Teylers Museum Op weg naar Werelderfgoed
Activiteitenplan 2013 – 2016
2.1 Wat zijn de missie, visie en hoofddoelstelling van de instelling? De Ovale Zaal van Teylers Museum opende in 1784 haar deuren voor het publiek als kennisinstituut voor eigentijdse kunst en wetenschap. Gesticht door en voor burgers in een stad zonder universiteit en zonder bemoeienis van Kerk of Staat, was dit een uitzonderlijk initiatief. De instelling voorzag in een leemte: enerzijds kennis verwerven door middel van experimenten en onderzoek en anderzijds kennis verspreiden door middel van demonstraties en lezingen. Teylers Museum vertegenwoordigt hiermee als geen andere instelling op authentieke wijze de grote idealen van de Verlichting. In de loop van de 19de eeuw werden telkens nieuwe vertrekken aan de Ovale Zaal toegevoegd. Tegelijk werden de bestaande en ingerichte ruimten niet veranderd. Hierdoor ervaart elke bezoeker de sensatie van het terugstappen in de tijd. Eind 20ste eeuw volgde een uitbreiding in moderne stijl, waarmee voorzien werd in de behoeften van de bezoeker van nu. Op deze manier groeide een ensemble van publieke ruimten en collecties dat uniek is in de wereld. De missie luidt: Teylers Museum wil conform de idealen uit de Verlichting dienstbaar zijn aan de samenleving door mensen aan te moedigen zélf de wereld te ontdekken en plezier te beleven aan kunst en wetenschap. Daartoe wil het museum het publiek prikkelen een bezoek te brengen aan het best bewaard gebleven openbare kennisinstituut voor kunst en wetenschap uit de 18e eeuw ter wereld. In het monumentale pand zijn de inrichting en de presentatie van voorwerpen gericht op historische beleving en op kennisoverdracht.
Visie en hoofddoelstelling In december 2011 heeft de Ministerraad besloten Teylers Museum voor te dragen bij het Werelderfgoed Comité van Unesco voor plaatsing op de Werelderfgoedlijst. Het Comité zal naar verwachting in de zomer van 2013 een besluit over dit voorstel nemen. De nominatie bouwt voort op de positionering van het museum als bezienswaardigheid (beleidsplan 2009 – 2012) en bekrachtigt de unieke internationale positie van de instelling. Naar verwachting gaat de Werelderfgoednominatie leiden tot meer bezoekers. Tegelijk wil het museum de bezoekers meer achtergrondinformatie gaan bieden over de activiteiten die in het gebouw plaatsvonden met de objecten, die te zien zijn in de historische opstelling. Zij werden gebruikt bij onderzoek en onderwijs. Zo kan het museum verhalen vertellen over ontdekking en verwondering aan een zo breed mogelijk publiek. Dit voornemen is de inhoudelijke kern van het activiteitenplan 2013-2016. Om dit doel te verwezenlijken speelt het Fundatiehuis, het aan het museum grenzende woonhuis van Pieter Teyler, een belangrijke rol. Dit wordt in 2015 na een grondige restauratie voor het eerst opengesteld voor het publiek. In dit huis met zijn authentieke interieurs, zal het publiek het avontuur van eeuwen onderzoek, onderwijs, aanwinsten en de daarmee verbonden mensen in Teylers Museum kunnen beleven.
2
De hoofddoelstelling van Teylers Museum ligt besloten in de missie: mensen prikkelen een bezoek te brengen aan het monumentale gebouw. Het museum wil zowel nieuwe bezoekers trekken, als bezoekers die het museum al kennen verleiden tot herhaalbezoek. Het succesvolle tentoonstellingsprogramma wordt voortgezet. Op deze manier kunnen aan de voorwerpen uit de vaste presentatie in andere contexten betekenislagen worden toegevoegd. Teylers Museum wil tot 2016 een organische groei naar 120.000 bezoekers realiseren. Om dit doel te bereiken wordt intensief samengewerkt met vele partijen, zowel op inhoudelijk en educatief terrein, als wat betreft de marketing en publiciteit.
3
2.2 Waarom is de collectie, het aanbod of de activiteit van uw instelling van nationaal en /of internationaal belang? De positie van de instelling en haar collectie binnen de sector (nationaal en internationaal) Om in aanmerking te komen voor inschrijving op de Werelderfgoedlijst dienen instellingen op het gebied van cultureel erfgoed in elk geval te voldoen aan minimaal twee van de zes geformuleerde criteria. Teylers Museum voldoet aan drie van de criteria: Criterion iii: bear a unique or at least exceptional testimony to a cultural tradition or to a civilisation which is living or which has disappeared. Criterion iv: be an outstanding example of a type of building, architectural or technological ensemble or landscape which illustrates (a) significant stage(s) in human history Criterion vi: be directly or tangibly associated with events or living traditions, with ideas, or with beliefs, with artistic and literary works of Outstanding Universal Value.
Naast deze criteria dient de voorgestelde instelling bouwkundig een afgerond geheel te vormen en dient het monument in authentieke staat bewaard gebleven te zijn. In het Nominatiedossier van januari 2012 is dit voorstel gedetailleerd onderbouwd. In nationaal opzicht onderscheidt Teylers Museum zich door haar brede programmering van bijzondere tentoonstellingen. Afwisselend worden (natuur)wetenschappelijke, cultuurhistorische en kunsthistorische onderwerpen gepresenteerd, geheel in lijn met de ideeën van de Verlichting. Met deze programmering bedient het museum een breed en divers publiek.
Collectieprofiel, collectiewaardering, kerncollectie en collectiebeleid De historische samenhang tussen gebouw, collecties, bibliotheek en archief is kenmerkend voor Teylers Museum. Daarom zijn in het collectieplan uit 2010 naast het gebouw alle objecten, boeken en archiefstukken tot 1837 (het sterfjaar van de eerste directeur van het museum) tot kerncollectie benoemd. De totale collectie telt zo’n 254.000 objecten en bestaat uit: • Kunstverzamelingen: tekeningen (ruim 10.000), prenten (circa 27.000) en schilderijen (320). De verzameling oude tekeningen van Italiaanse en Nederlandse scholen is van internationale betekenis en bevat onder meer: tekeningen van Michelangelo (25), Rafaël (9), Goltzius (120), Claude Lorrain (85) en nagenoeg het complete grafische werk van Rembrandt. • Wetenschappelijke bibliotheek: ca. 25.000 boekbanden en 100.000 tijdschriftbanden, waaronder het enige Nederlandse exemplaar van Audubons The Birds of America, kostbare werken op het terrein van natuurlijke historie, reis- en expeditieverslagen en atlassen van Blaeu en Ottens. • Fysisch Kabinet: een collectie van circa 1.500 onderzoeks- en demonstratieinstrumenten, bijeengebracht in de periode 1784-1910. • Paleontologisch-Mineralogisch Kabinet: 25.000 soorten fossielen en 10.000 soorten gesteenten en mineralen uit de hele wereld (in totaal circa 75.000 objecten), waaronder een aantal holotypen (exemplaren waaraan de eerste wetenschappelijke beschrijving is gewijd), een Mosasaurus en zeldzame kristalmodellen.
