Ziekenhuiszorg in de toekomst

Ziekenhuiszorg in de toekomst veranderen of meanderen? René van Duuren 5 november 2013

Routeplanner

1. 2. 3. 4. 5. 6.

De veranderingsagenda Interactie in beleidsontwikkelingen Exogene factoren Bekostigingsmodellen De ziekenhuiszorg in de toekomst? Veranderen of meanderen, that’s the question!

veranderen of meanderen

2

Rode draad herinrichting zorg • Versobering van zorg en ondersteuning • ‘Zorg dichtbij en meer op maat’ is het credo voor deze kabinetsperiode • Onder behoud toegankelijkheid zorg:       

Beroep op formele zorg verminderen door informele zorg en preventie te accentueren Burgers betalen waar mogelijk zelf De gemeente is samen met de eerste lijn (huisarts) de poortwachter in de toegang tot maatschappelijke ondersteuning en formele zorg Afremmen gebruik zorg in duur segment door versterking poortwachtersfunctie eerste en anderhalve lijn Inzetten op concentratie en specialisatie in de ziekenhuissector Verkleining capaciteit intramurale zorg Scheiden wonen en zorg


3

Uitgangspunten hervorming langdurige zorg Degenen die een beroep doen op zorg of ondersteuning worden aangesproken op wat zij samen met hun sociale omgeving kunnen doen Van de samenleving vraagt deze hervorming meer betrokkenheid en zorg voor elkaar

De gemeenten moeten meer naast de burger gaan staan

Zorgaanbieders moeten meer mens- en buurtgericht gaan werken

Zorgverzekeraars moeten samenwerken met gemeenten en duidelijke verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van zorginstellingen veranderen of meanderen

4

Een ander sturingsmodel in de langdurige zorg Uitvoering

Zorgvoorziening Gemeenten

Wmo

Zorgkantoren

AWBZ

LIZ

AWBZ

langdurige intramurale zorg

Overheid

Zorgverzekeraars

Zvw veranderen of meanderen

5

Concretisering rode draad door nieuw hoofdlijnenakkoord curatieve zorg • • • • • •

Voor de curatieve zorg een basisgroei van 1,5% in 2014 en daarna 1% tot 2017 Versobering zorguitgaven met € 1 miljard Verdere versobering basispakket met € 0,3 miljard Meer concentratie en specialisatie in ziekenhuisland Huisartsen: basisgroei van 2,5% gedurende het tijdvak 2014 tot 2017 Benadrukken poortwachterfunctie huisarts: gepast gebruik, meer samenwerken, minder verwijzen en meer zelf doen • Mogelijkheden voor populatiegebonden bekostiging van huisartsen vanaf 2015 • Nadruk op selectieve zorginkoop door zorgverzekeraars: beste kwaliteit tegen de laagste prijs


6

Interactie in beleidsontwikkeling Actor

Taak / invulling

Beïnvloeding door:

Overheid

Stellen van kaders (wetten) en het vaststellen van randvoorwaarden en spelregels. Organisatie van het toezicht en tegengaan kartelvorming.

•

politiek en maatschappelijk middenveld

Zorgverzekeraars

Concretiseren van het overheidsbeleid door zorginkoop en calculeren van zorgpremie (schadelast versus inkomsten)

• • •

zorgakkoorden verzekerden ‘stemmen met de voeten’ Concurrentie met andere zorgverzekeraars

Ziekenhuizen

Invullen zorgarrangementen door het vinden van een goede balans in prijs en kwaliteit

• • •

zorgverzekeraars concurrentie met andere zorgaanbieders preferenties zorgconsumenten

Zorgconsumenten

Zorgconsumptie wordt gestuurd door zorgaanspraken en consumentenpanels

• • •

IGZ NPCF zorgverzekeraars


7

Kostendrivers Medische technologie

Omvang verzekeringsdekking

Bevolkingssamenstelling

Assertiviteit zorg cliënten 85+ jaar 75-84 jaar

65-74 jaar 45-64 jaar

2040

25-44 jaar

2025

15-24 jaar

2009

1-14 jaar

2005

0 jaar 0


2.000.000

4.000.000

6.000.000

8

Ontwikkeling ziektebeelden komende 15 jaar • Nederland wordt geconfronteerd met een grote toename chronische ziekten • Comorbiditeit is het zorgthema van de toekomst, het aantal ziekten per oudere stijgt sterk • Resistentie voor antibiotica vormt een toenemend probleem • Behandelbaarheid van complexe ziekten neemt toe, mede dankzij de medisch technische ontwikkeling • De verpleging en verzorging voor chronisch zieke ouderen vormt een toenemende maatschappelijke last. De herinrichting van de langdurige zorg moet hiertegen een dam opwerpen


9

Patiënt typologieën Kwaliteitsgerichte zorgcliënten 10%

Luxegerichte zorgcliënten 8%

Hoog

Resultaatgerichte zorgcliënten 13%

Midden Volgzame zorgcliënten 16%

Maatschappijkritische zorgcliënten 10% Eigenzinnige zorgcliënten 11%

Consumptiegerichte zorgcliënten 22%

Gemaksgerichte zorgcliënten 10%

Status >

Laag Waarden >

Traditioneel behouden

Modern bezitten verwennen

• Jongeren beleven zorg anders dan ouderen. • De verwachting is dat vanuit het geïndividualiseerde perspectief jongeren meer consumptiegericht zijn. • Zij zijn doorgaans goed geïnformeerd via de sociale media en daardoor tegelijkertijd kritisch • Ouderen zijn doorgaans minder kritisch en volgzaam

