PROFIELKEUZE LEERJAAR 3 TWEEDE FASE

PROFIELKEUZE LEERJAAR 3 TWEEDE FASE 2014 – 2015

Voorwoord

Voor je ligt het profielkeuze boekje. In dit boekje vind je alles wat belangrijk is om te weten over de organisatie van de bovenbouw op onze school. Tijdens de mentorlessen ga je na de herfstvakantie aandacht besteden aan dit onderwerp. Uiteindelijk zul je in het voorjaar een vakkenpakket kiezen, waar je in de 4e mee aan de slag gaat. Dit boekje gaat vooral in op de keuzemogelijkheden in de Tweede Fase binnen onze school. Wil je meer weten over de toelatingseisen van de verschillende studierichtingen dan kun je het beste de websites van de verschillende universiteiten en HBO-instellingen raadplegen. Een handig overzicht is te vinden via: http://www.vsnu.nl/files/documenten/Publicaties/EDG_SK123_Poster%20WOopleidingen.pdf

We wensen je veel succes met het maken van de juiste profielkeuze en uiteraard veel (leer)plezier in de bovenbouw van onze school.

Sipko Veeneman, conrector klas 3 en 4 Marike van Zessen, schooldecaan

2

3

Inleiding Vanaf klas 4 begin je aan de Tweede Fase. Het belangrijkste verschil met de onderbouw is dat je naast een aantal verplichte vakken in het gemeenschappelijke deel zelf een vakkenpakket kan kiezen. Je bent hierin niet helemaal vrij. In de bovenbouw zijn de vakken namelijk geclusterd in vier verschillende profielen, die een grote rol spelen bij de totstandkoming van jouw vakkenpakket. Een profiel is een door de wet voorgeschreven verzameling van vakken. Je kunt kiezen uit de profielen natuur en techniek (N&T), natuur en gezondheid (N&G), economie en maatschappij (E&M) en cultuur en maatschappij (C&M). De profielen In principe ben je vrij om een bepaald profiel te kiezen. De vakken van het profieldeel zijn echter verplicht. Profielvakken volg je in clusterverband en dus niet in je stamklas. Uiteindelijk haal je natuurlijk op onze school je diploma. Op dit diploma staan minimaal 9 eindcijfers: Nederlands, Engels, klassieke taal, profielvakken, profielkeuzevak, keuze-examenvak en het zogenaamde combinatiecijfer (dit is het gemiddelde eindcijfer van de vakken algemene natuurwetenschappen (ANW), klassieke culturele vorming (kcv), maatschappijleer (maat) en het profielwerkstuk). Heb je in meer vakken examen gedaan dan staan die natuurlijk ook op je diploma. Wellicht duizelt het je nu enigszins. In de onderstaande tabellen en de bijbehorende toelichtingen wordt waarschijnlijk veel duidelijker wat je nu allemaal wel en niet kunt kiezen. Achter in dit boekje staat een uitgebreide uitleg over de verschillende soorten wiskunde waaruit je moet kiezen. In het voorjaar zullen de docenten tijdens de les meer informatie geven over het programma in de bovenbouw. Voor de vakken die niet tijdens het derde leerjaar worden gegeven worden voorlichtingsrondes georganiseerd.

4

Het gemeenschappelijk deel, overzicht

vak

totaal aantal lesuren Ne 9 En 7 CAE/CPE* 2 La 11 Gr 11 KCV 2 Maat 2 ANW 2 LO 5 Ges 2 totaal 40

lesuren klas 4

lesuren klas 5

lesuren klas 6

3 2 1 3 3 2 2 2 15

3 2 1 4 4 2 2 2

3 3 2 4 4 1

14

11

De vakken, die in het gemeenschappelijke deel zitten, zijn Nederlands, Engels, Latijn of Grieks, Klassieke Culturele Vorming, Maatschappijleer, Algemene Natuurwetenschappen en Lichamelijke Opvoeding. In klas vier is geschiedenis voor alle leerlingen verplicht. * Het Cambridge-programma is in klas 4, 5 en 6. In klas 4 kunnen leerlingen die daarvoor in aanmerking komen CAE (Cambridge Advanced English) volgen. Voor sommige leerlingen bestaat de mogelijkheid om in klas 5 en 6 CPE (Certificate of Proficiency in English) te volgen (lees hierover meer op blz.9).