4
•
Numismatisch Kabinet: ruim 15.000 munten en penningen. Aan de collectie ligt de oudst bewaard gebleven particuliere penningverzameling in Nederland ten grondslag, de privécollectie van Pieter Teyler.
Collectiebeleid Het collectiebeleid is uitvoerig beschreven in het Collectieplan uit 2010. Aanwinsten worden verworven volgens de uitgangspunten in het collectieplan. De schilderijenzalen kunnen sinds 2007 met een jaarlijkse bijdrage van de BankGiroLoterij een kwaliteitsverbetering ondergaan. Het Numismatisch Kabinet kan sinds 2012 eigentijdse penningkunst verzamelen dankzij een schenking. Een deel van de bibliotheekcollectie, voornamelijk tijdschriften van na 1950, wordt elders ondergebracht in verband met de restauratie van het Fundatiehuis (waar de tijdschriften nu nog zijn opgeslagen). Hiervoor wordt een apart plan opgesteld. Voor het publiek wordt de toegankelijkheid van de verzamelingen steeds verder verbeterd door de uitbreiding van de websites van het museum. De nieuwe audioguides voor de vaste presentatie in het Nederlands en Engels dragen verder bij aan de informatievoorziening. Behoud en beheer, registratie en digitalisering van de collectie komen verder ter sprake in paragraaf 2.3.
Het (inter)nationale netwerk van de instelling Veel medewerkers van Teylers Museum hebben een (inter)nationaal netwerk, afhankelijk van hun specialisatie, zoals tekenkunst, papierrestauratie, mineralen, penningkunst, enzovoort. In het onderzoekstraject ten behoeve van het Werelderfgoed zijn de laatste jaren contacten gelegd met verwante (Wereld)erfgoedinstellingen, zoals Kew Gardens, Weimar en Monticello. Voor de tentoonstellingsprojecten wordt zeer regelmatig samengewerkt met andere musea, onderzoeksinstituten en universiteiten in binnen- en buitenland. Teylers Museum werkt al een aantal jaren succesvol samen met grote internationale musea, zoals de Albertina (2012), het Louvre (2011) en het British Museum (2005). De afgelopen jaren waren er projecten met onder meer het Singer Museum Laren, de Rijksdienst voor Kunsthistorische Documentatie, het Museum Guislain (Gent) en de Universiteit van Amsterdam. Een aantal tentoonstellingen is verkocht aan andere musea, onder meer de tentoonstelling ‘Mythen van het atelier’ aan Museum het Valkhof en aan de Villa Vauban in Luxemburg. Voor de komende periode is onder meer samenwerking met de Staatliche Kunstsammlungen (Dresden), het Tretjakov Museum (Moskou), de Wellcome Foundation (Londen) en de Jardin des Plantes (Parijs) in bespreking.
5
2.3 Welke activiteiten zal de instelling in de periode 2013 - 2016 uitvoeren? De activiteiten die de instelling in 2013 - 2016 gaat uitvoeren en de wijze waarop die zich verhouden tot de activiteiten die de instelling in 2009 - 2012 uitvoert Met het beleidsplan Teylers Museum: bezienswaardigheid én museum heeft het museum in 2009 - 2012 een koerswijziging ingezet waarbij de verwevenheid van de verzamelingen met het gebouw en zijn geschiedenis centraal stond. De viering van het 225-jarig bestaan (2009) en de restauratie van de Ovale Zaal (2011) waren concrete markeringspunten van deze visie op het unieke ensemble. Ook de Werelderfgoedaanvraag komt voort uit het onderzoek dat verband houdt met deze activiteiten. Gebouw Conform het convenant met Teylers Stichting is het museum verantwoordelijk voor de instandhouding van het gebouw. Het gebouw vormt een integraal deel van de collectie. De financiering van de noodzakelijke restauraties en het groot onderhoud geschiedt vanuit het exploitatiebudget. Tot 2009 was er sprake van een steeds verdere achteruitgang. De meest dringende reparaties werden uitgevoerd op ad hoc basis. Fundraising voor specifieke projecten was succesvol, maar nooit voldoende. Meer doen was niet mogelijk zonder de museale functie, waarvoor de subsidie primair bedoeld was, in gevaar te brengen. Vanaf 2009 werd de exploitatiesubsidie opgehoogd met 500.000 euro per jaar op voorwaarde dat Teylers Stichting ook 150.000 euro zou bijdragen. Vanaf 2009 werd het kwetsbare monument voor het eerst professioneel en systematisch beheerd met voldoende middelen om planningen te maken voor de korte en langere termijn. Zo werd tussen 2009 en 2011 de Ovale Zaal in zijn volle glorie teruggebracht. Met de nu aangekondigde bezuinigingen lijkt het museum terug te keren naar de bijzonder problematische situatie van vóór 2009 en dreigt opnieuw achteruitgang van het monument. Vaste collectie De vaste presentatie is onderdeel van de beleving van het bezoek aan Teylers Museum. De opstelling van de objecten in de 18de- en 19de- eeuwse museumzalen, die grotendeels teruggaat op ordenings- of opbergmethoden uit die tijd, blijft onveranderd. Waar dit passend is, wordt de opstelling teruggebracht tot een vroegere situatie, zoals onlangs gebeurde in de mineralenvitrines in de Ovale Zaal. Daar kan men nu weer aan de hand van een gidsje uit 1890 de collectie bekijken. Bij de restauratie van deze ruimte is de verlichting in de zaal grotendeels vervangen door licht dat van buiten komt. In de komende planperiode zijn aanpassingen in de Eerste Schilderijenzaal voorzien, waardoor deze ruimte wordt teruggebracht in 19de-eeuwse staat. In de publieksbegeleiding zal een meer verhalende benadering worden uitgewerkt vanuit nieuwe inzichten over samenhang tussen het gebouw en de collectie, zoals in de audioguide en in het digitale domein. Alle wetenschappelijke instrumenten in de zalen zijn de afgelopen jaren bijvoorbeeld opnieuw beschreven vanuit de functie, in plaats van vanuit de werking. Tijdelijke presentaties De directe aanleiding voor een bezoek aan Teylers Museum is vaak één van de drie grote tentoonstellingen die het museum per jaar organiseert rondom een kunsthistorisch, cultuurhistorisch of natuurwetenschappelijk onderwerp. Met deze typische Teylermix worden in de loop van het jaar verschillende doelgroepen bediend.
