The Bermuda Triangle van Geneeskunde, Bouwkunst en Banken. Facultatieve lijnen voor transito-bouwverkeer met breder uitgeslagen draagvleugels

11 maart 2015

The Bermuda Triangle van Geneeskunde, Bouwkunst en Banken. Facultatieve lijnen voor transito-bouwverkeer met breder uitgeslagen draagvleugels.

In Genees- en Verpleegkunde worden kennis en bewezen resultaten overdraagbaar gemaakt en -zelfs internationaal- uitgewisseld. Dit verbetert hun beroepspraktijk en versnelt voortuitgang. In bouwkunst en bankzaken doet men dit onderling zelden of nooit. Waarom verdwijnt in de mystieke driehoek van Ziekenhuis/Bouwer/Bank, zomaar alles wat bij de één is bedacht, gemaakt en betaald, ineens bij een ander geheel van de kaart? Waarom wordt in bouwkunst -bijna overal- alles helemaal opnieuw bedacht? Waarom is zo veel bij ‘ieder voor zich’ gebleven en niet over meerdere ziekenhuizen gespreid? Ook bij uitbannen van operationele valkuilen en zoeken van draagkracht voor financiële risico’s. Misschien ontbreekt het -ieder apart- aan overzicht of -wederzijds– aan openlijk inzicht. Het lijkt misschien een gotspe, maar ziekenhuizen, hun bouwers en hun banken, kampen met gelijksoortige problemen. Door zelfbehoud zal het –zonder ‘uitdokteren’ van iets nieuws– niet beter worden; de driehoek van ziekenhuis, bouwer en bank, wordt onderling nóg meer terughoudend en formalistisch. Risico’s zijn en blijven ieders Eigen Schuld! Ziekenhuizen, bouwers en banken kunnen hun driehoeksverhouding demystificeren om deze bestendiger bouwrijp te maken. Door (facultatief) met elkaar delen en dus verspreiden van: I. operationele/financiële risico’s, II. kennis, ervaring en al gemaakte bouwdocumentatie en III eerder gemaakte fouten en slechte ervaringen (valkuilen). I. EIGEN RISICO, EIGEN SCHULD!

De driehoek van ziekenhuis, bouwers en banken, worstelt met sluitende financiering van (naast ICT en Apparatuur) nieuwbouw, renovatie en groot onderhoud. De laatsten vooral door alle risico’s van technische surprises, onvoorzien meerwerk en financiële zwarte gaten. Die zijn de laatste jaren niet minder geworden. Aannemers modderen nog steeds met (soms verbloemde) verliezen, met gemiddeld laag rendement en gering (buffer) vermogen. Dit komt door welbewust te lage inschrijvingen en onderschatte of zwaar uit de hand gelopen projecten. Banken houden, sinds hun crisis, de teugels strakker dan ooit. Zeker omdat in hun perspectief garanties en dito regelingen helemaal ontvallen zijn. Ziekenhuizen kunnen nu zomaar omvallen en doen dat ook! Er zijn wel constructies bedacht, zoals consortia van banken en/of investeerders en (mee)financierende aannemerij (zie annex). Toch, banken zijn en worden almaar restrictiever in leningen te verstrekken. Het gaat moeilijk, ook door waarde en risico’s van deze onderpanden, die in bestemming functioneel niet vrij verhandelbaar zijn. Men kijkt scherper naar de bouwkosten versus functionaliteit en opbrengsten van investeringen. In deze driehoeksverhouding is ‘uitdokteren’ van meer draagkracht aan de kant van de opdrachtgever, het ziekenhuis, vreemd genoeg nooit uitgewerkt. Althans niet tot één van de gangbare modellen en keuzemogelijkheden bij voornemens tot (ver)nieuwbouw. Ziekenhuizen en vooral die met gelijkgestemde ideeën en werkwijzen op dit gebied, zouden knappe koppen bijeen kunnen steken. Dat hoeven geen buren te zijn, noch fusies of regionale samenwerkingsvormen. Nederland is klein genoeg om samen groot te lijken! Door investeringsplannen voor nieuwbouw, renovatie en groot onderhoud -eenduidig gemodelleerd- naast elkaar te leggen, wordt het mogelijk om aannemers en banken uit te dagen tot nieuwe constructies voor spreiding van risico’s. Bij aannemers zit risico vooral in operationele discontinuïteit, in combinatie met een wisselend bouwvolume. Bij banken zit risico in de kans dat geleend geld niet (volledig en met rendement) terugkomt. Spreiden van de portfolio van leningen, locaties en (soorten) vastgoed van ziekenhuizen (met ook andere Utiliteit!), kan voor hen stimulans zijn om weer eens voorop te gaan; weg uit de nu inerte conjunctuur. Zoals econoom Arie Pais riep tegen Bankier/Minister Onno Ruding: “Keynes, Onno! En dat rijmt op Brains!” Wil de driehoek van ziekenhuis, bouwer en bank naar een vier- of vijfhoekig en liefst nog veel puntiger en financieel draagkrachtig verkeersplatform? Het zoeken is dan naar ziekenhuizen die nog willen of moeten bouwen en die –facultatief- bestuurlijk handelingsruimte zien voor nieuwe gedragscodes in de driehoek van ziekenhuizen met bouwers en banken.

