TETRA World Congress, juni Madrid

10

Verbinding, september 2007

In deze column is er al vaak wat over TETRA verschenen en over de diverse projecten in Europa. Het grootse ‘event’ op het gebied van TETRA is het ‘TETRA World Congress’ dat dit jaar half juni in Madrid was. Dit congres wordt bezocht door leveranciers, commerciële partijen en door gebruikers die de TETRA standaard toepassen voor mobiele communicatie, in ons land dus C2000. Een impressie.

TETRA World Congress, 12-14 juni Madrid Door Hans Borgonjen

Het Tetra World Congress 2007 was groter dan ooit: meer dan 2300 bezoekers uit 75 landen en een grote en indrukwekkende tentoonstelling met 70 stands. Er waren 120 presentaties, variërend van Noorwegen tot Zuid-Afrika en van Panama in de west tot Hongkong in het verre oosten, over PublicSafety, transport, militair,

utilities, vanuit zowel gebruikers als industrie; kortom, zo gevarieerd als het maar zijn kan. Elke dag begon ‘s morgens met een plenaire sessie met vijf of zes sprekers en ’s middags drie parallelle ‘streams’ met voor elke stream zes sprekers. De eerste dag was ik voorzitter van ‘stream A, Public Safety & Military’ met

onder meer een presentatie vanuit Amsterdam (zie verderop). Het TWC wordt georganiseerd door IIR in samenwerking met de TETRA MOU, waarvan ondergetekende lid van de Board is. De MOU had nog enkele ‘side events’ aangekoppeld: een

Het tweede deel van de ‘Public Safety Stream’ met van rechts naar links: Sietse Hitman, Jolly Wong van Hongkong, een onuitspreekbare naam uit Maleisië en Hans Bourgonjen.


persconferentie gedurende de lunch pauze op de eerste congresdag, die met zo’n 30 journalisten goed bezocht was. Tevens een gezamenlijke lunch met de verschillende TETRA Forum voorzitters op de 2de dag. Aanwezig waren het Forum van Noorwegen, Duitsland, Zuid-Afrika, Australië en Hongarije; China en Rusland waren afwezig. De 2de dag was er ’s avonds een gala receptie met o.a. de prijs voor de beste stand (gewonnen door Selec Italië met een Formule 1 Ferrari in de stand; Ferrari gebruikt TETRA voor de communicatie tijdens de races, zowel in de pits als naar de auto) en de prijs voor diegene die een grote bijdrage aan de TETRA standaard heeft geleverd; deze keer was dat Jo Dewaele van ASTRID. Omdat elk jaar een TWC te veel was geworden, was het deze keer na 18 maanden, met als gevolg dat de jaarlijkse cyclus in het najaar doorbroken werd. Omdat het onhandig is om in een 1,5 jaar cyclus te blijven (dit soort congressen kunnen beter in een vaste maand zijn) én omdat de TETRA-ontwikkelingen buiten Europa op dit moment harder gaan dan in Europa, is besloten dat in het vervolg een tweejaarlijkse cyclus wordt gehanteerd, met in het tussen liggende jaar een ‘wereld’ congres buiten Europa. In 2008 wordt het Hongkong, in 2009 dus weer ergens in Europa en voor 2010 is ZuidAfrika een optie.

TETRA nu TETRA is wereldwijd ingevoerd, vooral in de sectoren veiligheid, defensie en transport, met uitzondering van de Verenigde Staten. Op dit moment worden vooral in de Oost-Europese landen en in Azië TETRA netwerken uitgerold. Nederland is met de invoering van een landelijk TETRA netwerk voor álle OOV-diensten een van de koplopers.

TETRA in de toekomst De ontwikkeling van TETRA wordt mede bepaald door de leveranciers en de gebruikers. Het is dus belangrijk om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen en de juiste standaardisatieactiviteiten te ontplooien. Eén van de workshops had tot doel om helder te krijgen waar markt en gebruikers behoefte aan hebben. Datacommunicatie kwam als één van de belangrijkste ontwikkelingen uit de bus. Ook de interoperabiliteit bij TMO-gebruik (Trunked Mode; dus de ‘gewone’ infrastructuur) was een belangrijk thema. Daarnaast is

radiodekking, een beter bereik in DMO (Direct Mode; dus zónder de infrastructuur) en efficiënt gebruik van frequenties belangrijk.