6
In de komende periode zal het museum deze succesvolle opzet voortzetten. Bij de keuze van de onderwerpen blijft de eigen collectie het uitgangspun en wordt zoveel mogelijk geprobeerd een verband met de actualiteit te zoeken. Waar mogelijk worden tentoonstellingen in samenwerking met andere musea georganiseerd. In het Prentenkabinet, het Boekenkabinet, de Penningvitrines en soms elders in het gebouw worden kleinere presentaties georganiseerd, die bijdragen aan de levendigheid van het museum. De grote betekenis van het woonhuis van Pieter Teyler voor het vertellen van het verhaal over de geschiedenis van het museum is verhelderd door het verrichte onderzoek van de afgelopen jaren. In dit huis werden de plannen gesmeed voor het stichten van het museum en woonden de beheerders. Nog steeds wordt het gebruikt voor vergaderingen en bijeenkomsten met eeuwenoude tradities. Het was nooit toegankelijk voor het publiek. Het is de bedoeling om dit huis in 2015 na een grondige restauratie open te stellen. In het Fundatiehuis wil het museum de verhalen vertellen over de gebruikers en bezoekers van het huis en de achterliggende zalen. Zo wordt de rijke erfenis van de Verlichting tastbaar gemaakt voor een zo breed mogelijk publiek. Historische stijlkamers en educatieve ruimten bieden een gelaagde context aan verschillende doelgroepen. De dialoog tussen de historische idealen en de huidige tijd krijgt vorm in een artist /scientist in residenceprogramma. In de kasteleinswoning (rechts van de voordeur) kan men vergaderen, dineren en debatteren. De restauratie van dit pand is dringend noodzakelijk. Voor dit kostbare project is circa 5,5 miljoen euro nodig. Een deel van dit bedrag is reeds toegezegd, zodat in elk geval met de restauratie van de fundering begonnen kan worden. Voor het nog ontbrekende deel wordt hard gewerkt aan externe fondsenwerving. Teylers Museum draagt bovendien zelf ook bij uit de exploitatie van het museum. Jaarlijks wordt een bedrag apart gezet. Kortingen op de huidige subsidie zullen gevolgen hebben voor de restauratie van het Fundatiehuis. Functie Palazzo Pubblico Het karakteristieke gebouw wordt, waar passend, op vele manieren gebruikt voor bijeenkomsten. In de historische zalen vinden educatieve activiteiten, lezingen, vergaderingen, kinderpartijtjes en productpresentaties plaats. Het Nederlandse Honkbalteam werd op 11.11.2011 na het behalen van het wereldkampioenschap in de Gehoorzaal toegesproken door de Minister van Sport. In dezelfde zaal vond de uitreiking van de Ako Literatuurprijs 2010 plaats. Er wordt getrouwd, geborreld en gegeten. Door deze activiteiten (grotendeels betaald) te faciliteren, is de betekenis van Teylers voor de stad, de regio en het land groter dan alleen het organiseren van tentoonstellingen. De komende planperiode wordt ingezet op een intensiever gebruik van de verschillende ruimten. Aanpassing Publieksvoorzieningen Sine qua non voor de kansrijke positie van het museum om in de komende jaren veel publiek te trekken, is dat er ruim voldoende en excellente faciliteiten op alle serviceniveaus geboden worden. Het publiek stelt steeds hogere eisen aan een bezoek en meer bezoekers vergen meer van het gebouw en de organisatie. De uitdaging die deze toegenomen verwachting stelt, kan het museum deels ondervangen door een andere verdeling van taken en deels door relatief bescheiden aanpassingen in het gebouw, aan de kassa, de garderobe, de toiletfaciliteiten, de tuinzaal en de winkel en door een goede communicatie (‘drempels horen in een oud gebouw’). Verre toekomst Steeds meer wordt de noodzaak gevoeld om een aparte, vaste tentoonstelling te creëren over de topstukken van het museum. Het verwende publiek verwacht altijd een tekening van Michelangelo, een ets van Rembrandt of een deel van de Birds of America te kunnen zien en daar is op dit moment geen ruimte voor. Mede gezien de verwachtingen ten aanzien van de
7
bezoekersstromen gaat het museum zich oriënteren op de mogelijkheid op langere termijn (2020?) een grote expositieruimte te creëren in het Gebouw Zegelwaarden voor tijdelijke presentaties. De huidige expositiezaal zou hiermee beschikbaar komen voor een vaste opstelling over de topstukken.
De inhoudelijke keuze voor activiteiten en de mate waarin het aanbod onderscheidend is De komende beleidsperiode gaat het museum meer nadruk leggen op de unieke context van de objecten die het beheert: Welk probleem moest met de objecten worden opgelost? Door wie zijn ze aangeschaft? Hoe zijn ze gebruikt? In welke ruimte? Door wie zijn deze ruimten gebouwd? En met welk doel? Hoe ging het verder met de vragen die gesteld werden? Teylers Museum doet recht aan de rijke geschiedenis van de instelling door in de benadering van het publiek en de marketing de nadruk te verschuiven van de objecten en ruimten naar de personen en hun vragen (en vergissingen). Ook in de marketing ligt het accent op historische personen en de zoektocht naar de antwoorden op hun vragen. Het museum heeft met deze benadering een onderscheidend verhaal in handen om het publiek aan te spreken en te prikkelen. Deze benadering heeft consequenties voor de organisatie van het collectiebeheer. Geleidelijk zullen er twee grote groepen collecties overblijven: de kunstcollectie en de (natuur)wetenschappelijke collectie. Net zoals in de begintijd van het museum bewegen de conservatoren zich vanuit hun eigen specialisme met plezier op naburige terreinen bij het maken van tentoonstellingen of het schrijven van publicaties. Op deze manier zou tevens ruimte kunnen komen voor een ‘conservator Verlichting’.
