THEATERGROEP NIZNO 2013 - 2016
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
2
INHOUDSOPGAVE Voorwoord4 Historie en toekomst 7 2003; een prachtig jongeren initiatief 2008; De professionaliseringsslag 2009; De motor van het jongeren theaterklimaat in Drenthe 2011; Pilot Theater-tussenjaar 2013-2016: Verder bouwen…
7 8 9 10 11
Theatergroep NiznO
13
Activiteitenplan De Opleiding
19 19
Missie 14 Doelstelling 14 SMART14 De spelersgroep 14 Audities 15 Het leerplan 15 Artistiek kernteam 16 Artistieke uitgangspunten 17
Lessen XPeriment Trainingsweken
19 19 20
Het Productiehuis21 Themaproductie Zaalvoorstelling Locatievoorstelling
21 21 22
Theater-tussenjaar23 Theater-tussenjaar Deelnemers Activiteiten Begeleiding
Educatie
NiznO at school Overal-project
23 23 23 24
25
26 26
extra activiteiten 28 Ondernemerschap29
Voorwoord “Er was eens een meisje, Gillian, ze zat op school in Engeland in de jaren ‘30. Gillian had veel moeite om mee te komen op school. De school vertelde op een dag haar moeder dat haar dochter waarschijnlijk een leerstoornis had. Ze kon maar niet stil zitten in de klas. Waarschijnlijk zou je het vandaag de dag ADHD noemen, toch? Gillian ging met haar moeder naar een specialist. Ze zat daar in een grote kamer met donkere eiken wanden, voor zo’n twintig minuten op haar handen, terwijl haar moeder en de dokter spraken over haar problemen op school. Aan het einde van het gesprek, draaide de dokter zich naar Gillian en zei: ‘Nu ik dit alles heb gehoord van je moeder, moet ik haar in privé hier over spreken. Wij gaan even naar de kamer hiernaast, blijf hier, we komen zo terug’. Maar voordat hij samen met de moeder de kamer uitliep zette hij zijn radio aan die op zijn bureau stond. Toen ze uit de kamer waren zei de dokter tegen haar moeder: ‘Blijf hier staan en kijk wat ze doet’. Nog geen seconde nadat ze uit de kamer waren verdwenen, sprong Gillian op en begon te bewegen op de muziek. Ze keken dit een paar minuten aan. De dokter wende zich tot haar moeder en zei: ‘Mevrouw, Gillian heeft geen leerstoornis, ze is een danser. Breng haar naar een dansschool’. En dat deed ze. Gillian Lynne werd solodanser bij het British Ballet, richtte haar eigen bedrijf op en creëerde de musicals ‘Cats’ en de langst lopende Broadwayshow ooit “The Phantom of the Opera”. Dit alles maakte haar uiteindelijk miljardair. Een andere dokter had haar wellicht medicijnen voorgeschreven en gezegd dat ze rustig moest doen.” Ken Robinson Wij geloven dat elk kind wordt geboren met een grootst talent. Wij zien het als onze taak om dat talent, als dit theater is, een plek te bieden waar het zich thuis voelt, kan ontplooien en met zelfvertrouwen kan groeien tot grote hoogte. Door de jaren heen heeft NiznO gebouwd aan een werkplaats waar lessen worden gevolgd, met theater wordt geëxperimenteerd en voorstellingen worden gespeeld. De anekdote van Ken Robinson laat op prachtige wijze zien wat je voor elkaar kan krijgen als iemand een talent in een kind herkent. Maar helaas ook hoe gemakkelijk een talent in de grond gedrukt kan worden. NiznO is een werkplaats waar jong theatertalent wordt opgeleid en wordt klaargestoomd voor een kunstvakopleiding theater, die het beste bij hen past. NiznO is ook een plek waar talenten ontdekt worden. Doordat NiznO theater brengt naar jongeren, die anders
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
4
nooit met theater in aanraking zouden komen, worden enkelen geraakt. Sommigen van hen blijken verrassend uit de verf te komen, of zoals een docent Engels onlangs zei: “Wow, dat had ik nooit van haar verwacht, bij mij zit ze altijd nonchalant op een stuk kauwgom te kauwen.” In april komt ze auditie doen. Ze zal niet de eerste zijn, die we helpen om haar droom te verwezenlijken. Op de volgende pagina’s kunt u lezen over het ontstaan van de theatergroep, onze plannen voor 2013-2016: de tweede professionaliseringsslag en het hierbij behorende activiteitenprogramma. Over hoe NiznO is ontstaan en hoe wij doorlopend ons programma hebben aangepast op de steeds groter wordende behoeftes van de deelnemers. Hoe NiznO van een jongeren initiatief uitgroeide tot een bloeiende werkplaats voor bevlogen theater talent, waar begeestering, doorzettingsvermogen, ambitie, flexibiliteit en daadkracht heel gewoon is geworden. Een plek waar dromen de ruimte krijgen en onder professionele begeleiding verwezenlijkt worden.
