MEMO
aan
Kenmerk
VNG Bestuur
U201300156
van
bijlage(n)
J. Verspaget
Betreft:
afschrift aan
datum
28 januari 2013
Bestuursmededelingen februari 2013
EXPERTISECENTRUM GEMEENTERECHT VNG Actualiteitencolleges Gemeentewet en Wet openbaarheid van bestuur In de maand januari organiseerde het Expertisecentrum Gemeenterecht op diverse locaties colleges rondom actualiteiten in de Gemeentewet en de Wet openbaarheid van bestuur. In de bijeenkomsten (Eindhoven en Assen) over de Gemeentewet lag de nadruk op decentralisaties, wijzigingen in het interbestuurlijk toezicht, bevoegdheden van raad, college en burgemeester en het publiceren van gemeentelijke besluiten. Ook kwam de inhoud van de zogenoemde “Veegwet” aan de orde. Deze behelst onder andere de onderlinge verhouding raad – college, de procedure rond (her)benoeming van burgemeesters, bestuurlijke integriteit en de afschaffing van de verplichting tot het publiceren van een burgerjaarverslag en beleidsevaluatie. Op 26 maart aanstaande vindt nog een derde college over de Gemeentewet plaats, in Renesse (Zeeland). De bijeenkomsten over de Wet openbaarheid van bestuur in Eindhoven en Amersfoort gingen onder andere over het nu voorliggende wetsvoorstel, het veelvuldig en soms oneigenlijk gebruik van de wet en de voor gemeenten relevante actuele jurisprudentie. Alle bijeenkomsten werden zeer goed bezocht (circa 50 personen per bijeenkomst) en voorzien duidelijk in een behoefte onder ambtenaren, griffiemedewerkers en een enkele wethouder of burgemeester. Hoger beroep gemeente Bronckhorst over bevoegdheden gemeente in relatie tot de dodenherdenking De gemeente Bronckhorst besloot in mei 2012 in beroep te gaan tegen de uitspraak van de voorzieningenrechter over de Dodenherdenking in Vorden. De rechtbank in Zutphen verbood de gemeente om bij de herdenking op 4 mei stil te staan bij de Duitse militairen op de begraafplaats in Vorden, in de gemeente Bronckhorst. De zaak was aangespannen door Federatief Joods Nederland (FJN). Die organisatie vindt het grievend om ook Duitse militairen te herdenken op 4 mei.
De Vereniging Nederlandse Gemeenten en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters hebben aangedrongen op het hoger beroep omdat de uitspraak in het belang is van alle gemeenten. Helderheid over hoe de Dodenherdenking in de toekomt kan worden vorm gegeven is wenselijk. De rechter doorkruist met de uitspraak de autonome beslissingsbevoegdheden van individuele gemeenten. De uitspraak in hoger beroep zou derhalve ook duidelijk moeten maken hoe ver de bemoeienis van een rechter met de gemeentelijke gang van zaken mag gaan. Het hoger beroep diende op maandag 28 januari jl. Wanneer de uitspraak volgt is nog niet bekend. COLLEGE VOOR ARBEIDSZAKEN Uitwerking Cao gemeenten: chatsessies voor gemeenten Aanstelling in algemene dienst, van werk naar werk en individueel loopbaanbudget zijn drie belangrijkste uitwerkingen van de cao gemeenten 2011-2012 die begin 2013 gereed waren. Via ledenbrieven zijn de gemeenten op de hoogte gesteld van de wijzigingen in de car-uwo die ze lokaal moeten vaststellen. Omdat over deze onderwerpen ook veel vragen leven bij de P&O medewerkers bij gemeenten, heeft het CvA een aantal extra activiteiten georganiseerd. Eind januari zijn succesvol 2 chatsessies via internet georganiseerd. Gemeenten stelden deze sessies erg op prijs vanwege de snelheid waarmee hun vragen werden beantwoord. Het CvA zal in de toekomst vaker van dit instrument gebruik maken. Daarnaast organiseert het CvA ook 3 regionale bijeenkomsten waar de nieuwe uitwerkingen worden toegelicht aan de hand van veelgestelde vragen. De bijeenkomsten voorzien in een behoefte omdat dieper op de onderwerpen kan worden ingegaan en er meteen ruimte is om onderling ervaring uit te wisselen. De eerste bijeenkomst leverde meteen een uitnodiging