Training voor LOK-opleiders Consult reizigersgeneeskunde in de huisartspraktijk & Gebruik van de ITG website

Training voor LOK-opleiders Consult reizigersgeneeskunde in de huisartspraktijk & Gebruik van de ITG website www.reizigersgeneeskunde.be 28 november 2015 ITG

• Prof Dr Fons Van Gompel, ITG • Dr Ula Maniewski, ITG Met medewerking van – Dr Patrick Soentjens, ITG – Dr Kristina Van de Winkel Travel Clinic ITG & UZ Gent – En het team vaccinatoren van de Travel Clinic van het ITG – Domus Medica

Reisgeneeskunde Basics • Malaria • Vaccinaties • Reisapotheek minimaal : reizigersdiarree – wondinfecties • Andere adviezen of risico’s • Kwetsbare groepen

Reisgeneeskunde Basics • Malariapreventie (indien aanwezig in het land) • Vaccinaties – (mogelijk) Verplichte vaccinatie: Gele Koorts – Basisvaccinaties: DTPa, Polio, hep B, MMR – Aangeraden reisvaccinaties: hep A/B, buiktyfus, rabiës, TBE Japanse encefalitis, meningokokken(ACWY)meningitis

• Reisapotheek & advies –

minimaal : reizigersdiarree

– wondinfecties

• Andere adviezen of risico’s – SOA/HIV – dengue & chikungunya - schistosomiasis hoogte - ongevallen – DVT/PE – TBC – jetlag …

• Kwetsbare groepen – leeftijd, zwangere, chronische ziekten, immuundepressie, ….

Hoe dit praktisch aanpakken? Anamnese is de hoeksteen van de consultatie van de huisarts – ook voor reizigersconsultatie: •

Via een goede vragenlijst kan men het risico inschatten specifiek voor de individuele reiziger

– Vragen over de reis – Vragen over de reiziger •

De arts zal dan informatie mogelijke risico’s :

inwinnen over de

– Website ITG – Atlas of kaarten online (google earth)

Waar vind de huisarts & reiziger specifieke info over land van bestemming en de risico’s?

Verkennen Website ITG www.reisgeneeskunde.be ANDERE BRONNEN

•

www.WHO.int/ith = basis voor Belgische consensus …..

•

Boeken: ….

•

Webinar via medihomejournal - vesaliana. http://medihomejournal.eu/vesaliana/Home/tabid/1408/language/enUS/Default.aspx

Gebruik geen verouderde versies, daar ze onbruikbaar zijn geworden en check steeds de meest recente electronische versie !

www.itg.be

www.itg.be/itg/Uploads/ MedServ/fmedasso.pdf

www.itg.be

www.itg.be

Vragenlijst: Gezond op reis –brochure van het ITG •

12 pagina’s te downloaden – nuttige leidraad voor de reisconsultatie www.reisgeneeskunde.be

• •

Vragen over de reis Vragen over de reiziger: – – – –

•

Medische condities / ev. zwangerschap Medicaties Vroegere vaccinaties Allergies

Uitleg over vaccinaties, malariapreventie, TD en andere risico’s

Pre travel consultatie: anamnese 1) Vragen over de reis:

• Wanneer vertrekt de reiziger? • Naar welk(e) land(en) ? • Welke streek in het land – enkel steden – landelijk gebied – kust - bergen? • Duur van de reis? Hoelang in malariagebied? • Overnachting in (luxe)hotel, guesthouse, tent… • doel toeristische reis, zakenreis, stage, pelgrimage, familiebezoek… • Speciale activiteiten: trekking, duiken, rafting, bergbeklimmen … • Welk transport? bus/trein/huurauto/motor… – Vroegere reiservaring? – Toekomstige reizen?