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
5
Historie en toekomst
Van pioniersgezelschap tot werkplaats voor jong talent 2003; een prachtig jongeren initiatief NiznO is in 2003 opgericht door een groep jongeren die in 2002 aan een jongerenproject van het Noord Nederlands Toneel (NNT) hadden meegedaan; het Dichterbij-project. Twee jongeren: Paul (15) en Joost (16) hadden een droom! Enthousiast geworden door de werkwijze en energie van het NNT, voelden zij de behoefte om zich verder te ontwikkelen. Omdat het NNT hier geen mogelijkheid voor bood, werd besloten zelf een groep op te richten: Theatergroep NiznO. De doelstelling was om publiek dat doorgaans niet naar een schouwburg ging enthousiast te maken voor theater. Daarom toerde het eerste project langs familiecampings in Noord-Nederland. 2004; Een succesvolle doorstart In 2004 besloot de groep dat het niet bij één project moest blijven. Er werd besloten om dat jaar minimaal drie activiteiten te organiseren. Er volgde o.a. een themaproductie die geschreven werd op de thematiek van het bevrijdingsfestival. Nog voordat deze voorstelling in première ging, dook NiznO op in allerlei media, zoals: Spits, Trouw, Dagblad van het Noorden, De Limburger, BNN en AT5. De voorstelling speelde uiteindelijk 34 keer, waaronder op Noorderzon (Groningen) en het AXISfestival (Assen).
‘Op de grens’ (2004)
2005-2007; De pioniers jaren Er volgden interessante jaren. Het NiznO-gevoel was het toverwoord om onmogelijke prestaties waar te maken. De jongeren kwamen uit de vier Noordelijke provincies. Er werd overal en nergens gerepeteerd: in een loods, op de theateropleiding in Leeuwarden, maar ook in een park, een garage of gewoon bij iemand in de huiskamer. Er was weinig budget, maar de jongeren barstten van de ideeën en zolang het afweek van alles wat gevestigd was, bleef het stoer, uitdagend en interessant. De leiding was vanaf het begin in handen van Remco van Zandvoort, die de jongeren bleef motiveren met de boodschap: ‘Durf te dromen’. De groep jongeren groeide in aantal en NiznO legde een groot netwerk aan. Opleidingen, schouwburgen, festivals en collega gezelschappen vonden NiznO sympathiek en waardeerden de kwaliteit. Zij ondersteunden met knowhow, en stelden ruimte en spullen
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
6
beschikbaar. Er volgden vele soorten voorstellingen: themaproducties, straattheater, locatietheater, improvisatietheater en de voorloper van de trainingsweken ontstond op camping Papaver. Het pioniersgezelschap van toen, speelde in februari 2006 al zijn honderdste voorstelling. Dat zelfde jaar volgde een samenwerking met PeerGrouP en het NNT. Onder regie van Floris van Delft en Sjoerd Wagenaar werd de voorstelling ‘All Inclusive’ gespeeld. In december 2007 gaven de spelers aan meer behoefte te hebben aan verdieping. Er kwamen nu ook lessen op het programma te staan. NiznO ging serieus kijken naar de toekomst. Op uitnodiging van de provincie Drenthe vond een gesprek plaats over professionalisering. NiznO schreef een beleidsplan met als speerpunt het ontwikkelen van talent. Vanaf dat moment ging het snel: NiznO vond een eigen plek in het Mercuriustheater in Assen en de provincie Drenthe ondersteunde de pilot van het ‘Leerplan Talentontwikkeling 2008’. 2008; De professionaliseringsslag Theatergroep NiznO vormde een adviescommissie om zich heen, met daarin een aantal ervaren theater professionals uit het Noorden. Samen met Gudrun Beckmann (hoofd theateropleiding Leeuwarden) schreef Remco van Zandvoort het ‘Leerplan Talentontwikkeling’. Een leerplan dat aansluit op diverse HBO theateropleidingen. NiznO werd een leerbedrijf. Het niveau van ‘Luchtzwammen’ (2008) de spelers en de voorstellingen ging verder omhoog. Een aantal jongeren stroomden door naar het kunstvakonderwijs. De provincie, de gemeente en Stichting Doen spraken vertrouwen uit in Theatergroep NiznO met een jaarsubsidie voor 2009. Op 16 en 17 januari 2009 sloot NiznO zijn eerste vijf jaar af met een jubileumfestival. Gewoon op de NiznO manier: eigenwijs en uitdagend. In twee dagen tijd werd het publiek getrakteerd op negen NiznO activiteiten. In 2009 maakte het jongeren bestuur plaats voor een raad van toezicht. Samen met de raad van toezicht werd gewerkt aan de professionalisering van de stichting. De begroting werd verzesvoudigd ten opzichte van 2007. De directie kwam in loondienst, de code cultural governance werd onderschreven, het artistiek kernteam werd uitgebreid en er werd geïnvesteerd in techniek en een eigen transportbus.
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
7
2009; De motor van het jongeren theaterklimaat in Drenthe NiznO sprak de missie uit om de motor te worden van het jongeren theater in Drenthe. Op dat moment waren er nauwelijks theaterdocenten actief op middelbare scholen in Drenthe. De kerntaak van NiznO is het ontwikkelen van talent. NiznO wil er zijn voor de ruwe diamanten die nog gepolijst moeten worden. De scholen ziet NiznO als een belangrijke kennismaking met theater. Zij die gegrepen worden en verder willen met theater, wil NiznO de mogelijkheid bieden om verder te komen. In 2010 ging NiznO, mede dankzij een financiering van het fonds cultuur participatie, investeren in een programma op scholen. Er werden workshops, theaterdagen, kennismakingstrajecten en zelfs gehele leerlijnen uitgezet: het zogeheten NiznO at school-programma. Eerste internationale samenwerking In 2009 werd voor de eerste keer een internationale samenwerking georganiseerd. Het ontwikkelen van talent gaat bij NiznO verder dan alleen het ambacht toneelspelen of het vermogen om een voorstelling te maken. Ook levenservaring, verantwoordelijkheid, flexibiliteit en samenwerking zijn aspecten binnen het NiznO-programma. Vandaar dat NiznO één keer in de vier jaar een internationaal project op de agenda zet. In Kosovo werd een theatervoorstelling samen met Kosovaarse jongeren over het gevoel van vrijheid gemaakt.
