leefbaarheid en duurzaamheid, een omslag moeten worden gemaakt van voornamelijk fysieke naar meer sociaal-maatschappelijke activiteiten. Als hiervoor extra middelen moeten worden vrijgemaakt, dan wil de PvdA daar zonder meer aan meewerken. Er doen zich dus volop kansen voor om de leefbaarheid te verbeteren. Maar er zijn ook bedreigingen. Zo houden de plannen van de NS, om de spoorlijn Breda Roosendaal veel intensiever te gaan gebruiken, een regelrechte aantasting in van de leefbaarheid in onze gemeente. Niet alleen dreigt Etten-Leur daardoor opnieuw in tweeën te worden gesneden, maar het zorgt ook voor zeer ingrijpende consequenties voor het woon- en leefmilieu, zowel dichtbij de spoorlijn als ver daar vandaan. De PvdA vindt dat onaanvaardbaar. We zullen ons daar dus met alle middelen tegen verzetten. En we zullen, net als in de achterliggende maanden, de Tweede Kamerfractie van de PvdA onder grote druk zetten om hier niet mee akkoord te gaan. •
VERKEER
Het is me nogal wat de laatste tijd in Etten-Leur. Door alle werkzaamheden in en rond het centrum zit het verkeer soms helemaal vast. Een goede bewegwijzering ontbreekt, er moet vaak flink worden omgereden, buslijnen worden verlegd en kruispunten kunnen bijna niet meer veilig door voetgangers en fietsers worden overgestoken. Tegelijk wordt er veel geklaagd over het onderhoud van de wegen, de snelheid van het verkeer, de afnemende service van het openbaar vervoer en het gebrek aan mogelijkheden om te parkeren.
Door een aantal maatregelen (snelheidsmetingen, flitspalen, verhoging onderhoudsbudget, duurzaam veilig) probeert de gemeente om aan al deze klachten tegemoet te komen. Maar er blijft nog veel te wensen over. In het GVVP (het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan) waarvan het ontwerp onlangs is gepresenteerd, wordt geschetst welke acties de komende jaren kunnen worden ondernomen om tot een verdere verbetering van de situatie te komen. De PvdA is het met de strekking van dit plan eens. Maar op onderdelen willen we verder gaan. Zo blijven we van mening dat het onnodig gebruik van de auto moet worden ontmoedigd door hoog in te zetten op aantrekkelijke, alternatieve mogelijkheden. Als er ergens winst op het gebied van duurzaamheid valt te boeken dan is het wel hier! Een plaatselijke, fijnmazige openbaar vervoervoorziening (wijkbus) is voor de PvdA dan ook nog altijd een must. Tegelijk moet er aan een uitgebreid fietspadennetwerk, met bij voorkeur vrijliggende fietspaden, worden gewerkt en moet ook veel meer worden gedaan aan aanvullende fietsvoorzieningen als fietsrekken, overdekte stallingplaatsen, bewegwijzeringborden etc. Ook het idee van de veilige honken, zoals dat in de gemeente Halderberge gestalte heeft gekregen, mag hier wat ons betreft aan worden toegevoegd. Tevens kunnen meer fietspaden en meer fietsverbindingen in het buitengebied er, o.a. als recreatief element, voor zorgen dat eerder de fiets dan de auto wordt gepakt. Daarbij valt te overwegen om bij dit alles, veel meer dan in het verleden, gebruik te maken van de kennis en ervaring van de kant van de Fietsersbond. Als we op deze wijze willen stimuleren dat er meer wordt gefietst en ook meer wordt gelopen, dan is het wél van belang dat er ook regelmatig onderhoud wordt gepleegd. De PvdA stelt dan ook voor om een speciaal fonds voor het onderhoud van fietspaden, voetpaden en trottoirs in te stellen om daarmee de zekerheid te hebben dat er in dit opzicht ook werkelijk iets wordt gedaan. Ook wat betreft de duurzaam veilige inrichting van wijken houdt de PvdA twijfels of er niet nóg verder moet worden gegaan. Door het fysiek onmogelijk te maken dat er te hard wordt gereden, wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan een veilige wijk. De maatregelen zijn echter pas duurzaam als ze echt effectief