Transities in Schouwen-Duiveland Informatie-notitie januari 2014
Middelburg, januari 2014
Transities in Schouwen-Duiveland
Colofon © SCOOP 2014 Samenstelling Peter van Kooten SCOOP, i.s.m. SWVO en GGD Zeeland SCOOP Zeeuws instituut voor sociale en culturele ontwikkeling Kousteensedijk 7 Postbus 407 Middelburg Telefoon (0118) 682500 www.scoopzld.nl
[email protected] Lay-out SCOOP Ontwerp SCOOP Drukwerk SCOOP Deze uitgave is tot stand gekomen in opdracht van de Provincie Zeeland. De Provincie Zeeland streeft naar een goede sociale en culturele infrastructuur in Zeeland, in samenwerking met anderen. Als sociaal-cultureel kennis- en ontwikkelingsinstituut ondersteunt SCOOP de Provincie bij haar taken in het sociaal-cultureel beleid.
Inhoudsopgave 1. Inleiding/toelichting...............................................................................................5 1.1. Leeswijzer..........................................................................................................5 2. Wat zijn de gedachten achter de voorgenomen veranderingen?.....................7 3. Decentralisatie van AWBZ naar Wmo..................................................................9 4. Bevolkingsontwikkeling en leefbaarheid...........................................................11 5. Ondersteuning in de Oosterschelderegio en Schouwen-Duiveland (Wmo)...15 6. Indicaties en zorggebruik AWBZ.........................................................................17 7. Persoonlijk verzorging en begeleiding...............................................................19 8. Intramurale zorg (verblijf)...................................................................................21 9. Aanwezige en geplande capaciteit 2012-2025..................................................23 10. Kosten.................................................................................................................. 25 11. Jeugdzorg en zorg voor jeugdigen.................................................................... 27 12. Participatiewet..................................................................................................... 29 Bijlagen Bijlage 1: Gezondheidsmonitor Schouwen-Duiveland ....................................................33 Bijlage 2: Afkortingen ...................................................................................................37
Transities in Schouwen-Duiveland
Transities in Schouwen-Duiveland
4
Transities in Schouwen-Duiveland
1. Inleiding/toelichting De komende jaren verandert er veel in het gemeentelijke sociale domein. Het sociale domein is veelomvattend: opgroeien/opvoeden, onderwijs, werk, sport, de buurt, welzijn, wonen en zorg. Gemeenten krijgen te maken met nieuwe taken ten gevolge van een 4-tal transities: -- het scheiden van wonen en zorg en de overgang van functies van de AWBZ naar de Wmo, -- de overheveling van de Jeugdzorg -- de Participatiewet, en -- de vormgeving van het Passend Onderwijs. Gemeenten zijn straks verantwoordelijk voor bijna de gehele maatschappelijke ondersteuning aan inwoners; jongeren, volwassenen en ouderen. De gemeenten krijgen door deze transities de kans een samenhangend stelsel van maatschappelijke ondersteuning in te richten voor alle leefgebieden van de burger. Gezamenlijk vormen de transities een belangrijke impuls voor transformatie van het sociale domein (Bron: BMC/transitiebureau).
Een inwoner vindt bijvoorbeeld moeilijk toegang tot de arbeidsmarkt vanwege een verstandelijke beperking en heeft ook ondersteuning nodig om een huishouding te voeren. Er is aan de ander kant ook samenhang in de oplossingen te vinden. Zo kan men met het zelfde aanbod verschillende doelgroepen bedienen (ouderen, kinderen, maar ook verstandelijk gehandicapten of mensen met psychische of sociale problemen). Om een voorbeeld te noemen: indien men burgers begeleiding of dagbesteding wil bieden dicht bij huis, kan dit door clustering van doelgroepen op een en de zelfde locatie -binnen de eigen kern- plaatsvinden. Mogelijk kan daarmee ook aan maatschappelijk vastgoed, zoals een schoolgebouw in die wijk, een nieuwe bestemming worden gegeven. Dit zijn voorbeelden van de opgaven en oplossingsrichtingen waar de gemeente, instellingen en burgers de komende periode te maken krijgen.
1.1. Leeswijzer Ook de gemeente Schouwen-Duiveland krijgt te maken met omvangrijke nieuwe taken, nieuwe bevoegdheden en financiële verantwoordelijkheden (na een korting op de huidige landelijke budgetten). Gemeenten zullen bij voorkeur willen sturen op integrale samenhang in het sociaal domein en dus in de uitvoering van de 4 transities. De uitgangspunten daarbij voor de nieuwe situatie zijn: -- één burger, één gezin, één plan, één regisseur; -- een beroep op de eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht van de burger en zijn netwerk, en -- mogelijkheden bieden voor participatie en ondersteuning van burgers, zoveel mogelijk, dicht bij huis plaats. De transities vertonen op verschillende manieren samenhang met elkaar. Zo zal blijken dat men in de verschillende velden van het sociaal domein regelmatig de zelfde burgers of samenlevingsverbanden tegenkomt omdat problemen zich ook vaak op verschillende levensterreinen voordoen.
In deze notitie is uit verschillende bronnen informatie bijeen gebracht over 3 van de 4 genoemde transitiegebieden, en wel over die velden in het sociaal domein die gepaard gaan met wijziging van verantwoordelijkheden of decentralisatie: 1. de overheveling van AWBZ-functies Begeleiding en Persoonlijke Verzorging naar de Wmo, de beperking van instellingszorg en de verdere scheiding van wonen en zorg; 2. decentralisatie van de zorg voor de Jeugd naar de gemeente; 3. de invoering van een Participatiewet of de regeling van de verantwoordelijkheid voor toegang tot arbeid (en inkomen).
5
Transities in Schouwen-Duiveland
De belangrijkste bronnen die hier zijn gebruikt zijn de verschillende brochures en rapportages die in opdracht van het Transitiebureau Wmo en het bureau Zorg voor de jeugd zijn vervaardigd. HHM en/of BMC zijn daarbij de belangrijkste opdrachtnemers. Voor het cijfermateriaal is dankbaar gebruik gemaakt van verschillende bronnen: 1. Zorgkantoor Zeeland of CZ 2. Vektis, informatiebestanden AWBZ naar Wmo voor gemeenten (peildatum juli 2012, 18 jaar en ouder en Jeugd 0- 17 jaar) 3. Centraal Administratiekantoor (CAK) 4. Gezondheidsmonitor 2012 GGD Zeeland 5. CIZ, basisrapportage AWBZ (verschillende peildata, ook jonger dan 18 jaar) 6. Atlas Sociale verzekeringen 2012 7. Stapelingsmonitor regelingen (CBS) Omdat de peildata en systematiek van de registraties nogal uiteen lopen kunnen er tussen tabellen verschillen optreden in de vermelde data. Verschillen in tabellen doen zich ook voor doordat bij sommige cliënten in het bestand het gewenste gegeven ontbreekt (bijvoorbeeld de leeftijd is niet ingevuld). Vooral van belang is echter goed in het oog te houden of het gegeven een persoon betreft of een indicatie. Een cliënt kan verschillende indicaties hebben.