Uitwisselingsproject ‘Free to be’ in Kosovo (2009) 2010; Cultuurprijs Begin 2010 won NiznO de aanmoedigingscultuurprijs van Drenthe. In het juryrapport, werd NiznO een landelijk voorbeeld voor jongerentheaterwerkplaatsen genoemd. NiznO zag de prijs als een mooie erkenning voor de motor die we willen zijn en zette de missie kracht bij door een vierdaags jongerenfestival op te zetten. Het festival staat in het teken van ontmoeten en talent. Een succesvol onderdeel op dit festival werd het experimentgedeelte, waarbij NiznO zijn makers er op uitstuurt naar jeugdtheaterscholen en toneelverenigingen. Samen met hen wordt een nieuwe eenakter vanuit een experimenteel kader in elkaar gezet. Om een inspiratiebron voor jeugdtheaterscholen, jongeren gezelschappen, werkplaatsen
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
8
en het onderwijs te zijn, besloot NiznO ieder jaar een eigen tekstboek uit te geven. Het eerste deel Jongensdromen bevat de drie themaproducties uit 2008-2010. Inmiddels is het tekstboek opgenomen in diverse (theater)bibliotheken. 2011; Pilot Theater-tussenjaar In 2011 startte NiznO met het Theater-tussenjaar. Dit tussenjaar is toegankelijk voor zowel NiznO’ers en niet NiznO’ers. Er bleek voor jongeren met verborgen talenten, laatbloeiers, of mensen die nog (net) niet zijn aangenomen op een theateropleiding geen extra scholingsmogelijkheid te zijn in Noordoost-Nederland. In het tussenjaar krijgen de deelnemers drie dagen les en maken producties. In 2011-2012 kwamen de deelnemers voor dit tussenjaar uit Drenthe, Groningen en Gelderland. Doorstroom van talent Helaas werden in 2011 de jeugdtheaterscholen in Drenthe door de kunstencentra wegbezuinigd. NiznO zag een toestroom van potentiële deelnemers wegvallen. Daarom kwam NiznO met een plan van aanpak voor de doorstroom van talent in Drenthe. NiznO tekende een piramide: een brede bodem, waarin veel jongeren via projectonderwijs in aanraking kwamen met theater. Door het projectonderwijs ziet de schoolleiding de meerwaarde van expressievakken, wordt enthousiast en wil theater structureel op het programma. Jongeren die enthousiast zijn, kunnen buiten school deelnemen aan lessen op de jeugdtheaterscholen en uiteindelijk doorstromen naar NiznO. Het wegvallen van de jeugdtheaterscholen in Drenthe ving NiznO op door een nieuwe jeugdtheaterschool te initiëren: Loods13 JeugdTheaterSchool Drenthe. Een jeugdtheaterschool met meerdere dependances in de provincie. 2012; doorgroeien NiznO is een prachtige werkplaats voor jong talent geworden met een groot bereik. Een eerste grote stap is gezet, maar er zijn nog enkele stappen nodig om het jongeren theaterklimaat in het Noorden op een hoger niveau te krijgen. NiznO is hierin de initiator, een voorbeeld en een aanjager.