Pre travel consultatie: anamnese 2)Vragen over de reiziger: – Antecedenten (stolling, kanker, immuun

– – – – –

suppressie, gebruik PPI, milt of thymusproblemen…diabetes -hartritmestoornissen zware COPD – nierziekten – stollingsstoornissen epilepsie – psychische/psychiatrische stoornissen … Allergieën (kippeneiwit - medicatie - andere…) Vaccinatiestatus Geneesmiddelengebruik Middelengebruik Risicofactoren: leeftijd (oud of heel jong), Zwangerschap of –wens / lactatie, risicosporten, seksuele risico’s, ,,,

Advies: wat moet aan bod komen? • Advies ikv chronische problemen bv diabetes, antico,…

• Vaccinaties: – Basisvaccinaties in orde? – Specifieke vaccinaties aangewezen/ verplicht?

• Malariapreventie: – Is er malaria risico? • Zo ja: ABCDE • Welke preventieve maatregelen zijn aangewezen?

– Vroeger chemoprofylaxis genomen?

• Andere: – Reizigersdiarree – SOA – Wondzorg – Hoogteziekte? – Dengue/ chikungunya/zika – Rabies – Schistosomiase – Zonnebrand – Preventie larva migrans, myiase, …

Landkaarten of beschrijving risicogebieden • Landenlijst Inst Trop Geneeskunde www.reisgeneeskunde.be beschrijving van de risicogebieden voor malaria per land

• Malariakaarten (ITG/WHO overzichtskaart; Fit-for-Travel = aan te passen)

• Malariagebieden meestal afh van de hoogte: <18002000m www.fallingrain.com of google earth – – – –

Ethiopië Addis Abeba 2315m Peru Cusco 3225m - Macchu Picchu – Titicacameer Bolivië La Paz 3828 -4208m Noord-India Leh 3250m

• Andere aanklikbare kaarten – ITG website – WHO – (CDC)

– gele koorts, dengue & chik, jap enc , rabies enz

Reisgeneeskunde Basics • Malaria • Vaccinaties • Reisapotheek minimaal : reizigersdiarree – wondinfecties • Andere adviezen of risico’s • Kwetsbare groepen

MALARIA

Wat is malaria en is dit ernstig? • Tropische ziekte < parasiet die wordt overgebracht door bepaalde muggen die steken tussen zonsondergang en zonsopgang

• 5 soorten malariaparasieten: – Alleen P. falciparum is ernstig en kan snel (na 3-4d) tot coma en zelfs dood leiden incubatieperiode 8-16 dagen meestal – Ook de nieuwe vorm P. knowlesi (ZO Azië) verloopt ernstig

– Andere 3 soorten geven meestal mildere ziekte en hebben een langere incubatieperiode

5 soorten malaria – P falciparum: • Kan cerebrale malaria veroorzaken • Geen relapse

– P ovale-P vivax: • Vormen hypnozoiten en kunnen dus laattijdige relapsen veroorzaken • Malariatabletten voorkomen de vorming van hypnozoiten niet

– P malariae – P knowlesi: zoönose die voorkomt bij apen in de

wouden van ZO Azië en die ook dodelijk kan verlopen op korte tijd 26

Ziektetekens • Eerste ziektetekens lijken erg op een grieptoestand • Met koorts, of gevoel van koorts • Algemeen onwel voelen • Ook rillingen, hoofdpijn, algemene spier- en botpijnen en vermoeidheid • Vaak ook buikongemakken, diarree

Diagnose • Bij terugkerende reiziger uit endemisch gebied steeds denken aan malaria in geval van koorts < 3 maanden!!! • Steeds dikdruppel en bloeduitstrijkje laten uitvoeren in urgentie; dit hoeft niet tijdens een koortspiek te gebeuren • Aanvullend Sneltest 28

ABCDE of malariaprevention for travellers • • • • •

A: Awareness B: Bite prevention C: Chemoprophylaxis, if indicated. D: Diagnosis E: Environment: Avoid outdoor activities in environments that are mosquito breeding places, especially in late evenings and at night. --- & aan te vullen Belgische Malariazin

29

Samengevat: ABCD van malaria • A – Be Aware of the risk - denk aan malaria bij koorts tot 3 mnd na terugkeer uit de tropen

• B – avoid being Bitten by mosquitoes preventie tegen muggen

• C – Chemoprophylaxis – neem preventief geneesmiddelen in (indien aangewezen)

• D – snelle Diagnose en behandeling zijn

belangrijk als koorts >38°C – langer dan 24 uur (binnen de 4 u na bloedafname moet resultaat gekend zijn) – malaria kan dodelijk zijn! (dus voor laag risicogebieden of langdurig verblijf > 3 maanden: Malarianoodbehandeling (Malarone®) bijhebben als geen preventie werd genomen)

WHO 2015: + E Avoid outdoor activities in Environments that are mosquito breeding places, such as swamps or marshy areas, especially in late evenings and at night.