6
Het tijdpad bij de transities: -- Begeleiding en een deel van Persoonlijke verzorging uit de AWBZ naar de Wmo in 2015 -- Invoering Participatiewet 1 januari 2015 -- Invoering Jeugdzorgwet 1 januari 2015 Voor de beoogde transformatie van het hele sociaal domein wordt gerekend met een periode van 5 tot 10 jaar. De transformatie leidt ertoe dat burgers vaker hun eigen oplossingen vinden, dat het beroep op individuele voorzieningen daalt, 1 huishouden - 1 Plan - 1 Regisseur is een tweede natuur geworden, de regisseur regelt het sociaal domein brede arrangement (bron BMC/transitiebureau).
Transities in Schouwen-Duiveland
2. Wat zijn de gedachten achter de voorgenomen veranderingen? De eerste transitie: overheveling van zorg van de AWBZ naar de Wmo en het scheiden (van de financiering) van wonen en zorg steunt op drie gedachten: -- Laat mensen langer in hun eigen omgeving wonen en dus bij voorkeur niet in een instelling; Instellingen zijn er alleen nog voor zware zorg; De kosten van de zorg moeten worden beheerst. (bron: Regeerakkoord Rutte II) De tweede verandering: de verantwoordelijkheid voor de zorg voor de jeugd gaat van de Provincie naar Gemeenten en komt over vanuit de AWBZ/ZVW. In Zeeland zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd: -- Eén gezin, één plan, één proces; Hulp zo snel, adequaat, vroeg en dichtbij mogelijk; Uitgaan van kwaliteit (bron: een nieuwe opzet van de Zeeuwse zorg voor Jeugd/ Transitieteam).
De derde transitie –de Participatiewet- heeft als uitgangspunt de gedachte dat iedere burger kan participeren, al dan niet in een beschermde of beschutte omgeving. Het vervolg van deze notitie biedt informatie over de drie transitiegebieden als basis voor de keuzes bij de inrichting van de gemeentelijke verantwoordelijkheid. Daarvoor willen we meer weten over de burgers die erbij zijn betrokken: om hoeveel mensen gaat het en wat is de aard van hun behoeften in het sociaal domein?
7
Transities in Schouwen-Duiveland
8
Transities in Schouwen-Duiveland
3. Decentralisatie van AWBZ naar Wmo Voor een beter begrip eerst een korte toelichting op wat er nu onder AWBZ-zorg valt: de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. De AWBZ kent functies1 waarvoor een indicatie wordt afgegeven, min of meer een objectieve erkenning van de behoefte aan zorg binnen of buiten een instelling. De functie Verblijf (in een instelling) is een intramurale functie. Daarvoor wordt een ZorgZwaartePakket-indicatie afgegeven (ZZP). Extramuraal noemen we de functie indien men in nog in het eigen huis woont. Functies worden hier in Klassen (i.p.v. ZZP) uitgedrukt. Een Klasse-indicatie zegt iets over de omvang van de functie (bijvoorbeeld 2 uur persoonlijke verzorging per week). Indien men een indicatie heeft, kan men daarvoor een budget ontvangen om zelf hulp te organiseren (Persoonsgebonden budget-PGB) of men krijgt de hulp of zorg direct van een instelling (Zorg In Natura-ZIN). De gemeente wordt verantwoordelijk voor de extramurale AWBZ-functies Begeleiding. Was er eerst sprake van dat Persoonlijke Verzorging eveneens onder de verantwoordelijkheid van de gemeente zou worden gebracht, op dit moment (december 2013) is er voor gekozen deze funtie grootendeels bij de zorgverzekeraars onder de brengen vanwege de relatie met de verpleegfunctie. Voor de gemeenten zou ca. 5 % van de persoonlijke verzorging tot het takenpakket gaan behoren. Voorbeelden van de zorg binnen de functie Persoonlijke Verzorging zijn hulp bij het douchen, aankleden, scheren, pillen innemen, ogen druppelen of naar de wc gaan. Bij Begeleiding kan men denken aan hulp bij het organiseren van praktische zaken in het dagelijks leven. De functie begeleiding in de AWBZ is bedoeld voor mensen met een lichamelijk (somatische), psychogeriatrische (dementie bijv.) of psychiatrische aandoening of voor mensen met een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap, die matige of zware beperkingen hebben. De functie extramurale begeleiding is gericht op het bevorderen, het behouden of het compenseren van zelfredzaamheid. Daarnaast is
de functie bedoeld om te voorkomen dat mensen in een instelling opgenomen moeten worden of zich zouden verwaarlozen. De begeleiding ondersteunt cliënten vaak op het terrein van structuur en dagritme, maar omvat ook praktische hulp bij en overname van taken op het gebied van zelfzorg, huishouden en administratie. Bij een deel van de doelgroep vervullen mantelzorgers een grote rol. Als de mantelzorg wegvalt, is intramurale opname vaak het enige alternatief. De begeleiding wordt in deze gevallen ook ter ontlasting van mantelzorgers ingezet, want het langdurige en intensieve beroep dat op hen wordt gedaan, leidt vaak tot overvraging. De extramurale begeleiding past goed bij de verantwoordelijkheid die gemeenten al dragen voor de maatschappelijke ondersteuning van kwetsbare burgers, aldus het regeerakkoord. Begeleiding kan zowel individueel als in groepsverband plaats vinden. Er bestaan veel verschillende vormen van begeleiding (zie bijlage; bron: Den Haag). De AWBZ-functie Verblijf (intramuraal) gaat over het verblijven in een AWBZ-instelling, zoals een verpleeg- of verzorgingshuis. Verblijf met behandeling komt min of meer overeen met verpleeghuiszorg, terwijl verblijf zonder behandeling overeenkomt met de verzorgingshuisfunctie. Gemeenten hebben hier ook mee te maken vanuit de huisvestingstaakstelling en de ontwikkelingen rond de scheiding van wonen en zorg en de verdergaande extramuralisering, ook in de gehandicaptensector (GZ) en de sector van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Burgers komen in al die sectoren minder snel in een instelling (ofwel blijven langer in de eigen omgeving). Overigens blijkt uit het Woononderzoek 2012 (SCOOP, 2013)dat ouderen in Zeeland – al dan niet met gezondheidsproblemen – al langer in hun eigen huis blijven wonen dan in de rest van Nederland. Ook maakt men iets meer dan gemiddeld in Nederland gebruik van (informele )zorg. Als men verhuist in Zeeland op latere leeftijd is dit om gezondheidsredenen en dan vaak naar een verzorgings- of verpleeghuis.
