1
Toespraak MINISTER-PRESIDENT GEERT BOURGEOIS ‘FLANDERS INTERNATIONAL ECONOMIC SUMMIT’ Vlaams Parlement, 25 januari 2016
Mijnheer de voorzitter, Mevrouw de gedelegeerd-bestuurder, Dames en heren,
In de eerste plaats en bij het begin van het nieuwe jaar, wens ik u en allen die u lief zijn een gelukkig, gezond en voorspoedig 2016. Moge het u zowel privé als professioneel voor de wind gaan.
“Vlaanderen scoort sterk” De internationalisering van de Vlaamse economie is, zoals u weet, voor de Vlaamse regering een topprioriteit. Internationalisering is de levenslijn van de Vlaamse economie, -niet alleen voor bedrijven die internationaal zakendoen, -maar ook voor de Vlaamse economie die buitenlandse investeerders nodig heeft. Vlaanderen heeft een aantal sterktes en troeven waarmee we internationaal bij de wereldtop horen. Onze open economie is nummer 3 als meest geglobaliseerde economie wereldwijd, de export per hoofd van de bevolking is drie keer zo groot als Duitsland.
2
Onze sterke troeven zijn:
een unieke ligging, in het logistieke hart van Europa onderwijs dat tot de wereldtop behoort goed geschoolde meertalige medewerkers een hoge arbeidsproductiviteit een excellente kennisinfrastructuur, wereldwijd gerenommeerde onderzoekscentra en wetenschappers op topniveau triple helix verbeterde competitiviteit.
Deze troeven liggen mee aan de basis van de knappe investeringscijfers voor 2015 die ik vorige week in Davos bekendmaakte. 2015 was een sterk jaar met 227 nieuwe investeringsprojecten voor een investeringsbedrag van 2,70 miljard euro en een tewerkstelling van 4.352 jobs. Het aantal projecten ligt bijna een kwart hoger dan in 2014. Het investeringsbedrag haalt opnieuw de hoge score van 2014.
Ik heb nog meer positieve cijfers genoteerd.
De loonkloof met de buurlanden wordt kleiner en het consumenten- en ondernemersvertrouwen nemen toe. Het aantal starters is toegenomen. Vorig jaar zijn 45.311 mensen in Vlaanderen met een eigen zaak gestart. Dat zijn er 2,3% meer dan het jaar voordien. het aantal faillissementen is gedaald Voor het eerst in 4 jaar is ook het aantal Vlaamse werklozen gedaald en kreeg de VDAB 12% meer vacatures binnen.
Allemaal goed nieuws. Kunnen we dus nu op onze lauweren rusten? Neen, uiteraard niet.
”Uitdagingen: knelpunten wegwerken” Een aantal parameters zijn immers minder positief. Ze vormen een bedreiging voor Vlaanderen als we niets ondernemen. Verschillende instanties waarschuwen bijvoorbeeld voor een té grote afhankelijkheid van export van producten in prijsgevoelige sectoren. Zij raden aan om sterker in te zetten op de export van producten met een hoge toegevoegde waarde.
3
Hoewel we in verschillende rapporten goed scoren voor innovatie, schort er nog heel wat in de vermarkting ervan. Voor ons, met een kleine binnenlandse markt, betekent dat ook internationale vermarkting. We kennen een snel veranderende regelgeving die bovendien erg complex is. Die vormt zowel een bedreiging voor Vlaamse KMO’s als voor de slaagkansen om buitenlandse investeerders aan te trekken. Exportkosten liggen in ons land gevoelig hoger dan het EU-gemiddelde. Geschikte werknemers vinden is in België moeilijker dan in andere landen. We kampen ook met een gebrek aan een positieve attitude ten aanzien van ondernemen en internationalisering. Kortom, de uitdagingen zijn groot, maar gelukkig liggen ook enorme kansen voor het grijpen.
