TOTALE HEUPPROTHESE 1012

TOTALE HEUPPROTHESE 1012

Inhoudsopgave ALGEMEEN ....................................................................................... 3 Inleiding ................................................................................. 3 Heup ....................................................................................... 3 Meest voorkomende klachten .................................................. 3 Doel van de operatie ............................................................... 3 VOORBEREIDING .............................................................................. 4 Opnameplein .......................................................................... 4 De operatie ............................................................................. 5 Mogelijke complicaties ............................................................ 5 Thuissituatie/Nazorg .............................................................. 6 Nacontrole .............................................................................. 6 Leefregels en adviezen ........................................................... 6 Infectie ................................................................................... 8 DE OPNAME ..................................................................................... 9 Inleiding ................................................................................. 9 Dag van opname ..................................................................... 9 Dag van de operatie .............................................................. 10 Dag 1 na de operatie ............................................................. 11 Dag 2 na de operatie ............................................................. 12 Dag 3 na de operatie ............................................................. 12 Dag 4 na de operatie ............................................................. 13 FYSIOTHERAPIE.............................................................................. 14 Inleiding ............................................................................... 14 Fase 1 ................................................................................... 14 Fase 2 ................................................................................... 15 Fase 3 ................................................................................... 15 Fase 4 ................................................................................... 16 Zes weken na de operatie ..................................................... 16 Lopen met krukken ............................................................... 17 Traplopen ............................................................................. 17 Wat niet te doen ................................................................... 19 OVERIGE INFORMATIE .................................................................... 20 Seksualiteit na totale heupprothese ...................................... 20 Vervoer ................................................................................. 21 Bezoektijden ......................................................................... 21 Vragen .................................................................................. 21

ALGEMEEN

Inleiding

Binnenkort wordt u opgenomen in het Sint Franciscus Gasthuis in verband met een heupoperatie. Tijdens de ingreep vervangt de orthopedisch chirurg het beschadigde gewricht door een kunstgewricht.

Heup

Gewrichtsslijtage is een aandoening van de gewrichten die bij veel mensen voorkomt. In medische termen wordt dit arthrosis deformans genoemd of kortweg artrose. Artrose zit vaak in het heupgewricht. Slijtage tast de gladde kraakbeenlaag van het gewricht aan, waardoor de kraakbeenlaag helemaal kan verdwijnen. De gewrichtsvlakken glijden niet meer soepel langs elkaar. Hierdoor wordt bewegen moeilijker en pijnlijker.

Meest voorkomende klachten

De meest voorkomende klachten zijn:  Continue pijn in de lies uitstralend naar de bilstreek, het bovenbeen, de knie en soms het onderbeen;  Stijfheid van het gewricht;  Moeite met opstaan, ook wel startpijn genoemd;  Moeilijk kunnen lopen, bukken en traplopen.

Doel van de operatie

Als de slijtage zich voortzet, nemen de klachten toe. Medicijnen en fysiotherapie helpen dan meestal niet meer. Een operatie is vaak nog het enige alternatief. Vervanging van het heupgewricht door een kunstheup, totale heupprothese, is een veelvoorkomende operatie, waar heel veel mensen met een zogenaamde 'versleten heup' voordeel bij hebben. Een voordeel van de operatie is dat de pijn, die u voor de ingreep had, verdwijnt. Natuurlijk is het geopereerde gebied nog enige tijd pijnlijk, maar dat is vooral spier- en wondpijn.

