Inhoudsopgave Registreer dit e-book! Volg ons op de sociale media Voorwoord Inleiding: Wie is wie? Het verschil tussen de koninklijke familie en het Koninklijk Huis Leden van het Koninklijk Huis Overige leden van de koninklijke familie 1. Koningen en koninginnen tot nu toe Koning Lodewijk I Koning Willem I Koning Willem II Koning Willem III Koningin Wilhelmina Koningin Juliana Koningin Beatrix 2. Van prins Pils tot koning: Willem-Alexander Geboorte en doop School en studie Voorbereiding op het koningschap Sport Zijn vriendinnen De ware: Máxima Klaar voor het koningschap 3. Van economisch talent tot koningin: Máxima Jeugd Studie en werk Relatie en verloving Huwelijk Werkzaamheden als prinses Moederschap Petekinderen 2
4.
5.
6.
7.
8.
Titel Functies en nevenfuncties Erefuncties Oogappeltjes van Oranje: Amalia, Alexia en Ariane Prinses Catharina-Amalia Prinses Alexia Prinses Ariane De abdicatie en eedaflegging Tekenen van de akte van de abdicatie De eedaflegging in de Nieuwe Kerk Receptie Koningsvaart op het IJ Zij moeten nog wachten: de koninklijke collega’s De hertog en hertogin van Brabant De Prins van Wales en de hertogin van Cornwall Kroonprins Frederik en kroonprinses Mary van Denemarken Kroonprins Haakon en kroonprinses Mette-Marit van Noorwegen De Prins en Prinses van Asturië Kroonprinses Victoria en prins Daniel van Zweden Erfgroothertog Guillaume en erfgroothertogin Stéphanie van Luxemburg Prinses Caroline van Monaco, prinses van Hannover Wat verandert er allemaal met koning Willem-Alexander? Koninginnedag wordt Koningsdag Prinsjesdag Een Prinses van Oranje De toekomst van Amalia, Alexia en Ariane Provinciebezoeken en de Nederlandse Antillen Staatsbezoeken en officiële bezoeken Protocol Militaire carrière Willem-Alexander Erefuncties en officiële functies Paleis Huis ten Bosch en kasteel Drakensteyn 3
Paleis Huis ten Bosch Kasteel Drakensteyn Conclusie Over de auteur Colofon Over dit e-book
4
Voorwoord Voor een royaltywatcher zijn koninklijke evenementen of gebeurtenissen altijd bijzonder om mee te maken. Ik was er al vroeg bij en heb er al veel mee mogen maken, vrolijke en droeve momenten. Zo zat ik als zesjarige te smullen van de mediastorm rondom de scheiding van Charles en Diana. En zoals het een brave zesjarige betaamt die in sprookjes gelooft, je verdeelt iedereen in ‘goed’ en ‘slecht’. Nu weet ik natuurlijk beter. Andere zaken die me zijn bijgebleven als royaltywatcher zijn het overlijden van de Belgische koning Boudewijn, het tragische ongeluk van Diana en gelukkig ook mooie momenten als verlovingen, huwelijken en geboortes. Vooral de afgelopen tien jaar waren wat dat betreft goed gevuld. En vanwege mijn passie voor ICT en webdesign vond ik op internet al snel gelijkgestemden. The Royal Forums en later mijn eigen forum op All Things Royal werden al snel het toneel voor leuke discussies. Maar de inhuldiging van een nieuwe koning is voor een royaltywatcher toch wel het evenement der evenementen. Een dag vol tradities en gebruiken en ‘pump and circumstance’ zoals de Britten dat mooi zeggen. Nu heb ik de eedaflegging van de Belgische koning Albert II wel meegemaakt, maar de Oranjes durven meer uit te pakken. Dat is natuurlijk wel aantrekkelijk voor een royaltywatcher. Het zal erg bijzonder worden om deze dag mee te maken, midden op de Dam tussen het aanwezige publiek. Dit boekje vertelt alles wat je moet weten over de Nederlandse koninklijke familie en wat er op 30 april 2013 gebeurt. Hopelijk komt het je van pas. Het was in ieder geval een genoegen om het te schrijven! Maar het boek is er niet gekomen zonder hulp. Mijn dank gaat uit 6
naar Suzanne Schram van Uitgeverij Link, die me de kans heeft geboden dit prachtige e-book te schrijven. Rick Evers van het tijdschrift Royalty en royaltyjournalist Netty Leistra wil ik bedanken dat ze me hebben gewezen op (domme) fouten en slordigheden. Veel leesplezier! Sophie Ragas Baarle-Nassau, maart 2013. P.S. In contact komen? Vragen of opmerkingen? Volg me op Twitter via @allthingsroyal!
