Toekomst In de 3 Krone AMBITIE EN AANPAK
Een groeidocument voor het gesprek met partners in de buurt, bewonersorganisaties, instellingen en gemeente Utrecht. Utrecht - 30 maart 2015
2
Inhoudsopgave Onze bedoeling 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Aanleiding Doel en functies Activiteiten Partners Ambitie voorwaarden Meerwaarde voor de stad Middelen, begroting en financiering Organisatie Huisvestingsscenario's
3 4 5 8 9 10 11 12 13 14
Bijlagen A. B. C. D. E. F.
Binnenstad Utrecht vergeleken Functies en activiteiten Type buurthuizen Analyse buurten in de binnenstad Scenario's 2015-2020 Brief aan de gemeente
15 17 18 20 21 22
Auteurs: vrijwilligers, beheergroep en bestuur In de 3 Krone Ondersteuning: Gert Dijkstra, Akina Datum: 30 maart 2015 Aangeboden aan Margriet Jongerius, Kees Geldof en Paulus Jansen, allen wethouder van de gemeente Utrecht; als ook aan Hans Dortmund, voorzitter van de Wijkraad Binnenstad Utrecht.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
3
Onze bedoeling In de 3 Krone staat op een belangrijk punt in haar bestaan. Vanaf augustus 2013 is In de 3 Krone een buurthuis in zelfbeheer. Wij zijn bewoners die zelf het huis open houden en met vele anderen een plek laten zijn waar alle bewoners zich thuis kunnen voelen, een plek "thuis in de buurt". Maar die plek is niet vanzelfsprekend (meer) omdat onze huisvesting onzeker is. Wij willen u graag als lezer laten zien dat In de 3 Krone met een relatief kleine ruimte nu al heel veel betekent voor de binnenstad van Utrecht. Meer nog, we willen u graag inspireren om mee te doen of ons te steunen om die plek nog meer van betekenis te kunnen laten zijn. Daarom hebben wij als bestuur, beheergroep en actieve vrijwilligers onze ambities opgeschreven, inclusief een aanpak waarop wij samen met u die ambities werkelijkheid willen laten worden. De voorliggende tekst is een foto van wat wij nu doen en wat wij graag nog meer zouden willen en kunnen. En van deze foto maken we graag samen met u een film over de toekomst van ons huis In de 3 Krone. Voor die toekomst werken we graag met u samen; met bewonersorganisaties en ondernemersorganisaties actief in de Binnenstad en ook met bijv. woningcorporaties, zorginstellingen en gemeente Utrecht. Voor die toekomst is een passende huisvesting nodig, mogelijk met zelfs (iets) meer ruimte dan nu in ons huis aan de Oudegracht 227. Aan ons allen om dat waar te maken.
Inloop en plek voor bijeenkomsten
Cursussen in kunst, salsadans en schilderen
Buurtdiner met Resto Van Harte
Kledingsbeurs, kidsclub en yoga
Ruimte voor zangkoren en theatergroepen
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
4
1. Aanleiding In augustus 2013 is het buurthuis aan de Oudegracht 227 van kleur verschoten. Na vele jaren (vanaf 1990) te zijn gerund door de gesubsidieerde welzijnsorganisatie Cumulus en haar voorgangers heeft een zelfbeheergroep van gebruikers en bewoners de exploitatie van het buurthuis overgenomen. Met de doorstart kwam er een nieuwe naam, In de 3 Krone, een verwijzing naar de historie van het pand als korenbeurs, vastgelegd in een gevelsteen. Nog belangrijker, het buurthuis werd een sociale wijkonderneming, in eigen beheer en georganiseerd door bewoners van de binnenstad, voor en door bewoners en niet alleen voor ouderen, maar voor iedereen: rijk en arm, jong en oud. Het was in 2013 niet de eerste keer dat het voortbestaan van het buurthuis ter discussie stond, getuige een protestlied van Grachtensmart, een bewonerskoor en gebruiker van het buurthuis, van meer dan twintig jaar terug (uit 1994). Het lied werd in 2013 opnieuw gezongen en het lijkt er op dat het dit jaar weer uit de kast kan (refrein):
Ons buurthuis staat op 't oude grachie. En daar is waar het ook blijft staan. U snapt dus wel we blijven open. Die sluiting moet echt van de baan. De sluiting aan het Oude Grachie is allerminst van de baan. Per 1 juli a.s. eindigt het huurcontract en staat In de 3 Krone op straat. Dit terwijl in de afgelopen anderhalf jaar grote stappen gezet zijn in een succesvolle exploitatie van het buurthuis. De twee zalen van het buurthuis zitten door de week alle dagdelen vol: ochtend, middag en avond. Ook in het weekend zijn er regelmatig activiteiten. Een kleurrijk palet schildert het doek tot aan de zomer van 2015: van Yoga tot Salsa, van schilderen voor zowel kinderen als volwassenen, met cursussen over kunst & cultuur van Utrecht (de Domstad, ... een kunstschat), over kunstgeschiedenis, gericht op persoonlijke ontwikkeling (Cursus in Wonderen), een training opvoedingsondersteuning voor moeders (Betere Start), ruimte voor drie grote koren (Grachtensmart, Zangria en Zeeliederen aan de Gracht), twee toneelgroepen (Brood en Spelen en Dat geloof ik niet), een kledingbeurs, buurtdiners met Resto Van Harte, een open inloop voor de buurt en vergaderruimte voor groepen bewoners en bewonersverenigingen zoals de NV Tuingroep. Ondertussen heeft het buurthuis In de 3 Krone in 2014 in samenwerking met Academie van de Stad en SOON actief bijgedragen aan een handleiding voor buurthuizen met "doe-het-zelfbeheer" en is er een ondernemingsplan opgesteld als handvat voor de exploitatie van het eigen buurthuis. Kortom, het bruist in ons buurthuis In de 3 Krone en tegelijkertijd is het voortbestaan in een eigen ruimte onzeker. Dat past niet bij elkaar en vraagt dringend om een perspectief. Dat bieden we door in het voorliggende plan van aanpak concreet te laten zien: waar we voor staan en gaan als buurthuis (par.2), aan welke activiteiten voor en door bewoners in de binnenstad behoefte is, die we deels al doen en deels onze ambitie zijn om te gaan starten (par.3), met wie we dat graag willen en kunnen doen (par.4), wat er dan nodig is om die ambities ook echt waar te kunnen maken (par.5), waarmee we een meerwaarde zijn voor de stad Utrecht (par.6), wat dat gaat betekenen voor onze middelen, begroting en financiering (par.7), als ook voor de eigen organisatie (par.8). Daarmee schetsen we een toekomstperspectief voor ons buurthuis In de 3 Krone. Maar dan begint het pas. Daarna nemen we u als lezer mee met: hoe de huisvesting van invloed is op onze plannen met het buurthuis (par.8), en wat de gemeente Utrecht daarin kan betekenen (bijlage F). Het plan van aanpak Toekomst buurthuis In de 3 Krone is wat ons betreft de basis voor een gesprek met alle partners, inclusief de gemeente, met als doel om gezamenlijk na te gaan en af te spreken hoe we samen dat perspectief kunnen realiseren. Misschien niet aan ons Oude Grachie maar dan op z'n minst wel ergens op een bereikbare en zichtbare plek en in een toegankelijke, prettige en inspirerende ruimte in onze binnenstad.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