Presentaties Omdat er parallelle workshops zijn, de beurs ook bezocht moet worden en er allerlei ‘tussendoor afspraken’ zijn, is het onmogelijk om alle presentaties te volgen. Gelukkig staan de meeste presentaties op een CD, die op te vragen is bij de MOU (www.tetramou.com) of bij ondergetekende. Hierbij een korte impressie van enkele presentaties.

7/7 Londen Bombing Een aantal ‘lessons learned’ door de ‘British Transport Police’ naar aanleiding van de bomaanslagen in de Londense metro op 7/7 twee jaar geleden. - Het GSM-netwerk gaf grote problemen. In sommige gebieden werkte GSM wel, echter grote delen waren overbelast. Het GSMnetwerk is ook bewust voor een deel op verzoek uitgeschakeld geweest (zeer klein gebied). Grote problemen hierdoor bij een deel van de rampbestrijdingorganisaties met de interne communicatie. Dit omdat de ‘hogere leiding’ (vooral leidinggevenden met operationele taken) normaal met GSM werkt, met alle telefoonnummers van collega’s, managers enzovoort in hun GSM in geprogrammeerd. Dat bleek nu zinloos op het moment dat GSM niet betrouwbaar werkte. GSM verkeer wordt daarnaast niet vastgelegd (in geval het wel zou werken) in tegenstelling tot het ‘eigen radio

11

12


Sietse Hitman tijdens zijn C2000 presentatie.

verkeer’, wat een probleem kan opleveren bij een onderzoek achteraf. Conclusie daarom: gebruik van TETRA wordt nu in de gehele operationele organisatie ingevoerd en ‘Senior officers’ trainen in gebruik van de TETRA radio’s die wel bleven werken. - Verder worden nu maatregelen getroffen om communicatie in diepe gedeelten van het metrosysteem mogelijk te maken. Bij een aantal incidenten was daar namelijk nauwelijks communicatie. Nu zijn de ondergrondse tunnels nog analoog, volgend jaar ook Tetra ondergronds.

Madrid Alle OOV organisaties in Madrid gebruiken TETRA, ook in de ondergrondse (als les van 7/7 en de aanslag in Madrid zelf op 11 maart). Ze gebruiken GPS en de nieuwe Motorola PDA en daarop steeds meer datatoepassingen. Ook de politie van Catalonië en Baskenland werken met TETRA. Een TETRA -Tetrapol interfacing is in onderzoek omdat de landelijke Spaanse politie Tetrapol gebruikt.

België Een verhelderende presentatie van de voorzitter van de B-TUC (Belgium Tetra User Club). De B-TUC heeft een zeer brede rol als partner, adviseur, expert, facilitator (onder meer workshops)

op vele gebieden, zowel juridisch, financieel, operationeel als technisch. Sinds kort is er een officiële ‘ASTRID Security Commision’ voor de aansturing van het ASTRID bedrijf.

netwerk had. Het ‘managen van verwachtingen’ blijkt aldus Sietse dus een zeer belangrijk onderdeel te zijn van de invoering.

C2000 op Koninginnedag in Amsterdam

Presentatie over een aantal mobiele data toepassingen: route informatie naar incident locaties, directe informatie naar en van de ‘frontlijn’, vooral van belang tijdens het ‘golden hour’. Veel (bekende) voorbeelden, zoals foto’s vermiste personen, patiëntgegevens, gevaarlijke stoffen en gebouwen informatie bij brand. Grootste probleem vormt de enorme hoeveelheid bestanden, en ‘kale data’ is volgens de spreker niet genoeg. Het heeft pas écht toegevoegde waarde als de informatie zo wordt gebracht dat de eenheden op straat alleen relevante informatie krijgen, die precies past bij de actuele situatie en hun specifieke taak; de rest is ballast. Daarbij kunnen heel opmerkelijke veranderingen optreden. Zo blijkt dat er tegenwoordig vijf maal zovaak een kenteken wordt opgevraagd, nu de surveillanten dit zelf kunnen doen. Voorheen ging dit via de meldkamer, en wilde men de collega’s niet teveel lastig vallen. Dat betekent ook vijf keer zoveel hits!

