Datum: 18 april 2016 Onderwerp: Plenair debat over het dubbele schooladvies op 20 april 2016

Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Datum: 18 april 2016 Onderwerp: Plenair debat over het dubbele schooladvies op 20 april 2016 Geachte leden van de Tweede Kamer, Op woensdag 20 april 2016 bespreekt uw Kamer de stand van zaken rond de toepassing van dubbele schooladviezen. Ouders kunnen het Informatiepunt van Ouders & Onderwijs dagelijks bellen of mailen met vragen over het onderwijs van hun kind. Dit schooljaar zijn tot nu ruim 200 vragen en signalen over het schooladvies in groep 8 beantwoord. Het weigeren van dubbelvoudige schooladviezen is een veel voorkomend knelpunt. Klachten gaan daarnaast over de gegevensoverdracht tussen primair en voortgezet onderwijs, waardoor soms de kansen van kinderen worden belemmerd, en over de communicatie tussen school en ouders. In deze brief gaan we op elk van de thema’s nader in en doen we enkele voorstellen. We sluiten af met een opmerking over de verhouding tussen het schooladvies en de eindtoets. In bijlage 1 bij deze brief brengen we per thema een aantal voorbeeldcasus uit het lopende schooljaar in kaart. 1. Enkel- en dubbelvoudige adviezen Ouders & Onderwijs stelt u voor het uitsluiten van dubbelvoudige adviezen en ook het combineren van dubbelvoudige adviezen met enkelvoudige ‘plaatsingsadviezen’ te verbieden. Ouders & Onderwijs krijgt vele signalen van ouders dat scholen dubbelvoudige adviezen uitsluiten. Ook na een hernieuwde brief van staatssecretaris Dekker aan de scholen d.d. 15 februari 2016 waarin wordt benadrukt dat in passende situaties een dubbel advies moet kunnen worden gegeven, zeggen scholen nog steeds tegen ouders geen dubbelvoudige adviezen te mogen geven. Onder meer scholen die zich houden aan De Plaatsingswijzer – in de wandeling bekend als De Friese Plaatsingswijzer – zeggen tegen ouders geen dubbelvoudige adviezen te kunnen of mogen geven. Als bijlage 2 bij deze brief is de Nieuwsbrief d.d. maart 2016 van De Plaatsingswijzer gevoegd. In dit (niet op internet te vinden) document wordt het dubbelvoudige advies uitgesloten. De kernalinea luidt als volgt: Catharijnesingel 30F

030-3060800

Informatiepunt

3511 GL Utrecht

[email protected]

0800-5010 / [email protected]





“Je zou kunnen zeggen, dat een leerling, die in de oude situatie een dubbeladvies als vmbo-tl/havo kreeg, in onze systematiek een vmbo-tl plusprofiel geadviseerd krijgt. Deze keuze is een zeer bewuste: hiermee wordt duidelijk gemaakt, dat de leerling op dit moment aan de bovenkant van vmbo-tl zit, maar nog tekort komt voor de havo. Mogelijk zit een doorstroom naar de havo er wel in, maar op dit moment is dat nog niet duidelijk. Afhankelijk van de manier waarop de school van voortgezet onderwijs de onderbouw heeft georganiseerd, krijgt deze leerling een plek in een klas vmbo-tl of in een dakpan- of combiklas vmbo-tl/havo. In beide gevallen blijft er de mogelijkheid voor de leerling om, als zijn/haar ontwikkeling daar aanleiding toe geeft, door te stromen naar de havo.”

Het bovenstaande citaat maakt tevens duidelijk hoe het ontbreken van gemengde brugklassen doorwerkt in het onthouden van een dubbelvoudig advies aan leerlingen. Deze causaliteit wordt ook door signalen van ouders bevestigd.