zijn. We zullen de evaluatie van de eerste wijken, die duurzaam veilig zijn ingericht, dan ook kritisch volgen om na te gaan of er op dit punt niet verdergaande maatregelen moeten worden genomen. De PvdA wil, zoals gezegd, het onnodig gebruik van de auto ontmoedigen, maar wil het bezit en het noodzakelijk gebruik er van niet beperken. Daarom moet er veel meer aandacht zijn voor het grote probleem van het parkeren. We zijn niet duurzaam bezig als we er voor zorgen dat wijken vol met auto's komen te staan. We zijn wél duurzaam bezig als het parkeren geconcentreerd, maar wel ruim, wordt ingepast (afgesloten parkeerruimtes achter de woningen, half verdiept parkeren met
dubbel ruimtegebruik, e.d.) en er goede en speciaal daarvoor ontworpen ontsluitingsroutes worden vastgesteld. In de bestaande situatie leidt dat er toe dat er naar de mening van de PvdA, zoals al eerder voorgesteld, een zodanig vergunningensysteem wordt gehanteerd dat er een goed evenwicht bestaat tussen het parkeren van bewoners en het parkeren van andere (functionele) gebruikers van het (centrum)gebied. En daar waar de parkeersituatie nog niet is gereguleerd (bijv. Waldhoornlaan, Wieken, omgeving Stationsplein en omgeving Rode Poort) wil de PvdA dat er alleen maar maatregelen worden genomen in goed overleg met de betrokken wijkbewoners. Bij het parkeren verdient het parkeren van grote voertuigen (vrachtwagens) bijzondere aandacht. Als er eind december of begin januari een speciaal parkeerterrein voor dergelijke voertuigen wordt ingericht, moet naar de mening van de PvdA de gemeente er ook voor zorgen dat dit onder zodanige condities gebeurt dat de vrachtwagenchauffeurs er ook werkelijk gebruik van maken. In samenhang daarmee kan het parkeren van vrachtwagens in de wijken dan worden verboden en kan het parkeren op het industrieterrein worden gereguleerd. Waar aan de ene kant alles wordt gedaan om de verkeersveiligheid te vergroten, lijken aan de andere kant veel weggebruikers zich steeds minder ergens iets van aan te trekken. De verkeersregels worden massaal overtreden (te hoge snelheid, geen richting aangeven, verkeerd parkeren, door rood rijden, niet stoppen voor het zebrapad, etc.) en als hier niets aan wordt gedaan, wordt het alleen maar van kwaad tot erger. De PvdA wil dan ook dat de gemeente zich er sterk voor maakt dat de boetes voor verkeersovertredingen fors worden verhoogd en dat er vervolgens een vliegende brigade wordt ingesteld die er voor zorgt dat de afgesproken regels ook echt worden nageleefd (handhaving!). •
WONEN EN WOONOMGEVING
Op het gebied van de woningbouw is Etten-Leur al jaren volop in beweging. Er zijn in de achterliggende periode flink wat woningen gebouwd. En dan in allerlei soorten en maten: kleine en grote woningen, goedkope en dure, huur- en koopwoningen, woningen geschikt voor senioren of speciaal bedoeld voor starters, en ga zo maar door. En al die woningen zijn op nieuwe locaties gebouwd (bijv. De Keen) of op plaatsen midden in de bestaande omgeving ( bijv. op de plaats van de doe het zelfhandel aan de Bisschopsmolenstraat of op de plaats van het oude veilinggebouw aan de Lange Brugstraat). Voor de komende periode wil de PvdA daarmee zonder meer blijven doorgaan. Dit houdt op de eerste plaats in dat er zo gedifferentieerd mogelijk en voor zoveel mogelijk verschillende doelgroepen wordt gebouwd. We zijn er namelijk van overtuigd dat een duurzame samenleving alleen kan worden bereikt als er in woonwijken sprake is van verschillende woonmilieus als er zowel ouderen als jongeren wonen, als er zowel kleine als grote gezinnen wonen en als er zowel