3

VOORBEREIDING

Opnameplein

Voor uw opname meldt u zich bij het Opnameplein. Hier wordt u gezien door de intakeverpleegkundige, de apothekersassistent, en de anesthesioloog. Intakeverpleegkundige De intakeverpleegkundige neemt een vragenlijst, een zogenaamd verpleegkundige anamnese met u door, onder andere over uw gezondheidstoestand en uw thuissituatie. Als u zeventig jaar of ouder bent, dan worden uw voedingtoestand, risico op een delier (tijdelijke verwardheid met een lichamelijke oorzaak), fysieke beperkingen en valrisico gescreend. Medicijnen De apothekersassistent neemt het medicijngebruik met u door. Belangrijk is dat u bij bezoek aan het Sint Franciscus Gasthuis altijd een actueel medicijnpaspoort of uw medicatie in de originele verpakking bij u heeft. U haalt dit paspoort op bij de apotheek waar u bent aangesloten. Na het bezoek aan de anesthesioloog krijgt u een brief mee waarop staat welke medicatie u moet stoppen en met welke medicatie u mag doorgaan rond te operatie. Preoperatieve Screening Op de polikliniek Preoperatieve Screening (POS) krijgt u alle informatie die van belang is voor uw operatie. Er is aandacht voor de voorbereiding, soort narcose of verdoving en pijnbestrijding. Daarnaast bekijkt de anesthesioloog of u lichamelijk in staat bent om een operatie te ondergaan. U wordt lichamelijk onderzocht, soms is urine- of bloedonderzoek nodig en wordt een ECG (hartfilm) gemaakt. De anesthesioloog bepaalt samen met u welke medicatie u voor de operatie inneemt en waarmee u moet stoppen. Wat neemt u mee naar het Opnameplein?  Uw afsprakenkaart;  Een actuele medicijnlijst van uw eigen apotheek;  Ingevulde vragenlijst.

4

Het Opnameplein is van maandag tot en met vrijdag bereikbaar tussen 8.00 uur en 16.30 uur, via telefoonnummer 010 - 461 6410 of e-mail [email protected]. Fysiotherapie Kort voor de operatie krijgt u een uitnodiging om op de afdeling Fysiotherapie een bijeenkomst bij te wonen over oefeningen en fysiotherapie tijdens en na de opname en over uw functioneren na de operatie. Ook heeft u de gelegenheid om vragen te stellen. Het lopen en traplopen met behulp van krukken, of zo nodig een ander hulpmiddel, worden geoefend. Het is praktisch als u uw krukken en/of rollator meebrengt, zodat deze afgesteld kunnen worden op de juiste hoogte. De bijeenkomst duurt een uur en uw partner of familielid is van harte welkom.

De operatie

Bij de operatie aan uw heupgewricht vervangt de arts het aangetaste gewricht door een prothese. Er wordt een nieuwe kom, steel en kop geplaatst. De kop en de kom passen precies in elkaar. De prothese wordt, net als het eigen gewricht, op zijn plaats gehouden door het gewrichtskapsel en de spieren. Om het heupgewricht te kunnen bereiken, maakt de orthopedisch chirurg een snede aan de zijkant. Vervolgens moet hij het gewrichtskapsel openen om de kop uit de kom te kunnen halen. In het heupgedeelte van het bovenbeen plaatst de orthopedisch chirurg een titanium steel met een kop. In het bekken wordt een kom geplaatst. Als de gewrichtskop in de kom is gezet, kunnen de spieren en de operatiewond weer gehecht worden.

Mogelijke complicaties

 Een infectie van de heupprothese of het gebied er omheen;  Luxatie. De kop van de kunstheup schiet uit de kom. Wanneer dit gebeurt, is dit meestal in de eerste drie maanden. U dient zich daarom streng aan de bewegingsinstructies, adviezen en regels te houden die u verderop in deze folder naleest;  Een nabloeding;  Beenlengteverschil;

5

 Trombose of longembolie. U krijgt tot zes weken na de operatie fragmin-injecties om dit te voorkomen. In het ziekenhuis leert u hoe u zichzelf moet injecteren.

Thuissituatie/Nazorg

Na uw operatie bent u geruime tijd beperkt in uw mogelijkheden. U moet gedurende zes weken met twee krukken of een rollator lopen en u mag drie maanden niet bukken. Het is van belang dat u van tevoren nadenkt over uw omstandigheden thuis, eventuele aanpassingen alvast doet en alvast hulp regelt. In de thuissituatie is het meestal handig om naast krukken ook de beschikking te hebben over een looprekje of een rollator. Thuiszorg is aan steeds strengere voorwaarden gebonden en kan dus niet altijd worden ingezet.

