TYPE INHOUD, TYPE MEDIUM EN TYPE DRAGER

Groningen – Utrecht – Maastricht – Den Haag – Leidschendam mei - juli 2012

Introductie 3 nieuwe kmc’s

TYPE INHOUD, TYPE MEDIUM EN TYPE DRAGER

Ben Landsbergen Senior Metadata Specialist OCLC

The world’s libraries. Connected.

Programma • Achtergronden. Waarom 3 nieuwe kmc’s? • Functie en betekenis

• Syntax • Voorbeelden / aanvullende richtlijnen

• Catalogiseren in WinIBW • Samenvatting Uitgebreide toelichting in Richtlijnen voor het catalogiseren in het GGC






Een beetje geschiedenis … • GMD - General Material Designator - Algemene materiaalaanduiding Invoer: 4000 Het @Boekenbal *Beeld & Geluid* / … Presentatie: Het Boekenbal [Beeld & Geluid] / …

Andere voorbeelden: Voorwerp, Speelleermateriaal

• SMD – Special Material Designator – Speciale materiaalaanduiding 4060 1 videocassette (60 min.) 4060 1 cd (45 min.) 4060 1 plattegrond The world’s libraries. Connected.

De geschiedenis gaat verder … Belangrijke ontwikkelingen • Digitalisering: e-books, e-journals, websites, foto’s, cartografische kaarten, handschriften etc. • Grote verscheidenheid aan en ontwikkeling in met name ‘niet- boekmaterialen’, zoals bewegend beeld, computergames, geluid • Steeds ‘lossere relatie’ tussen inhoud en drager


… en verder … Voorbeeld: Novelle in diverse ‘uitvoeringen’: - Als gebonden boek, als paperback e.d.

- Als e-book - Online op een website - Op microfilm - Als luisterboek op cd, cd-rom of als streaming audio - Verfilming op dvd-video


… en heeft geresulteerd in … ‘Uit elkaar trekken’ van GMD: • Kmc 0501 Type inhoud • Kmc 0502 Type medium • Kmc 0503 Type drager

- Content type - tag 336 (MARC21) - Media type - tag 337 (MARC21) - Carrier type - tag 338 (MARC21)

Kmc 0500 blijft bestaan • Toepassing en betekenis van 1e positie aangescherpt • Uitgebreide toelichting in ‘Richtlijnen voor het catalogiseren in het GGC’


Voorbeeld Audio-cd of grammofoonplaat met nummers van popgroep

• 0500 Gax • Type inhoud: uitgevoerde muziek > kmc 0501 • Type medium: audio > kmc 0502 • Type drager: audiodisc > kmc 0503 • 4060 1 cd (45 min.) << SMD! • of • 4060 1 grammofoonplaat (45 min.) << SMD! The world’s libraries. Connected.





Kmc 0501 Type inhoud • RDA omschrijving: “De vorm van communicatie waarin de inhoud wordt uitgedrukt en de zintuigen waarmee de inhoud wordt waargenomen.” • Gestandaardiseerde lijst • Drieletterige Engelse codes

• In Nederlands vertaalde termen plus Engelse termen • Definities


Type inhoud – codes en termen – selectie (1/3) RDA CODE

NEDERLANDSE RDA TERM

txt

tekst

prm

uitgevoerde muziek

snd

geluiden

spw

gesproken woord

tdi

tweedimensionaal bewegend beeld

tdm

driedimensionaal bewegend beeld

sti

niet-bewegend beeld




cop

computerprogramma

cod

computerdataset

crd

cartografische driedimensionale vorm

cri

cartografische afbeelding

ntm

muzieknotatie

ntv

bewegingsnotatie

tdf

driedimensionale vorm The world’s libraries. Connected.



tct

tactiele tekst

tci

tactiele afbeelding

tcm

tactiele muzieknotatie

crt

cartografische tactiele afbeelding

tcf

tactiele driedimensionale vorm


Kmc 0502 Type medium • RDA omschrijving: “Medium type drukt uit welk algemeen type apparaat vereist is om de inhoud van een bron te bekijken, te spelen, af te spelen etc.” • Gestandaardiseerde lijst • Eenletterige Engelse codes • In Nederlands vertaalde termen

plus Engelse termen The world’s libraries. Connected.

