TOEC Boek Informatica & Informatiekunde. Thalia Onderwĳscommissie

TOEC Boek Informatica & Informatiekunde

Thalia Onderwĳscommissie 25 december 2007

Medewerkers aan dit TOEC boek: • Johan Janssen • Marc Schoolderman • Eelco Versloot Contact: [email protected]

TOEC Boek

Voorwoord Beste lezer, Nadat we eerder dit jaar na lange tĳd weer een nieuw TOEC boek hebben samengesteld is er nu een vervolg. Inmiddels bestaat het boek uit evaluaties van het gehele collegejaar 2006-2007. Ter informatie, TOEC is een afkorting voor Thalia’s Onderwĳs Evaluatie Commissie. Het TOEC boek is vooral bedoeld als aanvulling op de studiegids. Zoek je nog een leuk bĳvak, of weet je nog niet welke richting je op wilt, dan kun je eens kĳken hoe andere studenten over een bepaald vak denken. Verder wordt het TOEC boek ook gebruikt om docenten meer feedback te geven dan de standaard enquetes die momenteel gehouden worden (al blĳven ook TOEC-stukjes in principe volledig anoniem). Houd er wel rekening mee dat de stukjes niet geheel representatief voor een vak zĳn, aangezien ieder stukje door 1 student wordt geschreven. Het kan dus zĳn dat andere studenten een andere mening over het vak hebben, ook al proberen we na te gaan in hoeverre argumenten ondersteund worden door meerdere studenten. Mocht je zelf nog opmerkingen hebben, of bereid zĳn om voor het volgende TOEC boek een recensie te schrĳven dan kun je altĳd iemand van Thalia aanspreken, of mailen naar [email protected]. Het zou mooi zĳn als we in de toekomst alle colleges kunnen behandelen in ons TOEC boek. Veel plezier bĳ het lezen! Johan Janssen Voorzitter onderwĳscommissie (2006-2007)

iii

Voorwoord

iv

TOEC Boek

TOEC Boek

Inhoudsopgave Voorwoord

iii

I. Najaar 2006

1

1. Eerstejaarsvakken 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5.

3

Introductiecursus Informatica & Informatiekunde Talen & Automaten . . . . . . . . . . . . . . . . . Discrete Wiskunde . . . . . . . . . . . . . . . . . . Algoritmen & Programma’s . . . . . . . . . . . . . Wiskunde (schakelcursus) . . . . . . . . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

2. Bachelorvakken 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6.

15

Security . . . . . . . . . . . . . . . . Informatiesystemen 1 . . . . . . . . ICT & Samenleving 1 . . . . . . . . Gedistribueerde Software Systemen Onderzoeksmethoden . . . . . . . . Knowledge Management . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

3. Mastervakken 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6.

System Development Management 2 Informatiearchitectuur . . . . . . . Security In Organizations . . . . . . Introduction to Computer Security . Onderzoeksmethoden (vervolg) . . . Kwaliteit van Informatiesystemen . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

43 . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

Software Engineering . . . . . . . . Lerende & Redenerende Systemen . Semantiek & Logica 1 . . . . . . . . Geheugen, Distributie & Netwerken Information Management . . . . . . Strategie . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

5. Bachelorvakken 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6.

29 31 33 35 37 39

41

4. Eerstejaarsvakken Beweren & Bewĳzen . . . . Research & Development 1 Recursieve Datastructuren Berekenbaarheid . . . . . . Getallen & Lineaire Algebra

15 18 20 22 24 26

29

II. Voorjaar 2007 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5.

3 5 7 9 11

43 46 48 50 52

55 55 58 60 62 64 67

v

Inhoudsopgave

TOEC Boek

6. Mastervakken 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6.

System Development Management 1 Information Retrieval . . . . . . . . Computational Intelligence . . . . . Beeldverwerking . . . . . . . . . . . Verification of Security Protocols . . Financieel Economisch Management

Recensie richtlijnen

vi

69 . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

69 73 75 77 79 80

83

Deel I. Najaar 2006

1

TOEC Boek

1. Eerstejaarsvakken 1.1. Introductie Informatica & Informatiekunde (III) Informatica, Informatiekunde

Docenten Hanno Wupper Stĳn Hoppenbrouwers Erik Poll Erik Barendsen Wolter Pieters

Literatuur Geen. “Er is toch geen tĳd om iets te lezen.”

Cursusopzet “Heeft niemand jullie soms verteld over het academisch kwartiertje?” aldus Hanno Wupper bĳ het binnenkomen van een al ietwat ongeduldig wordende collegezaal. En meteen heb je iets geleerd. En dat vat ook eigenlĳk het hele lesprogramma van de Introductiecursus Informatica & Informatiekunde goed samen: “Welkom bĳ je opleiding.” Natuurlĳk, elke dag van het III-programma is 8 uur lang, met in de ochtend interactieve hoorcolleges, in de middag werken aan opdrachtjes, en ja, er komt extreem veel op je af: functionele netwerken, Little Man Computers, Chinese dozen, Uppaal, vertalers, en eigenlĳk alles waar je later in je studie nog doodgegooid mee gaat worden. Maar in III gaat het vooral om ‘feeling.’ Dat blĳkt ook uit de keus voor onderwĳsvormen (het beruchte technodrama), het optionele pauzeprogramma (wandeling of terrasje met de docenten) en de – verplicht deel uitmakende van de cursus! – afsluitende borrel. Wat aardig is, is dat er binnen de vastgestelde opzet ruimte blĳft voor gast-onderwerpen die aan een kersverse student eigenlĳk niet eens besteed zĳn. Bĳvoorbeeld Wolter Pieters die komt vertellen waarom hĳ zich druk maakt om stemmachines, Erik Barendsen die in vogelvlucht uitlegt hoe JPEG-compressie werkt, en een presentatie over het "Chinese room argument". De rest van je propedeuse werk je misschien in meer detail, maar niet meer in deze breedte. Nu zĳn er natuurlĳk onderdelen aan III die wat minder zĳn, maar dit verschilt sterk per student, en of je voor informatica of informatiekunde gekozen hebt. Het III programma is wel aardig gebalanceerd – of misschien hebben we geluk gehad dat de visitatie dit jaar een zwaarder programma in de weg stond. Maar nog steeds ben je na twee weken van ’s ochtends tot ’s avonds non-stop les krĳgen wel zat, maar dan is het ook afgelopen. Na die twee weken heb je een breed overzicht waar je studie zich mee bezig houdt en weet je of je een goede keuze hebt gemaakt, en moet je je wel vreselĳk hebben misdragen wil je die 3EC zĳn misgelopen – en leg dát dan maar eens aan je oma uit.

Reactie van de docent Het docententeam verheugt zich ieder jaar weer op deze cursus en past de inhoud altĳd een beetje aan nieuwe ontwikkelingen aan, waarbĳ de rode draad al jaren dezelfde is want bestendig tegen de

3

1. Eerstejaarsvakken

TOEC Boek

waan van de dag. Het loopt ieder jaar goed, verlangt een enorme inspanning van studenten en docenten, en aan het einde is men ook echt toe aan de borrel. In elke evaluatie wordt geklaagd over lange dagen, maar daar gaan we lekker niets aan veranderen, want deze inspanning bestaat vooral uit communicatie, inspiratie en samen goed nadenken in de breedte en punctueel ook in de diepte – zoiets doet goed. Voorafgaand aan de cursus zĳn er introductieweken, informatiedagen, een intreedag, en krĳgen de nieuwe studenten allerlei brieven en mapjes. Dat daarin niets verteld wordt over het academisch kwartiertje wil niet in mĳn hoofd. H.W.

4

TOEC Boek

1.2. Talen & Automaten

1.2. Talen & Automaten (T1a) Informatica, HBO-schakelprogramma Informatica

Docent Wil Dekkers

Literatuur Languages and Machines (Thomas Sudkamp)

Cursusopzet Met 3 EC is T1a een klein maar nuttig vak, dat al snel wordt vergeten tussen zware eerstejaars vakken zoals Discrete Wiskunde en Algoritmen en Programma’s. Maar dat is alleen maar een goed teken want er zitten dan ook niet zo veel haken en ogen aan. Het vak wordt namelĳk redelĳk helder gegeven, en uitstekend begeleidt.

Het college De stof staat allemaal in het boek “Language’s and Machines”; maar kom vooral naar de les want het is bĳna niet te doen om het boek zelf door te werken. De oorzaak is vooral de ongelofelĳk onoverzichtelĳke formele manier van schrĳven. Helaas wordt het boek ook in vervolgvakken gebruikt en bovendien voor opgaven. In het college worden de belangrĳkste delen van de stof makkelĳk en snel uitgelegd waar het boek een paar paragrafen vol onnodige definities over doet. Overigens kon zelfs de leraar de algoritmes uit het boek soms niet helemaal volgen. Nu is er niets mis met formele definities, maar ze laten de stof alleen maar een stuk ingewikkelder lĳken dan hĳ is, want zo moeilĳk is het eigenlĳk niet. Een nadeel is wel dat de uitleg van de leraar en dat van het boek niet helemaal op dezelfde golflengte zitten. Dus kies een van de twee. De leraar kiest de belangrĳkste opgaven van het boek uit en dat is helemaal niet zo veel werk. Als je deze opgaven maakt is het bĳna onmogelĳk om het vak niet te halen. De stof is niet moeilĳk, maar er zĳn wel een aantal valkuilen waar je het liefst achterkomt terwĳl je opgaven aan het maken bent en niet het tentamen.

Het werkcollege Als je er echt zeker van wilt zĳn dat je het goed doet (want er staan geen antwoorden op de opgaven in het boek) moet je het huiswerk inleveren bĳ de student-assistent en dan krĳg je feedback. Ik zelf heb dit nooit gedaan, maar ik heb van iedereen gehoord dat de feedback uitstekend was en de begeleiding tĳdens het werkcollege laat dat ook zien. Soms leek het alsof de student-assistent de stof een stuk beter had voorbereid dan de leraar zelf.

Het tentamen Het ingeleverde huiswerk wordt niet beoordeeld; waar het om gaat zĳn de drie toetsen en het tentamen. Allemaal waren deze goed te doen met als enige vervelende punt een aantal vragen in de zin van ‘Los dit probleem op met behulp van algoritme 6.2.2’. Dus je moet wel even opletten hoe de belangrĳkste algoritmen heten. Persoonlĳk vind ik het fijner om zelf te mogen bepalen hoe je een probleem oplost – zolang het klopt. Maar op dit detail na zĳn de toetsen en het tentamen niet zo moeilĳk en alleen de vaardigheden die in de opgaven en tĳdens de les uitgebreid aan bod komen worden getoetst. Verkĳk je niet, maar met een beetje inzet is dit vak prima te doen en niet te moeilĳk.

5


Reactie van de docent De docent heeft geen reactie gegeven.

6

TOEC Boek

TOEC Boek

1.3. Discrete Wiskunde

1.3. Discrete Wiskunde Informatica, HBO-schakelprogramma Informatica

Docent Wim Gielen

Literatuur Discrete Wiskunde voor Informatici (dictaat)

Cursusopzet Discrete Wiskunde is een vak dat gevolgd wordt door zowel eerstejaars informatica-studenten als door HBO-doorstromers. Het verschil is echter dat de HBO’ers alleen de eerste helft hoeven te volgen, die goed is voor 3 EC, terwĳl eerstejaars studenten de volle 6 EC cursus moeten volgen. Natuurlĳk is het voor HBO’ers toegestaan om ook de 6 EC-variant te volgen. Het vak Discrete Wiskunde is eigenlĳk bedoeld om de student een aantal basisvaardigheden van de wiskunde bĳ te brengen. Dit vak zou (eventueel samen met de schakelcursus Wiskunde) als basisvak voor de verdere opleiding beschouwd kunnen worden. Er worden een aantal niet al te ingewikkelde thema’s behandeld, die soms wel en soms geen samenhang met elkaar vertonen. De stof wordt aangeboden in hapklare brokken: elke week wordt er tĳdens het college een hoofdstuk uit het dictaat behandeld, waarna er dezelfde week nog een toets over wordt gegeven. De uitleg in het dictaat is over het algemeen helder, maar verwacht niet dat je alles tot in de details begrĳpt als je alleen het dictaat leest. De colleges zĳn ontzettend nuttig om de stof echt te begrĳpen en je zult het ook in je toetscĳfer terugzien als je het betreffende college gevolgd hebt.

De docent Verwacht overigens geen saaie hoorcolleges waarbĳ het moeite kost om je ogen open te houden. De docent is namelĳk Wim Gielen (te herkennen aan de gele trui), een man die de kunst verstaat om de stof voor iedereen begrĳpbaar te maken, kort en bondig uit te leggen, doch doorspekt met een flinke dosis humor. Er is voldoende gelegenheid om vragen te stellen en er is zelfs plaats voor de nodige flauwekul. Zo wordt werkelĳk alle stof uitgelegd aan de hand van de tien katten van Wim (die overigens een begrip zĳn op de beta-faculteit). Dit zorgt ervoor dat de colleges niet alleen nuttig, maar ook gewoon leuk zĳn om bĳ te wonen! Verder kun je Wim altĳd opzoeken in zĳn kamer, bĳvoorbeeld om je laatste toets te komen ophalen, om extra uitleg te vragen, of gewoon om een praatje te maken.

Het werkcollege Naast het hoorcollege (van twee lesuren) en de wekelĳkse toets (van één lesuur) is er een werkcollege van één uur. Gedurende dit uur heb je de gelegenheid om onder begeleiding van een studentassistent wat opgaven te maken.

Het tentamen Je eindcĳfer voor het vak wordt hoofdzakelĳk bepaald door het gemiddelde van je wekelĳkse toetsen. Als dit gemiddelde voldoende is, hoef je het tentamen niet te maken en ben je geslaagd. Zo niet, dan heb je het tentamen als redmiddel. De truc om voor een toets van Discrete Wiskunde te slagen is in feite de volgende: ga naar het college, spendeer een middag aan het maken van opgaven, ga naar het werkcollege om uitleg te krĳgen over de dingen die je nog niet snapt, en maak vervolgens

7


TOEC Boek

de toets. Het niveau van de toets is over het algemeen lager dan het niveau van de oefenopgaven. Daarbĳ komt dat je je dictaat en aantekeningen erbĳ mag houden. De eerlĳkheid gebiedt mĳ te zeggen dat je een groot deel van de opgaven van de toets kunt halen uit het dictaat, een ander deel uit de aantekeningen van het college, en als er dan nog wat overblĳft... dan mag je pas echt gaan nadenken!

Literatuurbeschrijving Het dictaat dat je nodig hebt is geschreven door Wim Gielen zelf. Het heet “Discrete Wiskunde voor Informatici” en kost een euro of 20. Dezelfde luchtige stĳl van de colleges is ook hierin terug te vinden. En inderdaad: het gros van de opgaven gaat over katten. Het is ten zeerste aan te bevelen om dit dictaat aan te schaffen, want ook voor later is het een nuttig naslagwerk.

Reactie van de docent De resultaten van Discrete Wiskunde braken dit jaar alle records: handjevol afvallers, twee pechvogels, maar verder iedereen geslaagd. Dat had zeker te maken met de ruim 90% opkomst bĳ hoor- en werkcolleges om half negen ’s morgens(!) Voor mĳ was het daarom een genoegen om als docent te mogen optreden, en ik hoop dat ik volgend jaar opnieuw word aangewezen voor deze cursus. Maar een andere cursus mag ook hoor, zolang het maar wiskunde is want dat is het enige waar ik iets van snap. Wim Gielen

8

TOEC Boek

1.4. Algoritmen & Programma’s

1.4. Algoritmen & Programma’s (P1) Informatica

Docenten Sjaak Smetsers Pieter Koopman

Literatuur Big C++ (Horstmann, Budd)

Cursusopzet A&P is een lastig vak om meerdere redenen. Waar het om gaat is voor het eerst leren programmeren in C++. Maar als je echt voor het eerst gaat programmeren in C++ wordt het knap lastig om het vak te halen. De uitleg van de docenten en vooral de voorbeelden vereisen nogal eens wat voorkennis en geavanceerde constructies worden nonchalant met een paar zinnen uitleg als verantwoording gebruikt. Ook worden er vaak allerlei shortcuts gebruikt die het niet makkelĳker of overzichtelĳker maken. En dat is jammer want het is tenslotte een inleidend programmeervak, niet een opfriscursus voor C++-programmeurs. De stof is een beetje een rommeltje en dat maakt het vak niet makkelĳker. In plaats van C++ wordt eigenlĳk gewerkt in C met streams en de andere voordelen van C++ worden amper benut. Het gepruts met Cstrings het hele vak lang is een goed voorbeeld hiervan. (Als je nog niet weet wat dat zĳn kom je er snel genoeg achter..) Ook wordt er volgens de cursusbeschrĳving niet aan OOP (Object-geOriënteerd Programmeren) gedaan, maar er worden wel opeens classes en inheritance behandeld. Als eindopdracht moet je zelfs opeens een GUI in elkaar zetten. Dit komt voor beginnende programmeurs nogal uit de lucht vallen. Door dit soort onduidelĳkheden komen de belangrĳkste en interessantste delen van de stof (recursie en sorteeralgoritmes) een beetje in de verdrukking te staan en komen ze te weinig aan bod. Terwĳl het daar juist om gaat.

Het college Deze gebreken zouden allemaal wel mee vallen als de leraren duidelĳk college zouden geven maar dat valt vaak tegen. Ze behandelen naar mĳn idee het college vaak ook als opfriscursus, niet als serieuze inleiding C++. De voorbeelden van de sheets compilen meestal niet zonder een aantal fouten, en dan heb ik het nog niet eens over de spelfouten in de opdrachten. En de software en libraries die voor de opdrachten gebruikt worden aan de praat krĳgen heeft vaak, zelfs met hulp van de student-assistenten, de nodige voeten in de aarde. Je bent vooral op jezelf aangewezen en zal de opdrachten moeten maken om de vaardigheden met C++ te leren die je niet in het college zult leren. Nog een groot minpunt is wat mĳ betreft de behandeling van het onderwerp complexiteit. Dat het belangrĳk is blĳkt wel uit het feit dat bĳna de helft van het tentamen ermee te maken had. Maar in de les is het niet voldoende en heel schetsmatig aan bod gekomen.

Het practicum De opdrachten en het tentamen zĳn wel te doen maar vaak veel meer werk dan ze aanvankelĳk lĳken, mede ook door de problemen met de software en de computers. Bovendien kreeg ik sterk de indruk dat er bĳ het nakĳken van de opdrachten en ook het tentamen veel meer gelet wordt op programmeerstĳl dan op werkende code. Dat is een rare keuze voor een inleidend programmeervak want stĳl is iets dat je ontwikkelt op het moment dat je een beetje vertrouwd bent met een programmeertaal. Hoewel het niet zo vreemd is enige voorkennis aan C++ te verwachten bĳ informatica

9


TOEC Boek

studenten, is het absurd om hier bĳ het eerste programmeervak meteen al in deze mate vanuit te gaan. Dus als je het vak wilt halen ben je vooral op jezelf en de student-assistenten aangewezen. Het vak is dan nog een behoorlĳke kluif, maar als je iedere week veel werk steekt in de opdrachten is het toch, zonder de schĳnbaar verwachtte programmeerervaring, te doen.

Reactie van de docent Wat ons in ieder geval direct opvalt is de behoorlĳk negatieve teneur van het verhaal. Deze verbaast ons enigszins, niet omdat we ons niet bewust zĳn van enkele knelpunten binnen de cursus maar meer omdat ook de delen van de cursus waarvan wĳ dachten dat deze positief gewaardeerd zouden worden in de recensie negatief worden afgeschilderd. Onze eigen mening is gebaseerd op eigen ervaring maar ook zeker op de cursusevaluaties die al sinds jaar en dag door nagenoeg alle deelnemende studenten worden ingevuld. En inderdaad, hierin wordt geconstateerd dat het verschil in voorkennis erg groot is: de programmeerervaring van binnenkomende cursisten varieert van ‘geen enkele’ tot ‘bĳzonder veel’. Het valt natuurlĳk niet te ontkennen dat de studenten behorende tot de laatste categorie een voorsprong hebben en dat de overige studenten zeker aan het begin van de cursus behoorlĳk moeten aanpoten. We weten dat Algoritmen & Programma’s door een groot deel van de studenten als lastig ervaren wordt en behoorlĳk veel tĳd kost. Uit gedetailleerd onderzoek blĳkt echter dat de cursus gemiddeld niet meer tĳd vergt dan de 168 uur (6EC * 28uur) die er voor staan. De recensie bevat naast een aantal feitelĳke onjuistheden ook een aantal meningen waarvan wĳ denken dat ze niet door meerderheid van de studenten worden gedragen. Deze meerderheid is al jarenlang tevreden over dit vak en vindt de gekozen aanpak (zeer) geschikt. Natuurlĳk is er ruimte voor verbetering. Daar werken we ieder jaar aan. We staan ook altĳd open voor het bespreken van problemen met dit vak en suggesties voor verbeteringen. Pieter Koopman, Sjaak Smetsers

10

TOEC Boek

1.5. Wiskunde (schakelcursus)

1.5. Wiskunde (schakelcursus) HBO-schakelprogramma Informatica (Eerste recensie)

Docenten Dick van Leĳenhorst Russell O’Connor

Literatuur Diverse dictaten.

Cursusopzet De Schakelcursus Wiskunde is bedoeld om de middelbare school wiskundekennis van HBOdoorstromers op te halen en bĳ te spĳkeren. Na afronding van deze stoomcursus zou je genoeg wiskundekennis moeten bezitten om het niveau van de rest van de vakken van Informatica aan te kunnen. De cursus is goed voor 3 EC.

Het college De cursus wordt gegeven door Dick van Leĳenhorst en zĳn studentassistent Russell O’Connor. Er is 1 uur college per week. Het is ten zeerste aan te bevelen om dit bĳ te wonen, want Dick gaat in een sneltreinvaart door de stof heen. Het is soms dan ook moeilĳk om een goede balans te vinden tussen aandachtig opletten (en “bĳ te blĳven”) en aantekeningen maken (waardoor je ongetwĳfeld dingen mist). Om de stof goed onder de knie te krĳgen is het noodzakelĳk dat je in je eigen tĳd het behandelde stuk dictaat doorneemt, en vooral oefenopgaven maakt. Naast het college is er 1 uur werkcollege waarin Russell de opgaven voor die week behandelt en er gelegenheid is om vragen te stellen. Het werkcollege wordt gegeven in het Engels.

Literatuurbeschrijving Er is eigenlĳk niet één dictaat dat gebruikt wordt; Dick zet elke week een digitaal stukje dictaat op zĳn website. Dit is soms door hemzelf geschreven en soms door anderen en behandelt de stof voor die week. De moeilĳkheidsgraad van de dictaten varieert nogal, maar over het algemeen zĳn ze beknopt, en daardoor juist extra ingewikkeld. Je zult merken dat je stukken tekst twee- of driemaal moet lezen om te begrĳpen wat er nu eigenlĳk gezegd wordt. Internet (bĳvoorbeeld Wikipedia) is bĳ de meesten een onontbeerlĳk hulpmiddel als aanvulling op de dictaten. Een punt van kritiek is dan ook dat de dictaten iets begrĳpelĳker en uitgebreider mogen worden geschreven.

De docent In het verlengde hiervan is er ook een opmerking over Dick te maken: hĳ overschat de wiskundekennis van zĳn studenten. Hĳ gaat ervan uit dat men de middelbare schoolkennis nog vers in het geheugen heeft zitten, terwĳl het gros van de HBO’ers al jaren niets wezenlĳks meer met wiskunde gedaan heeft. Dit zorgt soms voor situaties waarbĳ iets voor Dick compleet voor de hand liggend is, maar waar de klas als geheel vol onbegrip tegenaan kĳkt. Hier staat tegenover dat Dick en Russell altĳd open staan voor vragen. Zowel tĳdens de (werk)college’s als daarbuiten kun je beiden aanspreken als je extra uitleg nodig hebt.

11


TOEC Boek

Het tentamen De cursus kent geen tussentĳdse toetsen. Zĳ wordt afgesloten met een tentamen waarin de volledige stof aan bod komt. Het niveau van dit tentamen sluit goed aan bĳ de cursus. Het tentamen is prima te maken als je er een paar middagen voorbereiding aan besteedt.

Conclusie Samenvattend is de Schakelcursus Wiskunde een van de meer pittige vakken. De stof is erg interessant, maar je zult waarschĳnlĳk verrast worden door het niveau en het tempo waarmee het wordt behandeld. Echter, als je de oefenopgaven elke week bestudeert en zelf aanvullende informatie zoekt, wordt het allemaal wel te behappen. In het begin lĳkt alles behoorlĳk ingewikkeld, maar na de nodige zelfstudie zul je zeggen: “Was dit nu alles?”

Reactie van de docent • Het college was een soort stoomcursus in een hoog tempo; en vergde veel energie van studenten (en docenten). Ik ben erg verheugd dat de meeste studenten het college, net als vorig jaar, toch kunnen waarderen en het nut ervan inzien. • Ik probeer elk jaar een nieuw stuk dictaat te voltooien, zodat ik de stof optimaal kan brengen. Ook dit jaar is dat gelukt. • Tenslotte: de snelheid van presenteren is helaas inherent aan het vak maar ik poog er het beste van te maken. De inzet en interesse van de studenten maakten het wederom een leuk college om te geven. Dick van Leĳenhorst

12

TOEC Boek

1.5. Wiskunde (schakelcursus)

Wiskunde (schakelcursus) HBO-schakelprogramma Informatica (Tweede recensie)

Docenten Dick van Leĳenhorst Russel O’Connor

Cursusopzet Het vak Schakelcursus Wiskunde is verplicht voor alle HBO-doorstromers Informatica. Het is bedoeld om mensen van het HBO bĳ te spĳkeren op het gebied van wiskundekennis. Er wordt een korte inleiding gegeven in enkele wiskundige onderwerpen (Getallen, Complexe getallen, differentiatie/integratie, lineaire algebra) die van belang zĳn voor de studie informatica. Dit ter aanvulling van tekortkomingen in de vooropleiding, of ook het ophalen en uitbreiden van ver weggezakte stof. De kennis die wordt opgedaan is vooral nuttig voor het daaropvolgende verplichte college T2, complexiteitstheorie. Het vak kan in principe goed gedaan worden d.m.v. zelfstudie, alleen is het voor de gemiddelde HBO-er wel sterk aan te raden de colleges te volgen en de daarbĳbehorende opdrachten te maken. Bĳ elk onderwerp dat wordt behandeld wordt een praktisch voorbeeld gegeven waar de behandelde theorie voor gebruikt wordt. Maar het vak is verder theoretisch van aard. Elke week is er 1 uur college, en 1 uur werkcollege. Tĳdens het college wordt stof behandeld. Tĳdens het werkcollege wordt het huiswerk van de afgelopen week behandeld.