5
2. Doel en functies Alles begint of hoort te beginnen met een missie. Waarom zijn we er? In onze statuten van Stichting In de 3 Krone wordt het als volgt verwoord (art.2, lid 1): "... het bevorderen van de sociale samenhang tussen de bewoners van de binnenstad." Waar staan en gaan we dan voor als buurthuis? Wat is ons doel? Hoe denken wij (visie) dat onze missie werkelijkheid kan worden? In het ondernemingsplan uit 2014 wordt dat vertaald in een viertal rollen voor In de 3 Krone: partner voor buurtorganisaties, door "ruimte uit te wisselen, samen te werken in activiteiten of een podium/etalage te bieden aan deze organisaties", laagdrempelige en uitnodigende plek, om als buurthuis "mensen bij elkaar te brengen, bijvoorbeeld door het organiseren van inloopmomenten", contact stimuleren, door als buurthuis "haar zalen en vrijwilligers in te zetten om activiteiten te organiseren waarin mensen elkaar kunnen ontmoeten en iets kunnen delen", bijvoorbeeld in de vorm van een maaltijd of een kledingbeurs, ruimte voor inspirerende activiteiten ("creatieve, leerzame, muzikale, sportieve, levensbeschouwelijke, literaire of culinaire activiteiten"), door het aanbieden van de zalen aan huurders die "nergens anders kunnen experimenteren vanwege te hoge kosten". Dat is het denken. Echter, een missie en doel worden pas echt werkelijkheid als het denken wordt omgezet in doen, in concrete functies voor ons buurthuis. Welke functies of type activiteiten gaan ons doel realiseren? In de omschrijving van de rollen worden ze deels genoemd en op dit moment vinden er in ons buurthuis reeds vele activiteiten plaats, die samen nu al goed laten zien welke buurtfuncties anno 2015 worden gerealiseerd, namelijk: Ontmoeten: een plek waar bewoners elkaar leren kennen, zich deel voelen van een 'groep' bewoners (zodoende minder eenzaam) en (nog) beter weten waar en bij wie ze terecht kunnen voor vragen. Ontspannen: een plek om te kunnen ontspannen van een drukke werkweek, als afleiding van de dagelijkse zorgen of gewoon om te genieten van het goede leven. Leren: als een ruimte waarin iemand een cursus of training kan volgen of geven. Actief kunnen zijn als vrijwilliger: om als bewoner zinvol (onbetaald) bezig te kunnen zijn. Benutten van ruimten: als een locatie waar je een ruimte kunt huren en waar de ruimte efficiënt door meerdere groepen gebruikt kan worden. Wordt daarmee onze missie, het bevorderen van sociale samenhang, nu al voldoende ingevuld? We denken dat er net iets meer nodig is en kan zijn. Extra buurtfuncties die we daarom in de komende periode 2015-2020 (verder) willen ontwikkelen zijn: Ondersteunen: het bij elkaar brengen van bewoners die steun vragen en die steun willen bieden (met burenhulp), bijv. in het doen van boodschappen of het bijhouden van de tuin. Werken: om als (werkloze) bewoner ervaring op te doen, mogelijk op weg naar betaald werk. Integreren: een plek waar krachtige en kwetsbare bewoners samen komen, arm en rijk, hoog en laag opgeleid, uit Nederland en van elders zodat begrip voor elkaar groeit (en segregatie in de binnenstad wordt voorkomen). Leefbare buurt: een schakelpunt voor bewonersgroepen en vrijwilligersorganisaties die zich inzetten voor een veilige en prettige binnenstad, bijv. door (in zelfbeheer) een publieke binnenruimte of openbare buitenruimte te beheren. Ontzorgen van de overheid: een trefpunt waarmee of van waaruit taken in de binnenstad worden opgepakt en over gepakt van de overheid, bijv. als buurtbedrijf of wijkcoöperatie. Uniek is dat we ons daarin richten op iedereen; alle Utrechters in en van de gehele binnenstad: buurtbewoners en buurtondernemers (bijv. met een ZZP café), werklozen en mensen met (betaald) werk, krachtige en kwetsbare bewoners (bijv. met een informatiebalie zorg, welzijn en wonen), kinderen en jongeren, jonge starters en studenten, als ook senioren (55+) en ouderen (65+). Samengevat: onze ambitie voor 2020 is om echt iedereen te bereiken en bij elkaar te brengen.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
6
De enige serieuze uitzondering is dat we geen opvangplek willen en kunnen zijn. Bewoners kunnen elkaar wel ondersteunen, maar voor opvang is betaalde professionele inzet nodig. Dat geldt zowel voor bijv. peuters en kleuters als ook voor drugsverslaafden, dementerenden of mensen die (even) psychisch in de war zijn. Maar zult u zich afvragen: "een buurthuis dat zich richt op maar liefst 10 functies en blijkbaar alles wil, heeft dat nog een eigen gezicht, waar is dan nog de focus, wat doet er echt toe?" Anders gezegd, wat zijn de belangrijkste functies van buurthuis In de 3 Krone en zijn leidend in ons doen en laten, in het maken van plannen en keuzes, past het best bij onze identiteit (wie wij zijn) en imago (hoe we gezien willen worden) en sluit het best aan bij de behoeften van bewoners in de Binnenstad van Utrecht? Beheergroep en bestuur van stichting In de 3 Krone kiezen daarin vooral voor de volgende drie functies voor ons als buurthuis, namelijk: het "ontmoeten", het elkaar waar nodig "ondersteunen" en daarin samen ons inzetten voor een "leefbare buurt". In een figuur komen zodoende de functies van ons buurthuis als volgt bij elkaar (met rood omlijnd de nog verder te ontwikkelen functies):
FOCUS FUNCTIES Ontmoeten
Ondersteunen
Leefbare buurt
ONDERSTEUNENDE FUNCTIES Ontspannen
Benutten van ruimten
Actief als vrijwilliger
Leren
Integreren
Werken Ontzorgen van de overheid
Wat we willen doen en ons voor willen inzetten Dat de bewoners in de binnenstad elkaar zouden willen ontmoeten past bij het imago van onze wijk. Maar dat de binnenstad behoefte heeft aan het elkaar ondersteunen en aan inzet van bewoners voor een leefbare buurt is minder vanzelfsprekend. Is een buurthuis daar wel bij nodig? De binnenstad van Utrecht is toch een 'rijke en witte wijk' met honderden cafés, zalen en podia. Is er eigenlijk überhaupt wel behoefte aan een buurthuis in zo een welvarend deel van onze stad? En als er dan bewoners zijn die een buurthuis nuttig vinden en er zich graag voor inzetten, is het dan wel nodig dat de gemeente Utrecht zich er aan verbindt en zich inzet voor de beschikbaarheid van voldoende ruimte voor dat buurthuis?