7
Inleiding: Wie is wie? Met de troonswisseling in zicht is het handig een overzichtje te hebben van iedereen die tot de koninklijke familie behoort. Laat vrienden en familie versteld staan op 30 april als je iedereen herkent! In dit hoofdstuk ontdek je:
Wat het verschil is tussen de koninklijke familie en het Koninklijk Huis. Wie er allemaal deel uitmaken van de koninklijke familie. Hoe de levensloop van alle prinsen en prinsessen is.
Het verschil tussen de koninklijke familie en het Koninklijk Huis Voordat we gaan beginnen met iedereen voor te stellen, is een lesje Oranjekunde zeker op zijn plaats. De politiek en de Rijksvoorlichtingsdienst maken namelijk onderscheid tussen de koninklijke familie en het Koninklijk Huis. Gelukkig is het geen hogere wiskunde. Tot de koninklijke familie behoort iedereen, tot het Koninklijk Huis behoren de volgende personen: De koning of koningin. De voormalige koning(in). Broers, zussen van de koning(in) en kinderen van de koning(in) die rechten op de troon hebben. De echtgenoten of echtgenotes van bovengenoemde personen. Leden van de koninklijke familie die er op grond van de overgangsregeling in de Wet Lidmaatschap Koninklijk Huis recht op hebben. (Dit geldt voor prinses Margriet en prof. 8
Door zijn onafhankelijk houding tegenover zijn broer, verslechtert de relatie tussen beiden. Uiteindelijk wordt Lodewijk gedwongen door zijn broer om het koninkrijk over te dragen. Dat hij de kroon nog gauw heeft overgedragen op zijn zoon Napoleon Lodewijk, daarmee koning Lodewijk II van Holland, maakt voor Napoleon niks uit. Het besluit van zijn broer negeert hij en Nederland wordt ingelijfd bij Frankrijk. Lodewijk probeert nog de troon terug te krijgen, maar helaas. Zijn menselijke optreden als koning heeft echter ongetwijfeld de acceptatie van koning Willem later positief beïnvloed.
Koning Willem I
Willem I koning der Nederlanden, Joseph Paelinck, 1819, Rijksmuseum Amsterdam
27
Hoewel Nederland na Lodewijk positief tegenover een nieuwe koning stond nadat Napoleon en de Fransen waren verslagen en verdreven, betekent dit niet dat het koningsschap van Willem I zonder kleerscheuren zal verlopen. Die zal in het teken staan van veel veranderingen (afscheiding van België) en politieke hervormingen (aanpassingen aan de grondwet). Van dit alles heeft hij nog geen weet als hij geboren wordt op 24 augustus 1772 als zoon van erfstadhouder Willem V en diens vrouw Wilhelmina van Pruisen. De familie moet in ballingschap leven in Engeland als Napoleon via Lodewijk de scepter komt zwaaien. Hij heeft hoop dat Napoleon hem zal kiezen als koning van Holland, maar het wordt Lodewijk. De kansen voor Willem keren als Napoleon een grote nederlaag lijdt bij Leipzig. Nederland is op dat moment ingelijfd bij het Franse keizerrijk. Hierop reist Willem af naar Londen om te polsen of voor hem een rol is weggelegd in het Europa na Napoleon. Op datzelfde moment is er in Den Haag een drietal bijeen (van Hogendorp, van der Duyn van Maasdam en van Limburg Stirum) die zich beraden op het vertrek van de Fransen en het herstel van Oranje al voor zich zien. Zo wordt Willem op 1 december 1813 uitgeroepen tot Soeverein Vorst der Nederlanden, deze functie zal hij een dag later aanvaarden. Op 30 maart 1814 wordt hij in Amsterdam ingehuldigd. Als koning richt hij vooral op buitenlandse politiek (hij wil graag het land uitbreiden met het tegenwoordige België, Luxemburg en het gebied tussen de Rijn, Maas en Moezel). Hij bemoeit zich met alle details van staatszaken en roept allerlei instellingen in het leven: de Nederlandse Bank en de Nederlandse Handelsmaatschappij om maar wat te noemen. Door deze vlijt krijgt hij de bijnaam ‘koopman-koning’. Maar zijn koningsschap begint haarscheurtjes te vertonen als hij 28
Koningin Wilhelmina der Nederlanden, Pieter de Josselin de Jong, 1901, Wikipedia
