TOLLE LEGE. Neem en lees je Bijbel. Uw woord is een lamp voor mijn voet (Ps. 119:105)

TOLLE LEGE Neem en lees je Bijbel

Uw woord is een lamp voor mijn voet (Ps. 119:105)

11

TOLLE LEGE Neem en lees je bijbel Over omgaan met de bijbel

Deze gemeenteschets is een uitgave van:

Gereformeerde Bijbelstudiebond (GBb)

Bond voor Gereformeerde Jongerenverenigingen (BGJ)

Herziene uitgave mei 2010

4

INHOUD

DE BIJBEL: GODS LIEFDESBRIEF VOOR JOU5 bijbelstudie voor jongeren 12 tot 16 jaar .......................5 Verliefd ................................................................5 De Bijbel, Gods liefdesbrief........................................6 De Bijbel is een bijzonder boek ...................................7 Hoe lees ik de Bijbel? ...............................................8 AANWIJZINGEN VOOR DE LEIDER/LEIDSTER.................... 10 Route A .............................................................. 10 Route B .............................................................. 13 DE BIJBEL: EEN BIJZONDER BOEK Bijbelstudie voor jongeren 16+.................................. 14 Mogelijke werkwijzen ............................................. 14 Het bijzondere ..................................................... 15 Openbaring.......................................................... 16 Kritiek op de openbaring ......................................... 17 DE BIJBEL IS GODS WOORD Bijbelstudie voor volwassenen................................... 20 De Bijbel is Gods woord........................................... 21 Kritiek op de Bijbel................................................ 22 Kritiek op de inhoud............................................... 22 2 Timoteüs 3:13 - 4:3 ............................................. 23 Kritiek op de omvang van de Bijbel............................. 25 Het lezen van de Bijbel ........................................... 26 De leesbril van Peels .............................................. 27

Gesprekspunten voor gemengde groepen...................... 28 Gebruikte en te gebruiken literatuur ......................... 29 Bijbelrooster........................................................ 30 Te zingen liederen ................................................. 30

bijbelstudie voor jongeren van 12-16 jaar

5

DE BIJBEL: GODS LIEFDESBRIEF VOOR JOU

Bijbelstudie voor jongeren 12 tot 16 jaar J.H. Bollemaat, Camerlinkstraat 32, 7721 EK DALFSEN J.H. Doornbos, Schermerhornstraat 98, 8015 PM ZWOLLE

VERLIEFD Laten we eens aannemen dat jij tot over je oren verliefd bent. Je hebt een heel leuk meisje gezien. Overdag heb je vlinders in je buik, ’s avonds op bed denk je aan haar en ’s nachts droom je over haar. Je bent verliefd. Je hebt alleen één probleem: jij weet niet of zij ook weet dat jij verliefd op haar bent. Je weet ook niet of zij ook op jou verliefd is. Wat moet je nou? 1. Wat zou jij doen? Noem twee mogelijkheden en deel dit met je buurman/-vrouw. Er zijn veel mogelijkheden om dit probleem op te lossen. Je kunt haar een brief schrijven. Dan schrijf je dat je voor haar iets voelt wat je bij geen enkel ander meisje voelt: jij bent nooit uit mijn gedachten. Je kunt schrijven dat je wenste haar schooltas te zijn;


6

dan was je altijd bij haar. Maar wanneer jouw brief bij haar komt, ligt er zoveel andere post en ze vergeet jouw brief! Gelukkig, je kunt haar natuurlijk ook bellen. Helaas ze zit net naar een leuk tv-programma te kijken en ze denkt: ‘Wie er nu ook belt. ik neem niet op.’ Ten einde raad koop je een roos. Met pijnlijke kriebels in je buik en zweet in je handen schraap je alle moed bij elkaar en belt bij haar aan. Hoe is het mogelijk, ze heeft net een nieuw computerspelletje en daar zit nogal wat lawaai bij: zij hoort de bel niet. Je belt nog een keer en nog eens, maar ten slotte neem je de roos maar mee naar huis. Een paar weken later hoort het meisje via via dat jij wel wat in haar zag. ‘Dan had hij dat ook wel eens mogen laten merken. Ik was elk dag thuis,’ zegt ze.

De Bijbel, Gods liefdesbrief De Bijbel kun je wel een liefdesbrief van God noemen. De HEER God houdt van jou. Daarom schreef Hij een heel dikke liefdesbrief, de Bijbel. We lezen samen een gedeelte uit die liefdesbrief. Psalm 121: 1 Een pelgrimslied. Ik sla mijn ogen op naar de bergen, van waar komt mijn hulp? 2 Mijn hulp komt van de H E E R die hemel en aarde gemaakt heeft. 3 Hij zal je voet niet laten wankelen, hij zal niet sluimeren, je wachter. 4 Nee, hij sluimert niet, hij slaapt niet, de wachter van Israël. 5 De H E E R is je wachter, de H E E R is de schaduw aan je rechterhand: 6 overdag kan de zon je niet steken, bij nacht de maan je niet schaden. 7 De H E E R behoedt je voor alle kwaad, hij waakt over je leven, 8 de H E E R houdt de wacht over je gaan en je komen van nu tot in eeuwigheid.

2. Waaraan merk je dat het hier om liefde gaat? Zoek drie woorden die dat duidelijk maken. We gaan een ander stukje uit de liefdesbrief van God lezen. Amos 5:21-27 21 Ik heb een afkeer van jullie feesten, ik wijs ze af, jullie samenkomsten verdraag ik niet. 22 Ik schep geen behagen in de brand- en graanoffers die jullie mij brengen; de vetgemeste beesten van jullie vredeoffers keur ik geen blik waardig. 23 Bespaar mij het geluid van jullie liederen; de klank van jullie harpen wil ik niet horen. 24 Laat liever het recht stromen als water, en de gerechtigheid als een altijd voortvloeiende beek. 25 Israëlieten, hebben jullie mij die veertig jaar in de woestijn ooit zulke offers en gaven gebracht? 26 Nu zullen jullie de beelden die jullie zelf gemaakt hebben – je koning Sakkut en je sterrengod Kewan – met je mee moeten dragen, 27 want ik zal jullie in ballingschap voeren, tot voorbij Damascus. Dit zegt de H E E R , wiens naam is: God van de hemelse machten.


7

3. Wat valt je op, wanneer je dit gedeelte vergelijkt met Psalm 121? Past dit stukje wel in een liefdesbrief? Waarom wel? Ik hoop dat je nu ontdekt hebt dat God er alles aan doet om jou te bereiken. De vraag is nu: wat doe jij? De HEER God is op zoek naar jou (Openb. 3:20). Dat begon al voordat jij een woordje kon zeggen. Jij bent gedoopt. Toen zei die machtige God: ‘Ik zoek jou; Ik ben jouw Vader.’ Nu ben je ouder geworden. Je hebt nu vast en zeker wel een eigen bijbeltje. Gods liefdesbrief voor jou! Lees je Bijbel, bid elke dag, dat je groeien mag. Dat je relatie (verbond) met God groeien mag, want liefde kan niet van één kant komen (Gen. 3:9)! Weet je wat het mooiste is van het verbond met God? Je hoeft nooit bang te zijn, dat het ‘uit’ gaat! Je mag Gods brief daarom ook ’Boek van Gods verbond of van Gods trouw’ noemen.

De Bijbel is een bijzonder boek De Bijbel is geschreven in een periode van ongeveer 1500 jaar. Meer dan 40 verschillende schrijvers uit verschillende beroepen, eeuwen en culturen schreven een Beroepen van (of meer) boek(en) van de Bijbel. bijbelschrijvers: Toch is het een wonderlijke • koning eenheid. Van Genesis tot • visser Openbaring past alles goed bij • dichter elkaar. • dokter • boerenzoon Het meest bijzondere is, dat het • veehouder het Woord van God is (Ps.119:105• priester 112). 'Hé', zul je nu vragen, ’hoe • wetgeleerde kan dat nou? De Bijbel is geschreven door mensen en ook Woord van God’? De bijbelschrijvers zijn op een heel bijzondere manier door de HEER God in dienst genomen. Zij moesten zijn Woord eerst aan de mensen vertellen (Jer.1:9-10), ook al vonden ze zelf dat ze dat niet konden. Ten slotte kregen ze de opdracht om alles op te schrijven (Openb. 1:11). Soms gebruikte de HEER een engel om aan de bijbelschrijver te laten zien wat opgeschreven moest worden (Openb. 1:1) en een andere keer stelt de bijbelschrijver een onderzoek in (Luc. 1:1-4). Altijd werden deze menselijke auteurs in hun schrijfwerk geleid door de Heilige Geest. Daarom is de Bijbel echt het Woord van God (2 Petr. 1:21).