Dames en heren, De Vlaamse regering is ervan overtuigd dat we ons samen optimaal moeten voorbereiden op de toekomst. De toekomstige ontwikkelingen gebeuren wereldwijd, op verschillende domeinen die elkaar beïnvloeden. Demografische, ecologische, technologische en economische ontwikkelingen zijn met elkaar verbonden en kunnen elkaar versterken of verzwakken.
“Uitdagingen: inspelen op trends” We moeten niet alleen de belangrijkste knelpunten aanpakken, die ik daarnet schetste. We moeten ook onze sterktes nóg beter uitspelen, zeker daar waar we kunnen inspelen op trends wereldwijd. Zo moeten we rekening houden met een wereldmarkt waarin Azië het belangrijkste handelsblok wordt. Groeilanden zijn aan een grote inhaalbeweging bezig inzake onderzoek en ontwikkeling én ze worden minder en minder lageloonlanden.
“Visie 2050: een langetermijnstrategie voor Vlaanderen” In de Visie 2050 schreven we onlangs onze langetermijnstrategie neer om welvaart en welzijn te creëren op een slimme en duurzame manier. We zetten onder andere in op een nieuwe economie en focussen op sleuteltechnologieën voor een industrie 4.0, in lijn met het Europese beleid.
4
Ze sluiten aan bij technologische doorbraken als the internet of things’, 3D-printing, robotica en kunstmatige intelligentie die voor onze economie en samenleving disruptief zullen zijn. We zetten verder in op de circulaire economie, waarbij afval nieuwe grondstoffen worden, op de bio-economie en op nieuwe businessmodellen op basis van peer-to-peereconomie en de deeleconomie.
“Een nieuwe internationaliseringsstrategie” Bij de start van deze Vlaamse regering heb ik Flanders Investment & Trade de opdracht gegeven om met alle relevante partners een gezamenlijke meerjarige internationaliseringsstrategie voor de Vlaamse economie uit te werken. In de aanloop naar deze Flanders International Economic Summit heeft u met elkaar overleg gepleegd over de prioritaire noden van de Vlaamse economie, welke tendensen belangrijk zijn en welke ondersteuning sterker moet. Ik wil u allen, alle bedrijven, bedrijvenorganisaties, strategische onderzoekscentra en overheden dan ook uitdrukkelijk danken voor uw deelname aan dit unieke en vruchtbare proces van co-creatie in de afgelopen maanden en ook nog vanmiddag. Uw inzet moet ertoe bijdragen de concurrentiepositie van Vlaanderen te behouden en duurzaam te versterken. Het resultaat van dit overlegproces is een strategie ontwikkeld voor en door de bedrijven, met alle belanghebbenden.
Sta mij toe dieper in te gaan op de strategie. Uit de vele insteken die iedereen van u in de afgelopen maanden heeft gegeven, zijn 4 strategische lijnen gedistilleerd. Het zijn lijnen waar ik mij volledig achter kan scharen en die ik in mijn beleid zal uitwerken.
5
“Versnelling creëren... ” Ten eerste kiezen we voor een verticale aanpak: Waar kunnen we een versnelling realiseren in internationale vermarkting? Op welke prioritaire thema’s en waardenketens? We moeten daarbij uitgaan van onze sterktes én ons potentieel. Uit de vele gesprekken kwam onder andere naar voren dat Vlaanderen erg sterk is in oplossingen vinden voor complexe problemen. Als er beton moet gespoten worden op grote hoogte, of gebaggerd op grote diepte, dan kunnen we dat. In de combinatie van biotech met nanotech zijn we wereldtop. Duitsland is misschien wel sterk in alles wat metaal is, maar wij zoeken nieuwe technologieën voor alle soorten materialen. Nergens elders dan in Vlaanderen zijn er zoveel onderzoekscentra en universiteiten zo dicht bij elkaar, omringd met zowel mature als jonge bedrijven, Vlaamse als buitenlandse bedrijven. Dat is een ideaal ecosysteem voor kruisbestuiving en voor nieuwe oplossingen voor de alsmaar complexer wordende wereld. Kortom, we kunnen Vlaanderen zelfbewust op de wereldkaart zetten onder de noemer “Creative solutions for a complex world”. Dit dekt volledig de lading van onze sterktes én ons potentieel voor de toekomst.