Wilhelmina wordt op 31 augustus 1880 op een cruciaal moment voor de Oranje-monarchie geboren. Na Maurits in 1850, is ook troonopvolger Willem overleden. En vier jaar na haar geboorte zal ook de laatste zoon van Willem III sterven. Op haar schouders rust de toekomst van de monarchie, vanaf dat moment is zij troonopvolgster. Ze is tien jaar als haar vader in 1890 overlijdt en omdat zij nog geen 18 is, wordt er een regent aangesteld. Die vindt men in de koningin-weduwe Emma, Wilhelmina’s moeder. De prinses groeit voorspoedig op en als ze 18 is, is het zover: ze 34
wordt ingehuldigd als Koningin der Nederlanden (onze eerste!). Ze volgt haar vader echter niet op als groothertogin van Luxemburg: het land dat onder Willem III onafhankelijk werd, maar voor hun monarchie onze Oranje-Nassaus verkoos, had in de nieuwe Grondwet verklaart dat alleen mannelijke erfgenamen de troon konden bestijgen. Zodoende ging de troon zoals afgesproken naar een andere tak van de Nassaus: de familie Nassau-Weilburg. Als ze koningin is, moet er snel gezorgd worden voor een echtgenoot. Niet in de laatste plaats om de toekomst van de monarchie te verzekeren. Als Wilhelmina kinderloos zou overlijden, zou namelijk een achterneef van haar, groothertog Willem Ernst van Saksen-Weimar-Eisenach, kandidaat voor de troon zijn. Een echtgenoot is dus gewenst en wordt gevonden in de persoon van hertog Hendrik van Mecklenburg-Schwerin. Na een aantal miskramen wordt dochter Juliana geboren. Het huwelijk is aanvankelijk gelukkig, maar Hendrik voelt zich niet thuis in zijn rol als prins-gemaal en ook niet echt in zijn nieuwe thuisland. Wilhelmina gaf haar man slechts enkele bezigheden en verantwoordelijkheden, vanuit haar grote plichtsbesef. Hij gaat buitenshuis plezier zoeken en manieren om geld te verdienen. Helaas kweekt hij alleen maar schulden. In 1934 zal hij overlijden. Als koningin oogst Wilhelmina veel respect en bewondering: zij helpt Nederland neutraal te blijven in de Eerste Wereldoorlog, steunt het verzet in de Tweede Wereldoorlog via Radio Oranje, doet zakelijke investeringen en stimuleert de wederopbouw van Nederland. Ook is zij een van de weinige Oranjes die haar memoires laat publiceren. In 1948 doet zij troonsafstand ten gunste van Juliana en verschijnt 35
ze nog een aantal keer in het openbaar. In 1962 overlijdt zij.
Koningin Juliana
Koningin Juliana en Wilhelmina, Library of Congress
Juliana is de enige dochter van koningin Wilhelmina en prinsgemaal Hendrik. Wilhelmina wil haar dochter een minder beschermende opvoeding geven dan zij heeft gehad. Dat betekent dat Juliana niet onderwezen wordt door een gouvernante, maar naar een echte school wordt ze ook niet gestuurd. Er wordt gekozen voor een tussenoplossing: een privé-klas op het paleis. Wel kan Juliana later genieten van het studentenleven als ze gaat studeren aan de universiteit van Leiden, waar ze via een speciaal programma wordt klaargestoomd voor de troon. Maar prins Bernhard zur Lippe-Biesterfeld is degene die Juliana 36
partnerkeuze ligt in het begin gevoelig vanwege zijn Duitse afkomst, maar gedurende de decennia die volgen wordt prins Claus een van de meest gewaardeerde en geliefde leden van de koninklijke familie. Hun drie zonen Willem-Alexander, Johan Friso en Constantijn, maken het gezin compleet. In 1980 wordt ze koningin, een ambt dat ze geheel anders zal invullen dan haar moeder Juliana. In begin wordt haar daarom wel eens verweten te zakelijk en afstandelijk te zijn. Later zal blijken dat door zakelijk te zijn en niet te gewoon willen zijn, Beatrix de monarchie weer grandeur heeft gegeven. Maar vooral bij schokkende gebeurtenissen toont ze aan er volop voor de mensen te zijn. En ook tijdens werkbezoeken en Koninginnedag is merkbaar dat ze houdt van contact met mensen en dat ze geniet als die genieten. Niet verwonderlijk dat ze na haar abdicatie nog graag onder de mensen wil komen zoals ze toen in haar bekendmaking aangaf. De belangrijkste ontdekkingen uit dit hoofdstuk:
Dat Lodewijk I onze eerste koning was en zijn meelevenheid met het volk na grote rampen de basis heeft gelegd voor de koningen en koninginnen na hem. Dat Willem I na alle politieke hervormingen het regeren beu was en daarom abdiceerde. Dat het voortbestaan van de Nederlandse monarchie vóór Wilhelmina geboren werd aan een zijden draadje hing.