Want nooit is profetie voortgekomen uit menselijk initiatief: mensen die namens God spraken werden daartoe altijd gedreven door de heilige Geest (2 Petr. 1:21).

4. Vind jij dat jij op je bijbeltje zuiniger moet zijn dan op een ander boek? Bekijk je eigen bijbeltje eens goed.


8

Hoe lees ik de Bijbel? Wanneer je in de Bijbel gaat lezen, is het goed om op een paar zaken te letten. 1. openheid 2. verwachting 3. gehoorzaamheid 1. Openheid Het is belangrijk dat je bij het bijbellezen jezelf openstelt voor de inhoud. Wanneer jij plichtmatig een gedeelte leest, houd je jezelf voor de gek. Je leest dan helemaal niet! Neem de tijd voor het bijbellezen. Je openstellen voor de Bijbel betekent tegelijk je afsluiten voor andere zaken. Kun je bijbellezen met je walkman op of je radio aan? 5a. Schrijf voor jezelf op wat je eraan kunt doen, om je echt open te stellen voor Gods Woord. 5b. Vergelijk jouw antwoord met dat van je buurman/vrouw. Kies samen de beste manier uit en spreek af hoe je ermee aan de slag gaat. 2. Verwachting Denk nog even terug aan het begin van dit hoofdstukje. Je krijgt een liefdesbrief in handen. Wat verwacht je van zo’n brief? Ga je die lezen met een houding van: nou vooruit maar, ik zal hem wel lezen? Of lees je zo’n brief alsof het een reclamefolder is? Even ‘koppensnellen’, want er zal toch wel niets voor mij bij zijn? Vul maar aan. Een liefdesbrief lees je toch zittend op het puntje van je stoel en je weet het zeker: zij bedoelt mij. Kijk, dat is zij nou ten voeten uit… Dat zij daaraan denkt… Naar zo’n brief kijk je uit! Ga zo bijbellezen. Neem de houding aan van: wat heeft de HEER God mij nu te zeggen? Laat je aanspreken door Hem. Verwonder je erover dat Hij dit allemaal aan jou vertelt. Hoe is het mogelijk! 6.

Lees in een groepje (of alleen) één van de volgende bijbelgedeelten en schrijf op wat de HEER hierin aan jou wil vertellen. 1. 2. 3. 4. 5.

Genesis 2:18-25 Exodus 13:3-10 2 Kronieken 28:1-8 Johannes 3:16-18 1 Tessalonicenzen 4:13-18

3. Gehoorzaamheid Wie de Bijbel leest, moet weten wat hij doet. Je leest het Woord van God. God die heilig en groot is. Hij is de Schepper van alles. Dat maakt jou en mij heel klein. Wij zijn zondige mensen. Vergeet nooit Gods heiligheid (Openb. 4:8-11).


9

De Bijbel is niet zomaar een interessant boek. Je kunt nooit vrijblijvend de Bijbel lezen (Jes. 55:11). 7. Bespreek samen Jesaja 55:1-13 met name de verzen 3, 6, 8, 11. Wat leer je hieruit over God en over zijn Woord? De Bijbel is de openbaring van God. Wanneer God gezwegen had, zouden wij geen enkel woord over God kunnen zeggen. God moet Zich aan ons bekend maken en dat heeft Hij gedaan. Deze openbaring is genoeg voor ons. Daaruit leer je God kennen. Wij geloven in deze God en alleen deze God belijden wij. Andere ‘openbaringen’ komen hiervoor niet in aanmerking. De HEER God wil dat wij Hem gehoorzamen: geloven én doen wat Hij zegt in zijn Woord.

ARTIKEL 7 NGB De volkomenheid van de Heilige Schrift Wij geloven dat deze Heilige Schrift de wil van God volkomen bevat en voldoende leert al wat de mens moet geloven om behouden te worden. Daarin heeft God uitvoerig beschreven op welke wijze wij Hem moeten dienen. Daarom is het de mensen, zelfs al waren het apostelen, niet geoorloofd anders te leren dan ons reeds geleerd is door de Heilige Schrift; zelfs niet een engel uit de hemel, zoals de apostel Paulus zegt (Gal. 1:8). Het is verboden aan het Woord van God iets toe te voegen of daarvan af te doen (Deut. 12:32). Daaruit blijkt duidelijk dat wat daarin geleerd wordt, volmaakt en in alle opzichten volledig is. Men mag ook geen geschriften van mensen, hoe heilig de schrijvers ook geweest zijn, op één lijn stellen met de goddelijke Schriften, ook de gewoonte niet met Gods waarheid - want de waarheid gaat boven alles -; evenmin het grote aantal, de ouderdom, de ononderbroken voortgang in de tijden of de opvolging van personen, of de concilies, decreten of besluiten. Want alle mensen zijn uit zichzelf leugenaars (Ps. 116:11) en ijdeler dan de ijdelheid zelf. 8. In artikel 7 van de NGB wordt heel duidelijk gezegd dat de Bijbel voldoende leert om behouden te worden. Welke twee woorden uit dit artikel zeggen dat de Bijbel alléén voor ons geloof van belang is? 9. Maak in een groepje van 2-4 personen een stelling over wat de Bijbel is. Verwerk minstens twee dingen uit deze schets. Na 10 minuten ga je de stellingen bespreken.


10

AANWIJZINGEN VOOR DE LEIDER/LEIDSTER 1. Het is goed vooraf na te denken over de doelen die je met je groep wilt bereiken. Hieronder volgen enkele suggesties: • je bent onder de indruk van de Bijbel en je kunt dat uitleggen door te wijzen op zijn gezag, zijn doel, zijn eenheid en oudheid; • je beseft dat de Bijbel als Gods Woord ook aan jou gericht is en dat het het boek van Gods liefde is; • je praat over bijbellezen en constateert dat dat niet altijd gemakkelijk is; • door praten en denken maak je jezelf een betere bijbelleeshouding eigen, die gekenmerkt wordt door openheid, verwachting en gehoorzaamheid. 2. Wanneer je gewend bent om te beginnen met een korte bijbelstudie, kan dat ook prima. Neem dan bijvoorbeeld Psalm 121. Hij staat in de schets afgedrukt. De Heer omringt ons hele leven. Hij bewaart. Let eens op het woord bewaren in deze Psalm. Wat zou dit te zeggen hebben voor ons? 3. De schets kun je op verschillende manieren gebruiken. Hieronder volgen twee mogelijkheden: a. volg in hoofdlijnen de tekst en de opdrachten; b. neem de alternatieve, meer creatieve route.

Route A •

Bestudeer het geheel en maak in route A keuzes in wat je doet en wat je laat zitten, en eventueel ook in de volgorde! Als je alles wilt doen, heb je (vermoeden wij) zeker twee avonden nodig.

• •

Verliefd Beginnen met vraag 1. In tweetallen even over laten brainstormen. Vervolgens leest iedereen voor zichzelf het tekstblok.