Type medium – codes en termen – selectie RDA CODE


c

computer

g

geprojecteerd

h

microvorm

n

zonder medium

p

microscopisch

s

audio

v

video


Kmc 0503 Type drager • RDA omschrijving: “Type drager weerspiegelt het soort opslagmedium (en de behuizing) van een drager in combinatie met het medium type (dat aangeeft welk apparaat vereist is om de inhoud van een bron te bekijken, te spelen, af te spelen etc.).” • Gestandaardiseerde lijst • Tweeletterige Engelse codes • In Nederlands vertaalde termen plus Engelse termen

• Definities


Type drager – codes en termen – selectie Categorie drager

Drager

Geluidsdragers

audiodisc (sd), audiocassette (ss), audiotapespoel (st)

Computerdragers

computerdisc (cd), computertapecassette (cf), computerkaart (ck), online bron (cr)

Microvormdragers

microfilmcassette (hc), microfiche (he), microfilmstrook (hh)

Microscoopdragers

Microscoopdia (pp)

Dragers van geprojecteerd beeld

filmstrook (gd), dia (gs), overheadsheet (gt), filmcassette (mf), filmspoel (mr)

Stereografische dragers

stereografische disc (es)

Dragers zonder medium

vel (nb), band (nc), object (nr)

Videodragers

videodisc (vd), videocassette (vf)






Syntax van kmc’s (1) Voorbeeld • 0501 #uitgevoerde muziek=prm_%%rdacontent/dut • 0502 #audio=s_%%rdamedia/dut • 0503 #audiodisc=sd_%%rdacarrier/dut NB Tabelfunctie t.b.v. invoer/muteren records! Syntax (1) – Afgestemd op MARC21 Voorafgaande interpunctie Gestandaardiseerde term

#

Gestandaardiseerde code

=

Gehanteerde standaard

_%% (‘_’ betekent spatie) /dut (Dutch); termen vertaald in Nederlands


Syntax van kmc’s (2) • Term en code • • • •

Elkaars equivalent Volgens zelfde standaard Term of code verplicht; advies: combinatie gebruiken Afspraak: maximaal één term-code-combinatie per kmc

• Standaarden • • • • •

Verplicht subveld Subveld niet herhaalbaar rdacontent cfm. Term and Code List for RDA Content Types rdamedia cfm. Term and Code List for RDA Media Types rdacarrier cfm. Term and Code List for RDA Carrier Types

• obdrager

cfm. Lijst dragers t.b.v. openbare bibliotheken in Nederland






Voorbeelden typen documenten – overzicht 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Tekst (2) Niet-bewegend beeld Bewegend beeld Geluid Cartografisch materiaal Software Objecten Combinatie bladmuziek en muziekuitvoering op dvd-video In ‘Richtlijnen voor het catalogiseren in het GGC’ zijn ca. 50 voorbeelden opgenomen!


1. Tekst (1/2) • • • • • • • • • • • • • • • •

0500 Aax Novelle in boekvorm (hard copy) 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut 0503 #band=nc_%%rdacarrier/dut 0500 Sax Novelle als e-book op cd-rom 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut 0503 #computerdisc=cd_%%rdacarrier/dut 0500 Oax Novelle als e-book via internet 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut 0503 #online bron=cr_%%rdacarrier/dut 0500 Aax Novelle in braille 0501 #tactiele tekst=tct_%%rdacontent/dut 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut 0503 #band=nc_%%rdacarrier/dut The world’s libraries. Connected.

Intermezzo – toepassing en implicaties (1) • Selecties/zoekvragen (van eindgebruikers) op type inhoud, medium en drager plus combinaties • Toegepast bij alle documentsoorten • Kmc’s (RDA standaard) verplicht per 1 april 2013 • Toegevoegd aan bestaande records middels databaseconversie ter voorkoming ‘breuk’ in GGC


1. Tekst (2/2) Verzameling losse brieven op papier • 0500 Dax • 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut • 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut • 0503 #vel=nb_%%rdacarrier/dut Verzameling losse brieven op microfiche • 0500 Dax • 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut • 0502 #microvorm=h_%%rdamedia/dut • 0503 #microfiche=he_%%rdacarrier/dut