Het college Het tempo van het college ligt vrĳ hoog. De docent moet relatief veel stof in weinig tĳd stoppen. Het gevolg hiervan is dat de uitleg erg snel wordt gegeven, waardoor het niet altĳd even goed tot je doordringt. De docent staat wel altĳd open voor vragen, maar als het zo snel gaat dat je het niet echt volgt, valt er ook niet veel (gericht) te vragen. Doordat het tempo soms ook zo hoog ligt, wordt het ook niet altĳd leuker om het college te volgen. De stof is als je net begint aan de opleiding ook niet echt interessant.

De docent De docent gaat in sneltreinvaart door de stof. Vooral omdat dit een bĳspĳkercursus is, kan het soms erg lastig zĳn om de docent nog te kunnen volgen. Je kunt wel goed merken dat de docent zĳn vak echt leuk vind en zĳn kennis graag overdraagt. Hĳ laat duidelĳk zĳn liefde voor de wiskunde merken. Daarnaast staat hĳ ook altĳd open voor vragen. Als je iets niet snapt kun je het tĳdens het college, maar ook daarbuiten gewoon vragen. Je kunt gewoon bĳ hem langslopen. Je kunt ook een mailtje sturen en krĳgt daar, relatief tot andere docenten, vrĳ snel antwoord op. Het college is meestal een druk, soms wat chaotisch, monoloog van de docent. Hĳ schrĳft veel op het bord, maar als je het allemaal wilt volgen heb je geen tĳd om het op te schrĳven. Opletten(en het begrĳpen) en schrĳven tegelĳk kan dus niet.

Het practicum Het practicum bestaat uit wekelĳks op eigen houtje sommen maken. Het betreft elke week de stof die behandeld is door de docent. Tĳdens het werkcollege worden deze sommen dan behandeld en is er tĳd voor vragen. Dit werkcollege is vooral nuttig om te verifiëren of je de stof nou wel onder de knie hebt. Ook kan je hier vragen stellen als je dingen niet snap(te). De werkcollegedocent was

13


TOEC Boek

niet altĳd even duidelĳk qua uitleg. Als je moeite met de stof hebt is het werkcollege zeker aan te raden. Als je de sommen zonder moeite hebt gemaakt heb je vrĳ weinig aan het werkcollege.

Literatuurbeschrijving Voor elk onderwerp dat er behandeld wordt is er een ander dictaat. Van elk dictaat is een elektronische (pdf) versie op de website van de docent. Hierin staat alle stof en de opgaven die gemaakt dienen te worden. Dus zonder college van de docent zou je het ook alleen met de dictaten aankunnen.

Het tentamen Het tentamen zou goed te doen moeten zĳn als je de opgaven begrĳpt. Toch komt er op het tentamen wel iets dat niet is behandeld bĳ de opgaven. Afhankelĳk van hoe je de stof hebt bĳgehouden kost het veel of weinig tĳd om het tentamen voor te bereiden. Over elk onderwerp dat in het college is behandeld wordt er een vraag gesteld. Dit zĳn echte inzichtvragen.

Communicatie De docent gebruikt één webpagina voor alle communicatie omtrent het vak. Het is misschien een beetje een warrige pagina, maar het is wel erg makkelĳk dat het allemaal op één pagina staat. Hier wordt elke week bĳgezet wat het huiswerk is, de dictaten aangeboden en de cĳfers gepubliceerd. Daarnaast krĳg je ook een email als het nodig is. (dit scheelt weer dat je bĳv. elke dag op blackboard moet kĳken of de docent weer eens iets belangrĳks te melden heeft).

Aanbevelingen Meer studiepunten voor de cursus geven, zodat de stof beter/uitgebreider aangeboden kan worden. Of anders minder onderwerpen behandelen.

Reactie van de docent Grote eer twee keer te worden gerecenseerd. Ik wil opmerken (zoals ook al op het college) dat alles opschrĳven van wat ik op het bord zet niet echt nodig is. Het college gaat inderdaad snel, maar je leert wel een hoop. Ik zal echter nadenken over enige vermindering van de werkdruk. Dick van Leĳenhorst

14

TOEC Boek

2. Bachelorvakken 2.1. Security Informatica, Informatiekunde, HBO-schakelprogramma Informatiekunde

Docenten Bart Jacobs Chris Heunen Peter van Rossum

Literatuur Computer Networks (Andrew Tanenbaum)

Het college Security is een vak dat door reguliere informatica- en informatiekunde studenten in het eerste semester van het derde jaar wordt gevolgd. Ook de HBO-instromers volgen dit vak in hun schakelprogramma. Het vak is erop gericht studenten een inleiding te geven in de algemene aspecten van computer security. Tĳdens het hoorcollege tracht Bart Jacobs vooral een inzicht te geven in de achterliggende security-vraagstukken. Als eerste komen de algemene security-doelen aan bod. Vervolgens worden technieken voor data-versleuteling behandeld en verschillende algoritmes die hiervoor ontwikkeld zĳn. Security in context werd ook behandeld, zoals e-mail en web-security, evenals sociale implicaties van securitymaatregelen. Het vak was zodanig opgebouwd dat er om de twee weken hoorcollege werd gegeven (door Bart Jacobs), afgewisseld met om de twee weken werkcollege (door Chris Heunen en Peter van Rossum). Het hoorcollege vond ik zelf nuttig om bĳ te wonen. Bart haalde veel praktĳkvoorbeelden aan, deze gaven voor mĳ een duidelĳke illustratie van de situatie. De uitleg over technieken voor versleuteling of algoritmes was voor mĳ onmisbaar, omdat hier wiskundige kennis voor nodig was die ik miste. Over het algemeen werd deze uitleg door informatici als overbodig gezien, terwĳl informatiekundigen hem hard nodig vonden. Het tempo werd ook zeer verschillend beoordeeld. Voor mĳ was het goed te doen, alhoewel ik het met bepaalde lastige algoritmes erg prettig vond om het na te lezen in het boek. Echter zag ik veel mensen verveeld voor zich uit kĳken, deze vonden het tempo te langzaam. Over het algemeen waren dit informatici. Er was geen practicum bĳ het vak, maar elke week was er een opdracht die ingeleverd moest worden. Tĳdens het werkcollege werd deze behandeld, maar daar kan ik niet veel over zeggen, want ik ben niet bĳ de werkcolleges aanwezig geweest. Kreten die ik van mede-informatiekundigen heb gehoord waren echter niet erg positief: veel sommetjes, weinig snappen. De opdrachten konden in tweetallen of alleen gemaakt worden. De moeilĳkheidsgraad van de opdrachten varieerde enorm per week. De eerste drie weken waren ze erg makkelĳk, en daarna kregen we ineens vraagstukken waar een behoorlĳk wiskundig inzicht voor nodig was. Ik had zelf het geluk dat ik een partner had die me alles uit kon leggen, anders had ik deze opdrachten niet zonder hulp kunnen maken.

15

2. Bachelorvakken

TOEC Boek

Ik vind wel dat de opdrachten goed bĳdragen tot het eigenmaken van de stof. De in het hoorcollege besproken onderwerpen werden altĳd in de opdrachten in de praktĳk gebracht, zodat je in ieder geval wat oefening kreeg met de stof en af en toe gedwongen werd delen van het boek te lezen. De stof zelf vond ik wel erg interessant en leuk om te volgen. Het college heeft een goede balans tussen praktische en theoretische onderwerpen. Ook het aantal studiepunten vond ik voldoende. Zelf ben ik per week zo’n 2 uur kwĳt geweest aan de opdrachten/college volgen. Tĳdens de tentamenperiode meer, omdat ik toen het boek moest gaan lezen. Ik denk persoonlĳk dat er aan het hoorcollege niet veel verbeterd hoeft te worden. De enige problemen die zich openbaarden was het verschil in wiskundige voorkennis. Daarom vind ik dat informatiekundigen in het eerste en tweede jaar meer voorbereidende wiskundige vakken moeten krĳgen, zodat het tempo-probleem zichzelf op zal lossen.

De docenten Omdat ik alleen het hoorcollege heb bĳgewoond, kan ik alleen iets vertellen over Bart Jacobs. Ik vind dat hĳ een inspirerende en leuke manier van lesgeven heeft. Je merkt dat hĳ echt geinteresseerd is in zĳn vakgebied, en begint zo’n beetje elk college met een anekdote/nieuwsbericht over actuele security-issues. De stof wordt voornamelĳk gebracht in de vorm van verteller-luisterend publiek, maar er is zeker de nodige ruimte voor interactie. Bart stelt de studenten genoeg vragen; of hierop gereageerd wordt is een andere kwestie... Ik moet eerlĳk zeggen dat ik qua structuur niet echt te spreken ben over het college. Op mĳ kwam het voornamelĳk over als: ‘begin met actualiteiten, en dan na de pauze, oja er moet nog behandeld worden’. Misschien dat de structuur nog een punt van verbetering kan zĳn. Wel kan ik zeggen dat alle docenten, ook die van het werkcollege, via e-mail altĳd goed bereikbaar waren en erg snel waren in het beantwoorden van vragen. Ook als we persoonlĳk langsgingen werden we goed geholpen.

Literatuurbeschrijving De literatuur bĳ het vak was: hoofdstuk 8 (Network Security) uit ‘Computer Networks’ van Andrew Tanenbaum. Het hele boek kost ongeveer 80 euro (rond de 40 euro bĳ Bookstunter.com, als je tevreden bent met een Eastern Economy Edition op heel dun papier uit India). De meeste informatici hebben dit boek bĳ eerdere vakken aan moeten schaffen, de meeste informatiekundigen hebben enkel hoofdstuk 8 gekopieerd. Ik heb zelf wel het boek gekocht, en ik vind het een nuttig naslagwerk. Tanenbaum heeft een prettige schrĳfstĳl, met vele voorbeelden, waarbĳ je de aandacht niet snel verliest. Ik vond het boek ook noodzakelĳk voor het begrĳpen van de stof, omdat er behoorlĳk wat achtergrondinformatie bĳ staat die in het college niet aan bod komt. Qua algoritmes staan alle werkingen en uitleg goed beschreven in het boek, alleen als Bart extra voorbeeldjes geeft of dingen uit de actualiteit verteld, kun je aantekeningen maken tĳdens college. Bart heeft ons ook vaak aangemoedigd om het boek bĳtĳds te lezen. Ik heb dit zelf niet gedaan, maar heb daar achteraf best spĳt van gehad. Ik zou dus ook aanbevelen dit wel in etappes te lezen in plaats van alles achteraf, maar vaak is dit zo’n onhaalbaar ideaal met allerlei projecten die wel strakke deadlines hebben...

Het tentamen Als voorbereiding op het tentamen heb ik de literatuur helemaal doorgelezen (erg handig, vooral de eerste 6 paragrafen) en geoefend met oude tentamens (hele goede oefening, dan krĳg je de manier van denken van de docenten enigszins door). Dit heeft me in totaal gedurende twee weken ongeveer 3 a 4 uur per dag gekost.

16

TOEC Boek

2.1. Security

Het tentamen begon met multiple choice vragen die inzicht in security toetsen. Bĳ elke vraag werd een korte motivatie gevraagd, omdat meerdere antwoorden plausibel waren. Daarna kregen we vragen over authenticatie-protocollen, waarbĳ we aan moesten geven of het goed of fout ging, wat eraan verbeterd kon worden, en enkele weet-vraagjes over de gebruikte technieken. De laatste vraag ging over het Euclidische algoritme, dat we toe moesten passen op een situatie. De tentamens van vorige jaren hadden ongeveer dezelfde opzet. Ik vond de moeilĳkheidsgraad van het tentamen lastig in te schatten. Over het algemeen waren de reacties van het type "Het ging best aardig". Zo dacht ik er zelf ook over. Ik heb het wel gehaald, maar niet erg overtuigend. Het bleek dus moeilĳker te zĳn geweest dan ik had gedacht. Overigens wordt het eindcĳfer gevormd door het practicumcĳfer met het tentamencĳfer te middelen als het tentamencĳfer hoger dan een 5.0 is. Mĳn tip is vooral: denk niet te moeilĳk. Vaak is de fout in een situatie veel flauwer en voordehandliggender dan gedacht wordt. En het helpt echt om oude tentamens te maken, en dan met een werkcollegedocent de antwoorden te bespreken. Dat geeft inzicht in de structuur van de opgaven en hun manier van beoordelen.

Reactie van de docent De docent gaf aan zich uitstekend in deze recensie te kunnen vinden, en had verder geen commentaar.

17

2. Bachelorvakken

TOEC Boek

2.2. Informatiesystemen 1 (IS1) Informatica, Informatiekunde

Docent Patrick van Bommel

Literatuur Advanced information models (dictaat)

Cursusopzet IS1 is een 6 ECTS vak uit het 2e jaar van het bachelor programma van informatica en informatiekunde. Tevens zit het in het schakel-cursusprogramma van enkele HBO’ers.

Het college Het vak IS1 gaat voornamelĳk over ORM, een modelleer taal. Er wordt verwacht dat je al enige kennis van ORM hebt, maar die heb je als het goed is opgedaan bĳ het 1e-jaarsvak Domein Modellering. Wekelĳks zĳn er 2 blokken college van 1 uur. Deze zĳn niet strikt noodzakelĳk als je de discipline op kan brengen om af en toe zelf het boek te bekĳken. De colleges zĳn vrĳ theoretisch, echt concrete voorbeelden moet je niet verwachten. In de meeste voorbeelden wordt bĳvoorbeeld een “A” en “B” gebruikt in plaats van een student en een cursus. Het tempo van de colleges is te vergelĳken met de andere vakken in het curriculum. Als je regelmatig aanwezig bent zal het geen probleem zĳn om de stof te begrĳpen. De 6 ECTS die je voor dit vak krĳgt staan dan ook goed in verhouding met de meeste andere informatica vakken. De colleges zĳn goed opgezet, Patrick kan duidelĳk uitleggen en maakt zelfs af en toe een grapje.

De docent De docent, Patrick van Bommel, is een docent die prettige colleges geeft. Een monoloog hoef je niet te verwachten, er is altĳd de mogelĳkheid om opmerkingen en vragen te stellen waar de docent duidelĳk op in zal gaan. Ook zal de docent vaak om interactie van de klas vragen. Patrick presenteert de stof met redelĳk wat voorbeelden, echter zĳn deze voorbeelden vrĳ theoretisch. Indien je iets wil bespreken is het altĳd mogelĳk om een afspraak te maken met de docent. De didactische kwaliteiten van de docent zĳn verder in orde.

Het practicum Na afloop van 1 van de 2 blokken college is er 1 uur practicum. In dit practicum zal de docent samen met de klas enkele sommetjes maken. Als je dit practicum volgt hoef je eigenlĳk weinig tot niks aan zelfstudie te doen.

Literatuurbeschrijving Als literatuur wordt het boek “Advanced information models” van Arthur ter Hofstede en Patrick van Bommel gebruikt. Dit dictaat is te downloaden van Blackboard en kun je zelf uitprinten. Dit dictaat is in het Engels geschreven en is de investering (3 euro om het uit te printen) waard. Als voorbereiding op de toets is het handig om het dictaat door te lezen. Maar ook later zou het handig kunnen zĳn, mocht je wat op willen zoeken over ORM. Het bevat vrĳwel alle leerstof, aantekeningen

18

TOEC Boek

2.2. Informatiesystemen 1

maken is naar mĳn dan idee dan ook niet nodig. Het merendeel van de sommetjes en theorie is gewoon in het dictaat te vinden. Het enige mindere is dat het dictaat vrĳ weinig opgaven bevat.

Het tentamen Op het einde van het semester is er een tentamen. De meeste studenten zullen niet echt veel moeite hoeven besteden aan de voorbereiding hiervan. Van vrĳwel de gehele inhoud van de cursus is wel een vraag te verwachten. Een duidelĳk structuur zit er niet in het tentamen, het bestaat uit 4 vragen bestaande uit 3 of 4 los van elkaar staande deelvragen. Echt lastig is het tentamen niet, vrĳwel iedereen heeft het tentamen dan ook in de 1e keer gehaald. Qua cĳfers zĳn er ook geen uitzonderlĳke resultaten, van de meeste studenten weet ik dat ze een 6 of 7 hadden. Er wordt vooral veel waarde gehecht aan een uitleg in natuurlĳke taal, enkel een wiskunde uitleg is niet voldoende. Tĳdens het practicum is 1 keer een oefentoets geven. Deze toets is een goede afspiegeling van het tentamen, echter kreeg je hier geen feedback op. Je moest het maar met een studiegenoot bespreken. Hierdoor kreeg ik in ieder geval geen idee wat de docent als belangrĳkste ervaart bĳ het nakĳken van het tentamen.

Werkstuk Naast het tentamen is er ook een werkstuk, dit jaar ging het over “Data warehousing”. Dit is een vrĳ breed onderwerp waar je vele richtingen mee op kan, je bent dan ook vrĳ om zelf een wat specifieker gebied te kiezen. Wat precies het doel van het werkstuk is is vrĳ vaag, ook hoe het in relatie staat met de rest van het vak is niet al te duidelĳk. Om de 4 weken moet je 3 pagina’s inleveren. Hier krĳg je geen feedback op, tenzĳ je met de docent een afspraak maakt. Echter werkt dit naar mĳn idee niet echt, ik heb geen zin om 3 wekelĳks met de docent mĳn werkstuk te bespreken, ik wil gewoon wat geschreven commentaar bĳ mĳn ingeleverde werk zien. Dan weet ik direct wat ik moet verbeteren in de volgende versie. Gedurende de cursus is het de bedoeling dat elke cursist een presentatie over zĳn werkstuk houdt. Wat je tĳdens deze presentatie moet vertellen is ook vrĳ onduidelĳk. Een beoordeling krĳg je overigens niet voor deze presentatie. Ook krĳg je geen feedback, tenzĳ je daar expliciet om vraagt.

Conclusie De colleges zitten goed en duidelĳk in elkaar. Het werkstuk is daarnaast een leuke afwisseling op de rest van de cursus, echter mogen de doelen van het werkstuk wel wat duidelĳker gemaakt worden. Het gene waar de meeste verbetering in kan komen is feedback. Desondanks dat je altĳd met de docent een afspraak kan maken zou wat geschreven commentaar op je werk erg handig zĳn. Deze kun je tenslotte op elk moment bekĳken en scheelt je een hoop tĳd ten opzichte van een afspraak met de docent. Vooral bĳ de oefentoets is het jammer dat er geen feedback is gegeven.

Reactie van de docent De docent had geen opmerkingen naar aanleiding van deze recensie.

19

2. Bachelorvakken

TOEC Boek

2.3. ICT & Samenleving 1 Informatica, Informatiekunde

Docenten Luca Consoli

Literatuur Aanvullende literatuur uitgedeeld tĳdens lessen

Cursusopzet Zoals de naam van het vak doet vermoeden gaat het om de relatie tussen ICT en de samenleving waarin deze technieken worden toegepast. Het vak begint met wat algemene definities van wetenschap, kennis, techniek en ethiek en wordt dan specifieker door een aantal issues uit de wereld van de ICT te behandelen. Het gaat dan niet direct om concrete systemen maar om veranderingen in maatschappelĳke context, ondersteund door ICT. Zo komt bĳvoorbeeld privacy ter sprake, wat is privacy eigenlĳk? Maar ook veelgehoorde, gehypte, termen als “e-governance” en “e-democracy” worden tegen het licht gehouden.

Het college De colleges worden gegeven door Luca Consoli, zoals je aan de naam al kan zien geen Nederlander van oorsprong. Desalniettemin beheerst hĳ de Nederlandse taal goed, dus geen problemen op dat gebied. Hĳ legt de stof goed uit en doet dat ook met een zekere (droge) humor. De stof kan soms wel een beetje eentonig zĳn, ook wat herhaling, en de werkwĳze is ook elke les hetzelfde het is toch vooral een monoloog. Natuurlĳk kan je vragen stellen maar in de praktĳk gebeurt dat toch weinig. Dit jaar hadden we voor de verandering ook een interactief college ertussen zitten, waarin er werd gediscussieerd over het nut van Wikipedia en dan vooral de vraag hoe betrouwbaar de kennis is. Dit college vond ik persoonlĳk erg interessant temeer omdat Wikipedia tegenwoordig een vanzelfsprekendheid is.

Het practicum Het cĳfer dat je uiteindelĳk krĳgt wordt bepaald door een vĳftal opdrachten, waarbĳ de eerste vier als het ware een voorbereiding vormen op de vĳfde, tenminste dat is de bedoeling. De eerste vier opdrachten tellen elk voor 12,5% mee (dus samen 50%) voor het eindcĳfer en de laatste opdracht, een research paper telt voor de overige 50%. De cĳfers voor de opdrachten bepalen dus je eindcĳfer. Van de kleine opdrachten gaan de eerste 2 over cases die behandeld zĳn in het college. In de derde opdracht wordt gevraagd een argumentatie-analyse van een gegeven artikel te doen en in de vierde een literatuurstudie over een bepaald onderwerp. Vooral de derde en de vierde opdracht geven een goed idee van wat je moet doen voor de research paper. Deze research paper is dus de laatste opdracht in de reeks en telt voor de helft van je cĳfer. Geef deze dus ook prioriteit als je de opdrachten op het laatste moment maakt en de druk toeneemt.

Het tentamen Dit vak kent geen schriftelĳk tentamen, alleen een formele tentamendatum.

20

TOEC Boek

2.3. ICT & Samenleving 1

Aanbevelingen Zoals misschien al wel blĳkt uit het bovenstaande verhaal is het over het algemeen een goed vak en is de inhoud best interessant. De docent zou misschien het college iets interactiever kunnen maken, wat meer de discussie uitlokken. Daarmee neemt misschien ook het bezoekersaantal wel wat toe (over het algemeen worden de college’s niet zo druk bezocht). Ook het bordschrift van de docent zou ietsje netter mogen, de ‘N’ en de ‘H’ zĳn lastig te onderscheiden. Cĳfer: 7+

Reactie van de docent Ik kan me eigenlĳk prima vinden in de beoordeling van de cursus zoals gegeven. Het is inderdaad zo dat interactiviteit een wat ondergeschikte rol speelt in de cursus (al is dat meer geworden in de cursus 2007-2008, o.a. door de studentenevaluaties), maar er zĳn naar mĳn mening goede redenen voor. De onderwerpen en de gebruikte modellen en benaderingen zĳn voor de studenten in het algemeen nieuw en vereisen een andere manier van reflecteren dan bĳ technische vakken. Het is daarom niet eenvoudig om discussies “op niveau” te voeren, wat natuurlĳk wel de bedoeling is tĳdens een academische cursus. Ik ben verder heel blĳ dat de recensent de cursus als een meerwaarde voor de opleiding ziet, het is altĳd mĳn streven om “reflexieve” vakken als een integraal deel van een curriculum over te brengen en niet als een soort “afterthought”. De mix van informatica en informatiekunde studenten is ook in mĳn visie een pluspunt, omdat je dan verschillende perspectieven op een soms verrassende manier ziet interageren tĳdens de colleges. Luca Consoli

21

2. Bachelorvakken

TOEC Boek

2.4. Gedistribueerde Software Systemen (GSS) Informatiekunde

Docent Martĳn Oostdĳk

Literatuur Object-Oriented Design & Patterns (Cay Horstmann)

Cursusopzet Het doel van dit vak is feitelĳk het leren ontwikkelen (vooral programmeren) in Java. De bedoeling is dat je dit bereikt door twee uur per week hoorcollege te volgen, thuis nog wat te studeren, en in tweetallen zo’n vier uur aan de opdrachten te werken tĳdens de practica.

Het college De colleges werden gegeven door Martĳn Oostdĳk. Doordat de groep deelnemers klein was en Martĳn de colleges vrĳ losjes weet te geven ontstaat een ongedwongen interactie met de deelnemers. De docent staat hierbĳ open voor alle vragen en commentaren. Ik vond het vooral erg prettig dat hĳ stukjes code programmeerde tĳdens het college ter demonstratie, waardoor je vanzelf mee gaat denken over een oplossing.

Literatuurbeschrijving Ik heb alleen voor de laatste opdracht thuis nog wat uit het boek moeten doornemen, voor de colleges en practica hoef je verder niet echt iets uit het boek voor te bereiden, mits je de colleges volgt. Het is echter wel een goed boek met duidelĳke voorbeelden.

Het practicum Het practicum werd begeleid door Bram Vonk en Mark Blokpoel, beide inmiddels ervaren practicumassistenten. Wanneer je een vraag stelt is het antwoord meestal een wedervraag, bedoeld als een duwtje in de goede richting; hoewel soms frustrerend toch zeker wel didactisch verantwoord. Doordat de opkomst bĳ deze practica soms erg laag is lĳken ze vaak minder waardevol, toch zĳn ze dit wel. Een dergelĳke bĳeenkomst dwingt je namelĳk serieus met je werkstuk bezig te zĳn.

Aanvullende opmerkingen Dit vak vulde tot dit jaar 6 ects, verspreid over een semester en liep toen vrĳwel gelĳk met de informatica variant P3. Sinds dit jaar beslaat het vak nog slechts 3 ects. Omdat ik vorig jaar te weinig tĳd had om de 6 ects variant tot een goed einde te brengen, heb ik dit jaar de 3 ects variant gedaan (met een aanvullende opdracht) en ik kan de twee dus mooi vergelĳken. Ik vind het zelf werkelĳk jammer dat het vak ingekort is, en de diepgang daardoor minder. Java is na C++ (Algoritmiek, Datastructuren) voor veel mensen een verademing, misschien doordat de opdrachten leuker (makkelĳker?) zĳn, maar waarschĳnlĳk ook door de aard van de taal. Bĳ andere programmeervakken werd sterk benadrukt dat leren programmeren vooral veel uren maken is, dit is in dit geval niet meer aan de orde.

