Toelichting op de balans en winst- en verliesrekening Algemeen Triodos Groenfonds NV is een beleggingsmaatschappij met veranderlijk kapitaal in de zin van artikel 2:76a van het Burgerlijk Wetboek (BW). Aandelen kunnen worden gekocht en verkocht via Triodos Bank of door tussenkomst van een bank of distributeur die is aangesloten bij Euronext Fund Service. Als open-end beleggingsinstelling is de vennootschap onder normale omstandigheden bereid tot in- en verkoop van aandelen. Er kunnen zich omstandigheden voordoen waarin het bestuur kan besluiten tijdelijk geen aandelen uit te geven en/of in te kopen. Om tot op zekere hoogte te kunnen voldoen aan verzoeken tot terugkoop van aandelen zal Triodos Groenfonds minimaal 10% van haar vermogen beleggen in direct opeisbare rentedragende tegoeden of zorg dragen voor voldoende andere waarborgen. De meeste beleggingen van Triodos Groenfonds hebben een illiquide karakter. In de kerncijfers van dit verslag worden de ratio’s van illiquide beleggingen ten opzichte van het eigen vermogen gepresenteerd. Alle bijzondere regelingen met betrekking tot deze categorie beleggingen worden indien van toepassing in dit verslag toegelicht. AIFMD De beheerder van Triodos Groenfonds NV is Triodos Investment Management BV. Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD), een Europese richtlijn, geïmplementeerd in de Wet op het financieel toezicht (Wft). De AIFMD richt zich vrijwel uitsluitend tot de beheerder van Triodos Groenfonds. Omdat Triodos Investment Management op 21 juli 2013 over een Wft-vergunning beschikte voor het beheren van beleggingsinstellingen is deze vergunning op 22 juli 2014 van rechtswege omgezet in een AIFMD‑vergunning. Als onderdeel van de AIFMD heeft Triodos Groenfonds een bewaarder moeten aanstellen. BNP Paribas Securities Services is als bewaarder aangesteld. De bewaarder heeft als taak het bewaren van de beleggingen. Daarnaast heeft de bewaarder een aantal toezichthoudende taken. Zo moet de bewaarder toezicht houden op de wijze van verkrijging en boeking van het vermogen. De bewaarder kijkt tevens toe op de kasstromen. In 2014 is de implementatie afgerond. Voor een beschrijving van de wijze waarop de aansprakelijkheid met betrekking tot de uitbesteding van de bewaring van de activia van de beleggingsentiteit is geregeld, verwijzen wij naar het prospectus van Triodos Groenfonds. Beloningsbeleid Op grond van artikel 22(2) van de Alternative Investment Fund Managers Directive (“AIFMD”) en sectie XIII (Guidelines on disclosure) van ‘ESMA Guidelines on sound remuneration policies under the AIFMD’, moeten beheerders minimaal hun beloningspraktijken voor medewerkers wier beroepswerkzaamheden haar risicoprofiel materieel beïnvloeden (zogenaamde “identified staff”), aangeven. Alle medewerkers van Triodos Investment Management zijn in dienst van Triodos Bank. Triodos Bank hecht veel waarde aan een goede en passende beloning voor alle medewerkers. De kernelementen van het internationale beloningsbeleid van Triodos Bank zijn te vinden in de Principles of Fund Governance, via www.triodos.nl. De onderstaande tabel bevat de totale beloning, onderverdeeld in vaste en variabele beloning, van alle medewerkers werkzaam voor Triodos Investment Management en tevens uitgesplitst naar senior management en overige identified staff.
32
(bedragen in euro's)
Alle medewerkers Triodos Investment Management
‘Identified staff’ in senior management functies
Alle overige ‘Identified staff’
113
6
28
8.916.911 49.925
995.936 12.800
2.581.671 10.825
Aantal medewerkers (gemiddeld over 2014) Beloning Totaal vaste beloning (over 2014) Totaal variabele beloning (over 2014)
Overeenstemmingsverklaring De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen in Titel 9 Boek 2 BW met inachtneming van de aanvullende eisen volgens de Wft. Deze jaarrekening betreft de 17e verslagperiode van Triodos Groenfonds NV.
Grondslagen voor de waardering De beleggingen worden gewaardeerd op basis van reële waarde. Aankoopkosten van beleggingen worden geactiveerd. Verkoopkosten inzake gedesinvesteerde beleggingen worden ten laste van het in de winst- en verliesrekening opgenomen transactieresultaat gebracht. Alle wijzigingen op de reële waarde van beleggingen worden via de winst- en verliesrekening verantwoord. De reële waarde wordt als volgt bepaald. Landbouwgronden De in eigendom verworven landbouwgronden worden elke drie jaar getaxeerd door een externe taxateur. De landbouwgronden worden gewaardeerd op de getaxeerde waarde vermeerderd met de nog af te schrijven aankoopkosten. Het bestuur van het fonds kan bij bijzondere omstandigheden afwijken van de externe taxatie. Waarderingen erfpachtrecht Ontvangen vergoedingen bij de uitgifte van het erfpachtrecht, welke dienen ter compensatie van de waardevermindering van de aangekochte grond op het moment dat deze in erfpacht wordt uitgegeven, worden gepassiveerd en gedurende de looptijd van het erfpachtcontract lineair ten gunste van het resultaat gebracht. Financiële beleggingen Financiële beleggingen in investerings- en beleggingsfondsen worden gewaardeerd op de laatst bekende beurskoers, indien de effecten een notering hebben aan een effectenbeurs. Beleggingen in niet-beursgenoteerde ondernemingen worden gewaardeerd op basis van de contante waarde van de toekomstige kasstromen. De gehanteerde rekenrente is gelijk aan het marktconforme rendement, dat is opgebouwd uit een risicovrije rentevoet, verhoogd met diverse risicopremies.
