Totale heupprothese Afdeling orthopedie
mca.nl
Inhoudsopgave
Waarom is een totale heupprothese nodig?
3
Uw voorbereiding op opname en operatie
5
Laatste controle voor de operatie
7
De dag van de operatie
8
De operatie
9
Verder herstel na ontslag
11
Complicaties 12 Controle 13 Antibiotica uit voorzorg
14
Oefeningen voor thuis
14
Uw vragen
17
Notities 18
Colofon Redactie:
afdeling orthopedie
afdeling communicatie
Opmaak:
vormgeving MCA
Oplage:
300 / 1e druk
Druk:
Ricoh
Artikelnummer:
107005 / 2015.02
Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting. 2
In overleg met uw orthopedisch chirurg krijgt u binnenkort in Medisch Centrum Alkmaar (MCA) een totale heupprothese, oftewel een nieuwe heup. Een totale heupoperatie is geen kleinigheid. Voor een goed verloop van de ingreep én voor vlot herstel is het belangrijk dat u zich goed op de ingreep voorbereidt. In deze folder vindt u daarom uitleg over wat u voor, tijdens en na de operatie kunt verwachten.
In een fotoverhaal op onze website
ontstaat rechtstreeks contact tussen
vindt u ook uitgebreide uitleg over
de botten. Dit veroorzaakt pijn en
de gang van zaken bij een totale
ontstekingsverschijnselen. We spreken
heupoperatie. U vindt het fotoverhaal
dan van een versleten heup, oftewel
op mca.nl/heupprothese. Voor een
artrose van de heup (coxartrose).
goede voorbereiding vragen we u om ook dit fotoverhaal goed door te lezen.
Waarom is een totale heupprothese nodig? De heup Het heupgewricht is een kogelgewricht dat bestaat uit een heupkop op het bovenbeen en een heupkom in het bekken. Beide zijn bedekt met een laag kraakbeen. Dit is glad en verend weefsel dat er in combinatie met gewrichtsvocht voor zorgt dat de kop soepel beweegt in de kom. Als het kraakbeen minder van kwaliteit wordt en slijt (artrose), dit
Heupgewricht met de heuphals
gebeurt meestal bij het ouder worden,
(dijbeenhals) en het bovenbeen (dijbeen) 3
Totale heupprothese
Klachten bij een versleten heup Een versleten heup kan de volgende klachten veroorzaken: • pijn in de lies, bilstreek en zijkant van het bovenbeen: soms straalt de pijn uit naar het been • moeite met het draaien en buigen van de heup(en) • pijn: mogelijk wordt u hier ’s nachts wakker van • stijve heup(en) na lang zitten of liggen Deze kop en kom worden in het bot van Wordt u in het dagelijks leven (ernstig)
uw dijbeen en bekken vastgeklemd, of
door uw klachten beperkt? En heeft
met cement vastgezet (zie afbeelding).
u geen baat (meer) bij fysiotherapie en/of andere niet-operatieve
Verschillende soorten protheses
behandelingen? Dan kunt u in overleg
Afhankelijk van uw klachten en situatie
met uw orthopedisch chirurg een totale
krijgt u in overleg met uw orthopedisch
heupoperatie overwegen. De kop en kom
chirurg een zogenoemde gecementeerde
van de heup worden dan vervangen door
of ongecementeerde heupprothese. Een
een totale heupprothese.
ongecementeerde prothese wordt het vaakst geplaatst. Ook zijn er verschillende
Wat is een totale heupprothese?
operatietechnieken mogelijk. Via een
Een heupgewricht bestaat uit een
snede in uw bil/bovenbeen of via een
heupkop en -kom die precies in elkaar
snede aan de voorzijde van de lies (MIA).
passen. Een heupprothese bestaat ook
Uw orthopedisch chirurg bespreekt met
uit een heupkop (op een steel) en een
u welke techniek in uw geval het meest
heupkom (zie afbeelding).
geschikt is. Het uitgangspunt is dat u de rest van uw leven plezier heeft van uw nieuwe heup en dat er geen nieuwe ingrepen nodig zijn.
