De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
Redactie
‘The Destination Method’ van Robert McDonald
niet alleen aan warmte, maar was het ook een soort van immoreel, manipulatief verkooppraatje: leugens, gemotiveerd door hebzucht.
Transpersoonlijke Coaching met Hart en Zwaard
De vertwijfeling van McDonald maakte plaats voor opnieuw geboeid zijn na de uitgifte in 1979 van het boek ‘Frogs into Princes’, geschreven door de Gestalttherapeut en NLP’er Steve Andreas over het werk van Bandler en Grinder. Hoewel Bandler en Grinder vaag aangaven dat NLP met opzet geen ontologie (zijnsleer) of axiologie (waardeleer) had, kon McDonald van dit boek maar niet genoeg krijgen. NLP
Sinds de oorspronkelijke ontwikkeling van NLP zijn er door talrijke ontwikkelaars waardevolle bijdra-
In 1975, toen de Amerikaanse klinisch psycholoog Dr.
was aan het uitgroeien tot een begrijpelijke epistemo-
gen geleverd aan ‘the Field of NLP’. In deze editie van INzicht presenteren we je een ontwikkeling aan
Robert Dee McDonald (1945) al een aantal jaren actief
logie (kennisleer). Hij vond de nieuwe praxiologie
dit NLP-firmament die tot nu toe wat onder de radar bleef: de Destination Method van Robert
was met het geven van cursussen en workshops op
(praktijk) enorm fascinerend en leerde processen en
McDonald. Deze Amerikaanse psycholoog en Master NLP-trainer heeft een krachtige en effectieve
gebied van Persoonlijke Ontwikkeling; stuitte hij op het
technieken uit het hoofd. De vooronderstelling van
Coachingsmethodiek ontwikkeld die snel en elegant blijvende veranderingen biedt bij een uiteenlo-
toen net uitgegeven boek ‘The Structure of Magic I’;
positieve intentie, die hij jaren eerder voor het eerst
pend scala van menselijk lijden. In dit artikel tref je de weerslag van een interview met Robert
een baanbrekend werk op gebied van ‘Taal & Therapie’
had aangetroffen in William Glassers briljante ‘Reality
McDonald over zijn geavanceerde ‘Coaching met Hart en Zwaard-methode’ en een verslag van
van de NLP-grondleggers Bandler en Grinder. Hoewel
Therapy’, werd voor hem al snel heel duidelijk en reëel,
Annemarie Tjerkstra, NLP-trainer/Coach die begin juni een Destination Coaching Demodag van
uiterst taai om te lezen, ging er een nieuwe wereld
net zoals de NLP-verworvendheid van het communice-
Robert McDonald in Nederland heeft bijgewoond.
voor McDonald open: vooral een wereld van herken-
ren met eigen delen zoals Andreas beschreef. Een
ning omdat hij als geïnteresseerde wetenschapper in
nacht had hij een prachtige droom waarin een schijn-
de functie van ‘Taal op Geest en Hart’, intuïtief de ver-
baar eindeloos aantal van zijn onbewuste delen zijn
binding tussen beide domeinen zelf nooit betwijfeld
erkenning en liefde vroegen en kregen.
had. Toen de psycholoog McDonald vanwege deze pas-
Hij werd de volgende ochtend wakker als een ander
sie in 1976 ging promoveren op het gebied van Taal-
mens en besloot om NLP te gaan leren, uit zijn hoofd
en Letterkunde, was ‘NLP als ultieme therapeutische
te leren en vooral te gaan gebruiken. Mocht hij later
toolset’ haar spraakmakende naam in de wereld van de
vaststellen dat NLP niet werkte, dan zou hij andere
Psychotherapie aan het vestigen.
therapeuten ervoor kunnen behoeden zich te laten misleiden en hun tijd te verdoen. Anderzijds, mocht
Van Taal en Therapie
hem blijken dat een NLP-techniek bijvoorbeeld, zoals
McDonald was opgetogen over de theorie en de poten-
beweerd werd, iemand in één sessie van een fobie af
tiële technologie van het ‘Nieuwe Verbinden van Taal
kon helpen, hoe meevoelend zou hij zelf dan nog zijn
en Therapie’, zoals NLP toen genoemd werd.
als hij dat niet leerde, gebruikte en aan andere men-
Tegelijkertijd voelde hij zich ook vervreemd door het
sen doorgaf?
ontbreken van de componenten die hij zelf zo waardeerde aan de werkwijze van Carl Rogers en Fritz
Als eerste aanzet begon Robert McDonald vanaf 1980,
Perls: een grotere nadruk op empathie, emotionele
na het behalen van zijn Master of Science graad in
warmte en authentieke betrokkenheid, datgene wat
Counseling en Geestelijke Gezondheid (met speciale
McDonald later ‘Het Hart’ zou noemen: een blijk van
aandacht voor Huwelijks- en Gezinstherapie), het
medeleven met menselijk lijden.
geniale NLP-proces van de ‘Zesstap-herkadering’
Dit lijden had voor Robert extra lading gekregen door
(onder andere gebaseerd op het werk van Virginia
het dramatische verlies van twee broertjes en een
Satir) in zijn workshops voor persoonlijke groei te inte-
zusje in zijn jeugd en het verwoestende effect dat dit
greren. Deze NLP-interventie die oorspronkelijk ontwik-
verlies op zijn beide ouders had.
keld was voor ‘1 op 1 toepassing’, werd door McDonald
McDonald wist dat onder wetenschappers en psycho-
succesvol doorontwikkeld voor toepassing op groepsni-
therapeuten ernstig getwijfeld werd aan de beweringen
veau: ‘1 op N interventies’, bij grote groepen studen-
van Bandler en Grinder over de werkzaamheid van NLP.
ten, allemaal tegelijk.