33
Overige financiële beleggingen worden jaarlijks gewaardeerd op de contante waarde van toekomstige kasstromen. Deze kasstromen zijn bepaald op basis van meerjarige prognoses. De gehanteerde rekenrente is de marktrente voor financieringen met een looptijd overeenkomstig de oorspronkelijk verwachte looptijd van de belegging, eventueel verhoogd met een risico-opslag. Financiële beleggingen luidende in vreemde valuta worden opgenomen in euro’s met inachtneming van de laatst bekende wisselkoersen van het betreffende boekjaar. Obligaties Obligaties worden gewaardeerd op reële waarde, zijnde de beurswaarde. Leningen Leningen in West-Europese OESO-landen worden dagelijks intern gewaardeerd op de reële waarde. Deze wordt bepaald op basis van de contante waarde van de toekomstige kasstromen. De resterende looptijd en rentevastperiode worden daarbij in acht genomen. De gehanteerde rekenrente is de IRS en Euribor-rente voor vergelijkbare financieringen met een looptijd overeenkomstig de resterende rentevastperiode van de lening, verhoogd met een marktconforme risico-opslag voor debiteurenrisico’s, fiscale faciliteiten, valuta, projectfase of eventuele andere aan de lening gerelateerde variabelen. De gebruikte risico-opslagen worden zo veel mogelijk door een onafhankelijke partij, Bloomberg Valuation Services, aangeleverd. Hogere rentevoeten of risico-opslagen of verlaging van fiscale faciliteiten hebben negatief effect op de waardering van leningen. Zonodig wordt op de waardering van een lening een voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht. Bij het vormen van voorzieningen, classificatie van leningen naar risicocategorieën en projectgerelateerde variabelen is er sprake managementinschattingen. De Beheerder maakt gebruik van onafhankelijk van de operationele zaken opererende multidisciplinaire kredieten waarderingscommissies om de waarderingsmethodiek te monitoren en managementinschattingen zo prudent mogelijk te maken. Leningen in opkomende landen worden ook gewaardeerd op basis van reële waarde. Over het algemeen bestaat voor de leningen geen actieve markt. Gezien de aard van de leningen, het feit dat er geen actieve markt is voor deze leningen, de subjectieve aannames ten aanzien van de rentebepaling en de relatief korte rentevaste perioden, heeft het renterisico een beperkte invloed op de waardering en zal de reële waarde nagenoeg gelijk zijn aan de nominale waarde na aftrek van eventuele voorzieningen en rekening houdend met valutakoersen. Indien gedurende de verslagperiode de marktrente naar het oordeel van de Beheerder significant wijzigt zal de reële waarde worden berekend op basis van de bovengenoemde methode voor contante waarde berekening voor leningen bepaald worden. Criteria opname in de balans Het fonds neemt financiële instrumenten in de balans op zodra zij onherroepelijk partij wordt in de contractuele bepalingen van het financiële instrument. De reële waarde van de financiële instrumenten bij eerste opname is gelijk aan de kostprijs van de financiële instrumenten. Een financieel instrument wordt niet langer in de balans opgenomen indien een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle rechten op economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot het financieel instrument aan een derde worden overgedragen.
34
Waarderingen overige activa en passiva De overige activa worden gewaardeerd op te verwachten ontvangsten, waarbij voor vorderingen rekening wordt gehouden met een eventuele voorziening voor oninbaarheid. Overige passiva worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Herwaarderingen Mutaties als gevolg van (on)gerealiseerde herwaarderingen van beleggingen worden via de winst- en verliesrekening verwerkt. Het deel van de winst dat betrekking heeft op positieve ongerealiseerde herwaardering zal niet worden uitgekeerd aan de aandeelhouders, maar zal worden toegevoegd aan de herwaarderingsreserve. Negatieve herwaarderingen, waaronder verzieningen, worden via de winstverdeling ten laste gebracht van de overige reserves.
Grondslagen voor de resultaatbepaling Opbrengsten uit erfpacht, rente en andere opbrengsten worden ten gunste van het boekjaar gebracht waarop zij betrekking hebben. Baten uit hoofde van winstuitkeringen op overige financiële beleggingen worden in het jaar van betaalbaarstelling verantwoord. Bij de bepaling van de kosten wordt rekening gehouden met nog te betalen en vooruitbetaalde kosten. Afschrijvingen geschieden conform de onder ‘Grondslagen voor de waardering’ opgenomen methoden.
Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode.