4
Ongecementeerde heupprothese Bij een ongecementeerde heupprothese worden de kom en de kop op de steel klemvast in het bot geslagen. Door het wat ruwe oppervlak van de kop en kom groeien deze goed in het bot vast. Gecementeerde heupprothese Bij een gecementeerde heupprothese wordt in het bekken ruimte gemaakt voor een kunststof kom. De versleten heupkop wordt vervangen door een keramische of metalen kop. De steel van deze kop wordt
Röntgenfoto’s van de geplaatste totale
in het bovenbeen geplaatst. De steel én
heupprothese
de kom worden met cement vastgezet. Uw voorbereiding op opname en operatie Anesthesie Als u geopereerd wordt, brengt u meteen na uw afspraak met de orthopedisch chirurg een bezoek aan het inloopspreekuur van de polikliniek anesthesiologie. U heeft daar een voorbereidend gesprek met een anesthesioloog. Dit is een medisch specialist op het gebied van verdoving en narcose (anesthesie). De anesthesioloog bespreekt met u: • uw gezondheidstoestand • welke anesthesie u krijgt: algehele 5
Totale heupprothese
anesthesie (narcose) of regionale
nodig ook nog een recept mee voor
anesthesie (plaatselijke verdoving met
andere pijnstillers.
een ruggenprik) • eventuele aanpassing van uw medicijnen rond de operatie • informatie over niet eten en drinken (nuchter zijn)
Wat neemt u mee naar het ziekenhuis? U neemt het volgende mee naar het ziekenhuis: • legitimatiebewijs • zorgverzekeringspas
Meer informatie over anesthesie vindt u in de brochure ‘Goed voorbereid op uw
• alle medicijnen (met verpakking) die u thuis gebruikt
operatie’. U krijgt deze brochure op de
• slippers
polikliniek anesthesiologie mee.
• comfortabele stevig aansluitende schoenen waar u goed op kunt lopen
Afdeling opname Aansluitend op uw bezoek aan de anesthesioloog gaat u naar de afde-
(geen hakken) • elleboogkrukken (of rollator als u gewend bent om die te gebruiken)
ling opname. U wordt op de wachtlijst geplaatst en ingepland voor de operatie.
Wij adviseren u om kostbaarheden zoals
U krijgt een indicatie van de wachttijd. Als
sieraden thuis te laten. Het ziekenhuis is
bekend is wanneer u geopereerd wordt,
bij verlies of diefstal niet aansprakelijk.
krijgt u telefonisch bericht van de afdeling opname over de definitieve datum, het
U neemt zelf elleboogkrukken of een
tijdstip van de operatie en waar u zich
rollator mee
kunt melden.
Na de operatie loopt u eerst met 2 elleboogkrukken of een rollator. U neemt deze
Haal pijnstillers in huis
bij uw opname zelf mee. De fysiotherapeut
Het kan zijn dat u na de operatie thuis nog
in het ziekenhuis stelt de elleboogkrukken
pijn heeft. Wij raden u daarom aan om
of de rollator op de juiste hoogte voor u
voor de operatie de pijnstiller Paracetamol
af. Ook legt de fysiotherapeut uit hoe u
(500 mg) in huis te halen. Deze is
met de krukken of rollator loopt. U kunt
verkrijgbaar bij uw drogist of apotheek.
elleboogkrukken of een rollator lenen bij
Bij ontslag uit het ziekenhuis, krijgt u zo
een thuiszorgwinkel bij u in de buurt.
6
Bekijk ook het filmpje op onze website
thuissituatie met u, checkt eventuele
Op onze website www.mca.nl/operatie
bijzonderheden rond uw verzorging en
vindt u een filmpje over de algemene
u krijgt uitleg over uw opname op de
gang van zaken rond een operatie. U ziet
afdeling orthopedie. Ze controleert verder
geen details van de operatie zelf, maar
of uw gezondheid het nog steeds toelaat
wel wat u bewust op de operatieafdeling
dat u geopereerd wordt. Zo is het onder
meemaakt.
andere belangrijk dat u geen wondjes en/ of een infectie heeft. Bij twijfel vraagt de verpleegkundige de zaalarts om advies.