Ze wilden dubbelblinde studies, door vakgenoten getoetst en op placebo-effecten gecontroleerd, waar-
60
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
Spirituele zoektocht
mee statistische gegevens werden verzameld over de
Toen Robert McDonald in 1983 de stap zette om een
doeltreffendheid van NLP. En die studies waren er niet.
volledige Practitionersopleiding bij Leslie Cameron
Volgens de therapeuten die hij sprak, ontbrak het NLP
(voorheen gehuwd met Bandler) te gaan volgen, deed
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
61
De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
hij dat niet alleen vanuit zijn beroepsmatige achter-
de ‘Oosterse Religies en Mystiek’ verder verkende,
In 1983 ontmoette hij Steve en Connirae Andreas en
grond: het al meer dan tien jaar praktiseren van
kreeg hij ook steeds meer te maken met de nieuwe
was meteen weg van hen. Ook Steve en Connirae had-
‘Rogeriaanse Counseling’, hypnose, Gestalttherapie,
insteek van de Humanistische Psychologie door het
den een gevorderde opleiding in de psychologie geno-
psychodrama en droomwerk.
briljante werk van Sydney Jourard, Carl Rogers, Robert
ten. Voor Robert McDonald hadden zij (en hebben zij
De basis werd net zozeer gevormd door zijn jarenlange
R. Carkhuff, Gerald Egan, Paul Watzlawick, William
nog steeds) beter grip op NLP en hoe NLP moet wor-
persoonlijke zoektocht naar de verbinding tussen
Glasser, Virginia Satir, en Fritz Perls. Maar alleen de
den aangeleerd dan wie ook ter wereld. Hun boeken
Psychologie en Spiritualiteit.
'Psychosynthese' van Roberto Assagioli en het
vindt hij echte klassiekers. Maar vooral: ze hebben een
Vanaf 1969, toen Robert McDonald terugkwam uit drie
'Droomwerk' van Fritz Perls kwamen in de buurt van de
psychologisch mirakel geschapen: het NLP ‘Grief
jaar militaire dienst in het Amerikaanse leger (waar-
krachtige reeks vaardigheden die hij intuïtief voor
Resolution Process’ (proces voor rouwverwerking).
voor hij gelegerd was in Duitsland), dompelde hij zich
mogelijk hield.
Robert vertelt: ‘Zoals Leslie Cameron volgens mij zeer
van Alexandra David Neel (Tibetaans boeddhisme),
Noch zijn vele opleidingen, noch zijn jaren van spiritu-
kende helden van NLP. Zij bedachten en leidden 's
Alan Watts (christendom, Boeddhisme en Hindoeïsme),
eel onderzoek hadden McDonald de technieken aange-
werelds eerste 18- of 24-daagse Master Practitioner
J. Khrisnamurti (het padloze pad), en veel Advaita-
reikt (diep en complex, danwel oppervlakkig en simpel)
opleidingsprogramma’s. Die omvatten alleen al 12 dagen ‘Advanced Submodalities’, een programma dat ik
met passie onder in de spirituele/religieuze literatuur
terecht stelt, zijn Steve en Connirae Andreas de mis-
vedantisten, zoals Meher Baba, Paramahansa
om met succes onnodig menselijk lijden te helpen op
Yogananda, Adi Shankara, Maharishi Mahesh Yogi, Sri
te heffen: zijn meest diepgevoelde Levensmissie.
maar liefst drie keer heb gevolgd: in 1984, in 1985, en
Ramakrisna, Ramana Maharshi en Swami Vivekananda.
Bij zijn zoektocht naar zulke technieken las McDonald
een derde keer toen ik Steve Andreas en Lara Amber
Maar hoewel al deze prominente vertegenwoordigers
ook alles van de grote filosoof en weten-
Ewing had ingehuurd om het te doceren in Californië in
van de spiritualiteit stuk voor stuk toonbeelden waren
schapper Ken Wilber. Hij vond zijn werk buitengewoon
1986. Steve en Connirae gingen ongelooflijk grondig
van rechtschapenheid en buitengewoon inzicht, en
helder, grondig en aangrijpend, maar helaas ontbraken
tewerk, en namen alleen al vier dagen de tijd voor het
hoewel ze allen terecht meditatie aanrieden als weg
ook hier voor McDonald de praktische handreikingen
aan de cursisten leren van de ‘Visual Swish'-patronen’.
naar het Transpersoonlijke, reikte volgens McDonald geen van hen de middelen of manieren aan om algemeen
De eerste keer dat Robert McDonald Richard Bandler
later, in Colorado, werd McDonald geïnspireerd door
McDonald geen instrumenten om bijvoorbeeld rouw bij
ontmoette en persoonlijk veel van hem leerde, was
Connirae Andreas, die de wereld van NLP veranderde
een cliënt op een voorspelbare, meetbare en consisten-
rond 1983. In de jaren erna volgde hij veel van zijn
door Grinder's ‘1ste, 2de en Meta-Positie’ te hernoe-
te manier op te lossen.
workshops (waaronder zijn opleiding Hypnose &
men als ‘Self, Other and Observer Perceptual Positions’
voorkomende
Wel gaf zijn zoektocht McDonald een groot inzicht in
Submodaliteiten met Ed Reese), die McDonald uiterma-
(Waarnemingsposities van het Zelf, de Ander en de
het bewustzijn en in wat het betekent om ‘mens te
te fascinerend vond.
Waarnemer) en de ‘Alignment of Perceptual Positions’
zoals een
zijn’, iets waarvoor hij innig dankbaar was. Helaas
Desondanks sloeg hij Bandler’s voorstel af om samen
techniek (op één lijn brengen van
met hem les te gaan geven. Robert McDonald had
Waarnemingsposities) creëerde.
flict, traumatische herinneringen of rouw op te lossen. hij
die hij zocht. Zelfs het werk van Sri Aurobindo, dat hij verbazingwekkend mooi en breed vond, bood voor
problemen innerlijk con-
Terwijl
waren dat inzicht, dat medeleven en zelfs een bewustwording van ‘het Goede’ niet genoeg om
immers een eigen NLP-missie in het leven.
