TITUS MACCIUS PLAUTUS ( vchr.) INTRODUCTION. CHARACTERS (with speaking parts)

TITUS MACCIUS PLAUTUS (254 – 184 vChr.)

De indeling in bedrijven komt van renaissancegeleerden, niet van Plautus. Doordat er geen koor meer is in de Romeinse tragedie heeft het een meer doorlopend karakter gekregen.

INTRODUCTION Pseudolus: meest zelfbewust toneelstuk Plot: typisch voor Plautus + Nieuwe Komedie  Jongeman: geen geld  Verliest zijn geliefde doordat haar pooier haar gaat verkopen

CHARACTERS (with speaking parts) PSEUDOLUS slaaf van Simo en Calidorus CALIDORUS zoon van Simo BALLIO pooier en buurman van Simo SLAAF slaaf van Ballio SIMO hoofd van het huishouden CALLIPHO vriend en buurman van Simo HARPAX slaaf en militair assistent van de Macedonische soldaat (Polymachaeroplagides) CHARINUS vriend van Calidorus SLAAFJONGEN (slave boy dus) jonge slaaf van Ballio KOK gehuurd door Ballio om zijn verjaardagsfeestmaaltijd (of zoiets) voor te bereiden ASSISTENT VAN DE KOK SIMIA slaaf van Charinus

Emma Vanden Berghe (2013-2014)

SCENE 1 Calidorus (de zoon van de meester) & Pseudolus (de slaaf) Calidorus heeft een brief gekregen van zijn geliefde Phoenicium, die door haar pooier Ballio verkocht zal worden aan iemand anders = probleem Pseudolus doet alsof hij een afbeelding van Phoenicium ziet in het handschrift van de brief   

Taal: belangrijk (brief van Phoenicium wordt nauwk. geanalyseerd) Pseudolus besluit om het probleem op te lossen (schept erover op) = hij eigent zz de rol van toneelschrijver toe => zal zorgen voor happy ending Pseudolus = servus callidus

Calidorus: heeft liefdesverdriet, waardeloos, huilerig Pseudolus: grappig, onnozel, onverschillig, neemt de dingen niet al te serieus, spreekt tot zijn meester als een vriend

SCENE 2 Ballio & zijn slaven en prostituees Het is zijn verjaardag en hij somt op wat zijn slaven allemaal moeten doen, hij maakt ze uit en bedreigt ze. Dan spreekt hij de vrouwen elk apart aan, ze hebben elk een taak en als ze die niet goed doen, zullen ze op straat eindigen. De vrouwen hebben namen met een toepasselijke betekenis bv. Hedylium = “sweet thing” Ballio: grof, hoogmoed, arrogant, ook grappig

SCENE 3 Pseudolus & Calidorus & Ballio Pseudolus en Calidorus komen Ballio tegemoet. Ballio wil niet luisteren maar de andere twee laten hem niet door. Ballio is niet geïnteresseerd totdat hij “cash” hoort, dan is hij wel verkocht. Pseudolus vertelt dat Calidorus niet kan betalen voor zijn vriendin en dat hij wat meer tijd nodig heeft. 



Romeinse gebruiken komen voor in de komedie (ook al speelt het zich allemaal af in Athene) bv. de Romeinse wet dat men onder 25 jaar zelf geen zaakjes mag doen, dus die optie is ook al uitgesloten voor Calidorus. Maatschappijkritiek: lenen is ook geen optie want de banken zijn niet te vertrouwen


Ballio geeft Calidorus even valse hoop door te zeggen dat Phoenicium niet te koop is, maar uiteindelijk blijkt dat hij haar al heeft verkocht (voor 20 “minae”). Pseudolus en Calidorus doen een woord-aanval. Als Calidorus eerder voor zijn geliefde kan betalen dan de Macedonische soldaat die Ballio nog 5 “minae” schuldig is, kan hij haar nog terugkrijgen. 