Laatste controle voor de operatie
Zo nodig wordt nog een röntgenfoto van uw heup gemaakt.
Ziekenhuisapotheek U heeft zo’n 3 tot 7 dagen voor
Patient Reported Outcome Measures
de operatie een afspraak met
(PROM’s)
een apothekersassistent van de
Omdat er bij u binnenkort een
ziekenhuisapotheek (huisnummer 042).
heupprothese wordt geplaatst, krijgt u
De apothekersassistent registreert
te maken met de zogenaamde PROM’s,
in de computer welke medicijnen u
Patient Reported Outcome Measures.
(eventueel) gebruikt. Alle artsen die bij uw
Dit is een vragenlijst waarmee het
behandeling betrokken zijn, zijn zo goed
behandelingsresultaat wordt gescoord.
op de hoogte van uw medicijngebruik. Wilt u alle medicijnen die u gebruikt
Wat betekent dit voor u?
meenemen in de originele verpakking?
Op het moment dat u op de wachtlijst bent geplaatst voor een heupprothese,
PAS-gesprek
gaat u langs het opnamebureau. Zij
Na het bezoek aan de ziekenhuisapotheek
vragen uw emailadres. Indien u zelf niet
heeft u op de afdeling orthopedie
over een emailadres beschikt, kunt u het
(249) een zogenoemd PAS-gesprek
emailadres van een van uw kinderen of
(poliklinisch anamnesegesprek).
van iemand in uw familie of vriendenkring
Dit is een opnamegesprek met een
opgeven. Op dit emailadres ontvangt
verpleegkundige. Zij bespreekt
u een link, waarmee u online de
uw medische voorgeschiedenis en
vragenlijsten kunt invullen. Weet u niet 7
Totale heupprothese
hoe dit werkt, vraag dan aan iemand in uw
De dag van de operatie
omgeving om u te helpen. Op de dag van de operatie meldt u zich Op 3 momenten wordt u gevraagd een
bij de receptie van MCA. De portier wijst
vragenlijst in te vullen. U krijgt de eerste
u de weg naar de afdeling EOK (electieve
vragenlijsten voor de operatie, de tweede
opnamekamer), huisnummer 240. U heeft
vragenlijsten 3 maanden na de operatie
eerst een kort opnamegesprek met een
en de laatste vragenlijsten 1 jaar na de
verpleegkundige. U kunt dan eventuele
operatie. De vragenlijsten voor de operatie
veranderingen in uw gezondheidssituatie
vult u in het ziekenhuis in. Dit gebeurt op
doorgeven en al uw vragen nog
de dag van het PAS-gesprek. Dit is een
stellen. Ná de operatie komt u op de
verpleegkundig opnamegesprek dat een
verpleegafdeling orthopedie 240 of 249
paar dagen voor de operatie plaatsvindt.
te liggen.
De vragenlijsten die u na de operatie invult krijgt u per email.
Een verpleegkundige bereidt u voor op
Het is van groot belang dat u de
de operatie
vragenlijsten ook daadwerkelijk invult,
De verpleegkundige bereidt u voor op
aangezien we met uw informatie in staat
de operatie. Ze meet uw bloeddruk en
zijn de kwaliteit van de zorg te verbeteren.
temperatuur, u krijgt een operatiejasje aan
Het ziekenhuis is trouwens ook verplicht
en u krijgt zogenoemde premedicatie. Dit
om deze informatie te registreren. Dit
zijn meestal 2 tabletten Paracetamol en 1
kan alleen met uw medewerking, die we
tablet Temazepam waar u wat slaperig van
zeer op prijs stellen. Uw privacy wordt
wordt.
gewaarborgd. Voorbereiding op de holding Voor meer informatie over de PROM’s
Als u aan de beurt bent, brengen een
kunt u kijken op:
verpleegkundige en een medewerker
http://www.orthopediealkmaar.nl/
van patiëntenvervoer u naar de holding.
praktische-informatie
Dit is de voorbereidingsruimte van de operatiekamer (OK). Op de holding wordt u verder voorbereid op de operatie. Uw persoonlijke en medische gegevens
8
worden gecontroleerd en u krijgt een
• verpleegkundigen
warme deken. U krijgt bovendien een
• de fysiotherapeut
infuus met antibiotica. Dit is om de
• de voedingsassistente
kans op een infectie na de operatie te
• de orthopedisch chirurg
verkleinen. Ook wordt in de holding het
• arts assistent (orthopeed in opleiding)
operatiegebied eventueel onthaard.