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
7
De nota "Welzijnsaccommodaties in zelfbeheer, visie en uitvoeringskader" (oktober 2013) laat dat nog bewust open en geeft aan dat de gemeente steun kan geven aan minimaal 0 en maximaal 830 m² buurthuisruimte in de binnenstad van Utrecht (bijlage 2 van de nota). Dat is begrijpelijk, omdat de binnenstad niet alleen rijk en wit is en ogenschijnlijk veel voorzieningen heeft (waar de hele stad en vele passanten gebruik van maken) maar tegelijkertijd een wijk is met eigen behoeften en 'noden'. De binnenstad van Utrecht is namelijk een wijk met: bijna (op Leidsche Rijn na) de 'jongste' wijk van de hele stad met veel bewoners van 'buiten' die (nog) geen binding hebben met de stad, met een extreem hoog percentage alleenstaanden (3 van de 4 bewoners woont alleen), een grote groep van ca. 1.400 bewoners heeft een uitkering (WW, Bijstand, WAO), veel bewoners, ca. 800, geven aan zich geïsoleerd te voelen staan, relatief een hoog percentage (een kwart) van de bewoners heeft overlast van jongeren (alleen Overvecht en Zuidwest scoren slechter), van criminaliteit en drugsoverlast - en voelt zich onveilig (op straat), velen hebben ook last (meer dan elders in Utrecht) van de verkeersproblematiek in ruime zin (o.a. parkeeroverlast), van vervuiling en (te) slecht beheer van de openbare ruimte, zo geeft slechts 1 op de 5 bewoners aan tevreden te zijn met de speelgelegenheden in de wijk, hetgeen elders in de stad vele malen hoger ligt (min. de helft is dan tevreden). bijna nergens in de stad zijn bewoners zo ontevreden (alleen Noordwest scoort nog slechter) over het gemis aan ruimte voor bewonersactiviteiten in de buurt (meer dan een kwart), tegelijkertijd is de bereidheid om iets met en voor buren te gaan doen dan wel actief te willen worden voor een veiligere en prettigere buurt nergens zo groot als in diezelfde binnenstad, zowel als het gaat om de bereidheid de openbare ruimte (in eigen beheer) schoon te houden, het groen er in te onderhouden, voor inzet op buurtpreventie, bij zorg of hulp aan buren, dan wel bij het organiseren van een buurtfeest. Meer achtergrondinformatie is beschreven in bijlage A: Binnenstad Utrecht vergeleken. Kortom, de binnenstad heeft daadwerkelijk behoefte aan een eigen type buurthuis die bewoners, (buurt)ondernemers en bezoekers slim met elkaar verbindt; ook met de gemeente.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
8
3. Activiteiten 2015-2020 Voor het invullen van alle functies zijn meerdere activiteiten nodig. Veel van die activiteiten vinden nu al plaats in ons buurthuis In de 3 Krone, georganiseerd door eigen (vaste) vrijwilligers of door derden voor een eigen besloten groep van bewoners of deelnemers. Om de ambitie voor 2020 waar te kunnen maken willen we de activiteiten graag verder (kunnen) uitbreiden. Dat telt op tot de volgende lijst van (potentiële) activiteiten voor 2015-2020: Activiteit
Aanwezig in 2015
Ambitie voor 2020
Koffieplek (ontspannen)
1x per week
3x per week
Inloopplek (voor nieuwe bezoekers, om te ontmoeten) Volgen van cursus of training
Elke woensdagmiddag
Vergaderlocatie
Kledingsbeurs
Voor vooral eigen bestuur en beheergroep In de 3 Krone 1x per maand, vrijdagavond diner i.s.m. Resto Van Harte 1x per maand
Oefenruimte voor muzikanten
Drie koren
Theater of toneelpodium: als oefenruimte en met voorstellingen Zaalverhuur
Oefenruimte voor twee theatergroepen Stichting GOUD
Wijkvoorlichting
X
Dagelijks: elke werkdag en regelmatig in het weekend Door derden: met een nog groter aanbod dan nu Regelmatig: voor en van meerdere bewonersgroepen Wekelijks, bijv. i.s.m. studenten koksopleiding Mogelijk meerdere beursen per maand Door derden: mogelijk ook voor kleine voorstellingen Door derden: mogelijk ook voor kleine voorstellingen Vaste verhuur aan mogelijk meerdere organisaties Continu, o.a. via etalage
Bridgeclub of vergelijkbare speel/hobbyverenigingen Computerles en -reparaties
X
Continu
X
Wekelijks
Makelpunt burenhulp, bijv. op hulp in huis, als oppas en met budgetbeheer Informatiebalie over zorg, welzijn, wonen, enz. Meldplek met bijv. spreekuur wijkagent ZZP café
X
Continu
X
Continu, met specifiek spreekuur wekelijks Maandelijks
Huren werkplek
X
Startplek gidsroutes binnenstad
X
Gesprekspodium of debatcentrum
X
Lezingen, filmavonden
X
Eetgelegenheid
Drie cursussen per week
X X
Maandelijks, bijv. laatste vrijdag van de maand Dagelijks overdag I.s.m. musea en vereniging Gastheerschap en Cultuur Wisselend of maandelijks, afhankelijk van de actualiteit Wekelijks of maandelijks
Met dit totaal aanbod van activiteiten worden de diverse functies goed ingevuld. Dat wordt zichtbaar in de figuur zoals uitgewerkt in bijlage B: Functies en activiteiten.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
9
4. Partners Iets doen en ondernemen wordt pas leuk als je dat met elkaar doet. En ook al zou je dat willen, een doel realiseren kan meestal niet alleen. Samen sta je sterk(er). Sterker nog, als buurthuis In de 3 Krone weten we dat wij het vaak niet zijn die het doen maar dat we eerder een trefpunt zijn voor anderen, een ruimte waar anderen eigenaar kunnen zijn van de eigen activiteit, een makelpunt waar vragers en aanbieders bij elkaar kunnen komen, een startpunt voor enthousiastelingen die samen aan de slag willen met een verandering, verbetering of kanteling voor, van en in onze binnenstad. Als buurthuis zijn we een plek en een fysieke ruimte voor vele activiteiten maar net zo belangrijk, zo niet nog belangrijker, is dat we een sociale plek zijn waar Utrechters van de binnenstad zich met elkaar (kunnen) verbinden. Dat is de reden waarom we veel belang hechten aan het samenwerken met allerlei partners in de binnenstad. Op dit moment zijn er contacten en werkt In de 3 Krone al samen met verschillende partners in de buurt, variërend van een bewonersgroep als Beheergroep NV Tuin, met de Wijkraad Binnenstad, als verspreidingspunt voor de Binnenstadskrant en met instellingen zoals Doenja Dienstverlening en Wijkbureau Binnenstad. Juist hier - in het ons verbinden met diverse buurtpartners - willen we de komende jaren meerdere stappen gaan zetten. Vooral ook omdat we merken dat nog niet alle groepen voldoende bekend zijn met ons bestaan en onze mogelijkheden en de weg naar ons toe nog te weinig hebben gevonden. Dat heeft o.a. te maken met: de nog (te) bescheiden bekendheid van ons buurthuis In de 3 Krone, ons imago dat we er vooral zouden zijn voor de meer volkse of kwetsbare bewoners, de idee dat In de 3 Krone vooral een buurthuis is voor het zuidelijke deel van de binnenstad en de nog (te) gesloten uitstraling van gevel en ruimte. Uiteindelijk willen we graag alle actieve bewonersgroepen in de binnenstad kunnen faciliteren, als ook de belangenorganisaties, buurtondernemersverenigingen, als mede instellingen en werkorganisaties actief in de binnenstad, o.a. van de gemeente Utrecht. In de volgende figuur wordt dat brede en veelzijdige netwerk van groepen en organisaties in een overzicht bij elkaar gebracht:
Alle genoemde type groepen en organisaties zijn bij ons welkom en we zoeken ze graag op om in het gesprek na te gaan hoe we (nog) meer voor elkaar kunnen betekenen.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
10
5. Ambitie voorwaarden Buurthuis In de 3 Krone is ambities. We zoeken een uitbreiding in functies en activiteiten omdat de binnenstad er beter van wordt, een nog leefbaardere en vitale wijk van kan worden en omdat het voorziet in een behoefte bij buurtbewoners in de binnenstad. Ambitieus zijn en uitstralen is inspirerend en gaat er voor zorgen dat vele bewoners er bij willen zijn en mee willen doen. Tegelijkertijd moet die ambitie ook realistisch zijn om teleurstellingen van vrijwilligers, gebruikers en deelnemers te voorkomen. Daarom hebben we de (belangrijkste) voorwaarden voor het kunnen realiseren van onze ambities bij elkaar in een overzicht samen gebracht:
NODIG (EIS)
RUIMTE EN LOCATIE
UREN INZET EN UREN OPEN
COMMUNICATIE EN SAMENWERKING
Knusse laagdrempelige koffieplek
Vaste betaalde coördinator min. 24 uur/week
Meer zichtbare publiciteit
Meer actieve vrijwilligers
Meer samenwerken met bewonersgroepen
NUTTIG (WENS)
Alles op 1 locatie, liever niet verdeeld over 2 locaties
Passend imago voor hoog en laag opgeleid
PRETTIG (WENS)
Uitnodigende gevel
Minimaal elke (week)dag open
Aan belangrijke looproute
Koffie/inloopplek is minimaal 3x/week
Voorwaarden voor onze ambities Willen we een stap naar meer en duurzaam maken dan is het kunnen bekostigen van een vaste betaalde coördinator (voor bijv. 24 uur/week) een belangrijke voorwaarde en daarmee samenhangend het kunnen organiseren van een grotere groep van actieve vrijwilligers. Het ons verbinden met meerdere bewonersgroepen is eveneens van wezenlijk belang: om dubbels te voorkomen en juist waar mogelijk elkaar te kunnen versterken. Dat alles vraagt ook om meer zichtbare publiciteit zodat de meeste bewoners in de binnenstad ons ook weten te vinden. Maar mogelijk de belangrijkste eis is wellicht dat we, veel meer dan nu, een 'knusse laagdrempelige koffieplek' nodig hebben: een Binnenstadskamer In de 3 Krone. Thuis in de buurt! De huidige ruimte aan de Oudegracht 227 nodigt daartoe (nog) onvoldoende uit. De koffieplek (en bar) zit achterin een lange diepe zaal, nauwelijks zichtbaar vanaf de straat, zelden open (alleen op de woensdagmiddag) en zonder een vaste en uitnodigende zitruimte. Een dergelijke ruimte kan de verbindende schakel zijn voor degenen die nog niet actief zijn met de buurt en de buren en degenen die dat al wel zijn, of voor degenen die graag hun buren ergens mee willen helpen en die bewoners die juist enige ondersteuning vragen en nodig hebben. Voor onze nieuwe huisvesting wordt het kunnen opnemen van een binnenstadskamer cruciaal. Dan zal die ruimte aan de volgende criteria moeten voldoen: klein en knus, met de uitstraling van een woonkamer, direct zichtbaar vanaf de straat, laagdrempelig binnen kunnen lopen, zonder als bezoeker direct op te vallen.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
11
6. Meerwaarde voor de stad Verschillende functies en activiteiten van buurthuis In de 3 Krone bieden een meerwaarde (inclusief een financiële waarde) voor enkele organisaties in de stad, zoals de gemeente Utrecht. Het zijn daarmee diensten die het buurthuis feitelijk levert aan deze organisaties en waarvoor een (kosten)vergoeding kan worden gevraagd. Dan gaat het om de volgende diensten voor deren en meerwaarde voor de stad, in het bijzonder voor de gemeente Utrecht: Activering en participatie van bewoners Dienst: het organiseren van activiteiten die (mede) als doel hebben vrijwilligers te vinden, te begeleiden, op te leiden of te binden aan buurthuis In de 3 Krone dan wel aan andere bewonersgroepen in de binnenstad. Meerwaarde voor de gemeente: minder inzet van ambtenaren nodig in de publieke dienstverlening omdat door de inzet van vrijwilligers bij het buurthuis minder bewoners met hun vragen nog terecht komen bij de gemeente. Dagbesteding voor (kwetsbare) ouderen Dienst: het organiseren van ontmoeting en ontspanning voor ouderen (65+ of 75+) die daarmee "andere mensen ontmoeten en activiteiten ondernemen" hetgeen een invulling van 'dagbesteding' is. Juist de (kwetsbare) ouderen, met soms ook een lichamelijke handicap in het bewegen of anderszins, voelen zich zodoende langer prettig en veilig in de eigen woning en de eigen buurt. Meerwaarde voor de gemeente: minder aanvragen WMO van (kwetsbare) ouderen. Ondersteuning aan buren Dienst: het organiseren van vormen van burenhulp, bijv. hulp bij het leren omgaan met een computer, bij het samen oplossen van computerproblemen, bij het ondersteunen van (minder mobiele) buren in het doen van de boodschappen, het bijhouden van de eigen tuin, hulp bij de kleinere klusjes in het huis of het soms bijdragen aan een voorjaarsschoonmaak van het huis. Meerwaarde voor de gemeente: minder aanvragen WMO van die bewoners die zich niet meer volledig "zelfstandig redden in het huis". Zelfbeheer van (openbare) ruimten Dienst: het stimuleren en bieden van ruimte aan groepen bewoners die een deel van de openbare ruimte in zelfbeheer nemen. Meerwaarde voor de gemeente: lagere beheer- en onderhoudskosten van de openbare ruimte omdat direct door het buurthuis zelf of indirect door In de 3 Krone gefaciliteerde groepen van bewoner (meer) zelf (delen van) de openbare ruimte gaan beheren. Informeren en betrekken van bewoners Dienst: het informeren van bewoners over hoe het werkt bij de gemeente, hoe de weg te vinden bij de gemeente en hoe bewoners (structureel en incidenteel) kunnen meedenken of meedoen bij actuele zaken, van belang voor bewoners en de gemeente, die spelen in de binnenstad op bijv. het gebied van infrastructuur en sociale cohesie. Meerwaarde voor de gemeente: minder kosten publieke dienstverlening en minder kosten in de voorbereiding van projecten, als mede een snellere en betere realisatie van die projecten.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
12
7. Middelen, begroting en financiering De huidige begroting van In de 3 Krone (2015) sluit op een totaal bedrag van ca. € 75.000,-. Deze middelen worden besteed aan de huisvesting (40%), activiteiten en organisatie (15%) en voor het inhuren van specifieke expertise en coördinatie (45%). In 2015 - uiterlijk 2016 - willen we in staat zijn om een parttime betaalde professional/coördinator aan ons te verbinden. Bij gelijkblijvende overige kosten neemt daarmee de begroting (in 2016) iets toe, namelijk tot ca. € 90.000,-. Om extra te kunnen investeren in activiteiten en publiciteit en eveneens ruimte te hebben voor de mogelijk hogere huisvestingskosten zal die begroting in 2018-2020 nog net iets groter moeten zijn, zo tussen de ca. € 100.000,- en ca. € 115.000,-. Inzet is dat we in onze huisvesting ruimte blijven houden voor het verhuren van zalen/ruimten aan derden. Dat betekent een gelijkblijvende bron van inkomsten van jaarlijks ca. (min.) € 50.000,-. Om de toename in de kosten mogelijk te kunnen maken zijn - buiten het mogelijk kunnen vergroten van de verhuurinkomsten (sterk afhankelijk van de beschikbaarheid van te verhuren ruimten) - twee opties mogelijk: het vergroten van de eigen inkomsten, bijv. door nadrukkelijker voor activiteiten een (iets hogere) 'eigen bijdrage' van de deelnemers te vragen en door mogelijk - bijv. middels een Vrienden van In de 3 Krone - middels crowd funding een ledenbijdrage te vragen van bewoners (en buurtondernemers) in de binnenstad (wellicht naar het voorbeeld van de wijkcertificaten zoals actief in Tilburg), de diensten die we (nu deels al) leveren aan derden, in het bijzonder aan de gemeente Utrecht, expliciet(er) omschrijven en vergoedingen voor deze diensten aanvragen (zoals activiteiten die mede gefinancierd kunnen worden vanuit de WMO of leefbaarheidsbudget). € 140.000 € 120.000 € 100.000
Totale kosten
€ 80.000
Inkomsten uit verhuur ruimte
€ 60.000
Inkomsten uit eigen activiteiten
€ 40.000
Inkomsten voor diensten derden
€ 20.000 €0 2015
2016
2018
2020
Meerjarenbegroting In de 3 Krone 2015 - 2020 De gemeente zal kunnen bijdragen voor de door ons aan hen geleverde diensten. Het beleid van de gemeente biedt die ruimte ook. Volgens Welzijnsaccommodaties in zelfbeheer (oktober 2013) en de bijbehorende subsidieregeling is de gemeentelijke bijdrage gebonden aan een range. Voor de binnenstad geldt een range voor steun aan buurthuizen van minimaal 0 m² en maximaal 830 m².