In bijlage 1 is ook een screenshot uit het digitale POVO-systeem in/rond Almere opgenomen dat laat zien dat geen dubbelvoudige advies kunnen worden afgegeven. In de Haarlemmermeer verlangt het voortgezet onderwijs enkelvoudige schooladviezen en wordt ouders die verwijzen naar de genoemde recente brief van de staatssecretaris aan de scholen en bericht dat deze brief kan worden genegeerd. Behalve dat het dubbelvoudige advies veelvuldig categorisch wordt uitgesloten, wordt de toepassing ook gehinderd door combinaties van het schooladvies met een ‘plaatsingsadvies’. Voor ouders is de status van een plaatsingsadvies en de toegevoegde waarde van ervan naast het schooladvies verwarrend. Ze weten niet dat een plaatsingsadvies vmbo-tl bij een schooladvies vmbo-tl/havo of juist bij een schooladvies vmbo-kader geen formele rol heeft. Bovendien laten scholen voor voortgezet onderwijs zich niet leiden door een plaatsingsadvies hoger dan het schooladvies. Daarmee krijgt het plaatsingsadvies ten onrechte een bepalende en feitelijk kansenverlagende rol. 2. Gegevensoverdracht tussen primair en voortgezet onderwijs Scholen wisselen soms vóór de aanmelding bij de school voor voortgezet onderwijs leerlinggegevens uit, soms voorafgaand aan het schooladvies, soms parallel daaraan. Ouders worden vaak pas achteraf of niet op de hoogte gesteld van de gegevensuitwisseling. In een aantal gevallen weigeren scholen voor voortgezet onderwijs op basis van parallel beschikbare informatie het basisschooladvies te accepteren of dwingen de basisschool het advies naar beneden bij te stellen. In enkele gevallen hebben basisscholen aan het voortgezet onderwijs gevraagd om hen op basis van toetsscores te adviseren over welk advies passend is voor een leerling. Een enkele school stuurt het leerlingdossier mee met de inschrijving naar het voortgezet onderwijs. Ouders krijgen niet altijd een afschrift van het onderwijskundig rapport of krijgen niet de mogelijkheid hun zienswijze toe te voegen. Ook bevatten doorgestuurde rapport soms onjuiste of irrelevante informatie. 2

3. Communicatie tussen (basis-)school en ouders Ouders ervaren ervaren vaak dat het schooladvies niet in overeenstemming is met eerder door de school gewekte verwachtingen. Voor een grote groep ouders speelt dat zij niet eerder waren geïnformeerd over een achteruitgang in prestatie. In sommige gevallen worden gegevens gebruikt die geen juist beeld geven, of worden gegevens te weinig betrokken die juist wel belangrijk zijn. Een achtergrond in het speciaal onderwijs leidt er in een enkel geval toe dat een school voor voortgezet onderwijs het schooladvies naast zich neerlegt. Soms horen ouders pas op het allerlaatste moment wat het schooladvies is. Voor een gesprek of eventuele bijstelling is dan geen ruimte meer. 4. Schooladvies en eindtoets

Ouders & Onderwijs stelt u voor bij de staatssecretaris van OCW aan te dringen om: • heroverweging bij een hogere eindtoets dwingend vast te leggen • ouders actief te berichten over de mogelijkheid van aanpassing van het schooladvies na een hogere eindtoets. In het vorige schooljaar werd in één op de zes gevallen waarin de eindtoets hoger uitviel dan het schooladvies, het schooladvies na heroverweging alsnog naar boven bijgesteld. De indruk van Ouders & Onderwijs is dat vooral hoger opgeleide, mondige ouders in staat zijn geweest om in de relevante gevallen een gesprek over heroverweging te bewerkstelligen, en daadwerkelijk aanpassing te realiseren. Basisscholen zijn vorig schooljaar te terughoudend geweest in het bespreekbaar maken van aanpassing van het advies. Vele ouders zullen niet hebben geweten dat die optie überhaupt bestaat. Reeds in de aanloop naar de eindtoets zijn er opnieuw basisscholen die categorisch stellen afgegeven adviezen niet te zullen bijstellen. Om elk kind gelijke kansen te bieden, is van groot belang dat voor elk kind dat op de eindtoets beter scoort dan het schooladvies sowieso vanuit scholen actief het gesprek wordt aangegaan met de ouders en dat aanpassing van het schooladvies daarin een serieuze optie is. Ouders & Onderwijs ziet uit naar de bespreking door de Kamer van de bovengenoemde punten in het plenaire debat op 20 april 2016. Voor vragen naar aanleiding van deze brief kunt u contact opnemen met Peter Hulsen, directeur van Ouders & Onderwijs ([email protected], 06-11 88 26 60). Met vriendelijke groet,

Ouders & Onderwijs, Peter Hulsen, directeur

3

Een afschrift van deze brief wordt gezonden aan de minister en de staatssecretaris van OCW.