‘Transpersoonlijk’ NLP
op een betrouwbare manier het probleem van bijvoorbeeld een traumatische herinnering op te lossen. Inzicht en medeleven zijn uiteraard onmisbaar voor de clinicus, maar op zichzelf volstaan ze niet om een voorspelbare en meetbare emotionele verandering teweeg te brengen.
Pragmatisch NLP In dit kader waardeerde McDonald de technieken die hij in de Practitionersopleiding van Leslie Cameron leerde in hoge mate. Met name: de pragmatische kijk op de menselijke geest en de krachtige
In 1984 ontmoette Robert McDonald ook Robert Dilts,
twee factoren die volgens hem onmisbaar waren voor
In 1989, toen Robert McDonald al zeven jaar dag in
toen deze voor het eerst les gaf over
dag uit met NLP was bezig geweest en er helemaal
‘Overtuigingssystemen en Gezondheid’. Ze werden
diep van doordrongen was, ontwierp hij het ‘Releasing
vrienden voor het leven. De beide Roberts hebben
Emotional Enmeshment’ (R.E.E.) proces (proces voor
sindsdien tot aan de dag van vandaag, uiterst vrucht-
het losmaken van emotionele verstrengeling). Het was
baar samengewerkt. Ze ontwierpen verschillende NLP-
de eerste NLP-techniek die ‘Co-dependence’ (emotione-
seminars en -processen, schreven samen het eerste
le verstrengeling met personen) en andere verslavin-
boek over NLP & Spiritualiteit, getiteld ‘Tools of the
gen rechtstreeks aanpakte en ophief, net zoals proble-
Spirit: Pathways to the Realization of Universal
men van identiteitsverwarring en -samenvoeging. Over
Innocence’, en onderwezen samen NLP aan duizenden
dit door McDonald ontwikkelde proces stelde Robert
mensen over de hele wereld. McDonald zegt over Dilts:
Dilts 16 jaar later toen hij dit proces doceerde aan een
‘Ik ben buitengewoon op hem gesteld en beschouw
duizendtal therapeuten tijdens het grootste psychothe-
hem als een onophoudelijke creatieve bron van NLP,
rapiecongres ter wereld (Anaheim, Californië) dat dit
een genie op meerdere niveaus’.
R.E.E.-proces één van de drie meest krachtigste pro-
technieken van NLP. Toch miste McDonald (ook) hier
62
Robert McDonald
cessen in het hele domein van NLP is. Robert McDonald ontmoette John Grinder toen deze de
elk oprecht spiritueel pad: een moreel kompas en een
wereld liet kennismaken met ‘Perceptual Positions’
Robert McDonald heeft in de loop van de vele jaren les
transpersoonlijk perspectief. Maar omdat NLP wel heel
(Waarnemingsposities) tijdens zijn eerste ‘Prerequisites
gegeven aan duizenden leken en therapeuten en
sterk de mogelijkheid bood om onnodig lijden op te
to Personal Genius’ programma in San Francisco in
NLP’ers over de hele wereld. Hij is medeauteur van
heffen, besloot hij om zelf (uiteindelijk: Master-)
1985. Grinder’s boek uit 1987, ‘Turtles All The Way
twee invloedrijke boeken over NLP. Zijn eerste boek
Trainer in NLP te worden.
Down’, is een weerslag van dat seminar. Korte tijd
(als medeauteur van Steve Andreas, Tim Hallbom, Suzi
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
63
De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
zag het als zijn missie om dit –indachtig de filosofie
vriendelijkheid en barmhartigheid.
Motivatie 2.0
van Ken Wilber– ‘te overstijgen en te integreren’ in
Robert McDonald streeft na elke cliënt de vaardigheden
Een cruciaal aspect van Roberts Coachingsmethodiek is
NLP.
bij te brengen om beperkende acties, gedachten en
naast de inzet van het ‘Compassievolle Hart’, de inzet
overtuigingen te herkennen en te veranderen, en zo de
van het ‘Zwaard’ om de cliënt de gewenste verandering
Met dit doel voor ogen heeft McDonald in de loop van
blokkades te verwijderen op weg naar het doel en naar
te kunnen bieden. Vooral in het geval de cliënt zoals
vele jaren een ontelbaar aantal NLP-modellen ontwik-
spirituele groei.
vaak voorkomt, wel uitgesproken is in waar hij/zij
ze door iedereen gemakkelijk geleerd kunnen worden
The Destination® Methode (TDM)
gelijkt zichzelf hiervoor graag met een taxichauffeur,
zoals onder andere: het NLP-Traumaproces, het
1. TDM is een transpersoonlijke coaching strategie die
die er niets mee kan als een passagier alleen maar
graag vanaf wil; wat hij/zij niet (meer) wil. Robert ver-
keld, dan wel verbeterd en vooral vereenvoudigd zodat
helpt te zorgen voor fysieke, emotionele, mentale
vertelt waar hij/zij vooral niet naar toe wil. Een nega-
en spirituele resultaten die de cliënt zoekt. Een
tieve motivatie lijkt (ook) een motivatie, maar is dat
Transpersoonlijke Coaching
TDM-coach is als een taxichauffeur, die zijn passa-
niet. Een ‘onweerstaanbare toekomst’ (waar de passa-
Sinds 1989 heeft McDonald een hele toolkit bijzonder
giers naar hun bestemming brengt. Hij werkt met
gier naar toe wil kan de taxichauffeur de motor doen
krachtige eigen NLP-processen en formats uitgewerkt,
problemen zoals (maar niet beperkt tot): stress,
starten en laten vertrekken) is het enige dat een cliënt
Allergieproces en het Rouwproces.
waaronder het ‘Healing the Heart of the World’ proces,
zorgen, angst, ongelukkig zijn, zelfkritiek, pijnlijke
werkelijk in beweging kan brengen. Niet ‘het vermijden
het ‘Love your Enemy’ proces, het ‘Self-love’ proces, en
herinneringen, verwarring, chronische rugpijn, ver-
van problemen’ maar de vertaling en het in beweging
het ‘Spiritual Healing proces (samen met Robert Dilts),
moeidheid, spierpijn, rookverslaving, wratten, aller-
komen naar ‘het nastreven van’ biedt ruimte voor een
om maar enkele belangrijke voorbeelden te noemen.
gieën, tinnitus, astma, inwendig conflict, ongepast
werkelijke, blijvende transformatie.