5

Profiel Natuur en Techniek, overzicht

profielvakken Wiskunde B Natuurkunde Scheikunde profielkeuzevak biologie Wiskunde D* Keuze examenvak ** Totaal

Totaal aantal lesuren 11 9 8

Lesuren klas 4

Lesuren klas 5

Lesuren klas 6

3 3 3

4 3 2

4 3 3

9 6

3

3 2

3 2

* Wiskunde D is een vak dat je kunt volgen/ kiezen in klas 5. Iedereen die een profiel N&T kiest, moet in klas 4 dus biologie kiezen. ** Het keuze-examenvak mag elk profielvak of profielkeuzevak uit het totale vakkenaanbod van school zijn (uiteraard niet je eigen profielvakken en ook niet wiskunde A/C). Het aantal lesuren van deze vakken kan verschillen, dus die uren moet je nadat je een keuze gemaakt hebt, toevoegen. Je kunt bijvoorbeeld een tweede klassieke taal kiezen, een moderne vreemde taal, economie, filosofie, kunstvak, etc. Welk type leerling kiest Natuur & Techniek? Leerlingen die zich niet laten afschrikken door ingewikkelde berekeningen, leerlingen die graag abstract denken, leerlingen die oplossingen willen bedenken voor ingewikkelde technische problemen, leerlingen die toch wel een beetje uitblinken in de bètavakken, leerlingen die graag ontwerpen en bouwen.

6

Profiel Natuur en Gezondheid, overzicht

profielvakken Wiskunde A of B* Biologie Scheikunde Profielkeuze vak Aardrijkskunde Natuurkunde Keuze examenvak** Totaal

Totaal aantal lesuren

Lesuren klas 4

Lesuren klas 5

Lesuren klas 6

10/11 9 8

3 3 3

4 3 2

3/4 3 3

8 9

2 3

3 3

3 3

* Wiskunde A is verplicht in het profiel N&G. Maar wiskunde A mag ingewisseld worden voor wiskunde B. Wiskunde B is moeilijker en iets meer geschikt voor echte bètastudies of technische studies. Een leerling die wiskunde B in het profiel kiest, mag als profielkeuzevak ook wiskunde D kiezen. ** Het keuze examenvak mag elk profielvak of profielkeuzevak uit het totale vakkenaanbod van de school zijn (uiteraard niet je eigen profielvakken en ook niet wiskunde C). Het aantal lesuren van deze vakken kan verschillen, dus die uren moet je nadat je een keuze gemaakt hebt, toevoegen. Zo kun je bijvoorbeeld een tweede klassieke taal kiezen, een moderne vreemde taal, economie, filosofie, kunstvak, etc. Welke type leerling kiest Natuur & Gezondheid? Leerlingen die betrokken zijn bij gezondheid, gezonde voeding, milieu en milieuproblemen, natuur, leerlingen die bij willen dragen aan het genezen van mensen, aan het oplossen van de voedselproblematiek, leerlingen die de aarde willen redden, ontwikkelingslanden willen helpen, leerlingen die proefjes doen leuk vinden, leerlingen die de bètavakken leuk vinden.

7

Profiel Economie en Maatschappij, overzicht

Totaal aantal lesuren 10/11 9 9

Profielvakken Wiskunde A of B* Geschiedenis Economie Profielkeuzevak Aardrijkskunde 8 Frans/Duits/Spaans 9 Management & 8 Organisatie Keuze examenvak** Totaal