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
13
8. Organisatie In de 3 Krone is een buurthuis in zelfbeheer. Dat betekent concreet dat het wordt beheerd door vrijwilligers c.q. bewoners uit de buurt. Dit lijkt logisch en dat is het ook, maar is niet vanzelfsprekend en het gaat elders daarom nog wel eens anders. Dat komt omdat een vrijwilligers organisatie in zelfbeheer kwetsbaar is. Vrijwilligers zijn namelijk zelden fulltime beschikbaar en verbinden zich vaak voor een kortere tijd, verwachten flexibiliteit in de inzet en willen veelal graag zelf kunnen bepalen wat ze doen en wat niet. De voordelen zijn daarentegen vele malen groter. Een buurthuis in zelfbeheer bij bewoners weet namelijk veel beter wat er leeft in de buurt, bepaalt zelf waar het energie en geld in steekt en hoe de inkomsten en uitgaven worden beheerd waardoor de gebruikers en vrijwilligers zich meer 'eigenaar' en daarmee verantwoordelijk voelen voor het reilen en zeilen van het buurthuis. Dat alles maakt dat een buurthuis in zelfbeheer een deel van de taken van de overheid en professionele werkorganisaties soms ook goedkoper en effectiever kan doen met tegelijkertijd een grotere betrokkenheid en beschikbaarheid (buiten de kantooruren). Daarnaast kan de besparing op de relatief kostbare inzet van professionals worden benut voor de activiteiten zelf. Een informele sfeer is kenmerkend en bepaalt mede de noodzakelijke aansluiting bij wisselende behoeften van de bewoners. De uitstraling van de accommodatie moet laagdrempelig zijn en meerdere groepen aanspreken. Jong en oud, rijk en arm kunnen zo elkaar ontmoeten en wat voor elkaar betekenen. Voor het inrichten van het zelfbeheer maakt In de 3 Krone gebruik van een beheergroep, een actief bestuur en een groep actieve vrijwilligers. De Beheergroep voert het dagelijks beheer volgens richtlijnen die opgesteld zijn door het bestuur en de beheergroep samen. Het stichtingsbestuur van In de 3 Krone bestuurt veelal op afstand, stelt samen met de beheergroep een jaarplan op met daarin omschreven de doelen voor het komend jaar en de bevoegdheden van de beheergroep en de (overige) actieve vrijwilligers en medewerkers, zowel betaald als onbetaald. De beheergroep zoekt naast de vaste algemene medewerkers c.q. vrijwilligers die inzetbaar zijn voor meerdere activiteiten in het buurthuis, ook losse vrijwilligers die een enkele klus willen doen voor de buurt, bijvoorbeeld als hulp in de keuken of bij het inrichten van een kledingbeurs. De betrokkenheid bij de buurt en de gezelligheid is vaak een hoofddoel voor deze buurtbewoners, actief als medewerker/vrijwilliger in het buurthuis. Om verder te kunnen uitgroeien in functies en activiteiten is het nodig dat In de 3 Krone in de (nabije) toekomst een professional als betaalde coördinator kan aantrekken. Dit voor bijv. 24 uur/week. Deze coördinator is nodig voor de volgende werkzaamheden: Eerste aanspreekpunt kunnen zijn voor bewoners, professionals, partners en iedereen die maar wil weten wat er te doen is in het buurthuis, waar je aan kunt deelnemen en wat je er zelf kunt gaan doen. Het nagenoeg bijna de gehele week (en weekend) open hebben en houden van het buurthuis, deels vanwege de eigen aanwezigheid en deels door een goed gepland sleutelbeheer met de beheergroep en mogelijk enkele andere actieve vrijwilligers. Traceren, vragen/uitnodigen, aanmoedigen en koppelen van (nieuwe) vrijwilligers/bewoners die zich inzetten op de activiteiten van het buurthuis In de 3 Krone. Vangnet zijn voor de vrijwilligers en voor zover nodig de inzet coördineren van de actieve groep van vrijwilligers. Verhuren van ruimten, inclusief optimaal aanbieden van ruimten (zalen, vergaderruimte, koffieruimte, enz.) als ook het inplannen en het met gebruikers verrekenen van de vergoedingen c.q. de huur. Een andere belangrijke voorwaarde om onze ambities te kunnen realiseren is het versterken van onze bekendheid. Op dit moment zijn (nog) te weinig bewoners bekend met onze activiteiten. Volgens de Wijkraadpleging Binnenstad (november 2014) komt ca. 4% bij ons langs, zijnde ca. 700 bewoners. In de komende periode willen wij ons daarom (nog) actiever inzetten op het bereiken van alle bewoners in de binnenstad. Dat betekent dat we de communicatie/publiciteit meer gaan organiseren, namelijk door: actiever beheren en het verder uitbouwen van onze website, maandelijks publiceren van ons programma en onze mogelijkheden in de Binnenstadskrant, regelmatig eigen nieuwsbrieven maken (bijv. 2x per jaar) en deze huis-aan-huis verspreiden, etalage verlevendigen.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
14
9. Huisvestingsscenario's en effecten In het uitwerken van onze ambities en een bijpassende aanpak merken we voortdurend dat de ruimte waarmee en waarin we actief kunnen zijn zeer bepalend is. Huisvesting is cruciaal, dat wisten we al, maar weten we nu nog nadrukkelijker. De huisvesting die we vanaf zomer 2015 kunnen gebruiken begrenst onze ambities, zowel qua locatie als qua beschikbare vierkante meters. Bij voorkeur zijn we een buurthuis voor de gehele binnenstad van Utrecht. Dat vraagt dan wel om een centrale ligging, aan een looproute en goed zichtbaar vanaf de straat. Als de locatie excentrisch is gelegen zal het voor een grote(re) groep bewoners al snel niet meer een bereikbare laagdrempelige plek kunnen zijn. De binnenstad onderkent namelijk een tiental buurten die nogal verschillen qua bewoners. Zo wordt goed duidelijk in bijlage D: Analyse buurten in de binnenstad. Nog belangrijker is de ruimte zelf. Als die ruimte zich moet beperken tot ca. 50 m2 dan zullen we maximaal een sociale buurtkamer kunnen realiseren. Zie ook de indeling in bijlage C: Type buurthuizen. Als we kunnen beschikken over een ruimte van ca. 100 m2 dan kunnen we echt als buurthuis door maar zal er weinig ruimte zijn om dagelijks/regelmatig te verhuren aan derden. Dat zal ons dan weer beperken in de inkomsten (uit zaalverhuur) en daarmee ook in onze ambities. Een voorkeur gaat vanzelfsprekend uit naar een ruimte met een vergelijkbare grootte als die van de huidige locatie aan de Oudegracht 227, met ca. 280 m2. Dan kunnen we en zalen verhuren (met inkomsten), een groot deel van onze ambities realiseren als buurthuis en blijft de optie open om te kunnen doorgroeien naar broedplaats. Echter, als de nieuwe ruimte nog wat groter is dan de huidige locatie aan de Oudegracht 227 dan is er nog meer mogelijk. Dan zijn we echt in staat (met iets meer inkomsten uit de extra verhuur van zalen) om alle hier genoemde ambities te realiseren en zelfs uit te groeien, als de tijd er rijp voor is en we er echt voor willen kiezen, tot een wijkcoöperatie. We hebben dat op hoofdlijnen iets verder uitgewerkt in bijlage E: Scenario's 2015-2020.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