‘Releasing Emotional Enmeshment’, als model om emo-
eetgedrag, verlies van een geliefde, niet kunnen
tionele verstrengeling los te maken, het model van
vergeven, giftige relaties, beperkende overtuigin-
‘Womb of Wisdom’ (Schoot van wijsheid), en het model
gen, co-dependence (onderlinge afhankelijkheid),
van ‘Faith of a Mustard Seed’ (vertrouwen als mosterd-
relatieproblemen, gewichtsverlies, enzovoort.
zaadje; de toekomst van de toekomst) zijn drie uiterst
2. TDM vertrekt vanuit het idee dat de oorzaak van
doeltreffende transformatie-instrumenten van
onnodig lijden ligt bij onwetendheid over de aard,
McDonald. Ze rijpten in zijn geest terwijl hij binnen de
de werking, de functie en het doel van iemands
ontologische en axiologische begrenzingen van NLP werkte. Maar het was pas in 2003 dat hij ‘The
bewuste en onbewuste geest. 3. TDM omschrijft de bewuste en onbewuste geest als
Activation of the Creative Order’ creëerde: een nog
volgt:
krachtiger en completer veranderingsmodel dan de
a. Aard:
Onmeetbare goedheid
voorgaande. De Creatieve Orde is een ontologie in
b. Werking:
Middels representaties (al dan niet
c. Functie:
Te zorgen voor onmeetbare
zeven niveaus, die hij tijdens dat erg creatieve jaar
in het bewustzijn)
ontdekte, en het transformatieproces omvat elk niveau. Zowel de Creatieve Orde als het proces kwamen voort
goedheid.
uit zijn diepgaande studie van New Thought
d. Doel:
Spirituality’, toen hij een Doctoraat in ‘Divinity’ behaalde aan het Emerson Theological Institute. Smith, Kelly Patrick Gerling, Gerry Schmidt en Charles
Het zelf te laten ontwaken als onmeetbare goedheid
4. TDM stelt dat de bewuste en onbewuste geest van
NLP voegde het ‘Zwaard van de precieze en doel-
elke persoon van die persoon houdt, en dat alles
treffende technieken’ toe aan zijn werk met individuele
wat de bewuste en onbewuste geest doen, ondanks
Faulkner): ‘NLP: The New Technology of Achievement’
personen en groepen. Het ‘Three Perceptual Positions
het veroorzaken van lijden, een uiting is van die
(1993), is een inleiding tot het onderwerp, waarin de
Model’ inspireerde hem om de aard en structuur van
liefde.
wankele filosofische fundamenten van NLP niet ter dis-
het ‘wij’ bloot te leggen. Hij noemde dit het ‘Plural
cussie worden gesteld. Dit boek zou in de loop van de
Level of Awareness’. Samen met vele andere modellen
door veroorzaakt wordt, ons universeel gewenste
jaren uitgroeien tot één van de best verkochte
die hij ontwikkelde zoals het ‘Cycle of Addictions
geschenken biedt, bijvoorbeeld diepgang, compas-
(Amazon) NLP-boeken ooit. McDonald’s tweede boek:
Model’, de ‘Evolution of Genius’ en het ‘Evolution of the
‘Tools of the Spirit: Pathways to the Realization of
Self’, vormen de ‘Seven Levels of Awareness’ nu een
5. TDM stelt dat alle menselijk lijden, waar het ook
sie, vertrouwen en dankbaarheid. 6. TDM stelt dat mensen gestimuleerd worden om op
Universal Innocence’ (1997), geschreven in samenwer-
belangrijk onderdeel van de ontologie en axiologie van
hun bestemming aan te komen wanneer ze leren
king met Robert Dilts, was eveneens baanbrekend. Het
De Destination® Methode.
hoe ze hun denken letterlijk kunnen veranderen in
is tot op vandaag de eerste en enige poging door in
McDonald’s manier van werken met Destination
een klimaat van vriendelijkheid en barmhartigheid.
NLP opgeleide clinici om een relatie te gaan leggen tus-
Coaching integreert verschillende Spirituele
Een Destination Coach leert elke cliënt op een
sen NLP en het Transpersoonlijke. Toch bleven deson-
Overtuigingen met precieze technieken. De Destination
vriendelijke manier de vaardigheden om beperken-
danks in de praktijk bij veel van de courante NLP-trai-
Methode betekent dat mensen de kracht krijgen hun
de handelingen, gedachten en overtuigingen op te
ningen het ‘Sacrale’ beperkt tot ‘het alledaagse’ en
doel te bereiken als ze leren om letterlijk hun manier
merken en te veranderen en zo blokkades te ver-
‘Spiritualiteit’ beperkt tot Psychologie. Robert McDonald
van denken te veranderen binnen een klimaat van
wijderen op de weg naar spirituele groei.