B= IETS OVER REPELLENTS • DEET = OK 20-50 % • Ivm tropische infectieziekten ook voor zwangeren en zuigelingen (afwassen eens binnen) • alternatieven : IR3535, Icaridine, ,,,,

B

DEET • Optimale concentratie = tussen 20 en 50 % (kinderen en zwangeren 20-30 %) Hoe hoger de concentratie, des te langer de werkingsduur, maar die echter niet als klinisch superieur kunnen worden geduid : alles is immers afhankelijk van de absolute hoeveelheid Deet die men aanbrengt op een bepaalde oppervlakte en de frequentie van aanbrengen. • Bij zwangerschap is het gebruik van deze repellents op basis van Deet toegestaan. Er werden geen nevenwerkingen gemeld bij kortdurend gebruik, maar de eventuele effecten bij langdurig gebruik zijn niet gekend. Het is aangeraden om de restanten van de repellent van de huid af te wassen wanneer de

DEET

B •

•

•

•

•

Bij kleine kinderen werden er zeer zelden nevenreacties gerapporteerd (er blijkt een gedeeltelijke absorptie langs de huid mogelijk) en daarom dient men bij hen dit repellent met de nodige omzichtigheid aan te brengen. Vermijd contact met de ogen en mond. Een alternatief is om de repellent op de kleding aan te brengen maar er moet aan toegevoegd worden dat een aantal muggen slechts van op zeer korte afstand (< 1 cm) door het aangebracht product worden weggejaagd. Deet doet synthetische stoffen oplossen, dus men moet toch ook zeer voorzichtig zijn om Deet op kleding aan te brengen. Producten op basis van Deet kunnen ook plastieken brillenglazen aantasten. Niet-DEET-bevattende insectenrepellents zijn minder onderzocht. NietDeet-bevattende insectrepellents zijn minder onderzocht; picaridine (Care-Plus® Repel-it; Parazeet), producten op basis van citrodiolextract van eucalyptusolie (Care-Plus® Natural, Mosegor®/Mosiguard®), en “IR3535” zijn wél goede en veilige producten; andere alternatieven zijn momenteel niet echt aan te bevelen. Picaridin wordt in principe pas aangeraden vanaf de leeftijd van 2 jaar. Andere alternatieven zijn momenteel niet aan te bevelen. Al deze producten zijn eveneens matig actief tegen vlooien en teken.

Geimpregneerd muggennet

C= IETS OVER PILLEN

36

2014

Roche - Lariam ® Obligatory patient

alert card to share with the clients

2015

•

• • • •

In de meeste gebieden in Azië en Latijns kan besloten worden tot het achterwege laten van preventieve inname van malariatabletten (chemoprofylaxe), na zorgvuldige evaluatie van het risico. Het malaria risico is meestal laag tot verwaarloosbaar, ook bij avontuurlijke en/of langdurige reizen, en wordt bepaald door de bezochte regio, het seizoen, en of men in de stad of het platteland verblijft, maar vooral door de manier waarop men de avonden en de nachten doorbrengt en de lokale beschikbaarheid van betrouwbare malariadiagnose en behandeling. Strikte maatregelen tegen muggenbeten van zonsondergang tot zonsopgang zijn steeds nodig. In geval van koorts tijdens of na het verblijf in een gebied met laag risico op malaria moet er steeds aan de geringe mogelijkheid van malaria gedacht worden en moet een arts geraadpleegd worden. Voor reizen doorheen verschillende gebieden (met overwegend laag malaria-risico maar op sommige plaatsen soms een hoger risico) zijn er naast langdurige inname van malariapillen nog andere mogelijkheden: men kan in de reisapotheek een malaria-noodbehandeling meenemen (bv. atovaquone / proguanil) met begeleidende instructies over het correct gebruik ervan en/of men kan een planning opmaken voor een tijdelijke preventieve inname van malariapillen (atovaquone/proguanil), wanneer het malaria-risico in een bepaald gebied toch hoog genoeg is (details op www.itg.be).