op om over een half jaar weer terug te komen. Cao van de Toekomst Op 18 januari vond in Ede een werkconferentie plaats over de Cao van de Toekomst. De Cao van de Toekomst is een project van het College voor Arbeidszaken (CvA) en de vakorganisaties. In het beleidsplan 2011-2014 van het CvA was een van de voornemens de CARUWO te hervormen tot een rechtspositieregeling die de organisatiedoelstellingen beter ondersteunt en beter aansluit bij de huidige arbeidsrelaties en –markt. Er is behoefte aan een beknopte en heldere cao die meer keuzevrijheid biedt aan de individuele medewerker, maar tegelijkertijd zorgt dat primaire arbeidsvoorwaarden dezelfde zijn in de sector. Daarnaast ziet het project op doorlichting van het proces van arbeidsvoorwaardenvorming. Als eerste stap heeft het CvA een werkgeversvisie opgesteld en deze is vastgesteld op 7 november 2012 door het CvA. Dit document is een weerslag van interviews en gespreksronden met leden. Daarbij zijn portefeuillehouders P&O, gemeentesecretarissen en P&O-ambtenaren samen betrokken. De werkconferentie in Ede vormde de tweede stap en de paritaire start van het project. Onder leiding van Han Noten, burgemeester van Dalfsen, hebben vakbondsbestuurders, kaderleden en OR-leden samen met de werkgeversvertegenwoordigers, waaronder bestuurders, gemeentesecretarissen en P&O-ers besproken wat de uitgangspunten zijn van een nieuwe Cao. De werkconferentie heeft geleid tot een gezamenlijk geformuleerde “Aanpak van Ede”. Het B LOGA gaat daar nu mee verder als op maat naar het komende cao overleg. De
02/07
uitgangspunten van de “Aanpak van Ede” zullen worden neergelegd in een arbeidsvoorwaardennota die middels een ledenraadpleging wordt voorgelegd aan onze leden. Deze nota zal op 14 maart worden geagendeerd voor het bestuur van de VNG. Onderhandelingen over een nieuwe ABP-pensioenregeling vastgelopen In 2012 bent u regelmatig geïnformeerd over de onderhandelingen tussen het Verbond Sectorwerkgevers Overheid (VSO) en de Samenwerkende Centrales voor Overheidspersoneel (SCO) over een nieuwe ABP-pensioenregeling. Geen akkoord Het VSO is er niet in geslaagd om met het SCO een akkoord te bereiken over een herziening van de ABP-pensioenregeling, hetgeen heeft geleid tot een premiestijging per 1 januari 2013. Voor werkgevers is dit een forse stijging van de loonkosten en voor werknemers betekent de verhoging van de pensioenpremie een directe daling van hun koopkracht. Alle partijen zijn hierbij verliezers, dat realiseren zowel werkgevers als werknemer zich. In de nieuwe CAO onderhandelingen die in maart starten zal de verhoging van de pensioenpremie voor werkgevers en dus de extra kosten nadrukkelijk op de onderhandelingstafel worden neergelegd. Het moeilijkste punt in de onderhandelingen bleek de prijs die beide partijen bereid zijn te betalen voor pensioen. Bonden willen dat alle middelen die nu aan pensioen worden besteed beschikbaar blijven voor het pensioen. Dus ook de herstelopslag die sinds enige jaren wordt geheven ter verbetering van de financiële positie van het ABP én de tijdelijke premies voor het overgangsrecht vroegpensioen. Het VSO wil terug naar een pensioenregeling met een lagere prijs die een betere verhouding kent tussen huidig loon en uitgesteld loon. Het (premie-)gat tussen de uitgangspunten van werkgevers en werknemers bleek niet te overbruggen. Hoe verder? Grote wijzigingen van de regelgeving in het recente verleden (afschaffen vroegpensioen per 2006 en overgang van eindloon naar middelloon in 2004) zijn gerealiseerd door externe druk van de wetgever. Vanwege wijzigingen in wet- en regelgeving was een aanpassing van de regeling destijds onontkoombaar. Ook nu lijkt het erop dat zonder de directe druk van de wetgever het niet mogelijk is een akkoord met de bonden te bereiken. Die externe druk komt er: in 2014 verandert het wettelijke fiscaal kader voor pensioenen, de pensioenopbouw wordt dan verlaagd. En een verdere aanpassing van het fiscaal kader is in het Regeerakkoord ook voor 2015 aangekondigd. Deze wetswijzigingen helpen het VSO om de druk op de bonden te houden en te komen tot een aanpassing van de regeling. Het VSO wil echter meer dan alleen de wettelijke beperking van de pensioenopbouw, die tot verlaging van de kosten leidt. Naast verlaging van de kosten wil het VSO namelijk ook een regeling met meer keuzemogelijkheden en meer zekerheid van de uitkomst. Het VSO wil namelijk niet alleen een betaalbare pensioenregeling, maar ook pensioen als goede arbeidsvoorwaarde. Het VSO gebruikt de komende periode om in eigen kring na te denken over het stuklopen van het overleg en hoe het proces moet worden aangepast zodat er in de loop van 2013 wél een akkoord met de bonden kan worden bereikt. Uiteindelijk zal het VSO in enige vorm weer met de bonden om de tafel
03/07
moeten voor een aanpassing van de regeling om verder stijging van de premie in 2014 en verder te voorkomen. Integriteit Op 16 januari jl. organiseerde de Vaste Kamercommissie van Binnenlandse Zaken een rondetafelgesprek over het integriteit in het openbaar bestuur. Namens de VNG nam mevrouw J. Kriens deel aan het gesprek. De commissie sprak met de genodigden over de stand van zaken rondom integriteit en het voorkomen van integriteitsschendingen. Mevrouw Kriens bracht in dat cruciale bouwstenen voor een integer bestuur en organisatie zijn het goed regelen van de checks en balances en zorgen voor een open cultuur waarin dilemma’s kunnen worden besproken. Daarnaast moet men elkaar horizontaal en verticaal kunnen aanspreken. Gesproken is ook over de motie van een aantal Kamerleden om de mogelijkheden te verkennen voor een landelijk ‘onderzoeksrecherche’ (motie Heijnen). De meeste aanwezigen, waaronder VNG, zoeken bij voorkeur de oplossingen in standaarden voor onderzoeksopdrachten. Naast de VNG namen ook het IPO, UVW en de beroepsverenigingen deel aan het gesprek. Voor meer informatie over integriteitsbeleid verwijzen wij u naar de vergaderstukken. WERK & INKOMEN 5 mln voor samenwerken gemeenten-uitzendbureaus beschikbaar per 1 april 2013 Het Ministerie van SZW stelt een ondersteuningsbudget van €5 mln. beschikbaar voor regionale projecten waarin arbeidsmarktregio’s met uitzendbureaus duurzaam samenwerken aan het verbeteren van de dienstverlening aan werkzoekenden en werkgevers. Iedere regio kan aanspraak maken op €130.000,--. In het project is er ruimte om regionaal inzicht in een betere ontsluiting van de werkzoekendenbestanden te verbeteren en meer mensen aan het werk te helpen. Arbeidsmarktregio’s kunnen voorstellen indienen waarin samen met uitzendbureaus wordt gewerkt aan, onder meer: Het screenen van bestanden met werkzoekenden, om te bekijken welke werkzoekenden (direct) bemiddelbaar zijn Het plaatsen van kwalitatief goede CV’s in werk.nl, zodat deze transparant vindbaar zijn voor werkgevers, gemeenten en UWV Het direct matchen van CV’s met (tijdelijke) vacatures uit de bestanden van de uitzendbureaus en vacatures die door werkgevers direct bij gemeenten/UWV zijn gemeld. Voortgang onderzoek Backoffice WWB In de begeleidingsgroep is onder leiding van commissie Werk en Inkomen gesproken met RvB UWV, RvB SVB over de voortgang. De beschrijving van het procesmodel dat gebruikt wordt om tot een richtinggevende grondplaat voor de organisatie van de back office taken te komen is gereed. In feite is dit het analysekader, waarna in het vervolg de feitelijke analyse plaatsvindt. Op korte termijn is een overzicht van mogelijke partners voor samenwerking beschikbaar bij de uitvoering van de back office
04/07