64
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
65
De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
Annemarie Tjerkstra In Destination Coaching wordt deze transformatie in
Telos!
gang gezet door niet alleen de analyse van het pro-
Robert McDonald’s integratiemissie heeft hem ertoe
bleem zelf maar wordt door vier kernvragen te stellen
gebracht om het ‘Hart van Mededogen’ (spiritualiteit)
ook geanalyseerd wat het bereiken van de oplossing in
met het ‘Zwaard van de Technieken’ (cognitieve weten-
de weg staat.
schappen/NLP) te sublimeren tot de Destination®
Deze vier vragen lijken NLP’ers op de vraagstelling die
Methode als concreet resultaat van zijn ontwikkelings-
bij ‘Doelstellingen Formuleren’ gehanteerd worden. Het
bijdrage op het snijvlak van Sacrale psychologie en
verschil tussen het ‘SMART-doelstellingen formuleren
Transpersoonlijke Coaching en NLP.
uit regulier NLP’ en de doelstellingen zoals die binnen
Robert McDonald geeft hierover bevlogen en succesvol
Robert McDonald: zielzorger van NLP
Review van een Demonstratiedag ‘The Destination Method in Action’
Destination Coaching gehanteerd worden ligt in het
wereldwijd levensveranderende opleidingen, trainingen
‘Oh, jij moet Annemarie zijn, welkom hier, wil je
empathisch maar uiterst nauwgezet en heel precies
en workshops. Zijn eigen ‘Telos-ideaal’ (Telos: Grieks
koffie?’ Met deze woorden word ik ontvangen
blijven stellen van vier gouden kernvragen:
voor ‘het Uiteindelijke Doel achter het doel’) hierbij
door Luzette, de partner (zakelijk en privé) van
1
Wil je doorgaan met het hebben van de ervaring
luidt desgevraagd: ‘Een wereld, bevolkt door meevoe-
Robert McDonald. Op zich voor een Nederlander
die je nu hebt? (Antwoord ‘ja’? Exit!)
lende en doeltreffende Helers, om ge-Heeld te worden
niets bijzonders om een kopje koffie aangeboden
Als je de ervaring niet meer wilt, wat wil je ervoor
en om te Helen’.
te krijgen, maar wel als die wordt ingeschonken
2
door ‘De Vrouw Van’ de Amerikaanse spreker.
in de plaats? 3
Hoe zul je weten wanneer je hebt wat je wilt?
4
Wat houdt je tegen om te hebben wat je wilt?
(Er is nog een vijfde meer ‘advanced’ gouden vraag: Wat is het onbekende probleem? Een bestemming kan soms ook zijn dat iemand het niet weet, maar wèl graag wil weten waar hij/zij naar toe wil.) Een cliënt/passagier met een hardnekkige negatieve motivatie vraagt –als hij/zij dat wil- eerst wat andere interventies om tot wezenlijke verandering te komen.
Ik ben op de introductieworkshop van The
Voor meer informatie en contact over diverse workshops en opleidingen van Robert McDonald in Nederland, waar hij minstens vier keer per jaar opleidingen en workshops verzorgt: Coördinator en Co-trainer voor Destination Coaching in Europa: Henk de Vos, huisarts, NLPTrainer / NLP-Therapist en Destination Coach / Master Trainer: www.destinationcoaching.nl
Destination Method (TDM), georganiseerd door Telos Centrum Nederland. De workshop vindt plaats in een informele setting in een zalencentrum in Zuid Beijerland, de woonplaats van Henk de Vos, de Nederlandse samenwerkingspartner en tolk van Robert. Tijdens de middagpauze zie ik ook nog dat Luzette helpt om de kopjes in de vaatwasser te zetten. Als ik haar daarover aanspreek zegt ze simpel: ‘Ik deel mijn talenten en dit is hoe ik het nu doe.’ Op de website heb ik
KORTING VOOR NVNLP-LEDEN
gezien dat Luzette een graad heeft in de theologie, maar daar laat ze zich niet op voorstaan.
Cursus ROBERT McDONALD in NEDERLAND!
Dit is waarlijk eenvoud in actie.
Robert McDonald
De 10-daagse basiscursus van de Destination Methode ‘Healing the Wounded Heart’ wordt in Nederland georganiseerd met cursusdagen in september en in november 2012. Je leert hier NLP gereedschappen met de grootste precisie te gebruiken; ingebed in het Hart van compassie en spiritualiteit.
Robert MC Donald verbindt zijn eigen connectie met NLP en zijn manier van werken, die hij Destination Coaching (The Destination Method in Action) noemt, nadrukkelijk met elementen uit zijn eigen levensgeschiedenis. Anders dan Bandler, Grinder en zijn vriend Dilts, had Robert wel psychologie gestudeerd en toen
Werken met Robert geeft een enorme verdieping van de dingen die je al weet vanuit NLP. Het geleerde is direct toepasbaar in de praktijk van coach en therapeut. De normale prijs is € 2450,- inclusief koffie, thee en lunch. NVNLP leden kunnen voor korting in aanmerking komen.
hij NLP leerde kennen en was hij al tien jaar bezig met het onderzoeken en fijnslijpen van het vermogen om werkelijk te kunnen luisteren. Behalve voor (de humanistische) psychologie interesseert hij zich zijn levenlang al voor filosofie (westers en niet-westers) en spiritualiteit en zingeving.