15
Bijlage A. Binnenstad Utrecht vergeleken De wijk binnenstad Utrecht heeft een eigen samenstelling, eigen noden en eigen wensen. Allereerst de samenstelling (bron: WistUdata Utrecht): Samenstelling [jaar] Totaal aantal inwoners [2013] % alleenstaand [2013] % 65-plussers [2013] % uitkeringsontvangers [2011]
Binnenstad
West
Noordwest
Overvecht
Noordoost
Oost
Zuid
Zuidwest
Leidsche Rijn
VleutenDe Meern
16989
27689
42094
31563
37223
31071
26417
36337
27763
44854
72,8
57,6
57,1
51
57,8
69,4
55,1
55,2
30,5
25,6
8,1
8,8
10
15,7
9,2
8,2
10.5
11
5,9
11,1
8,2
9,3
13,9
22,7
7,5
7
12,9
14,3
9,2
8,5
Conclusies: Qua aantal inwoners is de binnenstad de kleinste wijk. Het percentage alleenstaand is nergens zo hoog als in de binnenstad. Het is op Leidsche Rijn na de jongste wijk met relatief weinig ouderen 65+. En het aantal bewoners met een uitkering (WW, Bijstand, WAO) is zeker niet zo groot als in Overvecht maar met 8,2% nog altijd meer dan in Oost en Noordoost. De noden in de binnenstad zijn eveneens eigen. Noden [jaar] Rapportcijfer algemeen buurtoordeel [2013] % dat zich sociaal geïsoleerd voelt [2013] % ouders dat opvoedondersteuning wil [2011] % tevreden met speelgelegenheid [2013] % vaak last van rommel op straat [2013] % vaak overlast van jongeren [2013] % vaak onveilig in eigen buurt [2013] % ontevreden beschikbaarheid 'buurthuis' ruimte [2013]
Utrecht - 30 maart 2015
Binnenstad
West
Noordwest
Overvecht
Noordoost
Oost
Zuid
Zuidwest
Leidsche Rijn
VleutenDe Meern
7,9
7,2
6,4
5,8
7,9
7,9
7
6,2
6,9
7,6
4,7
6,9
8,5
15,8
6,8
5,3
10
11,4
7,1
8,3
20
6,4
6,4
9,7
9
6,5
10,4
11
14,8
14,3
19,7
58,6
48,3
54,7
74,7
59,3
67,3
51,4
70,4
63,5
34,6
32,7
38,4
48,1
21,2
20,4
26,3
42,1
26
17,3
24,7
20,9
21,8
32,9
12,5
12,1
16,8
28,9
14,1
11
2,4
4,4
4,5
7,4
1,5
1,6
3,4
6,4
4,8
1,1
25,8
20,9
26,1
21,7
24,3
20,8
16,6
23,4
25,8
20
Toekomst In de 3 Krone
16
Conclusies: Weliswaar zijn bewoners in de binnenstad zeer tevreden met de eigen wijk (nergens is het buurtoordeel zo hoog, behalve in Oost), over sommige belangrijke aspecten van het leven en in het wonen en werken zijn de bewoners in de binnenstad wel relatief ontevreden of ervaren (ook relatief) een dringende problematiek. Belangrijkste punten zijn: Groot aantal geïsoleerde bewoners: ca. 800 mensen (ook al is het percentage relatief laag in vergelijking met de andere wijken in de stad). Van de ouders heeft maar liefst 20% behoefte aan opvoedondersteuning, hetgeen nergens zo hoog is elders in de stad. Slechts 19,7% is tevreden met de speelgelegenheden in de wijk, hetgeen elders hoger en vaak veel hoger ligt. Bewoners binnenstad hebben zeer vaak last van rommel op straat. Alleen in Noordwest, Overvecht en Zuidwest ligt dat hoger. Overlast van jongeren ligt relatief zeer hoog. Alleen in Overvecht en Zuidwest is dat erger. Vaak onveilig voelen zich ook relatief een grote groep bewoners, vergelijkbaar als in Zuid en beduidend meer dan in Noordoost of Oost. Nagenoeg nergens in de stad zijn de bewoners zo ontevreden over het gemis aan ruimte voor bewonersactiviteiten in de buurt: maar liefst 25,8% vindt dat (alleen Noordwest scoort hier slechter op en in Leidsche Rijn wordt het vergelijkbaar 'slecht' ervaren). Ten slotte wat bewoners met en voor elkaar al doen of alsnog zouden willen doen. Participatie [2013] % dat al helpt bij zorg of hulp aan buurtbewoners % dat wil helpen bij zorg of hulp buurtbewoners % dat al helpt bij schoonmaken openbare ruimte % dat wil helpen bij schoonmaken openbare ruimte % dat al helpt bij buurtpreventie % dat wil helpen bij buurtpreventie % dat al helpt bij organiseren van een buurtfeest % dat wil helpen bij organiseren van buurtfeest % dat al helpt met onderhouden van groen % dat wil helpen met onderhouden van groen
Binnenstad
West
Noordwest
Overvecht
Noordoost
Oost
Zuid
Zuidwest
Leidsche Rijn
VleutenDe Meern
13,1
13,6
12,9
18,5
14,4
12,6
15,1
14,4
12,6
19,7
43,1
34,5
32,9
25,6
39,6
41,5
32,5
30,1
29,8
30
25,1
25,8
26,2
21,7
31,2
22,3
24,8
21,2
29,6
32
15,6
9,9
9,4
9,8
10,1
12,3
10,5
10
8,2
5,8
16,5
20,5
17,2
17,6
18,7
15,8
16,2
17,8
18,9
19,2
20,6
17,6
17,4
14,9
18,8
21,1
16,2
13,9
18
16
5,1
8,3
5,8
2,8
11,3
9,1
4,7
5,1
14
12,1
30
22,3
23,1
19
24,1
28,6
25,1
20,7
21,4
20,9
6,4
9,7
7
7,9
11,3
8,3
10,2
8,1
10,7
10,3
17,4
14,5
13,8
11,5
17,1
15,6
14
11
9,9
6,9
Conclusies: In de binnenstad zijn bewoners al redelijk actief maar in vergelijking met de andere wijken in de stad is dat vaak aan de onderkant. Echter, de bereidheid om iets met en voor buren te gaan doen dan wel actief te willen worden voor een veiligere en prettigere buurt is enorm groot. Het percentage bewoners dat daarin nog niet actief is maar dat aangeeft dat wel wil gaan worden is nergens zo groot als in de binnenstad - en dat nota bene op alle domeinen!
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
17
Bijlage B. Functies en activiteiten
Activiteit
Ontmoeten
Ontspannen
Leren
Actief als vrijwilliger
Leefbare buurt
Ondersteunen
Benutten van ruimten
Integreren
Werken
Ontzorgen van de overheid
Overzicht waarin duidelijk wordt hoe de activiteiten gezamenlijk voorzien in de gewenste functies van het buurthuis In de 3 Krone.