• • •

•

De Bijbel is Gods liefdesbrief Vraag 2. Lees Psalm 121 samen, laat iemand hardop voorlezen. En stel vooraf de vraag die eronder staat. Praat over de drie gevonden woorden door, maak het maar concreet: ervaar jij dat ook zo? Wist jij dat dit ook voor jou geldt? Probeer hier te komen tot een stuk verwondering: wat schrijft de HEER ons toch mooie dingen. Dan ga je lezen en nog een keer lezen. Vraag 3. Amos 5 is een heel ander gedeelte van de liefdesbrief. Wij hopen dat het contrast goed aangevoeld wordt. Boosheid veroorzaakt door jaloersheid, onbeantwoorde liefde, bedrogen worden door degene met


•

11

wie je verkering had. Sommige jongelui zullen zich uitstekend kunnen voorstellen dat je dan boos wordt. Na de herkenningsfase ga je naar de verhouding tussen de Heer en het volk Israël. Duidelijk moet worden dat het in Amos door de mens, het joodse volk, wordt veroorzaakt. Probeer dit ook concreet te maken in het leven van vandaag, van de groepsleden. Laat ze eens voorbeelden noemen: wanneer zou God dit aan ons schrijven? Wanneer de groep hiervoor gemotiveerd is, kun je bijvoorbeeld ook nog naar de brieven van Christus aan de zeven gemeenten in Klein-Azië kijken. Bijvoorbeeld die aan Laodicea: ze zijn koud noch heet (Openb. 3:14-22). Geef een groepje eens de opdracht (of doe het als leider/ster) uit te zoeken wat dat betekent (dr. H.R. v.d. Kamp, Openbaring, Commentaar Nieuwe Testament 3 geeft praktische achtergrondinformatie). Extra aandacht voor het opmerken van die liefde kan bijvoorbeeld met het volgende stukje:

Merk jij iets van God? De HEER God houdt van jou. Hij wil een relatie (een verbond) met jou. Daarom schreef God een heel dikke liefdesbrief, de Bijbel (Ex. 31:18). Hij schrijft daar Wie Hij is. Kijk eens hoe Ik voor jou wil zorgen (Ex. 33:11)! Moet je eens zien wat Ik allemaal heb gemaakt. Weet je voor wie Ik dat allemaal heb klaargemaakt? Maar… jij leest liever andere lectuur. Een spannend boek, of een ontspannend stripverhaal. Dat lees je wel. Maar… die liefdesbrief van God, die ligt ook in jouw kamer. Lees jij die wel? Wees eens heel eerlijk… Heb jij die brief echt al een keer opengemaakt? Of ligt die nog ongeopend in je kamer? Ja, dan kun je wel zeggen: ik merk niets van God. God doet meer. Hij belt. Elke zondag luidt de kerkklok. Die klok roept: kom, kom, kom. Jij denkt: mijn bed is wel erg lekker, ik ga vanmiddag wel. (Heb.10:25). Of: je gaat wel, maar in de kerk zit je eerst je werk voor de catechisatie te leren en daarna denk je aan morgen. Morgen, dan heb ik die repetitie voor geschiedenis…. Jij denkt: ik merk niets van God. Ten slotte dacht God: Nu ga ik zelf. Hij kwam niet met een roos, maar via zijn Zoon Jezus Christus (Joh. 1:14). Christus liet op aarde zien wat het koninkrijk van God betekent. Zieken werden beter, blinden konden weer zien en doven gingen horen (Luc. 7:22-23). Maar de mensen geloofden niet in Hem en sloegen Hem aan het kruis. Nee, zij merkten niets van God. Totdat deze mensen stierven. Wat schrokken ze. Ze zagen: God! ’Ja’ zeiden ze toen, ‘hoe konden wij nu weten dat U er was. Had maar een brief geschreven,of gebeld, of was Zelf gekomen, maar wij hebben niets van U gemerkt’ (Mat. 25:11-13 en 40-46). Wat zal God dan zeggen?


•

•

•

•

12

De Bijbel is een bijzonder boek Een mogelijkheid is om als leiding hier al vragend de rol van een ongelovige aan te nemen om reacties te ontlokken: jongens, dat kan toch helemaal niet? Je maakt jezelf toch wat wijs? Hoe komen jullie erbij dat de Bijbel echt waar is? Waarom zou ik dat geloven? Het gaat dan om de vraag waarom de Bijbel geloofwaardig is. Je kunt ter voorbereiding voor argumenten te rade gaan bij art. 5 NGB (eventueel bij een toelichting van C. Bijl, Leren geloven, of C.G. Bos, Geloven en belijden). Je kunt daarnaast eventueel wijzen op het wonder van de schepping. Je kunt dit gedeelte afsluiten door de volgende opdrachten: Schrijf op een kartonnen kaartje 2 Petrus 1:21, versier het mooi, om dienst te doen als bladwijzer in de Bijbel. Aan de ene kant de tekst 2 Petrus 1:21 en aan de andere kant een door de verenigingsleden zelf bedachte toepasselijke kreet of de pictogrammetjes van het volgende punt. Als de boekenleggers klaar zijn, zou je ze kunnen (laten) plastificeren (boeklon). Vraag 4 kan aanleiding zijn voor een stuk bezinning in een gesprek. Is er een relatie tussen vorm en inhoud? Ter vergelijking: Islamieten gaan uiterst zorgvuldig met hun koran om, wassen eerst hun handen, leggen de koran nooit op de grond, zullen er nooit in schrijven, bewaren het op een ereplaats in de kast. Onze leeftijdsgroep gaat er waarschijnlijk zeer divers mee om. Hoe lees ik de Bijbel? We kijken samen kijken naar de leeshouding. Prof. Van Bruggen noemt bijbellezen, spraakles van de Heilige Geest krijgen. We reiken drie kernwoorden aan: openheid, verwachting en gehoorzaamheid. Je kunt ze uitgebreider met de vragen 5-8 aan de orde stellen. Je kunt het ook kort doen door de begrippen zelf neer te zetten, er even over door te praten, bijvoorbeeld aan de hand van vraag 5: zijn jullie open en verwachtingsvol en gehoorzaam als je de Bijbel leest? De jongelui moeten gaan begrijpen wat ermee bedoeld wordt. Dat het niet een vanzelfsprekendheid is dat je zo leest, maar dat het voortdurend oefening vraagt. Je zou vervolgens de begrippen kunnen laten visualiseren door pictogrammetjes te laten ontwerpen die een plek krijgen op de boekenlegger of bijvoorbeeld op A4 of A3-formaat (tijdelijk) opgehangen worden aan de muur van de vergaderruimte, of voor thuis waar ze hun persoonlijke bijbellezing en gebed (horen te) doen. Dat kan met potloden of stiften en papier, of met schaar en verschillende kleuren papier. Sommige verenigingsleden zijn verbazend handig met de computer, en de daarop aanwezige tekenprogramma’s en/of de scanner. Als je dit als huiswerk opgeeft, gebeurt dat door die specialisten op een soms indrukwekkende manier!


13

Route B

De start is nu ook het eerste deel van de schets: verliefd. Lees dit stukje en praat erover wat dit betekent. Liefdesbrief van God? Is dat niet een beetje raar? Kun je dat wel zeggen? Psalm 121 en Amos 5 komen vervolgens als uitwerkingen van die liefdesbrief aan de orde. De toelichting van hierboven is hierbij goed te gebruiken Vanaf dit punt verlaten we de schets en kiezen nu voor een variant! Geef de aanwezigen per twee een A4 (of iedereen een eigen blad, het ligt o.a. een beetje aan de groep die je hebt). De tekst 2 Timoteüs 3:16 en 17 wordt op het blad uitgewerkt. Hoe? Hierin de groep een beetje vrij laten, want dat levert meestal de origineelste resultaten op.

Tips: Je kunt het blad in de breedte nemen en een vouwnaad in het midden maken. Maak de bladzijde op alsof het een boek is. Op de linkerpagina zet je de tekst. Die tekst mooi opschrijven, bijvoorbeeld met gotische letters en kleuren. Laat elke eigenschap/ typering van de Bijbel een andere kleur krijgen. Op de rechterpagina wordt in de corresponderende kleur de betekenis van die eigenschap uitgelegd. De uitleg moet duidelijk en kernachtig zijn (eerst maar even in klad, dachten wij). Wat betekent dit voor jou? En snapt iemand die dit leest het? DE BIJBEL Elke schrifttekst is door God geïnspireerd en kan gebruikt worden voor onderricht, voor het weerleggen van dwalingen en fouten, voor de opvoeding tot een deugdzaam leven

dat betekent voor mij…

Laten ze er een mooi geheel van maken. Zorg voor voldoende tijd om kennis te nemen van elkaars werk! Kun je dit in de hal van de kerk hangen? Of krijgt het een plaatsje in de zaal waar de afsluiting van het thema plaatsvindt? Of kan het in de verenigingsruimte opgehangen worden? Probeer er iets mee te doen. Iemand die vrij snel klaar is, kan met de schets aan het werk. Laat die bijvoorbeeld nog een bijbelbladwijzer maken (zie instructie boven).

bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+

14

DE BIJBEL: EEN BIJZONDER BOEK

Bijbelstudie voor jongeren 16+ J.H. Bollemaat, Camerlinkstraat 32, 7721 EK DALFSEN J.H. Doornbos, Schermerhornstraat 98, 8015 PM ZWOLLE

MOGELIJKE WERKWIJZEN A.

