Uit collectie Kees C. Keuch

Uit collectie Kees C. Keuch

0-nummer is een cliëntgestuurd project van de Jellinek Cliëntenraad. De cliëntenkrant is ge-maakt voor en door (ex-) cliënten van de Jellinek.

0-nummer 6 verschijnt in maart 2006

c o l o f o n

Met dank aan: Jellinek Cliëntenraad Redactie: Kees C. Keuch Bani da Lima

Medewerkenden: Alice, Yolanda Bongers, Hilke de Roy, Niels Höfelt, Christian Krappel Tony Raedecker en Marc Torringa

van de redactie Veranderingen. Verslaafden worden hier vaak mee geconfronteerd. Niet alleen tijdens actief gebruik maar ook gedurende een behandeling. En vooral erná, als het gewone leven weer wordt opgepakt. Hoe gevoelig de meeste patiënten zijn voor elke verandering in hun leven en hoe dat ingrijpt in hun bestaan, blijkt ook weer uit de verhalen waarmee we het jaar 2005 besluiten. Een jaar waarin veel is gebeurd: het Jellinekhuis heropend, Atelier Kunstkop verhuisd, Tuinhuis gesloten, intrede van het modulair behandelen, problemen met Werk & Scholing/AMT, de beleidskeuzes van de Jellinek. Ook heeft de Cliëntenraad met name dit jaar de weg naar de Amsterdamse wethouders en beleidsmakers gevonden om een pleidooi te houden voor goede zorg en begeleiding van (ex-)patiënten. Soms op eigen houtje, zo nu en dan samen met de Raad van Bestuur. En er is nog veel meer. Het 0-nummer volgt daarom nadrukkelijk het wel en wee van (ex-) Jellinekpatiënten, het Jellinek-beleid en de gemeentelijke en landelijke politiek. In dát opzicht verandert er dus niet veel. Het komende jaar zullen we – net zoals in 2005 – ons met veel plezier en energie inzetten voor een geslaagd 0-nummerjaar. (advertentie)

Pre-press en druk: Anke Brinkman Grafisch Buro Haarlem www.grafischburohaarlem.nl Redactieadres: Redactie 0-nummer p/a Jellinek Cliëntenraad Postbus 3907 1001 AS Amsterdam E: [email protected]

i n h o u d 2 3-4

Van de redactie Methadon

4 5-6 7 8-9 10 11 12 13 14-15 16

Herinnering bij een afscheid Opdracht Gedachten 30 jaar niet on speaking terms Pauls terugval En toch moet je het alleen doen Jellinek Cliëntenraad A-Ω Kunstkop De Seismogrammetjes

middel tegen mijn alcoholisme

Voor reacties en ingezonden brieven en voor toestemming voor het geheel of gedeeltelijk overnemen van berichten en/of artikelen uit het 0-nummer kunt u contact opnemen met de redactie via ons emailadres.

2

proficiat! Tijdens de halfjaarlijkse bijeenkomst van cliëntenraden in de verslavingszorg is aan de Jellinek Cliëntenraad op 28 oktober 2005 de Kikker -prijs uitgereikt. Deze wisselprijs is o.a. bedoeld als middel om zowel binnen als buiten de instelling meer bekendheid te geven aan (de inspanningen van) de Cliëntenraad. Het juryrapport vermeldt ondermeer dat “[…] Doorslaggevend bij het toekennen van de wisseltrofee is: […] het 0-nummer, een kwalitatief hoogwaardig blad geschreven vanuit cliëntenperspectief en bovendien een cliëntgestuurd project […]”.

De redactie van het 0-nummer feliciteert de Cliëntenraad met de Kikker -prijs.

Methadon

middel tegen mijn alcoholisme door Niels Höfelt Zonder er trots op te zijn kan ik zeggen dat ik bijna dertig jaar contact heb met de Jellinek. Het eerste bezoek aan deze instelling vond plaats in 1976, aan de Sarphatistraat. Het begon met ambulante zorg en dit met wisselend succes.

Jacob Obrechtstraat Mijn eerste kliniekopname was in 1984 een feit. Dit was in de Jacob Obrechtstraat, in de tijd dat dit adres zo goed als nieuw was en de behandeling nog warm en zeer persoonlijk genoemd kon worden. Tijdens deze opname in de zogenoemde mannenkliniek werd je, achteraf bezien, in de watten gelegd en het maandenlange verblijf deed waarachtig denken aan n soort vakantieverblijf in een luxe hotel. Inclusief zwembad, sportzaal met badmintonavonden en diverse tafeltennisgelegenheden. Ook werd er veel aan darten gedaan. Tijdens dit gerieflijke verblijf was er gelegenheid om aan de diverse programmaonderdelen mee te doen. Maar ging de voorkeur ernaar uit om ruim de tijd te nemen om puur en alleen op kracht te komen aldaar, dan kon dit ook…Hoe geheel anders ziet alles er anno 2005 uit, nietwaar? Niet alleen de behandelwijzen, maar ook werd ik niet echt vrolijker na een rondleiding bij de heropening van de Obrechtstraat. Hoe verkracht je de warme en welkome sfeer, die deze kliniek oorspronkelijk kenmerkte? Nou, zó dus! Wát een kille, onpersoonlijke en zakelijke bedoening. Weg met alles wat leuk en goed was! Leve de marktwerking, het interim-management en, als t effe ken, de liberalisering. Efficiënt, kaal en onpersoonlijk, zo hóórt het! En dat mag best n paar centen kosten, nietwaar? Arme mensen…. Sorry, ik laat me gaan en ik dwaal af van t onderwerp waarover ik iets wil schrijven.