Beheersing van de financiële risico’s Door het gebruik van (afgeleide) financiële instrumenten worden diverse financiële risico’s gelopen. Het door Triodos Groenfonds gevoerde beleid ten aanzien van deze risico’s wordt hieronder uiteengezet. Marktrisico Marktrisico betreft het risico dat de waarde van een investering fluctueert als gevolg schommelingen van de volgende externe factoren: I. valutakoers (valutarisico) II. rentestand (renterisico) III. marktprijs (marktprijsrisico) Ad I: Er is geen sprake van een valutarisico in de investeringsportefeuille omdat Triodos Groenfonds alleen transacties in euro’s heeft verricht. Ad II: De investeringsportefeuille van Triodos Groenfonds is gevoelig voor renterisico. Dit betreft de investeringen in leningen en obligaties. Afhankelijk van de samenstelling van de portefeuille zal een
35
verandering van de rentevoet op de kapitaalmarkt een positief of een negatief effect kunnen hebben op de waarderingen van deze investeringen. De rentegevoeligheid van een beleggingsportefeuille wordt vaak toegelicht met de modified duration. Een modified duration van 2,5 op een beleggingsportefeuille houdt in dat als de gemiddelde marktrente met 1% stijgt, de beleggingen met 2,5% in waarde afnemen. De modified duration is voor een groot deel afhankelijk van rentevastperiodes: hoe langer de rentevastperiode, des te hoger de rentegevoeligheid die in een hogere modified duration tot uiting komt. Per ultimo 2014 bedraagt de modified duration van de leningen portefeuille 3,5 (ultimo 2013: 3,0). De modified duration van de obligatieportefeuille bedraagt ultimo 2014 3,3 (ultimo 2013: 3,1). De modified duration van het fonds als geheel bedraagt ultimo 2014 2,9 (ultimo 2013: 3,1). De verdeling van de leningenportefeuille in rentevastperiodes (op basis van nominale waarde) per 31 december 2014 is als volgt: 2014
2013
Rentevast periode < 1 jaar Rentevast periode 1 jaar tot 5 jaar Rentevast periode > 5 jaar
103.514.205 218.345.498 127.779.390
133.476.508 254.848.924 111.936.324
Stand per 31 december
449.639.093
500.261.756
De looptijden van de obligatieportefeuille zijn te vinden in de toelichting noot 3. De gemiddeld effectieve rente van de leningen van Triodos Groenfonds bedraagt ultimo 2014 2,95% (ultimo 2013: 3,06%). De gemiddelde effectieve rente van de obligaties bedraagt ultimo 2014 2,78% (ultimo 2013: 3,58%). Het fonds kan ten behoeve van het afdekken gebruik maken van (rente)derivaten, maar heeft zowel in 2014 als in 2013 geen gebruik van deze mogelijkheid gemaakt. Ad III: Bij investeringen in landbouwgronden en overige financiële beleggingen is er sprake van marktprijsrisico. De waarde van deze investeringen wordt beïnvloed door een veelheid van externe factoren, waaronder de vooruitzichten met betrekking tot de economische groei en inflatie. Hoe groter de fluctuatie in de ontwikkeling van deze factoren, des te groter het marktrisico is. Het fonds kan zich niet verweren tegen macro-economische factoren die het waardeverloop van landbouwgronden en overige financiële beleggingen beïnvloeden. Debiteurenrisico Debiteurenrisico (ook wel bekend als kredietrisico) betreft het risico dat de tegenpartij niet aan haar verplichtingen kan voldoen waardoor verlies kan worden geleden. Aan de beleggingen in de vorm van leningen, obligaties en landbouwgronden is debiteurenrisico verbonden. Het volledige fondsvermogen ad EUR 617,2 miljoen is onderworpen aan dit debiteurenrisico en kan in een extreem scenario door debiteurenrisico verloren gaan. Triodos Groenfonds beheerst het debiteurenrisico van de leningen (totale nominale waarde per ultimo 2014: EUR 449,6 miljoen) met name door het stellen van voldoende zekerheden, zoals hypothecaire zekerheid of verpanding van vorderingen. De totale waarde van de zekerheden per ultimo 2014 bedraagt EUR 458,1
36
miljoen. EUR 113,2 miljoen hiervan bestaat uit hypothecaire zekerheden. Het overgrote deel bestaat uit overige zekerheden zoals overheidsgaranties en verpanding van vorderingen en projectcontracten. Van de gehele leningenportefeuille is 4,6% niet gedekt door zekerheden (EUR 21,1 miljoen). Triodos Groenfonds heeft daarnaast bij de aanvraag en tussentijdse beoordelingen van leningen een stelsel van beoordelingscriteria om het debiteurenrisico te beoordelen en waar nodig bij te sturen. Ultimo 2014 bedraagt de voorziening EUR16,7 miljoen. Dit is 3,71% van de nominale waarde van de financieringsportefeuille van het fonds (2013: 3,49%). Voor nadere toelichting over de risico-indeling en de beheersing hiervan verwijzen wij naar pagina 17 van dit verslag. Triodos Groenfonds tracht tevens het debiteurenrisico bij de leningen te beperken door een grote concentratie van investeringen in bepaalde soorten debiteuren of op bepaalde markten te voorkomen. Daartoe worden de verschillende vermogenstitels, te weten: obligaties, leningen, financiële beleggingen en landbouwgronden gespreid over diverse sectoren, namelijk duurzame energie, biologische landbouw, duurzaam bouwen, natuur en landschap, milieutechnologie, overheden en solide, duurzaam opererende financiële instellingen. Een verdeling over de verschillende sectoren is vermeld op pagina 11. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat Triodos Groenfonds niet de mogelijkheid heeft om de financiële middelen te verkrijgen die benodigd zijn om op een bepaald moment aan financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Financiële verplichtingen van het fonds betreffen met name toegezegde financieringen, uitstroom van aandeelhouders en doorlopende bedrijfslasten. Dit scenario is met name toepassing als op korte termijn veel aandeelhouders hun aandelen verkopen. De meeste financieringen die Triodos Groenfonds verstrekt kunnen niet op korte termijn tegen een redelijke prijs liquide gemaakt worden. Dit zou dan betekenen dat Triodos Groenfonds de terugkoop van aandelen (gedeeltelijk) moet opschorten. Het fonds dient minimaal 10% van het fondsvermogen liquide te houden. Triodos Groenfonds kende per ultimo 2014 een liquiditeitspercentage van 20,9% (EUR 129,2 miljoen) en heeft daarmee een ruime liquiditeitspositie. Het liquiditeitspercentage bestaat enerzijds uit direct opvraagbare spaartegoeden van EUR 84,6 miljoen en anderzijds voor EUR 44,6 miljoen (reële waarde) uit direct verkoopbare obligaties van duurzame en solide overheden en instellingen.