Je kunt deze schets ‘gewoon’ bespreken.

B.

Je kunt de carrouselmethode gebruiken. De werkwijze staat hieronder beschreven: - verdeel de vereniging in groepjes (ongeveer 2-4 personen); - werk in ongeveer 45 minuten de schets door. Het gaat om het maken van een aantal stellingen. Zorg bij elke stelling ook voor een goede toelichting: waarom ben je ergens voor of tegen? De vragen zijn bedoeld om je te helpen bij het bedenken van een goede stelling. Je kunt dus het beste eerst de vragen bespreken; - na de pauze ga je volgens een carrousel te werk. Eén lid van de groep gaat met de stellingen naar een ander


-

-

C.

15

groepje. Daar verdedig je de stelling of je daagt de andere groep uit om een goed standpunt in te nemen naar aanleiding van de stelling; afhankelijk van de grootte van je vereniging ga je om de 15 minuten weer een groepje verder. Uiteindelijk kom je met het resultaat van je stellingen (heb je je stellingen staande kunnen houden?) weer terug in je eigen groep; je kunt centraal afsluiten door elke groep kort te laten reageren op de resultaten.

Maak een poster. 1. werk de schets door; 2. ontwerp in groepen van vier personen een poster; 3. de poster is bedoeld om in bushokjes op te hangen en moet duidelijk maken wat de Bijbel is; waarom de Bijbel gelezen moet worden; 4. een variant hierop is: kies als doelgroep de leden van de kerk (misschien kan de poster een plek krijgen in de hal van de kerk); 5. een combinatie van de doelgroep (punt 3 en 4) is wellicht nog leuker: je kunt dan - als het goed is verschillen zien in aanpak en presentatie; 6. geef ten slotte als groep een toelichting op je poster.

HET BIJZONDERE Kijk eens goed naar je Bijbel. Ik hoop dat jij het een heel gewoon boek vindt. Je leest er dagelijks in, je neemt hem mee naar de kerk en naar de bijbelstudie. Toch is de Bijbel een bijzonder boek. Dat begint al met de omvang. Je hebt eigenlijk niet één boek, maar een bibliotheek van 66 boeken voor je liggen. Let je op de ouderdom, dan is het goed om te weten dat je een bibliotheek van ongeveer 2000 jaar geleden voor je hebt. Wie leest er in de 21e eeuw nog in zo’n oud boek? De ontstaanstijd is niet minder bijzonder. Deze bibliotheek is in ongeveer 1500 jaar ontstaan! Hoe is het mogelijk! Wie heeft dit allemaal bij elkaar gebracht? De auteurs, schrijvers, zijn ook heel bijzonder: de een was koning, de ander boer en weer een ander visser. Wanneer je kijkt naar de verkoopcijfers en het aantal vertalingen, dan kun je alleen maar zeggen: dit is het meest verkochte boek ter wereld en ik ken geen ander boek dat in 1600 talen is vertaald. Misschien is het meest bijzondere wel dat die bibliotheek een onmiskenbare eenheid vormt. Hoe is het mogelijk! Alleen al deze bijzonderheden maken het voor ons interessant om deze bibliotheek beter te leren kennen. 1. Geef antwoord op de volgende vragen: a. Wat betekent de Bijbel voor jou? b. Welke namen worden er aan de Bijbel gegeven? Wat zeggen die namen van dit boek? c. Wat staat er in het christelijk geloof centraal? d. Maak hiervan een stelling.


16

OPENBARING In de vorige paragraaf is het meest bijzondere van de Bijbel niet genoemd: de Bijbel is het Woord van God. In de Bijbel zegt God wie Hij is; Hij maakt Zich bekend. Doordat God Zich bekendmaakt (openbaart), weten wij iets van Hem af. Door deze openbaring van God zelf kun je Hem als het ware zien. Door zijn geloof verliet hij Egypte zonder angst voor de woede van de koning; hij volhardde, als zag hij de Onzienlijke (Heb. 11:27). De omgang van God met mensen in het verleden is voor een deel in de Bijbel beschreven. Dit wordt wel de geschiedenis van de openbaring van God genoemd. De HEER God maakt Zichzelf aan ons bekend door middel van geschiedenissen. God heeft er zelf voor gezorgd dat de Bijbel geschreven werd. Daarin mag je zijn liefde zien. De HEER God wil graag dat wij Hem leren kennen en dat wij Hem liefhebben. Want nooit is profetie voortgekomen uit menselijk initiatief: mensen die namens God spraken werden daartoe altijd gedreven door de heilige Geest (2 Petr. 1:21). God heeft ons iets te zeggen, Hij heeft een blijde boodschap (evangelie) voor ons mensen. Hij openbaart Zichzelf; daarom moeten wij beginnen met luisteren. Niet wij stellen vast, hoe en waar wij God kunnen vinden, maar dat doet Hij zelf! Ken jij bij jezelf een luisterhouding? Motiveer je antwoord. Het woord openbaring kan gemakkelijk tot misverstand leiden. In ons spraakgebruik betekent ‘openbaring’ zoveel als: dat is nieuw voor mij; dat heb ik ontdekt. Maar zo kan een mens God niet ontdekken. Wij kunnen ons niet tegen de waarheid verzetten, we kunnen ons er slechts voor inzetten (2 Kor. 13:8).

Wij moeten niet bij de mens en zijn religieuze zoektocht beginnen. Dan zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen: omdat er miljarden mensen geloven, moet er wel een hogere macht of god zijn. Al die mensen zijn toch niet gek? Dan probeer je te ‘bewijzen’ dat God er is, maar dat is onmogelijk.


17

Art 5 NGB Het gezag van de Heilige Schrift Wij ontvangen al deze boeken, en deze alleen, als heilig en canoniek, om ons geloof daarnaar te richten, daarop te gronden en daarmee te bevestigen. En zonder in enig opzicht te twijfelen geloven wij alles wat zij bevatten. Dat doen wij niet zozeer omdat de kerk ze aanneemt en als canoniek erkent, maar vooral omdat de Heilige Geest in ons hart getuigt dat zij van God zijn. Het bewijs daarvan ligt bovendien in de boeken zelf. Want zelfs blinden kunnen tasten dat de dingen die erin voorzegd zijn, gebeuren.

2. In art. 5 NGB wordt wel over bewijs gesproken. Welke drie bewijzen? Bespreek die bewijzen. Zijn ze voor jou ook overtuigend? Maak hiervan een goede stelling 3. Wanneer je thuis achter je computer zit, moet je via www.biblija.net het woord ‘openbaren’ eens intypen. Vergelijk eens het verschil tussen NBV en NBG’51. Kies uit de teksten twee duidelijke uit die nadrukkelijk spreken over het openbaren van God aan mensen. (Je kunt natuurlijk ook gebruikmaken van een concordantie thuis of in de kerk.) a) Neem de twee teksten mee naar de vereniging. b) Vergelijk jouw teksten eens met die van je buurman/ -vrouw en probeer van twee duidelijke teksten samen een stelling te maken.

KRITIEK OP DE OPENBARING Lang niet alle mensen aanvaarden Gods openbaring. Zij hebben er juist kritiek op. Dit is al zo oud als het paradijs. Satan vroeg aan de vrouw: ‘Is het waar dat God gezegd heeft dat jullie van geen enkele boom in de tuin mogen eten?’ In deze vraag zit een gemene ondertoon, namelijk kritiek op God zelf. Dat wordt nog duidelijker in het vervolg: ‘Jullie zullen helemaal niet sterven. Integendeel, God weet dat jullie de ogen zullen opengaan zodra je daarvan eet, dat jullie dan als goden (ook mogelijk is de vertaling ‘als God’) zullen zijn en kennis zullen hebben van goed en kwaad’ (Gen. 3:4-5). Op slinkse wijze neemt satan Gods openbaring op de korrel. Dat is satan de eeuwen door blijven doen. Graag gebruikt hij dwaalleer om duidelijk te maken dat Gods openbaring onzin is. Durf jij je leven te bouwen op, of zelfs de zekerheid van je toekomst te ontlenen aan een twijfelachtig boek? Hoe kan een aangevochten Bijbel een grondslag zijn voor je ethisch denken? Wat heb je eraan voor je levensstijl? Wie heeft in een postmoderne tijd de waarheid in pacht? Jij zeker!?


