Toespraken
Toespraak Mathias m.b.t. resolutie globalisering Mijnheer de voorzitter, Dames en heren ministers, Collega's, Liberalen staan een ethische globalisering voor. Liberalen strijden onvermoeibaar voor de vrijheid van de huidige generaties, alsook voor de vrijheid van de toekomstige generaties. Dit op wereldvlak en voor iedereen, ongeacht afkomst, ras, geaardheid of geloof. De resolutie die voorligt wil een ethische globalisering, die zoveel mogelijk mensen het recht op sociale bescherming biedt en het recht op een gezond leefmilieu garandeert. Ik wil dan ook ten aanzien van de indieners van de resolutie mijn appreciatie uitdrukken, alsook de leden van bijzondere commissie globalisering danken voor het constructieve werk dat is geleverd. Collega's, De laatste twintig jaar zijn er honderden miljoenen mensen uit de extreme armoede getild. Het percentage mensen in ontwikkelingslanden dat met minder dan 1,25 dollar per dag moet rondkomen is volgens de Wereldbank gehalveerd tussen 1981 en 2005: van 52 % tot 26 %. 1 Dat wil zeggen dat even veel mensen op weg zijn naar een menswaardig niveau van leven. De open economische politiek van diverse landen, heeft die landen toegelaten om voluit te profiteren van de kansen die de globalisering biedt. De vooruitgang in landen die zich een plaats hebben veroverd in de wereldhandel is immens. Er is evenwel nog een heel lange weg te gaan. Immers tegelijk blijft de kloof tussen noord en zuid onaanvaardbaar diep en werken leven honderden miljoenen mensen in de meest erbarmelijke omstandigheden. Velen beschikken niet over de meest fundamentele sociale rechten en leven in bittere armoede. Dit is onaanvaardbaar, zeker in een 21 ste eeuw. Wat zijn de oorzaken hiervan? Er zijn er vele, ik kan ze evenwel niet allen opsommen. Het gebrek aan een liberale democratische rechtstaat in heel wat landen. De onwil van landen om hun grenzen te openen en deel te nemen aan de globalisering. mathiasdeclercq.be
Het schandelijke protectionisme van de rijke landen. Het negeren van de eigendomsrechten van de armen in de wereld. Het gebrek aan acceptatie van ethische codes in de vrije markt. En ten slotte, en wellicht de kern, het gebrek aan een mondiale democratische tegenmacht voor de geglobaliseerde economie. Het gebrek aan een liberale democratische rechtstaat is een ernstige reden van zoveel onheil in de wereld. Neem een land als China. Daar bestaat geen democratie, daar bestaan geen politieke partijen, en geen vakbondsvrijheid die de overheid kunnen wijzen op de fundamentele schendingen van mensenrechten. En al even erg is het feit dat dit land, in zijn zoektocht naar grondstoffen, vele regels aan zijn laars lapt. Terwijl zowat alle Europese landen ontwikkelingshulp geven en daaraan tal van voorwaarden koppelen zoals ecologische en sociale voorwaarden, goed bestuur en het inperken van corruptie, doet China dat niet. Corrupte Afrikaanse leiders sluiten hun ogen voor de roofpolitiek van China die momenteel bezig is op het zwarte continent. Het gebrek aan een liberale democratische rechtstaat is de reden waarom talloze mensen in armoede en onvrijheid leven. Het feit dat mensen geen of onvoldoende sociale rechten hebben en dat het milieu niet genoeg beschermd wordt heeft te maken met een gebrek aan democratie en aan bestuurlijke capaciteit, niet met economische openheid op zich. Daarom heb ik er in een amendement op aangedrongen dat we dit uitdrukkelijk zouden blijven aanmoedigen: democratie, goed bestuur, respect voor de rechtstaat. Een volgend gegeven voor het vele leed in de wereld is de onwil van heel wat landen om hun grenzen te openen en deel te nemen aan de globalisering. Ik ben ervan overtuigd dat globalisering op zich niet het probleem is maar