22

TOEC Boek

2.4. Gedistribueerde Software Systemen


23

2. Bachelorvakken

TOEC Boek

2.5. Onderzoeksmethoden Informatiekunde, HBO-schakelprogramma Informatiekunde

Docenten Erik Barendsen Wolter Pieters

Literatuur Methoden voor de maatschappĳwetenschappen (Jo Segers)

Cursusopzet Onderzoeksmethoden is een derdejaarsvak voor reguliere informatiekundige alsmede een verplicht vak voor HBO-instromers van informatiekunde. Echter zitten er ook veel mensen van andere jaren aangezien toch een redelĳk aantal studenten dit vak niet in 1 keer succesvol afsluit, inclusief ondergetekende. Het is een vak wat je een voorbereiding geeft op het doen van wetenschappelĳk onderzoek. Dit onderzoek is voornamelĳk gericht op de sociale wetenschappen. Het moet je met een statistiek enige handvaten geven om je bachelor- en masterscriptie succesvol te kunnen afronden. En dat doet het ook. Het laat je het onderscheid inzien tussen verschillende onderzoeksvariabelen en wat voor relaties deze hebben. Verder laat het je ook zien in wat voor een formaat je een onderzoek kunt gieten en wat hierbĳ de verplichte onderdelen zĳn. Dit wordt gedaan aan de hand van een aantal hoorcolleges en bĳbehorende opdrachten. Deze opdrachten zĳn verplicht voor de personen die het vak voor het eerst volgen, recidivisten krĳgen vrĳstelling van deze opdrachten, behalve de opdrachten betreffende het eindpaper. Op dit eindpaper komen we later terug.

Het college De hoorcolleges (twee per week in het algemeen) zĳn nuttig als je het vak wilt bĳhouden. Echter kun je het ook prima halen als je alleen naar de colleges gaat waar het eindproduct wordt besproken. Dit komt vooral door de duidelĳke sheets die op de website verschĳnen. Dit betekent niet dat de colleges heel saai zĳn. Over het algemeen zĳn methoden voor de meeste mensen een noodzakelĳk kwaad, echter door het gebruik van een aantal praktĳkvoorbeelden zĳn de hoorcolleges prima te doen. Als je nog een met een bepaald onderwerp moeite hebt, kun je de docenten altĳd benaderen. Dit hebben ze ook meermaals benadrukt.

Het practicum Zoals ik al zei heb je behalve de opdrachten die betrekking hebben op het eindproduct, het maken van een onderzoeksopzet, ook een aantal kleinere opdrachten. Die zĳn er vooral op gericht om in contact te komen met de stof die je later hebt in je eindopdracht. Je doet er goed aan om vroeg te beginnen met deze opdracht en alle deadlines te halen. Na een deadline krĳg je namelĳk nuttige feedback van je klasgenoten over je product, tenminste als je geluk hebt. De helft van de keren dat ik feedback heb gekregen, heb ik deze gelĳk aan de kant gegooid omdat het duidelĳk was dat deze persoon er nog niet heel veel van snapte. Het nadeel van de eindopdracht is alleen dat de docenten verwachten dat je het in een bepaalde vorm giet, door hun van te voren aangegeven middels de deelopdrachten. Ze willen perse een aantal zaken terugzien in de eindopdracht, die volgens mĳ niet altĳd nodig zĳn. Ik heb dan ook het gevoel dat als je hiervan afwĳkt, dit ook invloed heeft op je punt.

24

TOEC Boek

2.5. Onderzoeksmethoden

Het tentamen Naast de verplichte eindopdracht moet men ook nog een tentamen maken. Dit tentamen beslaat de stof die je behandeld hebt en ook in het boek staat dat wordt aangeraden om te gebruiken in de cursus. Dit boek heb ik eigenlĳk nooit opengeslagen. Met de sheets alleen is het tentamen goed te maken. Het boek wat vorig jaar gebruikt is, was van Jo Segers en kostte 40 euro bĳ de Dekker.

Aanbevelingen Volgend jaar wordt statistiek waarschĳnlĳk ook een onderdeel van dit vak. Dit is een goede ontwikkeling, mits het goed gebeurt en het een duidelĳke relatie krĳgt met het methodegedeelte. Dit is nu nog duidelĳk onderbelicht, hetgeen het moeilĳk maakt om je onderzoeksopzet sluitend te maken. Aangezien ik zelf een recidivist was, zie ik duidelĳk vooruitgang in vak. Ik heb dan ook geen twĳfel dat het volgend jaar nog beter wordt.

Reactie van de docent Dank voor deze recensie. In het commentaar zien we zaken terug die wĳzelf ook als geslaagd of voor verbetering vatbaar achten. We reageren op enkele opmerkingen. De auteur van de recensie noemt de colleges nuttig, maar beslist niet noodzakelĳk: het bekĳken van de sheets volstaat. Enige nuancering is hier op z’n plaats. In de cursusenqute geven studenten juist vaak aan dat de hoor- en casuscolleges de meest interessante en nuttige onderdelen van de cursus zĳn. Wellicht speelt hier mee dat de recensent de cursus al eens had gevolgd. Voor de eindopdracht is inderdaad een bepaalde vorm voorgeschreven. Die vorm komt overeen met een professionele standaard, die onderzoekers moeten kunnen hanteren. Bovendien is het de bedoeling dat studenten met de eindopdracht laten zien dat ze bepaalde leerdoelen behaald hebben. Deze randvoorwaarden brengen ook met zich mee dat bepaalde onderzoeksonderwerpen zich niet lenen voor deze opdracht – daar valt helaas weinig aan te doen. We werken aan een methode om de onderlinge feedback effectiever te maken. Wĳ vinden overigens dat ook studenten daarin een verantwoordelĳkheid hebben. We verwachten dan ook dat zĳ hun best doen om goed beslagen ten ĳs komen. Aanmoedigingen om colleges over te slaan en nooit in het boek te kĳken staan daarmee op gespannen voet. Wĳ doen ons best de voorspelling in de laatste zin van de recensie te laten uitkomen! Erik Barendsen, Wolter Pieters

25

2. Bachelorvakken

TOEC Boek

2.6. Knowledge Management Informatiekunde

Docent Paul Hendriks

Literatuur Knowledge management in organizations, a critical introduction (Donald Hislop)

Cursusopzet Knowledge management is een vak dat gevolgd wordt door derdejaars studenten Informatiekunde en dat gegeven wordt door de faculteit Managementwetenschappen. De studielast ervan is met ingang van het collegejaar 2006-2007 verhoogd van 4 EC naar 6 EC, doordat er naast de bestaande colleges en het practicum, nu ook drie papers moeten worden geschreven. Knowledge management, hierna te noemen KM, is een boeiend vak. De leerstof an sich lĳkt in het begin van de cursus gesneden koek, vooral de behandelde stof in de eerste paar colleges zou je met twee vingers in je neus en een portie gezond verstand nog wel kunnen bedenken. Later in de cursus behandel je begrippen en ideeën die dan weer heel nuttig zĳn voor de algemene kennis en voor als je het bedrĳfsleven binnentreedt.

Het college De cursus bestaat uit colleges, gegeven door een altĳd enthousiast vertellende Paul Hendriks. Deze docent legt de verschillende onderwerpen begrĳpelĳk uit en is zeer behulpzaam met het beantwoorden van vragen, tĳdens de college-uren en via de email. Daarnaast is er een éénmalig maar langdurend practicum, KMQuest genaamd, waarbĳ je een kennismanager binnen een fictief bedrĳf simuleert. Dit gebeurt via een internetapplicatie, die intuïtief werkt en buiten de studiedoeleinden om, ook gewoon leuk is om te spelen. Doordat de studielast verhoogd is en het studieprogramma uitgebreid, moet men tegenwoordig ook papers schrĳven over te lezen artikelen. Zelf heb ik dat niet gedaan aangezien ik deelneem aan de bezemtoets voor studenten uit het jaar ’05-’06, maar ik heb gehoord dat het best meevalt om ze te schrĳven. De opdrachten zorgen er ook voor dat je de onderwerpen op het tentamen beter snapt, wat natuurlĳk weer een voordeel is.

Literatuurbeschrijving De literatuur voor het vak bestaat uit een aantal artikelen op internet, waarvan de link door de docent wordt doorgegeven, een reader (die tien euro kost) en het boek ‘Knowledge management in organizations, a critical introduction’, van Donald Hislop. De artikelen dienen voor de eerder genoemde papers, de reader bevat verschillende artikelen met betrekking tot KM en het boek vormt de leidraad door de stof van het vak heen. Mĳn eigen ervaring is dat de artikelen en de reader droog van stof zĳn en misschien iets moeilĳker om door te komen, maar het boek leest redelĳk vlot door. De stof wordt in het boek duidelĳk uitgelegd aan de hand van fictieve voorbeelden in de praktĳk, wat weer bĳdraagt aan het begrip van de onderwerpen.

Het tentamen Ter voorbereiding van het tentamen is het goed om de collegesheets door te nemen, de uitgekozen hoofdstukken uit het boek, de reader en de artikelen te lezen en te oefenen op een potje vlot

26

TOEC Boek

2.6. Knowledge Management

babbelen. Het tentamen bestaat namelĳk maar uit drie vragen, bestaande uit subvragen, waarvan er één over KMQuest gaat. Dat lĳkt simpel, maar een stemmetje in je achterhoofd zegt “Maar waarom trekken ze er dan drie uur voor uit?” Juist ja, drie uur voor een tentamen van drie vragen! Gewoon goed de stof leren en dan, zoals ze altĳd doen op de managementfaculteit (no offence intended, natuurlĳk), alles mooi aan elkaar praten. Je eindcĳfer voor KM wordt samengesteld door deze factoren: • één van de geschreven papers, die je zelf mag uitkiezen, 25% • je KMQuest resultaat, 5% • een tentamenvraag over KMQuest, 20% • de overige tentamenvragen, elk 25%

Conclusie KM is een leuk vak, naar mĳn mening toegankelĳker dan enkele saaie, logge vakken op de Bètafaculteit. Ik vind het niet eens heel erg passen binnen het curriculum van Informatiekunde, maar het is wel goed voor de algemene ontwikkeling.

Reactie van de docent De toon van de recensie van het vak Knowledge Management (KM) is positief. Daar ben ik blĳ mee. De recensie is overigens in lĳn met de uitkomsten van de schriftelĳke evaluatie die bĳ het tentamen wordt gehouden. Ook daar scoort het vak op alle onderdelen goed. Wat de aansluiting op het Informatiekunde-curriculum betreft kan ik me voorstellen dat die er niet duimendik boven op ligt. Dat komt deels omdat ik nu juist die klasse van KM-maatregelen die voor informatiekundigen het aardigst zĳn, namelĳk ICT tools, wat naar de zĳlĳn verplaats. Dat doe ik met opzet – en zal ik ook blĳven doen – omdat naar mĳn smaak nu juist de overdreven aandacht voor ICT bĳ KM leidt tot de veel bekritiseerde invulling van het veld waar het boek van Hislop dat ik gebruik in de cursus zich met recht tegen verzet. Het lĳkt me overigens een aardige uitdaging voor informatiekunde-studenten om ook als dat niet hardop in het vak gebeurt toch vanuit het KM-perspectief eens een kritisch licht te laten schĳnen over ideeën van kennis- en informatiemodellering alsmede ontwikkelingen ten aanzien van de omgang met informatie in bredere zin in maatschappĳ en organisaties. Volgend jaar gaat het vak overigens weer de lucht in onder zĳn oude Nederlandstalige benaming, Kennismanagement. De Engelstaligheid was het gevolg van het samenvoegen van de Nederlandse en Engelstalige variant van het vak, welke laatste gegeven werd voor buitenlandse studenten (Erasmus programma). Het vak opnieuw Nederlandstalig aanbieden hangt samen met het feit dat ik niet tevreden ben over de mate waarin de Engelstalige bĳeenkomsten tot discussie leidden. De taal in combinatie met de grootte van de groep lĳkt toch erg af te schrikken. Omdat het een derde jaarsvak betreft, is het vermogen om actief met de stof aan de slag te gaan en niet te blĳven steken bĳ het puur reproduceren van aangereikte inzichten een cruciaal element in het vak. Daartoe is discussie een belangrĳk instrument. In de recensie heet dat ‘een potje oefenen in vlot babbelen’. Ik kan best wel iets herkennen in de naar mĳn idee aardige opmerking in de recensie over de andere gerichtheid van onderwĳs aan de faculteit managementwetenschappen in vergelĳk met de FNWI. Maar ik wil er wel een kanttekening bĳ plaatsen. De meeste vragen in de maatschappĳ en in organisaties zĳn geen gesloten problemen. In de exacte wetenschappen, en ook in de informatiekunde, zĳn de meeste vragen dat wel. Veel studenten zĳn naar mĳn mening vaak te weinig geneigd zelf constructief met de stof aan de slag te gaan, ze willen te veel het ‘juiste’ antwoord horen. Dat is mĳns inziens een houding die wellicht in een eerste bachelorjaar maar niet in het derde jaar past. Dat geldt overigens niet alleen voor studenten van Informatiekunde, maar ook voor bedrĳfskundestudenten. Ik denk bovendien dat dat ook geldt voor een eminent exact wetenschapper als Ronald Plasterk, onze minister van Onderwĳs, Cultuur en Wetenschap, die al een paar keer in zĳn toch nog

27

2. Bachelorvakken

TOEC Boek

korte ministeriële loopbaan blĳk gegeven heeft niet al te goed raad te weten met de open aard van beleidsproblemen. Misschien had ook hĳ nog wat kunnen leren van het vak Knowledge Management en de gehele bedrĳfswetenschappelĳke opleiding in Nĳmegen. In ieder geval blĳf ik het als een aardige uitdaging zien om enerzĳds met open problemen te blĳven werken, en anderzĳds toch daarbĳ te bouwen op zo veel feitelĳke kennis van theorieën en concepten dat alleen maar vlot babbelen zonder veel inhoud je niet aan een voldoende kan helpen. Dat zie ik als de voortdurende noodzaak tot verbetering van een vak. Als het verwordt tot elk jaar hetzelfde lesje afdraaien, dan is de lol voor mĳ er gauw af. Paul Hendriks

28

TOEC Boek

3. Mastervakken 3.1. R&D: System Development Management 2 Informatica

Docent Mario van Vliet

Literatuur Sheets, online cursusmateriaal

Cursusopzet In de cursus worden je – als je je best doet – enkele kneepjes in het vak van Software Engineering bĳgebracht, vooral qua management van softwareprojecten. Eigenlĳk is het een ondersteuning van het practicumdeel, GiP-House, maar dat heb ik er niet in terug kunnen vinden. Je krĳgt er, samen met het practicumdeel, 6 ects voor. Omdat niet duidelĳk is wat de verdeling qua tĳd in die 6 ects is, kan ik niet zeggen of deze hoeveelheid klopt. Ik denk dat je er ongeveer 2 ects aan tĳd aan kwĳt bent.

Het college De docent, Mario van Vliet, geeft 1 keer in de 2 weken (op een onbehoorlĳk vroeg tĳdstip) 2 uur college. Hierbĳ volgt hĳ sheets, en vertelt er een hoop omheen. Naast de theorie wordt je ook geacht, in groepjes van 3, een case uit te werken. Gedurende de hele cursus loop je in stappen door een case (hoe het project C2000 en GMS van de Nederlandse overheid is verlopen) en, aan de hand van de in het college uitgelegde theorie, probeer je een voorstel te doen hoe het beter had gemoeten. Je moet een aantal keer met je groepje presenteren. De docent stelt het erg (erg!) op prĳs als je elk college aanwezig bent.

De docent Doordat de docent een door de wol geverfde manager uit het bedrĳfsleven is (“Mario van Vliet is de autoriteit in Nederland op het gebied van Supply Chain Management en Enterprise Resource Planning (ERP) systemen en daardoor een graag geziene gast in de bestuurskamers.”) staat het college erg dicht bĳ het bedrĳfsleven. Dit is wel fijn, een theoriecollege dat je daadwerkelĳk iets uit de praktĳk bĳbrengt. Aan de andere kant gaat het wel om dingen uit het hogere management, ik betwĳfel of ik dit de eerste paar jaar nodig ga hebben. Hĳ is slechts 1 dag in de week op de universiteit, en is de rest van de week niet of nauwelĳks per email bereikbaar. Dit is wel vaak lastig bĳ het maken van de opdracht, omdat deze nog wel eens voor meerdere uitleg interpreteerbaar is. ‘Even’ een vraag stellen is er niet bĳ.

29

3. Mastervakken

TOEC Boek

Literatuurbeschrijving Er zĳn alleen sheets. Deze zĳn goed van opbouw, maar inhoudelĳk cryptisch: je hebt echt het college nodig om ze te begrĳpen. Zelfstudie zit er dus niet in.

Het tentamen Ondanks de belofte van inzichtsvragen gaat het toch echt vooral om kennisvragen (lees: o.a. rĳtjes). Als je op de colleges aanwezig bent geweest is het tentamen met het doorlezen van de sheets makkelĳk haalbaar. Misschien wel iets te makkelĳk: in de regel haalt iedereen het vak.

Reactie van de docent Beste lezers van het TOEC-boek, SDM2 is het college waar je kennis maakt met de kneepjes van het vak ‘project management van softwareprojecten’. SDM2 geeft niet alleen een theoretische achtergrond, maar leert je ook in teamverband een groot softwareproject managen. Dit laatste gebeurt aan de hand van het uitwerken van een case. Het college is voor een deel van de studenten de theoretische ondersteuning van GiP-House, maar het kan ook als afzonderlĳk vak worden gevolgd. Het college wordt getentamineerd aan de hand van het positief en succesvol meedoen aan de case (50%) en het succesvol afleggen van een schriftelĳk tentamen (50%). Aangezien de case tĳdens de colleges wordt behandeld en er ook presentaties door de groepen tĳdens de colleges plaatsvinden, is voor het krĳgen van een cĳfer voor het case-gedeelte, aanwezigheid tĳdens de colleges noodzakelĳk voor iedereen. De tĳdstip van het college wordt door sommigen als uitzonderlĳk vroeg ervaren, anderen zien dat terecht als integraal onderdeel van de case en een eerste stap om alvast te wennen aan de mores van een succesvolle carriëre die na afloop van dit college een aanvang kan nemen. Mario van Vliet

30

TOEC Boek

3.2. Informatiearchitectuur

3.2. Informatiearchitectuur Informatica, Informatiekunde

Docent Erik Proper

Literatuur Dictaat

Cursusopzet Het vak Informatiearchitectuur vormt de apotheose van de opleiding informatiekunde, en is de kern van de Masteropleiding. Dit schept natuurlĳk hoge verwachtingen, vooral omdat je als student nu eindelĳk krĳgt te weten wat architectuur eigenlĳk is. Ik zal hier niet proberen in een paar zinnen een definitie te geven, maar in ieder geval is er in deze cursus een centrale rol weggelegd voor architectuurprincipes. Architectuurprincipes zĳn een soort algemene requirements aan een architectuur die helpen de ontwerpvrĳheid te beperken. De kern van het vak is een project waarin groepen studenten een aantal van deze principes opstelt en uitwerkt. In dit geval was het onderwerp hiervan een toekomstige portal voor studenten. Bĳ het uitwerken van de principes kwam ORM (Object Role Modeling) weer eens om de hoek kĳken, maar dat is natuurlĳk geen verrassing bĳ een vak van Erik Proper. Er werd ook verwacht dat er gebruik gemaakt werd van ORC (Object Role Calculus) regels. Met dit beloofde land van de formele notatie worden we al jaren lekker gemaakt, maar teleurstellend genoeg is ons ook nu nog steeds niet duidelĳk hóe we het moeten gebruiken. Een vrolĳker gebeurtenis was de brainstormsessie aan het begin van het project waarin de eerste principes bedacht zouden moeten worden. Met dertig man in een hok voor maximaal twintig werden vlĳtig documenten uitgewisseld met behulp van USB-sticks. Het resultaat werd met bloed, zweet en tranen bereikt, maar uiteindelĳk kon niemand zich er echt in vinden. De bedoeling voor volgend jaar zou dan ook zĳn om van een iets geschiktere omgeving gebruik te maken.

Het college Er waren bĳ dit vak drie verschillende soorten colleges. Ten eerste de colleges van Erik Proper, die vooral als inleiding voor het project golden. Ten tweede waren er drie gastcolleges. Eén over Service Oriented Architectures, waarbĳ vooral de spectaculaire powerpoint capriolen indruk maakten, één over het eXtensible Architecture Framework (xAF), en één van Sogeti, waarvan ik me niet meer kan herinneren of ik er bĳ geweest ben of niet. Ten derde waren er de theoretische colleges van Daan Rĳsenbrĳ, die parallel aan het project liepen. In deze colleges konden vragen gesteld worden over het dictaat van Daan Rĳsenbrĳ. Hiervoor was vereist dat het dictaat wel eerst gelezen werd, wat voor informatiekunde-studenten vaak een te zware opdracht bleek. Dit leidde over het algemeen tot een weinig constructieve sfeer tĳdens de colleges. Nog het meest interessant was het laatste college waarin het laatste hoofdstuk van het dictaat (dat zich in nogal filosofische sferen begaf) werd bediscussieerd. Misschien hadden deze colleges alleen beter gevuld kunnen worden met het toelichten van de mysterieuze slides die bĳ het dictaat geleverd worden.

Het tentamen Het cĳfer voor het vak wordt voor de helft bepaald door een open boek tentamen (de andere helft is het project), wat vrĳ vreemd is, aangezien je weliswaar met een enorm pak papier zit, maar dit niet

31

3. Mastervakken

TOEC Boek

echt representatief is voor de hoeveelheid theorie die je moet kennen. Als er dan bĳvoorbeeld ook nog eens gevraagd wordt naar het verschil tussen white- en black-box is wel duidelĳk dat je niet echt een genie hoeft te zĳn om dit vak te halen. Toch is dit vak wel degelĳk leerzaam. Het maakt bĳvoorbeeld duidelĳk wat de rol van informatiearchitect in de praktĳk inhoudt, en verschaft zo wat inzicht in het beroepsperspectief van de informatiekundige. Dat wil je als masterstudent toch ook weten.

Reactie van de docent De docent heeft geen inhoudelĳke reactie gegeven. De docent wĳst er wel op dat hĳ de normale docent, Daan Rĳsenbrĳ, verving, en deze recensie zĳns inziens niet representatief is voor de normale invulling van het vak.