37
Tevens wordt onder normale omstandigheden op het grootste deel van de leningen van Triodos Groenfonds lineair afgelost. Zo werd er in 2014 in totaal voor EUR 123,8 miljoen afgelost. Het bestuur kan er voor kiezen deze middelen niet (allemaal) uit te zetten in nieuwe leningen, waardoor additionele liquiditeiten worden gegenereerd. Indien zich door omstandigheden de situatie zich voordoet dat het fondsvermogen op een natuurlijk zo veel mogelijk liquide gemaakt moet worden, is de verwachte periode van het ongedwongen liquide maken van alle bezittingen tegen de reële waarde per ultimo 2014 als volgt: Periode
Soort investering
Direct Tussen 0 - 3 mnd Tussen 3 - 6 mnd Tussen 6 - 12 mnd Langer dan 1 jaar of onbekend
Liquide middelen, spaartegoeden, overige vorderingen Leningen, middels aflossingen Leningen, middels aflossingen Leningen, middels aflossingen Leningen (middels aflossingen) Overige financiële activa door verkopen
Totaal
Bedrag
Percentage van fonds vermogen
129.159.384 42.730.288 32.043.470 39.682.480
20,9% 6,9% 5,2% 6,4%
373.626.666
60,6%
617.242.288
100%
Het saldo van de niet direct opeisbare beleggingen bedraagt 79,1% van het fondsvermogen. Het bestuur heeft in 2014 geen gebruik willen en hoeven maken van de optie tot verkopen van leningen. Dit gezien het feit dat de spaartegoeden, obligaties en aflossingen meer dan voldoende liquiditeiten opleveren voor Triodos Groenfonds. Triodos Groenfonds heeft bovendien voor haar projecten een lange termijn beleggingsstrategie. Het beleggingsbeleid van het fonds is er op gericht om voor de gehele looptijd van de lening de financiering aan te houden en deze niet te verkopen, tenzij dit omwille van het management van het fonds noodzakelijk is. Kasstroomrisico Kasstroomrisico betreft het risico dat toekomstige kasstromen verbonden aan een financieel instrument zullen fluctueren in omvang. Het fonds heeft slechts enkele beleggingen van kleine omvang in instrumenten waarbij sprake is van een variabele rente en is hierdoor niet blootgesteld aan een significant kasstroomrisico. De toekomstige rentebaten van leningen zijn wel afhankelijk van renteherzieningen bij het einde van rentevast periodes. De verdeling van de rentevast periodes van de leningen zijn te vinden bij de toelichting op renterisico.
Leverageratio Leverageratio’s geven inzicht in de mate waarin het fonds gebruik maakt van vreemd vermogen afgezet tegen de intrinsieke waarde. De leverageratio wordt berekend op grond van de zogenaamde “commitment method of calculation"en zal onder normale omstandigheden 105% zijn en in uitzonderlijke gevallen maximaal 120% bedragen. Waarbij 100% betekent dat er geen leverage is. De leverageratio op basis van “commitment method of calculation” bedraagt per ultimo 2014: 93,6%.
38
Inkoop van aandelen Triodos Groenfonds is als open-end beleggingsinstelling onder normale omstandigheden bereid tot inkoop van aandelen tegen intrinsieke waarde. Er zijn voldoende waarborgen aanwezig opdat aan de verplichting om in te kopen en terug te betalen kan worden voldaan, behoudens wettelijke bepalingen en de hieronder vermelde omstandigheden, zulks ter beoordeling van de beheerder. Er kunnen zich omstandigheden voordoen waarbij de beheerder besluit dat Triodos Groenfonds in het geheel geen aandelen zal inkopen. Voor zover nu kan worden overzien zal dat het geval zijn indien de liquide middelen van Triodos Groenfonds hiertoe ontbreken of dat door aangegane verplichtingen reeds beslag op deze middelen van Triodos Groenfonds is gelegd. Tot de aangegane verplichtingen dienen ook gerekend te worden de liquiditeiten die nodig zijn om het resultaat uit te keren, zodat de fiscale status van beleggingsinstelling niet wordt aangetast. Ook in andere gevallen waarbij naar de mening van de beheerder de belangen van Triodos Groenfonds of de aandeelhouders door inkoop zouden worden aangetast, kan besloten worden geen aandelen in te kopen.
Fiscale status Vennootschapsbelasting Triodos Groenfonds is een fiscale beleggingsinstelling in de zin van artikel 28 van de Wet op de Vennootschapsbelasting 1969. Dit betekent dat het fonds in beginsel is onderworpen aan vennootschaps belasting tegen een tarief van 0%, mits aan alle daarvoor geldende voorwaarden wordt voldaan. Een voorwaarde is dat de fiscale winst die voor uitdeling beschikbaar is binnen 8 maanden na het einde van het van toepassing zijnde boekjaar volledig uitgekeerd wordt, ook wel aangeduid als de zogenaamde ‘doorstootverplichting’. Dividendbelasting Op de door Triodos Groenfonds uit te keren dividenden wordt ingevolge artikel 4 lid 2 Wet op de Dividend belasting 1965 geen dividendbelasting ingehouden. BTW Triodos Groenfonds wordt vanuit de Wet op de Omzetbelasting 1968 als ondernemer beschouwd. De aan het fonds gefactureerde BTW kan in principe niet worden teruggevorderd. Collectief vermogensbeheer is in principe vrijgesteld van BTW. Derhalve is de in rekening gebrachte beheervergoeding door Triodos Investment Management BV aan het fonds vrijgesteld van BTW.
