40 jaar Vlaams parlement Hugo Vanderstraeten
eenheidsstaat of een unitaire staat: één land met één parlement en één
40 kaarsjes
regering. De wetten van dat parlement golden voor alle Belgen. In de loop van de 20ste eeuw hadden Walen
en
Vlamingen
niet
altijd
dezelfde mening over de aanpak van bepaalde problemen in ons land. Er kwamen steeds vaker discussies tussen de twee bevolkingsgroepen en dat Op 7 december worden er in het Vlaams parlement in Brussel 40 kaarsjes uitgeblazen. Het parlement viert dan zijn
40ste
verjaardag
met
een
plechtige vergadering in het parlementsgebouw. Naar aanleiding van deze feestelijkheden interviewde VanA-3 Kris Peeters, de minster-president van de Vlaamse regering. Verder vertellen we je wat meer over de geschiedenis en de werking van het
leidde tot soms ernstige ruzies. Stilaan vonden de politici dat die ruzies vermeden konden worden en dat het mogelijk moest zijn dat Walen en Vlamingen zelf over bepaalde zaken konden beslissen. In 1970 werd de Belgische staat voor de eerste keer hervormd.
In
de
grondwet
werd
opgenomen dat België voortaan drie bevolkingsgroepen of gemeenschappen
telde:
de
Duitstalige,
de
Franstalige en de Nederlandstalige
Vlaams parlement.
gemeenschap. De gemeenschappen
Een beetje geschiedenis
mochten zelf beslissen over zaken die
Van bij de onafhankelijkheid in 1830
met taal en cultuur te maken hadden.
tot
in
1970
was
ons
land
een
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.1
40 jaar Vlaams parlement
Op 7 december 1971 kwam de Raad
regering. In de rest van ons land heb je
voor de Nederlandse Cultuurgemeen-
een Waalse, een Brusselse en een
schap voor het eerst samen: het
Duitstalige regering.
Vlaams parlement was geboren. De leden
van
die
raad
waren
de
Nederlandstalige kamerleden en senatoren uit het nationale parlement. De cultuurgemeenschappen kregen een eigen minister, die wel deel bleef uitmaken van de nationale regering. Voor Vlaanderen was dat de minister voor de Nederlandse cultuur. In 1980 werden, naast de gemeenschappen, ook nog gewesten opgericht.
De
gewesten
verdelen
België in 3 taalgebieden: het Vlaams gewest, het Waals gewest en het Brussels Hoofdstedelijk gewest. In 1993 werd ons land een federale staat. We hebben nu een regering voor het hele land (de federale regering) en daarnaast afzonderlijke regeringen voor elk gewest en elke gemeenschap. In
Vlaanderen
vallen
gewest
en
gemeenschap samen en vormen ze één
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.2
De minister-president aan het woord
40 jaar Vlaams parlement
Kunt u kort de werking van het
grondig te bespreken en decreten goed
Vlaams parlement uitleggen?
of af te keuren. Zo werkt het Vlaams
Vlaanderen telt ongeveer zes miljoen
parlement al 40 jaar.
inwoners. Het is onmogelijk om met zes miljoen Vlamingen in debat te gaan en samen beslissingen te nemen. Daarom worden er om de vijf jaar verkiezingen gehouden. Alle Vlamingen die op dat moment 18 jaar of ouder
Wat zijn de voornaamste taken van
zijn, mogen hun stem uitbrengen. Ze
Vlaams parlement en de Vlaamse
kiezen dan personen die hen mogen
regering?
vertegenwoordigen in het Vlaams
Het Vlaams parlement stemt voor-
parlement. Bij de laatste verkiezingen
stellen tot 'wetten', die wij 'decreten'
in 2009 werden er 124 Vlaamse
noemen, en controleert de Vlaamse
volksvertegenwoordigers verkozen.
regering. De volksvertegenwoordigers
Die
volksvertegenwoordigers
vragen tekst en uitleg aan de ministers
vormen samen het Vlaams parlement.
over de beslissingen die zij hebben
Het Vlaams parlement heeft ook een
genomen. Een Vlaamse regering moet
Vlaamse regering, die bestaat uit
een
negen Vlaamse ministers. De ministers
parlement. Na de verkiezingen wordt
voeren de wetten of decreten uit die
er gezocht naar partijen die samen een
in het parlement worden gestemd. Elke
meerderheid willen vormen. Van die
week vergaderen de 124 volksverte-
meerderheid wordt verwacht dat zij de
genwoordigers samen met de ministers
regering
om allerlei te nemen beslissingen
regering gevormd is, zal het hele
124
meerderheid
steunt.
hebben
Maar
in
zodra
het
de
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.3
40 jaar Vlaams parlement
parlement vragen stellen over het werk
Waarom heet een wet in het Vlaams
van de ministers.
parlement een 'decreet'? Om het onderscheid te maken tussen
Bent u de baas van het Vlaams parlement?
Het federaal parlement maakt wetten
Nee, de baas van het parlement is de voorzitter van het Vlaams parlement. De 124 volksvertegenwoordigers
De
voorzitter
zit
en die gelden voor alle Belgen. Het Vlaams parlement maakt decreten en die gelden voor alle inwoners van
kiezen een voorzitter. Nu is dat Jan Peumans.
het federaal en het Vlaams parlement.
de
wekelijkse vergaderingen van het parlement voor. De minister-president is de baas of voorzitter van de Vlaamse regering.