1

KOMDOEGA BV ___ Interimmanagement Transformatiemanagement Projectmanagement Postbus 52 1723 ZH Noord Scharwoude Ⓔ [email protected] Ⓣ +31 226 341707 Ⓕ +31 226 341744 Ⓜ +31 622 567966 KvK 37155639 BTW NL 8211.89.931.B01 RABO 1253.90.092

11 maart 2015

II. ONVERKLAARDE VERDWIJNINGEN Zoals aangegeven, is overdracht van kennis en (goede en slechte) ervaring bij bouw voor ziekenhuizen nog nauwelijks conventionele praktijk. Wel bij ‘extreme casuïstiek’ en dan nog informeel en ondershands bestuurlijk. Er is geen systeem of standaard voor. Al het voorafgaande is opeens verdwenen zodra men over (ver)nieuwbouw gaat nadenken. Net als in de Bermuda driehoek zijn dan alle wetten van kennis en kunde zomaar ineens opgeheven; zijn plots alle instrumenten ook niet meer afleesbaar. Iedereen is meteen zo van de kaart, dat men met een geheel schone lei moet, of juist wil beginnen. Zo’n versnippering van kennis en ervaring en steeds opnieuw beginnen is verspilling. Verspilling van ingekochte capaciteit uit nota bene gefinancierd kapitaal. Meer capaciteit wordt verbruikt en in rekening gebracht, dan effectief nodig of onvermijdelijk is. De ‘opportunity costs’ van gemiste kansen om het sneller, beter en goedkoper te maken, dan het feitelijk wordt gedaan. Dat is –op alle punten van de driehoek- economisch nadelig! Wat daarbij als een stalen balk voor het blote oog ligt, is de factor ‘operante’ herhaling. (Noot: operante conditionering, ook wel bekend als Pavlov-reactie!). Werktuiglijk overdoen wat al een keer is bedacht, besproken, uitgewerkt, voorbereid, gemaakt en getest, getoetst en gekeurd. Nieuwe ontwerpen, technische uitwerkingen, tekeningen, berekeningen, technische documentatie, werkvoorbereiding, planning, stuklijsten, bestellijsten et cetera. Vaak nog tot diep in de realisatie toe, met al het vallen en opstaan, waarvan men elders zou kunnen hebben leren. (Noot: bouwkunsten zijn terughoudend om openlijk en reconstructief met fouten om te gaan. Vooral uit vrees voor bestraffing, geldelijk nadeel en verlies van reputatie. Nota bene zo dicht in de buurt van geneeskunde met ‘trial and error’!).