4

Bijlage 1 Signalen ontvangen door Ouders & Onderwijs rond het schooladvies in het schooljaar 2015/’16 ad 1. Enkel- en dubbelvoudige adviezen -

De onderstaande screenshot uit het digitale POVO-systeem in/rond Almere laat zien dat geen dubbelvoudige advies kunnen worden afgegeven:

-

Een leerling kreeg in eerste instantie een vmbo-tl/havo advies. De school wil daar nu een vmbo-tl+ advies van maken. De vader is het daar niet mee eens. Deze ouder is door ons geïnformeerd dat het advies óf vmbo-tl óf vmbo-tl/havo moet zijn. Vmbo-tl+ is geen formeel advies. De ouder is geadviseerd om bij de school na te vragen wat nu het 5

formele advies is. -

Een leerling krijgt een vmbo-kader advies. De school zegt daarbij dat ze denken dat de leerling vmbo-tl wel aankan, maar dat het kader advies het gevolg is van een slecht gemaakte toets in groep 7. De school zegt geen dubbelvoudig advies te kunnen geven, omdat er op het vervolgonderwijs geen dakpanbrugklassen zijn. Bovendien noemt de gehanteerde plaatsingswijzer alleen de mogelijkheid tot enkelvoudige adviezen. De ouder is geadviseerd om met de school in gesprek te gaan over het uitsluiten van een dubbelvoudig advies en melding te maken bij de Onderwijsinspectie. Ook is aangeraden contact op te nemen met de Geschillencommissie over een eventuele versnelde procedure.

-

Een leerling heeft een vmbo-kader advies gekregen. De school zegt tegen de ouder te denken dat de leerling het vmbo-tl wel aankan, maar wil geen vmbo-tl advies geven vanwege een lage score op een cito-toets. School zegt geen dubbelvoudig advies te mogen geven. De ouder is uitgelegd dat de school zeker een dubbelvoudig advies mag geven als dat beter bij de leerling past en is geadviseerd om hierover met de school in gesprek te gaan.

-

De scores van een leerling waren in groep 7 en 8 steeds op vwo niveau. De school geeft een havo advies vanwege een slechte toets in groep 6. De leerling werd in groep 6 gepest, maar de school houdt hiermee geen rekening bij het interpreteren van de toetsuitslag. De leerkracht zegt daarnaast geen vwo advies te willen geven omdat het kind het niet zou redden met Latijn en Grieks. De school wil na een gesprek niet toegeven en zegt geen dubbelvoudig advies te mogen geven. De ouder is geadviseerd om de directeur te wijzen op zijn plicht een passend advies te geven en om melding te maken bij de Onderwijsinspectie.

-

Een leerkracht geeft aan een leerling geschikt te vinden voor het vwo. Ook uit een WISC test komt vwo niveau. De leerling heeft echter in de opeenlopende schooljaren wisselende cito-scores behaald. De school weigert een dubbelvoudig advies te geven, omdat het volgens de plaatsingswijzer in deze situatie niet mag. De ouder is geadviseerd om de school erop te wijzen dat een passend advies moet worden gegeven. Dat kan ook een dubbelvoudig advies zijn. Daarnaast is geadviseerd om afspraken te maken over de eventuele heroverweging na een hogere score op de eindtoets.

-

Een leerling heeft te horen gekregen een vmbo-kader advies te krijgen. In de toelichting wordt een plaatsingsadvies vmbo-tl gegeven en wordt benoemd dat de leerling een moeilijke periode achter de rug heeft die slechte prestaties waarschijnlijk verklaart. Op de op school uitgevoerde NIO toets behaalde de leerling een vmbo-tl/havo score. De leerkracht geeft aan te denken dat de leerling het vmbo-tl met goede begeleiding aankan. Ook denkt de leerkracht dat het kind ongelukkig wordt op een kaderopleiding en zegt dat de ouder haar kind in een vmbo-tl klas moet laten plaatsen. Een dubbelvoudig advies mag volgens de basisschool niet, en een vmbo-tl advies durft de school niet aan. De school voor voortgezet onderwijs zegt de leerling niet in een vmbo-tl klas te willen plaatsen met een kader advies. De ouder is geadviseerd om nogmaals in gesprek te gaan en de basisschool erop te wijzen dat het advies in overeenstemming 6

moet zijn met de potentie van de leerling. -

Een leerling scoorde op de entreetoets vmbo-tl/havo-niveau. Er was met name sprake van een slechte score op het onderdeel spelling. Na extra ondersteuning is op spelling beter gescoord, maar is de score voor begrijpend lezen omlaag gegaan. De leerkracht geeft aan in te schatten dat de leerling 70/80% kans heeft om de havo te halen. School twijfelt nu tussen vmbo-tl en havo en geeft uiteindelijk een vmbo-tl advies. Een dubbel advies is niet ter sprake gekomen, maar een andere ouder die om een dubbelvoudig advies heeft gevraagd kreeg een havo advies. De ouder is geadviseerd om nogmaals het gesprek aan te gaan over een dubbelvoudig advies.