• verpleegkundig specialisten en physician assistants: dit zijn speciaal
Time-outprocedure
opgeleide verpleegkundigen of andere
Om vergissingen en fouten te voorkomen
zorgverleners die in samenwerking met
controleren we op vaste momenten voor,
de medisch specialist medische zorg
tijdens en na de operatie uw persoonlijke en medische gegevens. De controles
verlenen • medewerkers van het laboratorium
vinden volgens vaste voorschriften plaats. Bij elk controlemoment gaan
Het zal niet meevallen om ze uit elkaar te
telkens 2 of meer zorgverleners na of uw
houden of te onthouden wat ze vertellen.
gegevens kloppen én of het hele proces
Aarzelt u niet om iemand naar zijn naam
rondom uw ingreep volgens voorschrift
en functie te vragen. En vraag het gerust
en plan verloopt. Zij controleren onder
als iets niet duidelijk is of als u zich ergens
andere voor welke operatie u komt, aan
zorgen over maakt.
welke zijde u geopereerd wordt en de manier van verdoven die afgesproken is (bijvoorbeeld ruggenprik of algehele
De operatie
narcose). Op de afdeling zet de verpleegkundige die u op de operatie
U wordt geopereerd door een
voorbereidt een pijl op uw been die wijst
orthopedisch chirurg of een orthopedisch
naar de heup die geopereerd wordt.
chirurg in opleiding onder supervisie van
Dit wordt op de holding nog een keer
een orthopedisch chirurg. De operatie
gecontroleerd.
duurt ongeveer 1 tot 1½ uur.
Vraag gerust als iets niet duidelijk is
Na de operatie
U krijgt met veel verschillende
Op de wond zit een speciale pleister die
zorgverleners te maken, onder andere:
op de dag van uw ontslag verwijderd 9
Totale heupprothese
wordt. Het kan zijn dat u een drain heeft
Eerste dag na de operatie
gekregen. Dit is een slangetje voor de
Op de eerste dag na de operatie komt
afvoer van bloed en wondvocht. Ook
de zaalarts, verpleegkundig specialist
heeft u zo nodig een infuus en een
of physician assistant bij u langs. Verder
blaaskatheter. Dit is een dun slangetje
verwijdert de verpleegkundige het
voor de afvoer van urine.
slangetje voor het wondvocht, het infuus en de blaaskatheter. Als de pijn onder
Pijnbestrijding
controle is, wordt ook de eventuele PCA-
Voor goed herstel is het belangrijk
pomp afgekoppeld, meestal in de loop
dat de pijn draaglijk is zodat u goed
van de ochtend.
kunt doorademen en bewegen. U krijgt daarom behalve de pijnstillers
In beweging
Paracetamol en Indometacine zo nodig
U gaat ‘s morgens onder begeleiding van
een PCA-pomp. Met deze pomp kunt
een verpleegkundige uit bed en in een
u zichzelf een kleine dosis Morfine
stoel. Om de stand van de heupprothese
toedienen als u (meer) pijn krijgt. Heeft u
te controleren, wordt een röntgenfoto
desondanks (veel) pijn die niet draaglijk
gemaakt. Hierna start u onder begeleiding
is? Geef dit dan meteen door aan een
van de fysiotherapeut met oefeningen:
verpleegkundige. De verpleegkundigen
• u leert hoe u zelf veilig in en uit bed
vragen ook zelf elke dag een paar keer of en hoeveel pijn u heeft. U geeft een cijfer van 0 tot 10 aan uw pijn. Zo nodig gebruikt de verpleegkundige hiervoor een soort liniaaltje.