4.

18

a. Reageer op bovenstaande vragen. Zoek goede argumenten. b. Hoe ga jij om met de Bijbel? c. Hoe gebruik je de Bijbel persoonlijk en wanneer? d. Iemand schreef eens: Bijbellezen is spraakles van Gods Geest krijgen. Wat zou hij hiermee bedoelen? e. Maak hierbij een passende stelling.

5 Maak een stelling waarin je een concreet advies geeft aan elkaar m.b.t. persoonlijke bijbelstudie. (Bijv.: welke vragen stel je aan een bijbelgedeelte; wat doe je met een gelezen bijbelgedeelte?) Kritiek op de openbaring wordt op verschillende wijzen uitgewerkt. Hier geven we kort weer wat prof. dr. J. van Bruggen schrijft in Het kompas van het christendom. Het is goed om te beseffen dat het niet vanzelfsprekend is, dat God Zich geopenbaard heeft. De mens wil graag zelf zaken beslissen. Vanaf het moment dat God openbaart, is er een tegenbeweging om die openbaring tegen te werken. Dat tegenwerken kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door de oorsprong van de openbaring te ontkennen. Farao wilde niet erkennen dat de tekenen die Mozes in opdracht van God deed, ook werkelijk van God kwamen. Hij zag in Mozes een groot tovenaar, maar de zijne mochten er ook zijn! Tot de derde plaag: ‘Hier moet een god de hand in hebben!’ (Ex. 8:15). Nu erkent Farao dat een god (elohim) zijn meerdere is. Later wijst Christus de Joden op dit feit: erken in Mij de kracht die van God komt! (Luc. 11:20). [Wanneer je beide teksten in de NBG’51 leest, zie je dat nog sterker; in beide teksten lees je: dit is Gods vinger.] Het tegenwerken kan ook doordat de geschiedenis niet als feit, als werkelijkheid, wordt erkend. Wanneer er tijd zit tussen Gods openbaring en je eigen leven, dan kun je vragen: is dat echt gebeurd? Dit kom je vandaag tegen in de moderne theologie. Waarom zou je moeten geloven in de lichamelijke opstanding van Christus? Christus kan toch ook opstaan in de gedachten van zijn volgelingen? (Dit zegt bijv. Nico ter Linden, vrijzinnig hervormd predikant; hij gelooft niet dat Jezus echt is opgestaan.) Wat deden de joodse leiders? In Mattëus 28 lees je dat ze de geschiedenis bewust gaan vervalsen of ontkennen! Ten slotte: je kunt ook het gezag van de openbaring ontkennen. Erkennen dat de Bijbel Gods openbaring is, vraagt geloof! Hier zie je vaak valse profeten optreden. Mirjam vraagt openlijk: ‘Heeft de HEER soms uitsluitend bij monde van Mozes gesproken en niet ook bij monde van ons?’ (Num. 12:2). Nico ter Linden protesteert ook tegen het gezag van de openbaring. Lees de hieronder staande passage uit zijn boek Het verhaal gaat... (pag. 294) en vergelijk deze met Numeri 14:11-16.


19

Mozes schrikt. Hoort hij het goed? ‘Van mij kunnen ze de pest krijgen,’ zei God. Zijn dat woorden voor God?! Dat een mens in een opwelling van woede met zo’n wraakzuchtige gedachte speelt, ach, niets menselijks is hem vreemd. Maar als God nu ook al zo gaat reageren… Van de weeromstuit wordt Mozes er een beetje goddelijk van: ‘Heer, met uw welnemen, dat kunt u niet maken! U bent toch God? Ik bedoel, u hebt toch op uw heilige berg beloofd dat u dit volk niet zult laten vallen. Denkt u zich eens in wat ze in Egypte zullen zeggen! “Die God van Israël belooft meer dan hij waar kan maken,” spotten ze, ik hoor ze al honen! Nee, u mag waarachtig niet laten varen het werk dat uw hand begon. Vergeef dit volk. U bent toch lankmoedig en goedertieren? Strijk dan uw hand over uw hart. Laat de kinderen Israëls niet vallen.’

6

Je hebt nu drie vormen van tegenwerpingen tegen de Godsopenbaring gezien. a. Weet je zelf een actueel voorbeeld van zo’n tegenwerping? b. Misschien heb jij ook wel last van een van deze drie tegenwerpingen. Van welke het sterkste? Is dat bij iedereen gelijk? c. Hoe ga je hiermee om? d. Is de ‘zondagse preek’ ook openbaring van God? Leg uit waarom wel en/of niet. e. Lees de passage van Nico ter Linden door en vergelijk die met Numeri 14:11-16. Wat zijn de verschillen? Wat betekenen deze verschillen voor het gezag van de Bijbel? Wat is het gevaar van Nico ter Linden? f. Maak hiervan minstens één duidelijke stelling.

bijbelstudie voor volwassenen

20

DE BIJBEL IS GODS WOORD

Bijbelstudie voor volwassenen

J.H. Bollemaat, Camerlinkstraat 32, 7721 EK DALFSEN J.H. Doornbos, Schermerhornstraat 98, 8015 PM ZWOLLE

De Bijbel is niet zomaar een boek; daar zijn we het allemaal wel over eens. Het is Gods Woord. Deze gemeenteschets wil een handreiking bieden voor een bespreking van dat gegeven. Als voorstudiemateriaal denken wij aan artikel 2-7 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Het lijkt ons een goed idee om in de voorbereidingen voor de verenigingsavond over dit onderwerp die artikelen stuk voor stuk nog eens weer door te nemen. Daarbij loont het de moeite als je probeert ze per artikel op papier samen te vatten in één of twee zinnen. Je hebt dan meteen de kern van wat wij geloven met betrekking tot de Bijbel, voor jezelf weer opgefrist. Verder is het goed om een bijbelstudie voor te bereiden over 2 Petrus1:11-21 of 2 Timoteüs 3:13 - 4:3.


21

Voor wie meer aan de voorbereiding wil doen, zijn er allerlei boeken die de Nederlandse Geloofsbelijdenis uitleggen. Daarin vind je bij genoemde artikelen een veelheid aan informatie over dit thema. In het vervolg van deze gemeenteschets gaan we een aantal facetten van het gezag van de Bijbel en ons omgaan met de Bijbel bij langs. De stof die wordt aangeboden, is, denken wij, meer dan voldoende voor één avond. Er zijn verschillende mogelijkheden. We noemen de volgende: • u bespreekt deze schets naar aanleiding van de vragen die gesteld worden, • u volgt de schets op de voet; • ook is het mogelijk om delen van de schets als voorstudiemateriaal te beschouwen, we denken aan vraag 1-6 en/of vraag 20 en 21.

DE BIJBEL IS GODS WOORD Wat zegt de Bijbel van zichzelf? In de tweede brief van Petrus kom je daarover belangrijke dingen tegen. 2 Petrus 1:11 - 2:1 en zal u onbelemmerd toegang worden verleend tot het eeuwige koninkrijk van onze Heer en redder Jezus Christus. 12 Daarom zal ik u hieraan blijven herinneren, hoewel u dit alles wel weet en gegrondvest bent in de waarheid die u hebt leren kennen. 13 Maar het lijkt me goed u wakker te houden door het telkens opnieuw onder uw aandacht te brengen zolang ik in deze tent verblijf. 14 Ik weet dat mijn tent binnenkort zal worden afgebroken – dat heeft onze Heer Jezus Christus mij te kennen gegeven –, 15 en ik doe er mijn uiterste best voor dat u zich dit alles ook na mijn heengaan steeds weer voor de geest zult kunnen halen. 16 Toen wij u de glorierijke komst van onze Heer Jezus Christus verkondigden, baseerden wij ons niet op vernuftige verzinsels – integendeel, wij hebben met eigen ogen zijn grootheid gezien. 17 Want hij ontving van God, de Vader, eer en luister, toen de stem van de majesteitelijke luister tegen hem zei: ‘Dit is mijn geliefde Zoon, in hem vind ik vreugde.’ 18 Die stem hebben wij zelf uit de hemel horen klinken toen wij met hem op de heilige berg waren. 19 Ons vertrouwen in de woorden van de profeten is daardoor alleen maar toegenomen. U doet er goed aan uw aandacht altijd daarop gericht te houden, als op een lamp die in een donkere ruimte schijnt, totdat de dag aanbreekt en de morgenster opgaat in uw hart. 20 Besef daarbij vooral dat geen enkele profetie uit de Schrift een eigenmachtige uitleg toelaat, 21 want nooit is een profetie voortgekomen uit menselijk initiatief: mensen die namens God spraken werden daartoe altijd gedreven door de heilige Geest. 1 Toch zijn er destijds onder het volk ook valse profeten opgetreden, en zo zullen er ook onder u dwaalleraren verschijnen. 11


22

Onderstaande vragen lenen zich goed om eerst individueel te beantwoorden en daarna in kleine groepjes met elkaar over de antwoorden door te spreken. 1.