Regeling Groenprojecten Met ingang van 1 januari 1997 is Triodos Groenfonds erkend als groene beleggingsinstelling in de zin van artikel 5.14 van de Wet op de Inkomstenbelasting 2001. Beleggingen in een groene beleggingsinstelling komen in aanmerking voor een vrijstelling van 1,2% belastingheffing in box 3 in de zin van de Wet op de Inkomstenbelasting 2001. De vrijstelling kent een maximum van EUR 56.420 (voor 2014) per belasting plichtige en EUR 112.840 (voor 2014) voor fiscale partners gezamenlijk.
39
Daarnaast is voor 2014 een heffingskorting van 0,7% van toepassing over de waarde van de beleggingen die in box 3 zijn vrijgesteld. Een en ander is afhankelijk van de persoonlijke situatie van de belegger. Raadpleeg voor de precieze fiscale gevolgen een belastingadviseur. De peildatum om in aanmerking te komen voor de vrijstelling en de heffingskorting is 1 januari. Beleggen in Triodos Groenfonds kan derhalve een maximaal belastingvoordeel opleveren conform onderstaand schema. Jaar
2012 en verder
Vrijstelling vermogensrendementsheffing Heffingskorting
1,2% 0,7%
Maximaal totaal fiscaal voordeel
1,9%
40
Toelichting op de balans per 31 december 2014 (bedragen in duizenden euro’s)
Activa 1. Landbouwgrond 2014
2013
950 -900 465 -515
1.222
–
950
2014
2013
Stand per 1 januari Aandelen We Are Republiq BV
190 –
– 190
Stand per 31 december
190
190
Stand per 1 januari Verkopen Gerealiseerde waardeverandering Ongerealiseerde waardeverandering Stand per 31 december
-272
De gronden waren in erfpacht uitgegeven. 2. Overige financiële beleggingen
Triodos Groenfonds heeft in 2013 4,12% van de aandelen verworven in We Are Republiq BV. Dit betreft een startend bedrijf met een vernieuwend concept dat producenten van duurzame energie in staat stelt om rechtstreeks aan de consument zijn energie te verkopen. We Are Republiq BV is gelanceerd onder de naam "Vandebron". 3. Obligaties 2014
2013
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Gerealiseerde waardeverandering Ongerealiseerde waardeverandering
31.021 18.202 -5.000 0 371
30.778 4.556 -3.360 -44 -909
Stand per 31 december
44.594
31.021
41
Specificatie van de post obligaties per ultimo 2014: Nominale waarde
Aanschaf waarde
Reële waarde
2.000 3.755 1.600 1.900 2.735 4.825 3.400 2.000 1.750 8.900 3.340 2.500 2.100
2.008 3.542 1.541 2.187 2.710 5.348 3.978 2.400 1.934 9.025 3.141 2.596 2.443
2.039 4.011 1.622 2.229 2.902 5.590 4.001 2.464 1.981 9.243 3.457 2.674 2.381
40.805
42.853
44.594
2014
2013
520.175 78.655 1 -123.825 -8.260 17.121
367.262 225.144 1 -68.460 -143 -3.629
Stand per 31 december (exclusief voorzieningen)
483.867
520.175
De mutatie van de voorzieningen is als volgt Stand per 1 januari Dotatie Definitieve afboeking Vrijval
-17.483 -7.156 7.057 912
-13.758 -3.782 – 57
Stand per 31 december van de voorzieningen
-16.670
-17.483
Netto waarderingen van leningen 31 december (inclusief voorzieningen)
467.197
502.692
0,750% Bank Nederlandse Gemeenten 13/18 2,500% Bank Nederlandse Gemeenten 10/17 3,375% Bank Nederlandse Gemeenten 05/15 3,875% Bank Nederlandse Gemeenten 09/19 4,125% Bank Nederlandse Gemeenten 06/16 2,750% Europese Investerings Bank 11/21 4,250% Europese Investerings Bank 04/20 4,625% Europese Investerings Bank 04/20 4,750% Europese Investerings Bank 07/17 1,125% Nederlandse Waterschapsbank 14/19 3,375% Nederlandse Waterschapsbank 06/16 3,375% Nederlandse Waterschapsbank 10/17 4,375% Nederlandse Waterschapsbank 08/18
4. Leningen
Stand per 1 januari In het boekjaar verstrekte leningen Disagio Afgelost in het boekjaar Gerealiseerde waardeverandering Ongerealiseerde waardeverandering
42
De nominale waarde van de leningen bedraagt ultimo 2014 EUR 449.639.093 (2013: EUR 500.261.756). Het nominale rentepercentage op de leningen is ultimo 2014 gemiddeld 2,95% (2013: 3,03%) per jaar. Het rentepercentage waarmee de contante waarde van de toekomstige kasstromen is bepaald, bedraagt ultimo 2014 gemiddeld 0,60% (2013: 1,46%) per jaar. De gewogen gemiddelde resterende looptijd bedraagt ultimo 2014 5,57jaar (2013: 4,9 jaar). De gewogen gemiddelde resterende rentevaste periode bedraagt ultimo 2014 3,4 jaar (2013: 2,9 jaar). Het disagio heeft betrekking op 1 lening die in 2008 is verstrekt. Het disagio valt vrij ten gunste van de winst- en verliesrekening gedurende de resterende looptijd van de lening, ultimo 2014 nog 14 jaar. Ultimo 2014 bedraagt de voorziening voor oninbaarheid EUR 16.669.974 (2013: 17.482.514). De dotatie in 2014 bedraagt per saldo EUR 6.244.163 (2013: dotatie, EUR 3.724.999). Onttrokken in 2014 is EUR 7.056.703 (2013:nihil). De voorziening tezamen met de overige ongerealiseerde herwaarderingen is conform de waarderingsgrondslagen verwerkt in de herwaarderingsreserve. 31-12-2014
31-12-2013
367.018 100.179
411.122 91.570
467.197
502.692
31-12-2014
31-12-2013
17.000 3.704 1.562 726 469 62 – 7
– 3.910 1.171 562 – 186 14.642 5
23.530
20.476
Vorderingen uit onderhandse leningen Vorderingen uit hypothecaire leningen
5. Overige vorderingen en overlopende activa
Deposito Rabobank Te ontvangen rente vorderingen uit leningen Debiteuren, nog te ontvangen rente en aflossingen Te ontvangen rente obligaties Te ontvangen inzake uitwinning debiteur Te ontvangen rente liquide middelen Te ontvangen inzake uitgegeven aandelen aan toonder Overige
De looptijd van overige vorderingen en overlopende activa is korter dan 1 jaar. 6. Liquide middelen De post liquide middelen omvat de direct opvraagbare saldi op rekeningen-courant en spaarrekeningen aangehouden bij Triodos Bank, Rabobank, KAS BANK en ABN AMRO MeesPierson. Ultimo 2014 bedraagt het direct opvraagbare uitstaande saldo EUR 84.565.061 (2013: EUR 101.010.124) tegen een gewogen gemiddeld rentepercentage van 0,12% (2013: 0,369%). Op de rekening-courant bij Triodos Bank wordt geen
43
rente vergoed. De rentevergoeding op de spaarrekeningen bij Triodos Bank bedroeg per ultimo 2014: 0,15% over de eerste € 1.000.000. Over het meerdere wordt geen interest ontvangen. Op de spaarrekeningen bij Rabobank wordt gemiddeld 0% vergoed, en op de spaarrekening bij ABN AMRO MeesPierson 1%.