Nacontrole

De hechtingen worden na ongeveer veertien dagen verwijderd op de polikliniek Orthopedie. De verpleegkundige of, indien nodig, de arts controleert dan ook uw wond. U heeft diezelfde dag ook een afspraak bij de fysiotherapeut. Ongeveer zes weken na de operatie komt u terug bij uw behandelend arts op de polikliniek Orthopedie. Het is noodzakelijk contact op te nemen met de assistente van de behandelend arts als:  De wond gaat lekken;  Er viezigheid (pus) uit de wond komt;  De wond dik, rood en warm is en meer pijn doet;  Uw temperatuur boven de 38,5 graden stijgt;  U niet meer op uw been kan staan, terwijl dit van tevoren wel goed mogelijk was;

Leefregels en adviezen

Zoals eerder in de mogelijke complicaties genoemd, kan er een luxatie optreden. Om dit te voorkomen, moet u rekening houden met het volgende:  Niet over de negentig graden buigen, zie voorbeeld afbeelding op pagina 19. Dit betekent ook dat u de eerste zes weken uw eigen voeten niet mag wassen en geen kousen kunt aantrekken, zie voorbeeld afbeelding op pagina 19. U mag niet met de handen onder uw knieën komen;  U mag niet bukken, dus geen spullen van de grond oprapen;

6

 Houd uw benen iets gespreid. Dit betekent niet met de benen over elkaar zitten, en niet te dicht naast elkaar houden, een klein beetje met wijde benen gaan zitten, zie voorbeeld afbeelding op pagina 19;  In principe slaapt u de eerste twaalf weken op de rug. Als u toch een keer op uw zij wilt liggen dan mag dat, maar wel met een kussen tussen uw onderbeen en bovenbeen. Slapen in deze houding is onverstandig, omdat u niet weet wat u in uw slaap doet;  Wanneer u in of uit de stoel wilt stappen, zet dan het geopereerde been naar voren. Dit geldt ook voor op en van het toilet en in en uit bed, zie voorbeeld afbeelding op pagina 19;  De fysiotherapeut leert u traplopen. U kunt dit nog eens nakijken op de afbeeldingen op pagina 18;  Wilt u zich wassen, maar loopt u met krukken? Hang dan een plastic tasje aan uw arm waar uw benodigdheden in kunnen. Zo kunt u zich toch zonder hulp verplaatsen;  Als het mogelijk is, kunt u binnenshuis een rollator gebruiken. Als u een looprekje thuis heeft, dan is het handig om uw spullen te vervoeren in een fietsmandje of tasje dat u aan het rekje hangt;  De eerste twee weken zo min mogelijk lopen om de wond rust te geven. Daarna mag u het lopen rustig uitbreiden, zoals de fysiotherapeut u verteld heeft.  Wanneer u onder de douche gaat, is het aan te raden om dit staand te doen of zittend in een hoge stoel (tuinstoel). Een antislipmat in de douche is veilig;  Verwijder voor het douchen de pleister;  Douche kort één keer per drie dagen, anders wordt de wond te week en geneest deze niet goed;  Spoel de wond na het douchen na met lauw water om de zeepresten te verwijderen;  Laat de wond / hechting drogen aan de lucht;  Breng hierna een schone pleister aan op de wond;  Als de hechtingen verwijderd zijn, kunt u weer gewoon douchen zoals u gewend bent;  Doe geen zware huishoudelijke taken, zoals stofzuigen en ramen zemen;  Het toilet, het bed en uw stoel moeten vanaf de grond ongeveer vijftig centimeter hoog zijn. In de meeste gevallen 7

is voor op het toilet een verhoging nodig, die kunt u lenen bij de thuiszorg. Bij het intakegesprek krijgt u hiervoor een briefje mee.

Infectie

Bij een heupprothese blijft de kans op infectie altijd bestaan. Als u in de toekomst een ingreep moet ondergaan moet u altijd beschermd worden met antibiotica, om infecties te voorkomen. U moet uw huisarts, tandarts of specialist van tevoren inlichten als:  Tanden en/of kiezen getrokken moeten worden;  U een wortelkanaalbehandeling krijgt;  U een operatie of een andere ingreep moet ondergaan. U krijgt hiervoor een formulier mee dat u altijd moet bewaren.