Vers 11-15: Petrus heeft zich een levensdoel gesteld. Wat is dat doel en waarom is het zo belangrijk?

2.

Wat benadrukt Petrus in vers 16? Veel schriftkritiek verwerpt wat in de Bijbel als ‘waar gebeurd’ staat vermeld. Het is ook niet zo belangrijk; het gaat immers om de boodschap, om de inspirerende gedachte achter het verhaal. zo wordt gesteld. Wat vind jij daarvan?

3.

In vers 19 staat ‘ons vertrouwen in de woorden van de profeten is daardoor alleen maar toegenomen’. Waarom is het profetische woord zo betrouwbaar (vs. 16-21)?

4.

Vers 21: ‘mensen die namens God spraken werden daartoe altijd gedreven door de heilige Geest’. Wat betekent dat?

5.

Petrus is bezorgd. Waarom en waaraan merk je dat?

6.

De Bijbel heeft gezag. Waarom? Betrek in je overwegingen ook de tweede alinea van artikel 5 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Spreken deze overwegingen je aan?

KRITIEK OP DE BIJBEL De Bijbel wordt tegenwoordig door velen niet meer aanvaard zoals Petrus daarover schreef. Steeds opnieuw zijn er mensen geweest die de inhoud ervan ter discussie stelden. Je kunt die kritiek op verschillende manieren indelen. Prof.dr. J. van Bruggen onderscheidt in Het kompas van het christendom: kritiek op de inhoud, kritiek op de omvang en als derde een mengvorm van de eerste twee. Uiteraard zijn er ook andere onderscheidingen mogelijk (zie bijv. de schets van 16+, pag. 18).

KRITIEK OP DE INHOUD C.J. Labuschagne (RUG) ziet in de Bijbel: ‘een in de geschiedenis verankerde documentatiemap van geloofsgetuigenissen en geloofsinzichten van de mensen van de Bijbelse tijd, en als zodanig een menselijk produkt’ (Wat zegt de Bijbel in Gods naam?, pag. 68). H.M. Kuitert (VU) vindt dat de Bijbel ‘de klassieke verwoording van het christelijk ontwerp van God is.’ Hij wil wel spreken van christelijke waarheden over God, maar die zijn niet uit de hemel komen vallen, het zijn van mensen afkomstige en in menselijke taal geformuleerde, op de ervaring van generaties en generaties voor ons berustende karakteristieken van God en zijn heil. Ze zijn op geen enkele manier gegarandeerd, dragen geen goddelijk stempel of zegel waardoor je weet: dit zit goed.’ Daarom pleit


23

Kuitert voor de Schrift als een soort brevier ‘De Bijbel is er om te overdenken, niet om voor te schrijven wat we denken moeten.’ (Het algemeen betwijfeld christelijk geloof, pag. 289, 30 en 297). Nico ter Linden karakteriseert de Bijbel als volgt: ‘Wonderlijk dat ze het allemaal nog hebben opgeschreven ook! Israëls epos is waarachtig geen heldendicht. Of juist wel heldhaftig om terugblikkend in de ballingschap je ondergang te beschouwen als gevolg van je eeuwige rebellie? En is het juist dapper om na zelfonderzoek zo eerlijk te biechten en zo openlijk getuigenis af te leggen van je angst en je tweestrijd, van de lange, pijnlijke weg van slavernij naar vrijheid en van je moeizame zoektocht naar God?’ (Het verhaal gaat, pag. 295). 7.

Wat is er verkeerd aan de opvattingen van Labuschagne, Kuitert en Ter Linden?

2 TIMOTEÜS 3:13 - 4:3 Een heel bekend en belangrijk bijbelgedeelte over het gezag van de Bijbel staat in de tweede brief van Paulus aan Timoteüs. Hieronder staat 2 Timoteüs 3:13 - 4:3 met daarbij enkele vragen die je eerst voor jezelf en daarna in kleine groepjes zou kunnen doornemen. Slechte mensen en oplichters zullen van kwaad tot erger vervallen; het zijn bedriegers die zelf bedrogen worden. 14 Maar jij, blijf bij alles wat je geleerd hebt en met overtuiging hebt aangenomen. Je weet wie je leraren waren 15 en bent van kindsbeen af vertrouwd met de heilige geschriften die je wijsheid kunnen geven, zodat je wordt gered door het geloof in Christus Jezus. 16 Elke schrifttekst is door God geïnspireerd en kan gebruikt worden om onderricht te geven, om dwalingen en fouten te weerleggen, en om op te voeden tot een deugdzaam leven, 17 zodat een dienaar van God voor zijn taak berekend is en voor elk goed doel volledig is toegerust. 1 Ik roep je dringend op, ten overstaan van God en van Christus Jezus, die zal oordelen over de levenden en de doden, ik bezweer je bij zijn komst en heerschappij: 2 Verkondig de boodschap, blijf aandringen, of het nu uitkomt of niet, wijs terecht, straf en vermaan met alle geduld dat het onderricht vereist. 3 Want er komt een tijd dat de mensen de heilzame leer niet meer verdragen, maar leraren om zich heen verzamelen die aan hun verlangens tegemoet komen en hun naar de mond praten. 13

8.

Welke overeenkomsten vallen je op als je dit gedeelte vergelijkt met het gedeelte uit de tweede brief van Petrus?

9.

In dit gedeelte kun je veel leren over het doel van de Bijbel (vers 15 en 16). Wat is het doel van de heilige Schriften?

10. Als het doel van de Bijbel ons helder voor ogen staat, voorkomt dat allerlei misverstanden. Het gaat in het Oude Testament bijvoorbeeld niet zomaar om de geschiedenis van een oud Semitisch volk dat toevallig Israël heet. Nee, het gaat om Gods verlossingsplan (en daarbij speelde Israël lange


24

tijd een heel belangrijke rol). Om de inhoud van de Bijbel te typeren worden wel de volgende namen gebruikt: Heilsgeschiedenis, Verbondsgeschiedenis, Godsopenbaring, Evangelie, Water des levens, Jezus Christus. Bespreek in een groepje waarom die namen inderdaad precies het doel of de inhoud van de Bijbel neerzetten. Ken je nog andere typeringen? 11. Soms maakt het veel uit welke vertaling je gebruikt. Hieronder tref je 2 Timoteüs 3:16-17 aan in een paar vertalingen. Beoordeel de verschillen met behulp van de vertaling van NBG’51. Nieuwe Bijbelvertaling Elke schrifttekst is door God geïnspireerd en kan gebruikt worden om onderricht te geven, om dwalingen en fouten te weerleggen, en om op te voeden tot een deugdzaam leven, 17 zodat een dienaar van God voor zijn taak berekend is en voor elk goed doel volledig is toegerust. 16

Statenvertaling 16 Al de Schrift is van God ingegeven, en is nuttig tot lering, tot wederlegging, tot verbetering, tot onderwijzing, die in de rechtvaardigheid is; 17 Opdat de mens Gods volmaakt zij, tot alle goed werk volmaaktelijk toegerust.

Nieuwe vertaling (NBG ’51) 16 Elk van God ingegeven schriftwoord is ook nuttig om te onderrichten, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in de gerechtigheid, 17 opdat de mens Gods volkomen zij, tot alle goed werk volkomen toegerust.