Kwaliteitszorg en veiligheidsbeleid ten aanzien van de collectie De visitatiecommissie heeft in november 2010 vastgesteld dat Teylers Museum de kwaliteitszorgprocessen goed op orde heeft. Ten behoeve van het Werelderfgoed nominatiedossier is voorts een managementplan geschreven, waarin is vastgelegd hoe het gebouw wordt onderhouden en gerestaureerd. Voor onderzoek aan het gebouw wordt intensief samengewerkt met de Rijksdienst Cultureel Erfgoed en gespecialiseerde restauratiedeskundigen uit binnen- en buitenland, waaronder de Stichting Restauratie Atelier Limburg. Het museum oefent zeer regelmatig op calamiteiten, vaak in intensieve samenwerking met de lokale brandweer. In de huidige planperiode zijn het collectiehulpverleningsplan (CHV) en het bedrijfshulpverleningsplan (BHV) samengevoegd om slagvaardiger te kunnen optreden in geval van calamiteiten. De beveiliging van het museum wordt regelmatig aangepast aan de nieuwste inzichten en eisen. Deze inzet zal in de voorliggende beleidsplanperiode worden voortgezet om de beveiliging up to date te houden. Bruiklenen worden alleen uitgeleend aan geregistreerde (Museumregister) en gerenommeerde (buitenlandse) musea. De algemene eisen die het museum stelt aan de bruikleennemer zijn vastgelegd in de standaard Bruikleenvoorwaarden. Teylers Museum beschikt over een modern papierrestauratieatelier. De medewerkers houden zich primair bezig met de actieve en passieve conservering van de collectie tekeningen en prenten. Tegelijkertijd is in de huidige planperiode de ontwikkeling ingezet naar een bredere verantwoordelijkheid van deze medewerkers voor de conservering en
8
restauratie van alle soorten objecten die het museum beheert. Dit gebeurt in samenspraak met de conservatoren en externe restauratoren op de verschillende vakgebieden. De veiligheid van de -in toenemende mate digitale- data wordt geregeld gecontroleerd door een audit van de accountant. Indien nodig worden extra maatregelen getroffen om de continuïteit van de toegankelijkheid van de data te waarborgen. De accountant voert ook een jaarlijkse controle uit op de collectieadministratie. De wijze waarop de instelling website(s) en andere mediatoepassingen inzet (anders dan voor marketing- of publiciteitsdoeleinden) De digitale toegang tot het museum is cruciaal voor het vertellen van verhalen over het gebruik van de voorwerpen en de mensen die ermee verbonden waren. De integratie van de per collectie verschillende digitale beschrijvingen -die op dit moment plaatsvindt- is een eerste stap in dit proces. Gespecialiseerde beschrijving van de collectie zal, voor zover daar financiering voor wordt gevonden, op projectbasis plaatsvinden door specialisten (zie paragraaf 2.6). Aan het einde van de planperiode zijn de collecties te raadplegen via het web, zoals beschreven in het Informatiseringsplan en de concrete uitwerking daarvan in het Plan van Aanpak Digitalisering. Het museum wil in de komende planperiode het gebouwencomplex ook digitaal toegankelijk te maken. In 2009 is hiermee een begin gemaakt op de website Teylers Universum (www.teylersuniversum.nl). Deze is ook in het Engels beschikbaar. De meertaligheid van de (digitale) informatie over collectie en gebouw is in de periode 20132016 een belangrijk aandachtspunt. Met Wikimedia is een samenwerkingsverband opgezet om correcte, relevante en up to date informatie over Teylers en haar collecties online aan te bieden in meerdere talen. Tot mei 2012 vindt de Teylers Challenge plaats, een wedstrijd om zoveel mogelijk nieuwe verhalen te schrijven over objecten, personen en thema’s die te maken hebben met Teylers Museum en deze te linken naar reeds bestaande verhalen. Dit is de eerste keer dat een Nederlands museum op deze wijze samenwerkt met Wikimedia.
De samenwerkingspartners bij de activiteiten Teylers Museum werkt op zeer veel vlakken intensief samen met uiteenlopende instellingen om haar doelstellingen te realiseren. Afhankelijk van het project worden telkens partners gezocht of vinden partners in Teylers Museum een waardevolle instelling om hun eigen plannen te (doen) realiseren. Zie verder paragraaf 2.2, subparagraaf ‘Het (inter)nationale netwerk van de instelling’ en paragraaf 2.6, subparagraaf ‘Samenwerking’.
9
2.4 Wat is de visie van de instelling op (publieks)bereik en wat zijn de doelstellingen op dit gebied De bezoekcijfers van Teylers Museum vertonen een stijgende lijn. De doelstelling van het beleidsplan 2009-2012 om gemiddeld van 80.000 bezoekers per jaar te groeien naar circa 100.000 per jaar is behaald. De komende periode wil het museum groeien van 100.000 naar gemiddeld circa 120.000 bezoekers per jaar. Op basis van de ervaringen met veel bezoekers bij succesvolle tentoonstellingen is bekend dat het gebouw dit aantal kan verwerken. In 2010 werd de website 185.000 keer bezocht door 137.000 bezoekers. Doordat de hoeveelheid digitale informatie over de collecties en het gebouw sterk zal toenemen en grotere delen van de site tweetalig worden, zal dit aantal in 2016 naar verwachting uitkomen op 260.000 bezoeken door 200.000 bezoekers. Uit ervaring van andere instellingen is bekend dat een verbeterde digitale toegankelijkheid leidt tot meer bezoekers.
Publieksgroepen Teylers Museum trekt een breder publiek dan de meeste andere musea: zowel kunstliefhebbers, als geïnteresseerden in natuurwetenschappen, techniek en geschiedenis. Door de inrichting van het museum maken alle bezoekers kennis met de verschillende collectieonderdelen zoals schilderijen of natuurwetenschappelijke instrumenten. Na 2008 zijn communicatie en programmering aangepast en nieuwe presentatiemiddelen en –activiteiten ingezet om meer bezoekers van onder 18 jaar te trekken. Dit heeft geleid tot een toename van 16.000 in 2008 tot ruim 20.000 jeugdige bezoekers in 2011. Door telkens in de zomerperiode een familietentoonstelling te programmeren, zoals bijvoorbeeld Gadgets & Games van toen en nu in 2011, trekt het museum gezinnen met kinderen of grootouders met kleinkinderen. Voor kinderen en hun (groot)ouders is altijd educatief materiaal beschikbaar om het museumbezoek te structureren. In de vakanties en op woensdagmiddagen vinden altijd extra educatieve activiteiten plaats. Deze succesvolle benadering wordt in de voorliggende periode voortgezet. Onder het toegenomen aantal bezoekers bevinden zich veel ouderen met extra vrije tijd. Deze doelgroep wordt bediend met presentaties over kunst of over cultuurhistorische onderwerpen. Deze doelgroep zorgt doorgaans voor meer omzet in de museumwinkel en het café. Het museum werkt bij tijdelijke tentoonstellingen steeds meer gericht samen met intermediairs van groepen zoals tuin- en museumclubs. Toekenning van de Werelderfgoedstatus leidt naar verwachting tot toename van het aantal toeristen. Om de positie op de internationale markt te versterken gaat het museum meer publieksinformatie in meerdere talen aanbieden, naast Engels ook in het Duits en Frans. Voor een aparte profilering bij de buitenlandse toerist zal worden samengewerkt met Amsterdam in het kader van de Metropoolregio. Naar verwachting zal het museum vooral individuele toeristen trekken uit het hogere en/of meer ontwikkelde segment. De toeristische potentie van Haarlem is hoog en vormt een aantrekkelijke aanvulling op het Amsterdamse aanbod.