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
9
2013-2016: Verder bouwen… Theatergroep NiznO is toe aan een tweede professionaliseringsslag. We hebben inmiddels een prachtig huis gebouwd op een vruchtbaar stuk grond. Om deze basis te behouden en om verder te kunnen bouwen, moeten er nog wel een paar heipalen de grond ingeslagen worden. Dit betekent uiteraard een toename van de kosten. De afgelopen jaren heeft NiznO geïnvesteerd in diverse activiteiten ten behoeve van het opsporen en ontwikkelen van talent. NiznO deed dit met een relatief laag budget. Er wordt met verschrikkelijk veel plezier keihard gewerkt om het jongeren theaterklimaat in Drenthe op niveau te krijgen. En met veel succes. Jongeren uit Groningen, Friesland, Gelderland, Overijssel, Utrecht en Noord-Holland komen inmiddels naar NiznO toe om zich verder te ontwikkelen. Belangrijk is wel dat het succes gecontinueerd wordt. Daarvoor hebben we goede plannen. De afgelopen jaren hebben we met een kleine personeelsbezetting een grote professionaliseringsslag verwezenlijkt. Om verder te bouwen moeten we onder andere investeren in personele bezetting. De directie moet fulltime in dienst komen en aangevuld worden met een productieleider en een medewerker publiciteit en marketing. NiznO gaat vanaf 2013 investeren in verdieping van het leerplan, door o.a. het kernteam en het aanbod van de (gast)lessen en experimenten uit te breiden. We gaan investeren in samenwerkingsverbanden met onder andere de schouwburgen en onze contacten met de HBO theateropleidingen intensiveren. We gaan NiznO buiten de vier Noordelijke provincies zichtbaar Lesblok Improvisatie (2012) maken. Zichtbaarheid van onze kwaliteit vergroot de doorstroom van talent. We hebben het Noorden veroverd en willen nu het land in. Dit betekent dat onze zaalvoorstelling en themaproductie ook buiten de vier Noordelijke provincies gaan spelen. Het Theater-tussenjaar gaan we de komende jaren op de kaart zetten in Noordoost-Nederland. Omdat NiznO toonaangevend wil zijn, voor het maken van theater met jongeren, gaan onze makers over onze manier van werken gastlessen geven op docenten- en makersopleidingen (HBO) en geeft NiznO tekstboeken uit van de eigen voorstellingen. De overal-projecten gaan we op meerdere plaatsen organiseren en ons NiznO at school-traject breiden we verder uit op meerdere scholen. Dit alles met het belangrijkste doel: jong talent te ontdekken en de mogelijkheid bieden om een theateropleiding te vinden die bij hen past. Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
10
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
11
Theatergroep NiznO Theatergroep NiznO is een eigenzinnige werkplaats waar jong talent de kans krijgt het vak te ontdekken, zich te ontwikkelen, en door te stromen naar een kunstvakopleiding theater die het best bij hen past. NiznO is gehuisvest in Drenthe, maar bedient ook de provincies Overijssel, Friesland en Groningen. De afgelopen jaren kwamen er ook deelnemers uit Gelderland, Utrecht en Noord-Holland. Niet alleen de deelnemers komen uit deze provincies, ook onze voorstellingen reizen door Noordoost-Nederland en daarbuiten. Het ontwikkelen van talent bij de deelnemers vormt de kern van de activiteiten van NiznO. Om dit talent te kunnen ontwikkelen verzorgt NiznO een intensief leertraject bestaande uit de opleiding en het productiehuis. In de opleiding staan lessen, trainingsweken, masterclasses en experimenten centraal. In het productiehuis biedt NiznO de deelnemers de mogelijkheid om het vak in de praktijk te leren. Onder professionele begeleiding kunnen deelnemers meewerken en meespelen in de voorstellingen die NiznO maakt.
Het Theater-tussenjaar is bedoeld voor de laat bloeiers en de jongeren die meer tijd nodig hebben om alle facetten te ontwikkelen. Het tussenjaar kent hetzelfde principe als de opleiding en het productiehuis, maar is een drie daagse doordeweekse opleiding, waar elke dag van tien tot vijf gewerkt wordt. NiznO organiseert diverse educatie activiteiten op scholen in het voortgezet onderwijs en in podia. NiznO ziet het geven van workshops als een manier om jongeren enthousiast te maken voor theater en om talenten te scouten.
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
12
Missie NiznO wil de motor zijn van het jongeren theater in Noordoost Nederland. Het onderwijs ziet NiznO als de bodem voor een vruchtbaar theaterklimaat. Jeugd en jongeren die enthousiast worden voor theater kunnen zich verder ontwikkelen bij diverse jeugdtheaterscholen. Jongeren met een uitzonderlijk talent kunnen via audities deelnemen in het spelersensemble van NiznO. Zij volgen een opleiding die aansluit bij de kunstvakopleidingen theater en spelen kwalitatief goede voorstellingen in zalen, op festivals en op bijzondere locaties. Doelstelling 1. NiznO wil jongeren enthousiast maken voor theater en jong talent opsporen door middel van educatie activiteiten. 2. NiznO leidt jongeren op en geeft hen de kans om het theatervak in de praktijk te ontdekken en te leren. 3. NiznO maakt jong, actueel en ambitieus theater en speelt voorstellingen op scholen, festivals, in zalen en op bijzondere locaties. SMART 1. Per jaar stromen minimaal twee jongeren door naar een HBO theateropleiding 2. NiznO speelt per jaar minimaal 70 keer een voorstelling met een publieksbereik van 7.500 toeschouwers. 3. NiznO organiseert 180 educatie activiteiten en bereikt hiermee 4.000 jongeren. De spelersgroep Theatergroep NiznO werkt met een vast ensemble. Het ensemble bestaat uit 25 jongeren. Deze jongeren zijn tussen de 14 en 21. Het ensemble is actief binnen de opleiding en het productiehuis. Doordat de groep lange tijd met elkaar optrekt weten zij elkaar te inspireren en goed samen te werken.
‘SuperBartje’ (2011) Per jaar wisselt de groep van samenstelling, omdat er nieuwe spelers bij komen, spelers doorstromen naar een theateropleiding of een andere interesse vinden. NiznO werkt bewust niet met klassen. Alle leeftijden zitten bij elkaar in het ensemble. Jongeren leren van elkaar; jong leert van oud en oud leert leiding nemen op de speelvloer en daarbuiten. Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
13
Het werken met een vast ensemble kent veel voordelen, zoals goed leren samenwerken, elkaar inspireren, voort kunnen borduren op eerdere ervaringen en leerpunten. Dit geldt ook buiten de speelvloer. Het ensemble is actief bij pr, productie, kassa en barwerkzaamheden. Dit vergroot de betrokkenheid bij NiznO en indirect prikkelt dit de motivatie en leergierigheid. In het ensemble volgt elke deelnemer binnen het leerplan ‘talentontwikkeling’ een individuele leerlijn. Audities Om deel te nemen aan NiznO moet je auditie doen. De auditie is een speldag met lessen gericht op improvisatie, elementaire spel, beweging, stem, een makersopdracht en een motivatiegesprek. Het artistieke kernteam is bij deze dag aanwezig. Samen met enkele ervaren spelers wordt besloten welke auditanten worden aangenomen. Er wordt gelet op basiskwaliteiten, groeimogelijkheden, coachbaarheid, durf en motivatie.