Postmodern ontplooien beleven

Bron: Motivaction


10

Bekostigingsmodellen door de jaren heen • 1980 - Betalen per verrichting (fee for service)  Prikkel tot productie  Ongecoördineerde zorgverlening  Preventie geen issue

• 2000 - Budgettering (ziekenhuis, AWBZ instelling)  Administratief eenvoudig  Kostenbeheersing  Lage productiviteit, wachtlijsten

• 2007 - Productiebekostiging (DBC of Zorgzwaartepakketten)  Kostenbeheersing  Niet voldoende integraal  Geen prikkel kwaliteit en doelmatigheid  Praktijkvariatie groot, gevaar voor onderbehandeling  Ondoorzichtigheid tarieven en hoge transactiekosten

• 2015 – Populatiebekostiging? veranderen of meanderen

11

Populatiegebonden bekostiging: de kern Bij populatiegebonden bekostiging ontvangt de zorgaanbieder een bedrag per ingeschreven patiënt, dat onafhankelijk is van het zorggebruik. Het vergoedingsbedrag per jaar is gebaseerd op het risicoprofiel van de populatie. De uitkomsten van zorg worden gemeten en vastgesteld. Eventueel is risicoparticipatie tussen de zorgaanbieder en zorgverzekeraar op termijn een optie.

Uitgangspunten

Resultaten

• Betaal niet voor volume, maar voor waarde

• Weghalen perverse financiële prikkels

• Ga van input naar output financiering

• Prikkel tot doelmatigheid en preventie

• Doorbreek schotten in de financiering

• Bekostiging van groepen in plaats van individuen

• Laat de aanbieder het budget beheren, op grond van een vast bedrag per groep verzekerden, gewogen voor het risicoprofiel

• Zorgaanbieders profiteren mee in geboekte gezondheidswinst en krijgen een deel ‘minder’ kosten terug


12

Effecten van populatiegebonden bekostiging • Realiseren van ‘zorg dichtbij’ • Een innovatieve bijdrage tot zorgvernieuwing over de financieringsdomeinen; • Door zorgcoördinatie het op termijn realiseren van schadelastbeheersing onder behoud of verbetering van de kwaliteit; • Geeft voor de zorgverzekeraar reliëf aan de functie van maatschappelijk ondernemer; • Starten van een leertraject om zorgcarrières beter te volgen en te sturen.


13

Veranderingen op de middellange termijn • Cure en care raken steeds meer verweven • Anderhalvelijnszorg is de verbindende schakel tussen huisarts en specialist • Technologie zorgt voor andere zorgarrangementen • Zorg aan huis door domotica en inzet e-health • Vermindering ligduur in ziekenhuizen • Verschuiving naar speciaalzaken, waaronder ZBC’s en geïntegreerde zorgpaden • Eigen verantwoordelijkheid van de burger leidt tot andere invulling zorg en ondersteuning


14

Concurrentieanalyse ziekenhuizen Nieuwe toetreders •ZBC’s en private klinieken •Commerciële ziekenhuizen •Initiatieven a la ‘Loek Winter’

Leveranciers •Thuiszorgorganisaties •Anderhalvelijnscentra •Groepspraktijken huisartsen

Bestaande concurrenten •Toename onderscheidend vermogen /specialisatie •Toenemend risicodragerschap

Kopers •Meer aandacht voor prestatiebekostiging •Mondige en kritische consumenten (empowerment)

Substituten •Substitutie zorg van ziekenhuis naar eerste lijn (chronische zorg) •Zelfdiagnose door techniek 15 veranderen of meanderen

Herinrichting curatieve zorg: de juiste koers bepalen! Regionaal ziekenhuis

Bovenregionaal ziekenhuis

Basale zorg, goedkoop en kwalitatief uitmuntend

Zeer hoogwaardige complexe zorg Zorghotel

anderhalvelijnszorg

Nazorg in locale setting

Opvang laagcomplexe zorgvraag, diagnostiek en screening veranderen of meanderen

16

Ziekenhuiszorg in de toekomst Herschikking van het landschap

• Ziekenhuis ontpopt zich als een netwerkorganisatie • Focus op afstemming zorg- en ondersteuningsbehoefte in de regio • Actoren stellen andere prioriteiten: • Gemeenten sturen aan op samenwerking cure en care • Zorgverzekeraars zetten in op rationalisatie en kwaliteitsoptimalisatie • Zorgconsumenten verwachten klantvriendelijke zorg


17

Ziekenhuiszorg zal fragmenteren! Zelfmanagement Langdurige zorg in instellingen

Gespecialiseerde zorg in ZBC’s

Nazorg in hotelachtige omgeving

Eerste en anderhalvelijnscentra

Bij de patiënt / cliënt thuis veranderen of meanderen

18

Veranderen of meanderen?


19

Ziekenhuiszorg in de toekomst

Recommend Documents