tweede leerjaar
2
www.lessenpakket.be
Begrijpend lezen: welke vis is dit? Tekst Puk heeft thuis een grote glazen bak met water en vissen erin. Hij noemt hem ‘mijn aquarium’. Daarin houdt Puk kleine, snelle vissen met een brede staart. Het zijn guppies. Puk heeft heel wat werk met het verzorgen van zijn vissen. Hij is erg trots op zijn aquarium. Tup bekijkt de visjes met grote ogen. “Kun je die vissen ook eten?” vraagt Tup. “Ho, kerel,” antwoordt Puk, “mijn vissen zijn er om naar te kijken, niet om ze op te eten! Ken je Nemo, dat mooie oranje visje van de film?” “Jazeker,” zegt Tup, “het is een clownvis, echt waar! En er speelden in de film ook zeepaardjes en zeeanemonen mee.”
www.lessenpakket.be
• • •
Doelen veel voorkomende vissoorten onderscheiden en deze benoemen; vissoorten associëren met hun vindplaats; de tekst selectief lezen in functie van de opdrachten.
“Die vissen bestaan echt,” komt Puk tussen, “maar ze wonen in de oceaan aan de andere kant van de aarde.” “In de beek achter ons huis zwemmen stekelbaarsjes. Wil je die niet in je akkerwarium?” vraagt Tup.
vis tweede leerjaar - pagina 42
2
Begrijpend lezen: welke vis is dit? “A-qua-ri-um!”, verbetert Puk, “en stekelbaarsjes mag je niet vangen Tup, die horen in de beek.” “Mijn mama maakt vanmiddag schelvis klaar,” gaat Puk verder. “Schelvis, daar heb ik nog niet van gehoord!” denkt Tup hardop. “Het is een grote vis en die leeft in de Noordzee.” “Die vis wil ik wel eens zien,” zegt Tup “en eigenlijk ook wel eens proeven!” “Echt? Kom mee Tup, mama heeft genoeg vis klaargemaakt!” De vrienden lopen naar het huis van Puk en smullen van de schelvis. “Lekker! Deze vis wil ik elke week wel eens eten,” zegt Tup. “Ik heb ook een boek met plaatjes over vis. Daarin kun je de schelvis bekijken, gaat Puk verder. ‘“Tof,” roept Tup, “ik wil alles weten over die vis!”
www.lessenpakket.be
Opdrachten Onderstreep in de tekst alle namen van vissen. Trek een kring rond de plaats waar de vissen leven. Welk van deze vissen is de schelvis? Kleur hem grijs. Schrijf bij elke vis de juiste naam.
vis tweede leerjaar - pagina 43
2
Knip- en plakwerk Puk en Tup komen veel te weten over vis Verloop Hieronder zie je enkele teksten die Puk en Tup vonden en uitknipten. Hier en daar hebben ze een woord weggeknipt. Het zijn de woorden:
•
vismijn, rond, ijs, kwekerijen, vishandelaars, vissersboot, platvis, zand, schelpdiertje, gegeten, zeevis, haven, geraamte
•
•
Doelen informatie verwerven over zoeten zoutwatervissen, evenals over schaaldieren; de vindplaats van enkele veel voorkomende vissoorten aangeven; woordenschat in verband met ‘vis’ in de ruime betekenis verwerven en gebruiken.
Kun jij de teksten weer volledig maken?
1 VISSERS AAN HET WERK Piet is een Oostendse visser. Met zijn vaart hij langs de Belgische kust. Hij weet heel goed waar hij het best zijn netten uitgooit. Als hij zijn netten weer ophaalt, zit er veel pladijs en tong in en ook wat kabeljauw. Hij bewaart de vis onder een laag Als de vangst goed is, keert Piet al na een dag terug naar de Hij blijft nooit langer dan drie dagen weg. De vis moet immers vers blijven!