12. De Bijbel is met een bepaald doel samengesteld. Het gaat volgens 2 Timoteüs om onze verlossing. Het onderricht, het weerleggen van dwalingen, het herstellen van fouten en het opvoeden tot een rechtschapen leven helpen bij het verwezenlijken van dat doel. Ambtsdrager Timoteüs wordt op het hart gebonden dat hij de boodschap van de Bijbel aan de gemeente moet verkondigen, ook al zal het op verzet stuiten. Herken je dat verzet tegen de boodschap van de Bijbel ook bij jezelf? Of zijn de begrippen onderricht, weerlegging, herstellen en opvoeden voor jouw leven niet van toepassing? Probeer het eerst voor jezelf te benoemen en (als het niet te persoonlijk is) te noteren. Praat er vervolgens in kleine groepjes van ongeveer vier personen over door. Besteed ook aandacht aan de vraag of de Bijbel zo functioneert in je eigen leven en hoe dat concreet gestalte krijgt. Je zou dit onderdeel kunnen afsluiten met een ronde waarin elke groep tips of opmerkingen n.a.v. vraag 4 doorgeeft die het overwegen waard zijn.


25

KRITIEK OP DE OMVANG VAN DE BIJBEL Dat de Bijbel compleet en af is, zegt niet iedereen met je mee. Het is bekend dat Joden het Nieuwe Testament verwerpen. Mormonen breidden de Bijbel uit met zogenaamde openbaringen aan Joseph Smith. De Rooms Katholieke Kerk kent aan de apocriefe boeken en vooral aan de Traditie (leerbesluiten van concilies en pausen) evenveel gezag toe als aan de Bijbel. Tal van moderne theologen in onze tijd beschouwen de omvang van de Bijbel als nogal willekeurig en door min of meer toevallige factoren bepaald. Ze vinden dat je eigenlijk geen principieel verschil mag maken tussen apocrief en canoniek, tussen het gnostieke evangelie van Thomas en bijvoorbeeld het evangelie naar de beschrijving van Matteüs. 13. Stel je voor dat archeologen nog een brief van Paulus vinden, bijvoorbeeld die hij aan de gemeente van Laodicea geschreven heeft (vgl. Kol. 4:16). Zou die brief dan in de canon opgenomen moeten worden? (Paulus is toch apostel? Misschien heeft de Heer wel speciale woorden achtergehouden voor specifiek deze tijd.) We lezen het slot van de Bijbel, Openbaring 22:16-21. Beantwoord daarna onderstaande vragen, eerst ieder voor zich, daarna in groepjes van vier of plenair. ‘Ik, Jezus, heb mijn engel gestuurd om jullie deze dingen bekend te maken voor de gemeenten. Ik ben de telg van David, zijn nakomeling, de stralende morgenster.’ 17 De Geest en de bruid zeggen: ‘Kom!’ Laat wie luistert zeggen: ‘Kom!’ Laat wie dorst heeft komen; laat wie dat wil vrij drinken van het water dat leven geeft. 18 Ik verklaar tegenover eenieder die de profetie van dit boek hoort: als iemand er iets aan toevoegt, zal God hem de plagen toevoegen die in dit boek beschreven zijn; 19 en als iemand iets afneemt van wat in het boek van deze profetie staat, zal God hem zijn deel afnemen van de levensboom en van de heilige stad, zoals die in dit boek beschreven zijn. 20 Hij die van deze dingen getuigt, zegt: ‘Ja, ik kom spoedig!’ Amen. Kom, Heer Jezus! 21 De genade van onze Heer Jezus zij met u allen. (Openb. 16

22:16-21)

14. Eigenlijk gaat het in het slot van de Bijbel om twee onderwerpen die helemaal op elkaar betrokken zijn. Welke twee? 15. Wat wordt van beide onderwerpen gezegd? 16. Welke overeenkomsten merk je op met de bijbelgedeelten die we de vorige keer bekeken hebben (2 Tim. 3 en 2 Petr.1)? 17. In de verzen 18 en 19 wordt gezegd dat je aan de woorden van het boek van deze profetie niets mag toevoegen of afdoen. Waarom niet (niet alleen vers 18,19)? Kun je zeggen dat in vers 17 en in vers 20 ook een reden wordt gegeven?


26

18. Wij belijden de Bijbel als Woord van God. Is het toevallig dat bovenstaand bijbelgedeelte het slot van de Bijbel is? Praat daarover door met elkaar. 19. Ken je naast het slot van de Bijbel nog meer gedeelten waar gewaarschuwd wordt tegen het brengen van een evangelie, afwijkend van hetgeen je reeds verkondigd is?

HET LEZEN VAN DE BIJBEL De christelijke gereformeerde hoogleraar dr. H.G.L. Peels heeft in Gegrond geloof een zevental leesregels met een daarbij behorende toelichting gegeven die zeer de moeite van het overwegen waard zijn. Hieronder tref je een samenvatting van die tekst aan. 20. Kun je je vinden in onderstaande leesregels? Ligt het in het verlengde van wat je geleerd hebt uit 2 Petrus en 1 Timoteüs? 21. Probeer in een groepje door te praten over wat deze leesregels betekenen voor je persoonlijk omgaan met de Bijbel. Maak bijvoorbeeld de inhoud van leesregel 2 eens concreet als het gaat om het getuigenis van de Heilige Geest in jouw leven. Herken je dat? Bid je daarom?


27

Leesbril van dr. Peels De leesbril die dr. Peels aanbeveelt, bestaat uit zeven onderdelen. We geven er een korte samenvatting van. Tip voor de inleider: lees de oorspronkelijke tekst door (Gegrond geloof, p. 81-86). 1. Het uitgangspunt dient te zijn dat de Schrift het Woord van God is. Even snel je bijbeltje pakken en uit gewoonte een stukje lezen, kan dat wel? Besef je dan wel waar je mee bezig bent? De Bijbel is niet zomaar een boek! Je kunt alleen maar iets verwachten van bijbellezen als je je bewust bent van het bijzondere van dit boek: hierdoor spreekt de Heer. Dit vraagt om een eerbiedige luisterhouding: 'Spreek, HEER, want uw knecht hoort' (1 Sam. 3). 2. De schriftuitlegger is aangewezen op de Heilige Geest als de grote Schriftvertolker. Om de boodschap van de Bijbel te begrijpen, om ervan onder de indruk te raken, heb je de Heilige Geest nodig. Hij is het die in zekere zin de eerste Auteur van de Bijbel is, die profeten en apostelen aandreef en die spreekt door de Schriften. Hij moet in jou iets veranderen. Want de Bijbel heeft een boodschap waar mensen van nature eigenlijk niet aan willen. Wanneer de uitleg van de Schrift en het oprechte gebed om de Heilige Geest samengaan, zullen ons steeds meer de schellen van de ogen vallen (Ps. 119:18). 3. De Schrift is haar eigen uitlegster. Je moet Schrift met Schrift vergelijken. Dit is een belangrijk uitgangspunt. De Here Jezus maakt heel veel duidelijk van het Oude Testament, van de offers, van de wetten en van allerlei profetieën. De Bijbel is een dik boek, op allerlei plaatsen verheldert hij zijn eigen boodschap. Dit betekent allereerst dat men bij de verklaring van moeilijke of duistere teksten licht zoekt door de vergelijking met andere schriftplaatsen. 4. De Schrift heeft een hart en een omtrek. In de Bijbel staat niet elke tekst even centraal, maar bedenk wel dat ook in de omtrek de hartenklop hoorbaar is. Het hart van de Schrift ligt in de komst van Gods koninkrijk en in de openbaring van God in Jezus Christus tot heil der wereld. Dat is de kern van de Bijbel. God redt zijn schepping door zijn Zoon Jezus Christus. Daar draait het uiteindelijk allemaal om. Elk hoofdstuk in de Bijbel heeft daarmee op de een of andere manier te maken. Maar het komt niet in elk hoofdstuk even nadrukkelijk aan de orde. Een hoofdstuk met alleen namen zegt ons daarom minder dan de geschiedenis van de kruisiging en de opstanding van de Here Jezus. 5. De boodschap van de Schrift is tijdbetrokken; niet tijdgebonden. Je moet altijd goed bedenken dat het gedeelte dat je leest, in de eerste plaats gezegd en geschreven is voor mensen lang geleden. Zij leefden in een heel andere situatie dan waarin wij nu verkeren. Het is een bijzonder kenmerk van de heilige Schrift dat hij op de tijd betrokken is en vanuit zijn historische achtergrond verstaan wil worden. Probeer dus na te gaan hoe de eerste lezers/luisteraars deze boodschap hebben aangehoord. Dat helpt vaak om beter te begrijpen wat de boodschap vandaag voor jou en mij is. 6. De Schrift vraagt om een heilshistorische uitleg. De Bijbel vertelt duizenden jaren geschiedenis. Stapje voor stapje wordt duidelijk hoe God zijn schepping verlost. Bladzijde na bladzijde wordt ons meer duidelijk wie God is. Abraham wist lang niet zoveel als Jesaja, en wij weten nog veel meer. Belangrijk om je af te vragen: wanneer in Gods verlossingsplan gebeurt dit, wordt dit gezongen etc. God heeft niet alles in één keer geopenbaard. 7. De Schriftuitleg heeft te rekenen met het onderscheid in literaire vormen en genres. De Schrift kent een grote rijkdom aan literaire vormen en genres, variërend van wetgeving en wijsheidsspreuken tot klaagliederen en visioenen. Elke tekstsoort vraagt om een eigen benadering. Het is belangrijk dat je beseft wat je leest. Het maakt nogal wat uit of je een geschiedenis leest of een lied of een gelijkenis of een droom of een visioen. Voor de uitleg is dit heel belangrijk. Anders trek je gemakkelijk verkeerde conclusies.