10
Meten en onderzoeken Teylers Museum doet zelf onderzoek naar het profiel van zijn bezoekers en naar de klanttevredenheid. In 2008 en 2011 is dit aangevuld met een onderzoek van Motivaction. Zo blijken de naamsbekendheid en de bezoekersintentie in de tussenliggende periode te zijn toegenomen. De aanbevelingen uit het eerste onderzoek (2008) zijn nagenoeg allemaal omgezet in activiteiten. Bij elke tentoonstelling worden publieksenquêtes afgenomen. In evaluaties worden alle resultaten samengevoegd en conclusies getrokken voor nieuwe projecten. Opvallend is dat de tentoonstellingen goed worden gewaardeerd, maar dat het museum als geheel (gebouw met vaste collecties) steeds hoger wordt gewaardeerd. Dit gegeven illustreert de potentiële groeimarkt voor een nadrukkelijker profilering van het monumentale gebouwencomplex als bezienswaardigheid van internationaal belang. Teylers gaat hier meer op inspelen door in haar marketing en in de benadering van het publiek de belevingswaarde van het authentieke gebouw meer centraal te stellen.
Klantenbinding De meeste nieuwe bezoekers aan tentoonstellingen (ruim 75%) geven aan dat ze terug willen komen om meer te zien en voeden dus het herhaalbezoek. Door samenwerking met partijen als de BankGiro Loterij en collega-instellingen wordt dit sterk gestimuleerd. Teylers wil via diverse media een hechtere relatie aangaan met steeds meer bezoekers. Daarbij wordt sterk ingezet op de nieuwe mogelijkheden die digitale media bieden. Zo heeft de digitale nieuwsbrief in 2 jaar tijd al 1000 abonnees gekregen. Op het gebied van de social media zijn in de afgelopen periode belangrijke en succesvolle stappen gezet. Zo is er een platform gebouwd voor een eigen community en wordt er intensief gebruikt gemaakt van blogs, Facebook en Twitter om filmpjes, afbeeldingen, nieuwtjes en wetenswaardigheden te delen op de platforms waarop ons publiek zich begeeft. Begin 2012 is de grens van 3.000 volgers op Twitter overschreden.
11
2.5 Wat is de visie van de instelling op educatieve activiteiten voor schoolgaande kinderen en wat zijn de doelstellingen op dit gebied? Positionering en groei Teylers Museum is een plek waar schoolgaande kinderen een onvergetelijke leerervaring kunnen opdoen. Vanuit de unieke combinatie van kunst, wetenschap en erfgoed in een authentieke historische context, biedt het museum educatieve activiteiten aan, die aansluiten op uiteenlopende kerndoelen in het curriculum van het primair en voortgezet onderwijs. Het museum is op het gebied van wetenschap en techniek in Haarlem en omgeving de enige aanbieder van educatieve programma’s. Daarnaast is er een rijk geschakeerd aanbod van activiteiten op het gebied van de kunstvakken. De inhoud van de educatieve programma’s wordt in overleg met het veld bepaald. Teylers Museum wil zich nog sterker verankeren in het onderwijs en gaat geformaliseerde samenwerkingsverbanden aan door het sluiten van convenanten met de schoolbesturen. Daarnaast worden veel educatieve activiteiten georganiseerd voor bezoek van schoolgaande kinderen in individueel verband, onder meer workshops op de woensdagmiddag en in het ‘Lab’ (een oud observatorium in de tuin waar kinderen kunnen experimenteren onder leiding van bovenbouwscholieren met een Natuurprofiel). Ook zijn er speurtochten en een kijkwijzer voor jongeren (Tastbare Verlichting ). Naar verwachting is in 2016 in totaal ongeveer 20% van alle bezoekers jonger dan 18 jaar, dat wil zeggen 25.000 bezoekers. Door gerichte marketing zullen naar verwachting in de komende periode meer individuele kinderen de educatieve programma’s gaan volgen. In 2010 bezochten ruim 5.300 leerlingen Teylers Museum in schoolverband. Voor 2016 is het streefgetal 7.500 leerlingen in schoolverband, een toename van 45%. Om die groei te bereiken kiest Teylers Museum voor: 1. extra inspanningen op het gebied van onderwijsmarketing: een vaste plek in het curriculum is cruciaal voor succes; 2. het actualiseren van bestaande lesprogramma’s en het gericht ontwikkelen van enkele nieuwe programma’s voor specifieke onderwijsniveaus in samenwerking met leerkrachten.
Bestaande en nieuwe activiteiten Om aansluiting met de ontwikkelingen in het onderwijs te behouden, worden de programma’s met de vakmensen uit het onderwijs geëvalueerd en waar nodig aangepast. Voor de onderbouw van het primair onderwijs en de bovenbouw van het VMBO worden nieuwe programma’s ontwikkeld in nauwe samenwerking met leerkrachten. Voor de onderbouw van het primair onderwijs betreft het een programma rond de bijzondere verhalen over de collectie. Voor de bovenbouw van het VMBO wordt met docenten een lesprogramma voor het vak NASK ontwikkeld, waaraan de scholen in de regio zich zullen committeren. Met de in Haarlem gevestigde PABO van de Hogeschool Inholland worden de mogelijkheden tot samenwerking op dit moment onderzocht.
12
De onderwijsmarkt De gewenste groei zal vooral komen door marktontwikkeling in plaats van door productontwikkeling. In de komende periode ligt de nadruk op versterking van de marktpositie in de regio en in het zoeken van samenwerking met onder andere het Frans Halsmuseum. De bijzondere rol die de Gemeente Haarlem speelt bij het toewijzen van schoolbezoek wordt samen met het Frans Halsmuseum opnieuw op de agenda geplaatst. Er wordt vooral geïnvesteerd in het verstevigen van de contacten met scholen zelf, de schoolbesturen en brancheorganisaties. Inzet is de programma’s een vast onderdeel te laten worden van het curriculum van scholen in de regio. Zo is bijvoorbeeld samen met het Sancta Maria Lyceum in Haarlem een geschiedenisprogramma voor de 2e klassen ontwikkeld over de Verlichting, dat jaarlijks wordt gevolgd en dat ook weer gebruikt wordt door andere scholen.
Capaciteit en samenwerking De beoogde groei en de verdere intensivering van de relaties met het onderwijs leiden tot een grotere druk op de faciliteiten en op de organisatie. Omdat het gebouw niet meer ruimte te bieden heeft, wordt de oplossing gezocht in verruiming van de openingstijden voor het onderwijs – mede om geen frictie met de overige bezoekersstromen te creëren. Voor de programma’s worden meer rondleiders en met name studenten natuurkunde ingezet. Door samenwerking met het Frans Halsmuseum op het gebied van educatie kan efficiënter gewerkt gaan worden. Onderzocht wordt of er een gemeenschappelijk boekingssysteem ontwikkeld kan worden en een pool van rondleiders. Op deze manier ontstaat een aantrekkelijke propositie voor scholen, die aan één loket hun bezoeken kunnen regelen.
