TUSSENKOMST FRACTIEVOORZITTER SAS VAN ROUVEROIJ BIJ PLENAIR DEBAT EERSTE BEGROTINGSCONTROLE 2012
Mijnheer de Voorzitter, Mijnheer de Minister-President, Leden van de Regering, Collega’s,
Toen we eind september 2011 uw septemberverklaring aanhoorden bleken uw cijfers door de feiten volkomen achterhaald. Het daaropvolgende debat over de begroting 2012 was dan ook in hoge mate een virtueel debat. Uw regering beloofde echter een bijsturing via een bijblad eind februari en een snelle begrotingsaanpassing eind april. En zo geschiedde ook. Het is goed vast te stellen dat de regering de kalender die ze met het parlement afspreekt ook respecteert. Maar het Vlaams budget goed beheren vergt meer dan het respecteren van een afsprakenkalender.
En wat blijkt? Op het ogenblik dat we op dit eigenste moment de eerste begrotingsaanpassing bespreken werd al een tweede begrotingsaanpassing bij het parlement ingediend. Vandaag voeren we dus andermaal een debat over cijfers die intussen ook al weer deels achterhaald zijn.
Op het eerste zicht zou je kunnen zeggen: prima dat deze Regering de begroting zo goed opvolgt en kort op de bal speelt. Dat is ongetwijfeld de uitleg die U, Mijnheer de Minister van Begroting, eraan zult geven.
Maar er is ook een andere uitleg en die is minder fraai en geruststellend voor de Vlaamse burgers en bedrijven. Deze Regering moet de cijfers voortdurend
bijsturen omdat ze er niet in slaagt budgettaire ruimte te creëren door structurele hervormingen van het Vlaams overheidsbeslag.
En dat ze daarin niet slaagt is het gevolg van het ontbreken van een gemeenschappelijke wil om die ingrijpende hervormingen tot stand te brengen. De regering wordt verlamd door interne tegenstellingen. Ik kom daar later op terug. Deze begrotingscontrole werd aangekondigd als “a hell of a job” maar is toch maar weer een kaasschaafoefening geworden. Bijeenharken en schrapen van middelen zonder noemenswaardige visie en zonder ingrijpende structuurwijzigingen. Deze budgetcontrole gaat over een zoektocht naar 544 miljoen euro. En waar worden die gevonden? -
De bevriezing van niet-loonuitgaven
77 mio
-
Aanwending buffers
129 mio
-
Oversijpelingseffecten 2011 (incl. herraming onderbenutting) 175 mio
-
Uitstel decreet sociale bescherming
30 mio
-
Som van “kleine” ingrepen (Hermesfonds, TBS, voorstellen CAG) 59 mio
-
Belastingingrepen
90 mio.
Zo komen we op 560 miljoen euro. Met het verschil van zestien miljoen euro wordt een conjunctuurbuffer ingebouwd goed voor nog niet eens een groeivertraging met 0,1%.
Collega’s,
Wie kan hierin ingrijpende structurele keuzes herkennen die Vlaanderen de noodzakelijke ruimte moet verschaffen voor de financiering van sommige of alle usurperende bevoegdheden, voor de financiering van de 54 miljoen euro bijkomende pensioenlasten en voor de financiering van het Vlaams aandeel in de federale inhouding van 4 miljard euro bij de overdracht van de nieuwe bevoegdheden ingevolge de zesde staatshervorming?
Door ons voor te bereiden zou Vlaanderen ten minste het signaal geven dat we de nieuwe bevoegdheden enthousiast zullen onthalen. Door geen enkele provisie of buffer aan te leggen is het echter net of de Vlaamse regering ervan uitgaat dat de zesde staatshervorming niet geïmplementeerd zal geraken. Dit stilzitten is gaandeweg zo opvallend dat ik op zoek ben gegaan naar een mogelijk motief. Voor Minister Muyters is dat voor de handliggend. De zesde staatshervorming zint zijn partij niet dus wordt ze ook niet voorbereid. Maar voor de medeondertekenaars CDV en SPa ligt het wat gevoeliger zodat ze minstens lippendienst bewijzen aan het gesloten akkoord. De houding van de NVA komt hen echter goed uit. De Vlaamse regering neemt nu al haar toevlucht tot belastingsverhogingen zoals de verdubbeling van de miserietaks, wat zal dat worden als minstens een bedrag van meer dan één miljard moet worden gevonden?
Want wat we in deze begrotingsaanpassing wel duidelijk kunnen herkennen is dat NVA begrotingsminister Muyters er niet in geslaagd is om het begrotingsevenwicht uitsluitend door besparingen tot stand te brengen. Als we de NVA federaal bezig horen had ik van de minister van begroting iets anders verwacht.
Meer nog, men heeft niet zomaar een belasting ingevoerd of verhoogd. Om het gat te dichten wil deze regering de miserie die partners en kinderen al overkomt als de partners uit elkaar gaan nog eens flink verhogen. En geen klein beetje.