8

DE OPNAME Inleiding

U wordt opgenomen op de afdeling orthopedie, omdat u een heupprothese krijgt. Dit deel van de folder geeft u duidelijkheid over wat u kunt verwachten tijdens de opname. Dit is een algemene richtlijn. In overleg met uw arts is het mogelijk dat er van deze richtlijn wordt afgeweken.

Dag van opname Als u de dag vóór de operatie wordt opgenomen:  U wordt verzocht zich om 19.00 uur te melden op de afdeling Orthopedie, waarna het opnamegesprek plaatsvindt;  Na het opnamegesprek volgt bloedafname en wordt gecontroleerd of u wondjes heeft;  U wordt verzocht de zaal of kamer alleen te verlaten in overleg met de verpleegkundige. Het is mogelijk dat de orthopeed nog bij u langs wil komen;  's Avonds na het bezoekuur krijgt u een microlax, deze wordt rectaal toegediend en dient ervoor om het onderste deel van de darmen leeg te maken. Als u op de dag van de operatie wordt opgenomen:  U wordt verzocht een dag vóór de operatie tussen 8.00 en 15.00 uur contact op te nemen met de afdeling Orthopedie over hoe laat u zich op de afdeling Orthopedie moet melden;  U heeft een recept voor een microlax meegekregen. Deze dient u de avond vóór de operatie te gebruiken, om het onderste deel van de darmen leeg te maken;  Er vindt een opnamegesprek plaats. Hierna volgt bloedafname en wordt gecontroleerd of u wondjes heeft; Wat neemt u mee als u opgenomen wordt?  Deze folder;  Uw eigen medicatie in de originele verpakking;  Ruimzittende nachtkleding;  Ochtendjas;  Goedzittende pantoffels, geen slippers;

9

 Goedzittende instapschoenen. Houdt er rekening mee dat uw voeten dikker zijn na de operatie;  Ruimzittende onderbroeken;  Toiletspullen, inclusief shampoo;  Lege tas voor het vuile wasgoed;  Makkelijke kleding voor na de operatie als u weer uit bed komt;  Krukken of een ander hulpmiddel als dit met u is afgesproken door de fysiotherapeut.  Lange schoenlepel;  Helping hand, een soort lange knijper die als verlengstuk van uw arm gezien kan worden.

Dag van de operatie Nuchterbeleid Op de dag van uw operatie gelden de volgende regels:  Operatie voor 12.00 uur ’s morgens, dan mag u niet meer eten na 24.00 uur ’s nachts;  Operatie na 12.00 uur ’s morgens, dan mag u om 06.00 uur ’s morgens twee beschuitjes met jam, zonder boter, en een kopje thee. Geen melkproducten;  Tot twee uur voor de operatie mag u water of thee drinken.  U mag niet roken gedurende zes uur voor de operatie. Het niet opvolgen van bovenstaande voorschriften kan betekenen dat uw operatie niet doorgaat!  Een eventueel kunstgebit of plaatje, bril, contactlenzen, piercings, oorbellen en sieraden moet u voor de operatie verwijderen. We raden u aan kostbare spullen thuis te laten;  Kunst- of gelnagels en nagellak, ook blanke op vingers en tenen moeten worden verwijderd;  U zorgt dat u gedoucht bent en geen lotions, parfums, makeup en dergelijke gebruikt;  Ruim voor u opgeroepen wordt voor de operatie moet u zich ontkleden en krijgt u een operatiejasje aan, zodat u op tijd klaar bent;  Als u opgeroepen wordt krijgt u een tablet dat een rustgevende werking heeft en twee paracetamol tabletten om alvast de pijnbestrijding te starten. Vervolgens wordt u 10

 