Alcohol en heroïne t Enige wat ik wil vertellen is, dat het ontzettend lang heeft

geduurd voordat ik eindelijk het gevoel kreeg, dat ik de afschuwelijke kwaal alcoholisme met succes kon bestrijden. Niet te vroeg juichen, maar na ongeveer vijf jaar onthouding begin ik hoop te krijgen. Mijn laatste opname vond plaats van eind 1999 tot half maart 2000. Door de jaren heen kende ik ook betere perioden, maar nooit bereikte ik eens langer dan een jaar succes. Altijd maar weer opnieuw sneuvelen; ziek zijn, opkrabbelen en weer terugvallen. Om moedeloos van te worden. Dermate zelfs, dat ik onder invloed van verkeerde vrienden, aan heroïne begon te snuffelen. Aanvankelijk ter vervanging van alcohol, tot slot in combinatie ermee. Wegens misverstanden kon geen opname plaatsvinden na een ellenlange intakeperiode. Hier ga ik verder niet op in. Mijn familie greep tenslotte in en leverde mij meer dood dan levend af aan de Obrechtstraat. Via de CODA* en de Detox* belandde ik tenslotte eind november 99 in de JOS*. Door de binnengeslopen heroïneverslaving werd ik op methadon gesteld. Ik was door de hel gegaan en had de dood in de ogen gezien, maar nu kwam ik op een ruime dosering “meta s” te staan. En dit nu, is zonder enige twijfel, mijn redding! De methadon voldoet niet alleen als vervanging van heroïne. Nee, deze medicatie dekt de hele lading en verlost mij tevens van 35 jaar

Foto: Kees C. Keuch

december 2005..

1983: Een soort vakantieverblijf in een luxe hotel met telefoon boven het bed. de Jellinek Detox 1e etage JacobObrechtstraat

3

alcoholisme! En deze constatering is de reden van dit verslag. Mijn stelling luidt als volgt: Verstrek een flinke dosering methadon aan hardnekkige alcoholverslaafden. Niet slechts aan heroïne slachtoffers. Ook aan oudere

“[...] de methadon [...] dekt de hele lading en verlost mij van 35 jaar alcoholisme.” alcoholisten, die dolgraag zouden willen stoppen, maar die toch telkens terugvallen. Al die ellende, ál die jaren. Vreselijk! Nu lijkt er dan toch nog een einde aan gekomen te zijn, gelukkig.

Bijwerking Akkoord, methadon is geen sinasprilletje. En ja, het heeft zeker nadelen en bijwerkingen. Maar die ellendige alcohol dan? Die afgrijselijke afkick, telkens weer? Heeft dit vreselijke spul dan geen nadelen en bijwerkingen? Nou en of! En hoe! Met als laatste bijwerking een vreselijke dood, vóór je zestigste heel waarschijnlijk. Daarom pleit ik met klem en nadruk voor: ± 60 mg methadon voor hardnekkige, oudere aloholverslaafden die wel willen stoppen, maar t niet langdurig gelukt. Natuurlijk op vrijwillige basis, dat spreekt vanzelf. Persoonlijk noem ik de methadonverstrekking een geluk bij een ongeluk: ik kan de alcohol EINDELIJK laten staan. Leve de Jellinek! Leve methadon! * CODA: Crisis Opvang Detoxificatie Afdeling Detox: Detoxificatie Afdeling, ontgiften JOS: (voorheen) Afdeling Jacob Obrechtstraat

Herinneringen bij een afscheid door Hilke de Roy Eind van dit jaar bestaat de Cliëntenraad (CR) 20 jaar. En eind van dit jaar neem ik na 11 jaar trouwe dienst afscheid van de CR. In 1991 kwam ik als secretaresse van de CR in dienst van de Jellinek. De voorzitter was destijds Jan Ziel, die korte tijd in de kliniek had vertoefd. Ons “kantoor” bestond uit een kamertje zonder ramen op de Keizersgracht (toen de poli drugs). Later verhuisden we naar het volgende kleine kamertje in het Jellinekhuis aan de Jacob Obrechtstraat. Maar de driewekelijkse vergaderingen werden druk bezocht en er was altijd voldoende stof om over te praten (en te klagen!). Het valt me op dat de huidige cliëntenpopulatie veel mondiger geworden is. Verslaving werd toen vooral gezien als iets waarover niet gesproken mocht wor4

den. Om de paar weken was er contact tussen Jan Walburg en Jan Ziel. Ik was daar altijd bij maar er werd nooit genotuleerd. De CR werd bijgepraat over het reilen en zeilen van de kliniek, maar het was duidelijk wie de touwtjes in handen had. In 93 overleed Jan Ziel plotseling, de CR in ontreddering achterlatend. Ik denk nog steeds met veel warmte aan hem terug. Hij was de stuwende kracht achter de CR en heeft zich met hart en ziel ingezet, naast zijn belangrijke positie in het bedrijfsleven.Er was inmiddels een vice-voorzitter benoemd: Gonny Huissoon. Zij werd interim voorzitter.

“Verslaving werd toen vooral gezien als iets waarover niet gesproken mocht worden.” In 1994 stopte ik met werken voor de Jellinek, maar in 1997 werd mij toch weer gevraagd lid te worden van het bestuur van de CR. Ruud Hoogland was toen (en is nu nog) voorzitter en ik vond dat ik geen “nee” kon zeggen en voelde me ook een beetje gevleid. We zijn ondertussen acht jaar verder en ik ben nog steeds betrokken bij de Jellinek. Inmiddels is de Raad uitgebreid met een aantal enthousiaste leden met hart voor de zaak en voor elkaar. Het secretariaat, onder de bezielende leiding van eerst Claudia Dijkstra en nu Elisabeth Kools, is volstrekt geprofessionaliseerd. Inmiddels heb ik de 70-jarige leeftijd bereikt en vind het nu welletjes. Wel is mij gevraagd als adviseur nog bijdragen te leveren aan de CR. Hoe lang zal ik dit als nestor nog volhouden?