1. Meer informatie over de inhoud van de functies is te lezen in de Indicatiewijzer 6.0. Dit is een uitgave van het CIZ en is te downloaden via www.ciz.nl: Downloads/ CIZ Indicatiewijzer
9
Transities in Schouwen-Duiveland
Wat gaat er veranderen:? Voor mensen die nu al in een verzorgings- of verpleeghuis wonen: Voor deze mensen verandert er eigenlijk niets. Zij kunnen blijven wonen en krijgen dus verblijf, zorg en activiteiten vanuit de AWBZ, ook als zij meer zorg nodig hebben. Scheiden wonen en zorg Voor instellingen en burgers verandert de wijze van financiering. Instellingen zijn zelf ook verantwoordelijk voor de huisvestingscomponent en in de vergoeding wordt het verblijf en de zorg gescheiden. Tegelijkertijd wordt ingezet op langer verblijf van burgers in de eigen woning (huur/koop) en het terugdringen van opnamen in instellingen. Voor mensen die nog niet in een zorginstelling wonen: -- Burgers die in aanmerking kunnen komen voor zorg en verblijf kregen een zorgzwaarte- pakketindicatie (van ZZP 1t/m 10 in de sector verpleging en verzorging). De ZorgZwaartePakketten 1 en 2 voor nieuwe (lichte)gevallen zijn al afgeschaft in 2013. Men krijgt nu zorg thuis, uit de AWBZ en later uit de Wmo. Huishoudelijke hulp krijgt men via de gemeente. Men huurt of koopt de eigen woning en betaalt een eigen bijdrage voor de zorg en ondersteuning. -- ZorgZwaartePakket 3 Verpleging Verzorging verdwijnt in 2014, ZorgZwaartePakket 4 Verpleging Verzorging verdwijnt (voor een deel) in 2016. Een deel van de geïndiceerden kan zorg in een instelling krijgen via de AWBZ. De andere helft krijgt (waarschijnlijk) thuisverpleging via de Zorgverzekerings-wet. De persoonlijke situatie is daarbij bepalend. -- Zorgzwaartepakketten 5 tot en met 8 blijven in de AWBZ als verzekerd recht en de AWBZ wordt uiteindelijk omgevormd tot een rompwet. Een overzicht van de ZZP’s voor verpleging en verzorging vindt men bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) http://www. nza.nl/137706/142055/251064/CA-300-510-bijlage1-sector-VenV.pdf
10
In 2015 krijgt de gemeente dus meer taken: De gemeente wordt verantwoordelijkheid voor Begeleiding, voor een klein deel voor Persoonlijke Verzorging, voor de Inkomenssteun bij hogere zorgkosten en voor de cliëntondersteuning (MEE). In dat jaar zal een nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) worden ingevoerd. Er is dan wel minder geld, vooral voor huishoudelijke hulp (-/- 25% dd 7 januari 2014). (Bronnen: LOC/ SCOOP) Het is voor gemeenten interessant te weten hoeveel huishoudens gebruik maken van meerdere voorzieningen in het sociale domein, welke voorzieningen het zijn, wat de kenmerken van de gezinnen zijn en waar ze wonen. Op deze wijze kan gericht en in samenhang op deze huishoudens worden ingezet. In november 2013 verscheen het overzicht van de samenloop van regelingen in alle gemeenten (CBS, stapelingsmonitor 2013). Welke informatie hebben we op dit moment over de besproken functies in Schouwen-Duiveland? Gemeenten worden verantwoordelijk voor Begeleiding, een deel van de Persoonlijke Verzorging en raken verder betrokken bij de extramuralisering. Om hoeveel mensen het gaat en waar zij wonen is de basisinformatie die van belang is om samen met burgers en instellingen integraal beleid te kunnen ontwikkelen voor wonen, zorg/ondersteuning en leefbaarheid. In de volgende hoofdstukken is (vooral cijfermatig) de stand van zaken weergegeven. Uiteraard wordt de toekomstige situatie vooral bepaald door de ontwikkelingen in de bevolkingsopbouw en het beleid in de transitievelden.
Transities in Schouwen-Duiveland
4. Bevolkingsontwikkeling en leefbaarheid De toekomstige ondersteuningsbehoefte van burgers is niet alleen afhankelijk van het huidige zorggebruik, maar wordt ook bepaald door de bevolkingsopbouw en sociale kenmerken die kunnen worden samengevat onder de term leefbaarheid.
De kernen van de gemeente Schouwen-Duiveland kennen het volgende aantal inwoners (1-1-2013); Kern
1-1-2013
Brouwershaven
1382
Bruinisse
3987
Burgh-Haamstede
4307
Bevolkingsontwikkeling
Dreischor
993
Ellemeet
337
Tussen 2012 en 2025 vindt er een aanmerkelijke groei plaats in de voor zorg en ondersteuning belangrijke leeftijdscategorie 75 jaar en ouder plaats in heel Zeeland en ook in Schouwen-Duiveland, zoals blijkt uit de volgende tabel:
Kerkwerve
1030
Nieuwerkerk
2676
Noordgouwe
746
Noordwelle
322
Oosterland
2327
Ouwerkerk
627
Renesse
1588
Scharendijke
1285
Serooskerke
301
Sirjansland
361
Tabel Schouwen-Duiveland aantal inwoners en ontwikkeling 75 jaar en ouder:
Jaar
Aantal
2012
3.500
2015
4.000
Ontwikkeling 114%
Zierikzee
11039
2020
4.600
131%
Zonnemaire
2025
5.700
163%
Schouwen-D.
748 34056
Bron: CZ
De leeftijdsverdeling in deze gemeente: Schouwen-D.
Aantal
0-14 jr.
15-29 jr.
30-59 jr.
60-79 jr.
80+
34.040
5.242
4.918
13.288
8.565
2.027
Bron: CBS, bewerking SCOOP
11
Transities in Schouwen-Duiveland
POSTCODE - Wijken/kernen Schouwen-Duiveland 4301
MALTA
4302
CENTRUM ZIEKIKZEE
4303
ZIERIKZEE-NOORD
4305
OUWERKERK
4306
NIEUWERKERK
4307
OOSTERLAND
4308
SIRJANSLAND
4311
BRUINISSE
4315
DREISCHOR
4316
ZONNEMAIRE
4317
SCHUDDEBEURS
4318
BROUWERSHAVEN
4321
KERKWERVE
4322
SCHARENDIJKE
4323
ELLEMEET
4325
HOOGENBOOMLAAN
4326
NOORDWELLE
4327
SEROOSKERKE
4328
LANDELIJK GEBIED
Leefbaarheid In dit hoofdstuk gaan wij op zoek naar de kansen en belemmeringen voor de gemeenten om samen met de burgers de maatschappelijke ondersteuning in de Oosterschelderegio te realiseren. De uitgangspunten hierbij zijn: -- Een burger, een gezin, een plan en een regisseur -- Gemeenten doen beroep op de eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht van de burger en zijn netwerk -- Gemeenten bieden burgers zoveel mogelijk participatie en ondersteuning dichtbij huis. De cijfers in dit hoofdstuk zijn afkomstig uit de Gezondheidsmonitor 2012 van de GGD Zeeland. De gegevens hebben specifiek betrekking op de Oosterschelderegio en gaan over zelfredzaamheid, sociale cohesie en contacten, de hulp en zorg die mensen nodig hebben en ontvangen (waaronder mantelzorg), vrijwilligerswerk en het gebruik en behoefte aan Wmo- en welzijnsvoorzieningen. In de Oosterschelderegio hebben 3.000 inwoners van 19-64 jaar en 2.800 zelfstandig wonende 65-plussers meegedaan door het invullen van een vragenlijst2. In de tekst zijn alleen de percentages voor de Oosterschelderegio weergegeven. In de bijlage staan de resultaten per gemeente.