Passiva 7. Kortlopende schulden
Vooruit ontvangen rente en aflossingen Te betalen beheervergoeding Vooruit ontvangen afsluitprovisies Te betalen marketingkosten Te betalen inzake terugkoop aandelen aan toonder Te betalen publiciteitskosten Te betalen kosten AFM Crediteuren Te betalen accountantskosten Te betalen kosten BNP Paribas Security Services Te betalen bestandsprovisie Bewaarloon obligaties Te betalen loonheffing Vooruit ontvangen inzake uit te geven aandelen op naam Te betalen provisies bankgaranties Te betalen dividend Diversen
31-12-2014
31-12-2013
1.258 797 253 203 160 53 25 24 21 14 11 4 1 – – – 10
4.375 428 – 193 – 67 – – 29 – 556 – – 614 10 3 23
2.834
6.298
8. Langlopende schulden Onder de langlopende schulden zijn opgenomen de eenmalige betalingen op erfpachtcontracten.
Stand per 1 januari Vrijval boekjaar Stand per 31 december
44
2014
2013
16 -16
21 -5
–
16
9. Geplaatst en gestort kapitaal Gewone aandelen 2014
Prioriteitsaandelen 2014
Gewone aandelen 2013
Prioriteitsaandelen 2013
Geplaatst en gestort primo Geplaatst in het verslagjaar Ingekocht in het verslagjaar
58.221.739 1.753.296 -5.677.998
25 – –
43.664.035 23.184.471 -8.626.767
25 – –
Geplaatst en gestort ultimo
54.297.037
25
58.221.739
25
(bedragen in euro’s)
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt per balansdatum EUR 75.000.025 verdeeld in 15.000.000 gewone aandelen en 5 prioriteitsaandelen van elk nominaal groot EUR 5. De prioriteitsaandelen geven recht op 4% dividend van het op die aandelen gestorte kapitaal. De prioriteitsaandelen zijn in het bezit van Stichting Triodos Holding. Van de gewone aandelen, zijn ultimo 2014 4.893.493 stuks geplaatst via Euronext Fund Service (2013: 5.604.711) en 5.965.915 stuks ingeschreven in het aandeelhoudersregister (2013 6.039.637). Mutaties in het aantal geplaatste en gestorte aandelen in stuks: (x 1.000)
2014
2013
Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen in het boekjaar Ingekochte aandelen in het boekjaar
11.644 351 -1.136
8.733 4.637 -1.726
Stand per 31 december
10.859
11.644
Het totaal aantal geplaatste aandelen bedraagt per ultimo 2014 11.926.507 (ultimo 2013 11.926.507). Dit betreft het totaal aantal aandelen dat tijdens het bestaan van het fonds is uitgegeven aan aandeelhouders. 10. Agio 2014
2013
Stand per 1 januari Geplaatste aandelen Ingekochte aandelen Dividend uitkering
584.946 17.980 -57.864 –
443.789 235.176 -87.986 -6.033
Stand per 31 december
545.062
584.946
Het volledige bedrag van het agio is fiscaal erkend.
45
11. Herwaarderingsreserve De herwaarderingsreserve betreft de per balansdatum positieve ongerealiseerde waardeveranderingen van de beleggingen. 2014
2013
Stand per 1 januari
15.110
17.594
Toevoeging/onttrekking: inzake landbouwgrond inzake leningen
-516 14.744
-272 -2.212
Stand per 31 december
29.338
15.110
2014
2013
– 29.338
516 14.594
29.338
15.110
Specificatie van de post herwaarderingsreserve per ultimo 2013:
Herwaardering landbouwgrond Herwaardering leningen
12. Overige reserves Onder deze post zijn opgenomen de algemene reserve en de fiscale afrondingsreserve. Het verloop van de algemene reserve is als volgt: 2014
2013
Stand per 1 januari Mutatie herwaarderingsreserve Resultaat vorig boekjaar Dividend Mutatie afrondingsreserve
-9.294 -14.228 1.041 -8.363 -93
-9.745 2.484 -44 -2.048 59
Stand per 31 december
-30.937
-9.294
46
Het verloop van de afrondingsreserve is als volgt: 2014
2013
Stand per 1 januari Mutatie in verband met dividenduitkering
– 93
59 –59
Stand per 31 december
93
–
-30.844
-9.294
2014
2013
1.041
-44
–
59
1.041
15
Uitgekeerd dividend Mutatie herwaarderingsreserve / overige reserve Mutatie afrondingsreserve