Nutteloos, nodeloos overdoen -met gemiste kans van multipele benutting van capaciteittikt vooral aan bij hoogwaardige technologie. Voorzieningen in en infrastructuur rond functies als OK, IC, PACU, CCU, CSA, Apotheek, Klinisch en Microbiologisch Lab. en Beeldvormende- of andere apparatuur-intensieve Onderzoek en Behandelruimten. Omdat daar gebouw en techniek complex en ook kostbaar is. Maar ook veel uniforme standaard! Juist voor dit soort afdelingen bestaan relatief veel gedetailleerde en voor ieder geldende normeringen. Voorbeelden zijn: WIP-richtlijnen, Richtlijnen, beleidsmatige aanbevelingen van specialisten verenigingen, GMP, Europese (CE) en Nederlandse wet- en regelgeving voor bouw, constructie, installatietechniek, apparatuur, veiligheid, milieu e.d. Al deze conformiteits-criteria maken zowel ontwerp als uitvoering gestandaardiseerd en genormaliseerd. Ofwel: een OK of IC-box heeft overal overeenkomende ‘normaalwaarden’ voor luchtbehandeling en –druk, voor hermetische afwerking, voor elektrische scheiding, isolatie en veiligheid et cetera. Natuurlijk zijn ontwerp en realisatie wel degelijk lokaal, per ziekenhuis en per afdeling, gedifferentieerd en uniek. Met name in maatvoering, dimensionering (gebruik vermogen en capaciteit), kleurstelling, inrichting e.d. Evenwel, een bouwkundige of installatie tekening van de ene IC-box, kan een betrouwbare en snelle start zijn van een andere ICbox elders. Vergeet niet de kracht van snel toegankelijke en flexibele overdraagbaarheid van precedente ziekenhuisontwerpen in de CAD-systemen en computers van de bouwers! Waste = Copy ≠ Paste! Wat zijn –samengevat- nieuwe transito-bouwverkeerslijnen: - bouwvolume vergroting en continuïteit door selectieve bundeling aan opdrachtzijde (gezamenlijke inkoop bouwkunst); - lager investeringsvolume door keten optimalisatie en kennisdeling (minder doublure kosten door zinloos over- en opnieuw doen, 10 tot 18%) - lager investeringsvolume, door keten-/kosten-transparant opdracht geven (elkaars processen begrijpen en wederzijds ontzien, korte feedback goede en slechte ervaringen, 10 tot 15%) - opdrachtverlening met gestandaardiseerde normen voor kosten/opbrengsten (vaste genormeerde opslagen voor winst, risico, algemene [bouwplaats] kosten etc.) - risico spreiding (vergroten vastgoed- en bouwportefeuille t.o.v. banken/financiers).

2


11 maart 2015

HOE ONTSTAAN FACULTATIEVE TRANSITO-BOUWVERKEERSLIJNEN: a) Breidt bestaande inkoopsamenwerking uit naar de bouwen installatie-branche of zet nieuwe samenwerkingslijnen op voor dat doel. Doe dit zoals bij inkoop medische apparatuur al is gedaan: functionele specificaties worden in samenwerkingen van (interne) instrumentele deskundigen gemaakt en gedeeld (noot: Programma van Eisen [PvE], Specificaties, Tekeningen, Berekeningen, Aansluitwaarden, Opdracht- en Contractvormen). Bijvoorbeeld: een al ontworpen, getekende, technisch gespecificeerde OK- of

IC-ruimte kan –met aanpassing aan lokale dimensies- geheel of gedeeltelijk worden overgenomen en ingepast in lokaal opnieuw gedimensioneerd ontwerp (CAD-systeem) en aldus snel functioneel gespecificeerd (geïntegreerd) aanbesteed. b) Leg lange termijn Bouwprogramma’s en Groot Onderhoud programma’s van meerdere (daar aan mee doende) ziekenhuizen met tijd-as naast elkaar; traceer het totaal beeld op mogelijk (gebundeld) volume, in volgorde en periodisering te synchroniseren en ontdek daarmee kansen tot bundelen en over-all geïntegreerde opdrachtverlening (volumevergroting, continuïteit voor aannemers, vermindering individuele risico’s). c)