kunt stappen • u leert hoe u in de stoel gaat zitten en weer opstaat • u leert lopen met de elleboogkrukken of rollator: als dat goed gaat, mag u al zelfstandig lopen
U kunt gerust zijn: de pomp is beveiligd zodat u nooit te veel Morfine kunt
Tweede dag na de operatie
toedienen. U kunt bovendien bij dit
De verpleegkundige helpt u zo nodig met
kortdurende gebruik tijdens uw opname
uw verzorging en legt u uit hoe u allerlei
absoluut niet verslaafd raken aan Morfine.
dagelijkse activiteiten (ADL) het beste kunt uitvoeren. Onder begeleiding van de fysiotherapeut breidt u de loopoefeningen
10
verder uit. U oefent de oefeningen die u thuis dagelijks moet doen (u vindt ze op de achterzijde van deze folder), u oefent
de operatie • een aanvraagformulier voor een röntgenfoto voor 6 weken na de operatie
op de hometrainer en u leert traplopen
• kaartje ‘Antibiotica uit voorzorg’
met krukken. U krijgt verder van de
• kaartje ‘Met een prothese op het
fysiotherapeut een verwijzing voor uw
vliegveld’
eigen fysiotherapeut mee. Derde dag na de operatie - naar huis Ontslaggesprek
Op de derde dag na de operatie
U heeft ’s middags een ontslaggesprek
controleert de zaalarts, verpleegkundige
met de verpleegkundige. U kunt dan
specialist of physician assistant de wond.
al uw eventuele vragen stellen en de
Ook de fysiotherapeut komt dan nog
verpleegkundige neemt de medicatie en
een keer bij u langs. U kunt dan al uw
leefregels voor thuis nog een keer met u
vragen nog stellen. Zo nodig doet u
door. U krijgt verder het volgende mee:
onder begeleiding nog een keer (alle)
• recepten voor medicijnen: onder
oefeningen. Als de wond droog is en als
andere voor anti-trombosespuitjes
het hele behandelteam tevreden is over
en pijnstillers. De verpleegkundige
uw herstel, mag u op de derde dag na de
overlegt met u of u uw eigen
operatie met ontslag. Als u niet naar huis
medicijnenrecept mee naar huis neemt
kunt, gaat u in overleg (tijdelijk) naar een
en deze inlevert bij uw eigen apotheek.
verpleeg- of verzorgingshuis.
Als u het makkelijker vindt kunt u ook
Houdt u er rekening mee dat u eventueel
het recept inleveren bij de poliklinische
langer in het ziekenhuis moet blijven. Dit
apotheek van MCA. Wel moet u uw
hangt af van uw herstel.
familie/bezoek de medicijnen voor u op laten halen bij de poliklinische apotheek (020). Houdt u er rekening
Verder herstel na ontslag
mee dat sommige voorgeschreven medicijnen niet geheel vergoed worden
Hechtingen
en u hiervoor moet betalen.
Uw eigen huisarts verwijdert na 10 tot 14
• een belafspraak voor 2 weken na OK
dagen de hechtingen. U maakt hier zelf
• een controleafspraak voor 6 weken na
een afspraak voor. 11
Totale heupprothese
Verzorging van de wond
Infectie
Het is belangrijk dat de wond schoon
Rond en/of na de operatie kunnen infecties
en droog blijft. De huid rondom de
optreden. Soms nog jaren na de operatie.
hechtingen kan er wat rood of geïrriteerd
Bijvoorbeeld doordat een infectie op een
uitzien. Als de hechtingen verwijderd zijn,
andere plaats in het lichaam zich verplaatst
wordt de wond meestal minder rood. De
naar de heupprothese.
meeste patiënten vinden het prettig om nog een pleister op de wond te dragen,
Trombose
zolang de hechtingen er nog in zitten. U
Bij trombose wordt een bloedvat
kunt gewone pleisters van de drogist of
afgesloten door een bloedprop. Dit kan
supermarkt gebruiken. U mag gewoon
in het geopereerde been voorkomen of
douchen, ook met de hechtingen. U mag
in de longen (longembolie). Om dit te
de eerste 2 weken niet in bad.
voorkomen, geeft u zichzelf thuis nog 4 weken lang dagelijks een injectie met het
Wanneer waarschuwt u het ziekenhuis?
bloedverdunnende medicijn Fraxiparine.