Koffieplek
XX
XX
-
-
-
-
-
X
-
-
Inloopplek
X
X
-
X
-
-
-
-
-
-
Volgen cursus of training Vergaderlocatie
X
X
XX
XX
-
-
XX
-
X
-
X
-
-
X
X
-
XX
-
-
-
Eetgelegenheid
XX
XX
-
XX
-
-
X
X
X
-
X
XX
XX
X
-
-
XX
-
X
-
X
XX
XX
X
-
-
XX
-
X
-
X
-
-
-
X
-
XX
-
-
-
Wijkvoorlichting
-
-
X
X
-
X
X
-
-
X
Bridgeclub e.d.
XX
XX
-
X
-
-
XX
X
-
-
Computerles en -reparaties Makelpunt burenhulp Informatiebalie over WZW, enz. Meldplek met spreekuur politie ZZP café
X
X
XX
XX
-
XX
X
X
XX
XX
XX
X
X
XX
XX
XX
-
X
XX
XX
-
-
XX
XX
XX
XX
X
-
X
XX
X
-
-
X
XX
XX
X
-
X
XX
XX
XX
X
X
-
X
X
X
X
-
Huren werkplek
X
-
X
-
-
-
XX
-
-
-
Startplek gidsroutes Gesprekspodium of debatcentrum Lezingen, filmavonden
XX
XX
X
XX
-
-
X
X
X
-
XX
XX
XX
XX
X
-
XX
-
X
-
XX
XX
XX
XX
-
-
XX
X
X
-
Kledingsbeurs Oefenruimte voor muzikanten Theater of toneelpodium Zaalverhuur
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
18
Bijlage C. Type buurthuizen Elk buurt is anders omdat er steeds weer andere bewoners wonen, ondernemers werken of omdat het gewoon altijd anders is. Zo ontstaat als vanzelf een kleurrijk palet aan buurthuizen. Sommige buurthuizen zijn er vooral voor het ontmoeten, ontspannen en leren. Je zou deze sociale buurtkamers kunnen noemen. Vaak is een relatief kleine plek of ruimte van 30 tot 50 m2 al genoeg, net wat groter dan een woonkamer met de mogelijkheid om er koffie en thee te zetten. Je kunt er dan met 20 mensen 'aan de koffie' of een lezing organiseren voor maximaal 50 deelnemers. Het biedt ruimte voor enkele vrijwilligers die actief bezig willen zijn, soms omdat ze geen betaald werk (meer) hebben of omdat ze het gewoon leuk vinden of het prettig vinden zich ergens sociaal voor in te zetten. Dan zijn er de buurthuizen die tegelijkertijd de buurt tot een veiligere en prettigere plek willen maken. Het zijn de buurtkamers waar groepen bewoners samen komen om van daaruit met allerlei activiteiten de buurt schoon, veilig en prettig te maken of te houden. Dan is al snel een iets grotere ruimte nodig omdat vaak meerdere groepen er willen vergaderen, overleggen of anderen willen kunnen uitnodigen. Een ruimte van 50 tot 100 m2 kan dan genoeg zijn. De buurtkamer met een serieuze keuken waar een warme maaltijd kan worden klaar gemaakt voor meer dan 50 personen is dan al snel geen buurtkamer meer maar een Buurthuis met hoofdletter B. Maar er zijn ook buurthuizen die de ambitie hebben buurtbewoners verder te ontwikkelen of een broedplaats te kunnen zijn voor nieuwe energie en nieuwe initiatieven. Dat zijn plekken waar diverse verenigingen willen samen kunnen komen om te oefenen, te repeteren, te makelen of te werken. Dat zijn ook de buurthuizen die zich goed lenen om een plek te zijn waar (werkloze) bewoners ervaring op kunnen doen in een traject op weg naar (betaald) werk. Dan heeft het buurthuis wel één of enkele zalen nodig als oefenruimte, praktijkruimte, werkruimte of vergaderruimte. De totale ruimtebehoefte begint dan vaak al op 100 m2 oplopend naar 150 of zelfs 200 tot 300 m2. Ten slotte zijn er buurthuizen die zich ontwikkelen naar een buurtonderneming of wijkcoöperatie. Dat zijn plekken waar samen een eigen inkomen wordt verdiend omdat de vrijwilligers, ondersteund door enkele betaalde professionals, zich inzetten op bijv. welzijn en zorg of beheer van binnenruimten of openbare buitenruimten waarmee de overheid (of woningcorporatie of zorg/welzijnsinstelling) wordt ontzorgd en een vergoeding betaald voor de door het buurthuis geleverde diensten. Dan kan het goed zijn dat de benodigde ruimte oploopt tot meer dan 200 m2, mogelijk zelfs meer dan 500 m2. In de het navolgende overzicht zijn deze type buurthuizen naast elkaar gezet, inclusief de functies die zij bedienen en de ruimte die dan vaak wel nodig is om de ambities waar te kunnen maken. Type 'buurthuis'
Functies
Benodigde ruimten
Orde grootte m²
Sociale buurtkamer
Ontmoeten Ontspannen Leren Actief als vrijwilliger
Ruime woonkamer + 'kitchenette'
= 30 - 50 m²
Buurtkamer Buurthuis
Leefbare buurt Ondersteunen
+ 1 of 2 extra zalen + bar en keuken (min. 50 warme maaltijden)
= 50 - 100 m²
Broedplaats
Benutten van ruimten Integreren Werken
+ nog eens 1 of 2 extra zalen (1 voor min. 100 personen) + enkele werkplekken
= 100 - 300 m²
Wijkcoöperatie
Ontzorgen van de overheid
+ ruimte voor extra groei
= min. 200 m²
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
19
Samengevat in een figuur:
WIJKCOÖPERATIE BROEDPLAATS BUURTKAMER / BUURTHUIS
Ondersteunen
Leefbare buurt
Integreren
Ontzorgen van de overheid
SOCIALE BUURTKAMER
Leren
Actief als vrijwilliger
Werken
Ontmoeten
Ontspannen
Benutten van ruimten
Functies per type ‘buurthuis’ Buurthuis In de 3 Krone is op dit moment, mede door het kunnen gebruiken van ca. 280 m2 eigen ruimte aan de Oudegracht 227, in staat om ook daadwerkelijk een buurthuis te zijn met nagenoeg alle functies zoals die zojuist zijn beschreven. Bewoners kunnen In de 3 Krone elkaar ontmoeten, samen ontspannen, leren en er actief zijn als vrijwilliger. Men zet zich als buurthuis ook actief in voor een leefbare binnenstad. En er is ruimte om er te koken voor grotere groepen. De enige functie die (nog) beperkt aanwezig is, is die van het ondersteunen van bewoners, bijv. door ruimte te bieden aan een vorm van burenhulpcentrale. De ambitie voor 2020 is om vooral een buurthuis te kunnen zijn waar bewoners van de binnenstad elkaar kunnen ontmoeten, elkaar waar nodig kunnen ondersteunen en zich samen inzetten voor een leefbare buurt. Een doorgroei naar broedplaats of zelfs tot een wijkcoöperatie is nu niet aan de orde, dit vergt eerst een verdere professionalisering en versterking van het huidige buurthuis.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
20
Bijlage D. Analyse buurten in de binnenstad De binnenstad van Utrecht is geen homogene wijk. De tien onderscheiden buurten verschillen flink als het gaat om %sociale huur, % allochtoon en %uitkeringontvangers. De figuur en tabel laten dat goed zien.
Buurt in de Binnenstad
% huur sociaal 2001 19,7
% huur sociaal 2013 12,4
Aantal woningen 2013 1.071
Aantal inwoners 2013 2.051
% allochtoon 2013 22,8
% uitkering ontvangers 2005 7,2
% uitkering ontvangers 2011 4,4
17,3
14,9
829
1.433
22,1
6,3
5,2
9,9
11,4
330
455
27,3
10,3
9,2
54,1
49,3
728
1.529
34,1
15,9
12,1
Breedstr., Plompetorengracht Nobelstraat e.o.