Sietse Hitman, projectleider C2000 van de politie Amsterdam-Amstelland, keek in een presentatie terug op Koninginnedag 2006. Kort voor die dag was het laatste opstelpunt opgeleverd en dit zou de eerste gelegenheid zijn waar het C2000-netwerk tijdens een grootschalige inzet in Amsterdam gebruikt zou worden. Er waren ruim 500.000 bezoekers. Meer dan 5000 gebruikers waren operationeel op het C2000 netwerk. Er waren dus risico’s: een nieuw netwerk, nieuwe randapparatuur en nieuwe werkprocessen. Verbeterpunten die Sietse in zijn presentatie aangaf zijn dekking (vooral omdat het analoge systeem in Amsterdam heel goede dekking had) en accessoires die onbetrouwbaar werkten, wat leidde tot problemen bij gebruik in lawaaiige omgevingen. Hoewel er overduidelijk veel voordelen van C2000 zijn, zoals multidisciplinaire communicatie en betere geluidskwaliteit, waren eindgebruikers niet altijd enthousiast door de netwerkcapaciteit, problemen met accessoires maar vooral omdat in de oude, analoge situatie Amsterdam een goed (binnenhuis-) dekkend

Airwave data

Airwave/SFPG De SFPG (Security & Fraud Prevention Group van de TETRA MoU) specialist van Airwave gaf een


presentatie over beveiliging vanuit 3 aspecten: confidentiality, integrity, availability. Zijn boodschap was: kijk niet alleen naar de ‘air interface’, maar ook naar het ‘core network’ en de links. TETRA is een complex IT systeem, wat inhoudt dat de ‘best IT security practices’ moeten worden geïmplementeerd, zoals: - network barriers (firewall e.d.); - harden systems (disable / restrict services); - antivirus; - passwords, logging, rechten en - penetration tests. ISO 27001 is hiervoor een goede basis. Vraag vanuit publiek: zijn er nu scanners die Airwave/ TETRA kunnen afluisteren? Antwoord: Nee, geen bewijzen hiervan en het algoritme is erg betrouwbaar; het menselijke risico (porto verliezen en geen goede afwikkeling hiervan) is bijvoorbeeld veel groter.

Ziekenhuis Helsinki Presentatie van de resultaten van een onderzoek over storing. Onderzoekvraag was: kan TETRA in ziekenhuizen gebruikt worden? Met andere woorden: wordt medische apparatuur beïnvloed? In het onderzoek zijn diverse soorten apparatuur onderzocht (monitoring/ bewakingsapparatuur, doseringsapparatuur). Medische apparatuur van diverse ouderdom is getest met diverse TETRA terminals. Conclusie: de oudere generatie medische apparatuur (>5 jr.) heeft duidelijk meer last van storing dan nieuwere (3-4 jaar). Een mogelijke oplossing kan worden gevonden door het inzetten van een indoor antenne in plaats van outdoor. Hierdoor hoeft er minder zendvermogen door de porto worden gebruikt. De door hen uitgewerkte oplossing: in het gehele ziekenhuis een dermate sterk signaal realiseren dat de portofoons daardoor op minimum vermogen gaan zenden. Dit bereiken ze met ‘stralende coax’ bekabeling, die via een repeater van een externe antenne komt, en die door het gehele ziekenhuis loopt. Kosten om

en nabij 25.000 euro. Het medische personeel gebruikt ook TETRA.

NATO In het kader van TETRA is CIMIC (Civil Military Cooperation) van belang. De taakstelling van defensie is sterk veranderd laatste 10-15 jaar, zelfs nog sterker de laatste 2 á 3 jaar. Er zijn diverse nieuwe taken die andere radiocommunicatie vereisen. In de presentatie is toelichting gegeven op hun model voor snel inzetbare radiosystemen met TETRA draagbare units. Als er een openbare telefoon infrastructuur aanwezig is, dan wordt meestal geprobeerd daarmee een koppeling tot stand te brengen. Er is tevens een satelliet back-up. Er zijn diverse fases gepland. Fase 3 is ‘Distributed networks’, en gelinked met IP

Command & Control (Met dank aan Han Arends)

De workshop Command & Control bleef beperkt tot de meldkamers, dus niet de (bredere) betekenis in de rampenbestrijding en crisisbeheersing. Er zijn diverse meldkamersystemen op de markt die goed integreerbaar zijn met TETRA-systemen. Een voorbeeld hiervan zijn de producten van Sungard Vivista die in een aantal meldkamers in Engeland gebruikt worden. Een interessant thema hierbij is managementinformatie(systemen). Een presentatie van RAC Motoring Services, de Wegenwacht organisatie van Engeland, liet zien dat managementinformatie een cruciale rol speelt bij het slim inzetten van beschikbare capaciteit (zowel in het callcenter als op de weg) en het verhogen van de klanttevredenheid. Een bijzondere implementatie van TETRA werd getoond in een presentatie van de Public Safety organisatie van het Isle of Man. Door de overheid betaald en beheerd en in gebruik bij hulpverleningsorganisaties, maar ook bij het elektriciteitsbedrijf, de spoorwegen, transportbedrijven, de waterbeheerder, taxi’s en zo voort. Kortom, publiek en privaat in één gezamenlijk TETRA netwerk met zo’n 2.900 gebruikers. Gelijktijdig met de invoering van het TETRA systeem is de gezamenlijke meldkamer voor hulpverleningsdiensten opgezet. Ervaringen zijn zeer positief.