 

naar de voorbereidingskamer gebracht, waar een infuus ingebracht wordt en waar u een ruggenprik krijgt. Op de operatiekamer wordt een urinekatheter ingebracht; Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Daar worden uw bloeddruk en andere functies regelmatig gecontroleerd; U heeft een infuus en in de wond zit meestal een drain die het bloed en het wondvocht afvoert. Als het kan, krijgt u een deel van uw eigen bloed weer terug via het bellovacsysteem. Hierbij vangt een reservoir via een drain uw bloed op, dit krijgt u via een infuus terug; Als u terug bent op de afdeling worden regelmatig diverse controles uitgevoerd om uw lichamelijke toestand in de gaten te houden; De verpleegkundige belt de eerste contactpersoon die door u is opgegeven om door te geven dat u op de afdeling terug bent. De verpleegkundige geeft geen medische gegevens door. Bezoek mag pas tijdens de bezoekuren langskomen; Het is belangrijk dat u tijdig en regelmatig aangeeft hoe u zich voelt en of u pijn heeft. Standaard krijgt u vier keer per dag medicatie tegen de pijn. Als u ondanks deze pijnmedicatie nog veel pijn heeft, krijgt u extra pijnmedicatie toegediend in de vorm van een injectie of een zetpil. Geef pijnklachten op tijd aan, omdat deze dan adequater te bestrijden zijn. Het doel is u zo pijnvrij mogelijk te houden. Als u te lang wacht met vragen, duurt het langer voordat de medicijnen werken. Eten en drinken na de operatie gaat in overleg met de verpleegkundige; U krijgt om 17.00 uur een injectie toegediend die trombose voorkomt (Fragmin).

Dag 1 na de operatie

Uw blaaskatheter wordt verwijderd; U verzorgt zich op bed met behulp van de verpleging; Als u een wonddrain heeft, wordt deze verwijderd; Het verband op de heup wordt gecontroleerd en zo nodig wordt de wond opnieuw verbonden. Als u een druk/rekverband (spica) om de heup heeft, dan blijft deze een paar dagen zitten om wondlekkage te voorkomen;  Er wordt bloed afgenomen;    

11

 U krijgt op vaste tijden uw (pijn)medicatie;  Uw infuus wordt verwijderd als u voldoende eet en drinkt en als uw bloeduitslagen goed zijn;  De fysiotherapeut komt u behandelen. U begint met oefeningen op bed;  Er wordt een röntgenfoto van uw heup gemaakt;  U gaat voor de eerste keer uit bed, mits uw toestand dit toelaat;  Drie keer per dag wordt uw pijnscore bijgehouden, maar ook nu geldt: geef pijnklachten op tijd aan;  U krijgt om 17.00 uur een injectie toegediend die trombose voorkomt (Fragmin). Daarbij krijgt u uitleg van de verpleegkundige, zodat u het de volgende dag zelf kunt.

Dag 2 na de operatie

 U verzorgt zichzelf op bed met behulp van waskommen, daarbij krijgt u hulp van de verpleging bij de onder- en achterkant van het lichaam;  Het verband op de heup wordt gecontroleerd en zo nodig wordt de wond opnieuw verbonden;  U komt uit bed onder leiding van de verpleegkundige;  U gaat starten met lopen onder begeleiding van de fysiotherapeut met een looprekje, krukken of rollator. Als de fysiotherapeut toestemming geeft, mag u met een loophulpmiddel naar het toilet lopen;  U wordt verzocht vanaf nu geen nachtkleding meer te dragen overdag, u draagt gemakkelijk zittende kleding;  U dient zichzelf om 17.00 uur de fragmin-injectie toe onder begeleiding van de verpleegkundige;  U krijgt op vaste tijden uw (pijn)medicatie.  Als u heel voorspoedig herstelt bereiden wij uw ontslag voor de volgende dag alvast voor en mag u soms al op de 3e dag na de operatie naar huis;

Dag 3 na de operatie

 U verzorgt zichzelf in de wasruimte. U krijgt hulp bij de onder- en achterkant van het lichaam;  Er wordt bloed afgenomen;  Het verband op de heup wordt gecontroleerd en zo nodig wordt de wond opnieuw verbonden; 12