39
van New York uit. Het is dan ook niet gek dat hij dit als een werkgebied ziet en sport wil gaan promoten. Hij wordt lid van het IOC, is als supporter te zien bij sportwedstrijden (vooral bij schaatsen en hockey, maar ook bij paardrijwedstrijden en voetbal) en schuift op televisie enkele keren aan bij tv-presentator Mart Smeets om de Nederlandse sport te bepraten of het het succes van onze sporters te vieren. Ook Erica Terpstra, voormalig zwemster en politica, is volop te spreken over de prins in de wereld van de sport. Nog steeds is hij een fervent hardloper.
Zijn vriendinnen Naarmate de prins ouder wordt, krijgen zijn relaties steeds meer aandacht. In de media durft niemand op dat gebied nalatig te zijn, de toekomstige vrouw van de prins willen ze niet missen. De vrouwen van wie bekend is dat hij er een relatie mee had, zijn Paulette Schröder (dochter van oprichter Martinair), Yolande Adriaansens, Barbara Boomsma en Emily Bremers. Enkele mensen die al een écht koninklijk sprookje voor zich zien, noemen kroonprinses Victoria van Zweden en prinses Märthe Louise van Noorwegen als mogelijke huwelijkspartners. Maar vooral met Emily heeft iedereen het idee dat dit wel eens heel serieus zou kunnen zijn. De tandartsdochter studeert ook in Leiden en daar leren ze elkaar kennen. Geruchten over een relatie worden bevestigd door haar vader. Als ze op weg zijn naar de wintersportvakantie raken beiden betrokken bij een verkeersongeval. Emily is aanwezig bij de zestigste verjaardag van koningin Beatrix en ook, best verrassend, bij het huwelijk van prins Maurits en prinses Marilène. Daardoor raakt iedereen ervan overtuigd dat een verloving niet lang meer op zich laat wachten. Maar eind 1998 laat de moeder van prinses Marilène zich tegenover een journalist ontvallen dat de relatie over is. Daarna wordt het in de pers wat rustiger rond het amoureuze leven van de prins, maar in 1999 staat men weer op scherp: er is weer een 45
blonde schone gesignaleerd aan de zijde van de prins.
Willem-Alexander, © Paul Blank, www.postproduktie.nl
De ware: Máxima En ook dit keer duikt de pers erbovenop. De foto’s die van het stel gemaakt zijn op de Groene Draeck zijn van een slechte kwaliteit, maar men probeert toch de identiteit van deze blonde vrouw te achterhalen. In het begin wordt ze Fräulein Herzog genoemd. Daarna weet men al te melden dat ze van Argentijnse afkomst is. En dan gaat het snel. De Volkskrant heeft de échte naam snel te pakken, zij het met een schrijffout: Máxima Zorroguieta. Algauw blijkt dat het om Zorreguieta moet gaan. Details over haar (wonend en werkend in New York), haar ouders (pa was minister onder de Argentijnse dictator Jorge Videla) en de eerste duidelijke foto’s van het paar samen, met dank aan Edwin Smulders, volgen gauw. En de discussie of ze de 46
Maxima, © Paul Blank, www.postproduktie.nl
Moederschap Inmiddels heeft het paar drie kinderen: Catharina-Amalia (2003), Alexia (2005) en Ariane (2007).
Petekinderen De prinses heeft twee koninklijke petekinderen: prins Sverre Magnus van Noorwegen (zoon van kroonprins Haakon van Noorwegen en kroonprinses Mette-Marit) en gravin Leonore (dochter van prins Constantijn en prinses Laurentien).
Titel Middels koninklijk besluit is Máxima sinds haar huwelijk in de adelstand verheven en draagt ze de titels Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, met het predikaat Koninklijke 56
Erefuncties en officiële functies Prins Willem-Alexander en koningin Beatrix bekijken welke erefuncties en officiële functies ze aanhouden, welke afvallen en welke nieuwe erbij komen. Officiële mededelingen hierover volgen nog. Over de volgende functies van Willem-Alexander wordt dus binnenkort een beslissing genomen:
Beatrix © Paul Blank, www.postproduktie.nl
Voorzitter van de Adviescommissie Water. Voorzitter van de Adviesraad voor Water en Sanitatie van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties. Lid van de Raad van Advies van ECP.NL (Platform voor eNederland). Voorzitter van het bestuur van de Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje Nassau. Vertegenwoordiger Hare Majesteit de Koningin en leden van 90