Malaria noodbehandeling en/of On demand chemoprofylaxis (ook voor Cambodja en Thailand)

• Na uitgebreid gesprek in een gespecialiseerd centrum na evaluatie van het risico op malaria in functie van de verblijfsmodaliteiten, kan worden besloten om chemoprofylaxe voor de hele reis achterwege te laten – mits strikte muggenbescherming van zonsondergang tot zonsopgang (repellent, beschermende kledij, geïmpregneerd muggennet) – en mits meenemen van malarianoodbehandeling (Atovaquone/Proguanil) die men in geval van symptomen (koorts >38°C meer dan 24u en geen bloedafname mogelijk) kan innemen (4 tabletten in 1x gedurende 3 opeenvolgende dagen)

en/of – On demand chemoprofylaxe (Atovaquone/Proguanil) voor de korte tijd dat men toch in hoog risicogebied overnacht (te starten 1 dag ervoor en tot 7d erna)

(casus trektocht Noord-Thailand en ev. eilanden Ko Mak, Ko Kut en Ko Chang)

– http://www.itg.be/itg/uploads/medserv/NNOODMAL.pdf

Als men geen chemoprofylaxis neemt, bij koorts steeds denken aan een mogelijke malaria

VACCINATIES

Pretravel advies • Vaccinaties – (mogelijk) Verplichte vaccinatie: Gele Koorts – Basisvaccinaties: DTPa, Polio, hep B, MMR – Aangeraden reisvaccinaties: hep A/B, buiktyfus, rabiës, TBE Japanse encefalitis, meningokokken(ACWY)meningitis

Basisvaccinaties • Tetanus Difterie Pertussis gevaccineerd in de laatste 10 jaar? Laatste vaccin op school op14-15j

• Polio – laatste maal rond 6jarige leeftijd – polio niet meer in Europa, wel in Afrika en Azië: eenmalige herhaling als volwassene of ouder dan16 jr

• Mazelen Bof Rubella wanneer aan te raden?- vooral personen

geboren vanaf 1-1-1970 en later die de ziektes niet hebben doorgemaakt of niet zijn gevaccineerd – slechts vanaf 1984 was er veralgemeende vaccinatie met MMRvaccin (2x)

• Hepatitis B vaccinatie vanaf kinderen geboren in 1987 (op 12j lft) en op zuigelingenleeftijd vanaf 1999; dwz van

2011 zijn alle 12 jarigen normaal gezien gevaccineerd geweest als zuigeling (geen hervaccinatie nodig) en in 2015 alle 28 jarigen en jonger. Dus iedereen jonger dan 28j die geen vaccinaties heeft geweigerd, is in principe gevaccineerd.

2009 = 2014

25-11- 2015 (since 03/09/15)

inhaalvaccinaties

Gele Koorts

GELE KOORTS Deze dodelijke virale infectie - wordt overgebracht door muggen die overdag steken - komt enkel voor in bepaalde landen van Zuid-Amerika en Afrika.

Http://www.who.int/ith

GELE KOORTS Er bestaat geen geneesmiddel tegen gele koorts, - maar er is wel een zeer doeltreffend en goed verdragen levend verzwakt vaccin - één inenting geeft 100 % bescherming voor 10 jaar - er kunnen wel tegenindicaties bestaan voor de toediening ervan

Http://www.who.int/ith

2014 = 2015

2015

Verplichte vaccinaties • Gele Koorts-vaccinatie voor bepaalde landen in Afrika en in Zuid-Amerika • Levend vaccin :cave zwangschap of -wens kinderen <1 jaar - +60j – immunodepressie – HIV/AIDS - transplantpatiënten • Werkt pas na 10 dagen (op officieel certificaat wordt

datum wanneer het geldig ingevuld) • Geregeld komen mensen te laat op consult om nog beschermd te zijn: muggenbesch aan te raden indien de afreis vroeger is of zelfs reis af te raden aan risico-ptn