mensen wonen die er geboren en getogen zijn als mensen met een hele andere culturele achtergrond. Op de tweede plaats wil de PvdA dat er voortaan prioriteit wordt gelegd bij het bouwen van woningen in de bestaande situatie. Duurzaamheid houdt naar de mening van de PvdA ook in dat er niet steeds wordt uitgebreid, dat er niet steeds wordt gebouwd ten koste van het waardevolle buitengebied. Er doen zich volop mogelijkheden voor om te bouwen op de plaats van, bijvoorbeeld, oude loodsen en leegstaande bedrijfsgebouwen. Daarmee wordt in ieder geval bereikt dat milieuhinderlijke bedrijven verdwijnen uit de woonomgeving. Bovendien kan het een belangrijke bijdrage leveren aan de verdere verbetering van een aantal buurten en wijken. En op de derde plaats wil de PvdA dat er zo flexibel mogelijke woningen worden gebouwd. Het Rijk wil dat er veel meer consumentgericht wordt gebouwd. En op zich is de PvdA daar niet op tegen. Tegelijk moeten we ons realiseren dat dit alleen maar 'ten goede komt' aan de eerste bewoner. Daarom vinden we dat we meer aan duurzaamheid doen als we stimuleren dat er meer met flexibele woningontwerpen wordt gewerkt: woningen die vrij indeelbaar zijn, waar aan- en bijgebouwd kan worden, zodat ook latere bewoners ze naar eigen inzicht en behoeften kunnen indelen en aanpassen. Maar er is meer. Vooral als het om bouwen gaat, kan er ook op een andere manier heel veel aan duurzaamheid worden gedaan. Met behulp van duurzame technieken, de toepassing van duurzame materialen en het gebruik van duurzame energie is pure winst te behalen. Door in dat verband een duidelijk en consistent beleid te voeren, is de gemeente Etten-Leur, landelijk gezien, een voorloper geworden. En de PvdA wil dat graag zo houden. Bij de bouw van nieuwe woningen is ook aandacht nodig voor de woonomgeving. De PvdA vindt dat die woonomgeving, zowel bij de realisatie van nieuwe woonwijken als bij het bouwen in de bestaande situatie, te weinig aandacht krijgt. Er wordt meestal pas na de stedenbouwkundige opzet van een plan gekeken naar de vraag waar welke voorzieningen moeten komen (bijv. hondenuitlaat terreinen, speeltoestellen, groenstructuren). En de PvdA vindt dat dergelijke voorzieningen voortaan vanaf het begin bij de planopzet moeten worden betrokken. De belangrijkste ontwikkelingen zullen zich de komende jaren echter voordoen op het gebied van de herstructurering. De gemeente is van plan om een masterplan te maken, waarin wordt aangegeven op welke wijze die herstructurering van de bestaande woonwijken het beste kan worden vormgegeven. De PvdA wil dat de bewoners vanaf het begin heel nadrukkelijk bij de totstandkoming van dit masterplan worden betrokken. En als het aan de PvdA ligt, wordt er bij dit plan in ieder geval van uitgegaan dat de eenzijdige woningvoorraad meer wordt gedifferentieerd, dat het voorzieningenniveau indien nodig wordt verbeterd (bijv. moet er geen buurtwinkel of een buurtservicepunt worden gerealiseerd), dat de
sociale structuur in de wijk verder wordt versterkt, dat het openbare gebied inclusief het openbaar groen - eerder wordt vergroot dan verkleind en dat er voor een aantal problemen (parkeren e.d.) naar meer duurzame oplossingen wordt gezocht. In de bestaande situatie is daarnaast van belang dat de vastgestelde bouw- en bestemmingsplanregels consequent worden gehandhaafd. Veranderde woonwensen vragen vaak om allerlei aanpassingen van de woning of de woonomgeving. De PvdA vindt dat er, om aan deze wensen tegemoet te komen, zoveel mogelijk maatwerk moet worden geleverd. Maar als er in afwijking van de regels wordt gebouwd, komen de belangen van anderen in het geding. En dan mag er niet worden gedoogd, maar moet er adequaat handhavend worden opgetreden. •
VEILIGHEID