Welke hulp of ondersteuning is er nodig? Van de 65-plussers in de Oosterschelderegio heeft 28% vanwege de gezondheid of een beperking hulp nodig (of kan dit alleen met grote moeite zelf) bij de persoonlijke verzorging en/of het huishouden. Dit zijn ongeveer 8.800 ouderen. Bij persoonlijke verzorging gaat het om Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen, zoals bijvoorbeeld eten en drinken, aankleden, zich wassen. Vanaf 65 jaar neemt het percentage dat hulp nodig heeft snel toe (zie figuur). Figuur: Percentage ouderen dat hulp nodig heeft bij
persoonlijke verzorging of huishouden naar leeftijd
Soort hulp Van alle ouderen zegt ruim één op de vijf hulp van een betaalde kracht te krijgen (ongeveer 7.000 ouderen). Ook krijgt 12% mantelzorg. Een klein deel krijgt hulp van een vrijwilliger. Onder 19-64 jarigen liggen deze aantallen nog heel laag, maar vooral vanaf 75 jaar stijgt dit met sprongen (zie figuur). In totaal krijgen 9.000 mensen (van 19 jaar en ouder) betaalde hulp en 6.200 mensen mantelzorg. Figuur: Percentage inwoners dat zorg/hulp krijgt naar leeftijd
2. De cijfers geven dus geen inzicht in de gezondheid en welzijn van intramurale inwoners van de Oosterschelderegio.
12
Transities in Schouwen-Duiveland
Op de vraag of men nu of in de toekomst vanwege de gezondheid hulp beschikbaar heeft in de omgeving, antwoordde één op de vijf ouderen dat zij die niet hebben (zie figuur). Onder 85-plussers is dit bijna een derde. Totaal gaat het om 12.700 mensen van 19 jaar of ouder die zeggen geen hulp in de omgeving beschikbaar te hebben in geval van gezondheidsproblemen. Figuur: Percentage inwoners dat hulp beschikbaar heeft in
de omgeving (nu of in de toekomst) naar leeftijd
Het aantal mensen dat aangeeft wel ondersteuning van mantelzorg of vrijwilligerswerk te willen maar daar nog geen gebruik van te maken, schommelt door de leeftijden heen rond de 1 à 2 procent. Het grootste deel van de mensen die daar behoefte aan heeft, ondervindt blijkbaar geen belemmering om er ook gebruik van te maken. Van de ouderen in de Oosterschelderegio maakt 36% wel eens gebruik van welzijnsvoorzieningen. Een kwart zegt geen gebruik te maken van maar wel de behoefte te hebben aan één of meer welzijnsvoorzieningen. Er is dan vooral behoefte aan een algemene gezondheidscheck of sport- of bewegingsactiviteiten.
Kansen en uitdagingen voor het benutten van de eigen kracht van burgers
Gebruik van Wmo- en welzijnsvoorzieningen Zo’n 2% van alle volwassenen en 4% van de ouderen maakt gebruik van mantelzorgondersteuning. Dit percentage stijgt sterk met het toenemen van de leeftijd. Vooral 75-plussers maken gebruik van ondersteuning bij mantelzorg (zie figuur). Opvoedondersteuning wordt logischerwijze vooral gebruikt door 25-55 jarigen. Dit zijn 4.700 mensen. Figuur: Percentage inwoners dat afgelopen jaar gebruik
heeft gemaakt van ondersteuning naar leeftijd
Zelfredzaamheid Van de groep 65 -plussers geeft 19 % aan dat zij weinig regie hebben over hun eigen leven. Dit betekent dat 81% van de 65-plussers wel van mening is dat zij regie kan voeren over hun eigen leven. Hieruit kan voorzichtig geconcludeerd worden dat een groot deel van de ouderen goed in staat is om hun eigen ondersteuning vorm te geven. De aandacht zal dus moeten gaan naar de 19 % die hier moeite mee heeft. Dit zijn ongeveer 5.900 mensen. Sociale cohesie en contacten Het bieden of krijgen van ondersteuning dichtbij huis zou in theorie eenvoudiger gerealiseerd kunnen worden in een buurt met een sterke sociale cohesie. Ruim vier op de tien inwoners (44%) van de Oosterschelderegio van 19-64 jaar ervaart een lage sociale samenhang in de buurt. Het gaat dan om aspecten als ‘bewoners helpen elkaar’, bewoners voelen zich verbonden met elkaar’, ‘bewoners kunnen goed met elkaar opschieten’. In 2009 was dit percentage nog 38%, de sociale samenhang lijkt dus minder geworden. Verder is ook het aantal zeer eenzame 19-64 jarigen gestegen in de Oosterschelderegio, van 5% in 2005 naar 9% in 2012. Onder 65-plussers is het percentage gelijk gebleven (8%). Het aantal eenzamen neemt langzaam toe met de leeftijd. Onder de 85-plussers is 16% zeer eenzaam (zie figuur).
13
Transities in Schouwen-Duiveland
Figuur: Percentage dat matig en (zeer) ernstig eenzaam is
Figuur: Percentage inwoners dat vrijwilligerswerk doet of
naar leeftijd
Matige eenzaamheid is vaak tijdelijk en hangt samen met levensgebeurtenissen zoals werkloosheid, een overlijden of een scheiding. Bij mensen die zeer eenzaam zijn, is er vaak sprake van een meer langdurige vorm van eenzaamheid die ernstiger is en ook niet zo makkelijk overgaat. In de Oosterschelderegio zijn 10.500 mensen (19 jaar en ouder) zeer eenzaam. Vrijwilligerswerk en mantelzorg Ongeveer drie op de tien inwoners van 19 jaar en ouder in de Oosterschelderegio doet vrijwilligerswerk. Van de vrijwilligers van 19-64 jaar doet ongeveer één vijfde vrijwilligerswerk in de verzorging, welzijn of hulpverlening. Daarnaast geeft 13% van de mensen mantelzorg, dit zijn zo’n 17.000 mensen. Ongeveer één op de tien mantelzorgers voelt zich zwaar belast, dit komt neer op zo’n 1.650 mensen in de Oosterschelderegio. Met name mantelzorgers van 75 jaar en ouder valt het mantelzorg geven zwaar: 18% van hen is zwaar belast. Onder 19-64 jarigen is het geven van mantelzorg gestegen de laatste jaren. Ouderen zijn meer vrijwilligerswerk gaan doen.
14
mantelzorg geeft naar leeftijd
Conclusies Op basis van bovenstaande gegevens kan voorzichtig geconcludeerd worden dat een deel van de burgers van de Oosterschelderegio in staat zou moeten zijn om de eigen ondersteuning of van hun naasten te regelen. Een ander deel van de zelfstandig wonende burger kan tot de kwetsbaren gerekend worden. Bijvoorbeeld zwaarbelaste mantelzorgers, ernstig eenzame volwassenen en ouderen, mensen die aangeven weinig regie te hebben over hun eigen leven en de mensen die zeggen geen hulp in de omgeving beschikbaar te hebben in geval van gezondheidsproblemen.