Data: 12-16 september en 14-18 november 2012 Plaats: Zuid-Beijerland
Als kind maakt hij het schokkende verlies mee van twee babybroertjes en een babyzusje, het traumatische effect hiervan op zijn moeder en de alcoholische depressie van zijn vader, culminerend in diens zelf-
Inlichtingen en aanmelding: Henk de Vos (M: 06-55134034) www.destinationcoaching.nl
66
I N z i c h t
moord met Kerst. Deze confrontatie met de dood, onverwerkte rouw en pijn van het verlies, zetten voor hem een levenslang zoekproces in gang naar daadwer-
j a a r g a n g
1 4 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
67
De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
Demo – Innerlijke stilte Een van de workshopdeelnemers is speciaal gekomen om met Robert te werken en subject te zijn. Op de eerste vraag komt echter geen duidelijk ‘nee’, er is een omhaal van woorden, en de cliënt schiet in ‘ja, maar’. Op de gerichte vraag van Robert: ‘Dus eigenlijk wil je alles houden zo als het is?’ komt uiteindelijk wel een ‘nee’. Op naar de volgende vraag. Dat hij de ervaring niet meer wil en wat hij allemaal nog meer niet wil wordt duidelijk, maar niet wat dan wèl. Uiteindelijk komt een samenvatting van Robert:’ Je wilt je beter voelen in je lichaam en ook in je geest…’ die leidt tot een volgende ‘ja, maar’… Als het subject dan eindelijk ‘ja’ zegt doet Robert iets opmerkelijks. Hij zegt: ‘I don't want you to submit to me, I only want the truth’. (Ik wil niet dat je toegeeft aan me, ik wil alleen de waarheid horen). Dit is een voorbeeld van een houding waardoor je meer kunt doen dan alleen maar een cliënt door de stappen te leiden. De opluchting dat het subject nu even niet ‘ja, maar’ zegt, maakt de verleiding groot om door te denderen, terwijl Robert op deze manier de persoon bij zijn eigen voelen brengt en de aandacht houdt bij wat er nu in de onmiddellijke ervaring gebeurt. En dan de derde vraag, naar het bewijs van het halen van het doel, het complexe equivalent. Ook deze vraag start een hele gedachtenwolk van de cliënt, die het heel moeilijk heeft om dingen in zijn lichaam te voelen en zintuigspecifieke antwoorden te geven. ‘Het is interessant dat je er niet zeker van bent’, zegt Robert, ‘Je hebt het blijkbaar nodig om dingen te overdenken. Ik kan je alleen niet helpen als je niet weet wat het is’… Op een gegeven moment plaatst Robert de volgende confrontatie: ‘Ik wil zeker zijn dat ik dit goed begrijp: verschillende malen heb ik je vragen gesteld en je leek dat niet waar te nemen. Ik weet het niet, is dat omdat je het niet hoort, of misschien omdat je zo’n luide innerlijke stem hebt?’ Je bent niet specifiek over wat je voelt in je lichaam en dat brengt me bij de vraag wat is hier nu in het lichaam, en als er niets is, verander dat. Breath in, settle in your body, note that nothing is stopping you, slowing down, so that your inner voice gets quiet.’ Hierop volgt fraai trancewerk waarin de cliënt in de innerlijke stilte gaat en er ruimte ontstaat voor lichaamsgevoel en in het lichaam zijn, met suggesties voor heling, integratie en oplossing van het innerlijk conflict.
68
kelijke, concrete hulpmiddelen en technieken om het
metaforen. Maar het is NLP, in die zin dat Destination
menselijk leed te verlichten. Zijn zoeken naar de zin
Coaching gebruik maakt van bestaande NLP technie-
van het lijden resulteert uiteindelijk in een cruciaal ele-
ken, en ook heel NLP is dat Destination Coaching
ment in zijn Destinationvisie: het bestaan van noodza-
gebruik maakt van allerlei nieuwe, door Robert zelf
kelijk lijden en onnodig lijden. Het onderscheid tussen
ontwikkelde, eigen NLP processen. En ja, natuurlijk is
beide is dat het lijden een verborgen geschenk in zich
het ook een toevoeging en aanvulling op NLP. In de
draagt en als wij dit geschenk ontdekken en ontvan-
bewoordingen van zijn eigen metafoor verbindt hij het
gen, wordt het lijden daarmee onnodig en kan dan ook
hart van compassie, met het zwaard van de mentale
opgelost worden. Een van de eerste dingen die hij ver-
kennis en vaardigheden. Behalve dat hij NLP nadrukke-
telt in de kennismakingsworkshop is dat zijn missie in
lijk ook plaatst in een ‘spirituele’ context (in termen
het leven is ‘to heal en be healed’, om te helen en
van de hogere 'logical levels', waar zijn vriend Robert
geheeld te worden.
Dilts ‘missie en spiritualiteit’ heeft toegevoegd aan de
NLP
maakt hij ook gebruik van de vooronderstelling dat elk
vijf niveaus van leren en verandering van Bateson), Zijn eerste kennismaking met NLP was het boek ‘Frogs
deel een positief doel heeft en net zoals het echtpaar
into Princes’ (1979), het door Steve Andreas geredi-
Andreas, (zie Kerntransformatie) trekt hij deze doelen
geerde (en zelf uitgegeven) transcript van opnames
door naar het hoogste niveau. Daarnaast gebruikt hij
van een aantal workshops van Bandler en Grinder.
nog steeds de ‘Six step reframe’, de ‘swish’, waarvan
Vooral het ‘delenwerk’ en alle praktische technieken
hij ook auditieve, kinesthetische, gustatorische en
slaan in als een bom. Hij gaat er meteen mee aan de
olfactorische varianten heeft ontwikkeld, en de VK-
slag en ervaart de kracht van het beschreven delen-
Squash gekoppeld aan ‘scheiden van incongruente
werk bij zichzelf. Blijkbaar volgt hij de beschrijving uit
delen’. Daarbij komt dat zijn trance-werk en conversa-
het boek om voor het slapen gaan suggesties te doen
tional Milton taalpatronen erg fraai zijn. Het verraadt
dat tijdens de slaap je delen problemen kunnen oplos-
inzicht, doorzicht en een schat aan ervaring zo niet
sen. Hij vertelt dat hij herboren wakker wordt met een
Meesterschap op gebied van effectief
diepe verbinding met al zijn onbewuste delen en ver-
Veranderingswerk. In de work-shop heeft hij geen
vuld is van dankbaarheid voor wat zij voor hem willen
nieuwe processen van zichzelf gedemonstreerd, maar
doen. Hij is onmiddellijk gegrepen door NLP en vooral
wel laten zien wat je kunt met deze ‘klassieke’ technie-
door de mogelijkheden die NLP te bieden heeft als een
ken als je ze op het juiste niveau en met de juiste
concrete technologie om problemen op te lossen en
zorgvuldigheid uitvoert. De Destination methode zelf is
veranderingen tot stand te brengen. Maar al gauw mist
een metafoor en hangt ook sterk aan gebruik van
hij ook iets wezenlijks. Een steeds weerkerend thema
metaforen. Robert omschrijft zichzelf als een taxi-
is het pragmatisme van Bandler en Grinder, dat heeft
chauffeur die alleen maar gaat rijden als de passagier
geleid tot NLP als een uitgebreide set gereedschappen
kan vertellen waar hij naartoe wil. Veel passagiers
en technieken, maar ook een benadering die bij uitstek
(cliënten) weten vooral te vertellen waar ze niet heen
mentaal is. Het denken en de menselijke geest zijn
willen, of zeggen: ‘Rij maar een stukje rond’, maar
belangrijk. Begrippen als liefde en zingeving passen
aldus Robert: Ik ben geen tour guide, ik kan alleen
daar veel minder in. In elk geval is het al heel snel dui-
maar gaan als ik weet waar iemand heen wil. Ik heb
delijk dat dit niet bij Robert past, dus gaat hij zijn
twee taken: de cliënt helpen en de taxichauffeur
eigen weg. In de bewoordingen van zijn eigen metaf-
beschermen, anders wordt hij een reisleider of een
oor gaat het hem om de combinatie van ‘het hart van
rechercheur.