13
2.6 Indien u op basis van de regeling in aanmerking wilt komen voor een subsidie voor de wetenschappelijke functie, wat zijn de wetenschappelijke activiteiten van de instelling? Wetenschappelijk onderzoek is vanuit de geschiedenis van de instelling onlosmakelijk verbonden met Teylers Museum. Hoewel er nu geen laboratoria meer zijn, is de wetenschappelijke functie ten aanzien van de collecties altijd in stand gebleven. Zonder het uitvoeren van dergelijk onderzoek kan het museum op den duur geen nieuwe verhalen vertellen. De noodzakelijke wetenschappelijke activiteiten worden in de periode 2013-2016 dan ook voortgezet en -waar mogelijk- door samenwerking met andere instellingen uitgebouwd. De wetenschappelijke activiteiten zijn gekoppeld aan de functies van presentatie en registratie & documentatie. Teylers Museum hecht zeer aan het toegankelijk maken van de resultaten van onderzoek voor een zo breed mogelijk publiek. Dit kan in de vorm van tentoonstellingen, maar ook digitaal. De themawebsite over Teylers Universum (www.teylersuniversum.nl), die de eerste vijftig jaar van het museum belicht, is daarvan een voorbeeld.
Focus en doelstellingen Het wetenschappelijk onderzoek binnen het museum kent twee zwaartepunten: 1. Onderzoek naar de collectie ten behoeve van tentoonstellingen en van de digitale presentatie van de collectie. 2. Onderzoek naar het functioneren van de instelling als kennisinstituut om de daarmee samenhangende spannende verhalen over experiment en ontdekking aan het publiek te kunnen presenteren.
Samenwerking Naarmate de digitale toegankelijkheid belangrijker wordt, stelt het publiek hogere eisen aan de kwaliteit van de beschrijvingen. Voor onderzoek aan de collecties gaat daarom in de periode 2013-2016 vaker samenwerking gezocht worden met gespecialiseerde musea. Voor onderzoek ten behoeve van tentoonstellingen wordt vaak samengewerkt met universitaire onderzoeksinstituten en andere (inter)nationale musea. Zie paragraaf 2.2, subparagraaf ‘Het (inter)nationale netwerk van de instelling’. Vanzelfsprekend wordt op wetenschappelijk gebied samengewerkt met Teylers Stichting, die de Teyler Leerstoel in de geschiedenis van de natuurwetenschappen in Leiden heeft ingesteld. De huidige hoogleraar richt zijn onderzoek op de geschiedenis van de Nederlandse natuurwetenschappen tussen 1815 en 1940 in het algemeen en op Teylers Museum in het bijzonder. Ook financiert de Stichting voor de periode 2009-2012 een promotieplaats over het functioneren van Teylers Museum als publieksinstelling in de 19de eeuw. Continuering van deze promotieplaats zal meer informatie genereren over de geschiedenis van het instituut. Bij de voorbereiding van het nominatiedossier voor het Werelderfgoed is gebleken dat er nog heel veel niet bekend is over de lange geschiedenis van meer dan 225 jaar – terwijl de archieven onder handbereik liggen.
14
De conservator van het Paleontologisch-Mineralogisch kabinet werkt aan een onderzoek over de herkomst van de collectie en de theorievorming over mineralogie in de achttiende eeuw.
De wetenschappelijke activiteiten Teylers Stichting organiseert jaarlijks een serie ‘Winterlezingen’. Deze lezingen worden gegeven door wetenschappers die lid zijn van een van beide Teyler Genootschappen: het Eerste of Godgeleerd Genootschap en het Tweede Genootschap. Teylers Stichting heeft het voornemen een tweede Teyler Leerstoel te stichten, die -aansluitend op het aandachtsgebied van het Godgeleerd Genootschap- als leeropdracht de studie naar Verlichting en religie -beide in de breedste zin van het woord- mee zal krijgen. Om de lijn vanuit de Verlichting door te trekken naar het heden (Wat is de wetenschappelijke stand van zaken nu?) wordt nauwer samengewerkt met de Teyler Genootschappen. De leden zijn toonaangevende geleerden in hun vakgebied en staan middenin de hedendaagse wetenschapspraktijk. Vanaf 2012 vindt op deze manier bijvoorbeeld de wetenschappelijke beschrijving van de Nederlandse tekeningen uit de 16de eeuw plaats. Verdere plannen voor een nauwere samenwerking worden in de beleidsperiode 2013-2016 uitgewerkt. Het scientist in residence programma in het Fundatiehuis gaat naar verwachting een belangrijke rol spelen in het vormgeven van de dialoog tussen de historische (wetenschappelijke) idealen van de Verlichting en de huidige tijd. In de komende beleidsplanperiode gaat het museum op zoek naar partners, die een rol kunnen spelen bij de financiering en programmering, zoals de Mellon Foundation in de Verenigde Staten. De internationale betekenis van Teylers Museum wordt door een dergelijke samenwerking onderstreept.
15
2.7 Welk verdienmodel wordt door de instelling gehanteerd en wat zijn de doelstellingen op het gebied van ondernemerschap? Teylers Museum beheert het monumentale gebouwencomplex en daarmee is de financieringsbehoefte van het museum voor de zo noodzakelijke restauraties en het groot onderhoud onverminderd groot. Voor 2009 was evident dat het punt was bereikt waarop de achteruitgang van het monumentale complex onomkeerbaar begon te worden. De kern van de subsidieaanvraag voor 2009-2012 was dat Teylers Museum met voldoende budget de kwaliteit van het monument zou kunnen verbeteren, waardoor het aantal bezoekers toe zou nemen. Het Ministerie besloot vanaf 2009 tot een structurele ophoging van de exploitatiesubsidie met 500.000 euro op voorwaarde dat de eigenaar, Teylers Stichting, zou bijdragen met 150.000 euro per jaar. Samen met de bedragen die het museum uit de markt haalde voor speciale projecten en de BRIM-subsidie van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed, werd het vanaf 2009 voor het eerst sinds tientallen jaren mogelijk de onderhouds- en restauratieprojecten op een professionele manier uit te voeren. In 2011 werd de restauratie van de Ovale Zaal binnen tijd en budget voltooid en kon deze unieke zaal voor het eerst sinds meer dan honderd jaar weer in volle glorie aan het publiek worden gepresenteerd. De doelstelling van het beleidsplan 2009-2012 om meer bezoek te genereren wanneer het pand in betere staat gebracht wordt, is ruimschoots gehaald. Met de voorgenomen bezuinigingen loopt het budget voor verdere restauraties terug naar het lage niveau van voor 2009. Dat knelt temeer omdat het museum straks als bezienswaardigheid van internationale betekenis aan hogere kwaliteitsnormen moet en wil voldoen. Volgens het Ministerie lag het percentage eigen inkomsten over 2010 op 53,2 %. Het museum gaat zich maximaal inspannen om de verhouding tussen het subsidiebedrag en andere bronnen van financiering verder te verhogen. Groei van de eigen inkomsten wordt bepaald door toename van de bezoekersaantallen en meer inkomsten door schenkingen. Kostenbewustzijn is een permanent onderdeel van de bedrijfscultuur. De grote restauratieprojecten met hoge budgetten, die de laatste jaren plaatsvinden, worden gegund aan de laagste inschrijver en de budgetten worden nauwlettend bewaakt. Het museum gaat geen verplichtingen aan als dekking onzeker is.