Gele koortsvaccin - zuigelingen

• Levend vaccin • • • •

Liefst niet < 9 maanden Best pas ≥ 1 jaar Zelden > 6 maand Indien men telefoneert voor een afspraak te vermelden wanneer de reis gepland is: indien tijd, afspraak zo laat mogelijk – wel liefst 4 weken en ten laatste 10-14d voor vertrek • Terzelfdertijd of liefst met 4 weken tussen ook Priorix (MMR vaccin) te geven - verder normaal schema te volgen dus opnieuw op 1 j MMR geven

Gele koortsvaccin - immunodepressie • Internationale richtlijnen: immuunsuppressieve therapie 3 maand te stoppen vóór (levend) GK vaccin kan worden gegeven en tot 4 weken na vaccinatie (cortisone 1 maand) (Leflunamide (Arava®) 1 jaar – rituximab (Mabthera®) 2 jaar)

• Reden 1: pt kan erge neveneffecten ondervinden • Reden 2: pt kan onvoldoende immuunrespons hebben (onvoldoende antistoffen) Î geen bescherming tegen GK bij reis naar GKgebied • Reden 3: er kan ook een mogelijke verergering van de onderliggende ziekte (opflakkering) optreden

Welke factoren spelen bij advisering? • Kan patiënt zolang stoppen met de medicatie? 4 maand window – steeds overleg met behandelende specialist • Is patiënt bereid om deze eventuele risico’s te nemen? (reizen zonder vaccinatie en dus onbeschermd) • Hoe groot is het risico echt om GK op te lopen? West Afrika groot – Oost Afrika minder, maar Oeganda recente epidemie – ZuidAmerika – enkel hooggebergte in Peru laag risico – Brazilie dicht bij kust en ook Foz d’Iguaçu …

2014

Cholerastempel quid ?

Reisvaccinaties: – Hepatitis A – en/of hepatitis B – Buiktyfus – Rabies – Meningokokkenmeningitis (reeds besproken) – Cholera/E Coli – TBE – Japanse encefalitis

Hepatitis

Hepatitis A

Hepatitis A vaccins • Havrix 720® Junior (>1-15j) ~30,04 € en Havrix 1440® Adult ~45,66 € Schema: IM M0 – M6-12 • Vaqta 50® en Vaqta 25 Junior® …

Hepatitis B schema : 3 injecties over 4 – 6 maand = 95 % & levenslang

Hepatitis B Zeer doeltreffend en 100% veilig B vaccin. • schema : 2 injecties met 1 maand tussen, 3° injectie na 4-6 maand (bescherming na 6 maanden). Bij volwassenen wordt er een antistofantwoord bekomen bij 90 - 95% van de gevaccineerden. Bij kinderen ligt dit nog hoger. Indien er antistoffen aangemaakt worden neemt men nu aan dat men levenslang beschermd is tegen de symptomatische vormen van hepatitis B infectie en chronische infectie.

• Hepatitis B vaccin schema

(Engerix B10 ® ~16.81 € - Engerix B 20® en Hbvax Pro® ~ 30 €)

– Schema: IM M0 – M1 – M4-12 – Snel schema: D0 – D7 - D21 – D365

• Hepatitis A en B schema

(Twinrix Ad® hep B en 720IE hep A ~54 €- Twinrix Junior ® ~41 €)

– Zelfde schema als hierboven: steeds 2 vaccins voor vertrek!!! Twinrix bevat slechts 720 E hep A

Hep. B-Vaccinatie wordt aanbevolen: •

de vaccinatie-indicatie hangt in de eerste plaats af van risicogedrag, ook van reisbestemming, reisduur en reisfrequentie

(1) voor personen die dikwijls op reis zijn in Azië, Latijns Amerika en Afrika evenals personen die er langer dan 3-6 maanden doorbrengen, • en zeker voor kinderen die ginds verblijven (besmetting via direct of indirect contact met mondslijmvlies, oogbindvlies en huidwondjes) = horizontale transmissie (2) voor reizigers die • (a) mogelijk seksuele contacten hebben, • (b) mogelijk medische en/of tandingrepen dienen te ondergaan; of • (c) door hun activiteit (gevaarlijke sporten, avontuurlijke trekking) meer risico lopen op een trauma en dus op een medische verzorging in een ziekenhuis in minder goede hygiënische omstandigheden (3) hepatitis B vaccinatie • is verplicht voor personen met een beroepsrisico (medisch & verzorgend personeel), • maakt ook deel uit van de basisvaccinatie van zuigelingen, kinderen en adolescenten in België.