Sylke, Sterre, Marliz en Joeri aangenomen (2010) Het leerplan In 2008 schreef Remco van Zandvoort i.s.m. Gudrun Beckmann (hoofd theateropleiding Noordelijke Hogeschool Leeuwarden) het leerplan Talentontwikkeling. Het leerplan kwam enerzijds voort uit de behoefte van de spelers, anderzijds werd het afgestemd op de behoefte van diverse theateropleidingen. Belangrijk vonden wij, dat het plan niet te schools werd en het karakter hield van het stoere pioniersgezelschap van toen. Met koos Terpstra (artistiekdirecteur NNT) sprak Remco over wat nou precies talent was en wat hij belangrijk vond aan beginnende acteurs. Talent gaat veel verder dan alleen het spelen en maken zelf. Om het in de harde theaterwereld te kunnen maken, gaat het ook om andere aspecten, zoals: levenservaring, zelfstandigheid, verantwoordelijkheid, discipline, communicatieve vaardigheden en zelfreflectie. Het leerplan van NiznO moest een leerbedrijf worden. Een leerbedrijf, waar verdieping plaatsvindt in lessen, waar geëxperimenteerd wordt met stijlen en theatervormen en waar de kracht van NiznO overeind blijft: het spelen van voorstellingen. Maar ook waar de jongeren meewerken aan PR, productie, kassa en bar. Doordat NiznO de werkelijkheid van de professionele theaterpraktijk benadert, kunnen alle facetten en benodigde competenties voor productieprocessen van begin tot einde doorlopen worden en ontwikkelen de jongeren een grote mate van zelfstandigheid en Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
14
verantwoordelijkheid. De lesstof wordt aangeboden op een manier die bij jongeren past: in blokken, projectmatig en ruimte voor extra’s in de vorm van adhoc projecten. NiznO vindt het ambacht toneelspelen, het creërend vermogen, de eigenheid, creativiteit, zelfreflectie, communicatieve vaardigheden, samenwerken, verantwoordelijkheid en flexibiliteit belangrijke eigenschappen van makers en spelers. Deze punten vormen een rode draad in de activiteiten van NiznO. Elke deelnemer volgt per jaar 300 uur theater verdeeld over ‘Een mening van vrijheidsuiting’ (2011) diverse activiteiten. De activiteiten worden uitgevoerd in verschillende groepssamenstellingen. NiznO besteedt veel tijd aan de individuele voortgang van zijn deelnemers. Twee keer per jaar vindt er een individueel gesprek plaats. Hierin wordt het leerproces van de deelnemer besproken. Samen met de deelnemer wordt er een route uitgestippeld, die het beste bij zijn manier van leren past en hem op weg helpt, naar de studie die hij zoekt. De deelnemer legt samen met de artistiek leider accenten aan in het individuele programma. Hiervoor worden onder andere de adhoc projecten in het gedeelte XPeriment gebruikt. Artistiek kernteam NiznO vindt het belangrijk dat jongeren ontdekken waar hun talent zit en dat ze ontdekken welke theateropleiding het beste bij hen past, bijvoorbeeld acteursopleiding, docentopleiding, of performance. Daarom bestaat het artistiek team uit een mix van theatermakers, theaterdocenten, een choreograaf en een stemtrainer die op diverse opleidingen hun diploma hebben gehaald. Het gaat om een bevlogen en jong kernteam dat naast NiznO ook sterk geworteld is in het werkveld. Gastdocenten, (film)acteurs en makers van professionele gezelschappen worden ingezet als inspiratiebron en om de blik op de beroepspraktijk te vergroten. NiznO streeft naar een balans tussen artisticiteit en een pedagogisch verantwoord leerklimaat.
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
15
Artistieke uitgangspunten Theatergroep NiznO maakt ‘Jong, Actueel, en Ambitieus’ theater. Voorstellingen van NiznO bruisen van energie en hebben de drang om met het publiek te communiceren. De creativiteit, betrokkenheid en eigenwijsheid van de spelers en makers straalt af van de voorstellingen. NiznO wil met zijn voorstellingen jonge mensen aan het nadenken zetten over actuele thema’s en onderwerpen die spelen in de maatschappij. Theatergroep NiznO speelt uitsluitend eigen materiaal. Vaak is dit een vorm van totaal-theater, soms strak en geordend, soms experimenteel. Theater moet toegankelijk, dynamisch en vooral ‘van deze tijd’ zijn. Het moet bruisen, moet ademen, moet om te lachen, maar ook om te huilen zijn. Het houdt je een spiegel voor, belicht net even de andere kant, of toont je nieuwe inzichten. Wij spelen met theatervormen, cabaret, circus, muziek, nieuw media, beeldendtheater of poppenspel, maar ook met Grotowski, Stanislavski, Brecht, Pina Bausch. Wij willen jongeren die veelvoud van mogelijkheden in de theaterwereld laten zien en het laten ervaren. Daarom spelen wij voor diverse doelgroepen, op diverse soorten speelplaatsen en willen wij hen niet binden aan één vaste stijl van spelen. Wel willen we de drive om te vertellen, de drive waarom je theater maakt in hen los maken. Daarom start het maken van theater bij ons altijd met de vraag: “Wie ben ik in deze grote wereld en waar krijg ik spontaan de kriebels van, zo erg dat het jeukt om er theater over te maken?”