Opdracht “De 0-nummer krantenman vraagt me gewoon eens een stukje voor dit blad te schrijven. Dat is goed voor je zegt ie; het van je af schrijven geeft vaak een eerlijke duidelijkheid naar jezelf.” door een van onze medewerkers

5

jaar geleden heb ik een jongen ontmoet die mij introduceerde in het gebruik van cocaïne en heroïne. Nou dacht ik, die jongen gebruikt al 16 jaar en ziet er nog heel goed uit, heeft een mooi gebit dus het hoeft niet altijd zo erg te zijn om te gebruiken. Ik ben vrolijk met hem doorgegaan, eerst deed hij nog voorzichtig met me want hij wilde niet dat ik verslaafd raakte. Tot we een keer ruzie kregen, toen heeft hij me helemaal volgestopt. Wat kon mij het schelen, ik was toch al behoorlijk destructief bezig.Twee jaar verder, goed verslaafd en mishandeld, heb ik deze (lieve) vriend verlaten. Ik durfde niet meer.

mij, Hoewel hij wist hoe ik eronder leed bleef hij gewoon cocaïne kopen en bij mij thuis gebruiken. Op een avond stond de politie voor de deur, of ik

“Eerst gebruikten we alleen op vrijdag. Al snel werden dat meerdere dagen.” maar even mee wilde gaan. Drie maanden zitten voor nog een oude straf. Nu had ik de kans om te stoppen, maar in de gevangenis zag ik dat nog niet zo zitten. Je zou kunnen zeggen dat ik die drie maanden wel gebruikte om van de drugs af te komen, maar toen ik weer thuis was ben ik vrijwel meteen weer gaan halen. Ik voelde me een-

Bevredigen

I

k ben weer naar mijn oude “vriend” terug gegaan, met hem kon ik ook gebruiken. Ik zeg, je mag weer bij me wonen maar geen seks. Dat is een tijd goedgegaan, toen begon hij seks te eisen. Ik wilde dat helemaal niet, maar stel je voor hij gaat naar een ander, dan heb ik geen dope meer. Toen ben ik hem maar gaan bevredigen. Hij wilde elke keer als we haalden, ook al was het 3 keer per dag. Elke keer ging die broek weer uit en moest ik hem bevredigen. Het ging steeds slechter met me. Tegen die dope kon ik steeds minder, werd er niet meer high van, maar bleef toch gebruiken. Ongelukkig en heel passief, mijn hersens werkten niet meer normaal. Hele dagen bleef ik op bed liggen, kon niets meer doen. Boodschappen deed hij voor 5

“Toen ben ik maar wijn gaan drinken, nu ik geen dope mag gebruiken.”

Voor hen ben ik naar de Jellinek gegaan. Eerst twee weken Detox. Daarna 7 weken CIZ-C, met alleen mannen en ik als enige vrouw. Op zichzelf had ik daar helemaal geen moeite mee, ik liep de hele dag toch maar te suffen. Bij de programma s viel ik steeds weg, waardoor ik mijn aandacht er niet bij kon houden. Ik heb er dus ook niet veel heb opgenomen of geleerd. Ik had verkeerde medicijnen, ging s avonds om 8 uur naar bed, gewoon omdat ik wilde slapen (dan hoefde ik niet te denken). Ik sliep ook meestal meteen en bleef tot 8 uur de volgende dag in bed.

‘Vuile urine

W

eer thuis voelde ik me nog steeds ongelukkig, Toen ben ik maar wijn gaan drinken, nu ik geen dope mag gebruiken. De trek bleef, dus toch maar weer een bolletje gehaald, ééntje kan toch wel? Dat was de eerste dus weer van een hele reeks, maar nu had ik twee verslavingen, want ik bleef er ook bij drinken.. Stiekem, want mijn familie mocht het niet weten. Ik was helemaal vergeten dat ik de Jellinek toestemming had gegeven om mijn familie in te lichten als ik weer gebruik. En ja hoor, op een zondag komt mijn broer en zegt dat mijn urine vuil is. Wat heb ik daarop te zeggen. Nou goed dan, ik ben weer gaan gebruiken en ben van plan om dat 1 keer in de maand te doen. Mijn hele familie goed kwaad. Het gebruik werd 1 keer in de week. Ik had een jongen ontmoet die in het weekend -met dope- bij me kwam. Eerst gebruikten we alleen op vrijdag. Al snel werd dat meerdere dagen. Door een voorval kreeg ik weer contact met mijn schoonzusje. Zij

6

Dat was de ommekeer in mijn leven, Kijk nu wilde ik zelf en dan is het wel anders. Al vrij snel ben ik op de computer gaan surfen en kwam bij die ene gelovige omroep terecht. Enkele jaren geleden was ik wel met God bezig geweest, maar was Hem weer vergeten. Hoe is het nu met God dacht ik? Heb gewoon een oproep gedaan wie kan mij helpen? God wás in mijn leven, maar ik heb niet gehoor-zaamd en nu heb ik het gevoel dat Hij mij straft. Ik kreeg verschillende reacties: God straft niet, God is liefde. Toch kon ik het niet loslaten, God heeft mij wèl gestraft. Ik kreeg van iemand een e-mail adres van Real-life.nl en dat moest ik maar eens opzoeken. Ik weet niet wat ik zag, allemaal informatie over wat te doen om dichter bij God te komen. Ik las en las, en e-mailde met twee gelovige vrouwtjes (één is 71 jaar) en een man. Zij hebben mij advies gegeven en hebben mij geleid tot waar ik nu gekomen ben: ik geloof weer! God houdt weer van me. Dankzij Hem, kan ik weer alleen thuis zijn, voel ik me weer goed, heb ik mijn familie weer terug. En als ik trek krijg vraag ik gewoon, “Heer, haal die trek bij me weg”, dan moet je erop vertrouwen dat Hij die trek bij je weghaalt. Maar ik denk dat het ook goed is geweest dat ik van psychiater Tatijana (dankjewel!) de juiste antidepressiva gekregen heb; ook die hebben mij geholpen om de kracht weer terug te vinden die ik nodig had om goed te functioneren.

Krantenman zegt: ‘God, ja, ja. Ik zelf ben atheïst. Maar als jij je met God gesterkt voelt en het daardoor clean houdt, met je fikken van de dope- en drank afblijft, dan is dat prima. Iedereen doet het zo op z’n eigen manier.’