Onvolledige schema’s • Gouden regel: Elk vaccin telt • Bv hepatitis A en B reeds 2 gekregen, maar geen 3e : nu 3e geven betekent schema is vervolledigd! • Voor hepatitis B best titerbepaling 4-8 weken na laatste vaccinatie: >10 IU ~ levenslange immuniteit • Hepatitis A slechts 1 gegeven een aantal jaar geleden: 1 booster is voldoende (titerbepaling na 1e injectie heeft geen nut)

Non-responders • Na volledig schema hep B volgt best een titerbepaling (4-8 weken erna) • Indien titer < 10 IU is: – opnieuw schema herhalen (0-1-6 maanden) met hep B of met hep A-B vaccin en herhalen titerbepaling na 4-8 weken – ofwel 2 injecties 1 links en 1 rechts en herhalen na 2 maand en herhalen titerbepaling na 4-8 weken

BUIKTYFUS

25-11-2015

BUIKTYFUS

Buiktyfusvaccins en schema’s • Typhim® en Typherix® inactivated ~ 22,36€ • Schema: SC 1-malig – booster na 3 jaar • Kinderen vanaf 2 jaar

• Vivotif ® ~ 17,85 € • Schema: oraal D0 – D3 – D6 nuchter – booster na 3 jaar • Kinderen vanaf 5 jaar

Doeltreffendheid en werkingsduur ongeveer dezelfde : 50-70 % bescherming gedurende 3 jaar ook de kostprijs ongeveer dezelfde Werkt niet tegen “paratyfus”

• vaccinatie tegen buiktyfus is vooral aangeraden voor reizen langer dan 3 weken naar het Indisch subcontinent • vaccinatie tegen buiktyfus kan overwogen worden voor avontuurlijke reizen in slechte hygiënische omstandigheden in tropische of subtropische landen of voor migranten en hun kinderen die terugkeren naar hun land van herkomst op bezoek bij familie of vrienden.

HONDSDOLHEID

Rabiesvaccinschema • Rabies Sanofi-Pasteur® ~35 € en Rabipur® ~46.60 € • Schema: IM D0 – D7 - D21-28 • •

voor reizigers is dit voldoende – levenslang ‘boostable’ – post exposure: 2 vaccinaties nog nodig voor reizigers is dit voldoende – levenslang ‘boostable’

• Gevaccineerden postexposure: 2 vaccinaties nog nodig D0- D3 - geen immunoglobuline antiserum nodig • Ongevaccineerden post-exposure: 5 vaccins op 4 weken tijd, samen met Ig antiserum op D0 zie website ITG of WIV – neem steeds contact met WIV Brussel

• Kinderen vanaf 1 jaar •

Bij voorschrift terugbetaald

MENINGOKOKKENMENINGITIS

MENINGOKOKKEN ACWY MENINGITIS

Waar? • Meningitisgordel en Mekka pelgrims – andere landen risico van grootteorde in het Westen Wanneer? • Seizoen Subsaharan Afrika : eind dec, begin januari tot eind juni, zelden begin juli • Umrah - Hajj andere periode elk jaar – 2015 – eind september - oktober Wie? - Reizigers met nauw contact met lokale bevolking (openbaar vervoer nemen, overnachten in lokale hostels, migranten die naar hun land van herkomst

of langer dan 4 weken reizen - Pelgrims naar Umrah en Hajj enkel (niet voor gewone reizigers naar Saoudie-Arabië)

reizen en bij familie overnachten)