28

Gesprekspunten voor gemengde groepen (voor jonge jeugd, oudere jeugd, volwassenen) 1.

Wij hebben hier een selectie gemaakt uit de vragen van de drie verschillende schetsen. Het is verstandig om het desbetreffende gedeelte er even bij te zoeken.

2.

Je kunt de Bijbel wel een liefdesbrief noemen. In de schets voor 12+ worden twee bijbelgedeelten met elkaar vergeleken, Psalm 121 en Amos 5. Leg uit waarom beide gedeelten prima passen in Gods liefdesbrief aan ons.

3.

Hoe kun jij jezelf echt openstellen voor Gods Woord? Wat is daarvoor nodig?

4.

Wat betekent de Bijbel voor jou?

5.

Vind jij dat je op je bijbeltje zuiniger moet zijn dan op een ander boek? Bekijk je eigen Bijbeltje eens goed?

6.

In artikel 7 van de NGB wordt heel duidelijk gezegd dat de Bijbel voldoende leert om behouden te worden. Welke twee woorden uit dit artikel zeggen dat?

7.

Artikel 5 van de NGB spreekt over het bewijs dat de Bijbel echt Gods Woord is. Welke bewijzen worden daar genoemd? Welk bewijs spreekt jou het sterkste aan? Merk je op dit punt een verschil tussen oud en jong? Hoe zou dat te verklaren zijn?

8.

Nico ter Linden is bezig de Bijbel te herschrijven. In de schets 16+ staat een fragment. Vergelijk dat met Numeri 14:11-16. Wat zijn de verschillen? Wat betekenen deze verschillen voor het gezag van de Bijbel?

9.

Bespreek 2 Petrus 1:11-2:1. Wat benadrukt Petrus in vers 16? Waarom is het profetische woord zo betrouwbaar? (vers 16-21).

10. Heilsgeschiedenis, Verbondsgeschiedenis, Godsopenbaring, Evangelie, Water des levens, Jezus Christus. 11. Bespreek in een groepje waarom die namen inderdaad precies het doel of de inhoud van de Bijbel neerzetten. Ken je nog andere typeringen? 12. De Bijbel is met een bepaald doel samengesteld. Het gaat volgens 2 Timoteüs om onze verlossing. Het onderricht, het weerleggen van dwalingen, het herstellen van fouten en het opvoeden tot een rechtschapen leven helpen bij het verwezenlijken van dat doel. Ambtsdrager Timoteüs wordt op het hart gebonden dat hij de boodschap van de Bijbel aan de gemeente moet verkondigen, ook al zal het op verzet stuiten. 13. Herken je verzet tegen de boodschap van de Bijbel ook bij jezelf? Besteed ook aandacht aan de vraag of de Bijbel zo functioneert in jouw eigen leven en hoe dat concreet gestalte krijgt. (Zie ook vraag 12 op pagina 19.) 14. Stel je voor dat archeologen nog een brief van Paulus vinden, bijvoorbeeld die hij aan de gemeente van Laodicea geschreven heeft (vgl. Kol. 4:16). Zou die brief dan in de canon opgenomen moeten worden? (Paulus is toch apostel, misschien heeft de Heer wel speciale woorden achtergehouden voor specifiek deze tijd.)

29 Gebruikte en te gebruiken literatuur Brink, G.v.d. ea. Gegrond geloof, Zoetermeer, 1996 Bruggen, J. v. Het kompas van het christendom, Kampen 2002 Bijl, C. Leren geloven. een toelichting op de Nederlandse Geloofsbelijdenis, Barneveld 1986 Bos, C.G. Geloven en belijden, deel 1 en 2, Groningen 1977 Genderen, J. v. Beknopte Gereformeerde Dogmatiek, Kampen Velema, W.H. 1992 Jong, J.M. de De Nederlandse Geloofsbelijdenis, Barneveld 1994 Kamphuis, J. Godsvrucht, een kracht, antwoord aan de secularisatie (met name over 2 Tim.3, pag.37v) Goes 1990 Kamphuis, B. Klare taal. De duidelijkheid van de Schrift, Barneveld 1988 Klapwijk, Jasper Het goede nieuws van het Oude Testament, Amsterdam 2008 Klapwijk, Jasper Beter nieuws uit het Nieuwe Testament, Amsterdam 2009 Knevel, A.G. Het gezag van de bijbel, Kampen 1987 Knevel, A.G. Bijbel en kind, Kampen 1996 Kuitert, H.M. Het algemeen betwijfeld christelijk geloof, Baarn 1992 Labuschagne, C.J. Wat zegt de bijbel in Gods naam? ’s-Gravenhage 1977 Leest, C. van der De Bijbel een open boek, Barneveld 1984 Linden, Nico. ter Het verhaal gaat… de verhalen van de thora, Amsterdam 1997 Wentsel, B. De openbaring, het verbond en de apriori’s, dogmatiek deel 2, Kampen 1982.

30

Bijbelrooster 1. 2. 3. 4.

5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

Exodus 17:8-16: Hier staat, voor het eerst, een belangrijke opmerking over de Bijbel. Welke? Exodus 31:18: Wat zegt dit vers over het Auteurschap van de Bijbel? Exodus 34:27-28: Wat leer je hier over de Bijbel? Deuteronomium 6:1-25: Wat gebiedt de HEER in dit gedeelte nadrukkelijk? Wat leer je van dit gedeelte over het belang van bijbelstudie? Deuteronomium 27:1-10: Waarom werden Gods woorden opgeschreven? Psalm 19:8-15: Wat wordt hier van Gods woorden beleden? Psalm 102:13-23: Welk doel van de Bijbel wordt hier bezongen (vers 19)? Psalm 119:97-114: Welk vers spreekt het duidelijkst over ons onderwerp? Jeremia 17:19-27: Waarom moeten we horen naar Gods Woord? Lucas 4:14-20: Hoe ging Jezus met de Schrift om? Lucas 24:13-27: Speciale aandacht graag voor vers 26-27: Christus noemt hier de indeling van het Oude Testament al; een belangrijk gedeelte voor de canonvaststelling. In Christus’ tijd was het Oude Testament al compleet! Galaten 1:6-10: Paulus spreekt klare taal over welk evangelie betrouwbaar is. 1 Tessalonicenzen 2:13 en 1 Korintiërs 15:1: Wij ontvangen het evangelie! Hebreeën 1:1-9: Op welke wijzen spreekt God tot ons? 2 Timoteüs 3:14-4:8: Paulus maakt hier duidelijk hoe de Bijbel tot ons komt en wat we eraan hebben. 2 Petrus 1:19-21: Zo betrouwbaar is Gods Woord! 1 Petrus 1:22-2:3: Dat doet het Woord van God! Openbaring 22:6-20: Let op het komen van Christus en het bewaren van het Woord.

Te zingen liederen Psalm

1: 1 2: 3 9: 1,8,12 12: 4,5 19: 3,4,5

25: 4,7 33: 2,3,8 40: 3,4 50: 11 56: 3

Gezang:

22 23 103: 4, 5, 9 109: 3, 4

119: 1, 2 131: 4, 6 142/143: 4

E&R bundel: Lied: 54; 70; 72; 79; 233.

62: 6 78: 2 93: 3 106: 1 119: 39,40, 64

TOLLE LEGE. Neem en lees je Bijbel. Uw woord is een lamp voor mijn voet (Ps. 119:105)

Recommend Documents