Lesuren klas vier

Lesuren klas vijf

Lesuren klas zes

3 3 3

4 3 3

3/4 3 3

2 3 2

3 3 3

3 3 3

* Wiskunde A is verplicht in het profiel E&M. Maar wiskunde A mag ingewisseld worden voor wiskunde B. Wiskunde B is moeilijker en iets meer geschikt voor echte bètastudies of technische studies. Een leerling die wiskunde B in het profiel kiest, mag als profielkeuzevak ook wiskunde D kiezen. ** Het keuze-examenvak mag elk profielvak of profielkeuzevak uit het totale vakkenaanbod van de school zijn (uiteraard niet je eigen profielvakken en niet wiskunde C). Het aantal lesuren van deze vakken kan verschillen, dus die uren moet je nadat je een keuze gemaakt hebt, toevoegen. Zo kun je bijvoorbeeld een tweede klassieke taal kiezen, een moderne vreemde taal, scheikunde, filosofie, kunstvak, etc. Welk type leerling kiest Economie & Maatschappij? Leerlingen die de beursnoteringen volgen, leerlingen die interesse hebben in het bedrijfsleven, leerlingen die graag met getallen werken, leerlingen die niet bang zijn voor rekenmodellen, leerlingen die meer willen weten van een verenigd Europa, leerlingen die het overheidsbeleid kritisch bekijken, maar ook bijvoorbeeld leerlingen die belangstelling hebben voor geschiedenis of politiek.

8

Profiel Cultuur en Maatschappij, overzicht

Profielvakken

Wiskunde C* Geschiedenis Profielkeuzevak** Aardrijkskunde m Economie m Kunstvak drama c Kunstvak beeld c Filosofie c Frans c Spaans c Duits c Klassieke taal c Keuze examenvak**** Totaal

Totaal aantal lesuren 9 9

Lesuren klas vier

Lesuren klas 5

Lesuren klas 6

3 3

3 3

3 3

8 9 9 9 8 9 9 9 11

2 3 2 2 3 3 3 3 3

3 3 3 3 3 3 3 3 4

3 3 4 4 3 3 3 3 4

* Wiskunde C mag vervangen worden door wiskunde A of wiskunde B. Wiskunde A en B zijn moeilijker dan wiskunde C. Kijk voor het aantal lesuren bij de andere profielen. ** Leerlingen die profiel C&M kiezen, moeten bij de profielkeuzevakken 1 vak uit de maatschappijvakken kiezen (zie aanduiding “m” in de tabel) en 1 vak uit de cultuurvakken (aanduiding “c” in de tabel) **** Het keuze-examenvak mag elk profielvak of profielkeuzevak uit het totale vakkenaanbod van de school zijn (uiteraard niet je eigen profielvakken en niet een tweede vak wiskunde erbij!). Het aantal lesuren van deze vakken kan verschillen, dus die uren moet je nadat je een keuze gemaakt hebt, toevoegen. Zo kun je bijvoorbeeld een tweede klassieke taal kiezen, een moderne vreemde taal, biologie, filosofie, een tweede kunstvak, etc. Welk type leerling kiest Cultuur & Maatschappij? Leerlingen die een brede belangstelling hebben voor de mens en de maatschappij, leerlingen die zichzelf zien als hulpverleners, leerlingen die graag lezen, die creatief zijn, leerlingen die juist niet zo van getallen houden, leerlingen die het leuk vinden vreemde talen te spreken, leerlingen die van kunst houden.

9

Extra vakken Op onze school is het onder leerlingen een goede gewoonte om extra vakken te kiezen. De school stimuleert dit ook. Extra zijn vakken bovenop de vakken die je “verplicht” moet kiezen. Eén extra vak is altijd toegestaan en wordt gewoon opgenomen in je rooster. Een tweede of eventueel derde extra vak kun je alleen volgen als er plaats is in de clustergroep en als het past in je rooster. Cambridge Engels, DELF Frans Het is mogelijk om het zogenoemde Cambridge Engels te volgen. Om aan het programma te mogen beginnen moet je een bepaald startniveau in het Engels hebben. Alle leerlingen die aangeven belangstelling voor het CAE te hebben, moeten een toelatingsexamen doen. Leerlingen die hiervoor slagen krijgen in leerjaar 4 en 5 een uur extra les. Leerlingen die in klas 4 CAE volgen kunnen in klas 5 ook kiezen voor CPE. Hiervoor moet weer een toelatingsexamen gedaan worden. Voor de vakken CAE en CPE worden extra kosten in rekening gebracht. In klas 6 volgen de leerlingen of 3 uur gewoon Engels of 2 uur CAE/CPE. Het examen CAE/CPE is in december in klas 6. Ook is het mogelijk om in de bovenbouw het programma DELF (Diplome d’Etudes en Langue Française) te volgen. Het DELF-programma is vergelijkbaar met de Cambridge Certificaten voor Engels en sluit aan bij taalniveaus die binnen Europa zijn vastgesteld. (Europese referentie kader). Dit wordt als extra cursus gegeven. Ook hiervoor wordt cursusgeld in rekening gebracht.