-8.363 7.415 -93
-8.081 8.066 –
Onverdeeld resultaat boekjaar
19.389
1.041
Stand per 31 december
19.389
1.041
Totaal
13. Onverdeeld resultaat Betreft het nog niet uitgekeerde resultaat over het boekjaar.
Stand per 1 januari Toevoeging/onttrekking: Bij: Stand afrondingsreserve primo
Niet in de balans opgenomen verplichtingen, activa en regelingen Triodos Groenfonds NV heeft in 2011 haar belang in Triodos Venture Capital Fund BV aan Triodos Ventures BV verkocht. Hierbij behoudt Triodos Groenfonds NV het recht op een deel van de mogelijke opbrengst bij een eventuele liquidatie van deze voormalige deelneming. Per ultimo 2014 is er voor EUR 45,4 miljoen aan leningen gecommitteerd, maar nog niet uitgekeerd. De uitkeringen vinden, indien aan alle leningvoorwaarden is voldaan, in 2015 plaats.
47
Toelichting op de winst- en verliesrekening over 2014 (bedragen in duizenden euro’s, behoudens in tekst) Bedrijfsopbrengsten 14. Opbrengsten uit beleggingen in landbouwgrond
Canon-opbrengsten Vrijval van de vergoeding voor waardevermindering van in erfpacht uitgegeven grond
2014
2013
6
19
16
5
22
24
15. Opbrengsten uit beleggingen in obligaties Het betreft rente inzake obligaties. 16. Opbrengsten uit beleggingen in leningen Het betreft rente inzake leningen, vergoedingen voor administratiekosten en beschikbaarheidprovisies. 17. Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen De volgende resultaten zijn gedurende het boekjaar gerealiseerd:
Gerealiseerde positieve resultaten landbouwgronden Gerealiseerde positieve resultaten obligaties Gerealiseerde positieve resultaten leningen Gerealiseerde negatieve resultaten landbouwgronden Gerealiseerde negatieve resultaten obligaties Gerealiseerde negatieve resultaten leningen*
2014
2013
465 8 – – -8 -8.260
– – 5 – -44 -148
-7.795
-187
* In 2014 is afgeboekt op 3 projecten EUR 7.079.000. Tevens is afgeschreven EUR 1.181.000 op het agio van de in 2013 aangekochte leningen.
48
18. Ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen De ongerealiseerde waardeverandering van leningen was in 2014 positief. Dit is een combinatie van verschillende factoren zijnde de renteontwikkelingen (positief) en de toename van de voorziening oninbaarheid (negatief).
Ongerealiseerde positieve resultaten landbouwgronden Ongerealiseerde positieve resultaten obligaties Ongerealiseerde positieve resultaten leningen Ongerealiseerde negatieve resultaten landbouwgronden Ongerealiseerde negatieve resultaten obligaties Ongerealiseerde negatieve resultaten leningen
2014
2013
– 562 23.453 -515 -191 -7.145
– 390 11.673 -272 -1.299 -17.907
16.164
-7.415
De gerealiseerde resultaten worden berekend op basis van de daadwerkelijke verkooptransactie in vergelijking met de waarde op het moment van de aankooptransactie (kostprijs). De ongerealiseerde resultaten worden berekend als verschil tussen de waarde per einde boekjaar en de waarde per begin van het boekjaar. Bij een verkooptransactie worden de cumulatieve ongerealiseerde resultaten gecorrigeerd in de winst-en-verliesrekening.
49
Bedrijfslasten 19. Beheerkosten
Beheervergoeding Accountantskosten* Kosten beursnotering Publiciteitskosten Kosten toezichthouder Commissarissenbeloning Kosten bewaarder Advieskosten** Provisiekosten obligaties Rentelasten Kosten beleggersgiro Kosten bankgaranties Bestandsprovisie Overige lasten
2014
2013
4.757 54 42 27 24 20 14 14 13 4 3 -10 – 13
4.495 47 40 42 32 20 – 68 18 29 2 – 1.899 15
4.975
6.707
* De accountantskosten hebben betrekking op controle van de jaarrekening ad. EUR 46.760 en de controle van de prospectus ad. EUR 7.260. De accountant heeft geen werkzaamheden verricht die adviesgevend van aard zijn. ** Dit betreffen advieskosten voor enkele specifieke projecten.
20. Overige bedrijfskosten
Marketingkosten
2014
2013
429
409
Kostenstructuur Beheervergoeding Triodos Groenfonds heeft geen medewerkers of bestuursleden in dienst. Triodos Groenfonds wordt beheerd door Triodos Investment Management BV tegen een jaarlijkse vergoeding van 0,8% van het eigen vermogen, exclusief het onverdeelde resultaat met uitzondering van de ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen. Uit deze vergoeding worden alle kosten van het management van Triodos Groenfonds betaald zoals de kosten van het beheer van de beleggingen, de kosten van de administratie en de kosten van automatisering. De beheervergoeding bedraagt in 2014 EUR 4.756.830 (2013: EUR 4.495.132).