3 RONDVIS EN PLATVIS Dit zijn twee soorten vis. Het verschil is zeer eenziet er plat uit! Het voudig: zijn vissen die op de bodem van de zee leven. Ze zwemmen steeds met hun buik tegen de bodem. Die buik ziet meestal wit. Hun rug is bruin of grijs van kleur, net als het of de rotsen waarop ze zwemmen. Soms hebben ze mooie stippen en kleurige vlekken op hun rug. Rondvissen zijn vissen die gewoon door het water zwemmen en daarom een lichaam hebben.
2 VIS, VERSE VIS!!!! Vlakbij de vissershaven ligt de Piet brengt zijn vangst ernaartoe. De andere vissers zijn er ook met hun buit. Daar wordt de vis verkocht aan de Die voeren de verse vis naar hun klanten, dat zijn viswinkels of warenhuizen.
www.lessenpakket.be
4 KRABBEN, KREEFTEN EN GARNALEN In de Noordzee leven ook schaaldieren. Hun lichaam zit goed verpakt in stevige platen, anders gezegd: schalen. Daarom heten ze ook ‘schaaldieren’. Heb je aan zee al eens krabben gezien? Dan heb je zeker al gemerkt hoe stevig hun ‘huid’ is! Die dat schalen zijn eigenlijk hun langs de buitenkant van hun lichaam zit. Binnenin zitten er dus geen botjes of graten!
vis tweede leerjaar - pagina 44
2
Knip- en plakwerk Puk en Tup komen veel te weten over vis 5 SCHELPEN RAPEN Op het strand ligt dikwijls een tapijt van schelpen! Soms vind je twee schelpen die nog aan elkaar vastzitten. In dat ‘schelpenhuisje’ woonde het Het meest gegeten schelpdier bij ons is wel de mossel. Vroeger leefden er veel meer mosselen in de zee dan nu. Er zijn nu ook al waar men de mosselen kweekt!
7 ZOET OF ZOUT? Al eens een slokje zeewater geproefd… zout hé ? Zeewater wordt dan ook zout water genoemd. De vis die daarin leeft noemen we Het water van de rivieren, beken, kanalen… is niet zout. Om het verschil duidelijk te maken, wordt dit zoet water genoemd. Niet dat er suiker in zit hoor! Enkele vissen die in zoet water leven zijn de zalm, de snoek, de paling, de karper, de forel.
6 ZWEMMEN IN SCHOLEN? De haring is de meest
vis in Europa. Deze vissen zwemmen in ‘scholen’! Dat wil zeggen dat ze in grote groepen bij elkaar zwemmen. Haring wordt op verschillende manieren klaargemaakt en krijgt dan telkens een andere naam, zoals maatjesharing, haring in het zuur, bokking, bruine haring, rolmops…
Schrijf de namen van de vissen in de juiste kolom.
haring, schol, mossel, tong, schelvis, zeewolf, zalm, forel, griet,krab
RONDVIS
PLATVIS
SCHAALDIER
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
Noteer hier de dieren uit het lijstje die in zoet water leven. .................................................................................................................................................................................................................
www.lessenpakket.be
vis tweede leerjaar - pagina 45
2
Knip- en plakwerk Puk en Tup komen veel te weten over vis Noteer nu ook de nummers van de teksten bij de juiste tekening.
www.lessenpakket.be
vis tweede leerjaar - pagina 46
2
Rare namen Opdrachten •
Puk en Tup hebben ook veel plezier gehad met de namen van de vissen. Je mag al eens lachen natuurlijk! Maar probeer ze ook maar eens te kennen en onthouden! Hier volgen ze:
• • •
Doelen kennismaken met verschillende vissoorten; de naam van de vis kunnen afleiden uit een omschrijving; vissoorten alfabetisch rangschikken.
schol, bot, griet, tong, rog, kabeljauw, haring, koolvis, dagpauwoog, schelvis, heilbot, zeewolf, koekoek, zeeduivel, rode poon, heek, forel, karper, mossel, inktvis Deze zeedieren stellen nu zichzelf voor zonder hun naam te noemen… die vul jij in! Let wel: er zijn meer namen dan vissen.
www.lessenpakket.be
vis tweede leerjaar - pagina 47
2
Rare namen Tup wil de namen van de vissen snel kunnen terugvinden, daarom legt hij een lijstje aan volgens het alfabet. a,b,c,d,e,f,g,h,i,j,k,l,m,n,o,p,q,r,s,t,u,v,w,x,y,z Rangschik de vissen waarvan je de naam gevonden hebt alfabetisch:
..................................................................................................... ..................................................................................................... ..................................................................................................... ..................................................................................................... .....................................................................................................