Het lijkt er soms op dat het met onze samenleving maar slecht is gesteld. Bijna elke dag lezen we in de krant over inbraken, diefstallen, berovingen en zinloos geweld. En veel mensen hebben dat zelfs aan den lijve ervaren. Bovendien wordt iedereen voortdurend geconfronteerd met hondenoverlast, vernielingen en allerlei gevolgen van kleine criminaliteit. Het levert alles bij elkaar veel irritaties op. En het geeft tegelijkertijd een zodanig onveilig gevoel dat veel mensen 's avonds niet meer alleen over straat durven gaan. De PvdA vindt dat we dit niet langer met elkaar kunnen accepteren. En dat het dus de hoogste tijd is dat hier iets aan wordt gedaan. Het onlangs door de gemeente gepresenteerde integrale veiligheidsbeleid biedt hiervoor een goede basis. Vooral de inrichting van de openbare ruimte neemt daarin een belangrijke plaats in. En volgens de PvdA kan hiernaar niet kritisch genoeg worden gekeken. Het gaat dan om de verlichting, de beplanting (hoogte), de brandgangen, de borden en palen (aantal!), het gebruik van vandalisme bestendige materialen, de aanwezigheid van schuilmogelijkheden, de plaatsing van vuilcontainers, etc. De PvdA wil dan ook dat alle wijken één voor één worden beoordeeld aan de hand van dit soort componenten en vervolgens beter worden ingericht volgens de principes van het politiekeurmerk 'veilig wonen'. En om hieraan een forse impuls te geven, wil de PvdA beginnen met alle brandgangen veiliger te maken. Het gevoel van (on)veiligheid houdt alleen niet op bij de inrichting. Diezelfde openbare ruimte zal ook goed moeten worden onderhouden. En hier is dan ook een belangrijke taak voor de wijkteams weggelegd. De bewoners hebben hierin natuurlijk ook een eigen verantwoordelijkheid. Ze zullen ook zelf maatregelen moeten nemen (goed hang- en sluitwerk, buitenverlichting etc.). En de openbare ruimte blijft pas schoon als iedereen daaraan een bijdrage levert. Die eigen verantwoordelijkheid vraagt óók dat bewoners goed om zich heen kijken, alert zijn op wat er gebeurt en 'oog' hebben voor elkaar. Een dergelijke houding mag echter alleen worden verwacht als er tegelijkertijd ook sprake is van een
'oplettende' overheid. Naar tevredenheid van de PvdA heeft de politieorganisatie hier goed op ingespeeld door de introductie van de wijkagent. Er is een start gemaakt met een vaste wijkagent in een drietal wijken. En de ervaringen zijn dermate positief dat, als het goed is, binnenkort elke wijk zijn eigen wijkagent heeft. De PvdA vindt wel dat dit dan ook werkelijk een agent voor de wijk moet zijn. De opzet werkt niet als de betrokken agent 3 maanden afwezig is in verband met recherchewerk elders in Nederland. De PvdA wil wat dit betreft dan ook harde afspraken maken met de politieorganisatie dat de continuïteit onder alle omstandigheden wordt gewaarborgd! De politie hoeft het echter niet alleen te doen. Handhavend optreden kan door diverse personen en gericht zijn op verschillende onderdelen. Zo kennen we op dit moment o.a. hondenwachters, parkeerwachters, surveillanten en stadswachten. Door de specifieke taken die ieder heeft, lijkt dit echter tot onnodige versnippering te leiden. De PvdA wil daarom dat alle, door de gemeente aangestelde, handhavers een zelfde takenpakket krijgen toegewezen en gezamenlijk en gecoördineerd worden ingezet. Dit betekent dat de bevoegdheden van de stadswachten moeten worden uitgebreid. Gezien de (positieve) ervaringen elders worden daarmee dan zodanige kansen geboden dat ook de stadswachten aan het handhavingsbeleid een volwaardige bijdrage kunnen leveren. •
RUIMTE GEBRUIK