Veranderingen door Christian Krappel m.m.v. Bani da Lima

Verandering. Ja, aan het eind van het jaar is het niet zo vreemd dat we terugblikken op wat er zoal is gebeurd. En wat mij betreft is er heel veel gebeurd in 2005. Grote en ook minder grote veranderingen hebben er plaatsgevonden. Dat is maar goed ook. Want als zorginstelling moeten we dynamisch zijn. Altijd maar weer in staat om te reageren op wat van ons wordt verwacht. Door medewerkers, collega s van andere instellingen, de politiek en de maatschappij in het algemeen. Maar zeker ook, en niet in de laatste plaats, door de cliënten; zij zijn immers degenen voor wie we er zijn. Het is goed te constateren dat we ons niet alleen reactief opstellen, maar dat we ook actief meedenken, -praten en –doen. Zo hebben we enkele essentiële beslissingen genomen: doorgaan met dubbele diagnose-behandeling en deelname aan de zorgketen. Met name dit laatste kan worden gezien als een ingrijpende verandering voor de Jellinek. Het houdt namelijk in dat we antwoord moeten geven op de vraag: moeten we iemand die verslaafd is ook zonder toestemming, dus gedwongen, behandelen? Tot nu toe werden patiënten alleen toegelaten als daar expliciet toestemming voor is gekregen. Maar omdat we ervoor hebben gekozen om aan de opdracht te voldoen die de maatschappij ons heeft gegeven, nl. neem in deze jullie verantwoordelijkheid en vind hiervoor een oplossing, kiezen we ook voor een nieuwe koers, natuurlijk wel binnen de wettelijke grenzen.

Foto: Kees C. Keuch

I

n het kort wil ik uitleggen hoe mijn familie wilde dat ik me op liet nemen bij de Jellinek. Anders zouden ze me niet meer steunen.

Juiste antidepressiva

Foto: Kees C. Keuch

Verkeerde medicijnen

wilde wel contact met me houden. Toen ben ik uit eigen beweging weer naar de Jellinek gegaan en gelukkig wilde mijn psychiater dat ik opgenomen werd. De volgende dag ging ik meteen naar CIZ-DD (DD: dubbel diagnose). Foto: Kees C. Keuch

zaam, ongelukkig, èn dan die kleine sombere woning, Mij stond ook nog een stukje taakstraf te wachten. Via de reclassering kon ik gelijk weer bij Werk & Scholing terecht waar eerder die taakstraf al begonnen was.

Bovendien praten we steeds vaker over co-morbiditeit, d.w.z. dat we ervan overtuigd zijn dat verslaving meer is dan alleen maar verslaving. We houden nu ook rekening met factoren die van zowel psychiatrische (bijv. stemmingstoornissen of –veranderingen onder invloed van drugs) als van somatische ziektebeelden (bijv. leverziektes of hiv-infecties) komen. We gaan steeds meer in de richting van een psychiatrische instelling met verslaving als specialisatie. Met alle rechten en zeker ook de plichten. De gevolgen van deze nieuwe koers ondervinden wij als het gaat om de capaciteit. Er lopen namelijk veel patiënten rond bij wie sprake is van co-morbiditeit. En die wachten allemaal op behandeling. Dan blijkt dat we te weinig capaciteit hebben. We moeten dus echt vechten om meer plaatsen, meer behandelmogelijkheden. Als we dat niet doen, prijzen we onszelf uit de markt. We kunnen dan niet meer flexibel inspelen op de vraag die ons is gesteld. Ons wordt dan voorgehouden dat we niet creatief genoeg zijn bij het vinden van oplossingen en dat we daarom niet meer nodig zijn. Dus zetten we ons met veel moed en energie in om te laten zien dat we hierin onze verantwoordelijkheid kennen én nemen. Die verantwoordelijkheid houdt ook in dat we constant de effectiviteit van een behandeling in de gaten houden. Wat dat betreft zeg ik vaak: het kan beter. Voor de Jellinek is de grootste uitdaging in de nabije toekomst dat we een manier moeten vinden om een cliënt beter te profilen . D.w.z. dat we een goed en compleet beeld krijgen van de complexiteit van zijn probleem. Dus gaat het ook om zaken als huisvesting, inkomensbeheer en zo. En als de maatschappij vindt dat onze behandeling effectief moet zijn dan zouden wíj kunnen zeggen: oké, maar dan moeten jullie ervoor zorgen dat bijvoorbeeld huisvestingsproblemen sneller kunnen worden opgelost. Een effectieve behandeling van deze complexe ziekte is dus een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Wij deinzen er niet voor terug om hier een actieve rol in te spelen. Met onze knowhow van verslaving en verslavingsgedrag kunnen we als instelling wel degelijk invloed hebben op dat proces. Persoonlijk word ik het meest gedreven door het realiseren van goede patiëntenzorg: maak een goede need assessment* en hou de vinger aan de pols voor de resultaten. En als dan blijkt dat twee uur Kunstkop beter werkt dan vier uur psychiater, doe dat dan. Maar als lid van de Raad van Bestuur is het voor mij ook volstrekt duidelijk dat wij voor goede zorg ook goed geld moeten vinden. Over verandering gesproken! * analyseren en formuleren van wat nodig is voor effectieve behandeling

7

30 jaar niet ‘on speaking terms’ chrijven voor jezelf of om iets te vertellen en misschien wordt het ook nog wel eens door iemand gelezen. Voor mezelf vind ik het handig als naslagwerk en gewoon omdat ik het een plezierige bezigheid vind. Toen ik nog te maken had met de consulenten van de Sociale Dienst had ik daar een bloeiende correspondentie opgebouwd. Met regelmaat stuurde ik verhalen hoe het mij verging buiten in de jungle. Wat er allemaal vanaf de fiets te zien is en waarom de fiets aan een servicebeurt toe was en dat ik daar geen geld meer voor had en dat als ik geen fiets tot m n beschikking had het niet goed met mij gaat. Die mensen daar op kantoor gewoon een leuk briefje sturen, dat vinden ze leuk! Zien ze eens iets anders dan die saaie werkbriefjes. Zij kunnen het ook niet helpen dat je maar zo weinig geld krijgt. Daar moet je toch echt voor in Den Haag zijn. Daar zitten alle boosdoeners!