-

Een leerling zit tussen vmbo-basis en kader in, maar krijgt een basis advies. De basisschool zegt van de (Friese) Plaatsingswijzer geen dubbelvoudige adviezen te mogen geven. De ouder heeft de school gewezen op de brief van de staatssecretaris waarin de mogelijkheid van het dubbelvoudige advies wordt benadrukt, maar de school wil het advies niet aanpassen.

-

Een leerling in Hilversum krijgt een vmbo-tl advies, met de mondelinge toevoeging van de leerkracht dat havo ook passend zou kunnen zijn. Kortom, een situatie die lijkt te vragen om een dubbel schooladvies. De school voor voortgezet onderwijs wil – na aanmelding voor de havo – het havo-advies op papier. De basisschool laat dit na. Intussen is de leerling uitgeloot voor andere scholen, waardoor vmbo-tl op de betrokken school voor voortgezet onderwijs de enige nog openstaande optie is.

-

Een meisje in Veenendaal krijgt advies vmbo-kader. In groep 7 waren haar scores wat lager dan eerst in groep 6 en later in groep 8. Toen scoorde ze op vmbo-tl niveau. Op deze basis vragen de ouders of een vmbo-kader/tl advies aan de orde zou kunnen zijn. De basisschool zegt – met een verwijzing naar de Veenendaalse plaatsingswijzer – geen dubbelvoudig advies te willen geven, omdat het voortgezet onderwijs in Veenendaal geen vmbo-k/tl brugklassen kent.

ad 2. Gegevensoverdracht tussen primair en voortgezet onderwijs -

Een jongen met een mavo/havo-advies wil graag naar de door een havo/vwo school geboden ‘havo-kansklas’. Kinderen komen voor de havo-kansklas in aanmerking met: havo/vmbo-tl advies of een sterk mavo/vmbo-tl advies met onderbouwend plaatsingsadvies. In deze situatie is er na de aanmelding en de ontvangst van het schooladvies door de VO-school contact geweest tussen VO-school en de intern begeleider van de basisschool. Deze heeft – buiten de ouders om – telefonisch inzicht geboden in de toetsscores van de leerling op de basisschool. Op basis van dit gesprek wordt zoon geweigerd voor de havo kansklas. Na contact met Ouders & Onderwijs hebben de ouders een verzoek ingediend om de toelating te heroverwegen, omdat het schooladvies leidend dient te zijn.

-

Een jongen in Rotterdam heeft als schooladvies vmbo-kader gekregen. Volgens de ‘normen’ van de Rotterdamse plaatsingswijzer is dit iets te ‘hoog’. Had de leerkracht zich gehouden aan de plaatsingswijzer, dan had hij een vmbo-basis advies moeten geven. De leerkracht ziet potentie in de jongen. De moeder meldt de jongen daarna 7

(schriftelijk) aan voor een gemengde brugklas vmbo-basis/kader. Vervolgens wordt ze uitgenodigd voor een gesprek op de school voor voortgezet onderwijs. Zij krijgt te horen dat het schooladvies van de jongen te hoog is en dat het schooladvies eerst naar beneden moet worden aangepast voordat de school hem toelaat. De school stelt dat ze worden afgerekend op leerlingen die lager uitstromen dan het schooladvies, en achten deze kans bij deze jongen heel groot. Ouders & Onderwijs heeft de moeder de regels rondom het schooladvies en toelating uitgelegd en haar geadviseerd het schooladvies niet te laten aanpassen. In een volgend gesprek werd door de school voor voortgezet onderwijs een ultimatum opgelegd aan de moeder: als het schooladvies niet voor de daaropvolgende week (15 maart) zou zijn aangepast, zou de jongen überhaupt niet tot de school worden toegelaten. Ouders & Onderwijs heeft vervolgens de casus namens de moeder gemeld aan de Inspectie van het Onderwijs. -