‘Klein wild’ - zomerpresentatiefestival (2011)
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
16
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
17
Activiteitenplan
Het activiteitenplan van NiznO bestaat uit vier onderdelen: de opleiding, het productiehuis, het theater-tussenjaar en educatie.
De Opleiding
Lessen NiznO geeft per jaar vijf lesblokken gericht op de vaardigheden van acteurs. In de lesblokken staan elementair spel, tekst, improvisatie, stem en beweging centraal. De lesblokken duren in totaal 36 uur. In het lesaanbod vinden ook acht masterclassdagen plaats van acteurs en makers uit het werkveld. Alle lesblokken sluiten af met een presentatievorm in het eigen theater. Het spelen voor publiek vergroot de inzet, leergierigheid en de motivatie. In het programma is ruimte voor auditietrainingen voor degenen die dat nodig hebben. XPeriment NiznO verzorgt een adhoc programma gericht op eigenheid en creativiteit: XPeriment. In dit programma wordt geëxperimenteerd met theatervormen, speelstijlen, teksten en niet alle daagse uitgangspunten. Uit dit programma vloeien voorstellingen voort die in een later stadium gespeeld kunnen worden Theater Xperiment voor publiek op bijvoorbeeld festivals en in zalen. Door het jaar heen staan er diverse experimenten op het programma als straattheater, cabaret en maskertheater. NiznO heeft een adhoc gedeelte dat ingevuld wordt aan de hand van de voortgangsgesprekken. NiznO kijkt naar de behoeftes en de leerpunten van de deelnemers en bepaalt hierop een deel van het aanbod.
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
18
Trainingsweken Ieder jaar volgt elke deelnemer een trainingsweek. In verband met de grote van het ensemble is het noodzakelijk om twee trainingsweken te organiseren. Hierin worden de lessen en het programma XPeriment gecombineerd. In een trainingsweek spelen en maken NiznO’ers elke dag een voorstelling voor publiek. In deze week staat ook het functioneren in een groepsproces en teambuilding centraal. Speciaal voor nieuwe deelnemers organiseert NiznO met Pinksteren een trainingsweekend. Dit om hen alvast voor te bereiden op de intensieve trainingsweken en kennis te laten maken met de speelstijl en werkhouding van NiznO. De trainingsweken worden georganiseerd op natuurcamping Papaver in Sellingen. Deze plek biedt ons alle ruimte om ons eigen programma uit te voeren van verteltheater tot soap en van kindervoorstelling tot muziektheater op locatie. Doorstroom NiznO’ers naar beroepspraktijk of theateropleiding (HBO)
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
19
Het Productiehuis
NiznO maakt elk jaar drie grote voorstellingen: een themaproductie, een zaalvoorstelling en een locatievoorstelling. Elke voorstelling kent een geheel eigen maakproces en stijl. Themaproductie De themaproductie wordt gemaakt op de thematiek van het bevrijdingsfestival. In 2008 startte NiznO met de trilogie Jongensdromen. Drie jaar achter elkaar stond een dramatische gebeurtenis uit het recente verleden centraal. In 2010 sloot NiznO de trilogie af met ‘Het masker van Kosovo’, nadat NiznO een internationale uitwisseling in Kosovo had georganiseerd. De trilogie werd gebundeld en als toneelteksten uitgegeven. Na de première op het bevrijdingsfestival in Assen speelt de voorstelling 8-16 keer op scholen en zalen door Nederland. De themaproductie is een tekstvoorstelling. Jongeren leren elementair een gevoelig verhaal op indrukwekkende wijze te vertellen. De spelers zitten dicht bij het publiek en leren contact maken en geloofwaardig en klein te spelen.
‘Ongewoon Herkenbaar’ - Noorderzon (2011) Zaalvoorstelling De zaalvoorstelling is een muziek- of bewegingstheater voorstelling, of een eigentijdse bewerking van een klassieker. De voorstelling wordt gemaakt op basis van improvisatie. Deze improvisaties worden bewerkt tot een lopend verhaal. De première vindt plaats in ons eigen theater. De voorstelling speelt 8-16 keer op festivals, zalen en scholen in Nederland. Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
20
Locatievoorstelling De locatie zelf geldt als uitgangspunt voor de voorstelling. Dit kan een verlaten plek in de stad zijn, een monument of natuurgebied. Tussen 2007 en 2011 maakte NiznO speciaal voor het AXIS-festival en Noorderzon een locatievoorstelling. Een locatievoorstelling vergt een andere manier van spelen, dan de veilige muren van een zaal. De deelnemers leren groots en beeldend te denken.