Het genot van het schrijven Als er iets is wat je dwarszit, wat je opkropt en waar je je niet plezierig bij voelt, dan is een goede tip het op papier te zetten, het van je af te schrijven. Desnoods eerst alleen in trefwoorden die je daarna met wat tussenwoordjes aan elkaar kan rijgen. Storende elementen in het dagelijkse leven kunnen je dwarszitten en waar je humeur onder lijdt. Verslaafden zijn gevoelig voor dit soort situaties en moeten op hun hoede blijven dat dit niet te ver doorschiet. Verslaafden willen liever niet geconfronteerd worden met de shit van anderen, en terecht! Bovendien is het niet de bedoeling van het leven om met een ballast problemen opgefokt rond te rennen. Blijf rustig of probeer dat in ieder geval. Ga er riant voor zitten, kijk naar het papier en droom weg in je fantasie. Iedereen heeft wel iets te vertellen ook al is dat niet altijd helemaal helder. Het masturberen met die irritante mobieltjes is geen invulling aan het begrip communiceren en feitelijk ook zonde van het geld. Nee, gá schrijven, ook al kun je het niet. Ventileer je mening en ideeën naar buiten op papier. Dan weet je dat je niets vergeet, tenminste niet zo makkelijk als in een gesprek, 8

In tegenstelling tot de toegang in mijn huis had Johnny gezegd dat ik, behalve in het weekend, altijd kon langskomen, any time. Zo ging dat vroeger ook. Dat we s avonds laat nog even bij elkaar langs gingen om de afsluiter voor de dag tot ons te nemen. Het hing er ook een beetje vanaf wie de hasjiesj had. Vriend Johnny meestal niet; altijd met onduidelijke reden van dat ie het al opgerookt had. Tegenwoordig houden we het huishoudboekje beter bij zodat er gewoon altijd wat in voorraad is. Wij houden niet van misgrijpen. Daar zijn we natuurlijk ook door de jaren behoorlijk op getraind.

waarbij je achteraf denkt: dat ben ik nog vergeten te zeggen. Het is een kunst, in die zin dat je het je een beetje eigen moet maken. Een gewoonte; zoiets als ingesteld op medicatie. Ook wanneer je iets bijzonders ervaart of hebt ervaren, iets dat je overrompelt. En dat hoeven natuurlijk lang niet altijd trieste gebeurtenissen te zijn;ook juist positieve, leuke of spannende situaties moet je noteren.

Weet jij nog wat de reden was? Zo komt er onlangs een e-mail bij mij binnen met de tekst: “Hallo Kees, alles kits”? Verder nog enkele losse kreten afsluitend met als je het leuk vindt reply dan even. Groet Johnny. Wat gebeurt er? Hoe is het mogelijk, is mijn reactie. M n oude vriend Johnny. Dat ik van die vogel na een kleine 28 jaar iets hoor. Ik moest hier rustig over nadenken. Terug halen in je herinnering waar en hoe dat plaatje destijds plotseling geëindigd is. Ik mail terug en vraag als eerste hoe hij aan mijn e-mailadres is gekomen. Gewoon even ´Googelen´ antwoordt hij. We maken een afspraak elkaar binnenkort te zien. Vroeg hem eerst nog wel of er nog haar op z n hoofd zit? Per kerende mail met fotootje. Dat kan allemaal dus vandaag de dag. Je houdt je kop voor een webcam, drukt op een knop en je kunt à la minute je fotokop bij geadresseerde door de brievenbus drukken.Het had me spannender geleken als ik nog even in het ongewisse was gebleven.

Toch wel enigszins opgewonden probeer ik, voor mijn doen, deze keer redelijkop tijd te zijn. Johnny

pen, blowen en verder uitproberen wat er zo al trippend aan je neus voorbij ging. Pioniers waren we toen. Maar vooral drank had de voorkeur, in ieder geval bij mij. Wij hadden nog geen gesignaleerd alcoholprobleem. Ook niet in de gaten dat we ieder voor ons dit wel keihard aan het vormen waren. Voorlichting was er niet. Een alcoholist was een oude man in de goot, en zover waren wij nog niet. Hielden het ook niet voor mogelijk dat ons exceptionele innamegedrag, als je dat maar lang genoeg traint, op den duur spaak zou lopen. Elke dag weer, en we dachten dat het zo hoorde. Het leek of iedereen er zo over dacht.

Vijftiger jaren Een pijpje hasj gaat er altijd nog wel in, maar voor de rest ben ik overal mee gestopt. Jij kreeg er als eerste problemen mee zegt Johnny tegen mij. En jij dan, vroeg ik? Veertien jaar inmiddels ben ik volledig abstinent van alcohol en speed. Het ging niet meer. Uiteindelijk moest ik er wel mee stoppen. Kijk Kees, wij stammen uit de vijftiger jaren, wij zijn de nazaten van door de oorlog getraumatiseerde vaders en moeders. Na de oorlog was er niets. Die mensen waren alleen maar bezig het land weer op te bouwen. Ja inderdaad zeg ik, er was bijna niets. Na het eten werd er een spel ganzenbord gespeeld, met warme chocolademelk. Geen televisie, niets van dat alles. Nou ja, wel een radio. Eind vijftiger jaren, begin zestig, schaften mijn ouders hun eerste tweedehands autootje aan. In tegenstelling tot bij Johnny thuis werd er bij mij thuis geen alcohol geschonken, zo n weldenkend arbeiders gezin. Voor mij was dat plaatje dus vrijwel onbekend. Door omstandigheden heb ik op jonge leeftijd (16) het huis verlaten en ben op kamers gaan wonen. Letterlijk vrijheid waar ik me volledig aan heb overgegeven. Het motto was feest vieren, altijd! Wat was eigenlijk de reden, of de aanleiding dat ons contact toen plotseling verbroken werd? Kregen we ruzie over vrouwen en de huishouding of zoiets, had dat er iets mee te maken, of was het de drank? Dat weet ik niet meer.

1960 Hun eerste tweedehandsautootje oto: Dick Kok

S

We dachten dat het zo hoorde

Foto: Kees C. Keuch

door Kees C. Keuch

Dat maakt zo n ontmoeting meer spectaculair. Eén ding was wel gelijk duidelijk, er zat nog ruim haar op het hoofd.

woont tegenwoordig heel plezierig, prima huisje en zelfs een bootje voor de deur. Over en weer waren we zeer benieuwd hoe ieder zijn leven had geplooid. Vroeger, en dan praten we over de periode 1969-1978, hadden wij één ding gemeen: zui-

Maar het doet er niet toe. Jarenlang zagen we elkaar niet. Waren we niet on speaking terms . En alsof de vriendschap doorging waar het ooit was opgehouden, duurde de avond weer ouderwets lang en gingen we als vanouds samen de nacht in. Met één belangrijk verschil: we waren nu nuchter.