Visie ondernemerschap / private fondsenwerving Het fondsenwervingsbeleid richt zich op friendraising en fundraising. Teylers Museum zelf heeft sinds 35 jaar een Vriendenstichting. Sinds 20 jaar bestaat daarnaast Teylers Museum Fonds, dat onder Teylers Stichting valt en een Endowment Fund is. Uit de revenuen van dit fonds kunnen speciale activiteiten gefinancierd worden. Het bestuur van Teylers Museum Fonds organiseert elke twee jaar een Gala met als doel het inzamelen van geld voor restauratieprojecten en het aangaan van nieuwe relaties. Deze succesvolle activiteit wordt in 2014 en 2016 voortgezet. Het friendraising model wordt uitgebreid met meerdere categorieën schenkers. Dat ‘vrienden’ een goede basis vormen voor verdere fondsenwerving bleek uit de eerste, zeer succesvolle, crowdfunding actie in 2011-2012 voor de restauratie van de maquette van de Mont Blanc.
16
Crowdfunding wordt in 2013-2016 vaker toegepast bij het werven van fondsen voor (restauratie)projecten. Schenkingen van voorwerpen worden aanvaard wanneer ze passen binnen de doelstelling van het collectieplan of wanneer de eigenaar instemt met verkoop. Het benaderen van particulieren en fondsen heeft met ingang van 2011 een impuls gekregen door het aanstellen van een medewerker fondsenwerving. Het benadrukken van het particuliere karakter van de instelling kan helpen bij de fondsenwerving onder particulieren. Voor het werven van sponsors onder bedrijven zal de toekenning van de Werelderfgoedstatus van groot belang zijn.
Marktaandeel en concurrentiepositie Teylers Museum heeft een unieke uitgangspositie als bezienswaardigheid en is van plan deze kans zoveel mogelijk te benutten. De heropening van de grote Amsterdamse musea in 2012/2013 zal bijdragen aan het aantrekken van grotere groepen buitenlandse toeristen naar de metropoolregio Amsterdam. Spreiding van deze stroom cultuurtoeristen binnen de metropoolregio is noodzakelijk om de toename op te vangen. Teylers Museum -op 15 kilometer van Schiphol- is als bezienswaardigheid van wereldbelang uitstekend toegerust een deel hiervan op te vangen. De eerste stappen tot samenwerking met de Amsterdamse citymarketing organisatie zijn reeds gezet. Met Haarlem citymarketing wordt intensief samengewerkt.
Inkomsten en verdienmodellen Het museum krijgt niet alleen inkomsten uit traditionele bronnen als entree en winkel, maar ook via verhuur van zalen, stijlkamers en onroerend goed. De inkomsten worden verhoogd in de planperiode om een deel van de aangekondigde bezuinigingen te kunnen opvangen. Teylers Museum beschikt over stijlvolle ruimten, die te huur zijn voor vele gelegenheden. Het museum positioneert zich bewust in het topsegment vanwege de kwetsbaarheid van de interieurs. De verhuur wordt de komende jaren actiever ter hand genomen om de opbrengsten te vergroten. De directe inkomsten bestaan uit entreegelden en vergoedingen van de Stichting Museumjaarkaart. Naar verwachting zullen de entreeprijzen met enkele euro’s stijgen in de planperiode om extra inkomsten te verwerven. Voor kostbare tentoonstellingen wordt een toeslag geheven. Online ticketing, te organiseren in samenwerking met andere organisaties, zorgt naar verwachting voor extra inkomsten. Vanaf 2015 kan ook het Fundatiehuis -tegen extra betaling- bezocht worden. Andere directe inkomsten worden verworven via de verpachting van de horecavoorziening. De caféruimte wordt na 16 jaar aangepast aan de hedendaagse eisen. In de museumwinkel, met eigen ingang aan het Spaarne, is een aanvullende horecafunctie gepland. De museumwinkel wordt opnieuw ingericht en het assortiment wordt aangepast met als doel meer inkomsten te genereren. De verkoop van foto’s en rechten wordt voortgezet. Gebruikers, zowel uitgevers als particulieren, kunnen via de collectiedatabase op internet op een snelle manier aan gewenst beeldmateriaal van hoge kwaliteit komen. Fundraising, gericht op de vrijgevigheid van particulieren, is een investering voor de toekomst. Het publiek moet goed op de hoogte zijn van het feit dat Teylers Museum een goede bestemming is voor opname in het testament. Hetzelfde geldt voor periodieke schenkingen bij leven door middel van een notariële akte. Communicatie over de
17
verschillende mogelijkheden tot schenken -in gedrukte vorm en via de website- wordt met voortvarendheid voortgezet. Het zorgvuldig onderhouden van persoonlijke contacten is daarnaast van groot belang. Op deze manier ontstaat een bijzondere band, waar beide partijen baat bij hebben. De mogelijkheid een tentoonstelling te verkopen in het Verre Oosten of de Verenigde Staten is de afgelopen planperiode onderzocht: verschillende musea hebben hiervoor interesse. Enkele veelbelovende concepten worden uitgewerkt in de komende planperiode en uitgezet bij geïnteresseerde instellingen in andere delen van de wereld. Mits juist gespeeld, kunnen op deze manier naar verwachting aanzienlijke inkomsten worden gegenereerd.
18
2.8 Hoe brengt de instelling haar activiteiten onder de aandacht van het publiek? Met andere woorden, wat is de marketingmix van de instelling? Op het gebied van de professionalisering van marketing- en communicatie-inspanningen heeft Teylers de afgelopen jaren al belangrijke stappen gezet. Een doelgroepgericht marketingbeleid zal in de komende beleidsplanperiode een belangrijke rol spelen in de keuzes voor programmering en presentatie. Dit zal worden uitgewerkt in een strategisch marketingplan (gereed voorjaar 2012), met als belangrijkste doel het bezoekersaantal van 100.000 naar 120.000 te brengen.
Positionering: ‘must see’ Aansluitend op de nominatie voor de Werelderfgoedlijst en de openstelling van het Fundatiehuis wordt Teylers in 2013-2016 gepositioneerd als een ‘must see’, voor zowel de nationale als de internationale markt. De nominatie voor de Werelderfgoedlijst biedt een uitgelezen kans om nieuwe doelgroepen te bereiken, met name toeristen en dagjesmensen van buiten de regio; ook zal dit het aangaan van partnerships vergemakkelijken.