Transities in Schouwen-Duiveland
5. Ondersteuning in de Oosterschelderegio en Schouwen-Duiveland (Wmo) Op 11 oktober 2013 is de stand van het Wmo-bestand als volgt: Aantal cliënten met indicatie
Oosterschelderegio
SchouwenDuiveland
Huishoudelijke hulp
4699
995
Hulpmiddel/voorziening
3383
805
Vervoer
3709
754
In 2015 zal een nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) worden ingevoerd en zullen AWBZ-functies daar onder zijn gebracht. De huidige stand van zaken in de AWBZ ziet u in het volgende hoofdstuk. Dit biedt een aanwijzing voor de mogelijk toekomstige situatie. Er moet worden bedacht dat er ontwikkelingen zullen zijn door de veranderende bevolkingsopbouw en het te voeren beleid. Ook de beschikbare middelen zullen een ander beeld geven.
15
Transities in Schouwen-Duiveland
16
Transities in Schouwen-Duiveland
6. Indicaties en zorggebruik AWBZ AWBZ indicaties en zorggebruik in de gemeente Schouwen-Duiveland De volgende informatie is gebaseerd op de basisinformatie AWBZ zoals door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) is verstrekt. Het gaat om een overzicht van de stand van zaken op dat moment (1 januari 2013) en biedt daarmee een aanwijzing voor de aard en omvang van de zorg die voor rekening van de gemeenten komt (voor dat deel dat dan niet langer onder AWBZ valt- zoals een deel van de Persoonlijke Verzorging en Begeleiding) en op de informatie over het werkelijk gebruik van de AWBZ-zorg zoals opgenomen in vektis-bestanden. Vektis is het “rekencentrum” van de ziektekostenverzekeraars in Nederland. Het CIZ-cijfer laat dus zien wat er mogelijk aan zorg wordt gevraagd; het Vektis-cijfer gaat over werkelijk geleverde zorg.
Een indicatie wordt afgegeven op basis van lichamelijke klachten (=som), psychogeriatrische (=pg) of psychiatrische (=psy) klachten of op basis van een handicap (verstandelijk=vg; zintuiglijk=zg of lichamelijk=lg). De geindiceerden in Schouwen-Duiveland die gebruik maken van de AWBZ kunnen kiezen uit twee leveringsvormen: Zorg in Natura (ZIN) of het Persoonsgebonden Budget(PGB). Met een PGB krijgt men een budget om zelf de zorg en hulp te organiseren die nodig. Bij Zorg In Natura wordt dit gedaan door een instelling, bijvoorbeeld een verzorgingshuis. De laatste tijd kon men overigens alleen een PGB aanvragen indien men over een intramurale indicatie beschikte. De wijze van omgaan met het PGB in de toekomst is nog in discussie.
Gegevensboom AWBZ Schouwen-Duiveland
17
Transities in Schouwen-Duiveland
In totaal zijn er op 1 januari 2013 1485 personen in de gemeente Schouwen-Duiveland met een indicatie voor de AWBZ.625 inwoners hebben een intramurale indicatie en 885 een indicatie voor extramurale zorg. In de onderste tak van bovenstaande “boom”” is weergegeven het aantal inwoners dat in 2012 ook werkelijk zorg heeft ontvangen in de categorieën die in de transitie zijn betrokken. Van de intramurale indicaties (n= 625) zien we 325 personen terug in de registratie van het zorggebruik met een indicatie in de eerste vier categorieën (ZZP 1 t/m 4). 255 cliënten in de ZorgZwaartePakketten 1 t/m 4 voor verpleging en verzorging, 41 in de verstandelijk gehandicapten zorg en 29 in de geestelijke gezondheidszorg. De 885 extramurale indicaties zien we in de onderste tak terug in de drie betrokken gebieden van persoonlijk verzorging, individuele- en groepsbegeleiding. De Persoonlijke verzorging is op dit moment ( december 2013) per 1 januari 2015 onder de verantwoordelijkheid gebracht van de zorgverzekeraars. Gemeenten zouden nog slechts 5% van deze verzorgingscategorie in hun bestand gaan terug zien. Vooralsnog is in dit rapport alleen een (financiële) vertaling gemaakt van dit 5-procentsaandeel. Verdeling (AWBZ) PGB en ZIN Schouwen-Duiveland (unieke cliënten) Het totaal aantal unieke cliënten in Schouwen-Duiveland met een Persoonsgebonden Budget (PGB) op basis van de AWBZ is 97. In totaal 1354 clliënten genoten Zorg In Natura (ZIN)in 2012. Ca.6,7 % van de cliënten heeft dus een PGB. We spreken over unieke cliënten omdat het uiteindelijk gaat om het aantal personen (in een bepaald postcodegebied). Tabel: Aantal cliënten met een geldige indicatie voor
Tabel: Aantal cliënten met een geldige indicatie voor
intramurale AWBZ-zorg op 1 januari 2013 in de
gemeente Schouwen-Duiveland per cliëntgroep.
Cliëntgroep
10
SOM 65-74 jaar
10
SOM 75 jaar en ouder
200
PG 65 jaar en ouder
160
PSY 18 jaar en ouder
45
VG 0-17 jaar
5
VG 18 jaar en ouder
95
ZG
x
LG
95
Cliëntgroep onbekend Totaal
625
Per kern van de gemeente Schouwen-Duiveland zien we het volgende beeld van de AWBZ -clienten: MALTA
548
CENTRUM ZIEKIKZEE
28
ZIERIKZEE-NOORD
8
OUWERKERK
27
NIEUWERKERK
94
OOSTERLAND
66
SIRJANSLAND
3
BRUINISSE
173
DREISCHOR
24
ZONNEMAIRE
16
SCHUDDEBEURS
23
BROUWERSHAVEN
56 25 33
AWBZ-zorg op 1 januari 2013 in de gemeente
Schouwen-Duiveland per cliëntgroep.
SCHARENDIJKE
1 januari 2013
x
Bron CIZ
KERKWERVE
Cliëntgroep
1 januari 2013
SOM 0-64 jaar
ELLEMEET
7 62 5
SOM 0-64 jaar
70
HOOGENBOOMLAAN
SOM 65-74 jaar
80
NOORDWELLE
SOM 75 jaar en ouder
610
SEROOSKERKE
10
PG 65 jaar en ouder
195
LANDELIJK GEBIED
243
PSY 18 jaar en ouder
130
Schouwen-D. totaal
1451*
VG 0-17 jaar
45
VG 18 jaar en ouder
140
ZG
15
LG
200
Cliëntgroep onbekend Totaal x=< 5 cliënten
18
x 1.485
*dit aantal wijkt iets af van de eerder vermelde 1485 clienten omdat niet bij elke client een postcode is vermeld. Bron: Vektis
Transities in Schouwen-Duiveland
7. Persoonlijk verzorging en begeleiding 885 inwoners van Schouwen-Duiveland zijn begin 2013 geïndiceerd voor extramurale zorg ofwel zorg thuis. Sommigen ontvangen ook verschillende vormen van zorg, aangeduid als functies. De functies die van belang zijn voor de thans besproken transitie zijn de Persoonlijke verzorging en Begeleiding individueel of in groepsverband. Omdat cliënten van meer dan 1 functie gebruik maken is het totaal aantal indicaties in de tabellen groter dan de genoemde 885 indicatiedragers. Het is belangrijk het onderscheid tussen personen en indicaties hier in het oog te houden. Onderstaande grafieken bieden inzicht in de omvang van het cliëntenbestand in 2012. De gegevens zijn geordend naar de verschillende kernen* van de gemeente SchouwenDuiveland.