9

Ontschotten is het trefwoord voor 2006 door Kees C. Keuch 2005 was een druk en vermoeiend jaar. Daar zal iedereen het zo wel over eens zijn. Hieronder enkele voorbeelden van wat er aan ons voorbij is gegaan.

Jellinek C l i ë n t e n r a a d

Een van de belangrijkste statements die de Raad het afgelopen jaar heeft neergelegd is het begrip communicatie en bejegening. Naar de Raad van Bestuur, managers, behandelcoördinatoren, kortom, de gehele werkvloer binnen de Jellinekgebouwen is steevast er op aangedrongen dat absoluut beter, duidelijker en sneller moet worden gecommuniceerd, en dan, vanzelfsprekend, vooral richting cliënten.. We proberen vooral het management het denken en kijken aan te leren vanuit het cliëntperspectief. Het gaat om de veranderde rol van de Cliëntenraad (CR) in het gehele spel. Er wordt enthousiaster met de wet WMCZ* omgegaan, en dat is voor velen nieuw. Het is wat overdreven te zeggen dat het een cultuurshock bewerkstelligt, maar men moet er duidelijk wel aan wennen. Inmiddels begint dit vruchten af te werpen.

Prioriteit

Het feest begon in januari toen de voorzitter van de CR Ruud Hoogland thuis gebeld werd door de directrice van de Jellinek. In ernstige mineurstemming werd meegedeeld dat de Jellinek van het Zorgkantoor* te horen had gekregen dat de benodigde extra financiering van twee miljoen euro niet gehonoreerd zou worden. Vervolgens gaf ze aan dat er stevige onderhandelingen voor de deur stonden, waarbij ondersteuning van de CR hoogstnoodzakelijk was. Of de CR zich wilde inspannen aan Agis duidelijk te maken dat de beoogde en ook reeds ingeplande veranderingen absoluut noodzakelijk zijn. En dan dus ook de poen. Waar de politieke rekenfout nu ligt laten wij in het midden, maar een feit is dat er een hoop ellende over de werkvloer is en wordt uitgestort. Doordat de Directie vasthield aan de door haar ingeslagen weg en prioriteit heeft gegeven aan de invoering van de dubbele diagnose behandeling, iets waar de CR overigens achter staat, betekende dit wel voor een aantal projecten dat deze werden gekort of zelfs totaal opgeheven. Bijvoorbeeld de AMT: ArbeidsMarktToeleiding, bij de Jellinek ondergebracht in de divisie Werk en Scholing. Van de ene op de andere dag werd de stekker eruit getrokken, en hoe simpel dit klinkt, met verstrekkende gevolgen. De CR meende dat dit toch niet de bedoeling kon zijn en trad vervolgens naar buiten. Rechtstreeks de verantwoordelijk wethouder aangesproken. Een verrassing was dat wethouder Aboutaleb erg verbaasd reageerde op dit besluit: hoe kon hij hier niet persoonlijk van op de hoogte te zijn gesteld? Er is geld genoeg, zo stelde hij, die stekker moet er ogenblikkelijk weer in, dus! Toen begon het binnen de Jellinek duidelijk te worden dat de invloed van de CR niet onderschat mag worden, en dat dus blijkt dat je een cliëntenspreekbuis in je organisatie absoluut nodig hebt. En zeker in de komende jaren, die niet echt beter zullen worden.

12

Integendeel, denken wij. We mogen als CR wel stellen dat de RVB ons een plaats heeft gegeven en .. nu aan de lopende band ons overstelpt met advies gebonden plannenmakerij. Het betekent allemaal wel, voor ons als bestuur CR, dat willen we het goed en serieus doen dit een hele hoop werk tot gevolg heeft. En dan rijst natuurlijk direct de vraag: kunnen we dat allemaal wel aan?

Zorgkantoor Wat betreft de externe contacten noemen we o.a. de Agis, het semi-commerciële Zorgkantoor waar wij in Amsterdam mee moeten dealen. Deze hecht er zeer veel belang aan dat wij bij de budgetbesprekingen met de Raad van Bestuur ook aan tafel zitten. Ook zien zij cliëntparticipatie als onontbeerlijk. Zij kijken dan ook uit naar een cliënttevredenheid onderzoek. En nu moet je als CR natuurlijk gaan oppassen niet voor hun karretje te worden gespannen.

Ontschotten Eind november zaten we aan tafel bij wethouder Hannah Belliot. Tijdens de heropening van het Jellinekhuis hoorden we haar spreken over de verslavingszorg vanuit het perspectief van de maatschappij en dus vanuit het perspectief van de politiek en het gevolg daarvan voor het perspectief van de Jellinek. Toen de CR aangaf dat mogelijk interessant was om eens te horen wat het cliëntenperspectief inhoudt, nodigde ze ons prompt uit voor een gesprek. Met als niet onbelangrijk, succesvol resultaat: een vraag aan de CR om een notitie te schrijven over het cliëntenperspectief en wat dat concreet inhoudt als het gaat om maatschappelijke nazorg en reïntegratie. Een notitie die een agendastuk zou worden in de gesprekken die de wethouder begin 2006 zal hebben met haar collega Aboutaleb. En toen viel daar in dat gesprek het woord ontschotten. Hier wordt mee bedoeld het opheffen van het duistere gebied van wie wat precies financiert. Bijvoorbeeld AMT wordt betaald uit het potje van Aboutaleb en het Tuinhuis uit het potje Belliot. Het is wenselijk dat hier op een andere manier naar gekeken gaat worden. Nu komt de nieuwe wet WMO* eraan en ook dit zal weer de nodige beroering in Zorgland veroorzaken. Ten slotte werden we verrast door een brief van 21 oktober jl. van de Raad van Bestuur. Onverwachts werd eind september duidelijk dat niet alle binnen de AWBZ* beschikbare middelen door de Zorgkantoren waren ingezet. Dé gelegenheid voor het Zorgkantoor regio Amsterdam om alsnog een financieringsmogelijkheid te zoeken en te vinden voor een aantal van de door de Jellinek gesignaleerde acute knelpunten en wachtlijsten in de omvang van de zorg. Mooi, maar waarom eerst zoveel onrust en chaos teweegbrengen?

En wie is daar dan verantwoordelijk voor?