Etten-Leur heeft, vooral in de laatste 10 jaar, een enorme groei doorgemaakt. En je vraagt je wel eens af waar dat naar toe moet als dat zo doorgaat. Om op deze vraag een antwoord te krijgen, is in 1999 een zogeheten toekomstdiscussie gehouden. Op allerlei manieren (startbijeenkomst, rondetafelgesprekken, enquêtes, scholenwedstrijd, expertbijeenkomst, etc.) en aan zoveel mogelijk mensen is toen gevraagd waaraan in Etten-Leur zou moeten worden gewerkt en naar welke omvang de gemeente in de toekomst zou moeten toe groeien. De conclusie van deze interactieve werkwijze was dat er in meerderheid werd gekozen voor een gemeente van 45.000 à 50.000 inwoners (in 2030). En dit uitgangspunt is later officieel door de gemeenteraad vastgesteld. De PvdA heeft, hierop doordenkend, echter andere gedachten gekregen. Willen we maar blijven doorgroeien? Komt daarmee de cohesie niet in het gedrang? Gaat dat niet opnieuw ten koste van ons waardevolle buitengebied? Is er echt wel met visie (visionair) naar de toekomst gekeken? En past dit nou wel bij onze principes van duurzaamheid? De PvdA denkt van niet. Er is van alles wat genomen en er is geen fundamentele keuze gemaakt! De PvdA wil daarom een andere weg inslaan. We willen een aantal belangrijke vragen op een andere manier benaderen. En we willen ons daarbij vooral laten leiden door onze ideeën over duurzaamheid.
De PvdA kiest daarom voortaan voor natuur boven stenen en voor inbreiden boven uitbreiden. We zien de locatie Schoenmakershoek als de laatste uitbreiding van de gemeente. De PvdA wil veel meer inzetten op multifunctioneel gebruik van de ruimte. En om dit serieus gestalte te geven, houdt dit voor de PvdA in dat er geen nieuwe bedrijventerreinen meer worden aangelegd. De PvdA kiest er voor om de behoefte aan bedrijventerreinen regionaal op te lossen en in Etten-Leur de vestiging van nieuwe bedrijven alleen nog maar toe te staan op de (vele) lege plekken op het huidige industrieterrein. Daarmee wordt ook automatisch een halt toegeroepen aan de bouw van riante villa's op voor bedrijven geschikte locaties! De PvdA realiseert zich dat met deze keuzes de uitbreiding van de werkgelegenheid onder druk komt te staan. Maar daarmee wordt dan tevens de vicieuze cirkel doorbroken dat meer werkgelegenheid ook weer zorgt voor meer werknemers, meer nieuwe bewoners en meer nieuwe woningen. Aan de andere kant is er volgens de PvdA nog voldoende perspectief. Zo kan een mogelijke uitbreiding van de werkgelegenheid worden opgevangen door de snelle technologische ontwikkelingen die zich voordoen(o.a. het ontstaan van nieuwe werkplekken thuis). Daarnaast kan een bijdrage worden geleverd aan de werkgelegenheid door bij de bedrijven die zich nog nieuw kunnen vestigen, waar mogelijk, het harde criterium van het minimum aantal werknemers te hanteren. Voor wat betreft de werkgelegenheid in het buitengebied ligt dat anders. Gezien de ontwikkelingen in de agrarische sector (schaalvergroting, mestproblematiek, etc.) is het niet reëel om te veronderstellen dat de werkgelegenheid in deze sector op hetzelfde niveau kan worden gehandhaafd. Maar door in de productielijn meer de nadruk te leggen op kwaliteit en duurzaamheid moet het mogelijk zijn om de teruggang beperkt te houden. Tegelijk is het nodig om meer in te zetten op plattelandsvernieuwing. De PvdA is van mening dat door functieverandering nieuwe kansen kunnen worden gecreëerd (kijk naar de voorbeelden op het gebied van de recreatie, de zorg, de productvernieuwing, het natuurbeheer, etc.), zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit en de uitstraling van het buitengebied. Daarom wil de PvdA in overleg met de agrarische sector nagaan welke mogelijkheden zich concreet in Etten-Leur voordoen en welke consequenties daaraan verbonden zijn. •
MINIMA
Het gaat op het moment dat we dit schrijven goed met de BV Nederland. Het gunstige economische klimaat heeft op velerlei gebied voor positieve effecten gezorgd. En veel mensen hebben daarvan de voordelen mogen ondervinden. Door allerlei ontwikkelingen is hierin verandering gekomen. De verwachtingen zijn naar beneden toe bijgesteld. Maar voorlopig wordt er van uitgegaan dat slechts sprake is van een tijdelijke teruggang. Economische voorspoed gaat vergezeld van een grote vraag naar arbeidskrachten.