In Schouwen-Duiveland ontvangen 221 cliënten Begeleiding in groepsverband. De grootste groep zien we in de wijk Malta . In individuele begeleiding zijn 301 cliënten, waarvan 114 in Malta:
Bron: Vektis
Er zijn 981 cliënten die persoonlijk verzorging ontvangen. Indien hiervan ca. 5 % onder verantwoordelijkheid van de gemeente wordt gebracht, spreken we over ca. 49 cliënten in Schouwen-Duiveland.
Bron: Vektis * N.B.: Malta = Zierikzee buiten de Veste/Malta Centrum Zierikzee = Waterwijk Zierikzee Noord = Zierikzee Noordpolder Schuddebeurs = Noordgouwe Hoogeboomlaan = Renesse Landelijk gebied = Burgh-Haamstede
19
Transities in Schouwen-Duiveland
20
Transities in Schouwen-Duiveland
8. Intramurale zorg (verblijf) Naast de veranderingen in de extramurale functies is aangekondigd dat de ZorgZwaartePakketten 1 t/m 4 worden “geextramuraliseerd”, ofwel men zal niet langer worden “opgenomen” met deze indicatie. De verdeling van de 317 personen met een ZZP 1 t/m 4 over de verschillende sectoren (VV=Verpleging Verzorging; VG=Verstandelijk gehandicapten; en GGZc =geestelijke gezondheidszorg zonder behandeling) en over de kernen van Schouwen-Duiveland geeft het volgende beeld:
aantal PGB Schouwen- Duiveland ZINTUIGLIJKE HANDICAP (FUNCTIESTOORNIS)
2
VERSTANDELIJKE HANDICAP (FUNCTIESTOORNIS)
46
SOMATISCHE ZIEKTE/AANDOENING
42
PSYCHOGERIATRISCHE ZIEKTE/AANDOENING
21
PSYCHIATRISCHE AANDOENING, PSYCHISCHE STOORNIS
34
LICHAMELIJKE HANDICAP (FUNCTIESTOORNIS)
65
0
10
20
30
40
50
60
70
21
Transities in Schouwen-Duiveland
22
Transities in Schouwen-Duiveland
9. Aanwezige en geplande capaciteit 2012-2025 Om geïndiceerde ook daadwerkelijk een plaats te kunnen bieden moet er ook voldoende (intramurale) capaciteit zijn. De geplande capaciteit aan intramurale zorg op basis van de ontwikkeling in de bevolkingsgroep van 75 jaar en ouder laat zien dat er tegen 2025 een tekort van 153 plaatsen voor verzorging en verpleging optreedt in SchouwenDuiveland.
In de Oosterschelderegio is een apart traject gestart met de wooncorporaties, zorgaanbieders en gemeenten om de capaciteit verpleging en verzorging in de regio nader te onderzoeken.
Totaaloverzicht intramurale capaciteit voor de gemeente Schouwen-Duiveland GEMEENTE:
SCHOUWEN-DUIVELAND
aantal 75-plussers
2012
3.500
2015
4.000 114%
2020
4.600 131%
2025
5.700 163%
Totaaloverzicht intramurale capaciteiten per gemeente Aanbod vs vraag 2015 2012 aanwezige cap. Plaatsen
In % aantal
Behoefteraming 2015 Plaatsen
75+ in 2012
312 106 60 478
Verblijf zonder BH Verblijf met BH-PG Verblijf met BH-SOM Totaal intramuraal
8,9% 3,0% 1,7% 13,7%
In % aantal
2015 tov 2012 Plaatsen
Geplande capaciteit 2015 Relatief
75+ in 2015
80 200 100 380
2,0% 5,0% 2,5% 9,5%
plaatsen
-232 94 40 -98
Afwijking planning tov behoefte 2015
(bouwplannen instellingen)
-74% 89% 67% -21%
in % 75+ 2015
0 261 72 333
plaatsen
0,0% 6,5% 1,8% 8,3%
80 -61 28 47
Aanbod vs vraag 2020 2012 aanwezige cap. Plaatsen
In % aantal
Behoefteraming 2020 Plaatsen
75+ in 2012
312 106 60 478
Verblijf zonder BH Verblijf met BH-PG Verblijf met BH-SOM Totaal intramuraal
8,9% 3,0% 1,7% 13,7%
In % aantal
2020 tov 2012 Plaatsen
Geplande capaciteit 2020 Relatief
75+ in 2020
92 230 115 437
2,0% 5,0% 2,5% 9,5%
plaatsen
-220 124 55 -41
Afwijking planning tov behoefte 2020
(bouwplannen instellingen)
-71% 117% 92% -9%
in % 75+ 2015
93 206 90 389
plaatsen
2,0% 4,5% 2,0% 8,5%
-1 24 25 48
Aanbod vs vraag 2025 2012 aanwezige cap. Plaatsen
In % aantal
Behoefteraming 2025 Plaatsen
75+ in 2012 Verblijf zonder BH Verblijf met BH-PG Verblijf met BH-SOM Totaal intramuraal
312 106 60 478
8,9% 3,0% 1,7% 13,7%
Specificatie per stichting per gemeente Bron CZ - Zorgkantoor 2012 aanwezige cap. Plaatsen Relatief
Verblijf zonder BH
De Wieken Opper (Allevo) Borredamme (Allevo) Duinoord (Allevo)
Verblijf met BH-PG
Borrendamme (Allevo)
312 62 65 90 95 106 0
100% 20% 21% 29% 30% 100% 0%
In % aantal
2025 tov 2012 (opgave) Plaatsen
Relatief
75+ in 2025
114 285 143 542
2,0% 5,0% 2,5% 9,5%
Behoefteraming 2015 Plaatsen
Geplande capaciteit 2025 plaatsen
-198 179 83 64
-63% 169% 138% 13%
2015 tov 2012 Plaatsen Relatief
80
-232
-74%
200
94
89%
Afwijking planning tov behoefte 2025
(bouwplannen instellingen)
93 206 90 389
in % 75+ 2025
plaatsen
1,6% 3,6% 1,6% 6,8%
21 79 53 153
Bouwplannen tot 2015 Plaatsen 2015 Planning tov Afwijking in % aanw.cap.2012 tov aanw.cap.2012
0 0 0 0 0 261 48
-312 -62 -65 -90 -95 155 48
-100% -100% -100% -100% -100% 146%
23
Bouwplannen tot
Transities in Schouwen-Duiveland
24
Transities in Schouwen-Duiveland
10. Kosten De transities gaan gepaard met kostenreducties doordat gemeenten minder middelen krijgen dan thans in de regelingen omgaan. Er komt een verdeling van het macrobudget voor de decentralisatie van jeugdzorg, arbeidsparticipatie en maatschappelijke ondersteuning. De decentralisatiegelden worden drie jaar lang in een sociaal deelfonds gestort en de middelen worden geoormerkt.