Puk en Tup hebben ook een fout gemaakt! Tussen namen van vissen is ook de naam van een vogel en een vlinder geraakt. Schrijf die naam bij de tekening!
www.lessenpakket.be
vis tweede leerjaar - pagina 48
2
Visserke vis Opdracht • •
lees aandachtig volgende tekst; je moet die begrijpen zodat je nadien enkele opdrachten kunt uitvoeren.
• • •
In Vlaanderen zijn er eigenlijk niet zoveel vissers. Dat komt omdat we maar een klein stukje kust aan de Noordzee hebben. Er zijn drie havens van waaruit vissersboten kunnen vertrekken: Oostende, Nieuwpoort en Zeebrugge. Toch blijven ze soms twee of drie dagen op visvangst. Kustvissers varen met kleine boten. Ze gaan telkens voor één dag op zee.
Doelen informatie vernemen over het werk van de visser; de rol van visser, vismijn, handelaars… in een spreekactiviteit kunnen duiden; de weg die de vis aflegt van de zee tot in de vishandel kunnen beschrijven.
Wie komt vertellen over de visvangst? Knip de volgende woorden uit en leg ze in de juiste volgorde zoals je in de tekst las. Stel samen het verhaal op: ‘Van zee tot bord’.
Grote vissersboten varen verder op zee en blijven een week onderweg. Aan boord van die schepen wordt de vis dikwijls al versneden en ingevroren. De vissers hebben apparaten aan boord waarmee ze perfect weten waar ze zich op zee bevinden. Ze weten ook waar ze de meeste kans hebben om vis te vangen. Als ze die plaats bereikt hebben, gooien ze hun netten uit. In die netten komen vissen van verschillende soorten. Vissen die te klein zijn of die niet mogen gevangen worden, gaan terug de zee in. De gevangen vis wordt in bakken met ijs bewaard om vers te blijven. Terug in de haven brengen de vissers hun vangst naar de vismijn. Daar wordt de vis verkocht aan de groothandelaars. Die vervoeren de vissen naar de vishandel. En daar kan iedereen een lekker stuk vis kopen.
www.lessenpakket.be
vis tweede leerjaar - pagina 49
2
Visserke vis
net ophalen
groothandelaar
vis in ijs bewaren
visser
vismijn
vishandel
www.lessenpakket.be
vis tweede leerjaar - pagina 50
2
Vis zonder graten? Zoek de oplossing • •
lees aandachtig volgende tekst; je moet die begrijpen zodat je nadien enkele opdrachten kunt uitvoeren.
www.lessenpakket.be
• •
Doelen het onderscheid beheersen tussen ingevroren en verse vis. kinderen ontdekken hoe je klaargemaakte vis ontdoet van zijn graten.
vis tweede leerjaar - pagina 51
2
Vis zonder graten? Oplossing
q Er zit geen echte vis in dat pakje. q Vis zonder graten bestaat echt. q Enkel de dikste stukken vis waar geen graten in
Wanneer de vis gevangen is, worden de graten eruit gehaald. Dan wordt de vis ingevroren.
Zoek de oplossing
zitten, worden gebruikt.
q Wanneer de vis gevangen is, worden de graten eruit gehaald. Dan wordt de vis ingevroren.
www.lessenpakket.be
vis tweede leerjaar - pagina 52
2
Rekenen in de viswinkel De mama van Tup gaat een lekker visgerecht klaarmaken. Ze stuurt de kinderen om boodschappen. Puk en Tup hebben een boodschappenlijstje mee. Tup houdt het geld bij. Hij kreeg 25 euro mee: twee briefjes van 10 euro en één van 5 euro.