Meningokokkenvaccin ACW135Y • Nimenrix ® vierwaardig ~55 € Geconjugeerd vaccin Vanaf de leeftijd van 1 jaar (uitzonderingen zijn mogelijk)

•

Mencevax & Menveo niet meer beschikbaar

•

5 jaar geldig

EUROPESE TEKENENCEFALITIS

• overgebracht door teken - Waar? http://www.zecken.de/index.php?id=502

te vinden via www.itg.be

Tekenbeet-encefalitis • Bij wandelen in de natuur in de risicogebieden (scouts – schoolreis…) • Aanwezig op struiken en grassen • Aangetrokken door menselijke warmte • Laten zich vallen op huid of kleren en kruipen naar een huidplooi om zich daar vast te hechten • Check huid na wandeling • Tekenbeet-encefalitis te voorkomen door vaccinatie • Ziekte van Lyme - Borrelia ook overdracht door tekenbeet (komt overal ter wereld ook voor in de Ardennen): er is geen vaccin – wel behandeling antibiotica • African Tick Bite Fever (oostelijk en zuidelijk Afrika): behandeling antibiotica

TBE: Hoe zich beschermen? • DEET 30-50% op niet bedekte delen van de huid – permethrine op kledij • Kousen over broekspijpen trekken • Huid regelmatig op teken controleren Lyme ÍÎTBE • Vaccin beschikbaar

Tekenbeet-encefalitis vaccin • FSME junior® (0.25ml) van 1-16j prijs ~29,60€ • FSME Adult® (0.5ml) prijs ~34,50€ • Schema: M0 – M1-3 – M9-12 • Versneld schema: D0 – D14 – M5-12 • Booster na 3 jaar en erna om de 5 jaar

Medasso / ITG Gezondheidsadviezen voor reizigers Uitgave 2014-2015 Medasso / IMT Conseils de santé pour voyageurs Edition 2012-2013

Dichtbijreizen OF er-even-tussenuit-reizen

2015

JAPANSE ENCEFALITIS

JAPANSE ENCEFALITIS • Ernstige virale ziekte • overgebracht door muggen die steken van zonsondergang tot zonsopgang • Muggenpreventie is essentieel (muggennet en kledij en repellent) • Seizoenaal in sommige delen van Azië bv Thailand Vietnam Laos Cambodja van mei tot oktober (zie kaart – www.reisgeneeskunde.be ga naar ‘ziekten en vaccinaties’ en dan jap enc)

• Vaccin beschikbaar

Preventie Japanse encefalitis • Reizigers naar endemische gebieden moeten in de eerste plaats gewezen worden op het belang van antimugmaatregelen zoals voor malaria (de muggen steken overwegend tussen zonsondergang en zonsopgang)

VACCIN = Ixiaro® : prijs ~ 83.30€ • Schema: IM D0 – D28 • 1e booster na 12-24 maand: vóór volgend risico op blootstelling of indien continu risico na 12 maand • 2e booster na 6 j ten vroegste – misschien 10 j

• De indicatie voor de vaccinatie blijft beperkt: • reizigers die minstens 3-4 weken rondtrekken op het platteland in endemisch gebied, die in de dorpen en op boerderijen logeren, vooral in gebieden waar natte rijstvelden zich nabij varkenskwekerijen bevinden. • Deze vaccinatie moet eveneens voorgesteld worden aan personen die gaan wonen in endemische gebieden, zelfs indien ze in de stad wonen.

Wat na deze info te hebben ingewonnen? Wat is nodig en wat niet? • Malariapreventie nodig of niet • Vaccinaties: – Verplichte vaccinaties: Gele Koorts –

meningokokkenmeningitis (Hajj) – cholera (stempel) – Basisvaccinaties: DTPa Polio hep B MMR – Aangeraden reisvaccinaties: hep A/B buiktyfus rabies TBE Japanse encefalitis cholera meningokokkenmeningitis

• Andere adviezen of risico’s reizigersdiarree, SOA/HIV, hoogte, ongevallen, DVT/PE, dengue, chikungunya, bilharzia, worminfecties, huidproblemen …