hét instrument om die problemen op te lossen. Niet de oorzaak maar dé hefboom om wereldwijd de welvaart én het welzijn van mensen te verhogen. Het is een fabel dat landen die zich openstellen voor de wereldhandel de grootste milieu en sociale schade zouden kennen, het omgekeerde is waar. Dat globalisering en vrije marktwerking tot een spectaculaire groei van welvaart en welzijn heeft geleid, blijkt ook uit het overvloedige cijfermateriaal. In 1900 was de gemiddelde levensverwachting 30 jaar, vandaag is dat 67 jaar. Die verbetering verliep minder snel in de Afrikaanse landen ten Zuiden van de Sahara. Daar is de levensverwachting nog maar 51 jaar. In landen met een vrije marktwerking daalde de armoede spectaculair. In 1975 waren nog 60% van de Aziaten extreem arm, vandaag nog 20% (wat natuurlijk nog 20% te veel is). In 1970 had amper 30% van de bevolking in de derdewereldlanden toegang tot drinkbaar water, thans is dat beschikbaar voor 80%. In 1970 leed 35% van de bevolking in de ontwikkelingslanden honger, in 1996 was dat gedaald tot 18% en de Verenigde Naties verwachten een daling tot 12% tegen 2015. Meer globalisering en economisch liberalisme leidde tot meer welvaart, meer groei, een hogere levensstandaard, minder mathiasdeclercq.be
kindersterfte en een langere levensverwachting. Daartegenover staat dat honderden miljoenen mensen die leven in landen die (nog) niet deelnemen aan de internationale handel er verder op achteruit gaan. Voornamelijk landen in de moslimwereld, Afrika en eenpartijstaten als Cuba, Birma en Noord-Korea hebben het mondialiseringproces gemist. Wat evenzeer leed veroorzaakt in deze wereld is het schandelijke protectionisme van de rijke landen. Het gebrek aan kansen voor mensen in arme landen is te wijten aan het protectionisme in de rijke landen, aan drukkingsgroepen die hun groepsbelangen hoger achten dan het algemeen belang. En de grootste protectionisten zijn de rijke landen, de Verenigde Staten, de Europese Unie en Japan. Ze heffen jaarlijks miljarden dollars, euro's en yens aan importheffingen, ze geven massaal steun en ontwrichten door exportsubsidies de lokale markten. Subsidies aan voedsel, textiel en staal verhinderen de ontwikkeling van arme landen. Het zijn machtige drukkingsgroepen zoals bij ons de Boerenbond en hun bevriende partijen die dit economisch en moreel schandelijke systeem van protectionisme in stand houden. En op mondiaal vlak wordt dit systeem nog mee in standgehouden door internationale organisaties zoals de Wereldbank, het IMF en de WTO die weinig tot geen enkele democratische legitimiteit hebben en te vaak fungeren als de buiksprekers van de rijke landen. ‘Open uw grenzen', zeggen ze tegen arme landen, maar tegelijk laten ze toe dat de rijke landen hun grenzen afschermen. Een ander ernstig probleem, collega's, betreft het negeren van de eigendomsrechten van de armen in de wereld. Decennialang hebben collectivisten gezegd dat nationalisering de beste oplossing was om uit de problemen te raken. Ze kregen keer op keer ongelijk. Om elk individu en elk gezin de kans te geven om zichzelf uit de armoede te tillen, moet het tegenovergestelde gebeuren. Zoals de Peruaanse ontwikkelingseconoom Hernando de Soto heeft aangetoond zijn eigendomsrechten daarvoor cruciaal. Je kan niet vooruit in het leven als datgene wat je bezit, je schamele woonst bijvoorbeeld, niet legaal erkend wordt. Daardoor hebben ze geen toegang tot krediet. Voor hen kan een systeem van microkredieten nochtans een wereld van verschil maken, zoals de Grameen Bank van Mohammed Yunus heeft bewezen. Een fundamenteel gegeven is een totaal gebrek aan een mondiale democratische tegenmacht voor de geglobaliseerde economie. Terwijl de financiële en economische bedrijvigheden