taken. Ook zal een overzicht worden gegeven van de leerpunten uit vergelijkbare processen. Het onderzoek wordt afgerond met een analyse van de potentiële partners op structuur, toegevoegde waarde en mogelijke posities in werkproces. Op basis van de uitkomsten daarvan zullen één of meer business cases en bijbehorende roadmaps worden opgesteld. Leidraad “samen voor re-integratie” Tijdens de expertmeeting ‘Gezond aan het werk’ (olv mevrouw B. de Vries) op woensdag 30 januari jl is door de commissie Werk en Inkomen de leidraad ‘Samen voor re-integratie’ (van Zorgverzekeraars Nederland en de VNG) aan de staatssecretaris overhandigd. In de leidraad worden goede voorbeelden van samenwerkingen gepresenteerd tussen gemeenten en zorgverzekeraars. Door de bezuinigingen in het participatiebudget zoeken gemeenten naar andere partijen om bij te dragen aan re-integratie van werkzoekenden. Mede door werk neemt het ziekteverzuim af waardoor verzekeraars budget overhouden dat ingezet kan worden. Momenteel wordt verkend of verdere samenwerking met zorgverzekeraars mogelijk is door het uitwerken van een businesscase. FYSIEKE LEEFOMGEVING Overhandiging rapport lokale duurzame energie Op 29 januari is door Kees Jan de Vet het rapport over de maatschappelijke kosten baten analyse over lokale duurzame energieopwekking uitgereikt aan de kamercommissie EZ. Tijdens deze overhandiging waren vijf verschillende kamerfracties vertegenwoordigd. Deze mkba is in opdracht van de VNG uitgevoerd en gefinancierd door middel van een bijdrage van verschillende gemeenten en provincies. De centrale vraag in het onderzoek was: 'Wat gebeurt er als 50% van de huishoudens in Nederland hun eigen elektriciteit decentraal duurzaam opwekken?’. Windenergie is financieel gezien de beste optie, terwijl voor zonne-energie waarschijnlijk meer draagvlak is in de maatschappij. Een combinatie van beide ligt daarom voor de hand. Aanvullende financiële maatregelen kunnen ervoor zorgen dat in 2020 50% van de huishoudens wordt voorzien van lokaal opgewekte groene stroom. Bijdrage aan nationaal energieakkoord (SER) De VNG is benaderd door de SER om een bijdrage te leveren aan het nationaal energieakkoord dat door de SER (in overleg met het ministerie van EZ) is geïnitieerd. Namens de VNG zullen Thijs de la Court (Lochem) en Erik Wiebes (Amsterdam) aanschuiven. Het doel van de SER is om voor de zomer tot een akkoord te komen met verschillende maatschappelijke- en overheidspartijen. Hiertoe worden op basis van belangrijke thema’s rondom energietransitie- en besparing gesprektafel georganiseerd. Advies Gezondheidsraad over risico’s rond veehouderijen en beoordelingskader De VNG en ministeries overleggen over beoordeling gezondheidsrisico’s rond veehouderijen en mogelijke aanpassing van de huidige milieunormen. De aanleiding was het advies van de Gezondheidsraad van 30 november 2012 over gezondheidsrisico’s rond veehouderijen. Het kabinet had hier in 2011 om gevraagd vanwege problemen bij het beoordelen van gezondheidsrisico’s voor omwonenden. De VNG heeft het kabinet en de Tweede Kamer er de afgelopen jaren bij
05/07
maatschappelijke dialoog megastallen en Q-koorts op gewezen dat gemeenten dringend behoefte hebben aan meer duidelijkheid over gezondheidsaspecten rond veehouderij. Dit is nodig om een goede afweging te kunnen maken bij ruimtelijke ordening en vergunningprocedures, en tegemoet te komen aan zorgen van de bevolking. De Gezondheidsraad concludeert dat er door het ontbreken van wetenschappelijke kennis nu geen landelijk beoordelingskader opgesteld kan worden en dat de discussie over gezondheidsrisico’s lokaal gevoerd moet worden onder verantwoordelijkheid van gemeente. Gemeenten reageren echter dat het huidige Beoordelingskader Gezondheid en Milieu niet bruikbaar is en dat dit eerst nader ingevuld moet worden. Verder concludeert de Gezondheidsraad dat 1) de huidige (Europese) fijn stofnormen