2. Niet-bewegend beeld • • • • • • • • • • • • • • • •

0500 Aax Fotoboek, strip of prentenboek (hard copy) 0501 #niet-bewegend beeld=sti_%%rdacontent/dut 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut 0503 #band=nc_%%rdacarrier/dut 0500 Iax Verzameling dia’s 0501 #niet-bewegend beeld=sti_%%rdacontent/dut 0502 #geprojecteerd=g_%%rdamedia/dut 0503 #dia=gs_%%rdacarrier/dut 0500 Iax Foto van een gebouw (hard copy) 0501 #niet-bewegend beeld=sti_%%rdacontent/dut 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut 0503 #kaart=no_%%rdacarrier/dut 0500 Iax Foto van een gebouw op internet 0501 #niet-bewegend beeld=sti_%%rdacontent/dut 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut 0503 #online bron=cr_%%rdacarrier/dut The world’s libraries. Connected.

Intermezzo – toepassing en implicaties (2) • Kmc’s herhaalbaar • Kmc’s verdubbelen met nodige terughoudendheid • Alleen toekennen als belangrijk ter identificatie document Voorbeeld Boek met overwegend tekst met hier en daar een illustratie. Alleen: 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut Niet toevoegen: 0501 #niet-bewegend beeld=sti_%%rdacontent/dut.

• Als ‘bijlage’ ondergeschikt aan ‘hoofdmateriaal’ > alleen kmc’s t.b.v. hoofdelement • ‘Gelijkwaardige’ elementen > kmc’s verdubbelen. Bijv. kits, partituur plus dvd-video van muziekuitvoering • Onderdeelbeschrijvingen > geheel is uitgangspunt The world’s libraries. Connected.

3. Bewegend beeld Speelfilm op videoband • 0500 Bax • 0501 #tweedimensionaal bewegend beeld=tdi_%%rdacontent/dut • 0502 #video=v_%%rdamedia/dut • 0503 #videocassette=vf_%%rdacarrier/dut Speelfilm op dvd • 0500 Bax • 0501 #tweedimensionaal bewegend beeld=tdi_%%rdacontent/dut • 0502 #video=v_%%rdamedia/dut • 0503 #videodisc=vd_%%rdacarrier/dut Speelfilm op streaming video • 0500 Bax • 0501 #tweedimensionaal bewegend beeld=tdi_%%rdacontent/dut • 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut • 0503 #online bron=cr_%%rdacarrier/dut The world’s libraries. Connected.

4. Geluid Audio-cd of grammofoonplaat met nummers van popgroep • 0500 Gax • 0501 #uitgevoerde muziek=prm_%%rdacontent/dut • 0502 #audio=s_%%rdamedia/dut • 0503 #audiodisc=sd_%%rdacarrier/dut Luisterboek op audio-cd • 0500 Gax • 0501 #gesproken woord=spw_%%rdacontent/dut • 0502 #audio=s_%%rdamedia/dut • 0503 #audiodisc=sd_%%rdacarrier/dut Audiocassette met gesproken woord • 0500 Gax • 0501 #gesproken woord=spw_%%rdacontent/dut • 0502 #audio=s_%%rdamedia/dut • 0503 #audiocassette=ss_%%rdacarrier/dut The world’s libraries. Connected.

5. Cartografisch materiaal Cartografische atlas (hard copy) • 0500 Aax • 0501 #cartografische afbeelding=cri_%%rdacontent/dut • 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut • 0503 #band=nc_%%rdacarrier/dut Losse cartografische kaart (hard copy) • 0500 Kax • 0501 #cartografische afbeelding=cri_%%rdacontent/dut • 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut • 0503 #vel=nb_%%rdacarrier/dut Cartografische kaart op internet • 0500 Kax • 0501 #cartografische afbeelding=cri_%%rdacontent/dut • 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut • 0503 #online bron=cr_%%rdacarrier/dut The world’s libraries. Connected.

6. Software • • • • • • • • • • • • • • • •

0500 Sax Computerspel op schijf voor PlayStation 2 0501 #computerprogramma=cop_%%rdacontent/dut 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut 0503 #computerdisc=cd_%%rdacarrier/dut 0500 Sax Tekstverwerkingsprogramma op cd-rom 0501 #computerprogramma=cop_%%rdacontent/dut 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut 0503 #computerdisc=cd_%%rdacarrier/dut 0500 Sax Novelle als e-book op cd-rom 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut 0503 #computerdisc=cd_%%rdacarrier/dut 0500 Oax Novelle als e-book via internet 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut 0503 #online bron=cr_%%rdacarrier/dut The world’s libraries. Connected.