Resultaten publieksbereik 2008-2011
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
21
Theater-tussenjaar
Theater-tussenjaar Het Theater-tussenjaar is uniek in Noordoost-Nederland! Het is een eenjarige opleiding waar jongeren na hun schoolexamen aan mee kunnen doen. Dit geldt voor NiznO’ers en niet-NiznO’ers. Zij volgen drie dagen fulltime les en maken voorstellingen. In dit jaar oriënteren zij zich op een vervolgopleiding theater en doen audities aan de kunstvakopleidingen theater (HBO). NiznO gaat ervanuit dat zij naast deze opleiding een stuk levenservaring opdoen, bijvoorbeeld door te gaan werken. Sommige jongeren komen er op latere leeftijd achter dat ze van theater hun beroep willen maken. Het tussenjaar is bedoeld voor laatbloeiers en jongeren die nog net even wat meer scholing nodig hebben om door audities heen te komen. Een extra jaar vergroot de kansen om aangenomen te worden op een veeleisende theateropleiding. Deelnemers De deelnemers van het tussenjaar komen uit Drenthe, Groningen, Friesland en Overijssel. Jongeren uit andere provincies kunnen ook auditie komen doen. De auditie bestaat uit een spelmiddag en een motivatiegesprek. Het Theater-tussenjaar bestaat uit minimaal vier en maximaal acht deelnemers. Activiteiten Het leerplan van het tussenjaar kent hetzelfde principe als die van het ensemble. In het Theater-tussenjaar volgen jongeren lessen gericht op elementaire spel, improvisatie, tekst, film, stem en beweging. De lessen worden gegeven door ons kernteam, aangevuld met gastlessen gegeven door acteurs uit het werkveld en docenten van HBO theateropleidingen. In het spellaboratorium gaan de jongeren opzoek naar hun eigenheid, door middel van het maken van innovatieve experimenten en theatrale performances. Deze performances zoeken het publiek op, op straat of ergens in een leegstaand pand. Het laboratorium heeft een ‘stoer’ karakter. De basis van het maakproces is steeds de centrale vraag:
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
22
“waar krijg ik spontaan de kriebels van, zo erg, dat ik er theater over wil maken.” Het meemaken en ondergaan van productieprocessen, het meerdere keren spelen van voorstellingen zijn belangrijke vaardigheden voor een beginnende acteur. Daarom worden er minimaal twee producties gemaakt en gespeeld. In 2013 en 2014 gaat NiznO samen met Drentse schouwburgen een theatrale route uitzetten voor basisschoolleerlingen. De kinderen maken zo op een spannende wijze kennis met de chemie van het theater. Het tussenjaar bezoekt opendagen en volgt auditietrainingen. Begeleiding Een Theater-tussenjaar is een (mentaal) zwaar jaar. Jongeren ervaren het als een jaar waarin het echt moet gebeuren. Daarom heeft het tussenjaar een vaste mentor, die wekelijks betrokken is bij de deelnemers. Deze mentor houdt zich bezig met opendagen die de deelnemers bezoeken, bereidt audities met hen voor en bespreekt ze met hen na. Hij is op de hoogte van het leerproces en voert gesprekken met het docententeam. Hoewel het zijn taak is om de deelnemer op een theateropleiding voor te bereiden, zal hij ook alternatieve beroepsopleidingen met de deelnemer bespreken. De mentor initieert samenwerkingsprojecten met het professionele werkveld, om de deelnemers een goed beeld te laten krijgen van wat het werkveld precies inhoudt.
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
23
Educatie
Theatergroep NiznO organiseert diverse educatie activiteiten op scholen, in wijken, zalen en op locatie. NiznO doet dit om jongeren enthousiast te maken voor theater en om talenten te scouten. Waarom juist theater op de middelbare school In het westen is het doodnormaal, maar in het Noorden is het nog een beetje raar: het vak theater op de middelbare school. In Drenthe is slechts op één middelbare school een dramadocent in dienst. Cultuur is een slijpsteen voor de geest. Kunsteducatie draagt bij aan de ontwikkeling van sleuteleigenschappen als aandacht, experimenteren en creativiteit. Vaardigheden die helpen om sneller en ingrijpender je te laten ontwikkelen en die daarom van doorslaggevend belang zijn in een samenleving die steeds sneller veranderd. Theater traint het kind verbaal, samenwerking wordt gestimuleerd, maar ook expressievaardigheden. Durf, presenteren, communiceren met je lichaam, het creëren en nabootsen van situaties staat centraal bij het vak. Het prikkelt de fantasie en de speelsheid. En juist in die speelsheid schuilt de genie in de jeugd. Kinderen worden wijzer van kunsteducatie. Helaas blijkt uit onderzoek dat het kind vanaf zijn twaalfde levensjaar zijn speelsheid verliest, wanneer de creativiteit minder getraind wordt.