De ouder hoort bij ontvangst van het definitieve schooladvies dat de basisschool de school voor voortgezet onderwijs om advies heeft gevraagd. Daartoe heeft de basisschool de informatie anoniem met de school voor voortgezet onderwijs besproken. De ouder heeft hierover een zeer onprettig gevoel, omdat zij denkt dat de school voor voortgezet onderwijs haar kind straks bij aanmelding kan herkennen. De ouder is geïnformeerd dat de basisschool dit mag doen, maar dat Ouders & Onderwijs deze praktijk onwenselijk vindt. De basisschool kent de leerling, en moet professioneel genoeg zijn om eigenaar van het advies te kunnen zijn. De ouder is geadviseerd in haar woordkeuze voor een brief aan de basisschool over de kwestie. Hierin heeft ze gevraagd om een gedegen onderbouwing voor het advies en ook uiting gegeven aan het onprettige gevoel rond de gang van zaken. De ouder is gewezen op de mogelijkheid tot het indienen van een klacht.

-

Een ouder heeft van de basisschool te horen gekregen dat haar kind waarschijnlijk het advies praktijkonderwijs gaat krijgen. Het onderwijskundig rapport is door de basisschool doorgestuurd naar een school voor praktijkonderwijs. De ouder heeft haar kind daar nog niet aangemeld, en is dat ook niet van plan. De ouder was niet op de hoogte van de uitwisseling van het onderwijskundig rapport, tot zij opgebeld werd door de zorgcoördinator van de praktijkschool, die aanvullend vroeg om het leerlingdossier.

-

Een basisschool twijfelt tussen een vmbo-tl en een havo advies. Na overleg met de school voor voortgezet onderwijs over de toetsresultaten van de leerling besluit de basisschool een vmbo-tl advies te geven. Een dubbelvoudig advies is volgens de school niet mogelijk. De ouder is geadviseerd om bij de basisschool aan te geven dat het onderwijskundig rapport niet zomaar verstrekt mag worden als er geen sprake is van tenminste een inschrijving. Daarnaast is de ouder geadviseerd om zelf actief op zoek te gaan naar een school waar zij haar kind in wil schrijven.

-

Een basisschool stuurde bij de inschrijving van een leerling op het voortgezet onderwijs van keuze het gehele leerlingdossier mee als bijlage bij het onderwijskundig rapport. De ouder is geïnformeerd dat de school dit niet had mogen doen. Alleen het onderwijskundig rapport mag doorgestuurd worden. De ouder is geadviseerd om in gesprek te gaan met de basisschool en erop te letten dat de school voor voortgezet onderwijs de toelating enkel baseert op het schooladvies.

8

-

De leerling kreeg een advies dat eigenlijk bij een andere leerling hoorde. De namen waren verwisseld. Daarnaast staan er onjuistheden in het onderwijskundig rapport. Zo staat genoemd dat het kind in het buitenland is geboren, terwijl dat niet het geval is.

-

Een basisschool vermeldt in het onderwijskundig rapport dat de ouder in het buitenland is geboren. De ouder vindt dit niet van belang, voelt zich gediscrimineerd en vraagt zich af of deze informatie daar hoort. Haar kind krijgt het advies havo, met plaatsingsadvies havo/vwo, terwijl haar kind enkel op begrijpend lezen lager dan vwo scoort. School geeft geen uitleg en wil het rapport niet aanpassen. De ouder is geadviseerd om contact op te nemen met de externe vertrouwenspersoon en een klacht in te dienen volgens de klachtenregeling van de school.

ad 3. Communicatie tussen (basis)school en ouders -

Half november was het voorlopig advies van een leerling vmbo-tl/havo. Nu krijgt de leerling een definitief advies vmbo-tl. De afgelopen periode zijn er ingrijpende ziekte- en sterfgevallen geweest in de omgeving van de leerling. De ouder heeft het gevoel dat hier geen rekening mee wordt gehouden. De ouder is geadviseerd het gesprek hierover aan te gaan en naar de onderbouwing van het advies te vragen.

-

Een leerling kreeg al een jaar te horen dat ze een vmbo-tl advies zou krijgen. Ze krijgt uiteindelijk een vmbo-k/vmbo-tl advies. De open dagen zijn al geweest, maar het gezin moet nu op zoek naar een andere school. De ouder is geadviseerd het gesprek met de basisschool aan te gaan over de onderbouwing van het advies en aan te melden op een school die beide leerwegen aanbiedt.