A – Ω REACTIES BRIEVEN MEDEDELINGEN VRAGEN JELLY QUACK de concentratie weer net boven de meetgrens komt. Het laboratorium zou zo een vraag beter kunnen toelichten.

(ingezonden brief) Geachte redactie, N.a.v. 0-nummer 4 eens een reactie. Complimenten voor zowel uitvoering als inhoud. Tot nu toe steeds wat lezens- en wetenswaardige dingen erin. Prima eenvoudige druk zonder typografische versierselen als over kleur drukken; ook voor bejaarden leesbaar. Het verhaal van Leo over urinecontroles en conflicten daarover vond ik heel interessant. Ook vroeger hebben we vele discussies meegemaakt. De uitslag die de afdeling krijgt luidt negatief of positief, en daar wordt het beleid tegenover de patiënt op gebaseerd. Vaak hebben we aan het laboratorium gevraagd of een positieve benzo uitslag na enkele dagen negatief echt altijd hergebruik betekent? Wel eens het antwoord gekregen dat de vastgestelde concentratie heel laag was; verder wilde men in de interpretatie niet gaan. Het beleid werd op de afdeling gemaakt. Benzo s worden uit het lichaam verwijderd volgens het principe van de halfwaardetijd. D.w.z. de concentratiecurve daalt nooit meer helemaal tot de nullijn. Er blijven altijd moleculen of afbraakproducten in het lichaam. Een negatieve uitslag wil dus slechts zeggen dat de concentratie op dat moment niet meer meetbaar is. Men kan zich voorstellen dat in toevallig op een dag geconcentreerdere urine dan de dag tevoren,

Ook is wel eens de veronderstelling geuit dat uit vetweefsel net een stootje vrij kan komen dat de concentratie weer boven de meetgrens brengt. Of dat kan weet ik niet. Als bij een contra-expertise in een ander laboratorium precies dezelfde meetopstelling wordt gebruikt zou men op precies dezelfde uitslag moeten komen. Maar geen twee laboratoria werken precies gelijk. Vooral waar het om zulke kleine verschillen gaat kan men daar weer net onder de meetgrens uitkomen. Dat wil dan niet zeggen dat het Jellinek laboratorium het fout gedaan heeft. Het probleem was, en is, hoe hard de afdeling met de uitslagen om wil gaan. Het verhaal van Leo beschrijft ook goed dat uitsluitend pilverslaafden vaak zo in de minderheid in een programma zijn, dat ze het gevoel hebben dat de behandeling nauwelijks op hun probleem slaat. Met vriendelijke groeten, G.M. Dikkenberg (voormalig arts Jellinek)

Iedereen verandert, Jellinek verandert, waarom veranderen wij niet?

Sommige dingen veranderen nooit!

*WMCZ: Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen Zorgkantoor: Het Zorgkantoor is verantwoordelijk voor de contractering van Zorg in de regio die zij beheert. WMO: Wet Maatschappelijke Ondersteuning AWBZ: Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

13

Kunstkop

woorden. Zijn de mensen van het Tuinhuis nou dus meer waard dan wij, de mensen van de Kunstkop? Gevolg van een en ander is dat nu al meer dan de helft van de deelnemers afhaakt. Dit vanwege

gedwongen verhuizing ingezonden door Tony Raedecker vrijwilliger Atelier Kunstkop Atelier Kunstkop wordt, na tien jaar succesvol gedraaid te hebben, van locatie veranderd en ondergebracht in een te kleine, vochtige ruimte. De nieuwe plek is gelegen aan de Generaal Vetterstraat op een

“Deze handelswijze is natuurlijk bij ons in het verkeerde keelgat geschoten...” afgelegen industrieterrein hetgeen allesbehalve inspirerend is. Daar brengt de Jellinek ook de kaarsenmakerij en de drukkerij onder. Al deze bedrijfjes zouden vervolgens door de initiator van Kunstkop gerund moeten worden. Reden: bezuinigen! Een andere reden voor de verhuizing was het beëindigen van het huurcontract per eind 2006, zo liet de Jellinek ons weten. Dit pand gaat daarna de vrije markt op, waarbij een zogeheten huisjesmelker de huurprijs gaat bepalen, welke volgens de Jellinek te hoog zal worden. Er was dus tijd tot eind 2006, maar toch wilden ze ons eruit hebben binnen drie weken. Hoezo? Waarom juist nú?

geheim Bovendien is dit plan voor ons gevoel angstvallig geheim gehouden voor de Cliëntenraad om te proberen ons met deze verrassing te overrompelen. Geen ruimte te bieden om weloverwogen te kunnen reageren. Want let wel: de Cliëntenraad kan niets ondernemen als ze geen officiële bevestiging van de Jellinek heeft over te nemen stappen in de nabije toekomst. Over bejegening en communicatie gesproken! Deze handelswijze is natuurlijk bij ons in het verkeerde keelgat geschoten en we zijn dan ook prompt protest gaan aantekenen bij de Cliëntenraad. Gewapend met een map vol handtekeningen en voorzien van motivaties van iedere cliënt, waarom de Kunstkop niet moet verhuizen en wat Kunstkop voor hen betekent. Na twee cliëntenraadsvergaderingen kreeg de voorzitter tenslotte tóch de bevestiging van de verhuizing. De voorzitter Cliëntenraad raadde ons aan om uit te zien naar een andere ruimte in het centrum van Amsterdam en dit als alternatief voor te stellen. Wij hebben toen via internet een lijst van geschikte panden samenge-

14

steld en deze tijdens de Cliëntenraad vergadering aangeboden. De secretaris van de Cliëntenraad zegde ons steun toe en vertelde dat zij haar best zou doen om deze lijst onder de aandacht te brengen van de Raad van Bestuur Jellinek. Terwijl iedereen bij de Kunstkop met spanning zat te wachten op de uitslag van de Raad van Bestuur, hoorden we lange tijd niets.

te gek voor woorden Na enkele dagen wisten we uiteindelijk het secretariaat van de Cliëntenraad toch te bereiken en kregen plots te horen dat atelier Kunstkop al binnen drie weken moest verhuizen. Ik kon niet geloven wat ik hoorde wat het plan was voor het mooie pand aan de Reguliersgracht 115. Omdat het pand van de Jellinek aan de Sarphatistraat waar het Tuinhuis* aan verbonden is wordt verbouwd, wil men in de tussentijd de bezoekers van dit Tuinhuis s morgens laten koffie drinken in het pand van de Kunstkop aan de Reguliersgracht en van daaruit de mensen vervoeren in busjes naar het pand van het voormalige I.M.C.* in Zuidoost. Dit is toch te gek voor