Neem contact op met de polikliniek
U start hier in het ziekenhuis al mee. U of
orthopedie:
uw partner leert dit tijdens uw opname
• als het wondgebied rood en gezwollen is
van een verpleegkundige. U krijgt
• als er vocht uit de wond komt
bovendien een folder met instructies mee.
Het kan zijn dat de wond na uw ontslag verzorgd moet worden door de thuiszorg.
Zenuwletsel
Dit wordt dan in het ziekenhuis voor u
Door druk op of rek van de zenuw
aangevraagd.
kunnen tijdens of vlak na de operatie uitvalsverschijnselen optreden. Dit gaat bijna altijd vanzelf weer over. Wel kan het
Complicaties
zijn dat uw herstel daardoor langer duurt.
De operatie en de herstelperiode
Nabloeding
verlopen meestal zonder problemen. De
Direct of enkele dagen na de operatie kan
kans is dus niet groot, maar houdt u er wel
er een bloeding optreden in het operatie-
rekening mee dat (een van) de volgende
gebied. Dit kan uw herstel wat vertragen.
complicaties kunnen optreden. 12
Beenlengte verschil
• bij koorts hoger dan 38,5ºC
Het komt soms voor dat het ene been na
• als de wond gaat lekken
de operatie iets langer is dan het andere
• als uw onderbeen dik, glanzend en
been. Soms ook wordt dit tijdens de
pijnlijk is
operatie met opzet gedaan, als dit nodig is voor een stabiele heup. In een enkel geval is een verhoging van de hak nodig
Controle
om het verschil te compenseren. Belafspraak: 2 weken na OK Heup uit de kom
Ongeveer 2 weken na de operatie wordt
Als het gewrichtskapsel na de operatie nog
u door ons thuis gebeld. U krijgt dan een
niet helemaal genezen is, kan de heupkop
kort gesprek met ons. Wij vragen u dan
uit de kom schieten (luxatie). Genezing van
hoe het met u gaat met het mobiliseren,
het kapsel duurt ongeveer 6 weken. Ook
hoe het gaat met de wond en de
daarna kan uw heup nog uit de kom schie-
eventuele pijn.
ten. Maar als u zich goed aan de instructies van de fysiotherapeut en verpleegkundige
Eerste controle: 6 weken na de operatie
houdt, is deze kans heel klein.
Ongeveer 6 weken na de operatie heeft u een controleafspraak met uw
Bij welke klachten waarschuwt u het
orthopedisch chirurg (in opleiding).
ziekenhuis?
Ongeveer een ½ uur voor uw afspraak laat
Het kan zijn dat uw heup en/of been de
u een röntgenfoto maken op de afdeling
eerste maanden na de operatie warm
radiologie van MCA. U krijgt hiervoor bij
aanvoelt en dikker is. U hoeft zich hier in
uw ontslag een aanvraagformulier mee.
principe geen zorgen over te maken. U hoeft hiervoor ook geen contact op te
Tweede controle: 1 jaar na de operatie
nemen. Dit verdwijnt na verloop van tijd
Een jaar na de operatie komt u voor
vanzelf. Neem bij (een van) de volgende
controle op het spreekuur van de
klachten wél contact op met de polikliniek
verpleegkundig specialist of phycisian
orthopedie:
assistant. Ook voor deze controle laat
• als u twijfelt over uw heup en/of (meer)
u eerst een röntgenfoto van uw heup
pijn krijgt
maken. 13
Totale heupprothese
U kunt hier uw vragen aan de orthopedisch chirurg noteren: Mag ik weer op mijn zij slapen? .......................................................................................................................................... Wanneer mag ik weer fietsen? ........................................................................................................................................ Wanneer mag ik weer autorijden? ............................................................................................................................... Andere vragen: ............................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................................