 U komt voor langere tijd uit bed. De fysiotherapeut gaat met u lopen met een looprekje of krukken en oefent, indien nodig, traplopen;  U krijgt op vaste tijden uw (pijn)medicatie;  U dient zichzelf om 17.00 uur de fragmin-injectie toe onder begeleiding van de verpleegkundige;  Als uw herstel het toelaat, bereiden wij uw ontslag voor de volgende dag voor en als u heel voorspoedig herstelt mag u soms al deze dag naar huis;  Ontslagcriteria zijn: o Zelfstandig en veilig in/uit bed, lopen, naar toilet gaan en indien nodig traplopen; o Geen of minimale wondlekkage; o Geen andere complicaties.  De verpleegkundige overhandigt u de ontslagpapieren, neemt ze met u door en geeft indien mogelijk antwoord op uw vragen.

Dag 4 na de operatie

 U verzorgt zichzelf in de wasruimte. U krijgt hulp bij de onder- en achterkant van het lichaam;  U komt het grootste deel van de dag uit bed, wel gaat u regelmatig even rusten, ook als u al thuis bent;  Vóór ontslag controleren wij uw wond en verbinden deze opnieuw als dat nodig is;  De fysiotherapeut komt voor de laatste keer met u oefenen met lopen en eventueel traplopen;  U krijgt op vaste tijden uw (pijn)medicatie;  Als de wond niet lekt, dan mag u vanaf nu douchen;  Als u deze nog niet in huis heeft kunt u pleisters kopen bij de Poli-Apotheek van het Sint Franciscus Gasthuis of bij uw eigen apotheek. Deze pleisters worden niet vergoed door de verzekering;  Medicatie krijgt u via de Poli-Apotheek van het Sint Franciscus Gasthuis mee naar huis of u krijgt een recept mee.  Als uw familie u ophaalt, dan kunnen zij vanuit de Centrale Hal op de begane grond een rolstoel meenemen om u hiermee naar beneden te vervoeren. Het is niet toegestaan om hiervoor een rolstoel van de afdeling te gebruiken;

13

 Als vervoer voor u is besteld, dan brengt de verpleegkundige u naar de Centrale Hal van het ziekenhuis. Hier wordt u opgehaald door een rolstoelbus, die u naar huis brengt.  De orthopeed schrijft een overdracht aan uw huisarts. Deze sturen we direct op aan de huisarts. Soms verloopt de revalidatie zeer voorspoedig en mag u al op dag twee of drie met ontslag naar huis.

FYSIOTHERAPIE Inleiding

Meestal begint u de eerste dag na de operatie onder begeleiding van de fysiotherapeut met oefeningen op bed. Het doel van deze oefeningen is het stimuleren van de doorbloeding van uw benen, het verbeteren van het gevoel in uw spieren en de beweeglijkheid van uw heup. U moet altijd wel goed opletten dat uw heup niet verder buigt dan negentig graden. In deze folder leest u over de verschillende fasen en de daarbij behorende oefeningen. In enkele gevallen is nabehandeling door de fysiotherapeut gewenst bij u in de buurt.

Fase 1

Oefeningen voor de eerste dag na een totale heupoperatie: Oefening 1 Uw voet optrekken en wegduwen. Zo vaak mogelijk. Oefening 2 Uw bovenbeenspieren aanspannen en uw knieholte in het bed duwen. Zo vaak mogelijk. Oefening 3 Uw bilspieren aanspannen en deze net iets optillen. Zo vaak mogelijk.

14

Oefening 4 Uw been buigen in uw heup en knie vanuit platte rugligging, waarbij de voet over het bed richting uw bil schuift. Maak de onderlaag zo glad mogelijk. Drie keer per dag, tien keer. Oefening 5 Vanuit rugligging uw been met gestrekte knie zijwaarts over het bed schuiven en weer terug. Drie keer per dag, tien keer. Daarnaast dient u twee keer per dag 30 tot 45 minuten plat op uw rug te liggen.

Fase 2

Als het oefenen goed gaat, mag u onder begeleiding van de verpleging even uit bed en in de stoel zitten. Het uit en in bed gaan, gaat met behulp van een looprekje. Als u opstaat vanuit de stoel en bij het gaan zitten in de stoel, moet u de armleuningen gebruiken en het geopereerde been vooruit steken, zie voorbeeld afbeelding op pagina 19.