32

TOEC Boek

3.3. Security In Organizations

3.3. Security in Organizations (SiO) Informatica, Informatiekunde

Docent Martĳn Oostdĳk

Literatuur Information Security Architecture (Jan Killmeyer Tudor)

Cursusopzet Security in Organizations is een mastercursus voor ons Informatiekunde-studenten. Ik had de eer om het te mogen bĳwonen in het eerste semester van 2006-2007, nog onder bezielende leiding van de leermeester Martĳn van Oostdĳk, welke in het vervolg met de voornaam aangeduid zal worden. Of de voorgaande zin wat overdreven euforisch omschreven is lezen jullie later wel. Ik wil wel alvast los dat het jammer is dat Martĳn ons gaat verlaten. Hĳ heeft altĳd het beste met ons studenten voorgehad, ik geloof dat iedereen heel goed met hem overweg kon, een verlies dus voor ons allen. Het ga je goed! Om het maar over de inhoud te hebben; het was voor ons (mĳ en mĳn jaargenoten, een groep die jammer genoeg door de jaren heen flink uitgedund is) samen met een aantal andere cursussen het begin van onze masterfase. Ik heb in de zomervakantie weleens gedacht: “gaat het nu dan écht beginnen?” Je zou denken een masterfase wordt moeilĳker door haar specialisatiefocus. De propedeuse is er immers om er even in te komen, de rest van de bachelor biedt wat verdieping, ten slotte is de masterfase er om je echt als Informatiekundige te vormen – zo werd het ons altĳd verteld, toch? Valt dat even tegen (of mee)! Ik wil ook weer niet te negatief overkomen, de masterfase is niet slecht, maar als men me nooit verteld had dat dit de “master” heette en een vervolg was op m’n bachelor, dan had ik er ook geen flauw benul van gehad. Als je wat moeite doet dan ontdek je wel wat ‘specialisaties’ binnen het aanbod, maar wat mĳ betreft had de bachelor ook vier jaar mogen duren, als je begrĳpt wat ik bedoel. Maar ik draaf weer door. Het gaat hier namelĳk over de cursus Security in Organizations en wat ik daarvan vond. Nu is het bovenstaande niet volledig irrelevant. Want het geldt ook voor deze cursus. Zo hadden we vorig jaar de cursus “Security” (gegeven door Bart Jacobs). Wat maakt nu die cursus een bachelorvak, en SiO (afkorting werkt toch handiger) een mastervak? Is de specialisatie dat het nu over toegepaste computer security in organisationeel verband gaat? Wat ik wel weet is dat het bachelorvak een stuk pittiger was. Maar misschien gebruik ik hier een verkeerd criterium voor het onderscheid bachelor/master. Ik kan me voorstellen dat het organisatieaspect het ‘grote’ verschil maakte. Alleen na de cursus een semester gevolgd te hebben, en er dus zoals elke student 6 keer 28 uur ingestopt te hebben (dat schĳnt immers het rekensommetje te zĳn bĳ een 6 ec vak), ben ik nog niet zoveel wĳzer. Natuurlĳk, ik weet nu dat er naast een CEO zoiets als een Security Officer bestaat, en natuurlĳk, ik weet wat een security policy is en wat het nut van deze is. Beetje flauw van mĳ misschien. De onderwerpen namelĳk die aan bod kwamen waren stuk voor stuk relevant, maar in sommige gevallen werd me niets nieuws verteld tegenover enkele bachelorvakken (waaronder Security en eerdere vakken van Martĳn zelf) en in sommige gevallen had ik het gevoel dat men teveel op de oppervlakte bleef. Veel zaken kwamen aan de orde, maar vaak meer dan een puntsgewĳze opsomming en wat definities was het niet. Misschien ook moeilĳk te realiseren bĳ een vak als dit, ik weet het niet. Maar ik vraag mezelf af “heb ik nu de (basis)kennis om bĳvoorbeeld zo’n security officer te worden?” Om het nog maar weer even te hebben over dat hele masterfase-‘gedoe’. Ik noem nu maar wat, maar zou het bĳvoorbeeld niet logischer zĳn om security in z’n geheel als specialisatie in de master op te nemen? Want binnen de bachelor staat de cursus Security sowieso al heel erg op zich, ook omdat het een vrĳ technisch verhaal is vaak beter

33

3. Mastervakken

TOEC Boek

geschikt voor Informatici. Alleen al een switch van Security en SiO, dus de een naar de bachelor en andersom, klinkt mĳ beter in de oren. Voor de rest vond ik de cursus SiO niet verkeerd. Zoals gezegd had het wat meer diepgang mogen bieden. Maar qua opzet en organisatie was er weinig op of aan te merken. Opvallend was wel, maar dat is uit ervaring meer regel dan uitzondering, dat in het begin het allemaal heel veelbelovend en omvangrĳk klinkt, maar dat gaandeweg dingen geschrapt worden. Zo werd al meteen het werkcollege eruit gekieperd. Tenminste, van de twee uur in het rooster werd het in het eerste college aangepast naar twee uur eens per twee weken. Halvering dus. In de praktĳk kan ik me maar een enkel werkcollege herinneren (en nee niet omdat ik te lui was om uit bed te komen). Maar goed dan dat we al die opdrachten hadden om die 168 uur op te vullen. Of toch niet? Van de ingeplande tien of zo opdrachten hebben we er namelĳk slechts vĳf moeten maken. Over de inhoud van de opdrachten kan ik mierenn**kerig gaan zitten doen, maar daarover viel weinig te zeggen. Echter (begin ik toch weer), bĳ de e-mail policy opdracht kan ik het niet laten om even op te willen merken dat het bĳ deze leek hoe minder je ervoor gedaan had hoe hoger het cĳfer. Althans, ik was niet de enige die lichtelĳk vreemd opkeek van de beoordeling. Maar dat terzĳde. Het tentamen was prima. Er zĳn mensen (ik noem geen namen) die vinden dat meerkeuzevragen niet horen bĳ een academische opleiding, maar heb daar zelf niet zoveel problemen mee. Als het niveau van de vragen goed is en de stof leent zich ervoor, dan moet het kunnen. Bovendien waren er ook open vragen die aardig op niveau waren, maar niks té (beetje moeilĳke tentamens mogen ook wel, als student zĳn we niet meer zoveel gewend). Volgens mĳ hoor ik ook nog iets te zeggen over de gebruikte literatuur en over de docent in kwestie zelf. Kan kort zĳn over de literatuur; was niet mĳn beste investering van zestig euro. Heb het boek niet nodig gehad voor het halen van deze cursus. Maar zoals in de wandelgangen onder de studenten weleens wordt gegrapt “het staat in ieder geval goed in de boekenkast!”. En tja, wat kunnen we zeggen over Martĳn. Vond de colleges die hĳ verzorgde in ieder geval altĳd prettig. De sfeer was altĳd relaxed en goed. Het was niet altĳd even boeiend, soms door het onderwerp, soms door de manier van vertellen. Het lĳkt me ook niet makkelĳk over dit soort onderwerpen smeuïg of zo verhalen te gaan zitten ophangen. Een enkele docent is hiertoe in staat, maar het is er weinig gegeven. Ik blĳf er overigens bĳ dat een powerpoint-presentatie juist bevordelĳk is voor het niet-opletten. Of dat komt doordat je mee kunt lezen en dus niet zozeer hoeft te luisteren, of dat docenten vaak de sheets punt voor punt voorlezen (niet zo heel erg spannend), ik weet uit eigen ervaring dat het uitstervend ras van docenten dat geen gebruik maakt van beamers of overheadprojectoren vaak beter de aandacht van de student erbĳ kan houden. Het credo is dan: pennen tot je erbĳ neervalt! Nu is het meer van “ik download de presentatie wel een keer en lees het na als het me beter uitkomt (lees: dag voor het tentamen).” Denk dat het tĳd is om aan dit verhaaltje een einde te breien. SiO was geen slechte cursus. Persoonlĳk geloof ik dat met wat omwisselingen (bachelor/master) het beter tot z’n recht komt. Maar dat is de zorg van de opvolger. Nogmaals veel succes – in het bedrĳfsleven nu meende ik vernomen te hebben – en bedankt Martĳn!


34

TOEC Boek

3.4. Introduction to Computer Security

3.4. Introduction to Computer Security (Twente) Informatica

Docent Jerry den Hartog

Literatuur Security Engineering (Ross Anderson)

http://www.cl.cam.ac.uk/~rja14/book.html

Cursusopzet In verband met de nieuwe master van het Kerckhoffs instituut1 is de onderzoeks security master van de RU behoorlĳk veranderd. Je kan (moet) nu college’s volgen op drie universiteiten. Dit zĳn de universiteiten van Twente, Eindhoven en Nĳmegen. Het idee is zeker goed, de beste college’s volgen op op de afzonderlĳke universiteiten.

Het college Deze (master)cursus zou verder moeten gaan waar onze bachelorcursus Security ophield. Iets anders is echter het geval. Dit college blĳkt nauwelĳks dieper in te gaan op zaken. Hĳ lĳkt zelfs eenvoudiger te zĳn dan de bachelorcursus. Het is voornamelĳk herhaling. College’s zĳn helaas niet echt heel interessant om te volgen. Er kwamen een aantal bedrĳfssprekers waarbĳ er eentje over SQL-injectie praatte wat nog wel aardig was. De rest vond ik persoonlĳk niet interessant. Er kwam weinig van terug in het tentamen. Jammer was dat de sheets in eerste instantie alleen als PowerPoint beschikbaar waren en niet als PDF. Dit werd gelukkig snel opgelost na een mailtje ;) Helaas zĳn de cĳfers alleen te bekĳken door een Excel bestandje te openen. Overigens is het eindcĳfer naar mĳn weten nog steeds niet bekend op dit moment (16 februari 2007) terwĳl de deadline voor de (eind)paper 31 december 2006 was. Naast de colleges moesten we ook een paper schĳven en reviewen met een extra onderdeel om tot de 6 ECTS te komen voor de Kerckhoffs master. Dit was een wel interessant onderdeel omdat je min of meer zelf een onderwerp kan kiezen en het zo leuk kunt maken als je zelf wilt. Het boek was ook online beschikbaar, maar ik heb er nooit echt in gekeken en zeker niet gekocht/geprint. Je mocht hem erbĳ houden bĳ ’t tentamen, maar dat bleek achteraf niet echt nodig te zĳn. De koffie/thee tĳdens(!) het tentamen waren wel een goeie service ;) Misschien ook iets voor op de RU :) In de huidige vorm is ’t een behoorlĳk makkelĳk ECTS sprokkelvak (al bekend bĳ de organisatie van de Kerckhoffs master).

Reactie van de docent De veronderstelde voorkennis van de cursus is een bachelors computer science of op gerelateerd gebied. Hier zal niet noodzakelĳk, en in Twente in ieder geval niet, een cursus security bĳ horen. Hier kunnen we dus ook niet van uitgaan bĳ de opstelling van het programma. Lokale vakbeoordeling laat zien dat studenten het vak veelal als iets gemakkelĳker dan gemiddeld tot gemiddeld beoordelen, op zich een redelĳk niveau voor een introductie vak. Wel mogelĳk is om in de colleges iets dieper in te gaan op specifieke technische aspecten, bĳvoorbeeld om studenten een beter idee te geven over de inhoud van vervolg vakken en om het interessanter te houden voor studenten 1

http://www.kerckhoffs-institute.org

35

3. Mastervakken

TOEC Boek

met meer voorkennis. Het paper onderdeel wordt, evenals in deze recensie, als een interessant onderdeel gezien. Het boek is bedoelt als overzicht van security issues zonder te technisch te zĳn en wordt in de beoordeling als goed leesbaar en erg prettig ervaren. In principe horen de presentaties van de gast sprekers te behoren tot de tentamenstof en kunnen dus terugkomen op het tentamen. Voor de presentatie door Deloitte, genoemd in de recensie, was dat in dit geval niet gebeurt omdat de presentatie niet beschikbaar was voor publicatie. Daardoor zouden studenten die dit college gemist hadden erg benadeeld worden als hierover tentamenvragen werden gesteld. Mede doordat het de eerste maal was dat er met een aparte 5ECTS / 6ECTS structuur werd gewerkt was de organizatie van dit deel nog niet optimaal. Jerry den Hartog

36

TOEC Boek

3.5. Onderzoeksmethoden (vervolg)

3.5. Onderzoeksmethoden (vervolg) Informatiekunde

Docenten Stĳn Hoppenbrouwers Tom Heskes

Cursusopzet In het laatste semester van de Bachelor Informatiekunde wordt de cursus ‘Onderzoeksmethoden’ aangeboden – waarbĳ overigens vraagtekens gezet kunnen worden wat betreft de late plaatsing in het curriculum. Hierin wordt de studenten een gedegen begeleiding geboden bĳ het opstellen van een correct en volledig onderzoeksplan, als basis voor het daadwerkelĳke onderzoek dat daarna plaats zal vinden. De cursus biedt duidelĳk meerwaarde en veel nuttige kennis wordt gedoceerd. Dit schept verwachtingen voor de vervolgcursus ‘Onderzoeksmethoden (vervolg)’ die gegeven wordt in het Masterjaar van Informatiekunde. Het doel van dit vervolg is het analyseren van verschillende onderzoeksmethoden en -technieken die toegepast kunnen worden tĳdens het uitvoeren van onderzoek. De ‘methodologische gereedschapskist’, zoals het mooi in de cursusbeschrĳving staat. Het doel is dat de studenten uiteindelĳk verschillende methoden kunnen positioneren ten opzichte van elkaar, waarvoor onder andere de methodologische basis geanalyseerd en een reflectie opgesteld dient te worden: gedocumenteerd in de vorm van een dictaat van vĳf tot tien pagina’s. Het leerproces van analyseren en nader onderzoeken van de methode/techniek, de resultaten documenteren in een dictaat om het vervolgens in een college van 45 minuten aan medestudenten over te brengen, zou nuttig zĳn voor het verdere studietraject. Te denken valt hierbĳ aan het onderzoek dat rond de Masterscriptie uitgevoerd dient te worden waarbĳ zeker een aantal onderzoeksmethoden of -technieken gebruikt zullen worden. Om ook de link met de praktĳk – en dan in het bĳzonder Informatiekunde – te leggen, wordt vervolgens gevraagd om de methode toe te passen binnen een beperkte case study, om medestudenten naast het college ook een ‘kĳkje in de keuken’ te bieden. Om te voorkomen dat studenten zich slechts bĳ hun eigen college laten zien, wordt een eis van 80% aanwezigheid gesteld.

Werkvormen Wat betreft de praktische uitvoering van de cursus, kunnen docenten zich er haast niet makkelĳker vanaf maken. Welgeteld één college hebben ze mogen geven met zĳn tweeën, voornamelĳk bestaande uit de ‘huishoudelĳke’ regels: wat wordt verwacht en hoe zal het getoetst worden. Dit aangevuld met enkele slides over onderzoeksparadigma’s en methodologische classificaties, om de studenten een subtiele hint te geven welke termen op zĳn minst terug moeten komen. De verdere inhoud van de cursus wordt volledig verzorgd door de studenten. Van het eerste college tot 5 november zĳn er geen colleges en is er tĳd voor het opstellen van het dictaat, waarna vervolgens binnen drie weken alle colleges door de verschillende tweetallen worden afgewerkt. Deze seminariumvorm zou een goede cursusopzet zĳn voor een Mastervak, mits de docenten een hoogwaardig niveau handhaven. Bĳ ‘Onderzoeksmethoden (vervolg)’ is het echter zo dat de studenten in tweetallen uit een aantal voorgeselecteerde onderzoeksmethoden hun top drie opstellen, waarna de docenten beslissen welk tweetal welke onderzoeksmethode uit gaat diepen. De onderzoeksmethoden en -technieken zĳn opgedeeld in de categorieën Knowledge elicitation, engineering and collection; Surveys; Case studies; Document Analysis en Conceptual modelling. Nu wil het feit dat het merendeel van de methoden die onder deze categorieën vallen, al lang en breed in de Bacheloropleiding zĳn uitgemeten. Object Role Modeling, Entity-Relationship Modeling, Data Flow Modeling, Questionnaire construction, Object Oriented Modeling, Online surveys en Case Studies zĳn een aantal voorbeelden van onderwerpen die allemaal door studenten zĳn gekozen, maar ook

37

3. Mastervakken

TOEC Boek

stuk voor stuk (bĳna) geen nieuwe interessante informatie aan het licht brachten. De reden waarom dan toch voor deze onderwerpen wordt gekozen, laat zich raden. Andere (maar ook een aantal uit bovengenoemde) keuzeopties zĳn of niet écht relevant voor Informatiekunde – in ieder geval niet in die zin dat ‘échte’ onderzoekers deze zullen gebruiken als techniek – óf kunnen nooit tot ‘Master’-niveau komen.

Tentaminering De docenten zĳn vervolgens wel bĳ elk college aanwezig, omdat deze uiteraard ook beoordeeld dienen te worden: op inhoud en op uiterlĳk vertoon. Verder wordt ook het dictaat beoordeeld op de inhoud, waarbĳ wordt gecontroleerd of de verschillende aspecten zoals ze in de slides zĳn genoemd ook daadwerkelĳk terugkomen in de beschouwing over de onderzoeksmethode of -techniek en of de toepassing en resultaten in de case study voldoende uitgewerkt zĳn tot een reflectie over de relevantie van de methode voor Informatiekunde. Ten slotte wordt ook een gedeelte van het eindcĳfer bepaald door het eindtentamen, dat de stof van alle (in ons geval, twaalf) dictaten zal omvatten. Het eindcĳfer wordt aldus bepaald door: 1/3 college (inhoud en presentatie) + 1/3 document (dictaat en case study) + 1/3 tentamen (alle documenten). Nu is dit een redelĳke opzet voor de bepaling van het eindcĳfer, maar wat bleek bĳ het tentamen: niet alle onderwerpen kwamen aan bod! Van een kwart van de onderwerpen werd geen tentamenvraag gesteld, waar natuurlĳk vraagtekens bĳ gesteld kunnen worden, omdat zo een voordeliger positie voor de wél geselecteerde tweetallen wordt gecreëerd...

Conclusie Al met al kan ik concluderen dat ‘Onderzoeksmethoden (vervolg)’ geen echte Master-waardige cursus is. Geen enkel onderwerp is van zodanig niveau dat niet met enkele uren googlen of relevante tekst lezen uit reeds aangeschafte boeken voor eerdere cursussen, een volwaardig dictaat opgesteld kan worden. Het is jammer, daar de Seminarvakken bĳ Informatica wel een succes blĳken te zĳn en ook onderwerpen van hoger niveau worden aangesneden. Misschien is het beter om de cursus in het curriculum te verplaatsen naar de Bachelor óf de onderwerpenlĳst te updaten aan de hand van kennis over het Bachelorprogramma.

Reactie van de docent Dank voor deze kritische evaluatie. Met de (wat ons betreft) belangrĳkste punten zĳn we het zeer eens, zoals ook verwoord in onze eigen docentenevaluatie: qua onderwerpen te veel overlap met (o.a.) het bachelorvak Onderzoeksmethoden en het lukt de docenten in de gekozen opzet onvoldoende een stempel te drukken op de cursus om zo voldoende diepgang af te dwingen. Hierdoor komt met name de relevantie van de verschillende methoden voor informatiekunde onderzoek onvoldoende uit de verf. Volgens ons is die er zeker wel en we hebben deze in een (te klein) aantal verslagen dan ook wel degelĳk teruggevonden. De auteurs van deze verslagen gaan inderdaad dieper dan wat googelen. Volgend jaar zal de opzet worden aangepast, waarbĳ de docenten meer van de theoretische achtergrond voor hun rekening nemen en de studenten meer aandacht aan cases, het oefenen van de verschillende onderzoeksmethoden, kunnen besteden. Voor de goede orde waardeerden de meeste studenten de cursus waarschĳnlĳk beter dan de schrĳver/schrĳfster van deze evaluatie. De gemiddelde beoordeling was een ruime voldoende (7.0, op grond van 23 anonieme evaluaties). Waar wĳ, zoals gezegd, inhoudelĳk de kritiek van de auteur waarderen en beamen, denken we dat de ondertoon wat te negatief en zeker niet representatief is. Stĳn Hoppenbrouwers, Tom Heskes

38

TOEC Boek

3.6. Kwaliteit van Informatiesystemen

3.6. Kwaliteit van Informatiesystemen Informatiekunde

Docenten Peter Achten Jan Tretmans Erik Poll Stĳn Hoppenbrouwers

Literatuur A practical approach to software quality (Gerard O’Regan)

Cursusopzet Deze recensie gaat over de mastercursus ‘Kwaliteit van informatiesystemen’, in de Angelsaksische volksmond ook wel bekend als ‘Quality of Information Systems’. De cursus behandelt het hele spectrum van de kwaliteit van software, en daar komt ook een heel docentenarsenaal aan te pas. Wat onderwerpen en docenten betreft kan je dus zeker iets naar je eigen smaak uitzoeken. Je hebt altĳd prĳs, maar daarvoor moet je ook een hoop saaie stof aanhoren in het beruchte Magnetenlab. De cursus maakt gebruik van een boek (“A practical approach to software quality”) dat bĳna prehistorisch en daarom slecht beschikbaar is. Daarom boden de docenten zelf afgedrukte versies aan. Daarnaast geeft men een hoop verplichte extra literatuur op. Dit moet ook wel, aangezien één college per week anders wat weinig is voor 6 ects. De slides zĳn echter zo uitgebreid, dat veel onderwerpen volledig begrepen kunnen worden via alleen de slides. Tenzĳ je van lezen houdt. Toch kan het boek later altĳd nog van pas komen als naslagwerk. Je leert ook voor jezelf, immers.

Het college Laten we overgaan tot de inhoud. Hoofddocent Peter Achten bespreekt de (ISO-)standaarden die er bestaan voor het vaststellen en managen van kwaliteit, zowel wat het product (de software zelf dus) als het proces betreft. Veel hiervan kwam neer op het oplezen van Engelse slides in de Nederlandse taal. Een enkele keer was dat vertaalklusje niet nodig, als er niet-Nederlandse gasten bĳ zaten. Het aantal studenten nam af van een volle, magnetisch geladen zaal naar een handjevol fanatiekelingen. Jan Tretmans nam het onderwerp ‘testen van software’ voor zĳn rekening. De docent probeerde te ontsnappen aan het niet coole imago van testen: “if you’re a bad programmer, you might be a tester”. Dat is niet helemaal gelukt. Wat beter ging, was het pure Britse accent dat de docent op de mat legde. Dat is goed gelukt, maar het was slechts een schrale troost. Voor wie een complete en technische benadering van testen ambieert, verwĳs ik door naar ‘Testtechnieken’ van Jan Tretmans. Nadat we uitgetest waren, bracht pakjesboot 12 ons het onderwerp ‘Formele methoden’, begeleid door docent Erik Poll. De hoorcolleges waren niet zo diepgravend, waardoor menig wenkbrauw werd gefronst. Bĳ dit deel hoorde echter ook een practicum, waardoor we op de dinsdagen – waar normaal geen college op werd gegeven – gewoon aan de slag moesten met Java-code en een bewĳstool. Het moet niet gekker worden zeg, een mastercursus van 6 ects waarbĳ je gewoon meer dan één college per week hebt! Net alsof studenten niets beters te doen hebben. Maar het was zeker wel leerzaam en interactief, omdat we een keer zelf iets konden doen. Studeren zoals het ooit bedoeld is. De laatste onderwerpen van dit college betreffen de kwaliteit van informatie (en van modellen en business rules) en usability. De wat menselĳkere kant van kwaliteit dus. Qua onderwerpen voor

39

3. Mastervakken

TOEC Boek

een Informatiekundige al interessant. Deze onderwerpen werden gedoceerd door Stĳn Hoppenbrouwers, de hoop in donkere dagen van het docentengilde van het NIII. Waar de sfeer bĳ vorige colleges haast magnetisch kil was, weet Stĳn op magistrale wĳze zĳn verhaal boeiend te brengen. Het ooit zo donkere magnetenlab straalde nu als nooit tevoren. Waar je bĳ andere colleges echter kan volstaan met de (vrĳ flinke) inhoud van de slides, is indutten tĳdens deze onderwerpen geen goed idee.

Het tentamen Het afsluitende tentamen bestaat uit een groot aantal (rond de 50) meerkeuzevragen, en een aantal open vragen over de onderwerpen van Stĳn. Laatstgenoemden waren vrĳ pittig, en veronderstelden enig denkvermogen en inzicht. De meerkeuzevragen toetsten vooral kennis. Sommige vragen kon je zo achter elkaar invullen. Bĳna net zo gemakkelĳk als dat je – bĳ wĳze van spreken – het antwoordformulier uitgedeeld had gekregen. Maar soms kunnen er twee antwoorden (van de vier) goed zĳn. Meerkeuzevragen, je zou zeggen dat ze bĳ een ware mastercursus niet thuishoren.

Conclusie Kortom, de cursus ‘Kwaliteit’ is erg veelzĳdig en heeft daarom zĳn ups- en downs. Een aantal gastcolleges maakt dit feestje compleet. Een middelmatige cursus, met de nadruk op ‘middel’.

Reactie van de docent De docenten hebben geen reactie gegeven.

40

Deel II. Voorjaar 2007

41

TOEC Boek

4. Eerstejaarsvakken 4.1. Beweren & Bewijzen Informatica, Informatiekunde, HBO-schakelprogramma

Docenten Hanno Wupper Erik Barendsen Jasper Berendsen Engelbert Hubbers

Literatuur Logica voor Informatica (van Benthem et al.)

Inleidend Als ‘derdejaars’ B&B’er ben ik het nog lang niet geheel eens met de onderwĳsmethode van B&B, maar sta zeker open voor discussie. In plaats van hier te spuien als stereotype student zal ik eens schrĳven wat ik ten goede heb zien veranderen aan deze cursus.

De electronische werkplaats Vorig jaar heeft Hanno het plan opgevat een MediaWiki in te voeren voor de cursus. Ik stond hier nogal sceptisch tegenover, hoewel ik ook de voordelen van de wiki inzag. We werkten destĳds met: • een zeer onoverzichtelĳke site • hetzelfde logicaboek als nu • op de colleges verstrekt materiaal • ons ‘geliefde’ BlackBoard Het lĳkt me duidelĳk dat men niet op nog een lesmedium zat te wachten. Echter, de wiki bood hoop op meer interactie van studenten, meer overzicht (t.o.v. de bestaande site), daarmee samenhangend meer gebruikersgemak en faciliteerde de academische vorming (en men leert zo met een wiki te werken!). Helaas kwam de invoering van de wiki wat laat op gang, halverwege het semester, en is daarmee de invoering/overstap niet helemaal vloeiend verlopen, althans, zo kwam het op mĳ over. Slechts een selecte groep studenten hield zich echt actief bezig met de wiki. Dit jaar lĳkt het echter zeer goed te werken. De wiki is beter op orde, vanaf aanvang van het vak, men wordt gedwongen ermee te werken, maar hier ook goed in begeleid. Vrĳwel al het lesmateriaal is terug te vinden op de site, de wiki is overzichtelĳk, en een beduidend groter aantal studenten lĳkt actiever te zĳn op de wiki. De wiki heeft de oude site vervangen, waarmee 1 vervelend lesmedium al uit de weg is geruimd. Chapeau! (Nee, hier klinkt echt geen sarcastische ondertoon in door.)

43


TOEC Boek

Conclusie Ik hoop hiermee duidelĳk te hebben gemaakt dat ik de lesvorm van B&B door de jaren heen duidelĳk zie verbeteren (inhoudelĳk heb ik er nauwelĳks iets op aan te merken). Ik wil echter nog wel de voetnoot plaatsen dat het logicaboek van mĳ ook nog overboord mag. Er staat volgens mĳ niets in wat niet op een paar sheets/stencils uitgelegd kan worden, waardoor de stof – naar mĳn mening – beter geïntegreerd kan worden in de cursus.

Reactie van de docent Tja, wat moet men als een derdejaars B&B-student het niet eens is met de onderwĳsmethode, maar niet uitlegt waarom? Ik probeer het algemeen te houden.

De doelen De cursus is ambitieus en verbindt formele logica, de toepassing ervan, modellering van echte systemen, systeemontwikkeling en de correctheid van systemen met elkaar. Dit vergt een academische manier van denken en doen die het doen van sommetjes om wille van het tentamen overstĳgt. Ieder jaar is het docententeam weer erg trots dat dit lukt. Collega’s van andere universiteiten geloven soms niet dat de B&B-werkstukken echt in het tweede semester gemaakt zĳn en dat men met formele logica zo ver boven de gebruikelĳke oefensommetjes kan stĳgen. De elektronische werkplaats (door de recensent ‘de wiki’ genoemd) heeft dit jaar hierbĳ goed geholpen. Uit de evaluaties blĳkt, dat een flink deel van de deelnemers doelen en werkwĳze waarderen en eveneens trots zĳn op het bereikte. De spelregels De cursus verlangt inspanning conform zĳn 6EC. Ieder jaar verkĳken zich een paar deelnemers daarop en komen in de problemen. Vaak is het dan te laat om nog in te halen. Daarom zĳn er sinds een paar jaar harde spelregels die ellende moeten voorkomen. Of je doet mee conform de leercyclus, met wekelĳkse deadlines en af en toe mĳlpalen voor het werkstuk. Het rendement bĳ studenten die zo meegedaan hebben is zeer hoog. Meedoen is bĳna een slaaggarantie. Of je spreekt met de docent een persoonlĳke manier van studeren af, misschien wel zonder deadlines en met meer eigen verantwoordelĳkheid. Van deze mogelĳkheid maakt vrĳwel niemand gebruik. Er is wel elk jaar een kleine groep die het een noch het ander doet en niet laat blĳken de spelregels berhaupt te kennen. Sinds 1996 besteden we aan deze groep minder tĳd en geven liever meer begeleiding aan wie wél meedoet.