al lang geen grenzen meer kennen, blijven we nog steeds vasthouden aan die achterhaalde democratische controlemechanismen op nationaal vlak. De recente bankencrisis heeft treffend aangetoond dat dit niet langer functioneert. We hebben democratische controlemechanismen nodig op mondiaal vlak. Daarvoor moeten bestaande internationale organisaties dringend gedemocratiseerd worden. Hoe is het mogelijk dat in de G8 nog steeds 4 Europese landen zitten en geen enkele vertegenwoordiger van China, India, Latijns Amerika of Afrika? Naast de machtige Wereld Handels Organisatie moet er een Wereld Sociale Organisatie komen die net als
mathiasdeclercq.be
de WHO de macht heeft om minimale milieunormen en arbeidsvoorwaarden op te leggen, en overtredingen ervan effectief kan sanctioneren. Zo kom ik tot mijn laatste punt. De vrije markt is het beste middel om meer welvaart voor meer mensen te genereren. Maar een vrije markt mag niet absoluut zijn. Ik verzet mij tegen het marktfundamentalisme van zogenaamde neoliberalen of libertariërs die elke controle willen uitbannen en op die manier vrij spel geven aan regelrechte uitbuiting van mens en natuur. Adam Smith, een welgekende liberale denker, stelde reeds een tijd terug dat een vrije markt alleen maar goed kan functioneren als er bepaalde regels bestaan. Als liberaal verzet ik mij dus zowel tegen een ongebreideld en agressief turbokapitalisme dat aan elke democratische controle ontsnapt, als tegen het andere uiterste: een angstig protectionisme dat de wereld buiten sluit. Want die beide systemen ontnemen kansen aan wie de kansen het meest nodig heeft: de armste landen en de bevolking in die landen. We hebben nood aan meer liberalisme in de wereld, het liberalisme is de oplossing voor een meer rechtvaardige wereld, niet het probleem. Collega's, wij gaan de voorliggende resolutie steunen omdat ze aandacht vraagt voor een ethische globalisering. Omdat ze de nadruk legt op het belang van sociale en milieurechten die elk individu zou moeten hebben. Maar er zijn een aantal heel belangrijke aspecten van de problematiek, collega's, die in de resolutie niet aan bod komen. Nochtans zouden ze indirect veel kunnen betekenen voor de sociale en milieurechten waar het ons om te doen is. Een meer representatieve en democratische organisatie van de internationale instellingen; het onder strikte voorwaarden kwijtschelden van schulden, zodat landen meer beleidsruimte krijgen om investeringen te doen; het verhaal van Hernando de Soto (eigendomsrechten) en Mohammed Yunus (microkredieten), alsook van Amartya Sen (onderwijs en gezondheidszorg als recepten voor ontwikkeling) En natuurlijk ook het bevorderen van échte vrijhandel wereldwijd en dus het omgooien van een gesubsidieerd landbouwbeleid van onder andere de Europese Unie en de Verenigde Staten. Deze levensbelangrijke instrumenten, hefbomen tot een meer rechtvaardige wereld, hadden al een plaats kunnen hebben in de resolutie die voorligt. Wij gaan ervoor ijveren dat ze aan bod komen wanneer de bijzondere commissie globalisering het heeft over de rol van handel als motor van welvaart. Collega's, ik besluit. Een ethische globalisering is een liberaal verhaal. Waarin we zoveel mogelijk vrijheid nastreven voor zoveel mogelijk mensen, in het bijzonder voor de zwaksten in deze wereld. Waar etatisme
mathiasdeclercq.be
en protectionisme, dat mensen verknecht, geen kans krijgt, en een dogmatisch ultra-kapitalisme, dat mensen uitbuit, evenmin. We moeten de strijd durven aanbinden tegen alle krachten die verhinderen dat de globalisering werkt in het voordeel van allen. Deze resolutie is een stap in de richting van meer vrijheid voor éénieder. Ze kan dus op de steun van mijn fractie rekenen.
mathiasdeclercq.be