WISKUNDE OP HET CGU Op het VWO worden vier soorten wiskunde aangeboden: wiskunde A, B, C en D. In de tabel hieronder kan je lezen welke soorten wiskunde in welke profielen gekozen kunnen worden. CM-profiel Wiskunde C is verplicht

EM-profiel Verplichte keuze: wiskunde A

NG-profiel Verplichte keuze: wiskunde A

NT-profiel Wiskunde B is verplicht

Mag je vervangen Mag je vervangen door wiskunde A of door wiskunde B B

Mag je vervangen door wiskunde B

Uitbreiden met wiskunde D is mogelijk als profielkeuzevak

Waarom wiskunde? Uit het feit dat wiskunde in bijna ieder profiel een plaats heeft, kun je afleiden dat wiskunde voor iedereen belangrijk is. En dat is weer te verklaren doordat je wiskunde overal tegenkomt: grafieken in kranten en tijdschriften, wiskundige formules in theorieën en modellen die het economische gedrag van mensen weergeven, statistische gegevens in de medische richting of in de sociale wetenschappen, allerlei berekeningen in technische beroepen, en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Je ziet wel: elke richting gebruikt andere wiskunde, vandaar dat elk profiel zijn eigen wiskunde heeft. 10

Wiskunde C is gekoppeld aan het CM-profiel. Er wordt veel kansrekening, telproblemen en statistiek in behandeld. Verder leer je omgaan met tabellen en verschillende soorten grafieken en formules. Het rekenwerk gaat niet erg diep, maar wiskunde C is zeker geen makkelijk vak. De opgaven die we behandelen zijn vaak situaties en problemen uit de praktijk. Belangrijk bij wiskunde C is dat je problemen uit de praktijk leert te vertalen naar een stuk wiskunde. Wiskunde C is dus wiskunde die wordt toegepast in allerlei praktische situaties. Let op: als je een CM-profiel kiest kan een hogere soort wiskunde belangrijk zijn voor je vervolgopleiding. Ga na of een hogere soort wiskunde misschien voor jou van belang is. Behandelde onderwerpen zijn: ** Formules, functies, grafieken, vergelijkingen ** Algebra (rekenen met letters) ** Rijen, reeksen en recurrente betrekkingen ** Statistiek, telproblemen en kansen ** Normale verdeling, binomiale verdeling, toetsen van hypothesen ** Grafen en matrices Wiskunde C wordt afgesloten met een landelijk centraal examen. Wiskunde A is bestemd voor de EM- en NG-profielen. Er wordt veel kansrekening, telproblemen en statistiek in behandeld. Verder leer je omgaan met tabellen en verschillende soorten grafieken en formules. Het rekenwerk gaat niet erg diep, maar wiskunde A is zeker geen makkelijk vak. In vergelijking met wiskunde C krijg je meer onderwerpen en moeilijker problemen op te lossen. De opgaven die we behandelen zijn vaak situaties en problemen uit de praktijk. Belangrijk bij wiskunde A is dat je problemen uit de praktijk leert te vertalen naar een stuk wiskunde. Wiskunde A is dus wiskunde die wordt toegepast in allerlei praktische situaties. Behandelde onderwerpen zijn: ** Formules, functies, grafieken, vergelijkingen ** Algebra (rekenen met letters) ** Differentiëren, rekenregels ** Rijen, reeksen en recurrente betrekkingen ** Statistiek, telproblemen en kansen ** Normale verdeling, binomiale verdeling, toetsen van hypothesen ** Grafen en matrices Wiskunde A wordt afgesloten met een landelijk centraal examen. Wiskunde B is bestemd voor de EM-, NG- en NT-profielen. Er wordt veel gewerkt met formules, grafieken en er wordt veel in gerekend. De opgaven die we behandelen zijn soms situaties en problemen uit de praktijk. Maar dat is niet altijd zo. Dan gaan de opgaven over formules en grafieken zonder dat die grafieken en formules een praktische betekenis hebben. Bij wiskunde B leer je dus abstracte problemen op te lossen met moeilijke wiskundige technieken. Het zijn vaak ingewikkelde “puzzels” waarin gerekend moet worden. Voor wiskunde B is het dan ook niet alleen van belang dat je wiskunde leuk vindt, maar ook dat je puzzelen leuk vindt, dat je tijd aan het vak wilt besteden en dat je doorzettingsvermogen hebt. Wiskunde B is abstracte wiskunde en het wiskundige niveau is hoog. Als je wiskunde B kiest dan zul je nu al goede tot zeer goede resultaten moeten behalen voor wiskunde. En zoals eerder gezegd: je zult wiskunde bovendien leuk moeten vinden. Behandelde onderwerpen zijn: ** Formules, functies, grafieken, vergelijkingen 11