-

Een leerling gaat al vanaf de herfstvakantie één dag per week naar een pre-gymnasium klas op het voortgezet onderwijs. De ouder had twijfels, maar de school heeft erop aangedrongen. Op de website van de basisschool staat dat het pre-gym enkel bedoeld is voor kinderen die een vwo advies krijgen. Recent is de leerling gaan puberen en is de relatie met de leerkracht op het basisonderwijs verslechterd. Het schooladvies blijkt opeens vmbo-tl/havo te zijn. Het kind is erg overstuur en de ouder snapt het niet. De school zegt dit advies te geven omdat ze op de cito scores met rekenen op vmbo-tl zit en verder vooral havo/vwo. De ouder heeft gevraagd hoe het dan kan dat haar kind naar het pre-gymnasium ging, maar daarop komt geen antwoord. De directrice zegt “dat het wel goed komt”, maar past het advies niet aan. De ouder is geadviseerd om nogmaals het gesprek aan te gaan en duidelijkheid te vragen over het pre-gymnasium vraagstuk.

-

Een leerling zit al vanaf eind groep 7 op havo niveau, maar krijgt een vmbo-tl advies vanwege een lagere score op rekenen. De leerkracht zegt mondeling dat hij havo aankan, maar dat er vmbo-tl is geadviseerd vanwege zijn werkhouding. De ouders hebben hier eerder niets over gehoord en het voelt als een excuus. De ouder is geadviseerd om te vragen naar een dubbelvoudig advies.

-

De basisschool geeft een vmbo-k/tl advies, maar zegt mondeling dat de leerling havo aankan. Uit de gemaakte NIO toets blijkt havo/vwo capaciteit. Dit jaar is de leerling van school gewisseld vanwege een pestsituatie op de oude school. De ouders hebben het idee dat daar helemaal geen rekening mee is gehouden. De school zegt dat een hogere score op de eindtoets maximaal kan leiden tot een vmbo-tl advies. De ouder is

9

geadviseerd om het gesprek aan te gaan met de directeur en eventueel het schoolbestuur in te schakelen of de klachtenregeling te volgen. -

Een jongen heeft vanwege ernstige gezondheidsproblemen veel lessen gemist. De entreetoets zou om die reden niet worden afgenomen. De school heeft dit toch gedaan, maar zei toen het resultaat niet mee te nemen in het schooladvies. Dit gebeurt uiteindelijk wel. De ouder is geadviseerd om dit formeel aan te kaarten bij de directeur en het schoolbestuur.

-

De basisschool geeft een leerling vmbo-kader advies, maar zegt daar zelf bij dat dit advies niet bij het kind past. De leerkracht geeft aan dat vmbo-tl beter zou passen, maar het advies wordt niet aangepast. De ouder is geadviseerd om de situatie met de directeur en het schoolbestuur te bespreken.

-

Een ouder krijgt het schooladvies pas te horen op 29 februari jl. Daarnaast wordt de informatie uit het leerlingvolgsysteem niet verstrekt. Ouders & Onderwijs informeert de ouder dat zij recht heeft op inzage volgens de Wet Bescherming Persoonsgegevens en adviseert haar hierover het gesprek aan te gaan met de school.

-

Een leerling krijgt een havo/vwo advies, terwijl eind vorig jaar het voorlopig advies vwo was en de leerling altijd in plusklassen heeft gezeten. De leerkracht is overspannen uitgevallen en de klas heeft dit schooljaar al 10 verschillende leerkrachten gehad. Na een gesprek heeft de school het advies aangepast en een notitie toegevoegd waarin staat dat het kind niet geschikt is voor het gymnasium. De ouder is geïnformeerd dat haar kind met een vwo-advies gewoon toelaatbaar is tot het gymnasium. Een categoraal gymnasium mag hem met dit advies niet weigeren.

-

Een leerling met dyslexie mocht in groep 7 Kurzweil gebruiken, maar daarna niet meer. Er is ook geen vervangend hulpmiddel voor in de plaats gekomen. De leerling is teruggevallen en het uiteindelijke advies is lager dan het niveau dat de leerling eerder haalde. De ouder is geïnformeerd over de regels en aangeraden een klacht in te dienen.