“...en we zijn prompt protest gaan aantekenen bij de Cliëntenraad.” demotivatie en te hoge kosten voor het vaak noodzakelijke openbaar vervoer. Wanneer steeds minder mensen komen opdagen zal het gevolg uiteindelijk kunnen zijn dat de Kunstkop opgeheven zal worden. Daarmee zouden de inkomsten van verkoop en verhuur van schilderijen ook komen te vervallen. Jellinek wil dus bezuinigen op inkomstenbronnen. Hoe slim is dit?

koude douche Atelier Kunstkop bestaat nu dus alweer tien jaar. Deelnemers zijn echt zeer goed te spreken over dit project. Zij hebben veel houvast aan elkaar en aan de vaste medewerkers. Kunstkop werkt motiverend om niet terug te vallen in oud gebruikersgedrag. Integendeel. Veel deelnemers worden juist aangezet om hun leven op een constructieve manier in te richten en motiveren elkaar zich in te zetten voor een beter bestaan. Dit is toch pure winst voor de samenleving? Er is in januari 2005 een overzichtstentoonstelling over de afgelopen tien jaar geweest in de Stopera. Compleet met receptie en een speech van de directeur Jellinek. Hier mag Kunstkop best trots op zijn. Maar: eerst dus mooie woorden en dan nu deze koude douche… Waarom?

aan voorbij gegaan en is men gewoon naar eigen inzichten oplossingen gaan zoeken die totaal niet stroken met de wensen van de cliënten. Je kan je afvragen wat voor zin het heeft om van de Cliëntenraad gebruik te maken. De Jellinek trekt zich hier tóch niets van aan! Ik krijg hier sterk het gevoel dat Jellinek handelt uit eigenbelang en gewoon doet wat het zelf wil. Dit in tegenstelling tot hoe t zou horen. Namelijk in samenspraak met de cliënten via

“Zijn de mensen van het Tuinhuis nou dus meer waard dan wij, van de Kunstkop?” de Cliëntenraad. Dán pas kan de Raad van Bestuur beslissingen nemen waarmee iedereen tevreden kan zijn. In dit geval is er geen millimeter tegemoet gekomen aan de wensen van de cliënten zodat je sterk het gevoel krijgt dat de cliëntenraad er alleen maar voor de formaliteit zit. * Jellinekhuis: kliniek Jacob Obrechtstraat I.M.C.: voormalig Intercultureel Motivatie Centrum Tuinhuis: dagactiviteitencentrum

samenspraak We zijn inmiddels vier maanden verder sinds de overzichtstentoonstelling en weten nu dat er veel veranderingen aan de gang zijn binnen de Jellinek. Zoals de opening van het nieuwe Jellinekhuis* en de totaal nieuwe opzet van de programma s. Het I.M.C. verdwijnt en er wordt bezuinigd. In mijn optiek op de meest onzinnige manier die je maar kan bedenken.

“[...] eerst dus mooie woorden en dan nu deze koude douche. Waarom?” Als je terugkijkt hebben we gedaan wat we konden en hebben we netjes gebruik gemaakt van de Cliëntenraad om protest aan te tekenen. Gewoon, zoals het hoort. Iedereen weet dat de Jellinek rekening te houden heeft met de meningen en reacties van de cliënten. Helaas is de Jellinek hier-

Naschrift van de redactie. Dit stuk is ons enkele maanden geleden toegezonden. We vonden het van groot belang dit te plaatsen omdat het de ongerustheid van onze cliënten zo treffend verwoordt. Inmiddels is er wel het een en ander gebeurd. Zo is de Cliëntenraad in gesprek met het Stadsdeel Centrum en heeft ook de Jellinek met diverse stadsdelen afspraken lopen over het vinden van een meer geschikte ruimte voor o.a. Atelier Kunstkop. Bovendien is met de Raad van Bestuur van de Jellinek afgesproken dat er dagelijks een busje rijdt om cliënten vanaf het ‘oude’ atelier aan de Reguliersgracht te vervoeren naar de nieuwe plek aan de Generaal Vetterstraat. 15

De seismogrammetjes Op de Haarlemmerdijk te Amsterdam, daar woonde eens een seismogram. Hij woonde in een seismohuis, en had z n eigen seismokluis. Op een dag met z n gespierde lijf, versierde hij een seismowijf. In de kroeg dronken ze seismowijn, en gingen lekker seismo zijn. De verliefdheid deed dus wel z n werk, want ze trouwden in de seismokerk. Hun huwelijk dat ging voor de wind, en ineens was daar een seismokind. Ze kregen er nog een stuk of twee, en toen riep seismoma: ik stop er mee. Drie seismokids is wel genoeg, en seismopa ging naar de kroeg. Hij goot zich vol met seismobier, en ging naar de seismo s van plezier. Hij maakte daar een seismo-wip, en bezatte zich als een seismokip. Seismopa kwam bijna nooit meer thuis, en seismoma sloeg een seismokruis. Waar zou haar seismogrammetje zich zo ineens verschuilen? En zonder dat ze er erg in had ,begon ze hard te huilen. Maar daar ging de seismodeur open, en seismopa kwam binnen lopen. En ja hij was weer seismozat, zo bezopen als en seismokat. Hij riep:geef mij een seismo on the rocks. Maar seismoma die schreeuwde: jij gaat naar de seismo-tox! Als jij niet aan jezelf gaat werken, dan zul je het vanzelf wel merken! Pa seismo werd toen opgenomen, en terug kwamen z n seismodromen. En als een soort van Gerard Cox, verliet hij weer de seismo-tox. Na vier maanden Heinze, ging het allemaal voor de wind. De seismo s waren happy, en er kwam nog een seismokind. Dan komt hier nog ten slotte, het eind van het verhaal:

Marc Torringa Heinze 15-12-2002

Foto: Kees C. Keuch

Word nooit en ook te nimmer.......je eigen seismoraal!