7. Objecten Beeldhouwwerk • 0500 Vax • 0501 #driedimensionale vorm=tdf_%%rdacontent/dut • 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut • 0503 #object=nr_%%rdacarrier/dut Legpuzzel • 0500 Vax • 0501 #driedimensionale vorm=tdf_%%rdacontent/dut • 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut • 0503 #object=nr_%%rdacarrier/dut


8. Combinatie bladmuziek en muziekuitvoering op dvd-video • • • •

0500 Max 0501 *01#muzieknotatie=ntm_%%rdacontent/dut_(partituur) 0501 *02#uitgevoerde muziek=prm_%%rdacontent/dut_(muziekuitvoering) 0501 *02#tweedimensionaal bewegend beeld=tdi_%%rdacontent/dut_(muziekuitvoering)

• 0502 *01#zonder medium=n_%%rdamedia/dut_(partituur) • 0502 *02#video=v_%%rdamedia/dut_(muziekuitvoering)

• 0503 *01#band=nc_%%rdacarrier/dut_(partituur) • 0503 *02#videodisc=vd_%%rdacarrier/dut_(muziekuitvoering) Syntax (2) – Afgestemd op MARC21 Interpunctie Volgnummer

*

Omschrijving deel materiaal

_(


)





Tabelfunctie in WinIBW Tabellen in WinIBW - Alleen kmc plus code intikken - Toetscombinatie Ctrl-T > code vervangen door volledige tekst Voorbeeld • Catalogiseerder tikt in: 0501 txt • Ctrl-T > 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut • Tabellen voor kmc’s 0501, 0502 en 0503 volgens RDA standaard • Door OCLC Leiden gemaakt en centraal beheerd

• Idem lijst voor openbare bibliotheken inzake kmc 0503 The world’s libraries. Connected.

WinIBW – record in bewerkingsscherm


WinIBW – toevoegen 0501 Type inhoud


WinIBW – tabel ‘Type inhoud (RDA)’ m.b.v. Ctrl-T en selectie maken binnen tabel


WinIBW – toevoegen selectie aan kmc 0501


WinIBW – idem kmc 0502 Type medium en kmc 0503 Type drager


WinIBW – in kmc 0501 alleen code intikken


WinIBW – Ctrl-T > tekst direct in kmc 0501


WinIBW – kmc’s 0501 en 0502 ingevuld; kmc 0503 nog niet


WinIBW – meerdere tabellen per kmc mogelijk


WinIBW – code in (een van de) tabellen bij kmc 0503


WinIBW – geen ‘tussenmenu’; string direct in kmc geplaatst






Samenvatting – waarom? (1/3) Waarom nieuwe kmc’s? • Digitalisering

• Grote verscheidenheid aan en ontwikkeling in met name ‘niet- boekmaterialen’

• Steeds ‘lossere relatie’ tussen inhoud en drager • Past prima in kader van SLIM project


Samenvatting – kmc’s en syntax (2/3) -Kmc 0501 Type inhoud

- Content type - tag 336 (MARC21)

-Kmc 0502 Type medium - Media type

- tag 337 (MARC21)

-Kmc 0503 Type drager

- tag 338 (MARC21)

- Carrier type Interpunctie

Volgnummer

*

Gestandaardiseerde term

#

Gestandaardiseerde code

=

Gehanteerde standaard

_%% (‘_’ betekent spatie) /dut (Dutch); termen vertaald in Nederlands

Omschrijving deel materiaal The world’s libraries. Connected.

_(

)

Samenvatting – standaardisatie en catalogiseren (3/3) • Gestandaardiseerde lijsten • Engelse codes

• In Nederlands vertaalde plus Engelse termen • Definities bij Type inhoud en Type drager

• Catalogiseren in WinIBW • Tabelfunctie • Veel voorkomende combinaties > scripting


Ben Landsbergen E-mail [email protected]

Vragen? Voor uitgebreide achtergrondinformatie: http://support.oclc.org/ggc/richtlijnen/?id=1042&ln=nl


TYPE INHOUD, TYPE MEDIUM EN TYPE DRAGER

Recommend Documents