“Creative solutions for a complex world” We vertalen dit in 5 prioritaire thema’s of waardeketens, waarin we een versnelling kunnen realiseren.
I.
Life sciences & Health is de eerste. Hierin scoren we al sterk, in de combinaties van biotech en nanotech, met een sterke farmaceutische sector en met expertise in zorg. Hier ligt evenwel nog een enorm potentieel om uit te bouwen.
II.
Food is een tweede waardeketen. Vlaanderen is heel sterk in voeding, er is een sterk weefsel van performante exporterende kmo’s. Gastronomie is bovendien ons uithangbord. We zijn innovatief en spelen in op toekomstige markten zoals bijvoorbeeld voeding voor ouderen. Onze voedselveiligheid en ketenbewaking is toonaangevend.
6
Deze boodschap kunnen we nog sterker uitdragen in het buitenland als we met verschillende Vlaamse partners samenwerken. III.
De sterkte van onze engineering en technologie is dat we vooral ‘solution driven’ zijn. We reiken oplossingen aan voor complexe problemen. Kruisbestuiving is de toekomst over de grenzen van sectoren en technologieën heen. De combinaties mechanica, nano-electronica en IT zullen onze industrie vernieuwen, robotica en fotonica zullen cruciaal zijn in industrie en samenleving. We ontwikkelen slimme systemen die dit mogelijk maken. Onze traditionele sterke activiteiten zoals baggeren, logistiek, bouw, organisatie van grote evenementen enz. spelen voortdurend in op nieuwe opportuniteiten en oplossingen vinden. Dit is een spoor waarop we 100% moeten inzetten.
IV.
Voorts moeten we met smart logistics onze voorsprong in logistiek behouden. Niet meer onze locatie en centrale ligging alleen overtuigen investeerders en ondernemers, maar cruciaal daarbij is de toegevoegde waarde die we bieden. Nieuwe technologieën en nieuwe businessmodellen zullen de toekomst bepalen, en in Vlaanderen moeten we hier koploper in zijn.
V.
Ten slotte gaan we voluit voor de internationale vermarkting van een duurzame economie. Daarom willen we koploper worden in circulaire economie, bioeconomie en duurzame chemie. We hebben hiervoor de beste kaarten: onze performante chemische cluster, een sterke logistieke sector, toponderzoek én dito bedrijven. Kortom, een Vlaams ecosysteem dat ideaal is voor Vlaamse én buitenlandse bedrijven om in te groeien.
“Versnelling door meer kruisbestuiving en samenwerking” Voor elke van deze thema’s brachten we vandaag al zoveel mogelijk actoren en bedrijven samen. Ik ben ervan overtuigd dat we door beter samen te werken echt een versnelling van onze internationale vermarkting kunnen realiseren en zo een voorsprong creëren voor Vlaanderen. Ik verwacht dat dit overleg uitmondt in concrete en haalbare acties waarin alle actoren een actieve rol spelen, om op korte of middellange termijn resultaten te boeken.
7
“ Méér bedrijven die internationaliseren, méér verankering” Een tweede eerder horizontale strategische lijn is gebouwd op de cruciale vragen: hoe kunnen we meer bedrijven doen internationaliseren? Hoe kunnen we de mindset in Vlaanderen positiever maken ten aanzien van internationalisering. Kortom: hoe kunnen we de vijver vergroten en meer mensen en bedrijven goesting doen krijgen om internationaal te ondernemen? Evenzeer willen we ook dat meer buitenlandse bedrijven hun groeiplannen in Vlaanderen realiseren, en niet elders. Alle actoren in Vlaanderen hebben hun eigen netwerk van bedrijven en contacten. Ik ben ervan overtuigd dat hier nog meer samenwerking mogelijk is tussen alle actoren, om nog beter en in een vroeg stadium bedrijven met internationaal potentieel te detecteren en nog beter de plannen van buitenlandse bedrijven te kennen. Uiteraard is niet elk bedrijf ‘born global’. We moeten met FIT dus ook de meer traditionele bedrijven benaderen en warm maken voor internationalisering. Ik verwijs naar een interview met Wouter Torfs die het spijtig vindt dat hij nooit de internationaal is kunnen ontbolsteren.