En onder invloed hiervan is de werkloosheid de laatste jaren dan ook sterk afgenomen. Ook in Etten-Leur hebben we hiermee, gelukkig, te maken gehad. Het gevolg hiervan is echter wél dat de groep werkloze werkzoekenden, die is overgebleven, nu voornamelijk nog bestaat uit personen die moeilijk naar een baan zijn te (bege)leiden. Met behulp van het uitgebreide instrumentarium dat de gemeente in het kader van het uitstroombeleid hanteert, moet het volgens de PvdA echter mogelijk zijn om ook in deze gevallen van hardnekkige (langdurige) werkloosheid voldoende hulp te bieden. Vooral als hierbij te werk wordt gegaan vanuit de kansen die mensen hebben in plaats van vanuit de beperkingen waarmee mensen worden geconfronteerd, lijkt er met name op het gebied van de sociale activering nog voldoende perspectief te kunnen worden geboden. Ook van de bundeling van een aantal voorzieningen in de vorm van een CWI (Centrum voor Werk en Inkomen), waarvan vanaf 1 januari 2001 sprake is, mag naar de mening van de PvdA het een en ander worden verwacht. De versterkte gemeentelijke regiefunctie, die daarmee samenhangt, mag er per slot van rekening toe leiden dat zowel voor uitkeringsgerechtigden als voor niet uitkeringsgerechtigden (vanaf 2002) een sluitende aanpak, in de vorm van een trajectplan op maat, gericht op werk of sociale activering wordt gerealiseerd. Door middel van een kritische beoordeling van de resultaten van het CWI zal dit in ieder geval scherp in de gaten worden gehouden. Terwijl aan de ene kant de werkloosheid flink is teruggelopen, lijkt de economische situatie aan de andere kant de inkomensverschillen fors te hebben vergroot. Het blijkt veel mensen voor de wind te gaan. Maar een aantal groepen vormt daarop nog steeds een uitzondering. Sterker nog: de tweedeling in onze samenleving wordt alleen maar groter. En als we het over duurzaamheid hebben, is het tenietdoen van die tweedeling wel de allergrootste opdracht! De PvdA vindt daarom dat het minimabeleid van de gemeente opnieuw moet worden aangescherpt. Op verschillende onderdelen wordt reeds een aantal jaren een ruimhartig beleid gevoerd. In relatie met de problematiek van de armoedeval wil de PvdA dit beleid de komende jaren zonder meer continueren. Op andere onderdelen zijn echter nog duidelijk verbeteringen mogelijk. Zo is, bijvoorbeeld, onlangs nog gebleken dat, wanneer er sprake is van schoolgaande kinderen, zich allerlei problemen kunnen voordoen. In navolging van andere gemeenten wil de PvdA dan ook dat er een uitvoerig onderzoek wordt gedaan naar de effecten die ontstaan wanneer mensen jarenlang zijn aangewezen op een minimuminkomen. Vervolgens kunnen op basis hiervan dan gerichte, aanvullende maatregelen worden genomen. Voor wat betreft de schuldhulpverlening is nu al duidelijk dat er meer inzet nodig is ten behoeve van de nazorg (budgetbegeleiding). De PvdA wil dan ook dat het aantal begeleidingsuren, dat wordt ingehuurd bij de Stichting De Markenlanden, fors wordt
uitgebreid, zodat niet alleen tijdige hulp bij schuld wordt geboden, maar ook structureel kan worden toegewerkt naar een verbetering van de situatie. •
LASTENDRUK EN NAWOORD