Fase 3

Als u zich goed voelt en er zijn geen complicaties, wordt gestart met het oefenen van het lopen met een loophulpmiddel. Dit is doorgaans de tweede dag na de operatie. Meestal is dit eerst met een looprekje en later met elleboogkrukken of rollator. Afhankelijk van de situatie kunt u ook nog andere loophulpmiddelen gebruiken. Meestal mag u hierbij gewoon op uw been staan.

15

Fase 4

In deze fase volgt het ontslag uit het Sint Franciscus Gasthuis. Wij streven ernaar om dit plaats te laten vinden op de vierde dag na de operatie. Afhankelijk van de situatie kan dit ook eerder of later zijn. Vanuit fysiotherapeutisch gezichtspunt gelden de volgende criteria voor ontslag:  U kunt veilig en alleen lopen met een goed loophulpmiddel. Indien nodig en toegestaan, kunt u ook veilig traplopen;  U kunt zelfstandig de beschreven oefeningen uitvoeren;  U voldoet aan de medische en verpleegkundige criteria. In de regel is er thuis geen fysiotherapie meer nodig. Als dat wel nodig is, dan hoort u dit van de fysiotherapeut of specialist en krijgt u een verwijzing en overdracht mee.

Zes weken na de operatie

In overleg met de fysiotherapeut breidt u de oefeningen uit. Hierbij zijn de volgende oefeningen mogelijk:  Oefening 4 en 5 U voert deze ook de eerste zes weken na de operatie op dezelfde manier uit. Vier keer per dag twaalf keer. Vanaf twee weken na de operatie:  Oefening 6 U staat rechtop met steun van de armen op aanrecht, tafel of hoge stoelleuning. Dan spreidt u om de beurt de linker- en de rechtervoet ongeveer 25 centimeter zijwaarts uit. Let er hierbij op dat de tenen recht naar voren blijven wijzen. Twee keer per dag tien keer per been.  Oefening 7 U staat rechtop met steun van de arm aan de niet geopereerde zijde op het aanrecht, tafel of hoge stoelleuning. U trekt nu om de beurt de linker- en de rechterknie op tot het bovenbeen horizontaal is. Twee keer per dag tien keer per been.

16

Lopen met krukken

U dient met krukken, rollator of een looprekje te lopen, zoals u dat geleerd heeft van uw fysiotherapeut. De eerste zes weken loopt u met twee krukken of rollator. Bij de controle, na zes weken, hoort u van de arts wanneer en hoe u mag afbouwen. Als u met één kruk mag lopen, dan neemt u deze kruk aan de niet geopereerde zijde. Vanaf het moment dat de hechtingen zijn verwijderd, mag u buiten gaan lopen. U begint met kleine stukjes van vijf minuten en dit mag u, op geleide van pijn en zwelling, met een paar minuten per dag uitbreiden. Boodschappen doen, mag pas na zes weken. U mag alleen traplopen als u daarvoor toestemming heeft gekregen van uw arts en/of fysiotherapeut in het ziekenhuis. Anders mag u de eerste zes weken geen traplopen.

Traplopen Trap op

Eerst stapt u met het niet geopereerde been op de hoger gelegen traptrede, vervolgens trekt u het geopereerde been en de stok bij. Dit herhaalt u tot u boven bent.

Trap af

Eerst plaatst u de stok een trede omlaag, vervolgens zet u het geopereerde been naast de stok, hierna zet u het niet geopereerde been erbij.

17

Zitten

Tijdens het gaan staan of gaan zitten steunt u hooguit licht op het geopereerde been. Hierbij schuift u het geopereerde been recht naar voren en strekt u de knie. U mag uw benen niet over elkaar plaatsen. Gaat u niet zitten op een stoel, toilet of bed dat lager is dan uw kniehoogte. Dit voorkomt dat u verder buigt in de heup dan negentig graden.

Opstaan en gaan zitten

Steek eerst uw geopereerde been recht vooruit, gebruik dan uw armen om rechtovereind recht te komen.