Voor partners die och arme een huisje hebben van amper 150.000 euro en geen kinderen gaat de taks omhoog met maar liefst 65% van 1.500 naar 2.500 euro. Is hun huisje het Vlaams gemiddelde waard van 250.000 euro gaat de taks zelfs verdubbelen van 2.500 euro naar 5.000 euro.
Maar, geen nood collega's, de Vlaamse Regering heeft haar oorspronkelijk voorstel sociaal bijgestuurd. Wanneer je een gemiddeld huisje hebt van 250.000 euro en je hebt één kind dan betaal je maar 80 procent meer dan vandaag en heb je 2 kinderen dan betaal je maar 60 procent meer dan vandaag. Het resultaat, collega Van Malderen, van uw demarche is dat bij een gemiddelde verkoopprijs van een woning in Vlaanderen een koppel zes kinderen moet hebben om goedkoper af te zijn met uw “sociale bijsturing” dan volgens de huidige regeling. Waar is de sp.a in godsnaam fier op?
Deze taks is een pure schande. De regering zou zich moeten schamen om op een begroting van 27 miljard geen 30 miljoen te kunnen vinden om dit te vermijden. Wij zullen de miserietaks dan ook tot de laatste snik blijven bestrijden. De enige sociale correctie is de afschaffing en daarvoor heeft Open VLD dan ook een amendement ingediend.
Maar dit verdeelrecht, want zo heet deze miserietaks officieel, brengt mij naadloos op mijn volgende thema. Mochten we deze taks kunnen heffen op deze regering dan zou die bijzonder veel geld opbrengen. Over deze verdeeldheid maakt Open VLD zich echter niet vrolijk. Ze heeft nefaste gevolgen voor
Vlaanderen, maakt broodnodige beslissingen onmogelijk of schuift ze hopeloos lang voor zich uit. Het is ook een verdeeldheid die Vlaanderen al te vaak betaald met toegevingen op initiatieven waarop niemand zit te wachten.
Waar zullen we beginnen ? Ik som er enkele op en de volgorde is van geen belang. -
Beleidsveld overheidsorganisatie, project interne staatshervorming. De ondertussen uitgevoerde regioscreening maakt duidelijk dat er tussen dorpstraat en hertogstraat een gigantische grijze zone is ontstaan die Vlaanderen dwingt tot een sanering van dit overheidsbeslag. Maar dat vergt keuzes en plaatst de regeringspartijen lijnrecht tegenover elkaar als het het bijvoorbeeld gaat over het voortbestaan van de provincies.
-
Beleidsveld energie, project groenestroomcertificaten. SPa wil de factuur voor een flink deel doorschuiven naar de bedrijven terwijl de andere regeringspartijen maar al te goed weten dat dit niet de oplossing is.
-
Beleidsveld mobiliteit, project BAM. De besluiteloosheid in dit dossier vergt geen betoog. De Vlaamse regering heeft zich hopeloos vastgereden.
-
Beleidsveld openbaar vervoer, rubriek De Lijn. De stijging van de kostendekkingsgraad met 0,5 procent was al maar een schopje om minister Crevits toe te laten het puin van het gratis-verhaal te ruimen maar zelfs met dat klein schopje heeft SPa het moeilijk
-
Beleidsveld decreetsevaluatie, project deregulering. De NVA heeft het graag over deregulering. Maar als zich de gelegenheid voortdoet om een decreet zoals het reisbureaudecreet ook effectief af te schaffen dan gaat de deur op slot, hoe hard de oppositie zelfs met de steun van CDV en SPa aanklopt.
-
Beleidsveld lokale besturen. De wijzigingen op het OCMW-, gemeenteen provinciedecreet krijgt de meerderheid in commissie maar niet gestemd omdat er fundamentele meningsverschillen zijn. Wat de NVA
bijvoorbeeld voorstelt in verband met de zogenaamde structurele onbestuurbaarheid van de gemeenten is absoluut onaanvaardbaar. -
Beleidsveld belastingen. De hervormde belasting op inverkeerstelling en de massieve verhoging van de verdeeltaks doen veel parlementsleden van de meerderheid beschaamd wegkijken als ze daarop worden aangesproken.
Maar zoals gezegd, deze verdeeldheid splits Vlaanderen ook initiatieven in de maag waarop niemand zit te wachten: -
Het derde net voor de VRT kwam er dan toch om SPa gunstig te stemmen terwijl Vlaanderen meer nood heeft aan kinderopvang dan aan kindertelevisie
-
Het Vlaamse Energiebedrijf, een dwergje in reuzenland, werd dan toch om de NVA te behagen opgericht terwijl we beter iets zouden doen aan de verlaging van de energiekosten voor burgers en bedrijven
-
En als we een beetje pech hebben zal vanaf volgend jaar de kindpremie het lijstje van weggegooid maar door de Vlamingen zuur verdiend geld vervolledigen.