** Algebra (rekenen met letters) en algebraïsche technieken ** Differentiëren, integreren, rekenregels ** Bewijzen in de vlakke meetkunde Er zit geen kansrekening en statistiek in wiskunde B. Wiskunde B wordt afgesloten met een landelijk centraal examen. Je ziet dat in het NT-profiel wiskunde B verplicht is. Bij het EM- en NG-profiel kan je kiezen uit wiskunde A en wiskunde B. Let op: er zijn vervolgopleidingen waar je duidelijk méér hebt aan wiskunde B dan aan wiskunde A. Omgekeerd zijn er ook studies waarvoor wiskunde A juist handiger is. Ga dit goed na! Wiskunde D is een profielkeuzevak. Alleen als je het NT-profiel hebt kan je wiskunde D als profielkeuzevak kiezen. De lessen voor wiskunde D starten in 5 gymnasium. Als je wiskunde D kiest zal je echt goed in wiskunde moeten zijn, met goede resultaten in de derde klas. Wiskunde D is uitdagend en een zeer goede en gedegen voorbereiding voor als je een exacte vervolgopleiding wilt gaan volgen. Je krijgt andere onderwerpen dan bij wiskunde B en je gaat dieper in op onderwerpen die je ook bij wiskunde B al hebt gehad. Behandelde onderwerpen zijn: ** Statistiek en kansrekening ** Dynamische modellen ** Analytische meetkunde ** Wiskunde in wetenschap Je krijgt een goed inzicht in de rol van wiskunde in technologie en wetenschap. Wiskunde-D is geen toelatingseis voor vervolgopleidingen. We verwachten dat leerlingen die wiskunde-D gevolgd hebben minder aansluitingsproblemen zullen hebben. Wiskunde D wordt afgesloten met een School Examen, dus niet met een landelijk centraal examen. Rekentoets In het schooljaar 2015-2016 telt de rekentoets mee voor de examenuitslag. Je moet er minimaal een 5 voor halen en het maakt deel uit van de vier kernvakken, samen met wiskunde, Engels en Nederlands. In de lessen wiskunde wordt aandacht besteed aan dit examenonderdeel. Je hebt twee kansen om de digitale toets voor het vak rekenen te halen, in klas 5 en in klas 6.

12

Klad om te gebruiken bij de profielkeuze

datum ………………….

Gemeenschappelijk deel vakken en lesuren klas 4 Vak uur opmerking Nederlands 3 Engels 2 CAE 3 Latijn of Grieks 3 ANW 2 LO 2 Profielvakken

Profielkeuze vak Keuze examenvak Extra vak(ken)

Totaal Voorafgaand aan de voorlopige en definitieve keuze, besteed je in mentorlessen veel aandacht aan de profielkeuze. Je kunt met je vragen altijd terecht bij je mentor, maar ook kun je een afspraak maken met de decaan. Je kunt een mailtje sturen naar [email protected] met je vraag of het verzoek om een afspraak te maken.

13