Breng actuele bouwdocumentatie bijeen over Europese (CE) en Nederlandse wet- en regelgeving, technische standaards, eisen, normen; deel en onderhoudt deze samen. Koppel daaraan bestaand overleg van ziekenhuishygiëne/infectiepreventie, specialisten verenigingen, werkgroepen zoals WIP, Technische/Instrumentele dienst. (Noot: kennis zelf georganiseerd en behoeft minder –bij vraagstelling of gevallen- worden ingekocht).

d) Maak vooraf en stel uw eigen standaards bij prijs-onderhandelingen met ontwerpende en/of bouwende partijen. In de bouw worden allerlei opslagpercentages gehanteerd, meestal verborgen in de totale prijzen van ontwerp of aanneemsom. Het gaat daarbij om opslagpercentages boven op de directe kosten van bouwmensen en materiaal, zoals directiekosten (8-14%), winst (2%), Risico (dat verschilt sterk), Algemene Kosten (6-8%), Algemene Bouwplaats Kosten (13-16%), Fout- en Schadekosten (> 10%) en inkoop marges in bouwen installatie-ketens op loontarieven, onder-aanneming en vooral op ingekochte materialen, componenten en apparatuur waar bij aannemers en vooral installateurs potentieel grote (nog niet gedeelde) inkoop resultaten liggen (5 – 35%). Als men deze kosten niet voor lief neemt in een aanneemsom, maar vooraf open legt voor andere benaderingen van risico’s, winst en omzet, kan dit aan alle kanten veel indek-onkosten besparen. e)

Zet bij bonafide bouwkunstenaars in de markt de vraag uit (noot: met RFI/RFP) om concepten te ontwikkelen voor geïntegreerde ontwerpen realisatie-processen. Gun vooral hen –zoals eerder aangegeven- die daarbij spreiding en hergebruik van reeds ontwikkelde kennis, ervaring en bouwcapaciteit (noot: mensen, materialen, materieel, machines en methodes) inbrengen, organiseren en garanderen (zogeheten geïntegreerde contractvormen, UAV-gc, ook wel ‘ontzorgd bouwen’ genoemd, zie annex). Laat alles tussen ziekenhuizen stelselmatig overdraagbaar maken; vanaf eerste onderzoek en ontwerp t/m werktekeningen, zodat doorlooptijd en kosten bij vervolg en meervoudige opdrachtverlening traceerbaar worden gereduceerd.

f)

Specificeer voor geïntegreerde opdrachtverlening (dus ontwerp en uitvoering in één hand) vooral zorg-technisch en zorg-procesmatig (en zeker niet alleen maar technisch)! Laat de ontwerpende/bouwende partijen zich aantoonbaar bekwamen in een inhoudelijke communicatie met de zorgprofessionals; dat bespaart veel slagen en misverstanden later in het bouwproces met kostbare fouten en misvattingen. Vraag -bij wijze van tegenprestatie voor hun omzetvolume & continuïteit- bouwkunst te investeren in, of door inkoop te financieren van deze communicatie en validatie met zorgprofessionals. Juist bij geïntegreerd aannemen van werk behoort aan die kant ook werkelijk zelf opgebouwde of door hen zelf ingekochte kennis van zorgambachtelijke werkprocessen en werkplekken. (noot: manco in deze 1:1 afstemming met zorgprofessionals is het leeuwendeel van de > 10% foutmarge in bouwprojecten in ziekenhuizen).

3


11 maart 2015

g)

Laat bij het bestaan of ontstaan van regionale maatschappen, samenwerkingen en taakverdelingen de bouwkunst daarbij ook weer mét de betrokken zorgprofessionals herkenbare standaards ontwikkelen die gelden voor bouw, (medische) installaties, apparatuur, inrichting en logistieke systemen en routering. Dat laten doorzetten tot en met standaardisatie van routering, inrichting, aansluitpunten, kleurstellingen, bedienpunten, handleidingen en begeleiding. (Noot: bij het werken in verschillende ziekenhuizen blijft zo de herkenbaarheid en snelle hanteerbaarheid van de inrichting bewaard.)