50
Bestandsprovisie Vanaf 1 januari 2014 geldt er een provisieverbod voor beleggingsondernemingen (distributeurs). Als gevolg hiervan mogen financiële dienstverleners geen bestandsprovisie meer ontvangen van een beleggingsfonds. Derhalve is door Triodos Groenfonds NV met ingang van 1 januari 2014 geen bestandsprovisie meer verstrekt (2013: EUR 1.898.961). Bezoldigingsbeleid Raad van Commissarissen De vergoeding voor commissarissen wordt door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld. Bij de vergoeding wordt geen rekening gehouden met marktconformiteit. Aan commissarissen zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Er is uit principiële overwegingen geen aandelenoptie regeling voor commissarissen. De bezoldiging van de Raad van Commissarissen is als volgt: bedragen in euro’s Marjolein Elings-van Hooidonk Jules Kortenhorst Annemiek Rijckenberg Henk Raué Sylvia van Waveren Peter Blom *, ** Peter Kok ** Jan Paul van Soest **
Werkgeverslasten Niet-aftrekbare BTW
2014
2013
4.500 3.000 3.000 3.000 3.000 – – –
4.500 3.000 3.000 2.000 2.000 – 1.000 1.000
16.500
16.500
225 3.465
233 3.255
20.190
19.988
* Commissarissen werkzaam voor Triodos Bank ontvangen geen vergoeding. ** Heeft geen zitting meer in de Raad van Commissarissen.
Transactiekosten Transactiekosten van overige financiële beleggingen en leningen komen ten laste van de beheerder, Triodos Investment Management. Kosten van uitgifte en terugkoop van aandelen Aan het plaatsen of terugkopen van eigen aandelen door Triodos Groenfonds zijn voor het fonds geen kosten verbonden. Er wordt derhalve geen op- of afslag op de intrinsieke waarde gehanteerd.
51
Totale bedrijfslasten De totale bedrijfslasten van het fonds bedragen over 2014 EUR 5.404.222 (2013: EUR 7.116.575). Kostenvergelijking bedragen in euro’s Beheervergoeding (0,8%) Kosten voor bewaring Kosten externe accountant Kosten toezichthouder Marketingkosten* Kosten van het verlenen van opdrachten aan derden Overige fondskosten**
Kosten 2014
Kosten prospectus
4.756.830 24.979 54.020 24.182 429.022 46.444 68.745
4.756.830 24.979 54.020 24.182 1.486.509 46.444 540.422
* De in het prospectus genoemde marketingkosten bedragen maximaal 0,25% van het eigen vermogen. ** De in het prospectus genoemde overige fondskosten bedragen maximaal 10% van de totale kosten.
De kosten liggen binnen de kaders van het prospectus. Kostenratio’s De lopende kosten ratio betreft de totale kosten gedurende de afgelopen 12 maanden exclusief de kosten van de beleggingstransacties, interestkosten en de kosten die verband houden met het toe- en uittreden van deelnemers die niet vergoed worden uit de op- of afslag gerelateerd aan de gemiddelde intrinsieke waarde gedurende de desbetreffende periode. Bij deze berekening wordt iedere calculatie en publicatie van de intrinsieke waarde in beschouwing genomen. De LKR over 2014 bedraagt 0,89% (2013: 1,28%). Omloopfactor De omloopfactor bedraagt in 2014 11,34% (2013: -9,36%). De omloopfactor betreft het totaal bedrag van alle beleggingstransacties minus het totaal bedrag aan transacties in het geplaatste kapitaal, gerelateerd aan de gemiddelde intrinsieke waarde. Door het specifieke karakter van Triodos Groenfonds zijnde beleggingen in de vorm van langlopende leningen kan de omloopfactor niet zonder meer worden vergeleken met andere beleggingsfondsen (bijvoorbeeld met beleggingen in aandelen en obligaties).
52
Gelieerde partijen Triodos Groenfonds heeft relaties met de volgende rechtspersonen: 1 Stichting Triodos Holding is de houder van vijf prioriteitsaandelen. 2 Triodos Bank N.V. Triodos Groenfonds houdt een groot deel van de liquide middelen aan bij Triodos Bank tegen marktconforme tarieven. Triodos Bank beheert het aandeelhoudersregister en ontvangt hier voor een vergoeding. Triodos Bank verstrekt bankgaranties aan Triodos Groenfonds tegen marktconforme voorwaarden en tarieven. Triodos Bank kan een stand-by faciliteit verstrekken aan Triodos Groenfonds tegen marktconforme voorwaarden en tarieven. Triodos Bank heeft een distributieovereenkomst met Triodos Groenfonds op basis waar van een jaarlijkse bestandsprovisie van 0,40% van het via Triodos Bank geplaatste aandelenkapitaal werd uitgekeerd. In lijn met eerdergenoemd provisieverbod is deze overeenkomst per 1 januari 2014 komen te vervallen. 3 Triodos Investment Management is de beheerder en bestuurder van Triodos Groenfonds waar voor zij een jaarlijkse vergoeding van 0,8% van het eigen vermogen exclusief het onverdeelde resultaat met uitzondering van de ongerealiseerde waardeveranderingen over beleggingen, ontvangt. 4 Triodos Vastgoedfonds heeft in 2006, 2010, 2011 en 2012 op basis van groenverklaringen leningen verkregen tegen marktconforme voorwaarden (tot 1/1/2016, 1/7/2019, 1/7/2020 en tot 1/4/2022).
Uitbesteding van kerntaken De onderstaande kerntaken zijn door Triodos Groenfonds uitbesteed: 1 Het beheren van het aandeelhoudersregister is uitbesteed aan Triodos Bank NV. 2 Het beheren van de financieringsportefeuille is uitbesteed aan Triodos Bank NV. 3 Het onderhouden van de markt via Euronext Fund Service is uitbesteed aan KAS BANK NV. 4 Het uitoefenen van de functie van hoofdbetaalkantoor is uitbesteed aan KAS BANK NV. Zeist, 7 april 2015 Fondsmanager Triodos Groenfonds N.V. Itske Lulof Directie Triodos Investment Management BV Marilou van Golstein Brouwers Michael Jongeneel
53