Vlaanderen.
Wetten
en
decreten
hebben dezelfde kracht. Het woord decreet is afgeleid van het Latijnse 'decretum' en betekent besluit of beslissing.
2000 jaar geleden sprak
men dus ook al over decreten. Wie bepaalt wat er in het parlement wordt besproken? De volksvertegenwoordigers bepalen voor 99% wat er in het parlement wordt besproken. Elke woensdag kunnen zij in de plenaire vergadering beslissingen
Wilde u als kind al minister worden?
bespreken. Op andere dagen zijn er
Nee, als kind wilde ik veearts of
commissies of werkgroepen. Er is een
sportman worden, maar zeker geen
commissie voor economie, landbouw,
minster-president.
onderwijs … Naargelang hun interesse gaan de parlementsleden in zo’n
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.4
40 jaar Vlaams parlement
commissie zetelen. Daar kunnen ze de
Hoe wordt dat bepaald?
betrokken ministers vragen stellen. In
Iedereen heeft een vaste plaats. De
de commissie onderwijs gaat het dan
stoelen worden verdeeld volgens de
bijvoorbeeld om vragen als: hoe zit het
politieke partijen. Elke partij zit
met het aantal leerlingen in het
samen. We noemen dit een fractie.
basisonderwijs? Is er genoeg geld voor
Vooraan zitten de voorzitters van de
het
van
fracties. De andere leden van de
vragen
fractie krijgen een plaats naargelang
antwoorden. In de andere commissies
de tijd die ze al in het parlement
gebeurt
hetzelfde.
zetelen. Ook de ministers van de
worden
de
onderwijs?
Onderwijs
De
moet
commissies volledige besproken.
minister
op
deze
Op
woensdag
beslissingen voorgelegd
vergadering Deze
van
de
Vlaamse regering hebben een vaste
de
plaats. De minster-president zit op de
verder
eerste stoel en de overige ministers
kan
hebben elk hun eigen stoel. Niemand
aan en
debatten
iedereen op televisie volgen.
mag dus zomaar gaan zitten waar hij wil, alleen in het gedeelte voor het publiek mag dat. Welke zijn, naar kinderen toe, de belangrijkste decreten die in de voorbije 40 jaar gestemd zijn? Het Vlaams parlement heeft al zeer veel
decreten
gestemd
die
heel
Op de televisie zien we dat iedereen
belangrijk zijn voor kinderen. Eén van
in het Vlaams parlement zijn eigen
de
vaste zitje heeft.
basisonderwijs.
belangrijkste
is
Dit
het
decreet
decreet
zorgt
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.5
40 jaar Vlaams parlement
ervoor dat de kinderen in Vlaanderen naar school kunnen, dat er voldoende leerkrachten zijn, ... Bovendien heeft het Vlaams parlement vastgelegd wat de leerlingen die het zesde leerjaar verlaten
moeten
weten,
kennen,
kunnen voor ze naar een middelbare school gaan: dat zijn de eindtermen Wordt de 40ste verjaardag gevierd
voor het basisonderwijs.
met een taart met 40 kaarsjes? Wat vindt u ervan om in het Vlaams
Ja, we zullen veel adem moeten
parlement naar politieke ruzies te
hebben om ze in één keer uit te blazen!
luisteren? Soms wordt er ruzie gemaakt en dat is
Verklarende woordenlijst
niet altijd leuk. Zeker als het gaat om
De schuin gedrukte woorden uit de
zaken
tekst worden hieronder verklaard.
waarvoor
je
als
minister
verantwoordelijk bent. Het is zo dat in
debat: bespreking met argumenten
het Vlaams parlement eigenlijk alles
voor en tegen
gezegd mag worden, maar met respect
gelden: voor iedereen van tel zijn
voor je collega’s. Regelmatig vallen er
grondwet: wet die de grondbeginselen
harde woorden en dat is niet prettig
van een land vastlegt
voor de persoon aan wie ze gericht zijn.
kamerlid: lid van de nationale Kamer
Na het debat gaan de meesten samen
voor Volksvertegenwoordigers
nog iets drinken. Dat betekent dat ze
meerderheid: meer dan de helft
niet echt kwaad zijn op elkaar, maar
plenair: volledig
dat ze enkel van mening verschillen.
senator: lid van de Senaat
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.6
40 jaar Vlaams parlement
En nu jij! 1. Vul in. Kies voor de laatste vraag uit: scholen, leger, politie, bibliotheken, rechtbanken, cultuur, kinderopvang, pensioen.
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.7
40 jaar Vlaams parlement
2. Zoek op in Van-A-3. Sinds 1993 is België O een eenheidsstaat met één parlement. O een federale staat met drie gewesten en drie gemeenschappen. O een republiek met een president.
De volgende verkiezingen voor het Vlaams parlement worden gehouden in: O 2012. O 2013. O 2014.
In een fractie in het Vlaams parlement zetelen O volksvertegenwoordigers van dezelfde partij. O volksvertegenwoordigers die 40 jaar zijn. O volksvertegenwoordigers uit dezelfde provincie.
De baas van het Vlaams parlement is O de minister-president. O de premier. O de voorzitter.
De Vlaamse regering moet de steun hebben van O de minderheid van de Vlaamse volksvertegenwoordigers. O de meerderheid van de Vlaamse volksvertegenwoordigers. O alle Vlaamse volksvertegenwoordigers.
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.8