Het huidige kostenoverzicht op basis van het Vektisbestand levert het volgende overzicht op voor Schouwen-Duiveland voor de zorgkosten: Tabel 1: Aantal cliënten en kosten voor de extramurale
Citaat: Rekenkamer-lid Arno Visser in Binnenlands Bestuur in december 2013 ‘Het enige dat we nu weten, is dat geld dat niet wordt uitgegeven terug moet naar het rijk. Het verdeelmodel moet nog worden gemaakt en daar zitten wegingsfactoren in. Het domein waarover je praat, is echter moeilijk te objectiveren’, aldus Visser. Wat doe je bijvoorbeeld met vergrijzende gemeenten; krijgen die meer geld? En wat te doen met gemeenten die succesvol inzetten op preventie? Kunnen die een bonus tegemoet zien? ‘Het principe van een verdeelmodel dat in problemen denkt, is eigenlijk een vreemde in een sector waar we praten over de preventie en beheersing van uitgaven’, vindt Visser. ‘Dat is geen technisch probleem dat technisch kan worden opgelost, het is een principieel probleem.’
functies per wijk, Zorg in Natura (gegevens 2012)
bg ind
€ 1.184.139
bg gr
€ 1.165.412
pv 5%
€
305.178
Tabel 2: Aantal cliënten en kosten voor extramurale zorg
per wijk, PGB (gegevens 2011)
bg ind
€
468.022
bg gr
€
292.941
pv5%
€
46.974
Tabel 3: Aantal cliënten en kosten voor intramurale AWBZ
zorg per wijk (Zorg in Natura) (gegevens 2012)
vv 1-4
€ 6.052.215
ggz 1-4
€
vg 1-4
€ 1.324.864
843.627
Tabel 4: Aantal cliënten en kosten voor intramurale AWBZ
zorg per wijk (PGB) (gegevens 2011)
vv 1-4
€
9.063
ggz 1-4
€
-
vg 1-4
€
137.703
Totaal Schouwen-Duiveland
€ 11.830.138
25
Transities in Schouwen-Duiveland
26
Transities in Schouwen-Duiveland
11. Jeugdzorg en zorg voor jeugdigen De overzichten hiervoor hadden betrekking op burgers van 18 jaar en ouder. Over jongeren van 0 tot 17 jaar is in de Vektis- bestanden de volgende informatie gepresenteerd:
In de extramurale zorg treffen we wat meer jongeren aan. In Schouwen-D. krijgen 101 jongeren individuele begeleiding, 86 jeugdigen krijgen begeleiding in groepsverband en 27 jongeren vragen persoonlijke verzorging.
Het aantal intramurale clienten (0 tot 17 jaar)in SchouwenDuiveland is in totaal 4 jongeren.
- = leeftijd niet vermeld
Intramurale zorg voor jeugdigen: gemeente
2GGZ C
BORSELE GOES
2LVG
2VG
3GGZ C
1 1
1
NOORD BEVELAND REIMERSWAAL
1
1
1
1
2
1
2
1
1
2
SCHOUWEN-DUIVELAND Oosterschelderegio
1 1
4
2
4GGZ C
3
11
totaal
5
12
5 3 2
7
6 5
1 3
4LVG
1
1
2
THOLEN
3VG
3
1
REIMERSWAAL
3LVG
1
1
4
2
4
10
39
27
Transities in Schouwen-Duiveland
Overige informatie over het jeugdzorgdeel zal later - na overleg met de transitiemanagers Zeeland - worden toegevoegd aan deze notitie. De kosten voor deze jongeren: Totale Kosten 0-17 jaar Zorgverzekeringswet en AWBZ Oosterschelderegio
Kosten 1e en 2e lijns GGZ (gegevens 2011) ZVW
Kosten 1e en 2e lijns GGZ (gegevens 2011) ZVW
Kosten voor de extramurale functies, Zorg in Natura (gegevens 2012)
Kosten voor extramurale zorg , PGB (gegevens 2011)
Kosten voor intramurale AWBZ zorg (Zorg in Natura) (gegevens 2012)
Kosten voor intramurale AWBZ zorg (PGB) (gegevens 2011)
€ 979.171
€ 187.562
€ 1.993.777
€ 129.078
€ 27.398
€ 1.447.990
€ 205.218
€ 2.178.225
€ 542.148
€ 28.676
Reimerswaal
€ 460.099
€ 116.132
€ 566.070
€ 10.704
€ 79.878
Noord beveland
€ 565.677
€ 30.345
€ 408.099
€ 201.942
€ 25.935
Reimerswaal
€ 794.331
€ 176.816
€ 1.428.238
€ 86.788
x
Schouwen D
€ 1.371.675
€ 202.936
€ 1.461.190
€ 82.352
€ 13.208
Tholen
€ 1.016.456
€ 630.511
€ 1.860.316
€ 125.101
x
Oosterschelderegio
€ 6.635.398
€ 1.549.521
€ 9.895.915
€ 1.178.114
€ 175.095
Borsele Goes
28
Transities in Schouwen-Duiveland
12. Participatiewet Het wetsvoorstel Invoeringswet Participatiewet ligt sinds begin december 2013 bij de Tweede Kamer. De Participatiewet heeft als doel om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Wie niet zelfstandig aan het werk kan komen of niet productief genoeg is om een normaal salaris te verdienen kan een beroep doen op de regelingen. De wet vervangt grotendeels de wetten en regels voor de bijstand, voor jonge gehandicapten en mensen met een indicatie voor de sociale werkplaats. De gemeentes worden verantwoordelijk voor de uitvoering. Werkgevers hebben toegezegd dat er de komende jaren 100.000 arbeidsplekken komen voor gehandicapten.
Bij de overheid komen er 25.000 plaatsen bij. Bij de sociale werkplaatsen, met nu zo’n 100.000 werknemers in Nederland, komen er vanaf 2015 geen nieuwe mensen meer binnen. Er blijven wel 30.000 ‘beschutte werkplekken’ beschikbaar. Van de participatiewet verwacht het kabinet een structurele bezuiniging van 1,6 miljard - als alle maatregelen worden uitgevoerd (en pas na 2040). In november2013 verscheen bij het CBS een overzicht voor alle Nederlandse gemeenten, met per wijk een beeld van de huishoudens die gebruik maken van regelingen voor zorg, ondersteuning, onderwijs, wonen, inkomen en werk. In Schouwen-Duiveland zijn er 20 huishoudens met een maximale samenloop van totaal 7 regelingen of voorzieningen.
De volgende informatie biedt een “nulmeting” voor diverse categorieen regelingen: huishoudens WAO
Wajong
WW
WWB
Bijzondere bijstand
WSW dienstbetrekking
Totaal Schouwen-D.