Antibiotica uit voorzorg
In en uit bed Slaap de eerste 6 weken op uw rug met
Het kan zijn dat uw heupprothese
een groot kussen tussen de knieën. Kom
geïnfecteerd raakt, ook jaren later nog.
bij voorkeur aan de niet-geopereerde kant
Om dit te voorkomen, is het belangrijk dat
in en uit bed.
u bij bepaalde behandelingen van tevoren antibiotica inneemt. Meer informatie voor
Uit bed
u én uw behandelaars vindt u op www.
• Ga eerst rechtop zitten
mca.nl/antibioticaprofylaxe.
• Verplaats het niet-geopereerde been naar de zijkant van het bed • Plaats het geopereerde been er vlak
Oefeningen voor thuis
naast (niet eroverheen!) tot u met de benen over de rand van het bed zit
Sla uw benen nooit over elkaar Zo voorkomt u dat uw heup uit de kom
• Let op dat de knie van het geopereerde been niet naar binnen draait
schiet: • sla uw benen nooit over elkaar, ook niet als u ligt • draai uw benen niet naar binnen
In bed • Ga op de rand van het bed zitten: dichtbij het hoofdeinde en bij voorkeur aan de niet-geopereerde kant
14
• Schuif iets naar achteren
voren en zet het geopereerde been
• Strek beide benen en til het
tussen de elleboogkrukken in. Verdeel
geopereerde been op het bed: gebruik
uw gewicht over het geopereerde been
daarbij zo nodig uw handen
en de elleboogkrukken (50% belast).
• Schuif het niet-geopereerde been er vlak naast (niet eroverheen!) • Herhaal dit net zolang tot u recht in bed ligt
Zet een stap met het niet-geopereerde been tot voorbij het geopereerde been • Loop met de rollator tussen uw handen in. Verdeel uw gewicht over het geopereerde been en de rollator
Zitten • Gebruik een stoel met armleuningen
U mag ook met uw elleboogkrukken of
• Ga met uw krukken of rollator met uw
rollator naar buiten. Houdt u er rekening
rug naar de stoel toe staan
mee dat een stoep of straat met bladeren
• Zet uw krukken wel in de buurt
glad kan zijn. Hoe ver u kunt en mag
• Zet eerst uw handen op de armleuningen
lopen, hangt af van uw conditie. Hoe dan
• Ga zitten, houd uw knieën iets uit elkaar
ook is een belangrijk uitgangspunt dat u
en zet uw voeten recht naar voren. (Sla
beter 2 keer een klein stukje kunt lopen
uw benen nooit over elkaar)
dan 1 keer (te) ver.
• Zet als u gaat staan eerst uw handen op de armleuningen
Trap op met 2 elleboogkrukken, waarvan 1
• Zet de voeten iets uit elkaar en ga staan
horizontaal dwars in de hand
• Pak daarna uw krukken of rollator
• Houd met de ene hand de leuning vast,
Lopen met elleboogkrukken of rollator
• Houd de tweede elleboogkruk
met uw andere hand de elleboogkruk U loopt na de operatie 4 weken met 2
horizontaal aan de buitenkant vast in de
elleboogkrukken of een rollator. Daarna
hand die ook de eerste elleboogkruk
loopt u nog 4 weken met 1 elleboogkruk.
vasthoudt (of geef deze aan degene die
U gebruikt deze kruk aan de niet-
met u meeloopt)
geopereerde kant. Volg daarbij de instructies hieronder goed op. • Houd uw hoofd rechtop • Zet de elleboogkrukken gelijktijdig naar
• Zet eerst uw niet-geopereerde been een trede omhoog • Zet uw geopereerde been en de kruk ernaast 15
Totale heupprothese
Trap af met 2 elleboogkrukken, waarvan
Volg daarbij deze instructies voor op- en
1 horizontaal dwars in de hand
afstappen goed op.