Pseudolus doorbreekt de tragedie door te zeggen: “I don’t want to have to repeat myself, plays are long enough as it is.” (geen realisme meer zoals in de Nea)

SCENE 4 Pseudolus Eigenlijk heeft hij nog geen plan. Uiteindelijk besluit hij het aan te pakken zoals een toneelschrijver: iets vinden dat er niet is. 

Meta-theater = theater over theater => de personages reflecteren over de personages die ze spelen (niet zijn)

SCENE 5 Simo & Callipho / Pseudolus Simo heeft al geruchten gehoord dat zijn zoon zijn vriendin wil vrijkopen met zijn geld en hij is daar niet zo tevreden mee. Callipho wil niet zomaar alle roddels geloven en vindt dat Simo niet boos moet zijn op zijn zoon aangezien hij zelf ook zo was op die leeftijd. Pseudolus luistert hen af en praat af en toe tegen zichzelf. Simo vertrouwt Pseudolus niet en beweert dat hij het is die slechte invloed uitoefent op zijn zoon. Simo vraagt hem of de geruchten waar zijn en waarom hij daarvan niet op de hoogte is gesteld. Pseudolus antwoordt dat het waar is en dat hij zijn straf nog wat wou uitstellen. Hij verzekert Simo dat hij geld van hem zal stelen, waarschuwt hem om op zijn hoede te zijn. Callipho staat eerder aan de kant van Pseudolus. Maar eerst wil Pseudolus het “gevecht” aangaan met Ballio. Als dat lukt, zal Simo hem het geld geven dat hij nodig heeft om aan Ballio te geven. Als hij dat niet doet, zal Callipho dat wel doen. 

Pseudolus doorbreekt de realiteit weer door het over het toneelstuk zelf te hebben en reflecteert over zichzelf. Hij heeft deze plannen beloofd om het publiek te entertainen. De taak van de acteur is om origineel te zijn.


SCENE 6 Pseudolus Pseudolus zingt over zijn sluwe plannen. Hij gebruikt de metafoor van een oorlog want hij heeft het steeds over zijn “troepen”/”legioenen”. Hij neemt de lijnen over die een generaal normaal gezien spreekt na een militaire overwinning.

SCENE 7 Harpax (slaaf en militair assistent van de Macedonische soldaat: Polymachaeroplagides) & Pseudolus Harpax komt met het geld en het teken van de soldaat en zoekt het huis van Ballio. Change of plans! Pseudolus beweert dat hij de slaaf is van Ballio (Surus), zodat Harpax hem het geld (5 minae) zou geven, maar Harpax vertrouwt hem niet. Hij moet hem gaan halen uit de herberg als zijn meester er is (Ballio).

SCENE 8 Pseudolus (tegen het publiek) Praat zz goed: hij had natuurlijk alles al perfect uitgedacht (hm hm) maar Fortuna heeft voor een heel andere wending gezorgd, en wijze mensen maken daar gebruik van! Hij begint een beetje te filosoferen over het leven: we weten niet wat we willen, we willen niet wat we hebben en we willen wat we niet hebben. 

Doorbreekt de theatrale realiteit weer door te zeggen dat hij moet stoppen met van de plot af te dwalen

En hij vermeldt nog eens hoe geniaal zijn leugen van daarnet was.

SCENE 9 Calidorus, Charinus en Pseudolus Calidorus heeft Charinus meegenomen, om hen te helpen met het ‘masterplan’ 

Pseudolus speelt met alliteraties tr – thr (in’t Engels dan toch :p) + gebruikt archaïsch taalgebruik voor wat over-acting


 

Spelen met taal: Charinus (charis Gr. voor gunst, dankbaarheid) => “I’m charmed to meet you” – “charming offer” Weer onderbreking van het stuk (verwijzen naar publiek)

Pseudolus heeft iemand nodig die kan doen alsof hij de slaaf van de soldaat is, om Phoenicium te halen. Charinus kan daarvoor zorgen: Simia Monoloog van Pseudolus: hij zal zijn vijanden verslaan, jeeej!

SCENE 10 Slave boy Monoloog: moet een verjaardagscadeau vinden voor zijn meester Ballio of anders zal hij gestraft worden.