compassie’ met ‘het zwaard van de (cognitieve) geest’.
In feite gaat het erom dat mensen met name in de
Zonder zwaard van technieken kun je alleen maar
context van problemen vooral ‘away from’ zijn. We wil-
mede lijden met de ander en zonder hart zijn de tech-
len af van problemen en symptomen moeten weg. Om
nieken onpersoonlijk, koud en levenloos.
tot oplossingen te komen is een switch naar ‘towards’
Wat is Destination Coaching?
bracht tot de 4 gouden vragen:
Om daar achter te komen heb ik de folder gelezen, de
1. Wil je doorgaan met het hebben van de ervaring
nodig. In de Destination methode is dit proces terugge-
workshop bijgewoond, zijn boek met Robert Dilts ‘Tools of the Spirit’ er nog eens op nagelezen. In mijn ogen is
die je nu hebt? 2. Als je de ervaring niet meer wilt, wat wil je ervoor
Destination Coaching eerst en vooral gewoon NLP en
in de plaats?
dat bedoel ik niet denigrerend, in tegendeel. Het is een
3. Hoe zul je weten wanneer je hebt wat je wilt?
NLP-benadering met eigen uitgangspunten, waarden en
4. Wat houdt je tegen om te hebben wat je wilt?
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
69
De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
Demo – Authentiek of Kritiek Robert McDonald (RM) tegen een deelneemster (S) die lijdt onder de kritische opmerkingen van haar bejaarde moeder: RM: ‘Wat mooi dat je met haar gesproken hebt, maar het geeft je niet wat je wilt? Wat wil je als zij niet verandert?’ S: ‘Dat ik onafhankelijk ben’. RM: ‘Denk je dat onafhankelijk zijn betekent dat je geen of echt contact hebt? Het is echt contact ook als ze het niet met je eens is. Het vergt eerlijkheid en authenticiteit. Onafhankelijkheid en eerlijkheid zijn hetzelfde. Om authentiek contact met haar te hebben moet je de waarheid vertellen. Als ze het waardeert is het OK maar als ze het niet leuk vindt, wil je dat?’ S: ‘Ik denk niet aan haar als een oud iemand’. RM: ‘En daarom zie je haar niet als de oude vrouw die ze is. Ik vraag me af wanneer je haar zult zien zoals ze is, niet zoals ze ooit was, wat denk je? Je bent hier veilig, ik vraag me af wat je doet huilen. Er komt iets boven dat de tranen geeft, het zou over het verleden kunnen zijn, of het heden of over wat komt.’ S: ‘Het probleem is dat ik haar nooit gezien heb voor wie ze is, maar voor wat ze allemaal deed...’ RM: ‘En meer en meer voorbeelden komen boven. Het is zo belangrijk om een scheiding aan te brengen, als ze dingen zegt, en als je dat hoort, is het goed om te weten wat waar is en wat niet. Als je moeder wat zegt moet je zien dat het haar opinie is. Je kunt zeggen ‘ik zie dat niet zo’ (maakt daarbij een gebaar met twee vingers wijzend naar de eigen ogen en dan naar die van de ander). Kun je je voorstellen dat je dit al gedaan hebt, en volgende maand, hoe vaak heb je het dan al gezegd tegen haar? Het is zo simpel om de taalpatronen te leren om onafhankelijk te zijn. Iedereen wil onafhankelijk zijn, maar niet iedereen wil de waarheid spreken. Over vele jaren is het zo mooi om te kunnen zeggen: Ik heb mijn moeder werkelijk gezien voor wie ze was. Iemand moet de volwassene zijn. Het is niet gelijkwaardig en waarschijnlijk was dat het nooit en zal het dat ook nooit worden. Het is niet eerlijk, maar voor liefde maakt dat niet uit. Ouders kunnen nooit onze wereld van de toekomst in gaan. Wanneer wordt je gewoon mijn vriend(in)? Het is niet eerlijk, maar het is zorgzaam en zorgzaam is belangrijker.’
70
(Er is ook nog een vijfde meer ‘advanced’ gouden
is altijd aan het vergelijken (van tegengestelden). De
Literatuur:
vraag: ‘Wat is het onbekende probleem?’ die in de ver-
filosofische uitgangspunten geven geen ruimte aan een
Dilts, Robert en McDonald, Robert, Tools of the Spirit, Meta
volgtrainingen wordt behandeld.)
nominalisatie als ‘liefde’. Het reduceren van de commu-
Publications, California 1997
Voor de NLP’er komen deze vragen bekend voor, maar
nicatie tot modaliteiten en submodaliteiten verhindert
Andreas, Steve, McDonald, Robert, Faulkner, Charles: NLP:
de kracht van Robert zit ook in de uiterste consequen-
om waar te nemen dat liefde het fundament is van
The new Technology of Achievement, New York, 1994
tie en precisie waarmee hij hiermee te werk gaat.
verandering. In NLP doen we niet aan het ‘mogen of
Na een demo, in de pauze vertelt Robert dat in zijn
Destination Coaching heb ik liefde of niet.