• Houd met uw ene hand de leuning
• Bent u rechts geopereerd? Ga dan voor
vast, met uw andere hand houdt u de elleboogkruk vast. • Houd de tweede kruk horizontaal aan de buitenkant vast in de hand die de eerste elleboogkruk vasthoudt (of geef deze aan degene die met u meeloopt) • Zet de elleboogkruk een trede lager • Zet de voet van het geopereerde been ernaast • Zet uw gezonde been ernaast
het opstappen ook aan de rechterkant van de hometrainer staan (en andersom). • Leg uw ene hand op het zadel, de andere op het stuur • Zet nu de voet van uw niet-geopereerde been op de trappen • Verplaats uw hand van het zadel naar het stuur en ga zitten • Zet daarna de andere voet op de trapper • U mag maximaal 3 keer 10 minuten per dag fietsen, zónder weerstand
Schoenen en sokken aantrekken Trek schoenen en sokken of kousen zittend aan. Houd de knieën gespreid. Buig met beide handen via de binnenzijde van de knieën naar de voeten. (Doe dit nooit via de buitenkant!)
• Til bij het afstappen de voet van uw geopereerde been van de trapper • Ga op de voet van het niet-geopereerde been op de trapper staan • Zet daarna de voet van uw geopereerde been op de grond. Houd daarbij de tenen van uw voet in de rijrichting
Iets van de grond oprapen
• Leg uw ene hand op het zadel
Raap in principe nooit zelf iets op van de
• Til de voet van uw niet-geopereerde
grond. Maar in geval van nood: steun met
been van de trapper en zet deze naast
1 hand op een tafel of stevige stoel. Zet uw
de andere voet (niet kruisen!). Steun
geopereerde been naar achteren met de
daarbij op het stuur en het zadel
voet naar buiten gedraaid. Buig nu naar voren om het voorwerp op te rapen.
Overleg bij uw eerste controle na 6 weken met uw orthopedisch chirurg wanneer u
Fietsen en hometrainer U mag de eerste 6 weken niet fietsen. U mag wel op een hometrainer oefenen. 16
weer gewoon mag fietsen.
Autorijden
Uw vragen
U mag de eerste 6 weken na de operatie niet autorijden. Overleg bij uw eerste
Met vragen over uw opname of de
controle na 6 weken met uw orthopedisch
operatie kunt u contact opnemen met de
chirurg of u weer kunt autorijden. U mag
afdeling orthopedie:
meteen na de operatie wel meerijden
• polikliniek orthopedie: op werkdagen
met anderen. Volg daarbij de volgende
van 08.30 tot 16.30 uur,
instructies voor het in- en uitstappen goed
telefoon 072 - 548 25 00
op: • Vraag of iemand het portier voor u openhoudt
• verpleegafdeling orthopedie (ook buiten kantooruren): telefoon 072 - 548 25 60
• Zet de stoel naast de bestuurder zover mogelijk naar achteren
Met vragen over uw oefeningen, kunt
• Ga met uw rug naar de auto staan
u contact opnemen met de afdeling
• Geef de elleboogkrukken of rollator
fysiotherapie. Dat kan op werkdagen van
over aan uw begeleider • Pak de rand van het portier met uw ene hand vast en ga vervolgens zitten
08.00 tot 16.30 uur, telefoon 072 - 548 36 00. Vraag naar uw fysiotherapeut. Hij of zij belt u dan terug.
• Zet zelf uw benen één voor één in de auto (niet kruisen!) • Ga eventueel op een plastic zak zitten. Dit glijdt en draait gemakkelijker • Vraag ook bij het uitstappen of iemand het portier voor u openhoudt • Zet uw benen weer één voor één uit de auto • Houdt u met uw ene hand vast aan de deur, met uw andere aan de stijl • Ga vervolgens staan en pak de elleboogkrukken of rollator van uw begeleider aan
17
Totale heupprothese
Notities ...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
18
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
19
Oefeningen voor thuis Driemaal per dag: • zittend op de stoel: - hakken-tenen: 10 à 15 keer - knieën buigen/strekken: 10 à 15 keer - knie heffen: 10 à 15 keer • 10 minuten fietsen op de hometrainer • zijwaarts lopen langs tafel of aanrecht, heen en terug • 10 keer knie heffen in stand met steun aan aanrecht en 1 elleboogkruk Tweemaal per dag: • buiten lopen: bouw dit in uw eigen tempo rustig op
Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar T 072 – 548 44 44
mca.nl