Het boek De cursus kiest bewust voor een “grote-mensen-boek” i.p.v. een paar pagina’s dictaat. Uit dit boek worden enkele hoofdstukken voor de cursus gebruikt, andere hoofdstukken bieden optioneel leesvoer voor geïnteresseerden, en het is de bedoeling dat men later in de studie en na het afstuderen ook aan de rest van het boek iets heeft. Een goed logicaboek hoort nu eenmaal tot de bagage van een academisch informatiekundige of informaticus. Dit wordt in de cursus ook uitgelegd. Dat er “niets in [staat] wat niet op een paar sheets/stencils uitgelegd kan worden” is dan ook niet helemaal waar (om het beleefd uit te drukken; zie punt 4). Desondanks staat elk jaar weer in de evaluaties dat het boek overbodig is, enz. Denken aan de tĳd na de cursus wordt in evaluaties niet beloond. Daarom wordt het boek waarschĳnlĳk komend jaar niet langer verplicht gesteld. De manier van feedback geven Het geven van feedback mondeling en via de elektronische werkplaats heeft dit jaar goed gewerkt, gezien de goede resultaten en de prettige sfeer bĳ de bespreking van ambitieuze werkstukprojecten. Maar een keer is het mis gegaan, en dit heeft kwaad bloed gezet. Uit de enquete: “Er moet echt gewerkt worden aan de manier waarop docenten feedback geven. Opmerkingen zoals “als .. dan heb heb je een probleem” wekken erg veel irritatie op.” Tja. Het gaat om het verschil tussen conjunctie en implicatie: een veel voorkomende standaardfout bĳ

44

TOEC Boek

4.1. Beweren & Bewijzen

mensen die in het begin verzuimen, een essentieel punt te doorgronden en in plaats daarvan tekens op een zinloze manier verplaatsen. Omdat het om iets fundamenteels gaat, wordt daar in het materiaal, in de hoorcolleges en in de werkplaats steeds weer aandacht aan besteed. Wie dan tegen het einde van de cursus nog steeds dezelfde fout maakt, mist een stuk fundament. Dat zal uiterlĳk bĳ de tentaminering blĳken. Helaas heb ik dit verwoord met: Wie dit verschil nu, in de laatste weken van de cursus, nog steeds niet begrĳpt, heeft een probleem. Het was als laatste aanmoediging bedoeld, voor het te laat is. Je kon in de werkplaats op deze woorden klikken om meteen de uitleg te zien. De volgende keer zal ik proberen te schrĳven: Jullie zĳn allemaal tof en doen het prima. Hoewel, er is misschien een klein minpuntje. Een subtiel verschilletje tussen de voegvoorden ‘en’ en ‘als . . . dan’. Maakt eigenlĳk niet uit, maar misschien is het een goed idee dat je daaraan nog werkt. Het staat uitgelegd op die en die plekken. Jullie blĳven allemaal toffe kerels en goede logici en professionals, alleen zou het misschien een ietsepietsje negatief op het tentamenresultaat kunnen werken als je dit kleine manco niet wegwerkt. Maar een zes of een vĳf is natuurlĳk ook stoer. H.W.

45


TOEC Boek

4.2. Research & Development Informatica 1 Informatica

Docenten Tom Heskes Peter Lucas (begeleider projecten) Erik Barendsen (colleges presentatie-techniek)

Literatuur N.v.t.

Cursusopzet Research & Development 1, het allescombinerende vak. Blĳkbaar is het dus ook nodig om van elk vak weer iets te herhalen, waardoor de beperkende eisen van een database en webinterface zĳn gegeven voor het softwareproduct wat in deze cursus ontwikkelt moet worden. Nu is het wel te begrĳpen dat men graag de kennis van elk vak wil toetsen, maar dat verklaarde bĳ mĳ in ieder geval niet de webinterface. Tĳdens de cursus moesten op een aantal tĳdstippen taken worden ingeleverd. Die waren bĳ het uitwerken van het beginidee helaas geen hulpmiddel, omdat deze vaak op een onhandig punt uitkwamen. Zo werd het maken van een correctheidsstelling voor het maken van de specificaties getrokken, maar zou een meer logische volgorde andersom zĳn naar mĳn idee. Door deze taken is in het begin door velen een correctheidsstelling gemaakt die totaal niet overeen kwam met het uiteindelĳke idee, waardoor deze taken al vrĳ snel weer vrĳwel overnieuw gemaakt konden worden. Dat geeft aan de andere kant wel een extra uitdaging, ook een van de punten waarin dit vak goed scoort. Doordat men werkt in groepen moet de planning gewoon goed staan, anders loop je halverwege het vak vrĳwel compleet vast. Enig geplan was dus wel nodig bĳ dit vak. Doordat je zelf daarnaast het uiteindelĳke onderwerp kan kiezen kun je jezelf bĳ dit vak een leuke uitdaging geven. Dit vak heeft geen tentamen, waar je wel op beoordeeld wordt zĳn de deelopdrachten, het uiteindelĳke product (inclusief verslag) en de presentaties. Er zĳn drie van deze presentaties, een eerste kleine presentatie over het idee dat is bedacht, een tweede presentatie met een complete uitwerking van het idee en als laatste een grote presentatie over het uiteindelĳke product.

Aanbevelingen Er werd tĳdens de cursus gebruik gemaakt van een wiki, dit bleek helaas niet veel meer dan een veredelde webspace te zĳn. Ik heb het idee dat het gebruik van een wiki bĳ R&D1 zeker nut kan hebben, het werkt beter dan email communicatie in het geval van een probleem waar iedereen last van heeft, maar ik zou graag meer algemene paginas willen zien, meer informatie en vooral meer activiteit (daar mogen zowel studenten als docenten nog wel iets in gestimuleerd worden). Ik had het idee dat de interne communicatie tussen de 3 docenten niet helemaal vlekkeloos is verlopen. Het leek erop dat de docenten allemaal zo hun eigen idee hadden over hoe het vak gegeven zou moeten worden. Niets mis mee, maar daardoor was het nog wel eens verwarrend voor ons als studenten. Zo was het in het begin totaal onduidelĳk hoe het zat met het evenwicht tussen het research en het development gedeelte van het vak. Het college van Erik Barendsen over het presenteren was overigens zeer nuttig en zeker een goede aanvulling voor het presentatie gedeelte van het vak. Al met al heb ik het idee dat R&D1 zeker geen onaardig vak is, maar dat het voor een groot gedeelte door miscommunicatie tussen docenten onderling en tussen docenten en studenten is misgelopen.

46

TOEC Boek

4.2. Research & Development 1

Reactie van de docent Omdat de betreffende recentie alleen over de invulling gaat van het vak R&D1 voor studenten informatica, beperkt deze reactie zich tot dit deel. De reactie is dan ook geschreven door de docent die verantwoordelĳk was voor deze begeleiding. De indruk van miscommunicatie die blĳkbaar bestond onder de informaticastudenten, bestond niet, of in ieder geval minder, in de perceptie van de docenten, maar is mogelĳk een gevolg van het gekozen didactisch concept, dat hieronder kort beschreven wordt. Vanaf het begin is er door de docent die de informaticastudenten begeleidde voor gekozen deze studenten te laten nadenken over het wanneer, waarom en hoe bepaalde taken gedaan moesten worden en hoe een taak in het geheel paste. Deze docent vindt dit goed passen bĳ de aard van een vak met naam ‘Research en Development’. Zowel in de onderzoekswereld als in het bedrĳfsleven moeten medewerkers in staat zĳn om dit soort vragen te beantwoorden. De drie informaticagroepjes zĳn echter niet aan zichzelf overgelaten, maar gecoacht, en wel zodanig dat de bĳ sommige studenten bestaande negatieve houding t.a.v. het vak in positieve richting in de loop der tĳd is veranderd. Het bereiken van een goed resultaat kwam op een gegeven moment voorop te staan, en de planningen werden daarop afgestemd. De informaticagroepen hebben uiteindelĳk allen een voldoende resultaat bereikt. Het was lastig de informaticastudenten aan te zetten tot het verrichten van onderzoek: de aandacht ging toch in eerste instantie uit naar de producten waarop ze direct afgerekend werden. Het verdient aanbeveling opnieuw naar de opzet als geheel te kĳken. Te denken valt aan een gezamenlĳk onderwerp met een competitie-element, meer flankerend onderwĳs m.b.t. onderzoeksvaardigheden, een andere volgorde van de verschillende producten (correctheidsstelling/functioneel netwerk komt nu te vroeg, in plaats daarvan wellicht een minimaal prototype), meer aandacht en waardering voor het onderzoeksgedeelte. Peter Lucas

47


TOEC Boek

4.3. Recursieve Datastructuren (P2) Informatica

Docenten Pieter Koopman Sjaak Smetsers Arjen van Weelden

Literatuur Big C++ (Horstmann, Budd) – als iemand dit boek überhaupt gebruikt heeft Dictaat, waar alles in staat.

Cursusopzet Na het nogal saaie en makkelĳke vak Algoritmen & Programma’s gehad te hebben kon ik eindelĳk uitkĳken naar een programmeervak waar ik nieuwe, nuttige dingen zou kunnen gaan leren. En dat is, wanneer je nog vrĳ weinig over datastructuren kent, aardig het geval. Hoewel het programmeren in C++ nog steeds niet leuk is, en het debuggen een ramp is. De cursus begint met het onderwerp *pointer en &references en hun directe relatie. Dit is lastig en een grote bron van fouten en frustratie, ook wel “pointer-gekloot” genoemd. Desalniettemin zĳn de mogelĳkheden zeer groot en nuttig. Dit had naar mĳn mening zelfs naar P1 gekund. Hierop volgend kwamen de eerste datastructuren, van simpele arrays tot redelĳk complexe gebalanceerde bomen. En meteen hierop een aantal simpele toepassingen in compressie- en parseeronderwerpen, die er van mĳ niet in hadden hoeven zitten. Alsof we met een heel ander vak bezig waren kregen we ineens de terugkerende GUI – wisten jullie trouwens dat GUI de eerste drie letters van GUIdo zĳn? – programmeeropdrachten terug. Dit onderwerp was tamelĳk oninteressant, bĳ lineaire algebra was al precies hetzelfde behandeld en dit was alleen maar een toepassing van al geleerde stof. Het laatste onderwerp, wat veel te kort duurde en waar we veel dieper in hadden mogen duiken, was grafentheorie. Leuk onderwerp, maar veel te weinig stof om grafen een beetje te kunnen begrĳpen. Tussen de onderwerpen door was nog even snel Dynamisch Programmeren gepropt. Jammer dat dit zo kort duurde, ik had hier graag veel meer over willen leren.

Het college Dit viel reuze mee. P1 was nogal saai en de stof ging hier vrĳ langzaam, behandelde net iets te weinig, etc. Echter bĳ P2 was dit een stuk beter en de sheets waren redelĳk goed te begrĳpen, ook via internet, zodat je niet elk college hoeft te volgen om de stof te kunnen begrĳpen. Toch werden er ook een aantal dingen niet verteld die van mĳ wel verteld mochten worden. Dit hoort geen P1 meer te zĳn en ik zou graag wat meer achtergrond informatie hebben gehoord over bepaalde onderwerpen, vooral arrays, bomen en grafen.

Het practicum Over de werkcollege assistenten kan ik geen mening geven, omdat een aantal vakken dubbel ingeroosterd waren kon ik het practica niet volgen en was ik genoodzaakt deze op een ander tĳdstip te maken. Een aantal van deze opdrachten liepen goed samen met het tentamen en het grote onderwerp “datastructuur”, en een aantal ook helemaal niet. Pointers, arrays, bomen en grafen zĳn zeer

48

TOEC Boek

4.3. Recursieve Datastructuren

nuttige dingen en werden in de opdracht ook redelĳk uitvoerig uitgetest. Maar onderwerpen als radixsort (die volgens mĳ bĳ P1 hoort), datacompressie, parseren en bewĳzen en draaiende 3Dfiguren boeien een heel stuk minder. Niet omdat het geen leuke onderwerpen zĳn, maar omdat we er veel te weinig van af weten of het veel te veel werk was om iets groots in elkaar te kunnen zetten.

Het tentamen Hier zat wat onduidelĳkheid in. Naast de natuurlĳk vervelende manier van programmeren, want wie kan er nu op papier programmeren, stonden er een aantal kleine fouten in het tentamen. Verder bleken we toch iets meer van grafen af te moeten weten dan dat we aan lessen gehad hebben. De toepassingen, die in de practica voorkwamen, ontbraken als gewoonlĳk in het tentamen. Dus (gelukkig!) niks over GUI’s, radix sorting, compressie of bewĳzen.

Aanbevelingen Naar mĳn mening moet het vak zich meer op datastructuren zelf richten en minder op de “makkelĳke” toepassingen die je er mee kunt maken. Ga dieper op pointers, bomen, dynamisch programmeren en grafen in en laat de GUI, datacompressie en P&B weg. Misschien zou het ook beter zĳn om het tentamen in practica vorm te geven ipv. op papier of schaf het tentamen helemaal af en baseer het cĳfer alleen op de practica? Noud Aldenhoven

Reactie van de docent De huidige inhoud van de cursus is eigenlĳk een combinatie van wat traditioneel in vergelĳkbare cursussen en daarbĳ behorende literatuur wordt behandeld en wat studenten door de bank genomen interessant, leuk, uitdagend etc. vinden. Vooral dat laatste kent een grote spreiding: de ene student vindt een onderwerp als datacompressie heel interessant terwĳl de andere juist geboeid wordt door bĳvoorbeeld de meer abstracte graphalgoritmen. Ook de bepaling of onderwerp X in cursus Y thuishoort is soms lastig en hetzelfde geldt voor de moeilĳkheidsgraad van onderwerpen of van cursussen als geheel. Zo vindt de recensent “Algoritmen en Programma’s” te makkelĳk en te weinig stof behandelen terwĳl evaluaties van deze cursus juist uitwĳzen dat de gemiddelde (informatica)student de cursus juist als zwaar (zowel qua moeilĳkheid als qua hoeveelheid werk) ervaart. Voor de opdrachten zĳn we steeds op zoek naar concrete toepassingen en proberen we daar waar mogelĳk een link te leggen naar andere cursussen. ‘Lineaire Algebra’, ‘Parseren en Bewĳzen’ en ‘Radixsort’ zĳn daar voorbeelden van. Vooral de elegante en efficiënte toepassing van datastructuren voor de representatie van gegevens in deze algoritmen is hier interessant. Het is een belangrĳke vaardigheid van een informaticus om datastructuren te (her)kennen en in een algoritme geschikte datastructuren te kunnen kiezen en toepassen. Over de balans tussen deze vaardigheden valt altĳd te discussiëren. Waarschĳnlĳk heeft de gemiddelde informaticastudent er een iets ander idee over dan de goede wiskundestudent die deze evaluatie geschreven heeft. In de eindbeoordeling van de cursus moet de docent een oordeel geven over mate waarin de individuele student de leerdoelen van de cursus beheerst, zonder individuele eindtoets kunnen we dat niet. In het verleden hebben we geëxperimenteerd met een middag programmeerpracticum in plaats van een opgave die een uur zou kosten op het tentamen. De resultaten van die middag practicum kwamen vrĳwel exact overeen met de rest van het tentamen dat op de normale manier was afgenomen. De beoordeling van een handgeschreven programma is dus een goede indicatie van iemands programmeervaardigheden. De evaluatie van dit experiment wees uit dat het studenten (en docenten) veel tĳd spaart om op de huidige manier te tentamineren. Sjaak en Pieter

49


TOEC Boek

4.4. Berekenbaarheid (T1b) Informatica, HBO-schakelprogramma Informatica

Docent Freek Wiedĳk

Literatuur Languages and Machines (Thomas Sudkamp)

Cursusopzet De cursus Berekenbaarheid (T1b) is het vervolg op Talen & Automaten (T1a), en een voorbereiding op Complexiteitstheorie (T2). De cursus is goed voor 3 EC. De stof die bĳ Berekenbaarheid wordt behandeld borduurt voort op de stof van Talen & Automaten. De verschillende soorten automaten die daar aan bod komen, worden uitgebreid met een nieuwe klasse: de Turingmachines. Dit type machine vormt de rode draad gedurende de hele cursus. De eerste paar weken worden er vooral Turingmachines ontworpen en geanalyseerd om zodoende eenvoudige problemen te bestuderen (betreffende het lezen en schrĳven van symbolen op een tape). Daarna wordt de focus verlegd naar de aaneenschakeling van diverse standaardTuringmachines (zogeheten macro’s). Een netwerk van macro’s is krachtig genoeg om allerhande rekenkundige bewerkingen uit te voeren. Naarmate men meer redeneert over Turing-berekenbare functies, wordt het al snel duidelĳk dat er functies (of algoritmen) zĳn die niet beslisbaar zĳn: het is niet bekend of een bepaalde functie een waarde teruggeeft. Beslisbaarheid (en de daaraan gerelateerde berekenbaarheid) van functies is een van de belangrĳkste fenomenen binnen de informatica. In de cursus wordt extra aandacht besteed aan een bewĳsstrategie waarmee onbeslisbaarheid kan worden aangetoond. Vervolgens wordt de stof nog een stapje abstracter, wanneer er gekeken wordt naar recursieve functies. De meeste functies in het dagelĳks leven blĳken op een eenvoudige manier recursief te zĳn, en er worden strategieën aangereikt om dit aan te tonen, bĳvoorbeeld door gebruik te maken van genoemde macro’s. Zoals uit bovenstaande beschrĳving blĳkt, is er een duidelĳke opbouw in de cursus aanwezig: van concreet en elementair naar abstract. Dit is een van de redenen waarom de cursus mĳ erg aanspreekt. De wetenschap dat alles terug is te brengen tot een standaard-Turingmachine is op een vreemde manier geruststellend. Naast de theorie over berekenbaarheid zelf, is de cursus ook interessant vanwege de grote aandacht die wordt besteed aan bewĳzen. Het leveren van bewĳzen blĳft voor velen een heikel punt, maar deze cursus is daarin een goede oefening.

Het college De cursus bestaat uit hoorcolleges, werkcolleges (verzorgd door een studentassistent), drie deeltentamens en een eindtentamen. De hoorcolleges zĳn interessant en hebben een lekker tempo. De docent, Freek Wiedĳk, is merkbaar enthousiast over zĳn vak. Naast de stof zelf besteedt Freek ook aandacht aan een stukje achtergrond, bĳvoorbeeld over het leven van Turing, of het belang van wiskundige ontdekkingen. Tĳdens het college is er ruim aandacht voor vragen uit de zaal. Tot slot is het college vrĳwel onmisbaar om de stof te kunnen begrĳpen. Het boek, Languages and Machines van Sudkamp (hetzelfde boek dat gebruikt wordt voor Talen & Automaten), heeft de neiging om alles in formele taal uit te leggen. Het is dan prettig als er tĳdens het college een intuïtieve definitie van de betreffende begrippen wordt gegeven. De cursus volgen door alleen het boek te bestuderen valt sterk af te raden.

50

TOEC Boek

4.4. Berekenbaarheid

Het tentamen De tentamens sluiten goed aan bĳ de stof en zĳn niet al te moeilĳk. Als je de hoor- en werkcolleges bĳwoont, opgaven inlevert en naast de contacturen nog wat uurtjes aan de cursus besteedt, moet het je weinig moeite kosten om het tentamen te halen. Samenvattend: deze cursus is leuk en prikkelend voor je abstracte denkvermogen. Het biedt een interessant kĳkje in de wereld van de grondslagen van de informatica. Elroy Jumpertz

Reactie van de docent De docent gaf aan plezierig verrast te zĳn met deze recensie, en had verder geen commentaar.

51


TOEC Boek

4.5. Getallen, Lineaire Algebra Informatica

Docenten Ernic Kamerich Louk Gilissen Annemieke Ingelaat

Cursusopzet Getallen en Lineaire Algebra waren twee aparte wiskundevakken, maar min of meer op elkaar voortbordurend, en samen goed voor 6EC. De bedoeling van beiden was eigenlĳk simpel: je de nodige algebra-kennis meegeven die van pas komt in de informatica. De cursussen besteedden in verband met de beperkte tĳd echter niet al teveel aandacht aan praktische toepassingen en richtten zich vooral op het kweken van een gevoel voor de abstracte ideeën. Getallen richtte zich vooral op getaltheorie; dus dingen als modulorekenen en veeltermen komen voorbĳ. Dit is erg gevarieerd, dus interessant. Lineaire Algebra hield zich vooral bezig met stelsels, en dimensies van lineaire ruimtes; hierbĳ gebruik makend van Gauss-eliminatie als zwitsers zakmes voor zo’n beetje elk probleem. Opvallend bĳ beide colleges was dat, als er een ‘mechanische’ wĳze bestond die je zou kunnen gebruiken zonder ze echt te begrĳpen, Ernic ze omzeilde. Dus geen Chinese reststelling, en het begrip determinant kwam pas op het eind, toen alle theorie al opgebouwd was. De twee vakken werden op dezelfde manier gegeven, maar omdat de inhoud zo verschilde werd het afzondelĳk getentamineerd. Dit is in mĳn ogen een student-vriendelĳker oplossing dan 1 breed wiskundevak van 6EC. Hoewel, 6EC; voor mĳn gevoel lag de werkelĳke studielast wel ietsje hoger.

Het college Het college zelf was een interactieve ‘wiskundeles’: Ernic zet je aan het nadenken, doet op het bord wat voor, en zet je vervolgens met een opdrachtje zelf even aan het werk, onder begeleiding van een soort ‘tutors’ (Louk & Annemieke). Daarna herhaalt deze cyclus zich. Nu moet ik zeggen dat ik niet het type ben dat graag iemand over zĳn schouder heeft staan meekĳken, en ook doorgaans liever niet om 9 uur ’s ochtends ‘wiskunde pleeg’. Maar aan de andere kant valt er veel voor te zeggen: nooit saaie hoorcolleges, en je kreeg vaak het gevoel samen met de docent naar een oplossing te zoeken. Kopje koffie erbĳ dan maar. . . Gelukkig maakte Ernic het ook erg gemakkelĳk om het vak met zelfstudie te doen; na elk college stuurde hĳ een email rond met een samenvatting van wat hĳ behandeld had. Dit zouden meer wiskundedocenten mogen doen!

De docent Dit jaar was de laatste keer dat Ernic Kamerich wiskunde aan informatici doceerde, en dat is jammer. Hoewel veeleisend – zĳn toetsen waren zwaar – had je er een zeer enthousiaste docent aan die er duidelĳk ‘voor gaat’. Bovendien had hĳ er oog voor dat hĳ wiskunde doceerde aan informatici, dus zo nu en dan dwarsverbanden met programmeren en cryptografie.

52

TOEC Boek

4.5. Getallen & Lineaire Algebra

Literatuurbeschrijving Échte wiskundedocenten gebruiken natuurlĳk dictaten die naadloos aansluiten bĳ hun cursus. Hier gebeurde dat dus ook. De dictaten waren goed; de theorie werd er op een – voor informatici – logische manier in opgebouwd met een minimum aan nare verrassingen. Alleen het dictaat van Lineaire Algebra had soms nog iets van een work in progress. Ook voor de nieuwe wiskunde-cursussen zou het denk ik verstandig zĳn om deze dictaten te hergebruiken.

Nawoord Rest het mĳ om Ernic te bedanken voor de inspanning – en voor de koffie en gebak tĳdens het laatste tentamen ;) – en veel success te wensen in zĳn nieuwe rol als zĳn natuurkunde-student!

Reactie van de docent In de beschrĳving herken ik duidelĳk wat ik heb nagestreefd en ik ben heel blĳ met het commentaar. Dank je wel! Ernic Kamerich

53


54

TOEC Boek

TOEC Boek

5. Bachelorvakken 5.1. Software Engineering (GiP) Informatica, Informatiekunde

Docent Marko van Eekelen

Literatuur Software Engineering – A practitioner’s approach (sixth edition) (Roger Pressman)

Cursusopzet Software Engineering, beter bekend binnen de opleiding als GiP1 , is een vak dat in het tweede semester van het derde jaar wordt gegeven voor reguliere studenten Informatica en Informatiekunde. Het vak bestaat uit een practicum- en een theoriegedeelte. Het theoriegedeelte neemt slechts een klein gedeelte van het vak in beslag, terwĳl het practicum een groots opgezet geheel is. Het voornaamste doel van het vak is om studenten kennis te laten maken met de zogenaamde ‘keiharde praktĳk’ van het software-ontwikkelingstraject.

Het college Het theoriegedeelte heeft de vorm van een hoorcollege, en wordt gegeven volgens een planning die tĳdens het eerste college wordt besproken. Tĳdens de colleges komen allerlei theoretische aspecten en modellen van software engineering aan bod. Onderwerpen als requirements engineering, design, testing en deployment, kwaliteit, documentatie en organisatie kwamen aan bod, evenals bekende softwaremodellen en -paradigma’s. Het hoorcollege sloot voor mĳ als informatiekundige niet geheel aan bĳ hetgeen wat er eerder in het curriculum al aan bod is gekomen. Een groot deel van de stof is reeds in detail behandeld en was nu voornamelĳk herhaling. De onderwerpen die voor mĳ wel interessant waren, waren testing, deployment en kwaliteit. Echter heb ik van sommige informatici wel geluiden gehoord dat zĳ juist weer beter bekend waren met deze onderwerpen. Wat mĳ tegenviel aan het hoorcollege was dat alle stof slechts zeer oppervlakkig behandeld werd. De details waren wel na te lezen in het boek, maar toch blĳven dingen vaak beter hangen als ze een keer goed uitgelegd worden. Nu was dit voor de bekende onderwerpen niet zo’n probleem, maar voor de nieuwe stof vond ik dit jammer. De hoorcolleges waren wel nuttig om bĳ te wonen, omdat een groot deel van de behandelde stof letterlĳk terug is gekomen in het tentamen. Daarnaast geeft het een goede richtlĳn van wat er gevraagd kan worden en een beter inzicht in wat er in de sheets slechts puntsgewĳs aangegeven staat. Aan het eind van de eerste paar hoorcolleges werd er een opdracht gegeven die binnen 1 of soms 2 weken ingeleverd moesten worden. Deze opdrachten waren om ons op het goede spoor te zetten in de omgang met de klant en de voortgang van het project te stimuleren. Zo moesten we een voorbereiding voor een klantgesprek, requirementsdocumentatie, een kwaliteitsanalyse, projectdocumentatie en zowel persoonlĳke als groepsevaluaties inleveren. Deze worden eveneens 1

Afkomstig van “Geïntegreerd Practicum”, red.