h)

Laat opzet en modellen maken voor mobiele bouwteaming. Een rondreizende vaste groep op elkaar ingespeelde bouwkunstenaars uit deelnemende ziekenhuizen en/of ingehuurde krachten, project-mensen van aannemers en onderaannemers e.d. Een deels gedeelde kant-en-klare projectorganisatie met ook lokale varianten en aanvullingen. (noot: met name in Directiekosten, Algemene Kosten, Algemene Bouwplaats Kosten en daarmee zijn dan herhalings- en opstartkosten aanmerkelijk gereduceerd).

i)

Probeer - bestuurlijk strategisch/tactisch, dan operationeel/financieel- de potentiële bouw-orderportefeuille van facultatief deelnemende ziekenhuizen eerst theoretisch te bundelen en te projecteren over termijnen van (langlopende) leningen. Laat –samen met de anderen in de driehoek- onderzoeken welk vastgoed en vooral welke soorten vastgoed met mogelijke (later andere) bestemmingen daarvan in synergie kunnen worden gerealiseerd. Merk op dat het College Bouwzaken met de ‘schillenmethode’ al in 2007 op zoek was naar bouwen van meer multifunctioneel Vastgoed, met uitzondering van bouwdelen als de hightech Hot-Floor. Vooral centrale entrees, hallen, pleinen, winkelstraten, verkeersruimten, gangen, groot opslag, magazijn ruimten, parkeerterrein, fietsen stalling, maar ook poliklinieken, spreek- en werkkamers, kantoren, werkplaatsen en zelfs (lichte) verpleegafdelingen, zijn (met in ontwerp en nieuw-/verbouw op te anticiperen modificaties) wel degelijk breder inzetbaar in de portfolio van mogelijke functionele bestemmingen en marktwaarden.

j)

Nodig banken uit om de zo samengestelde portfolio te onderzoeken op (voldoende) risicospreiding in volumes, locaties en soorten onderpanden ziekenhuizen en wellicht andere utiliteit. Hierbij aannemers ook proactief laten meedenken vanuit hun portfolio van (achterliggende) projecten, zoals voor aanliggende gebouwen en te herbestemmen omliggend vastgoed, bijvoorbeeld een combinatie van winkelcentrum en HAP en een polikliekgebouw et cetera. Stimuleer banken naast hun verstandelijke terughoudendheid ook te zoeken naar andere banken en investeringsmaatschappijen om –met recente monetaire Europese maatregelen ter verbetering van het investeringsklimaat- dan toch samen het voortouw te nemen. Ziekenhuizen hebben weinig achtergrond voor projectontwikkeling in een wat breder verband. Toch lijkt de tijd voorbij dat zo maar ergens een ziekenhuis standalone kan worden neergezet of gerestaureerd tot monofunctioneel modern gebouw. Ofwel: a] zet je een groot, ook esthetisch kostbaar ontwerp met grote hoge glazen pleinen en verkeersruimten in een verre uithoek tussen wegen en spoorlijnen in een voorheen waterige grauwe polder (concreet voorbeeld), of b] bedenk je een openbaar, publiek toegankelijke geleidelijke, bijna gezellige, overgang tussen wonen, winkelen, parkeren, horeca, HAP, prik-poli, polikliniekbezoek, dag onderzoek en behandeling, patiëntbezoek, patiënten informatiecentrum en HAP? De laatste varianten passen meer bij wat in de literatuur wordt voorzien als zorg met ook “zelfmanagement” door de patiënt (noot: Spreeuwenberg, 2012, Een vitale toekomst, Reeds). Hiermee zal niet alleen de waarde van het vastgoed gunstiger kunnen uitvallen. Ook de bezettingsgraad van voorzieningen en opbrengsten en rendement komen dan minder maatschappelijk geïsoleerd in beeld. Om niet te vergeten ook de meerwaarde van zulke investeringen voor het gebruik door personeel, patiënten en publiek.