8
“ Betere en pro-actieve ondersteuning, minder versnippering” Ik zei het al: internationaliseren is de levenslijn van de Vlaamse economie. Dan moeten we er ook voor zorgen dat Vlaamse bedrijven de best mogelijke ondersteuning krijgen. Bedrijven signaleren evenwel dat er zo veel verschillende actoren en dienstverleners zijn, dat ze door het bos de bomen niet meer zien…. Er is veel versnippering en hier is ruimte voor verbetering. Ik wil mij hier engageren om samen met Flanders Investment & Trade te zoeken naar meer transparantie en naar een meer proactieve benadering van bedrijven zodat ze sneller de dienstverlening krijgen die ze nodig hebben. Een eerste stap is al gezet: met mijn collega Muyters werken we aan een uniek loket voor subsidies en vergunningen. Dat is al een flinke stap in de goede richting.
“ Belemmeringen wegwerken” Ten slotte kaarten we in deze strategie nog een belangrijk knelpunt aan: de vele belemmeringen die bedrijven ondervinden in internationaal ondernemen. Ik hoor dit op alle mogelijke fora van bedrijven en onderschrijf ten volle deze doelstelling: we moeten zoveel mogelijk belemmeringen afbouwen of regelgeving vereenvoudigen, waar het kan. Ook op de andere niveaus – federaal of Europees – kaarten we dit aan. Om daar werk van te kunnen maken, willen we in de komende maanden komen tot een lijst van prioritaire belemmeringen voor internationaal ondernemen en voor het aantrekken van investeringen, Een van mijn beleidsprioriteiten is ook dat we als Vlaanderen een nog sterkere stem willen hebben in de onderhandelingen van internationale handelsakkoorden en het wegwerken van handelsbelemmeringen. Ik zag twee weken geleden nog Europees commissaris voor Handel, Cecilia Malmström. Met haar besprak ik onder meer hoe onze baggeraars voet aan wal kunnen krijgen in de Verenigde Staten in het kader van de TTIP-onderhandelingen. Dit jaar zullen FIT en het Departement Internationaal Vlaanderen in de provincies nog een reeks rondetafels organiseren om met de ondernemingen in overleg te gaan over de strategie en om de handelsakkoorden toe te lichten.
9
Dames en heren, Ik denk dat we allemaal heel goed beseffen dat we in de huidige wereldwijde context een tandje moeten bijsteken om competitief te blijven. Ons potentieel sneller internationaal vermarkten, ontbrekende schakels aantrekken en zoveel mogelijk hinderpalen wegnemen. De internationalisering van de Vlaamse economie moet extra impulsen krijgen.
“Samenwerking voor betere resultaten” Daarom is deze samenwerking zo belangrijk. We nemen misschien snel het woord ‘samenwerking’ in de mond, maar het mogen geen loze woorden blijven. Samenwerking moet tot resultaten leiden. We moeten elkaar vinden in elkaars sterktes. In de komende maanden moeten we de strategische lijnen die vandaag zijn uitgezet, omzetten in concrete en haalbare acties waarin veel partners een actieve rol hebben. Flanders Investment & Trade zal dit tegen juni dit jaar verder met u uitwerken. Dan vindt de eerste Exportbeurs plaats in Vlaanderen, een ideale gelegenheid om elkaar terug te zien met concrete plannen. Ik dank u voor uw inzet en enthousiasme en wens u alvast veel succes.