-

Een leerling scoorde op de drempeltoets in groep 7 op vmbo-tl niveau. De leerling heeft dit schooljaar al lessen gevolgd bij een vmbo-tl school en is heel enthousiast. Hij heeft een rekenachterstand en krijgt daarvoor remedial teaching. Het schooladvies is nu vmbo-kader geworden. De ouder is aangeraden om met het leerlingdossier in de hand een afspraak te maken met de zorgcoördinator van de school voor voortgezet onderwijs. Bij inschrijving heeft de school zorgplicht.

-

Een leerling met ADHD en dyslexie heeft al vanaf groep 3 problemen op school en thuis. Er zijn allerlei onderzoeken geweest en nu gaat het eindelijk beter op school. De school heeft in het verleden amper ondersteund bij onderzoeken, noch in de vorm van begeleiding in de klas. Het schooladvies was vmbo-kader, maar is bijgesteld naar vmbotl. De ouder ervaart nog steeds dat de school onvoldoende rekening houdt met de omstandigheden en de recente groei van haar en denkt dat hij in een vmbo-tl/havo klas goed zou passen. De school voor voortgezet onderwijs wil aan die aanmelding nu niet meewerken. De ouder is geadviseerd om nogmaals in gesprek te gaan met de basisschool om aan te dringen op een warme overdracht. Daarnaast is de ouder geadviseerd om de discrepantie tussen de scores op verschillende onderdelen en de vorderingen van de afgelopen tijd aan de school voor voortgezet onderwijs duidelijk te 10

maken. -

Een jongen heeft zijn basisschoolperiode in het speciaal onderwijs gevolgd. De basisschool ziet geen reden het middelbaar onderwijs in het speciaal onderwijs te vervolgen en geeft de jongen een regulier havo-advies. Moeder werd na aanmelding van de jongen voor de havo uitgenodigd voor een gesprek, kreeg toen te horen dat haar zoon niet welkom was en heeft toen alle papieren behorend bij de aanmelding terug in haar handen geduwd gekregen en werd verzocht te vertrekken. De moeder overweegt nog of ze stappen gaat ondernemen. De school voor voortgezet onderwijs heeft niet formeel de aanmelding geweigerd en ook de zorgplicht genegeerd.



11

Bijlage 2 De Plaatsingswijzer Nieuwsbrief 18, maart 2016 Inleiding Dit exemplaar van de Nieuwsbrief van de Plaatsingswijzer kan bijna beter een 'nieuwsflits' genoemd worden. Een belangrijke aanleiding ervoor is de recent verschenen brief van staatssecretaris Dekker over de zogenoemde 'dubbeladvisering'. Helaas heeft deze brief landelijk tot de nodige verwarring, irritatie en onduidelijkheid geleid. De Regiegroep Plaatsingswijzer hecht eraan om aan alle gebruikers helderheid te verschaffen over hoe de systematiek en het gebruik van de Plaatsingswijzer zich verhouden tot de inhoud van deze brief. 1. Plaatsingswijzer en dubbeladvies Enkele weken geleden heeft staatssecretaris Dekker een brief gestuurd aan de scholen over het zogenoemde 'dubbeladvies', een advies op twee onderwijsniveaus, bijvoorbeeld vmbotl/havo. In de systematiek van de Plaatsingswijzer kennen we het dubbeladvies als zodanig niet. We hebben er voor gekozen om een advies te laten bestaan uit
 a. een onderwijsniveau b. een profiel (basisprofiel, plusprofiel, bespreekprofiel, disharmonisch profiel). Het is onmogelijk om een profiel te verbinden aan twee onderwijsniveaus, bijv. vmbo-tl/havo basisprofiel ...(!). Je zou kunnen zeggen, dat een leerling, die in de oude situatie een dubbeladvies als vmbotl/havo kreeg, in onze systematiek een vmbo-tl plusprofiel geadviseerd krijgt. Deze keuze is een zeer bewuste: hiermee wordt duidelijk gemaakt, dat de leerling op dit moment aan de bovenkant van vmbo-tl zit, maar nog tekort komt voor de havo. Mogelijk zit een doorstroom naar de havo er wel in, maar op dit moment is dat nog niet duidelijk. Afhankelijk van de manier waarop de school van voortgezet onderwijs de onderbouw heeft georganiseerd, krijgt deze leerling een plek in een klas vmbo-tl of in een dakpan- of combiklas vmbo-tl/havo. In beide gevallen blijft er de mogelijkheid voor de leerling om, als zijn/haar ontwikkeling daar aanleiding toe geeft, door te stromen naar de havo. Als de leerling binnen vmbo-tl blijft, heeft hij/zij het prima gedaan; stroomt hij/zij door naar de havo, dan heeft hij/zij het ook prima gedaan. Voor zelfbeeld en motivatie van de leerling heeft het vervolg in die zin geen negatieve consequenties.
Voor de ouders is het ook belangrijk, dat zij weten wat feitelijk het actuele niveau is van hun kind. Bij een dubbeladvies onthouden de ouders gewoonlijk vooral het hoogste van de twee onderwijsniveaus en gaan zij er vaak bijna vanuit, dat dit toch wel haalbaar moet zijn voor hun kind. Als blijkt, dat dit toch te hoog gegrepen is, zijn ouders vaak teleurgesteld en krijgt de leerkracht nogal eens het verwijt, dat er te hoog geadviseerd is ... Dus: binnen de Plaatsingswijzer is er bewust gekozen voor advisering op één onderwijsniveau en één profiel. Hoe verhoudt een en ander zich nu tot de brief van de staatssecretaris? In de brief worden enkele zaken opgesomd: Ø er mag door PO en VO met een plaatsingswijzer gewerkt worden; 