Frank Koning, Zuid-Scharwoude, 11 maart 2015

4


11 maart 2015

ANNEX: ziekenhuizen en (ver)nieuwbouw. Het bouwen en verbouwen van ziekenhuizen wordt gezien als branchevreemde en riskante activiteit. Met operationele risico’s voor veiligheid en hygiëne van patiënten en personeel. Met financiële risico’s en dus soms ‘duurzame’ financieringsproblemen. Ooit was bouwen gemakkelijker. Algemeen genormeerd (College Bouwzaken, Cbz) en collectief gefinancierd (‘a fonds perdu’ en later dekking kapitaalslasten). Nu is men volledig teruggeworpen op Eigen Risico en dito financiële draagkracht. Zowel bestuurders, als aannemers, als financiers hebben aldus toenemende neigingen tot formaliseren en alom dichttimmeren van die risico’s. Naar verluidt hebben banken recent besloten om ziekenhuizen geen leningen meer te verschaffen boven een bepaald plafond, zonder risico spreidende constructies met andere banken of investeerders. Het wordt zo almaar complexer en moeilijker, voor iedereen! Alleen verliezers, geen winnaars. Bouw wordt gezien als techniek waar ziekenhuisprofessionals geen verstand van hebben. Daarom ontstaat de verdenking van hoge en (financieel) disproportionele eisen (PvE). Bouwkunsten zijn ongrijpbaar en een altijd te duur proces van management, directie of Raad van Bestuur. Zorgprofessionals wenden zich dan liever even af van de (mede)verantwoordelijkheid (wij en zij en vice versa). Bouwen wordt dan uitbesteed. Aan mensen die er verstand van hebben. Die meer gewend zijn de risico’s te beteugelen. Dat zijn: adviseurs voor planvorming en programmering (adviesbureaus), voor ontwerp, vormgeving en constructie (architecten en constructeurs) en voor installatietechniek (ingenieursbureaus voor elektrotechniek en werktuigbouwkunde). Voor uitvoering zijn dat aannemers en installateurs. Uitbesteding voor medische installaties (plenum, pendels, lampen, etc.), apparatuur en inrichting, loopt meestal niet langs deze uitvoerende partijen. Deze gaat afzonderlijk direct naar de leveranciers, met aparte prijsvorming, contractering en uitvoering. Ziekenhuizen zien zich niet goed ingewijd in kostendrivers van adviseurs en van diep- en achterliggende mechanismen van verlies en winst in calculaties en begrotingen van aannemers en installateurs. Concentratie dus op een direct toegankelijke insteek. Het naar het beschikbaar budget- dicht laten rekenen tot één bouwsom. Daarna, tijdens de uitvoering, afweren van meerwerk en nacalculaties. Ziekenhuizen kiezen dan voor bouwen met (hoofd of neven) aannemerschap en vaste aanneemsom. Aan de aannemers zijde gaat de aandacht zo naar: de kans op verrassingen, wijzigingen en vertragingen en dus het verrekend krijgen van vooral meer- en minderwerk en dekken van (stilstand, wacht) kosten. Er is een trend dat bestuurders kritischer worden over zware ontwerpen voorbereidingstrajecten en bijkomende of nasleep kosten. Zij hebben casuïstiek ervaringen met faal-, gevolg- en nasleep-kosten. Met onvoldoende verhaalsmogelijkheden door zelf-beschermende regelingen en contractclausules in de advies- en bouwbranche (DNR 2011/2013, NAI Arbitrage). Dan ontstaat een behoefte aan verdergaande zekerstellingen en aan verhoeden dat meerdere adviserende en/of uitvoerende partijen in verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid uiteen of weg lopen en dat er een lange en dure nasleep ontstaat. Dus: alles vastleggen en afdichten, bij voorkeur met maar één partij. In de kantorenbouw heette dit ‘Turnkey’ bouwen. In de zorg zou je dit ‘Ontzorgd’ bouwen kunnen noemen. In zulke ‘kant-en-klaar’ bouwprojecten worden begeleiding, ontwerp en uitvoering bij voorkeur geheel bij één partij gelegd. Vanaf 2010 gingen enkele grote aannemende partijen zich -door overnames en groepsvorming- voorzien van ‘all-in-one’ aanbiedingen in de acquisitie van projecten. Dat zijn aannemers, installateurs en alles tegelijk! Deze aannemers bieden daarbij zelfs ook financiering aan. Uit eigen vermogen (mind you!) of in samenwerking met investeerders of banken. Dit doen zij meestal in samenloop met langlopende contracten bijvoorbeeld voor onderhoud (Design Built Maintain Finance). Deze langlopende contracten worden door sommige bestuurders van ziekenhuizen met argwaan bekeken. Men voorziet langdurige eenzijdige afhankelijkheid.