2014

Medasso / ITG Gezondheidsadviezen voor reizigers Uitgave 2014-2015 Medasso / IMT Conseils de santé pour voyageurs Edition 2012-2013

REIZIGERSDIARREE

Reizigersdiarree preventie • “Boil it, cook it, peel it or forget it” Niet altijd makkelijk op te volgen

• Vóór het eten de handen wassen • Vermijd rauw of onvoldoende gekookt of gebakken voedsel (zeevruchten) • Vermijd kraantjeswater, ijsblokjes en ijskrem • Water ontsmetten door koken, waterfilter of met chloortabletten

Reizigersdiarree behandeling zie schema www.reisgeneeskunde.be

• Voldoende vocht en zout innemen om uitdroging te voorkomen (ORS®) • Eventueel ‘transitremmer’ Imodium® of loperamide – zonodig gecombineerd met AB • Afhankelijk van de ernst start een antibioticum (AB) (op voorschrift van de arts)

– Fluoroquinolone 1 dag – Azithro voor ZO Azie, kinderen en zwangeren

Dit schema is enkel te gebruiken op reis (noodbehandeling). Gebruik het niet na de terugkomst in België, maar raadpleeg dan steeds uw arts!

1 dag in 80 %

HUIDINFECTIES

En zonneblootstelling, wondjes, ….

SOA

DENGUE & CHIKUNGUNYA

Handout ITG

DENGUE • Dengue is een virale ziekte • Overgebracht door stedelijke muggen die overdag steken (= DEET overdag).

• Geeft koorts, hoofd- en spierpijnen, is meestal

milde ziekte, kan af en toe ernstiger verlopen (iets frequenter als men een 2e x besmet wordt). • Enkel paracetamol – nemen voor koorts en pijn (geen aspirine of anti-inflammatoir medicijn) – bloedingsrisico) • Grootste risico Zuidoost Azië, Caraïben en Midden- en Zuid-Amerika – minder in Afrika • Interactieve map waar dengue gevallen voorkomen http://www.healthmap.org/dengue/index.php

Andere Knokkelkoorts CHIKUNGUNYA

SCHISTOSOMIASE

SCHISTOSOMIASE

Bilharziose = Schistosomiasis Zwemmen en waden in zoet water – ook rafting etc. via de huid

met kinderen op reis als zwangere op reis

Zie brochures http://www.itg.be/itg/Uploads/MedServ/ Bondig samenvattende powerpoints worden aangemaakt

Andere mogelijk te bespreken onderwerpen • Bezoek tandarts; oogarts, gynecoloog, … • reisziekte /wagenziekte, zeeziekte….. • vliegtuigreizen: jet lag, aëro-otitis /sinusitis • problemen van hoogteziekte • Contraceptie • Diepe veneuze trombose • duiken • met chronische ziekte op reis Info http://www.itg.be/itg/Uploads/MedServ/medassouitgave-2014-2015.pdf

• •

Zie brochure http://www.itg.be/itg/Uploads/MedServ/nhoogte.pdf Bondig samenvattende powerpoint wordt aangemaakt

Hoogteziekte • Mogelijk vanaf boven de 2000m – 25% >3500m en 45% >5000m (slaaphoogte) La Paz – Leh – Cusco – Quito • Voldoende vochtinname en 1ste dag het rustig aan doen • Acclimatiseren op 1500-2000m - enkele dagen • Symptomen: hoofdpijn, misselijkheid, braken, slapeloosheid, duizeligheid, moeheid,… • Rust nemen, zeker niet verder stijgen of snel afdalen (-500m minstens) • Preventief of bij symptomen: Acetazolamide (Diamox®)

•

Bondig samenvattende powerpoint wordt aangemaakt

• •

Zie brochure http://www.itg.be/itg/Uploads/MedServ/NTUBERCUL.pdf Bondig samenvattende powerpoint wordt aangemaakt

• •

Zie brochure http://www.itg.be/itg/Uploads/MedServ/NDVT.pdf Bondig samenvattende powerpoint wordt aangemaakt

Geniet van de trip(voorbereiding)! • Fons Van Gompel [email protected] • Ula Maniewski-Kelner [email protected]