55

5. Bachelorvakken

TOEC Boek

meegenomen in de eindbeoordeling. De opdrachten waren over het algemeen goed te doen. Deze moesten per projectgroep ingeleverd worden. Het aantal uren dat we ermee kwĳt waren verschilde per opdracht. Zo was de requirementsdocumentatie, waar 2 weken voor stond, voor ons een zeer langdurig proces geworden dat we niet binnen die 2 weken gered hebben. Echter waren we met de andere opdrachten binnen enkele uren klaar. De opdrachten zĳn zeker nuttig, want zĳ brengen structuur aan in het hele proces van het project. Ik vond de hoorcolleges niet altĳd even interessant om te volgen. Dit was puur afhankelĳk van de stof die er behandeld werd. Ik vind persoonlĳk dat de stof beter afgestemd moet worden op wat er in het verleden reeds behandeld is. Misschien is het een idee om het college te splitsen in een gedeelte voor informatica en een gedeelte voor informatiekunde, waar dan de desbetreffende interessante onderwerpen veel uitgebreiden behandeld kunnen worden.

Het practicum Het practicum besloeg het grootste gedeelte van het vak. De bedoeling was om een ‘echt’ softwareproject onder handen te nemen met een team van 4 a 5 mensen, zo mogelĳk een combinatie van informatici en informatiekundigen, en binnen een half jaar met een oplossing te komen. De projecten werden van hogerhand begeleid door ouderejaars die de functies van projectmanager, kwaliteitsmanager, HRM, directie en technisch management hadden gekregen. Aan het begin van het vak werd er verwacht dat we een sollicitatie schreven waarin we onze voorkeuren voor specifieke projecten kenbaar maakten. Op basis daarvan heeft het management projectgroepen samengesteld. Iedere groep had 1 projectmanager die het hele proces nauw toezag. Om de zoveel tĳd werd er met de projectgroepen vergaderd om de voortgang en moeilĳkheden te bespreken. Af en toe moesten we ook klantgesprekken regelen om de requirements te achterhalen en mogelĳke problemen door te spreken. Over het algemeen zĳn de projecten allen tot een goed einde gekomen en zĳn de relaties met de klanten soepel verlopen. Ik had zelf alleen een beetje moeite met de verdeling van de informatica/informatiekunde taken. Ik had het idee dat ik in het begin heel druk was omdat er documentatie en requirements opgesteld moesten worden, en er moest een ontwerp komen voor de applicatie. Echter toen het programmeertraject van start was gegaan, viel het voor mĳ een beetje stil. Daarom vind ik het lastig om iets over de gemiddelde tĳdsbesteding te zeggen. Voor mĳ was het vooral een traject met pieken en dalen, met een drukke beginperiode waarin ik soms meerdere middagen per week met het project bezig was, en een rustigere eindfase waarin ik niet meer dan 1 dag per week voor mĳn taken nodig had.

De docent De enige contactmomenten met Marko van Eekelen waren tĳdens het hoorcollege. Ik vind dat hĳ een duidelĳke manier van vertellen heeft, en de stof goed uitlegt. Interactie was er niet veel tĳdens het college, maar ik moet zeggen dat de droge, theoretische stof zich daar ook niet voor leende. Colleges hadden altĳd de vorm van verteller-luisteraar, maar als er vragen kwamen, werden die uitgebreid behandeld. Ook buiten het college om was de docent goed bereikbaar en altĳd bereid om te praten over moeilĳkheden of het beantwoorden van vragen.

Literatuurbeschrijving De gebruikte literatuur bĳ het vak was het boek ’Software engineering - a practitioner’s approach, Sixth Edition’ van Roger S. Pressman. Ik heb het boek wel gekocht, alhoewel we enkel de hoofdstukken behandeld hebben die bĳ de op het college behandelde onderwerpen hoorden. Dit waren er een stuk of 10. Het boek was zeker nuttig om te lezen, niet alleen voor de details over de verschillende onderwerpen, maar ook omdat er stukken uit de literatuur in het tentamen terug kwamen die niet in

56

TOEC Boek

5.1. Software Engineering

de sheets terug te vinden waren. Ik zou aanraden om het boek zeker bĳtĳds te lezen, omdat het anders een ontzettende kluif is om in de laatste week voor het tentamen te doen. Het is echter wel noodzakelĳk om de stof goed te kennen, omdat er op het tentamen letterlĳk naar gevraagd kan worden.

Het tentamen Als voorbereiding voor het tentamen heb ik alle nodige literatuur aandachtig bestudeerd, alle sheets enkele keren goed doorgenomen en oude tentamens gemaakt. Op basis van die tentamens heb ik enkele softwaremodellen en paradigma’s uit mĳn hoofd geleerd. De moeilĳkheidsgraad van het tentamen was gelĳk aan vorige jaren, maar er is niets over te zeggen. Voor studenten die goed zĳn in uit hun hoofd leren is het makkelĳk te maken, terwĳl studenten die beter scoren op inzichtvragen aan dit tentamen een moeilĳke klus zullen hebben. Over de meeste behandelde onderwerpen zĳn vragen gesteld, dus het is belangrĳk alle stof goed te kennen. Vaak wordt er gevraagd om letterlĳk de inhoud van een bepaalde sheet op te schrĳven. Zowel het tentamencĳfer als het practicumcĳfer tellen mee voor de eindbeoordeling, alhoewel het practicumcĳfer zwaarder weegt. Mĳn tip is dan ook: begin op tĳd met leren, leer goed de sheets uit het hoofd en maak oude tentamens meerdere keren. Je kunt verwachten dat het huidige tentamen van hetzelfde formaat zal zĳn.

Reactie van de docent Allereerst wil ik als docent mĳn waardering uitspreken voor de studenten die de evaluaties geschreven hebben en natuurlĳk ook voor de studenten die de organisatie rondom het TOEC boek op zich genomen hebben. Ik vind dit een prachtig initiatief. Natuurlĳk is er ook al de feedback van evaluatie tĳdens het college en van de evaluatieformulieren maar zo’n volledig overzicht vanuit de student bekeken geeft toch weer een andere kĳk op de zaak: zowel qua feedback voor de docent als qua informatie voor de student die het vak nog gaat volgen. Wat de inhoud van de evaluatie betreft: in grote lĳnen ben ik het er wel mee eens. Op een aantal opmerkingen wil ik echter even ingaan. • “De opdrachten bĳ het college zĳn nuttig. ze brengen structuur aan in het proces van het project” Fĳn dat dat zo gewaardeerd wordt. Ik zal volgend jaar de timing wat dat betreft nog iets proberen te verbeteren zodat een en ander nog beter aansluit. • “Het college is oppervlakkkig” Het college beslaat slechts 2 studiepunten en het practicum 7. Het college moet dus helaas grotendeels een ‘helicopterview’-karakter hebben. Waar mogelĳk zal ik volgend jaar proberen op een enkel onderdeel wat nader in detail in te gaan. Wellicht dat het opnieuw invoeren van eigen gastcolleges hieraan kan bĳdragen (het Thalia-SE-symposium ‘gastcollege’ werd met wisselende waardering ontvangen). • “De enige contactmomenten waren tĳdens het hoorcollege” Helaas heb ik niet de onderwĳstĳd toegewezen toegewezen gekregen om hieraan te voldoen. Aangezien het slechts enkele elementen betreft lĳkt het me ook weer niet zo’n groot probleem dat er af en toe een beetje overlap bestaat met een onderdeel van een van de opleidingen. Ik vind het zelf juist leuk dat beide aspecten nu in samenhang behandeld worden. Het brengt de studenten van beide opleidingen zowel inhoudelĳk als sociaal wat meer bĳ elkaar. • Tentamentips Ik ben het hier helemaal mee eens. Volg de tips op en je haalt het vak. Marko van Eekelen

57

5. Bachelorvakken

TOEC Boek

5.2. Lerende & Redenerende Systemen (LRS) Informatica, Informatiekunde

Docent Tom Heskes

Literatuur Introduction to data mining (Tan, Steinbach & Kumar)

Cursusopzet De cursus Lerende en Redenerende Systemen (‘LRS’ in de wandelgangen) is een 3e jaars bachelorvak Informatiekunde/Informatica. Van wat ik begreep was LRS een vervolgvak op Intelligente Systemen gegeven door Peter Lucas. Maar aangezien ik van dit laatste destĳds weinig tot niets meegekregen heb, durf ik daar niet teveel over te zeggen. Gelukkig heb ik meer meegekregen van LRS en daar gaat dit stuk tenslotte over. LRS heeft als main topic datamining, waaronder verstaan wordt het verwerken en analyseren van grote hoeveelheden data, o.a. door middel van classificatie en clustering. Tom Heskes was, en is nog steeds, de docent. Ik kan alvast zeggen dat het één van de interessantste en best georganiseerde vakken was die ik gevolgd heb, zeker van het 3e jaar. Waar ik nog weleens kritiek kan hebben op de organisatie van bepaalde vakken, had Tom de zaken prima voor elkaar. De groep van cursisten was, schat ik, tegen de dertig man groot, waarvan zo’n vĳftien tot twintig vaste aanwezigen. De zes studiepunten waren opgedeeld in een hoorcollege en een werkcollege, met daarbĳ een werkstuk, regelmatige huiswerkopgaven en twee toetsen.

Het college De hoorcolleges waren voornamelĳk ‘PowerPoint-driven’, waar ik in principe geen probleem mee heb, maar uit ervaring werkt het ouderwetse bord nog altĳd het beste om de aandacht van de student erbĳ te houden. Plusje voor Tom was wel dat hĳ actualiteit en cases consequent in de collegestof verwerkte, waardoor het allemaal niet teveel van die droge kost bleef. Ook de werkcolleges waren goed verzorgd, een unicum bĳna. Meestal komt het erop neer dat de studenten maar wat moeten aanmodderen en wanneer voor de zoveelste keer blĳkt dat men niets te vragen heeft gaat degene die het werkcollege verzorgt maar wat opgaven uitschrĳven. Hoewel je hier nooit helemaal aan ontkomt, waren er in ieder geval telkens twee van Toms companen (Botond en iemand waarvan ik de naam vergeten ben) aanwezig die ook actief de studenten stimuleerden om wat te gaan doen.

Het practicum Dat stimuleren kwam ook tot uiting in de huiswerkopgaven die om de zoveel tĳd ingeleverd moesten worden. Nou ja "moesten", ze telden voor 10% mee. Niet veel weliswaar, maar als ĳverige student dat je bent wilde je daardoor nog weleens een opgave maken. Als je je werk écht goed deed, kon het je eindcĳfer zelfs nog wat omhoog trekken. Achteraf gezien waren de opgaven juist héél erg de moeite van het bekĳken waard, omdat ze vaak wel héél letterlĳk terugkwamen in de toetsen. Iets wat ik toch één van de kritiekpunten (waarvan er niet veel waren) van de cursus vond. Ik geloof echt dat wanneer je de huiswerkopgaven de avond voor de toets nog eens goed had doorgenomen, je beide toetsen had kunnen halen. Misschien niet ruim, maar de helft had je vrĳ direct kunnen invullen. Kĳk, ik begrĳp dat het 1) tĳdsbesparend is voor de docent, 2) zodoende de docent niet achteraf het commentaar krĳgt “dat de tentamenvragen niet leken op de opgaven uit het boek” en 3) de ĳverige student die telkens de opgaven gemaakt had zodoende beloond werd. Maar de student

58

TOEC Boek

5.2. Lerende & Redenerende Systemen

die het hele boek voor de rest niet heeft ingezien en hier op gegokt zou hebben (of hiervan gehoord had van medestudenten die het vak al eerder gevolgd hadden), wordt zodoende ook ‘beloond’. En dat laatste kan niet de bedoeling zĳn. Natuurlĳk, ook ik heb ervan geprofiteerd door zo nu en dan de opgaven te maken, maar het boek had ik niet zozeer doorgespit hoeven te hebben.

Het werkstuk Het werkstuk was best leuk om te doen, zoals werkstukken wel vaker het (relatieve) hoogtepunt van cursussen zĳn. Afgezien van enkele vanzelfsprekende kaders was je behoorlĳk vrĳ in je onderwerp en methoden. Dat werkte plezierig maar tevens was het vooral in het begin even zoeken. Ik heb er met mĳn collega een aanzienlĳke hoeveelheid uren ingestopt, maar jammer genoeg werd dat niet evenredig beloond. Een zesje weliswaar, maar daar deden we het niet voor. Wĳ dachten “doe het goed, dan compenseren we een eventueel mindere toets”. Gelukkig was het andersom. Tom kan inmiddels wellicht wel raden om wie het hier gaat, maar goed, dit is gelukkig een nogal positief stuk dus ik hoef me denk ik geen zorgen te maken. Die ontevredenheid over ons cĳfer kwam met name voort uit het geval dat wĳ beiden het vak vorig jaar al gevolgd hadden en daar voor onze werkstukken aanzienlĳk hogere cĳfers kregen toebedeeld met tegelĳkertĳd aanzienlĳk minder moeite. Misschien is het toe te wĳzen aan een andere manier van beoordelen door de nieuwe assistenten. We hebben beiden het vak gewoon gehaald, dus het was de moeite van het heisa maken niet waard.

Conclusie Eigenlĳk als ik het zo teruglees, ben ik nog een groot deel van de tekst enigszins negatief, maar als je het van wat verder af bekĳkt zĳn het maar twee enigszins pietluttige dingen. Niet dat ik moest zoeken naar iets om mee te muggenziften, want alle twee de zaken stuitten me destĳds tegen de (behaarde) borst. Uiteindelĳk valt er gewoonweg weinig te mopperen over deze cursus. De cursus zat goed in elkaar en Tom kon het goed overbrengen. Een vak wat voor iedereen te halen is mits degene er de tĳd instopt.

Reactie van de docent Dank voor deze recensie. De (lichte) punten van kritiek neem ik ter harte en zal ik zeker meenemen bĳ de volgende cursus. Verrassend vind ik de waardering voor het werkcollege, die (m.i. grotendeels ten onrechte) niet naar voren kwam in de studentenevaluatie. Het blĳft erg lastig een opzet van het werkcollege te vinden die bĳ veel studenten aanslaat. Ik hou me aanbevolen voor suggesties! Tom Heskes

59

5. Bachelorvakken

TOEC Boek

5.3. Semantiek & Logica 1 Informatica, HBO-schakelprogramma Informatica

Docenten Herman Geuvers Engelbert Hubbers

Literatuur Semantics with applications (Nielson & Nielson) Termherschrĳfsystemen (Bergstra, Klop, Middeldorp) Logica voor Informatica, derde editie (van Benthem et al.)

Cursusopzet Dit vak heeft zoals enkele andere bachelorvakken een 3ec variant voor de schakel-studenten en een 6ec variant voor de reguliere studenten. Ik heb alleen de 3ec variant gevolgd. De 3ec duurt 15 weken, het is mĳ een raadsel waarom veel 3ec schakel-vakken meer dan de helft van een semester bestrĳken. Maar goed, bĳ dit vak wordt je geleerd hoe je de semantische correctheid (doet het programma wat ik wil dat het doet) van imperative en functionele talen kan bewĳzen. Ook wordt er nog enige aandacht aan logica/redeneren besteed (6ec variant). Het vak is onderverdeeld in 5 onderdelen; de eerste 3 onderdelen behoren bĳ de 3ec variant (in order of appearance): 1. Semantiek van imperatieve talen en constructies 2. Semantiek van functionele talen en constructies 3. Correctheid van programma’s 4. Propositie- en predicatenlogica 5. Temporeel redeneren De eerste 2 onderdelen worden/werden door Herman gegeven en de laatste 3 door Engelbert. Engelbert zelf was vaak wel aanwezig tĳdens de colleges over de eerste 2 onderdelen.

Het college Twee keer per week is er een college van twee uur: een hoorcollege en een werkcollege. Eerst is er een college over de stof welke je moet snappen aan het einde van de rit. De stof wordt door middel van aantekeningen op het bord uitgelegd. Het is erg aan te bevelen om naar dit college te gaan. Alleen met de literatuur (vooral Nielson en Nielson) is het (erg) lastig om de stof te begrĳpen. Ook weet je dan welke stof echt belangrĳk is. Ik ben ook naar bĳna alle (werk)colleges geweest van de 3ec variant. Verder doen de docenten hun best om je de stof te laten begrĳpen. Een aantal keren zĳn er ook extra aantekeningen in elektronische vorm beschikbaar gesteld als het om wat lastige maar toch belangrĳke stof ging. Dit vond ik erg prettig. Beide docenten kunnen de stof goed uitleggen. Herman heeft een wat meer losse stĳl van college geven. Engelbert is wat meer strikt en maakt vrĳwel altĳd de 2 uur les vol. Hĳ wil echt dat iedereen het snapt heb ik het gevoel. Zelfs als het Huygensgebouw door de koningin wordt geopend en het op de gang erg gezellig is gaat Engelbert stug door :).

60

TOEC Boek

5.3. Semantiek & Logica 1

Het werkcollege In het werkcollege worden de opgaven uitgewerkt over de stof welke in het college is behandeld. Welke stof in welke week behandeld wordt en welke opgaven je moet maken voor het werkcollege staat allemaal op een overzichtelĳke website (http://www.cs.ru.nl/~hubbers/courses/ sl1/). Om aan het werkcollege deel te nemen is het verplicht dat je de opgaven gemaakt hebt of in ieder geval geprobeerd hebt te maken. Niet dat dit nu streng gecontroleerd werd. Maar ik denk niet dat je dat moet willen controleren; we volgen een universitaire studie en ik denk niet dat je dit soort schoolse controlemethoden moet toepassen. Je moet zelf gemotiveerd zĳn om iets te leren.

Het tentamen Het tentamencĳfer van de 3ec variant is gebaseerd op 3 deeltentamens van de eerste 3 onderdelen (zie cursus opzet). In deze tentamens wordt voornamelĳk, zo niet alleen, inzicht getoetst. Ja, je moet de stof dus echt snappen en niet zomaar enkele begrippen van buiten leren. Een toets duurt 1 uur en wordt tĳdens de reguliere collegetĳden afgenomen. Aangezien ik over het algemeen niet erg sterk ben in tussentoetsjes of deeltentamens, was het voor mĳ nodig om ook nog enkele deeltentamens te herkansen om het vak te halen. Deze waren naar mĳn mening iets pittiger dan de reguliere tentamens maar toch goed te doen. Uiteindelĳk heb ik het vak dan ook gehaald.

Conclusie Semantiek en Logica is een vak waar je dus echt wat leert en in mĳn geval moest ik er ook echt mĳn best voor doen. Ik heb voor mĳ zelf niet echt negative ervaringen met dit vak.

Reactie van de docent In zĳn algemeenheid vinden wĳ dat de recensie een goed beeld geeft van de manier waarop er bĳ dit vak gewerkt wordt. Ook wĳ als docenten vinden dat de verdeling van 3ec voor de eerste drie onderdelen en vervolgens nog eens 3ec voor de laatste twee onderdelen wat scheef is. Gezien de stof is het echter moeilĳk om tot een andere verdeling te komen. Verder is het zo dat bĳ het laatste onderdeel een werkstuk dient te worden gemaakt, waarbĳ er naast de wiskundige kennis van de stof ook vaardigheid in het werken met een bepaalde modelchecker moet worden opgedaan en dat laatste kost vaak meer tĳd dan het voorbereiden voor een deeltentamen. Engelbert Hubbers, Herman Geuvers

61

5. Bachelorvakken

TOEC Boek

5.4. Geheugen, Distributie en Netwerken (A3) Informatica

Docent Theo Schouten

Literatuur Computer Networks, (Tanenbaum, vierde editie)

Cursusopzet De cursus Geheugen, Distributie en Netwerken (GDN) richt zich op de basisprincipes die aan computernetwerken en aan het distribueren van taken en informatie ten grondslag liggen. Het zelf doorwerken van de stof is mogelĳk, maar is niet aan te raden. Omdat periodiek opdrachten gemaakt moeten worden over de behandelde stof of gerelateerde onderwerpen is het van belang de stof bĳ te houden. Door alleen de colleges te volgen is het boek eigenlĳk niet nodig, behalve als referentiemiddel. Dit ligt niet aan de matige kwaliteit van het boek maar aan het feit dat de cursus helder en to the point gegeven wordt door de docent. Het vak is praktisch van aard, wat een verfrissing is tussen de andere strict theoretische vakken.

Het college De hoeveelheid stof die in het college behandeld moet worden is enorm (zeker aangezien het slechts ‘de basisprincipes’ zĳn) en deze wordt er in de hoorcolleges dan ook in een flink tempo doorheen gebeukt. Gelukkig valt de moeilĳkheidsgraad wel mee, waardoor het wel te behappen is. De stof is redelĳk interessant en er wordt best diep in de diverse onderwerpen gekeken.

De docent Het is duidelĳk dat de docent weet waar hĳ het over heeft. Erg fijn is dat het geen enkel punt is om de docent te onderbreken om vragen te stellen. Tĳdens het college verteld de docent over diverse onderwerpen en gebruikt een beamer met powerpoint slides om zĳn verhaal te verhelderen.

Het practicum Het practicum is het ontwerpen, implementeren, testen en beschrĳven van twee sliding window data link protocollen: Stop-and-Wait em Selective Repeat. Deze opdracht is best lastig. Het is veelal een gepriegel om te bedenken hoe het nu precies allemaal werkt. Naast deze practische opdracht dienen de studenten ook drie literatuurwerkstukken te maken (met presentatie) betreffende Netwerk (onderste lagen van het model t/m Transport), Applicatie/Security, en Memory Management. Binnen elk kader is er voldoende ruimte om een eigen onderwerp te kiezen zodat je gedurende het hele vak met dingen bezig bent die je persoonlĳk interessant vindt. Dit is erg prettig.

Literatuurbeschrijving Het boek is wat mĳ betreft overbodig omdat de hoorcolleges in combinatie met de verscheidene opdrachten en het practicum meer dan voldoende informatie bieden om de stof door te kunnen werken. De literatuur bevat alle behandelde stof en is bĳ uitstek geschikt als referentiemateriaal.

62

TOEC Boek

5.4. Geheugen, Distributie & Netwerken

Aanbevelingen Wellicht is het mogelĳk om het gebruikte framework voor het practicum om te schrĳven naar de JAVA programmeertaal in plaats van (ouderwets) C. Dit is de programmeertaal die in het laatste programmeervak voor de cursus gebruikt wordt en deze zou dus de beste aansluiting hebben bĳ de cursus. Vooral omdat de docent zelf opmerkte dat de opdracht de laatste jaren steeds slechter werd gemaakt is dit wellicht een goede keuze.


63

5. Bachelorvakken

TOEC Boek

5.5. Information Management (IM) Informatiekunde, Bedrijfswetenschappen

Docent Paul Hoeken

Literatuur Managing Information Systems, An Organisational Perspective (Boddy, Boonstra, Kennedy) Reader, aanvullend materiaal op Blackboard.

Cursusopzet Information Management (IM) is een keuzevak van 6EC van Bedrĳfswetenschappen en kan ook als keuzevak door informatiekundigen gevolgd worden en wordt gegeven in het derde kwartaal (eerste helft van semester twee). Er was geen vereiste voorkennis nodig om dit vak te mogen volgen. Het vak werd gegeven door Paul Hoeken die ook de cursus “Information and Control” in het voorgaande blok gedeeltelĳk verzorgde. Het vak had één hoorcollege per week. Het vak werd afgesloten met een tentamen. Tevens moest er een paper geschreven worden over informatiearchitectuur. In het vak stonden de rol, structuur en management van informatie alsmede informatiesystemen en informatie-infrastructuren centraal en werden deze belicht uit een management perspectief. Het vak sluit prima aan bĳ de opleiding informatiekunde, waarin informatiearchitectuur ook een belangrĳke rol heeft. Het is zinvol om hier vanuit een andere hoek tegen aan te kĳken.

Het college In totaal waren er acht hoorcolleges. Het betrof dit keer een vrĳ kleine groep, ongeveer 15 tot 20 man waarvan het grootste deel informatiekundigen. In het college behandelde de docent de literatuur aan hand van slides en een overheadprojector. Ondanks dat de slides van Blackboard te downloaden waren en ook de literatuur helder was, was het toch nuttig om de colleges te bezoeken omdat de docent enkele lastige dingen uitgebreider toelichtte. Helaas waren er ook stukken bĳ die te uitgebreid werden uitgelegd, terwĳl ze voor de informatiekunde studenten best helder waren. De stof was vooral theoretisch van aard en er hoefden geen opdrachten te worden gemaakt. Twee keer heeft de docent van te voren een opdracht meegegeven om wat interactie te bevorderen, maar hier is helaas niet veel van terecht gekomen. Dit is wellicht een verbeterpunt voor volgend jaar, want de aanzet om het college interactiever te maken is alleen maar goed. Hierdoor kĳk je voor het college al eens kritisch naar de stof en kun je gerichter vragen stellen. De docent zou dit uit moeten bouwen en bevorderen, wellicht door beoordeling van de opdrachten als tentamentoelating laten dienen. Het was niet nodig om bĳ alle colleges aanwezig te zĳn om het vak te halen, door bestudering van de literatuur was het ook mogelĳk om het tentamen te halen, maar het is wel aan te raden omdat bĳ het college enkele zaken wat uitgebreider werden belicht dan in het boek of op de slides.

De docent De docent vertelde niet heel boeiend. De cursus werd in het Engels gegeven omdat er nietNederlandstaligenin de zaal zaten. De docent beheerste de Engelse taal echter goed, dus dat leverde geen noemenswaardige problemen, alleen soms een vaktermvertaling. Zoals al eerder is opgemerkt is het misschien goed om het college wat interactiever te maken in plaats van dat de docent alleen maar vertelt. Een goed punt was dat de docent vaak voorbeelden gaf.