5


11 maart 2015

Zulke constructies zullen niet altijd bijdragen aan scherpe concurrentieverhoudingen in de markt van ziekenhuis bouwende aannemers. Deze is toch al door specialisatie in aantal beperkt. Elders zijn juist open vormen van bouwpartnerschap ontstaan. Bouwteam vorming en volledige transparantie van kosten en opbrengsten in begrotingen en nacalculaties. In de zorg kan de ‘ontzorging’ van de bouw een al bestaande wederzijdse beslotenheid bekrachtigen die – overigens aan alle kanten - grote en onvoorzienbare risico’s kunnen bevatten. Deze risico’s beginnen bij onvoldoende kennis van elkaars belangen en processen. En bij uitstek van de ambachtelijke processen, zowel die van geneeskunde en verpleegkunde, als van de bouwkunst. Zowel bij bouwen met adviseurs, als bij de reeds bekende ‘all-in-one’ of ‘ontzorgd’ bouwen projecten, blijft een gat zitten tussen de mensen die van bouwen, installeren en financieren verstand hebben en de ziekenhuisprofessionals voor wie wordt gebouwd. Ondanks “gebruikers gesprekken”, modellering in 3D-computer beeldvorming en prototyping. Ziekenhuizen, zelfs die met een eigen staf voor bouworganisatie, lukt het niet (voldoende) om professionals (communicatief) eenduidig te verbinden en te committeren aan de (ver)bouwprojecten. Niet aan de financiële handelingsruimte en niet aan de uiteindelijke keuzen en daarmee resultaten. In zowel academische als in algemene ziekenhuizen speelt dit probleem hier en daar hoog op en wordt getracht dit, niet openlijk met elkaar, maar conflict mijdend, afzonderlijk en met blijvend “wij” en “zij” op te lossen. Ziekenhuisbestuurders zijn nog zoekende, met veel onzekerheden over hun omzet (gedaald met soms 30%), hun professionele portfolio van medische en verpleegkundige specialismen (door verzekeraars en regio maatschappen geïnitieerde samenwerkingen en productieafspraken) en vooral hun lange termijn exploitatie (“business cases”) en solvabiliteit. Ook worden kleinere ziekenhuizen opgegeten of vallen om en vallen daarna ten prooi aan omliggende omzet of ligplaats zoekers (OZG, Refaja, Ruwaard, Sionsberg, Lange Land…). Veel ziekenhuizen zijn evenwel dringend aan vernieuwing, groot onderhoud en ruimtelijke functieveranderingen toe. Daar blijven dus veel projecten door weifeling in de lucht hangen of in moeizame gesprekken met de banken steken. Indien -bestuurlijk gelijkgestemde- ziekenhuizen in een groep van drie tot vijf door het gehele land heen tot een soort tijdelijke bouwcombinatie zouden komen, zoals aannemers dat ook voor grote werken doen, dan kunnen zij met elkaar bij hun onderhandelingen in de rest van de driehoek –bouwers en banken- meer gewicht in de schaal leggen, waardoor in nu vaak moeizame en langdurige trajecten voor verwerven van financiering en een billijke bouwprijs ook van die zijden meer creativiteit wordt getoond.

6


The Bermuda Triangle van Geneeskunde, Bouwkunst en Banken. Facultatieve lijnen voor transito-bouwverkeer met breder uitgeslagen draagvleugels

Recommend Documents