In de vorige hoofdstukken hebben we aangegeven wat we willen. We zijn op hoofdlijnen ingegaan op wat ons de komende periode voor ogen staat. En we hebben daarbij, volgens ons, de belangrijkste onderwerpen genoemd. We realiseren ons dat we daarmee ook veel níet hebben genoemd. Maar het is gewoon niet mogelijk om in kort bestek op alles wat er in de gemeente speelt (cultuur, sport, milieu, onderwijs, volksgezondheid, etc.) een standpunt weer te geven. Dat vinden we, eerlijk gezegd, ook niet wenselijk. Dat zou de indruk van volledigheid kunnen wekken, terwijl wat nu wordt opgeschreven vaak een fractie is van wat er de komende periode de revue zal passeren. Daarom vindt de PvdA het belangrijker om aan te geven op welke inzet mag worden gerekend. En dat hebben we in dit programma gedaan. We kiezen er voor om de komende 4 jaar uit te gaan van de duurzaamheid van onze samenleving als belangrijkste motief van ons handelen. We willen geen hypotheek leggen op de toekomst. Als we nú niet kiezen voor duurzaamheid dan worden onze kinderen en kleinkinderen stráks met de gevolgen daarvan geconfronteerd! Wat we willen, kost in alle eerlijkheid geld. En in een aparte bijlage hebben we proberen aan te geven om welke bedragen het daarbij gaat. We vinden tegelijk dat we moeten blijven uitgaan van een sluitende gemeentebegroting. En dat we voorzichtig moeten blijven met het verhogen van de lastendruk. In de bijlage is daarom tevens aangegeven hoe we het een en ander financieel denken te realiseren. Maar we moeten ons zelf niet voor de gek houden. Je kunt nu eenmaal niet voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. In de vertaling van onze wensen is daarom rekening gehouden met een, weliswaar beperkte (in ieder geval minder dan in vorige jaren), verhoging van de gemeentelijke belastingen. Tenslotte willen we nog drie opmerkingen maken. Op de eerste plaats willen we er op wijzen dat papier geduldig is. Er zijn namelijk partijen die veel beloven, maar 4 jaar lang niets van zich laten horen. Het gaat dus om méér dan alleen papier. Het gaat om vertrouwen, vertrouwen dat is opgebouwd op wat er in het verleden allemaal is gedaan. De PvdA heeft in de afgelopen jaren laten zien wat ze waard is. We zijn open en eerlijk geweest. We hebben rekening proberen te houden met wat mensen willen. We hebben steeds geprobeerd om elkaar op argumenten te bereiken. We hebben er niet omheen gedraaid als iets in onze ogen écht niet kon. We hebben onze verantwoordelijkheid willen en durven nemen. En we hebben daarmee in Etten-Leur niet vanaf de zijlijn staan te roepen, maar aan verschillende ontwikkelingen een bijdrage kunnen leveren.
En we vinden dat díe inzet en díe houding net zo goed, of misschien nog wel beter, een reden zijn om met ons in zee te gaan dan dit programma! Op de tweede plaats willen we benadrukken dat we datgene wat we willen niet alleen kunnen bereiken. We moeten reëel blijven. De PvdA zal straks niet de absolute meerderheid in de gemeenteraad krijgen. En dus zal er met andere partijen moeten worden samengewerkt. Dat is een kwestie van geven en nemen. Dat betekent compromissen sluiten. En dat houdt in dat de kans groot is dat we niet alles voor elkaar gedaan krijgen wat we ons in dit programma hebben voorgenomen. Maar we zullen ons uiterste best doen. En we gaan er in ieder geval van uit dat door de bestuurlijke vernieuwing (gemeenteraad en college ieder een eigen verantwoordelijkheid) we een heel eind zullen komen! Tenslotte willen we, nogmaals, onder de aandacht brengen dat er in een periode van 4 jaar ongelooflijk veel gebeurt. Er vinden steeds weer opnieuw ontwikkelingen plaats die vooraf niet zijn te voorzien. Het ligt voor de hand dat hiermee moeilijk bij het maken van een collegeprogramma rekening kan worden gehouden. Daarom wil de PvdA dat het collegeprogramma, dat wordt opgesteld, voortaan jaarlijks wordt herijkt.