onvoldoende houvast bieden omdat ze zijn gebaseerd op stedelijk fijn stof, 2) de effectiviteit van sommige risicoreducerende maatregelen wetenschappelijk niet goed te bepalen is en 3) dat voor gezondheidsrisico’s in brede zin gekeken moet worden naar reductie van geurhinder. Het kabinet wil in maart 2013 haar reactie over het advies van de Gezondheidsraad aan de Tweede Kamer sturen. Stand van zaken VNG-agendapunt Woningmarkt In de VNG-agenda 2013 is ‘Woningmarkt’ een van de agendapunten. De VNG heeft inmiddels een adviescommissie geïnstalleerd o.l.v. mw. Sybilla Dekker die ons moet adviseren over het voornemen van het kabinet om woningcorporaties onder gemeentelijke sturing te brengen. Het eindadvies wordt in maart van dit jaar verwacht. Minister Blok voor Wonen en Rijksdienst zal in maart reageren op de aanbevelingen van de commissie Vermeulen, die de VNG heeft geadviseerd over de gemeentelijke achtervangpositie binnen het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Ondertussen worden verkennende gesprekken gevoerd met het WSW over hoe de aanbevelingen van Vermeulen te implementeren. De VNG laat zich daarbij bijstaan door een ambtelijke werkgroep van gemeentelijke specialisten. Eind februari komt minister Blok met een nadere uitwerking van de verhuurdersheffing op de corporaties. Hierover ontvangt de VNG veel bezorgde signalen vanuit gemeenten. Er is overleg met de G4, de G32, Aedes en de Woonbond om te bezien hoe we straks op deze voornemens zullen reageren. In een bestuurlijk overleg van 13 februari worden wij geïnformeerd over de plannen van de minister. Half januari 2013 heeft de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties haar werkwijze uiteengezet in een brief aan de Kamer. De commissie heeft de heer van Vliet (PVV) tot haar voorzitter gekozen. Medio april 2013 zal de commissie haar plan van aanpak publiceren. Tijdelijke Commissie Huizenprijzen (Tweede Kamer) Om inzicht te krijgen in de prijsvorming en kostenopbouw van de bestaande woningvoorraad en nieuwbouw voert de Tweede Kamer een parlementair onderzoek naar huizenprijzen uit. Inzicht in de precieze factoren voor prijsvorming en kostenontwikkeling en de oorzaken voor deze ontwikkeling, moet na afronding van het onderzoek eenvoudiger maken om toekomstgerichte besluiten te nemen over eventuele hervormingen op de woningmarkt. Op vrijdag 15 februari zal de VNG deelnemen aan een hoorzitting over gemeentelijke grondexploitatie en grondprijzen. Oplevering van het onderzoeksrapport is gepland in april 2013.
06/07
Verpakkingen Op 24 januari was de VNG te gast bij een besloten gesprek met de Commissie I&M van de Tweede Kamer om het proces rondom het verpakkingenakkoord te bespreken. Dit gesprek heeft er aan bijgedragen dat het AO van 29 januari goed verliep, de Commissie heeft ingestemd met het Verpakkingenakkoord en het addendum. Wel wil ze een onafhankelijke monitoring om de voortgang te kunnen beoordelen van de gestelde doelen. Bestuurdersdag 18 maart in Lelystad Eind 2012 heeft u ingestemd met het organiseren van de eerste Bestuurdersdag. Alle burgemeesters, wethouders, raadsleden, secretarissen en griffiers zijn inmiddels uitgenodigd voor de eerste versie op 18 maart a.s. in Lelystad. De ministers Plasterk en Blok en staatssecretaris Van Rijn zijn aanwezig. We hebben ook staatssecretaris Weekers uitgenodigd. Na een kort plenair programma worden vier sessies gehouden: samenwerken of opschalen (inclusief het decentralisatiekader); verbrede Wmo; woningmarkt (met name de relatie tussen gemeenten en corporaties); de financiële agenda. Vóór de lunchpauze kunnen de bestuurders in debat met de bewindslieden, na de pauze is er ruimte voor onderlinge discussie en meningsvorming. De Bestuurdersdag duurt van 10:00 tot 15:00 uur en wordt gehouden in theater Agora in Lelystad.
07/07