SCENE 11 Ballio & kok (en zijn assistenten) Ballio beledigt de kok terwijl hij erbij is. 

Sommigen zien deze kok, die op vernieuwende manieren zijn maaltijden bereidt als analoog met een goed Romeins toneelstuk => metatheater

De kok vertelt waarom hij alleen was op de markt: de meeste mensen huren de slechtste en goedkoopste koks, die mensen voedsel geven dat zelfs te min is voor koeien. De specerijen die hij daarentegen gebruikt, zorgen ervoor dat mensen langer leven.   

Taal: Plautus gebruikt neologismen voor de kruiden die de kok opnoemt Weer lachen met tragedie bv Neptune’s flocks = vissen Vaak ook humor door versprekingen bv a scent with outstretched hands ipv a scent out of hams

Ballio geeft een slaaf de opdracht om de kok in de gaten te houden, want hij denkt dat hij een dief is. De kok verwijst naar de toverdrank van Medea (maar verwisselt de namen Pelias en Aeson) die de vader van Jason weer jong heeft gemaakt. Ballio was al gewaarschuwd door de vader van Calidorus dat hij moet oppassen voor Pseudolus


SCENE 12 Pseudolus & Simia (ze zingen het eerste deel) Simia heeft ook altijd een gevat antwoord klaar (net als Pseudolus). Simia is zeker dat hij het plan perfect zal uitvoeren.

SCENE 13 Ballio & Simia / Pseudolus (luistert af) Eerst dreigt het fout te lopen wanneer Simia de naam niet kan zeggen van zijn zgn meester, maar hij krijgt het voor mekaar dat Ballio de naam zegt. (Polymachaeroplagides: verzonnen door Plautus = “zoon van veel zwaardslagen”) Ballio leest de brief van Polymachaeroplagides voor.

SCENE 14 Pseudolus (tegen publiek) Hij doet weer aan zelf-reflexie. Hij is voor 3 dingen bang: 1. Dat Simia (die echt goed is) zich tegen hem zal keren 2. Dat zijn meester hem zal betrappen 3. Dat de echte Harpax zal komen voordat de fake Harpax weg is

SCENE 15 Pseudolus & Simia Simia heeft Phoenicium bij zich. Pseudolus doet weer alsof hij een Romeinse overwinning heeft behaald.

SCENE 16 Ballio (tegen publiek) Ballio denkt dat hij de overwinning heeft behaald op Pseudolus. Emma Vanden Berghe (2013-2014)

SCENE 17 Ballio & Simo (komt terug van het forum) 

Allusie op de Ilias: over Odysseus die het palladium (beeld van Athena) uit Troje steelt om de overwinning van de Grieken te verzekeren. Plautus verwijst vaak naar mythes over triomfantelijke slaven in zijn komedies.

Ballio vertelt Simo dat hij niet meer bang hoeft te zijn voor Pseudolus, alles is in orde.

SCENE 18 Harpax, Ballio, Simo Harpax zingt: “good slave” speech = topos bij Plautus; meestal ironisch want hij heeft zijn job net niet goed gedaan. Ballio denkt dat Harpax een klant is en gaat erop af. Wanneer Harpax zegt wie hij is, denken Ballio en Simo dat hij ingehuurd is door Pseudolus. Al snel blijkt dat hij de echte Harpax is. Dus Ballio is 20 minae aan hem verschuldigd, en ook aan Simo (omdat hij had gezegd dat hij hem ging betalen moest Pseudolus hem toch kunnen beetnemen). Simo moet dus ook 20 minae aan Pseudolus geven.

SCENE 19 Pseudolus (zingt, dronken) Heeft het eerst tegen zijn voeten, dan over de liefde van Calidorus en Phoenicium en dan over zijn spectaculaire val die hij in huis heeft gedaan toen hij danste.

SCENE 20 Pseudolus & Simo Pseudolus (nog steeds dronken) krijgt zijn geld en ze gaan samen iets gaan drinken.



TITUS MACCIUS PLAUTUS ( vchr.) INTRODUCTION. CHARACTERS (with speaking parts)

Recommend Documents