12

Ø basisscholen mogen zowel enkele als dubbele adviezen geven (de basisschool Ø Ø Ø Ø

houdt het recht 
om een dubbeladvies te geven, ook al bestaan er regionale afspraken om bijv. een 
plaatsingswijzer te gebruiken); 
 ter ondersteuning van het schooladvies mogen toetsen gebruikt worden door de basisschool; 
 de VO-school mag een leerling met een dubbeladvies niet weigeren; 
 heeft een VO-school slechts één onderwijsniveau, bijv. gymnasium, dan hoeven leerlingen met 
een dubbeladvies niet geplaatst worden - ze voldoen immers niet aan de niveau-eisen; de VO-school bepaalt bij een dubbeladvies in welke klas en in welk van de twee onderwijsniveaus een leerling wordt geplaatst.

De keuze voor het werken met enkelvoudige adviezen of dubbeladviezen heeft voor de VO-scholen op zich geen gevolgen voor het rendement. Een leerling met een vmbo-tl advies, die binnen hetzelfde niveau blijft, scoort voor het rendement neutraal, bij opstroom is er een plus, bij afstroom een min. Voor een leerling met een vmbo-tl/havo advies, die binnen vmbo-tl blijft, geldt hetzelfde; wordt de leerling geplaatst op het hoogste van de twee niveaus en vervolgt de leerling op dit niveau, dan geldt een plus in het rendement. De Regiegroep Plaatsingswijzer hecht eraan te benadrukken, dat de systematiek van de Plaatsingswijzer zo gebruikt dient te worden, zoals die is bedoeld en waaraan alle gebruikers zich hebben geconformeerd. Dat betekent, dat er normaal gesproken geadviseerd wordt op een onderwijsniveau en een profiel. 2. Signaleringstabel Lwoo en Pro. 
De signaleringstabel voor Lwoo en Pro is geactualiseerd en staat op de website. 3. in de media. 
In het tijdschrift De Nieuwe Meso (maart 2016, jaargang 3, nummer 1) is een artikel gepubliceerd van mijn hand: ‘De Plaatsingswijzer. Bottom-up werken aan de doorgaande lijn’. 
In dit artikel wordt de ontwikkeling van de Plaatsingswijzer beschreven, of zoals het tijdschrift vermeldt: ‘In het voorjaar van 2010 gingen vertegenwoordigers van enkele scholen voor voortgezet onderwijs in Leeuwarden met elkaar in gesprek over de ongewenste afstroom van te veel leerlingen in de onderbouw. Al gauw kwamen ze tot de conclusie dat het niet alleen een VO-onderwerp was. Samen met vertegenwoordigers van het primair onderwijs in Leeuwarden e.o. werd een werkgroep gevormd. Uiteindelijk leidde dit tot de Friese Plaatsingswijzer, een systematiek voor de overgang van primair naar voortgezet onderwijs, die inmiddels landelijk als voorbeeld gebruikt wordt. In dit artikel doet Marinus Giesing, projectleider van de Plaatsingswijzer, verslag van het proces’. Namens de Regiegroep <…> Projectleider Plaatsingswijzer. 




13