niet mogen’ van de cliënt, we hebben rapport. In programma meestal een opbouw zit, zodat deelnemers
Het hoogste doel in NLP is: ‘Choice’, keuzemogelijkhe-
al zijn voorbereid en al een aantal oefeningen hebben
den, zoals ik heb opgetekend uit de mond van Richard.
gedaan. Hierdoor zijn zij natuurlijk al een in een analo-
Ik ben ervan overtuigd dat mensen wezens zijn die
ge staat en/of in contact met hun lichaamsbewustzijn.
mateloos goed zijn. Uiteindelijk willen alle mensen in
Hierdoor gaan zij ook gemakkelijker door de oefenin-
hun hoogste intenties (dat waarvoor ik het Griekse
gen heen en zijn ze als het ware al voorbereid op de
woord telos gebruik) vreugde, liefde, vrede, geluk e.d.
vragen. Ook vermoed ik dat het groepsdynamisch pro-
Mensen zijn geen systeem.
ces een rol speelt. Deelnemers hebben tijd nodig om
NLP leert hoe je werkt met sensaties, maar geen emo-
elkaar te leren kennen en zich veilig genoeg te voelen
ties. Ik leerde van Leslie Cameron dat ik iemand moest
om tot zelfonthulling te komen. In Roberts eigen woor-
dissociëren als die in tranen uitbarstte, emoties waren
den: ‘Veiligheid is de basis van alle verandering.’ Op
negatief. Maar met in je hart te zijn en hierdoor de
zich is het natuurlijk ook confronterend om de eerste
zegen van tranen te kunnen ontvangen, is wat we
cliënt te zijn voor de groep. Als ik de persoon in kwes-
nodig hebben om te helen. Als je denkt dat je je tra-
tie twee weken later spreek, vertelt hij mij dat hij zich
nen moet tegen houden, houd je de heling tegen en
niet gehoord voelde in zijn bezwaren en dat hij zich
kun je niet werkelijk in de ervaring zijn.
niet geholpen voelde door de manier van vragen van
Pragmatisme is het fundament van NLP, het komt van
Robert. Wat er gebeurd was in het tranceproces kon hij
de psycholoog William James. John Grinder stelde in
zich niet herinneren en dat was ook goed, vond hij.
Whispering in the Wind dat wat telt het resultaat is,
The Destination Methode & NLP
In Destination Coaching hebben we vaste overtuigin-
Bij het uitleggen van wat de Destination methode
gen als: al je delen zijn dol op je (ALL parts are in love
inhoudt en hoe Destination Coaching werkt, geeft
with you) en waarden zoals Authenticiteit en Waarheid.’
zelfs als dat betekent dat je je cliënt moet voorliegen.
Robert steeds aan wat de uitgangspunten van NLP zijn en hoe hij daar anders mee omgaat. Het contrastframe
Spiritueel NLP
is duidelijk een favoriet bij hem.
Robert McDonald is een NLP’er van vrijwel het eerste
‘NLP beschikt over krachtige technieken, maar redu-
uur. Hij woonde ook in de heuvels bij Santa Cruz in de
ceert het spirituele tot het mentale. Wij, als menselijke
tijd dat Bandler, Grinder en Gregory Bateson er zaten.
wezens, zijn echter meer dan dat. Wij zijn ook ziel.
Hij kende iedereen en ontmoette ook Virginia Satir.
Wetenschappers kunnen niets met liefde, zij reduceren
Virginia wilde meer spiritualiteit in NLP brengen en dat
dat tot serotonine en dopamine. En wat is ‘the mind’?’
is haar volgens Robert niet gelukt. Bandler en Grinder
'Mind' is een vertaalprobleem in het Nederlands. Henk
worden vaak beschreven als ‘de wilde zonen’ van
de Vos lost het op door consequent te vertalen met
Virginia, maar wellicht is Robert wel het meest haar
‘het denken’. De klassieke vertaling is ‘geest’, maar dit
geestelijke nazaat. En in tegenspraak met Robert ben
geeft soms verwarring met het begrip 'Spirit', het
ik van mening dat de spirituele stroming in NLP er wèl
Wezen. Robert vervolgt; ‘Zit de geest in ons brein, of is
gekomen is, weliswaar niet bij Bandler noch Grinder
de geest ons brein? De geest bestaat uit beelden en
maar wel in het werk van Steve en Connirae Andreas,
geluid. In de Destination methode gaat het over het
en zelfs ook bij Robert Dilts. Van daaruit heeft ook
veranderen van het denken. Je emoties worden
deze stroming zijn invloed gehad en zeker ook in de
gecreëerd door je gedachten. Dus als je je gedachten
Europese landen is er veel ruimte en belangstelling
verandert verander je je emoties, verander je je
voor de combinatie van NLP & Spiritualiteit. Lang nadat
lichaam. Maar wanneer je beweert dat je niet jezelf
de psychologie haar ziel verloor en gedragswetenschap
creëert, dan ben je ‘spiritueel’ in NLP. NLP had 7 voor-
werd, brengt de operationele psychologie die NLP in
onderstellingen, later werden het er 23, maar NLP
mijn ogen is, deze wellicht weer terug op aarde en dat
heeft geen vaste overtuigingen. Als we zeggen: dat is
laatste dan vooral in de vorm die Robert McDonald met
zo, dan moet de NLP’er zeggen: Hoe weet je dat? NLP
zijn Destination methode uitdraagt.
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
Annemarie Tjerkstra, neuropsycholoog en bedrijfskundige, is werkzaam als organisatieadviseur, (team)coach en (NLP)trainer. Zij begeleidt intervisiegroepen voor adviseurs, leidinggevende en coaches op basis van NLP. Zij is tevens voorzitter van de Beroepsvereniging voor NLP-professionals, AvNLPP en bestuurslid van de Europese NLP-koepel EANLP. Voor meer informatie en contact: www.amieconsult.nl
Annemarie Tjerkstra
71