64

TOEC Boek

5.5. Information Management

Literatuurbeschrijving De literatuur bestond uit een boek en een reader en één extra klein document met toelichting over een bepaald onderwerp. Dit was te vinden op Blackboard. Zowel het boek als de reader zĳn nodig om het vak te halen. De slides geven alleen een samenvattend geheel. De literatuur lezen is echt een must. Alle literatuur is in het Engels geschreven. Het boek is 282 pagina’s dik, inclusief index en verwĳzingen. Het boek bevat tien hoofdstukken en heeft vier delen, “Foundations”, “IS en strategie”, “Organisatie” en “Implementatie”. Het boek las heel makkelĳk en was heel begrĳpelĳk geschreven. De auteurs gaven veel voorbeelden en case studies in elk hoofdstuk gaf relevante praktĳkvoorbeelden. Het boek was bĳ Dekker van de Vegt op de campus verkrĳgbaar en kostte tegen de 50 euro. Dit was in mĳn ogen een iets te hoge prĳs, maar het boek is een must om het vak te kunnen halen. De reader bevat 13 artikelen die aanvullende (en verplichte) literatuur vormen voor de cursus. Soms vullen deze het boek aan, maar vaak brengen ze nieuwe theorien. De reader was minder toegankelĳk en moeilĳker geschreven. Omdat het hier over academische publicaties gaat waren voorbeelden niet tot nauwelĳks te vinden. Toch is het erg belangrĳk om deze reader te lezen omdat het tentamen naar enkele beschreven theorien en modellen uit de reader vraagt. De reader is met 14,80 euro een beetje aan de hoge kant, maar gezien de hoeveelheid artikelen is dit niet wonderbaarlĳk. De artikel is te koop bĳ de dictatencentrale in de Thomas van Aquinolaan.

Het practicum Het paper betrof informatiearchitectuur. Er waren tien verschillende onderwerpen waaruit men kon kiezen, vĳf waren bestemd voor studenten informatiekunde en vĳf voor de niet-informatiekunde studenten. Alle informatiekunde-onderwerpen waren SOA (Service Oriented Architecture) georiënteerd waarmee ze gedeeltelĳk aansluiten op vakken uit het curriculum. De docent per onderwerp gaf kort aan wat hĳ van het paper verwachtte. De papers mochten in groepen van twee of drie geschreven worden. De papers moesten praktĳkgericht zĳn en een oplossing vinden voor een bestaand praktĳkprobleem. Men diende een tussenversie in te leveren met een literatuurlĳst en een inleiding en het beschreven probleem. Het eindproduct moest een theoretisch framework opgebouwd opleveren. Dit diende zich te baseren op de cursusliteratuur en zelf gevonden literatuur. Met deze theorie moest een korte analyse van een case study over een IS-project gemaakt worden. Alles diende beknopt te zĳn in maximaal 2500 woorden (groep van twee) of 4000 woorden (groep van drie). Het schrĳven van dit paper leek aanvankelĳk best moeilĳk maar achteraf bleek dat het wel meeviel. Alleen had de docent iets uitgebreidere feedback kunnen geven bĳ de tussenversie. Vooral voor de informatiekundigen was het in het begin niet duidelĳk of ze op de goede weg zaten of niet. Het paper schrĳven was zeker nuttig omdat je de cursusstof moet toepassen op een case. Hierdoor begrĳp je de stof beter wat bĳ het tentamen zeer zeker ook nuttig is. De opdracht lĳkt in het begin echter wel ‘vaag’, maar daarin ligt nu eigenlĳk ook een uitdaging, eens wat anders dan voorverpakte programmeervraagstukken.

Tentamen Het tentamen was een schriftelĳk gesloten-boek tentamen en bestond uit tien kleine open vragen en drie open essayvragen. Zowel de kleine open vragen als de essayvragen bepaalden voor 50% het tentamencĳfer. De kleine vragen handelden over ‘feiten’ en dienden beknopt (maximaal 40 woorden) beantwoord te worden. Daarvoor was het vooral zaak om het boek aandachtig door te hebben gelezen en ook de begrippen te kennen. De open vragen waren essayvragen en vroegen inzicht in de verschillende theorien. Hierdoor ontstond in mĳn ogen een evenwichtig tentamen, je moest niet alleen feitjes stampen maar ook wat inzicht hebben. Het lezen van de literatuur was noodzakelĳk, met alleen colleges volgen en slides lezen kwam je er niet. Alleen zelfstudie zou in

65

5. Bachelorvakken

TOEC Boek

de meeste gevallen ook wel tot een voldoende geleid hebben, maar de colleges gaven op sommige puntjes wat aanvulling die ook bĳ het tentamen van pas kwamen. Het eindcĳfer werd uiteindelĳk voor 75% bepaald door het tentamencĳfer en voor 25% door het paper. Een 5 voor een van de onderdelen kon gecompenseerd worden, een cĳfer lager dan een 5 niet.

Conclusie IM is een nuttig vak dat goed aansluit bĳ informatiekunde. De stof uit het boek is interessant en makkelĳk te lezen, de stof uit de reader droog en moeilĳker te behappen. De colleges droegen soms bĳ aan het begrip van literatuur, maar een enkele keer draafde de docent ook door. Het paper was in het begin ‘vaag’ maar uiteindelĳk goed te doen en nuttig voor het begrĳpen van sommige delen van de stof. Het vak werd afgesloten met een goed evenwichtig tentamen waar niet alleen feiten gekend moeten worden maar ook inzicht gevraagd werd.

Reactie van de docent De evaluatie geeft een reëel beeld van de cursus. Ik herken de positieve opmerkingen, maar ook de kritische noten. Ik ben erg blĳ met de constatering dat de cursus een goede aanvulling vormt op het Informatiekunde curriculum, ik was namelĳk bang voor een te grote overlap. In de volgende editie zal ik zeker proberen een aantal van de suggesties te verwerken en met name meer interactie stimuleren. Paul Hoeken

66

TOEC Boek

5.6. Strategie

5.6. Strategie Bedrijfswetenschappen

Docenten Arnold Godfroĳ Ilse Schrĳver

Literatuur Strategy process, Content, Context, an international perspective (De Wit & Meyer)

Het college Het college bestaat iedere week uit een hoor- en werkcollege. In het hoorcollege worden de hoofdstukken behandeld uit het boek. In het werkcollege wordt een case behandeld. Beide moeten worden voorbereid. De stof heeft voornamelĳk betrekking op strategische beslissingen binnen een organisatie: Moet een organisatie openlĳk samenwerken met zĳn concurrenten of moet een organisatie zo veel mogelĳk afstand houden van zĳn concurrenten? Moet een organisatie de markt benaderen middels hetgeen ze in huis hebben, of moet een organisatie kĳken wat de vraag is van deze markt? Moet een leider alleen rekening houden met de aandeelhouders, of ook met zĳn omgeving? Per college worden twee hoofdstukken uit het boek behandeld en per hoofdstuk worden twee visies (zoals hierboven beschreven staan) tegenover elkaar gezet. Gaandeweg krĳg je door dat deze twee visies paradoxen zĳn, wat wil zeggen dat ze tegengesteld lĳken, maar elkaar toch kunnen aanvullen. Hierdoor ga je minder zwart-wit kĳken: het is een interessante aanvulling op je persoonlĳke ontwikkeling. De inhoud is ook interessant, maar dit geldt alleen als je iets met management wil doen. Als je naar het werkcollege gaat, dien je de case voorbereid te hebben. Heb je dit niet gedaan, dan kun je wel eens voor een verassing komen te staan, omdat het werkcollege interactief is. Aanwezigheid is zeker bĳ de hoorcolleges aan te raden. Alles staat in het boek, maar vaak komt de kern juist aan bod tĳdens hoorcolleges. Het boek helemaal lezen is eigenlĳk niet te doen. Een suggestie: lees het globaal en haal de kern uit de bespreking van het hoorcollege. Dit scheelt in hoeveelheid huiswerk. Het vak Strategie is een boeiend vak, vooral omdat je leert denken in paradoxen. Het tentamen is moeilĳk, omdat je veel moet weten, maar het is wel te doen als je maar naar de hoorcolleges gaat. De werkcolleges zĳn aan te raden als dingen nog niet duidelĳk zĳn.

De docenten Doordat er meer dan 100 mensen tĳdens de colleges aanwezig zĳn is het moeilĳk om beide docenten goed te leren kennen. De heer Godfroĳ komt bĳ mĳ over als een vriendelĳke man, die inspirerend kan vertellen. Nadeel is dat hĳ de neiging heeft om lang over hetzelfde onderwerp te praten, waardoor het college uitloopt, of aan het eind van het college te snel door de stof gaat. Mevrouw Schrĳver kan minder boeiend vertellen vergeleken met de heer Godfroĳ, maar let wel beter op de tĳd en haar colleges zĳn beter gestructureerd. Beide willen het zo stil mogelĳk hebben tĳdens de colleges. Leuk detail is dat de heer Godfroĳ een gehoorprobleem heeft, waardoor hĳ alles door elkaar hoort. Hier komt hĳ elke keer op terug als het niet stil genoeg is. De docenten zĳn beiden vriendelĳke mensen en je kunt altĳd vragen aan hen stellen.

67

5. Bachelorvakken

TOEC Boek

Literatuurbeschrijving “Strategy process, Content, Context, an international perspective” van De Wit en Meyer is een goed gestructureerd boek. Het is aan te raden dit boek aan te schaffen, aangezien het tentamen gebaseerd is op dit boek. Per week moet je twee hoofdstukken lezen. Handig is om dit globaal te doen, aangezien de stof ook wordt besproken tĳdens het hoorcollege. Het boek is helaas 100 euro, maar dat heb je vaker bĳ managementwetenschappen. Zonder dit boek is, zul je de stof misschien wel begrĳpen, maar het tentamen niet halen. Het boek is handig, omdat in de collegesheets veelal steekwoorden beschreven staan, die in het boek wat duidelĳker uitgelegd worden. Het is beter om niet te veel aantekeningen tĳdens de colleges te maken, want dan mis je de helft, en de informatie staat toch in het boek. Het is een saai boek om het helemaal door te nemen. Het is juist boeiend om het globaal door te nemen, hierdoor heb je toch de kern te pakken. Het boek bestaat, nadat de visies besproken zĳn, per hoofdstuk uit een viertal artikelen die betrekking hebben op de visies in het hoofdstuk. Door de docenten wordt aangeraden dit goed door te nemen. Aangezien je daar heel veel tĳd mee kwĳt bent, raad ik je af dit te doen. Het is beter om de hoofdlĳn van het artikel (één zinnetje) en de schrĳver van het artikel op te schrĳven en te leren voor je tentamen. De artikelen die wat ruimer aan bod zĳn gekomen tĳdens de hoorcolleges, zou ik wel wat beter doornemen, vooral het artikel van Porter.

Het tentamen Het tentamen is moeilĳk, echter als je op elk hoorcollege aanwezig bent geweest en je hebt je minimaal 2 dagen voorbereid op je tentamen, dan moet het wel lukken. Heel veel mensen halen het tentamen niet voor de eerste keer. Er wordt namelĳk veel van je gevraagd. Het tentamen bestaat deels uit meerkeuzevragen en deels uit open vragen. De meerkeuzevragen zĳn, indien je je goed hebt voorbereid, goed te doen. Vaak kun je al aan de vraagstelling zien welk antwoord juist is. Moeilĳker zĳn de open vragen. Ik herinner me nog een vraag over Porter. Lees dit vooral goed. Lees de collegesheets goed door. Het boek is hierbĳ een handig hulpmiddel, indien de sheets niet duidelĳk zĳn. De meest belangrĳke artikelen (zo’n vier stuks, waaronder Porter) kun je het beste samenvatten en bĳ de overige artikelen moet je alleen de schrĳver en de hoofdlĳn (een zinnetje) onthouden.

Aanbevelingen Lees het boek globaal en niet te gedetailleerd door en volg de hoorcolleges. Het is niet te doen om alles te kennen, dus leer vooral hetgeen veel aan bod is gekomen tĳdens de colleges.

Reactie van de docent De docenten hebben nog niet inhoudelĳk gereageerd. Wel hebben ze te kennen gegeven dat de opzet van de cursus komend studiejaar zal veranderen.

68

TOEC Boek

6. Mastervakken 6.1. R&D: System Development Management 1 (GiP3) Informatica (MT), Informatiekunde


Literatuur Software Engineering – A practitioner’s approach (sixth edition) (Roger Pressman) Het is aangeraden het boek aan te schaffen, je kunt het bĳ meerdere vakken rondom GiPHouse gebruiken en bĳ elk vak zullen dan ook andere hoofdstukken besproken worden.

Cursusopzet Het vak R&D SDM1 is een van de vakken rondom het GiPHouse. Het GiPHouse is een softwarehouse binnen het instituut waarbĳ studenten verschillende processen rondom Software Engineering kunnen doorlopen. Rondom dit GiPHouse is een lĳn aan projectmatige vakken ontwikkeld. Tĳdens de bachelorfase hebben zowel informatica- als informatiekundestudenten voor de eerste keer kunnen kennismaken met dit GiPHouse tĳdens het vak software engineering. Studenten kregen hierbĳ de rol van projectlid en moesten binnen gestelde tĳd een externe praktĳkcase tot het gewenste doel zien te brengen. Het vak SDM1 verzorgt het management van GiPHouse in de periode dat bachelorstudenten het vak software engineering doorlopen. Het vak bestaat naast een groot practicumdeel ook uit een theoriedeel en levert 6EC op. Het practicumdeel beslaat het merendeel van de te verdienen punten.

Het college In totaal worden er 8 colleges gegeven met verschillende onderwerpen. Deze onderwerpen hebben betrekking op het managen van software projecten. Denk aan methodieken t.b.v. planning, tĳdsinschattingen en kwaliteit rondom het software proces. De meeste onderwerpen komen regelrecht uit het boek en de docent licht het betreffende onderwerp tĳdens het college toe. Daarnaast zĳn er een aantal gastcolleges waarbĳ meer praktĳkervaring gedeeld wordt. Over het algemeen een college rondom implementaties van grote softwaresystemen.

Het practicum HBO doorstromers kunnen veelal in overleg met de docent vrĳstelling krĳgen voor het practicumonderdeel. Dit aangezien zĳ vaak al de nodige projectmanagement ervaring hebben opgedaan tĳdens de eerdere studie. Studenten die wel het practicum volgen zullen ervoor moeten zorgen dat de gehele periode het GiPHouse naar behoren draait. De docent bemoeit zich hier zo weinig mogelĳk mee. Er is een organisatiestructuur met bĳbehorende taakverdeling welke al geruime tĳd gehanteerd wordt. Daarnaast wordt deze structuur verbeterd of aangepast afhankelĳk van de hoeveelheid studenten die aan het practicum deelnemen. Op management niveau zĳn er over het algemeen twee directieleden

69

6. Mastervakken

TOEC Boek

die het practicumdeel trekken. Deze worden ondersteund door een HRM functie, een PM functie en een TM functie. De HRM staat zorg voor de groepsverdeling en het persoonlĳke deel zoals het een personeelsfunctionaris betreft. De TM staat zorg voor het technische deel, denk aan het aanmaken van mailgroepen en het verzorgen van voldoende ICT faciliteiten. De PM staat zorg voor de contracten tussen GiPHouse en de externe opdrachtgevers en haalt nieuwe opdrachten binnen. De overige functies bestaan uit projectmanagers die elk een groep projectleden uit het vak software engineering onder zich krĳgen. Het is niet de bedoeling dat studenten zelf meewerken aan de praktĳkcase maar dat ze er alles aan doen om de bachelor studenten de praktĳkcase zo succesvol mogelĳk te doorlopen. Denk aan tips, taakverdeling, kwaliteitscontrole en het aanwezig zĳn bĳ gesprekken met externe opdrachtgevers. Daarnaast wordt er gecontroleerd of elke bachelor student voldoende tĳd in het vak investeert zodat ook zĳ hun vak, op eerlĳke wĳze, kunnen behalen. Voor het practicum deel is het verstandig om een paar uurtjes per week te reserveren.

De docent Theo Schouten is sinds kort weer de docent van dit vak en volgt daarbĳ Mario van Vliet op. Mario van Vliet houdt zich niet geheel op de achtergrond aangezien hĳ ook een van de gastcolleges verzorgt. Daarnaast werkt Theo nog met veel door Mario opgezet materiaal. Theo ligt de theorie stof toe aan de hand van presentaties. Helaas hebben een aantal onderwerpen enige overlap met de theoriestof uit eerder vakken rondom GiPHouse. Daarnaast is er een gastcollege verzorgd door een medewerker van cap gemini.

Het tentamen Het tentamen bestaat uit open vragen m.b.t. de stof. Het is de bedoeling dat je weet hebt van de besproken methodieken, begrippen en processen en deze toe kunt lichten. Als tentamenvoorbereiding is het verstandig bekend te zĳn met de besproken stof uit de colleges en de bĳbehorende hoofdstukken uit het boek te bestuderen. Daarnaast dient het practicum onderdeel serieus en met de nodige inzet doorlopen te worden.

Tips Wanneer je het leuk lĳkt een directiefunctie tĳdens het practicumonderdeel te vervullen is het verstandig de periode voorafgaand contact op te zoeken met de huidige directie. Het is vaak wenselĳk dat de directie al bekend is voordat er aan de nieuwe periode begonnen wordt. Daarnaast is het verstandig om in de eerste week al zo snel mogelĳk een groepsindeling te maken. Dit betekent dat je bĳ het eerste college aanwezig zal moeten zĳn en direct afspraken zult maken met de rest van de groep. SDM1 is typisch een vak waarbĳ aanwezigheid tĳdens het eerste college net zo belangrĳk is als op tĳd inschrĳven voor je tentamen.

70

TOEC Boek

6.1. System Development Management 1

R&D: System Development Management 1 (GiP3) Informatica (MT), Informatiekunde (Tweede recensie)


Literatuur Software Engineering – A practitioner’s approach (sixth edition) (Roger Pressman)

Cursusopzet Deze recensie gaat over de mastercursus ‘R&D System Development Management 1’. Een mooie naam, maar in de wandelgangen gaat de cursus gewoon als GiP3 door het leven. De cursus tracht een overzicht te geven van allerlei issues die je als manager van een softwareproject tegen kan komen. Zo passeerden een achttal colleges met onderwerpen als management, metrieken, implementaties en planningen de revue. Hierbĳ werd door docent Theo Schouten fervent gebruik gemaakt van het boek “Software Engineering – A practitioner’s Approach” van Roger S. Pressman. Dat zou je als een financiële meevaller kunnen beschouwen, aangezien de reguliere studenten dit boek ook al voor GiP1 aan moesten schaffen. En bĳ sommigen zat dit boek nog in het plastic, dus wat wil je nog meer. Het managen van een project leer je echter niet uit zo’n blauw-wit boek of uit de mond van Theo Schouten. Naast dit theoretische gedeelte bestond het grootste gedeelte van deze cursus daarom uit het zo beroemde GiPHouse project. Hierin kunnen studenten voor de verandering eens voor échte klanten aan het werk gaan, in een quasi-professioneel universiteitsbedrĳf. Studenten uit het derde jaar vormen hierin de projectteams die het uitvoerende werk verrichten. Als deelnemer van R&D:SDM1 krĳg je een managementfunctie toebedeeld (directie, PR-manager, HRM-manager, kwaliteitsmanager of projectmanager) en mag je het hele GiP-circus in goede banen proberen te leiden. Voor dit praktische werk krĳg je een voldoende of een onvoldoende (dus geen cĳfer), en enkel met een voldoende mag je het tentamen over het theoretische gedeelte van de cursus afleggen. Dit alles voor een forse beloning: zes sappige ECTS.

Het college Wanneer je de cursusopzet hierboven naleest, oogt dit als een zeer nuttige cursus. Wat dat betreft val je op de eerste bĳeenkomst van de cursus met je neus in de boter die al een paar maanden over zĳn houdbaarheidsdatum is. Theo gebruikt voor de colleges de slides van Mario van Vliet, die het vak vroeger gegeven heeft. Bĳ het bewerken van deze slides is geen rekening gehouden met de taal waarin het geschreven is. Daarom krĳg je slides met zinnen waarin het Engels en Nederlands door elkaar loopt. Theo bekĳkt elke slide eerst zelf een tĳdje. Vervolgens probeert hĳ een beeld te vormen over waar de slide eigenlĳk over gaat. Wanneer al deze processen achter de rug zĳn, worden de teksten op de slides rustig voorgelezen, waarbĳ soms zelfs de moeite wordt genomen om de teksten te vertalen naar het Nederlands. Het wil ook nog wel eens gebeuren dat Theo geen idee heeft wat Mario van Vliet ooit met een slide heeft willen zeggen. In dat geval wordt de blauw-witte bĳbel van de Software Engineering erbĳ gehaald. Deze leest Theo dan eerst zelf weer even rustig door, meestal zonder succes. Enkele hulp uit de zaal wil ook al niet veel helpen, omdat woorden als ‘slack time’ compleet nieuw voor de docent waren. Laten we zeggen dat het duidelĳk is dat Theo’s prioriteiten ergens anders dan bĳ deze cursus lagen. Wanneer je je daarbĳ bedenkt dat de colleges om half 9 begonnen, zul je begrĳpen dat bĳna alle reguliere studenten na het eerste college de pĳp aan Maarten gaven. Er

71

6. Mastervakken

TOEC Boek

waren nog twee gastcolleges die van een hoger niveau waren, maar dat hebben veel mensen al niet meer meegekregen. De onderwerpen die in de cursus aan bod komen, zĳn ook niet helemaal in de haak. Zo staan er drie colleges in het teken van achtereenvolgens kwaliteit, het CMM-model en requirements analyse. De eerste twee onderwerpen zĳn tot vervelends toe in voorgaande cursussen (o.a. ‘Kwaliteit van Informatiesystemen’) aan de orde gekomen, over requirements engineering hebben we een hele cursus gevolgd. Volgens mĳ zĳn er toch een aantal mensen binnen ons onderwĳsinstituut die het principe van Bachelor en Master nog niet helemaal begrĳpen. Het is niet de bedoeling om in een mastercursus onderwerpen waar je reeds mee doodgegooid bent nog eens kort te herhalen op een slechtere manier dan dat je het eerder onderwezen hebt gekregen. In het begin van de cursus konden een hoop HBO-instromers vrĳstelling krĳgen voor het praktische gedeelte. Veel studenten zouden daarom eigenlĳk ook recht moeten hebben op vrĳstelling voor de colleges.

Het practicum De grote vraag is natuurlĳk of GiPHouse – het project waar elke beleidsbepaler op onze universiteit laaiend enthousiast over is – de gebreken van het theoretische gedeelte van deze cursus kan verzachten. Het antwoord is: wanneer je dat zelf wilt. Als manager wordt je namelĳk nauwelĳks gecontroleerd. Wanneer je toch nog iets op wilt steken van de cursus, kan je al je vrĳe tĳd aan GiP opofferen. Het is echter ook mogelĳk om juist extra hobby’s voor thuis uit te zoeken. Voor de docenten is het om het even, zĳ hebben geen idee wat er zich allemaal binnen de muren van GiPHouse afspeelt. Naar het schĳnt is er ook niet geïnformeerd of elke student wel de vereiste voldoende had gehaald. En wanneer je je daar toch zorgen over maakt, kun je altĳd de directieleden (die dus ook studenten zĳn) een biertje aanbieden. Of enkel het bierflesje voor ze openen.

Het tentamen Bĳ het laatste college van deze cursus werd nog de vraag gesteld wat voor een soort vragen we op het tentamen konden verwachten. Theo antwoordde toen dat er niet letterlĳk overhoord zou worden, en dat het ging om de link met de praktĳk. Toch werden deze woorden door studenten veelal in de wind geslagen. Bĳ het college van GiP1 in de bachelor werd namelĳk zo letterlĳk getentamineerd dat de eerste vraag neerkwam op het overtekenen van één bepaalde slide over het CMM-model. En inderdaad was dit bĳ deze cursus ook weer het geval. De meest voor de hand liggende onderwerpen werden letterlĳk overhoord. Oftewel, het bezoeken van de colleges en het verwĳderen van het plastic rondom het boek was niet nodig. Met een tĳdje slides doorlezen haal je het tentamen gegarandeerd. Wederom werd er gevraagd ‘wat het CMM-model is’. Studenten die dat in de Master nog niet weten, hebben echt in een grot geleefd. Je vraagt een timmerman toch ook niet wat een hamer is?

Conclusie De cursus R&D System Development 1 is op papier een cursus die niet mag ontbreken in onze studies. Helaas laat de invulling ervan te wensen over. Onderwerpen die je na al die jaren studie wel kan dromen en een tergend langzaam vertellende docent die onvoorbereid aan het college verschĳnt. Het zĳn geen redenen om in al die vroegte je bed uit te komen. Helemaal niet als je je bedenkt dat je het tentamen kan halen door slechts de slides even door te nemen. In GiPHouse kun je je wel uitleven, maar ook daar is niet meer dan een minimale inspanning vereist. De cursus is dus een aanrader voor mensen die van sappige ECTS houden, maar biedt veel te weinig voor de student die nét wat meer wil.


72

TOEC Boek

6.2. Information Retrieval

6.2. Information Retrieval Informatica, Informatiekunde

Docent Theo van der Weide

Literatuur Geen.

Cursusopzet Information retrieval (IR) gaat over het verkrĳgen van informatie uit data en over hoe informatiebehoefte kan worden omgezet naar een model. Er worden een groot aantal technieken en aanpakken beschreven om dit te bereiken. De cursus gaat vrĳ breed op verschillende gebieden binnen de IR in. Of je de cursus haalt of niet, als je hem volgt heb je in ieder geval een idee van wat er allemaal speelt in de wereld van IR. Elke week zĳn er twee hoorcolleges. Voor een voldoende voor IR worden een aantal dingen van je verwacht; Elke week wordt een ‘huiswerk’ opdracht meegegeven waar je uiteindelĳk je punt maximaal ±1 punt mee verhoogd. Verder waren er afgelopen jaar 3 deeltoetsen en een presentatie over een paper. En eventueel een tentamen als de deeltoetsen niet gehaald werden. IR hoort thuis tussen vakken als Lerende en Redenerende Systemen of de mastervariant Datamining, heeft dingen weg van het vak Intelligente Systemen, maar ik denk dat er nog veel meer vakken zĳn die zich op dit vlak begeven. Het is zeker een vak waar je in de praktĳk iets aan kan hebben als je je in deze richting gaat begeven. Veel technieken die worden beschreven kun je na enig zoekwerk inzetten.