Iets oprapen

Ondersteun uw lichaam met één arm. Kniel dan neer op de knie van het geopereerde been.

18

Wat niet te doen Niet verder dan negentig graden voorover buigen. Niet met uw benen over elkaar zitten en niet op een stoel zonder leuningen zitten. Niet voorover buigen bij het zitten. Niet naar uw voeten reiken door extreem door uw heup te buigen en uw onderbeen naar buiten te draaien. Niet naar uw voet reiken door uw benen te kruisen

19

OVERIGE INFORMATIE Seksualiteit na totale heupprothese

De meeste heupaandoeningen geven een pijnlijke beperking van de functie van het heupgewricht. Het uitstrekken, draaien en spreiden van de heup gaat moeilijker en is soms pijnlijk. Deze bewegingsbeperkingen van de heup zijn ook van invloed bij het vrijen. Na de plaatsing van de totale heupprothese is na een paar weken de pijn helemaal weg. Het bewegen gaat weer soepel en het sluiten, draaien en spreiden van de benen is weer mogelijk. De eerste drie maanden na de operatie heeft u nog een aantal beperkingen in bewegingen:  U mag uw benen niet over elkaar slaan;  U mag uw heupen maximaal negentig graden buigen;  U mag uw benen zeker niet naar binnen draaien;  Het spreiden van uw benen is in de eerste weken nog licht beperkt tot ongeveer veertig graden;  U moet voorzichtig zijn omdat het nieuwe gewrichtskapsel nog niet gevormd is en uw heup uit de kom kan gaan bij geforceerde bewegingen en zeker bij het naar binnen draaien van uw been. In de weken daarna neemt de beweeglijkheid langzaam toe. Toch moet u nog voorzichtig zijn met draaien en spreiden van de benen, bewegingen die de meeste mensen tijdens het vrijen maken. U kunt met een gerust hart vrijen. U moet wel van tevoren even goed nadenken bij het draaien en spreiden van de heup. Wanneer u dat met zorg en overleg doet, kan er niets gebeuren. U kunt dan rustig in rugligging vrijen of een andere positie kiezen, bijvoorbeeld zittend. Zijligging raden we af, omdat dan de benen te gemakkelijk over elkaar slaan of wegglijden. Na verloop van tijd wordt de beweging in uw heup steeds soepeler, het gewrichtskapsel steviger en u voelt uw heup bijna niet meer. U moet er rekening mee houden dat het spreiden van de heup nooit meer is zoals vroeger, dus licht beperkt. Spreiden tot zestig graden is geen probleem. U mag uw heup nooit naar binnendraaien. Als u aan deze zaken denkt, kunt u zonder problemen vrijen. Bij enige twijfel kunt u altijd uw arts raadplegen.

20

Vervoer

U mag niet met het openbaar vervoer reizen en niet autorijden. Meerijden in de auto mag, maar alleen in beperkte mate. Gebruik hierbij zoveel mogelijk een ruime en hoge auto en zet de stoel zover mogelijk naar achteren. U mag pas zelf autorijden na ongeveer drie maanden en als u de krukken niet meer nodig heeft. Overlegt u dit met uw behandelend orthopeed

Bezoektijden

Uw bezoek is iedere dag welkom van 15.30 tot 16.30 uur en van 18.30 tot 20.00 uur. In het weekend is er een extra bezoekuur van 11.00 tot 12.00 uur. Wel moeten werkzaamheden, zoals fysiotherapie, ongehinderd kunnen doorgaan.

Vragen

Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u op werkdagen tussen 8.00 en 16.00 uur telefonisch contact opnemen met de polikliniek Orthopedie, via telefoonnummer 010 - 461 6270. Voor dringende zaken buiten kantooruren kunt u telefonisch contact opnemen met de verpleegafdeling Orthopedie, via telefoonnummer 010 - 461 6317. De volgende telefoonnummers zijn voor u van belang:  Afdeling Fysiotherapie, via telefoonnummer 010 - 461 6027  Opnameplein, via telefoonnummer 010 - 461 6410 of e-mail [email protected].

April 2015

21