15 615
765
260
735
410
280
245
Wijk 00 Zierikzee
150
160
5 315
285
295
225
140
Wijk 01 Brouwershaven
695
30
x
20
20
15
x
Wijk 02 Zonnemaire
345
25
x
15
10
x
x
Wijk 03 Dreischor
430
15
x
30
20
10
x
Wijk 04 Noordgouwe
350
20
x
20
x
x
x
Wijk 05 Bruinisse
1 695
90
30
75
35
25
15
Wijk 06 Nieuwerkerk
1 055
35
15
40
x
x
15
Wijk 07 Oosterland
1 045
35
15
40
15
15
15
Wijk 08 Ouwerkerk
290
20
x
15
x
x
x
Wijk 09 Scharendijke
610
35
x
25
10
15
x
Wijk 10 Kerkwerve
400
25
x
15
10
x
x
Wijk 11 Ellemeet
150
x
x
x
x
x
x
2 165
95
15
75
25
20
x
Wijk 13 Renesse
785
35
x
35
x
x
x
Wijk 14 Noordwelle
140
x
x
x
x
x
x
Wijk 15 Serooskerke
140
x
x
x
x
x
x
Wijk 12 Haamstede
Bron: Stapelingsmonitor 2013 CBS
29
Transities in Schouwen-Duiveland
30
Transities in Schouwen-Duiveland
Bijlagen
31
Transities in Schouwen-Duiveland
32
Transities in Schouwen-Duiveland
Bijlage 1: Gezondheidsmonitor Schouwen-Duiveland Oosterschelderegio
Aantal inwoners:
Schouwen-Duiveland
19-64
65-plus
19-64
65-plus
92.880
31.290
19280
8000
%
%
%
%
Zelfredzaamheid Beperkingen Heeft grote moeite met of hulp nodig bij één of meer dagelijkse handelingen
15
13
Kan één of meer huishoudelijke activiteiten niet uitvoeren
26
22
19
17
Regie over eigen leven Heeft weinig regie over het eigen leven Leefbaarheid Ontevreden over betrokkenheid buurt (sociale cohesie)
44
45
Eenzaamheid Is eenzaam
39
48
43
48
Is (zeer) ernstig eenzaam
9
8
9
8
31
28
31
30
Maatschappelijke participatie Vrijwilligerswerk Verricht vrijwilligerswerk Verricht vrijwilligerswerk in: - Verzorging, welzijn of hulpverlening
7
5
- Sport- of recreatievereniging
10
11
- Overig
17
18
Mantelzorg geven Heeft afgelopen jaar mantelzorg gegeven
21
17
23
18
Geeft momenteel mantelzorg
14
12
15
12
1
1
2
1
Afgelopen jaar mantelzorg ontvangen
5
14
6
14
Ontvangt momenteel mantelzorg
3
12
2
11
5
27
6
22
- Een betaalde hulp (bijv iemand van de thuiszorg)
2
22
2
18
- Vrijwilliger
0
1
1
0
Belasting mantelzorger Voelt zich (tamelijk) zwaar belast door het geven van mantelzorg Zorg en hulp Mantelzorg ontvangen
Hulp ontvangen Onvangt vanwege de gezondheid hulp Ontvangt naast eventuele hulp van mantelzorger (ook) hulp van:
33
Transities in Schouwen-Duiveland
Als men nu of in de toekomst vanwege de gezondheid behoefte aan hulp heeft, is deze hulp dan in de omgeving beschikbaar? - Hulp beschikbaar van huisgenoot
78
56
76
61
- Hulp beschikbaar van kinderen, andere familieleden of buren, vrienden of kennissen
36
36
34
33
- Geen hulp beschikbaar van iemand in de omgeving
7
19
9
17
7
6
9
6
- Ondersteuning bij mantelzorg
2
4
2
4
- Ondersteuning bij vrijwilligerswerk
2
2
1
1
- Opvoedingsondersteuning
5
Wmo-voorzieningen Heeft afgelopen jaar gebruik gemaakt van één of meer Wmovoorzieningen Heeft gebruik gemaakt van:
- Dagopvang/dagverzorging/dagbehandeling Heeft behoefte aan een Wmo-voorziening, maar maakt daar nog geen gebruik van
6 2
2
5
2
4
1
- Ondersteuning bij mantelzorg
2
2
2
1
- Ondersteuning bij vrijwilligerswerk
2
1
2
1
- Opvoedingsondersteuning
3
Heeft behoefte aan:
- Dagopvang/dagverzorging/dagbehandeling Weet waar men in de gemeente terecht kan voor vragen en informatie over Wmo-voorzieningen (bekendheid)
2 1
1
43
49
43
45
- Ondersteuning bij mantelzorg
27
35
26
32
- Ondersteuning bij vrijwilligerswerk
24
24
24
22
- Ondersteuning/hulp ivm gezondheidsprobemen (bijv hulp in huis, woningaanpassing of vervoersvoorziening)
29
37
29
34
- Opvoedingsondersteuning
30
Wil informatie maar weet voor 1 of meer Wmo-voorzieningen niet waar in de gemeente deze informatie is te verkrijgen (bekendheid)
9
12
8
14
- Ondersteuning bij mantelzorg
4
6
4
8
- Ondersteuning bij vrijwilligerswerk
3
3
3
4
- Ondersteuning/hulp ivm gezondheidsprobemen (bijv hulp in huis, woningaanpassing of vervoersvoorziening)
3
7
3
8
- Opvoedingsondersteuning
3
Weet waar men terecht kan voor:
30
Wil informatie over onderstaande Wmo-voorziening, maar weet niet waar in de gemeente deze informatie te verkrijgen:
34
3
Transities in Schouwen-Duiveland
Welzijnsvoorzieningen Maakt wel eens gebruik van 1 of meer welzijnsvoorzieningen
36
32
- Maaltijdverstrekking / maaltijdendienst
8
7
- Eetpunt
4
4
Maakt gebruik van:
- Ouderenadviseur
2
1
- Hulp bij administratieve of financiële activiteiten
16
14
- Sport- of bewegingsactiviteiten voor ouderen vanuit een activiteitenof dienstencentrum
7
5
- Recreatieve / culturele activiteiten voor ouderen
9
7
- Hulp in en om huis van een vrijwilliger via een vrijwilligersorganisatie
2
2
- Hulp bij (het uitbreiden van) sociale contacten (bijv. bezoekdienst)
1
0
- Algemene gezondheidscheck
8
8
Heeft behoefte aan 1 of meer welzijnsvoorzieningen
24
25
- Maaltijdverstrekking / maaltijdendienst
1
1
- Eetpunt
2
3
- Ouderenadviseur
3
4
- Hulp bij administratieve of financiële activiteiten
3
2
- Sport- of bewegingsactiviteiten voor ouderen vanuit een activiteitenof dienstencentrum
6
6
- Recreatieve / culturele activiteiten voor ouderen
4
3
- Hulp in en om huis van een vrijwilliger via een vrijwilligersorganisatie
4
3
Heeft behoefte aan:
- Hulp bij (het uitbreiden van) sociale contacten (bijv. bezoekdienst)
2
2
- Algemene gezondheidscheck
14
14
Bron: GGD Zeeland Gezondheidsmonitor 2012
35
Transities in Schouwen-Duiveland
36
Transities in Schouwen-Duiveland
Bijlage 2: Afkortingen
ABW AWBZ BH CAK CBS CIZ CZ GGzC PG PGB PV SOM VG Wajong WAO WAZ WMO WSNP WSW WWB ZIN ZZP
Algemene bijstandswet Algemene wet bijzondere ziektekosten behandeling Centraal Administratie Kantoor Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum Indicatiestelling Zorg Zorgverzekeraar/ Zorgkantoor Zeeland Geestelijke Gezondheidszorg (Chronisch) Psychogeriatrie Persoonsgebonden Budget Persoonlijke Verzorging somatiek Verstandelijk gehandicapt Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen Wet maatschappelijke ondersteuning Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen Wet Sociale Werkvoorziening Wet Werk en Bijstand Zin In Natura ZorgZwaartePakket
37
Transities in Schouwen-Duiveland
38