Het college Het vak is als het goed bĳgehouden wordt volgens mĳ goed te halen. De colleges zĳn wel echt noodzakelĳk. Bĳ IR zit geen dictaat, dus je moet buiten het college alles uit powerpoint presentaties en aantekeningen halen. De powerpoint is in een college goed te snappen, maar kĳk je ernaar zonder het bĳbehorende college te volgen, zĳn de vele sheets (meestal 60+) naar mĳn mening niet heel duidelĳk. Ook worden niet alle onderwerpen die op de sheets staan even uitvoerig (of niet) besproken. Dit maakt zelfstudie zonder colleges moeilĳk. Het tempo is erg verschillend. Misschien dat het aan de vakken ligt die je al gevolgd hebt voor IR, maar soms had ik het idee dat bepaalde ‘makkelĳke’ of ‘afwĳkende’ onderwerpen erg uitgebreid aan bod komen, waar bepaalde wiskundige dingen die erg stoffig (of voor mĳ als HBO’er soms niet) in het geheugen zitten soms erg snel erdoorheen gaan. Aan enthousiasme ontbreekt het Theo in ieder geval niet. Vragen worden goed en vaak uitgebreid beantwoord, en het is duidelĳk dat hĳ eigenlĳk nog veel uitgebreider over de onderwerpen in wil gaan.

Conclusie Uit dit verhaal kan ik concluderen dat buiten het lesmateriaal – wat door het in de vorm van bĳvoorbeeld een dictaat te verschaffen, het leven van de thuisstuderende en/of niet altĳd in staat zĳnde het college te volgen student zou vergemakkelĳken – het een interessant vak is dat ook zeker goed te halen is mits er voldoende tĳd in gestoken wordt.

73

6. Mastervakken

TOEC Boek

Reactie van de docent De docent gaf aan dit een prima beschrĳving van het vak te vinden, en had verder geen opmerkingen.

74

TOEC Boek

6.3. Computational Intelligence

6.3. Computational Intelligence Informatica, Informatiekunde

Docent Peter Lucas

Literatuur Bayesian Artificial Intelligence (Kevin B. Korb)

Cursusopzet De cursus Computational Intelligence gaat – kortweg – vooral over probabilistische grafische modellen, vooral Bayesiaanse netwerken, een techniek waarmee je bepaalde problemen wat betreft onzekerheden, data mining, machine learning en decision making kunt oplossen.

Het college Tĳdens het eerste college van computational intelligence (deel van het informaticathema AI) stelde de docent voor een andere onderwĳsvorm dan normaal te gebruiken: in plaats van colleges gegeven door de docent en een tentamen achteraf, zouden de studenten de colleges voorbereiden en geven, en was er geen tentamen. Het was dan wel de bedoeling dat we als studenten de bĳbehorende stof van de colleges – ook die we niet die week zelf gaven – door zouden lezen, en je aanwezig bent bĳ de colleges. Deze aanpak is geen succesvolle gebleken: ik heb wat rondgevraagd en de meeste studenten vonden vooral het gebrek aan tentamen “niet werken, je leert alleen voor een cursus als je moet presteren”. Zelf kan ik ook niet zeggen veel te hebben opgestoken van de cursus: hoewel het interessante stof is, was het te makkelĳk om prioriteiten bĳ andere cursussen (en sociale happenings;)) te leggen. Je zou kunnen zeggen dat de docent voor deze aanpak heeft gekozen met als achtergrondgedachte “geen zin in colleges voorbereiden en geven, doen jullie het maar”, maar ik heb juist het gevoel dat Peter wél wil, en zeker niet te beroerd is vragen te beantwoorden. De organisatie van de cursus in het algemeen was ook wat rommelig.

Het practicum De collegestof leek vrĳ theoretisch, maar de koppeling met de praktĳk was goed te leggen. Het practicum bestond uit een tweetal redelĳk vaag opgestelde opgaven. Je werd wat in het diepe gegooid: hier heb je een bak data, ga maar spelen met wat programma’s die Bayesiaanse netwerken kunnen maken en verwerken. Uiteindelĳk werkt dit wel (zoals gezegd is de docent zeker niet te beroerd om vragen te beantwoorden), maar achteraf had ik niet echt een heel goed idee van wat we nu precies hadden gedaan. Uiteraard had ik – heel academisch – moeten doorgaan tot ik dit wel precies wist.

Literatuurbeschrijving Behalve uitgedeelde en via PDF geleverde papers had je Bayesian Artificial Intelligence van Kevin B. Korb (2004) nodig. De colleges werden voor een redelĳk deel opgehangen aan dit boek, als je de stof wil begrĳpen is dit boek echt verplicht. Het is soms wat moeilĳk doorkomen, maar met enige tĳdsinvestering is het leesbaar.

75

6. Mastervakken

TOEC Boek

Aanbevelingen Ik wil Peter zeker aanbevelen er een wat meer ‘normale’ onderwĳsvorm te kiezen. Vooral het toevoegen van een tentamen op het juiste niveau zal de cursus enorm verbeteren. Ook kunnen de practicumopdrachten wat beter gedefinieerd worden, vooral de eindtermen hiervan: wat wordt van je verwacht? De stof zelf is meer dan interessant genoeg, dus ik denk dat het dan een prima cursus kan worden.

Reactie van de docent Een klassiek taoïstisch gezegde is: “als je het mĳ vertelt dan zal ik het vergeten; als je het mĳ toont, zal ik het herinneren, maar als je het mĳ laat ervaren, dan zal ik het leren.” Het vak Computational Intelligence richt zich voornamelĳk op het representeren van, redeneren met en leren van probabilistische grafische modellen, zoals Bayesian networks. In overleg met de studenten is voor dit vak in 2007 gekozen voor een opzet die sterk lĳkt op die van de ‘reading club’: een onder onderzoekers gebruikelĳk middel om studiestof door gezamenlĳke inspanning onder de knie te krĳgen. Dit werkt gewoonlĳk goed, omdat de vaak gevariëerde inbreng van de leden van de reading het inzicht in de stof verdiept. De studenten hebben in groepjes van twee onder begeleiding en met hulp van ondergetekende (zowel vooraf als tĳdens het college), een deel van colleges geven; het studiemateriaal bestond uit het boek van Korb en Nicholson, dat werd aangevuld met gespecialiseerde artikelen uit tĳdschriften. Het boek geeft wel een goed overzicht van de stof, maar biedt weinig diepgang, vandaar dat intensief gebruik werd gemaakt van aanvullende literatuur. Hoewel het wel gelukt is een belangrĳk deel van de literatuur op het gebied van Bayesian networks te bestuderen, schortte het bĳ de studenten vaak aan de noodzakelĳke voorbereiding. Omdat de presentaties beoordeeld werden, had de mate van voorbereiding wel een weerslag op het cĳfer van de individuele student. De beschreven studievorm kan als bĳ uitstek academisch opgevat worden, en daarom is het jammer dat het experiment, ook naar mĳn mening, mislukt is. Het boven aangehaalde taoïstisch gezegde veronderstelt uiteraard de aanwezigheid van voldoende intrinsieke motivatie, die echter slechts bĳ een deel van de masterstudenten aanwezig was. Het zal derhalve noodzaak zĳn in 2008 weer terug te keren naar een meer schoolse onderwĳsvorm. In grote lĳnen ben ik het dus met de bovengegeven beschrĳving eens, maar graag had ik een andere conclusie willen trekken. Verder wil ik nog opmerken dat tĳdens het vak tussen de deelnemers een bĳzonder plezierige, open sfeer hing, die door mĳ zeer gewaardeerd werd, en er was duidelĳk sprake van belangstelling voor het onderwerp bĳ de aanwezige studenten. Peter Lucas

76

TOEC Boek

6.4. Beeldverwerking

6.4. Beeldverwerking Informatica


Literatuur Er staat een boek genoemd als je goed zoekt op de site, maar hier wordt geen gebruik van gemaakt tĳdens de cursus.

Doelsteling Voor de volledigheid noem ik even de doelstellingen van het vak: • In staat zĳn een plan van aanpak te ontwikkelen voor beeldbewerking problemen. Daarbĳ oog hebben voor de totale keten van beeldopname, beeldverbetering en beeldopslag tot herkenning en classificatie van relevante objecten, alsmede de interactie met het totale systeem, met bĳvoorbeeld andere sensoren, aan te sturen apparaten of een menselĳke operateur. • Programmapakketten, toolboxes, algoritmen en methoden voor beeldbewerking kunnen evalueren met betrekking tot hun geschiktheid voor een specifieke applicatie. Algoritmen voor beeldbewerking, zoals bĳv. aangeduid in een wetenschappelĳke publicatie, kunnen ontwerpen en implementeren en het gedrag van het resulterende programma kunnen meten, evalueren, documenteren en presenteren.

Cursusopzet De cursusopzet van het vak is een aantal colleges, gecombineerd met een aantal praktische opdrachten. De cĳfers voor deze opdrachten en de presentaties hiervan vormen samen het eindcĳfer voor het vak. De in de colleges behandelde stof wordt niet getentamineerd. Verder wordt er in groepjes van twee (of drie als er iemand overblĳft) aan de opdrachten gewerkt. De docent vindt dat gezien het een Master-cursus betreft, hĳ de studenten met een vage opdracht en weinig tot geen hulp (quote docent: “probeer maar wat, als het niet lukt schrĳf je dat maar op”) op weg kan sturen.

Het college Ik vond de colleges saai en ze leken me niet heel goed voorbereid. De docent zit zelf vaak op zĳn sheets te kĳken wat het verhaal erachter ook alweer is. Het vakgebied van beeldverwerking heeft een aantal erg boeiende toepassingen, maar het college laat vooral zien wat de effecten van zo’n toepassing op een plaatje hebben. Om het maar niet te moeilĳk te maken, worden de achterliggende algoritmes maar heel licht bekeken. Zo verzanden de colleges al snel in een opsomming van gebruikelĳke algoritmes en hoe er plaatje er na toepassing ervan uitziet. Ook vragen stellen helpt hier niet echt bĳ. Op de website van het vak staat dat de colleges verplicht zĳn, maar dit wordt niet gecontroleerd.

De opdrachten Het belangrĳkste onderdeel van het vak zĳn de opdrachten. Dit jaar waren het er vier. Over de eerste kan ik kort zĳn: een middagje werk. Bĳ de tweede is het de bedoeling dat je zelf leert een beeldverwerkingsprobleem op te lossen. Deze doelstelling wordt maar voor een erg klein deel gehaald. Omdat je totaal in het diepe wordt

77

6. Mastervakken

TOEC Boek

gegooid en de docent je ook bĳ vragen niet echt verder helpt, begin je maar op goed geluk wat algoritmes toe te passen die je op het college hebt zien langskomen. Je gaat hierdoor al snel een bepaalde hoek in met je oplossing en komt er pas later achter of deze oplossing wel uitvoerbaar is (omdat je totaal geen ervaring op het gebied hebt). Uiteindelĳk zie je pas bĳ de presentatie van de opdracht hoe andere groepen het hebben gedaan en zie je dat er misschien een betere oplossing was, die je toevallig over het hoofd hebt gezien bĳ het “gewoon wat proberen”. Doordat er eigenlĳk geen deadlines werden gesteld liep de tweede opdracht enorm uit. Daardoor verviel eerst al de vierde opdracht, en uiteindelĳk veranderde ook nog de derde opdracht in: verbeter in 1 week wat aan je oplossing van opdracht twee. De reden van het uitlopen van de tweede opdracht was vooral dat de docent eigenlĳk zelf vooraf geen idee had hoeveel werk de opdracht zou zĳn en hĳ hier naderhand pas achter kwam (quote van de docent: “misschien had ik er toch eerst zelf naar moeten kĳken”)

Het tentamen Er is geen tentamen, de cĳfers voor de opdrachten vormen samen het eindcĳfer.

Conclusie Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: Ik heb het vak gevolgd omdat ik had gehoord dat het ‘gratis’ studiepunten waren en ik die kon ik wel gebruiken. Dit bleek te kloppen. Als je het erg leuk vind om met willekeurige algoritmes te prutsen, dan kun je nog wel iets leuks met de opdrachten doen, maar als je er totaal geen zin in hebt dan is dat ook geen probleem. De stof van de colleges kun je ook meteen weer vergeten, aangezien deze niet getentamineerd wordt. Dit werkt dus niet erg motiverend. Er wordt verder namelĳk nauwelĳks gekeken of je veel gedaan hebt. Het gerucht ging dat je bĳ een vak van Theo Schouten altĳd tussen de 7 en 8 als eindcĳfer scoort en misschien is het toeval, maar alle cĳfers waar ik van weet waren tussen de 7 en de 8... Naar mĳn mening wordt er absoluut niet gemeten of je aan de doelstellingen van het vak hebt voldaan. Oproep aan de docent: Het vakgebied van Beeldverwerking kan enorm interessant zĳn, doe eens gek en daag de studenten op een gestructureerde manier uit! Jordy Voesten


78

TOEC Boek

6.5. Verification of Security Protocols

6.5. Verification of Security Protocols (Eindhoven) Informatica

Docent Christian Haack

Cursusopzet Zie “Introduction to Computer Security (Twente)”.

Het college Tĳdens de colleges werden verschillende onderwerpen behandeld die te maken hebben met het ontwerp, modelleren en verifieren van een beveiligingsprotocol. Dit werd gedaan met behulp van sheets die voor elk college als PDF bestand gedownload kon worden. Ook werd op enkele onderwerpen dieper ingegaan op het bord, maar dit was vrĳwel altĳd extra informatie die niet nodig was om de opdrachten te kunnen maken. De sheets zĳn erg nuttig bĳ het maken van de practicumopdrachten. Het is dus mogelĳk om het vak te halen door alleen de sheets te lezen. Door het bĳwonen van de colleges zĳn de sheets wel beter te begrĳpen, dus het heeft toch nut om naar de colleges te komen. Een uitzondering hierop waren de laatste twee colleges. Deze behandelden een onderwerp dat niet in een practicum voorkwam. Dit was ook duidelĳk te merken in de opkomst.

Literatuurbeschrijving De literatuur bestaat uit enkele artikelen. Deze bevatten voornamelĳk extra informatie voor degenen die meer over het onderwerp willen lezen. Het is niet noodzakelĳk om het vak te halen.

Tentaminering Het vak bestaat enkel uit praktische opdrachten. Ongeveer een per twee weken. In het begin was het, om het vak te halen, nodig om voor elke opdracht een voldoende te halen. Deze regel werd na enkele weken geschrapt. De opdrachten bestaan vrĳwel allemaal uit het intypen van een protocol in een "verificatie tool". Een eventuele aanval op het protocol te beschrĳven en het protocol aan te passen, zodat dit niet meer mogelĳk is. Hiervoor werden verschillende "verificatie tools"gebruikt. Een probleem met deze programma’s was wel dat ze voornamelĳk bedoeld zĳn voor wetenschappelĳk gebruik en er nauwelĳks documentatie voor beschikbaar was.


79

6. Mastervakken

TOEC Boek

6.6. Financieel Economisch Management Informatica (MT)

Docent Reinald Minnaar

Literatuur Principles of Accounting, 2005 edition (Needles, Powers & Crosson)

Cursusopzet Financieel Economisch Management (FEM) is een onderdeel van de management master informatica. Het is ingedeeld in twee delen, financial accounting en management accounting. Het eerste deel gaat over het echte accounting, wat in principe gewoon boekhouden inhoudt. Dit is kort gezegd het leren van het verwerken van financiële transacties en het kunnen lezen en begrĳpen van jaarverslagen. Het tweede deel richt zich meer op het management, hoe je dus een goede indruk krĳgt van een bedrĳf door te kĳken naar bepaalde transacties en indicators, en hoe je aan de hand van die indicators dus beslissingen kan nemen. Het lĳkt in eerste opzicht een ondergeschikt vak ten opzichte van de andere management vakken. Dit omdat dit vak, vooral in het eerste deel, vrĳ praktisch is, wat op neer komt dat je gewoon veel opgaven moet maken. Maar dit geld vooral voor het eerste deel, het tweede deel is een stuk theoretischer. De cursus kent naast de opgaven ook geen project of presentatieonderdelen.

Het college Het college bestaat uit 2 uur hoorcollege per week, wat op zich voldoende is voor het vak. Wel moet er rekening mee gehouden worden dat het tempo erg hoog ligt bĳ het vak, dit moet niet onderschat worden. Er worden gemiddeld 2 hoofdstukken per week behandeld, wat neer komt op ongeveer 80 A4 pagina’s aan stof per week. Elke week moet er 1 opgave ingeleverd worden die wordt beoordeeld. Hiermee kan je bonuspunten verdienen waarmee je je tentamencĳfer op het eind kan ophalen, mits je daar een voldoende voor hebt. Tevens worden er nog andere opgaven aangegeven die je kan maken om zo de stof te begrĳpen. De antwoorden worden later online gezet op Blackboard. De colleges bespreken de ingeleverde opgave en de nieuwe stof aan de hand van een powerpoint presentatie. De colleges geven een duidelĳk overzicht van de stof, en zĳn erg aan te raden, zeker als je onbekend bent met accounting. Ze zĳn verder niet verplicht, maar als je niet komt, dan krĳg je ook geen feedback op je ingeleverde opdrachten. Het vak is te halen zonder colleges, als je de stof bĳhoudt uit het boek. Het probleem is af en toe dat het hele accounting los lĳkt te staan van de rest van de managementvakken. Het is vrĳ praktisch, en komt niet echt terug bĳ de andere vakken. Hierdoor krĳg je soms het idee dat het een overbodig vak is. Het is op zich wel interessant, maar kan soms wel gaan vervelen, doordat de opgaven op den duur nogal op elkaar gaan lĳken. Ook zĳn de opgaven vaak meer opmaakwerk, namelĳk het maken van de juiste tabellen etc, dan het echt berekenen van de juiste waardes. Hierdoor krĳg je af en toe het idee dat je meer bezig bent met een spoedcursus Excel, dan het maken van opgaven.

Literatuurbeschrijving Voor de cursus wordt gebruik gemaakt van 1 boek, Principles of Accounting 2005 edition (Needles, Powers & Crosson) ISBN 0-618-37989-4.

80

TOEC Boek

6.6. Financieel Economisch Management

Het is een vrĳ dik boek, 1230 pagina’s die bĳna allemaal worden behandeld in de cursus. Het boek zelf is een hardcover. Er wordt gewerkt met kleuren en plaatjes, waardoor het boek niet saai overkomt. Ook staan belangrĳke begrippen in de context genoemd met een uitleg. Alle leerstof die behandeld wordt komt uit het boek. Het boek heeft aan het eind van elk hoofdstuk een grote verzameling opgaven die je helpen de stof te beheersen, waardoor het geschikt is voor zelfstudie. Omdat het boek zo groot is, is het doornemen van alle stof een hoop werk voor het tentamen. Maar als je de colleges actief gevolgd heb, kan je vaak met het herhalen van de opgaven aan het eind van de hoofdstukken het tentamen halen.

De docent De cursus wordt gegeven door 1 docent, Reinald Minnaar. Hĳ is nog relatief jong, vergeleken met de rest van de docenten die cursussen geven. Hierdoor hebben de colleges een frisse uitstraling. Hĳ geeft het vak met plezier, de colleges zĳn zorgvuldig voorbereid. Hĳ zorgt voor genoeg interactie met de studenten, door vragen te stellen, en de mogelĳkheid om je eigen visie te laten horen. De stof wordt met genoeg voorbeelden behandeld waardoor het beter te begrĳpen is.

Het tentamen In principe zĳn er twee tentamens. Er wordt 1 multiple choice tentamen gegeven in het midden van de periode, die de stof tot dan toe test. Dit tentamen is facultatief, en als hier een voldoende voor wordt gehaald draagt dit bĳ aan de bonus die je kan krĳgen op je echte tentamen. Het eindtentamen is gesloten boek en behandeld alle stof. Er moet een voldoende voor gehaald worden, wat verder op te halen is met de bonuspunten van de opgaven en het mid-term examen. Het tentamen zelf is zeer representatief aan de stof en de opgaven. Als je de opgaven serieus gemaakt hebt en de colleges hebt gevolgd, haal je het examen relatief gemakkelĳk. De vragen zĳn vooral praktisch van aard, er wordt weinig theorie gevraagd. Om precies te zĳn, als je regelmatig naar de colleges bent geweest, en de verplichte opgaven hebt ingeleverd, dan is er een grote kans dat je het tentamen haalt zonder te leren.

Conclusie De cursus wordt over het algemeen goed gegeven. Het onderwerp interesseert je wel of niet, maar in beide gevallen is het goed te doen. Het tempo ligt misschien af en toe wat hoog, en je zult jezelf moeten aanzetten om het vak bĳ te houden. De opgaven zĳn soms wat langdradig, en gedoe om uit te werken door alle tabellen die nodig zĳn, maar wel goed te doen. Als naar het master-aanbod wordt gekeken van management, past deze cursus achteraf gezien er toch wel tussen, omdat het een soort van vaardigheid aanleert die wel aansluit in het hele management gedeelte. Een manager moet tenslotte wel jaarverslagen of boekhoudingen kunnen lezen.

Reactie van de docent Bovenstaande beschrĳving geeft een redelĳk goed beeld van de cursus. Ik wil een paar nuances aanbrengen. De omschrĳving van de cursus lĳkt te zĳn gemaakt door een goede student. In de praktĳk zal een student de cursus niet halen ‘zonder te leren’. Het is wel zo dat het bĳhouden van de theorie en het maken van de opgaven een redelĳke garantie is voor het succesvol afronden van de cursus. Verder is het zeker niet de bedoeling dat de opgaven een oefening ‘werken met Excel’ worden. De nadruk ligt op de inhoud en methodiek van de oefeningen. Er wordt al gewezen op de tweedeling financial accounting en management accounting. Hoewel het eerste deel (ten onrechte overigens) het ‘echte accounting’ wordt genoemd, vind ik het tweede deel, management accounting, belangrĳker en interessanter voor deze afstudeervariant. Je moet weten hoe de cĳfers tot stand komen en ze kunnen interpreteren, maar de invloed en de besluitvorming op basis van accounting systemen in organisaties is voor ‘gebruikers’ van accounting

81

6. Mastervakken

TOEC Boek

informatie van groter belang. Om deze reden denk ik erover om komend jaar minder nadruk op het boekhouden te leggen en meer op het lezen en interpreteren van financiële verslagen en verder in te gaan op management accounting en de sturing van organisaties op basis van accounting systemen, het zogenaamde ‘management control’. Op deze manier zal de cursus meer aansluiten bĳ het conceptueel denkniveau dat verwacht wordt in de Master. Het is om deze reden ook niet zeker dat de literatuur hetzelfde blĳft. Reinald Minnaar

82

TOEC Boek

Recensie richtlijnen Algemene opmerking Het TOEC-boek is een aanvulling op de studiegids. Het moet extra informatie geven aan studenten bĳ hun vakkenkeuze. Herhaal dus geen informatie die al in de studiegids staat. Het is ook niet verplicht over alle hieronder genoemde punten iets te schrĳven. Het is geen recept, slechts een globale opzet voor een recensie. Het college • Geef een informele beschrĳving van de inhoud van het college, geen technische termen, zodat iemand die het college nog niet gevolgd heeft het ook kan begrĳpen. • Wat is het nut van het college, wat kun je als je het gevolgd hebt, voor welke richtingen is het nodig/nuttig, hoe hangt het samen met andere vakken in het curriculum? • Is het noodzakelĳk op de colleges aanwezig te zĳn, of kun je het vak ook halen d.m.v. zelfstudie? • Is het theoretisch of praktisch van aard? • Is het moeilĳk, hoe is het tempo, klopt het aantal studiepunten? • Is het leuk om te volgen, is de stof interessant? • Wat kan er verbeterd worden?

Docenten • Wat is hun stĳl: bĳv. inspirerend, ongeïnteresseerd, vermakelĳk, saai? • Zĳn ze makkelĳk bereikbaar? • Kun je ze makkelĳk aanspreken, staan ze open voor vragen en opmerkingen? • Hoe presenteren ze de stof: – Is het college een monoloog/dialoog, is er sprake van interactie? – Chaotisch of duidelĳk gestructureerd? – Met of zonder veel voorbeelden? – Hoe is het (samenvattend) gesteld met de didactische kwaliteiten? – Wat kan er verbeterd worden?

Practicum • Is er een practicum? Zo ja: – Hoe is het opgezet: theoretisch (sommen), praktisch (programmeren) of beide? – Hoe staat het practicum in verhouding tot het college? – Is het nuttig, noodzakelĳk, aanbevelenswaardig het te volgen? – Hoe is de begeleiding? – Hoe groot is de belasting? • Als er geen practicum is, hoe maak je je de stof dan eigen?

83

Recensie richtlijnen

TOEC Boek

Literatuur • Wat zĳn de titels van de boeken/dictaten? • Wat kost het eventuele boek en krĳg je "waar voor je geld"? • Is de literatuur noodzakelĳk? • Kun je deze literatuur later ook nog gebruiken (bĳv. als naslagwerk)? • Bevat het alle leerstof, of is het noodzakelĳk op het college aantekeningen te maken? • Is het geschikt voor zelfstudie? • Is het thematisch/praktisch van aard, bevat het voorbeelden? • Is het een leuk/saai/taai boek/dictaat? • Wat kan er verbeterd worden?

Het tentamen • Hoeveel voorbereiding kost het tentamen en hoe kun je het het beste voorbereiden? • Wat wordt er getoetst, welke onderdelen, verhouding inzicht/kennis? • Heeft het tentamen een vaste structuur? • Is het moeilĳk? • Tips?

Aanbevelingen • Welke onderwerpen komen in het college niet aan bod, die volgens jou wel in het college thuishoren? • Overige opmerkingen

84

TOEC Boek Informatica & Informatiekunde. Thalia Onderwĳscommissie

Recommend Documents