NiznO at school workshop (2010) Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
24
Creativiteit is belangrijk bij het oplossen van problemen, het vergaren van kennis, het trainen van flexibiliteit, het durven te experimenteren en de zoektocht naar een eigen identiteit. Het is dus de taak van het middelbaar onderwijs om wanneer het recht wil doen aan de kennis en de beta vakken om te investeren in de creatieve vakken. NiznO vindt het belangrijk dat scholen de meerwaarde van het vak theater inzien. In 2008 introduceerden wij daarom het NiznO at school programma. Inmiddels zit NiznO op een aantal middelbare scholen in Drenthe diep geworteld in het onderwijsprogramma. Met een team van 40 professionele freelance theaterdocenten organiseert NiznO tussen de 150 en 250 activiteiten op jaarbasis. NiznO at school NiznO organiseert diverse activiteiten in het voortgezet onderwijs, zoals workshops, theaterdagen, lessenseries en kennismakings -en verdiepingstrajecten. NiznO heeft een aantal vaste workshops en theaterdagen op het programma staan. De theaterdagen sluiten altijd af met een presentatie in de aula of gymzaal. Op enkele middelbare scholen zet NiznO binnen de cultuurstroom leerlijnen uit op het gebied van theater. Overal-project Op diverse plaatsen organiseert NiznO het Overal-project. Dit houdt in dat er in korte tijd vanuit het niets een voorstelling wordt gemaakt met jongeren. Elk jaar staat er een anarchistisch thema op het programma. Deze speed-voorstellingen zijn toegankelijk voor publiek. Het Overal-project kan overal plaats vinden: in zalen, op locatie en op scholen. Het bereik van NiznO at school 2008 - 2011
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
25
extra activiteiten Theaterfestivals NiznO organiseert ieder jaar Het zomer-presentatiefestival en het vierdaags jongerentheaterfestival. Het zomer-presentatiefestival is een festivaldag waar diverse experimenten getoond worden. Het vierdaags jongerentheaterfestival bestaat uit voorstellingen van diverse theaterwerkplaatsen voor jong talent. ‘Ontmoeting en inspiratie’ is het overkoepelende thema. Op donderdag en vrijdag staat een zaalvoorstelling op de agenda. De zaterdag staat in het teken van het experiment. Meerdere theatergroepen uit Drenthe krijgen een opdracht of thema waarmee ze een voorstelling maken. Al deze voorstelling zijn vervolgens te zien in ons theater op één avond. De zondag staat het Overal-project op het programma.
Internationale uitwisseling Eén keer in de vier jaar organiseert NiznO een internationale uitwisseling. Samen met jongeren uit een ander land wordt een voorstelling in elkaar gezet. NiznO ziet een uitwisseling als een verrijking van de deelnemer. Hij leert nadenken over culturele verschillen en creëert een bredere kijk op de wereld en het leven. In 2009 maakte NiznO een voorstelling met Kosovaarse jongeren over het gevoel van vrijheid. NiznO zoekt naar een samenwerkingspartner uit een land dat cultureel sterk verschilt met Nederland. NiznO is in gesprek voor 2014 met een partnergroep uit Armenië.
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
26
Ondernemerschap Samenwerken met andere organisaties binnen de sector is erg belangrijk. Dit zorgt voor een verbreding van de visie van de deelnemer op de theaterwereld en zijn toekomst daar in. Door de jaren heen is NiznO actief geweest op diverse terreinen binnen de culturele sector. Hierdoor is een stevig en groot netwerk ontstaan binnen de Noordelijke provincies. Er wordt samengewerkt met grote en kleine festivals in het Noorden, het onderwijs, professionele gezelschappen, het onderwijs, het bedrijfsleven, HBO theateropleidingen, schouwburgen en andere theaterzalen. NiznO haalt zijn inkomsten uit recettes, bijdrage van de deelnemers, donateurs, sponsoren, fondsen en overheidssubsidies. NiznO wil de kosten voor zijn deelnemers laag houden. Wij zijn van mening dat het ontwikkelen van jong top-talent niet gekoppeld mag worden aan het inkomen van de ouders. NiznO zet daarom zijn spelers in binnen de instelling. Jongeren werken mee binnen de PR en productiewerkzaamheden en draaien bar- en kassadiensten bij voorstellingen. Zij spelen veel voorstellingen waarmee inkomsten voor de stichting worden gegenereerd. Deze opbrengsten komen ten goede van de opleiding. NiznO heeft een eigen inkomstenbron van ruim 35% van de totale begroting. Het gaat hierbij enkel om recettes en deelnemersbijdrage en niet om gelden uit private fondsen. In 2013 gaat NiznO investeren in een publiciteit en marketing medewerker. Deze medewerker zal de directie ondersteunen in de verkoop van voorstellingen, onderwijsprojecten en het zoeken van sponsorgelden. NiznO verwacht dat er in de toekomst meer projecten gedraaid zullen kunnen worden op commerciële basis, waarbij de eigen inkomsten kunnen stijgen tot 40 a 45%.
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
27
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
28
“Durf te dromen” zei Remco van Zandvoort in 2004 aan de jongeren van het pioniersgezelschap.
In 2012 voegde hij eraan toe: “In de droom schuilt de kern van je bestaansrecht!”
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
29
THEATERGROEP NIZNO 2013 - 2016
Algemeen Directeur/Artistiek leider
Zakelijk leider
Remco van Zandvoort 06 - 30 34 22 04
[email protected]
Rick Ploeg 06 - 13 94 10 08
[email protected]
Stichting Theatergroep NiznO Prins Bernhardstraat 1 9402 AR Assen
[email protected] KVK nummer: 02080973 Rekeningnummer: 1109.28.245 Uitgebracht: 13 april 2012, Assen
www.theatergroepnizno.nl
Beleidsplan 2013-2016 - Theatergroep NiznO
31