34,3
31,6
1299
2.515
25,2
11,5
7,9
53,7
49,0
517
943
26,7
9,0
8,3
Springweg e.o., Geertebuurt Lange Nieuwstraat e.o. Nieuwegracht Oost Bleekstraat e.o.
33,6
24,7
1.036
1.931
20,0
13,4
10,2
21,8
14,9
1.212
2.399
20,9
11,2
10,1
23,1
16,4
579
1.141
20,1
10,6
9,5
66,5
62,0
258
526
34,8
18,6
16,3
7,2
5,8
1.082
2.066
23,0
6,1
4,8
28,2
23,2
8.941
16.989
24,1
10,4
8,2
Domplein, Neude, Janskerkhof L.Elisabethstr., Mariaplaats e.o. Hoog Catharijne, NS, Jaarbeurs Wijk C
Hooch Boulandt TOTAAL
Rood = opvallend hoog percentage (30% meer dan gemiddeld) Groen = lager dan gemiddeld
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone
21
Bijlage E. Scenario's 2015-2020 Op dit moment zijn de volgende scenario's voor de huisvesting van buurthuis In de 3 Krone in beeld: Scenario 'buurthuis'
Met bijbehorend scenario huisvesting
Voorbeelden in Utrecht anno 2015
Meerwaarde voor gemeente door diensten die geleverd kunnen worden
Sociale Buurtkamer
(tijdelijk) terugvallen op één kleinere ruimte bij een derde partij of in winkelplint (30 - 50 m²)
Wishing Well West
Nihil + minder eenzamen, dus minder beroep op WMO
Buurthuis 2015-20
(tijdelijk) in iets kleinere ruimte zonder eigen verhuurbare zalen, bijv. 'inwonen' in ruimte bij Bartholomeus (50 100 m²)
Sjuut
+ minder inspecties nodig (door signalen) + minder aanvragen WMO door burenhulp
Buurthuis 2015 en ruimte voor groei naar broedplaats 2020
Voorlopig (of blijvend) in OG 227 met nieuwe verhuurder/eigenaar of elders in vergelijkbare ruimte (ca. 280 m²)
Huidige situatie In de 3 Krone op Oudegracht 227
+ minder werklozen + minder subsidiabele huisvestingskosten + minder overlast (door
Verhuizen naar een iets grotere ruimte met bijv. 2 extra (grotere) zalen (tot ca. 400 m²)
Podium Oost
Buurthuis 2015 en ruimte voor groei naar wijkcoöperatie 2020
Utrecht - 30 maart 2015
De Nieuwe Jutter
Het Wilde Westen
+ overnemen taken van gemeente in beheren publieke binnenruimten en openbare buitenruimte
Toekomst In de 3 Krone
22
Bijlage F. Brief aan de gemeente Utrecht, 31 maart 2015 Geachte wethouders, beste Margriet Jongerius, Kees Geldof en Paulus Jansen, Sinds augustus 2013 zijn wij als In de 3 Krone actief als buurthuis in zelfbeheer voor de gehele binnenstad van Utrecht. U als gemeente heeft ons daarin aangemoedigd en trots noemt u ons regelmatig als voorbeeld voor hoe bewoners ook zelf een gemeenschappelijke ruimte in de eigen buurt kunnen organiseren, zowel om elkaar te ontmoeten als om met elkaar te werken aan een leefbare buurt. In de afgelopen anderhalf jaar zijn we uitgegroeid tot een bruisend buurthuis met een grote verscheidenheid aan goed bezochte activiteiten, gedragen door een grote enthousiaste groep van vrijwilligers en niet onbelangrijk, we zijn daarin volledig zelfvoorzienend. Echter, per 1 juli dreigen wij op straat te komen staan. Het huurcontract voor onze huidige ruimte aan de Oudegracht 227 met woningcorporatie Mitros eindigt namelijk per 1 juli a.s. Een nieuwe passende ruimte is nog steeds niet beschikbaar. Vandaar dat we u nu benaderen met een dringend verzoek en voorstel. De gemeente Utrecht heeft destijds aangegeven in gesprek te willen met ons over "hoe dit buurthuis als zelfbeheerinitiatief verder vorm gegeven kan worden". Volgens de gemeente was het wel nodig dat wij als buurthuis In de 3 Krone eerst zouden komen met een (citaat) "plan van aanpak met daarin opgenomen de stappen die u wilt zetten om in het kader van versterking van de civil society een zelfstandige beheergroep op te zetten en het sociaal beheer vorm gegeven in uw buurthuis." Zo schrijft uw gemeente ons in een brief van 28 november 2014 (inzake Verlening en Vaststellingsbeschikking Welzijnsaccommodaties in zelfbeheer 2015). Dat plan van aanpak is inmiddels gereed en bijgevoegd met als titel: "Toekomst In de 3 Krone, ambitie en aanpak." Daarin laten we zien wat we willen en kunnen met ons buurthuis in de komende vijf jaar 2015-2020, maar ook op welke manier de beschikbare ruimte een verschil kan maken. Onze ambities hebben we vertaald in een aanpak zodat onze idealen voor een buurtruimte en buurtnetwerk In de 3 Krone in de binnenstad van Utrecht niet alleen een mooie stip is aan de horizon maar ook is voorzien van een realistische agenda. Het is een groeidocument geworden, een foto van het nu, als basis voor het gesprek met de partners in de buurt, om er samen een film van te maken waarin we nagaan wat de toekomst kan zijn voor In de 3 Krone. U als gemeente bent één van die buurtpartners. Allereerst ons voorstel om ons te verbinden als buurtpartners: U als verantwoordelijke wethouders voor wijkgericht werken en participatie, als wijkwethouder van de binnenstad en voor ruimtelijke ordening en vastgoed herkent en erkent dat Utrecht binnenstad inderdaad baat heeft bij een actief buurthuis dat zich richt op de specifieke behoeften en mogelijkheden van onze binnenstad, inclusief het bevorderen of faciliteren van zelfbeheergroepen. Dat maakt dat u - zo hopen wij - bijgevoegde "Toekomst In de 3 Krone, ambitie en aanpak" (op hoofdlijnen) wilt en kunt 'onderschrijven'. U maakt tegelijkertijd serieus werk van het betrekken van en het waar enigszins mogelijk in zelfbeheer geven van publieke taken en diensten aan bewoners bij het beheren van de binnenstad en bij het oplossen van knelpunten in het veilig en prettig wonen en werken in onze binnenstad. Dat maakt dat u met ons na wilt gaan hoe wij daarin (nog meer) een volwaardige buurtpartner voor u kunnen zijn, bijv. door het samen uitwerken van onze par.6. De urgentie op onze huisvesting maakt dat wij nu direct een beroep op u doen als buurtpartner: U spant zich maximaal in - met ons - om de huidige functies van In de 3 Krone te borgen en een verdere uitbouw als buurthuis en potentiële groei naar broedplaats of wijkcoöperatie mogelijk te maken. Wij willen u vragen om waar enigszins nuttig en mogelijk als wethouder(s) te 'bemiddelen' bij en met derden opdat we tijdig terecht kunnen in een duurzame huisvesting voor ons buurthuis die recht doet aan onze ambities. Wij kijken uit naar uw reactie en hopen daarover met u op korte termijn in gesprek te kunnen gaan. Met vriendelijke groet, namens buurthuis In de 3 Krone, Bestuur Stichting In de 3 Krone.
Utrecht - 30 maart 2015
Toekomst In de 3 Krone