MP, Collega’s
Het debat over relancemaatregelen is niet alleen een zaak van de federale regering. Ook Vlaanderen heeft mogelijkheden om de groei aan te wakkeren. Open VLD dringt dan ook aan om de dossiers die enige impact kunnen hebben snel op spoor te zetten. Alleen de sluisdossiers voor de zeehavens Antwerpen, Gent en Zeebrugge lijken op kruissnelheid te zitten. Een schrale oogst voor drie jaar Vlaamse Regering. En ik denk daarbij niet alleen aan het vastgelopen BAM-dossier of Uplace. Ik denk ook aan de sociale
huisvesting, waar marktpartijen onbeperkte toegang moeten kunnen krijgen tot de bouw van sociale woningen. Ik denk aan onze zorgsector. Ook daar zijn groei-initiatieven best mogelijk. Maar dat vergt het slopen van taboes. Dat vergt het onbevangen toelaten en verwelkomen van commerciële initiatieven mits door de overheid vastgelegde en gecontroleerde kwaliteitseisen en mits het verleggen van de subsidiestromen naar de burger die zorgnood heeft zodat hij zelf zijn zorginstelling vrij kan kiezen.
Het beheersen van de budgettaire krapte vergt moedige en creatieve keuzes. Is deze coalitie daartoe in staat ? Ik betwijfel het. En bij elk van deze gemiste kansen zou ik aan U, collega Van Dijck, de vraag kunnen stellen : is het de schuld van de PS ?
Is het de schuld van de PS dat de jobkorting is afgeschaft ? Is het de schuld van de PS dat de Vlaamse steun voor groenestroom de energieprijzen de hoogte indrijft ? Is het de schuld van de PS dat de interne staatshervorming zo’n mager beestje is? Is het de schuld van de PS dat het zo moeilijk is om in te grijpen bij De Lijn ? Is het de schuld van de PS dat we zitten opgezadeld met een derde VRT-net ? Is het de schuld van de PS dat 500 sociale woningen leeg staan en het budget voor renovatie op is ? Is het de schuld van de PS dat de echtscheidingstaks van 1 naar 2,5% wordt gebracht?
Collega’s
Velen onder ons zullen in de loop van de maand mei het Eerste verslag aan de samenleving hebben gekregen van de KBC. De dedicatie bij het verslag luidt als volgt: “In 2008 heeft de financiële wereld een belangrijk deel van het maatschappelijk vertrouwen verloren. Bij KBC zijn we vastberaden om dat vertrouwen door onze daden en door onze houding volledig terug te winnen. We hopen alvast dat dit verslag een stap in de goede richting is.” Open VLD waardeert dit initiatief van KBC ten zeerste. Dit eerste verslag aan de samenleving is openhartig en leerrijk. Maar ook verrassend voor wie deze eerste Vlaamse begrotingswijziging er even naast legt. Onder het hoofdstuk “Hoe zal KBC zijn schulden aan de overheden terugbetalen?” lees ik op bladzijde 8 van het verslag : “KBC is de Belgische en Vlaamse overheid en dus onrechtstreeks de Belgische belastingbetalers zeer erkentelijk voor die steun….Een eerste schijf van 500 miljoen + 75 miljoen euro premie hebben we begin dit jaar al terugbetaald. Het is onze intentie om in 2012 de federale overheid verder terug te betalen. Hoeveel we wanneer precies zullen terugbetalen zal afhangen van de marktomstandigheden en de mening en goedkeuring van de toezichthouder. We willen er namelijk vooral voor zorgen dat onze kapitaalbasis te allen tijde stevig blijft. Nadien willen we ook de leningen aflossen die we kregen van de Vlaamse overheid. KBC is immers een groep die op eigen kracht verder wil.”
KBC stelt dus uitdrukkelijk in 2012 enkel de federale overheid terug te betalen. Dus geen euro aan de Vlaamse overheid in 2012. Het amendement nummer 1 van de regering op de middelenbegroting geeft uiting aan deze zekerheid door
een maximale inschatting in te schrijven van de leningsbehoefte en daarbij abstractie te maken van de terugbetaling door KBC.
Maar dat betekent dat het algemene begrotingssaldo van de Vlaamse ministeries van een overschot van 1,3 miljard wordt omgebogen naar een tekort van 406 miljoen euro. Collega Dirk Van Mechelen heeft u in de commissie al een paar keer gewaarschuwd voor het feit dat dit zorgwekkend is want symptomatisch voor een begroting die enkel de indruk wekt in evenwicht te zijn maar in werkelijkheid een structureel tekort vertoont. De eenmalige ontvangsten zoals de verkorting van de aangiftetermijn voor de successierechten ten belope van 60 miljoen, het verlies van de rentebetaling vanwege KBC ten belope 297 miljoen, de exponentiële groei van de beschikbaarheidsvergoedingen voor vele honderden miljoenen zal de begroting verder doen ontsporen.
Mijnheer de minister president, uw begroting is zo lek als een vergiet. Maar uw schip maakt niet alleen water waardoor het geen snelheid haalt, het vaart ook geen enkele koers. Spijtig. Erg spijtig.