• • •
Als ze alles gekocht hebben, ziet de rekening er zou uit: 2 wijtingfilets: 2,50 euro en 3 euro 100g vissla: 1 euro 250 g gepelde garnalen : 5,50 euro 3 maatjesharingen: 4,50 euro
Doelen inkopen doen en rekenen met euro en halve euro; bewerking uitvoeren op basis van het principe ‘betalen en terugkrijgen’; kennis maken met een lekker visgerecht.
Bij de kruidenier kopen Puk en Tup het volgende: 500g spaghetti: 2 euro 1 fles droge witte wijn: 3,50 euro 1 blik gepelde tomaten: 1 euro Hoeveel moeten ze hier betalen? .....................................................................................................
Hoeveel moet Tup betalen?
Hoeveel houdt Tup nu nog over?
.....................................................................................................
.....................................................................................................
Met welke biljetten ? ..................................................................................................... Hoeveel krijgt hij terug ? ..................................................................................................... Met welke munten kan dit terugbetaald worden? ..................................................................................................... Hoeveel houdt hij in totaal over van het geld dat hij Tip naar de winkel mee kreeg: Puk en Tup eten met deze ingrediënten het ge..................................................................................................... recht spaghetti met wijting. Wil je lekkere visrecepten, door en voor kinderen gemaakt, uitproberen, neem dan een kijkje op www.viskids.be www.lessenpakket.be
vis tweede leerjaar - pagina 53
2
Lekker en gezond Opdracht • •
lees aandachtig volgende tekst; je moet die begrijpen zodat je nadien enkele opdrachten kunt uitvoeren.
Vis eten is een gezonde keuze! In vis zitten heel wat stoffen die ons lichaam broodnodig heeft. Dat moet iedereen weten en daarom ontwerpen we een leuke badge.
• • •
Doelen op een creatieve wijze een badge ontwerpen met een slogan die aanzet om vis te eten; bereid zijn op een enthousiaste manier aan een actie voor gezonde visconsumptie deel te nemen; ervaren dat samenwerken niet enkel leuk, maar ook verrijkend is.
Werkwijze Vooraf maak je enkele schetsen van je ontwerp samen met de gekozen slogan. Leg de ronde vorm op het karton, teken een mooie cirkel en knip die uit. Teken de slogan en de vis op de badge zoals je dat uitprobeerde op het oefenblaadje. Kleur zorgvuldig zodat hij mooi oogt. Bevestig de veiligheidsspeld met de plakband op de achterzijde van de badge zodat je die gemakkelijk kunt opspelden. Materiaal • • • • • • •
karton oefenblaadje rond voorwerp om cirkel te tekenen schaar kleurpotloden of stiften veiligheidsspeld plakband
www.lessenpakket.be
Kies een slagzin uit het rijtje! Ik ben slim, ik eet vis! Vis, vol eiwitten! Vis is cool! Elke dag visdag! Lekker als een vis!
vis tweede leerjaar - pagina 54
2
Lekker en gezond Achtergrondinformatie voor de leerkracht Vis en gezondheid vormen een ijzersterke combinatie. Vis is een uitstekende eiwitbron. Vis is ook rijk aan mineralen zoals jodium en selenium. Het zijn stoffen die ons lichaam zelf niet kan aanmaken maar die essentieel zijn voor een goede schildklierwerking en de verbetering van onze weerstand. Vis bevat vooral vitaminen B3, B6 en B12. Vette vissoorten zijn bovendien rijk aan de vitaminen A en D. De wetenschappelijke evidentie van het belang van vis voor een optimale ontwikkeling en werking van de hersenen neemt toe. Vooral het mineraal jodium en de omega-3 vetzuren, rijkelijk aanwezig in vis en vooral in vette vis, zouden hierin een belangrijke rol spelen. Tekorten aan essentiële omega-3 vetzuren zouden mede verantwoordelijk zijn voor een aantal gedrags- en leerstoornissen bij kinderen, waaronder hyperkinesie. Volwassenen die regelmatig vette vis eten, verminderen zo de kans op hart- en vaatziekten en mogelijk ook op depressie, dementie en de ziekte van Alzheimer. Twee keer per week vis eten? Slim gezien.
www.lessenpakket.be
vis tweede leerjaar - pagina 55
2