De instrumenten Professionalisering van de marketing- en communicatie-inspanningen krijgt in de komende periode alle aandacht: • Doelgroepenbeleid: er wordt doelgroepmatig geprogrammeerd en gecommuniceerd, ontwikkelingen in de cultuur- en leisuremarkt worden op de voet gevolgd, er wordt intensief samengewerkt met partners voor promotie voor de verschillende doelgroepen, waar nodig wordt externe ondersteuning gezocht. De basis wordt gevormd door structureel publieksonderzoek. • SWOT-analyses worden ingezet om de kansen en bedreigingen in kaart te brengen en te volgen. Daaruit komt steeds de authentieke sfeer van het ensemble van gebouw en collecties als belangrijkste ‘sterkte’ naar voren, dit zal een belangrijke rode draad in de communicatie gaan vormen. • De marketingmix wordt een steeds belangrijker instrument om vanuit een geïntegreerd beleid rondom product, plaats, prijs en promotie de doelgroepen te bereiken en te bedienen. Voor het product wordt gebouwd op de unieke waarde van het ensemble, uitgediept in de publieksprogrammering. De plaats sluit hier nauw bij aan, waarbij ook wordt ingezet op de aantrekkelijke locatie in een fraaie historische binnenstad met veel mogelijkheden op het gebied van cultuur, horeca en winkelen. De prijs wordt gedifferentieerd ingezet voor verschillende doelgroepen; voor kinderen geldt bijvoorbeeld een sterk gereduceerd tarief (slechts 2 euro en geen toeslagen). Daarnaast biedt het museum doelgroepen in bepaalde periodes kortingen of speciale voordelen. Dit kan in combinatie met specifieke partners (die toegang bieden tot de verschillende doelgroepen) leiden tot free publicity in diverse media, waarmee promotie kan worden bedreven. Hoewel het budget beperkt is, wordt ook advertentieruimte ingekocht. Ook hiervoor wordt meer samenwerking gezocht met intermediairs.
19
Nieuwe media Teylers zet vol in op het gebruik van nieuwe media om een goede relatie met het publiek aan te gaan en om promotie te bedrijven. Teylers is zich er zeer van bewust dat harde marketing niet wenselijk is in de social media, waar het draait om het aangaan van een relatie in dialoogvorm en het uitwisselen van nieuwtjes en wetenswaardigheden. E-culture vergt emarketing en ook dit zal de komende jaren worden geprofessionaliseerd. Zo zal het aantal volgers op Twitter in 2016 zijn gegroeid van 3000 naar 6000. De website zal in de komende beleidsplanperiode beter vindbaar worden, mede door de intensieve samenwerking met Wikimedia. Er komt een virtuele bezoekerservaring, waarbij gebouw en collecties kunnen worden doorzocht. Er zullen vanuit de website steeds meer bruggen worden geslagen naar de digitale platforms waar het publiek zich bevindt. En niet onbelangrijk vanuit het doelgroepenbeleid: vanwege het grote aantal ouderen in de bezoekerssamenstelling blijven ook de traditionele media belangrijk.
Samenwerking Teylers werkt op verschillende niveaus samen met diverse marketingpartners. Lokaal met City Marketing Haarlem, de Post Verkade Groep, het Frans Hals Museum, Museum het Dolhuys en provinciaal met Oneindig Noord-Holland. Een steeds belangrijker partner wordt de Amsterdam Tourism & Convention Board. Binnen de metropoolregio Amsterdam biedt Haarlem - en speciaal Teylers Museum - de potentiële bezoeker een mooie alternatief voor de drukke Amsterdamse binnenstad. Het keurmerk van het Werelderfgoed is voor de internationale toeristenmarkt een ideale hefboom. De samenwerking met het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen zal daarom worden geïntensiveerd. Teylers zal hiervoor ook gaan samenwerken met het Platform Werelderfgoed.
20
2.9 Hoe zijn de kwaliteit en de beleidsdoelstellingen van de instelling geborgd in de organisatie? De kwaliteit en de beleidsdoelstellingen van Teylers Museum zijn op vele manieren geborgd in de organisatie. In november 2010 constateerde de Visitatiecommissie dat het museum zijn processen en procedures goed op orde heeft. De enkele punten die 'voldoende' scoorden worden aangepakt. Nu de visitatie voor de komende periode niet meer verplicht wordt gesteld door het Ministerie, wordt in overleg met de Vereniging van Rijksgesubsidieerde Musea bekeken of en in welke vorm de visitaties voortgezet kunnen worden als intern kwaliteitsinstrument. Onafhankelijk van het in te sturen format voor de subsidieaanvraag, maakt Teylers Museum zelf eens per vier jaar een beleidsplan ten behoeve van de eigen organisatie en voor fondsen en sponsors. Voorstellen voor activiteiten worden aan het beleidsplan getoetst. In 2011/2012 is het nominatiedossier voor de Werelderfgoedaanvraag samengesteld. Dit omvangrijke dossier omvat onder andere een managementplan, waarin de processen en procedures voor de instandhouding van het monumentale complex zijn vastgelegd. Het dossier zal in het najaar van 2012 worden getoetst door buitenlandse deskundigen in opdracht van Unesco.
Aanwezige competenties en ervaring in het bestuur, de directieleden en/of Raad van Toezicht In het reglement van de Raad van Toezicht is een profielschets opgenomen van de verschillende leden van de Raad. Hierin worden de diverse competenties genoemd die in de Raad vertegenwoordigd moeten zijn. Zowel bij de Raad van Toezicht als bij de bestuurder/directeur is ruime ervaring aanwezig.
De werving van de leiding van de organisatie Mochten er vacatures of aanpassingen in de organisatie wenselijk zijn, dan neemt de Raad van Toezicht de nodige initiatieven. De Raad heeft geen reden aan te nemen dat in de periode 2013-2016 significante verandering zal moeten optreden in de bestaande structuren, mede gelet op de zeer positieve beoordeling van de visitatiecommissie.
De werkwijze van de organisatie en personele invulling De werkwijze van de organisatie houdt nauw verband met de primaire activiteit, te weten het functioneren als bezienswaardigheid én museum. De werkzaamheden zijn gericht op de instandhouding van gebouw en collectie en het ontvangen van een zo groot mogelijk publiek met een zo breed mogelijke samenstelling. Voor de activiteiten die met deze werkzaamheden samenhangen, worden plannen gemaakt met een planning en een begroting. De uitvoering gebeurt, afhankelijk van het werk, met eigen mensen, met specialisten van buiten de organisatie of een mix van beide.
De wijze waarop u de regels van goed bestuur naleeft (code cultural governance) Jaarlijks houdt de Raad van Toezicht het eigen functioneren tegen het licht. Functioneringsgesprekken met de bestuurder worden geregeld gehouden. Naast de uitvoerige statuten is een reglement vastgesteld door de Raad van Toezicht. Beide stukken samen omvatten de regels van de code cultural governance. Deze wordt nageleefd.
21