(bijvoorbeeld via WIMAX). WIMAX security is (nog) niet op TETRA niveau; dus een WIMAX trunk verlaagt de totale beveiliging. Toekomst volgens de spreker: ‘hybride netwerken’; dan wordt wel beveiliging nog essentiëler en complexer. Dit wel direct goed doen, omdat beveiliging er later aan toevoegen erg complex is!

ETSI De directeur van ETSI (het Europese standaardisatie instituut) gaf het risico aan van recente marktontwikkelingen waarbij standaarden zullen worden gebruikt om markten veilig te stellen. Dit omdat andere methoden (onder meer importregels) steeds meer wegvallen. In China zijn standaards al een politiek item in verband met het industriebelang in deze regio. Als Europa en Amerika dit ook gaan doen, worden het geen technische maar politieke issues bij de ontwikkeling van standaards, met ook grote consequenties voor ETSI. TETRA is volgens hem een goed voorbeeld van een standaard die beïnvloed is door de gebruikers. ETSI gaat nauwere samenwerking aan met research instituten in het veiligheid terrein. Vraag voor de toekomst: één ‘alleskunner technologie’, óf een mix van technologieën met terminals die veel kunnen? ‘Software defined radio’ (zoals de militaire oplossing) hebben waarschijnlijk de toekomst; dus een scala van technologieën met intelligente radio’s die daarmee om kunnen gaan.

Tyco: IP and TETRA Presentatie over SOA (Service Oriented Architectures). TETRA, UMTS, GSM zijn verticaal georiënteerde architecturen, dat wil zeggen de applicatie- en transportlaag zijn

13

14


Nederlandse delegatie De Nederlandse groep op bezoek bij de Motorola stand.

twee onderdelen binnen deze standaarden. In 4G (vierde generatie GSM) worden deze lagen totaal losgekoppeld. WIMAX is bijvoorbeeld een pure transportfunctie zonder een enkele gebruikersfunctionaliteit. Afzonderlijke applicaties bieden de functionaliteit: voice services, data services, dispatch services, mobility services, key management. TETRA zou op deze ontwikkeling moeten aansluiten om op langere termijn te passen in de ‘all IP world’.

Defensie Frankrijk ‘ODESSA’ Voorbeeld van een TETRA toepassing door de Franse defensie in Senegal: het is een ‘TETRA over IP Backbone’ met dekking in diverse locaties/steden. Ze gebruiken ‘security class 3’ + ‘dynamic cypher key’. Extreme weersomstandigheden vereisen speciale voorzorgmaatregelen. Er komen 3 à 4 systemen (Senegal, Chad, Garbon) die centraal vanuit Frankrijk beheerd kunnen worden. Er zijn mobiele units met een 10 meter mast die in 10 minuten geïnstalleerd kunnen worden. DMO wordt daarbij veel gebruikt. Het systeem is geleverd door Thales.

TETRA diversen - In Duitsland is tijdens de G8 begin juni ’07 TETRA ingezet voor de beveiliging. - Het Ferrari F1 team gebruikt TETRA voor de communicatie in de pits en naar de auto.

Op initiatief van de Raad MIV was er dit jaar een brede Nederlandse delegatie aanwezig bestaande uit vertegenwoordigers van de brandweer, GHOR, politie, Koninklijke Marechaussee en het ministerie van VWS. Samen met de Directie Mobiele Diensten van de vtsPN is het congresbezoek inhoudelijk voorbereid. Doel was om kennis op te doen van de ontwikkelingen van TETRA, onder andere op het gebied van mobiele datacommunicatie, kijken wat nieuw is op de markt en te leren van andere (gebruikers)organisaties. Voorafgaand aan de officiële congresdagen heeft de groep op maandag 11 juni een aantal workshops bezocht, onder andere een inleiding op TETRA, toepassingen en de toekomst van TETRA. Na de officiële congresdagen was er nog een Masterclass waar dieper op specifieke onderwerpen wordt ingegaan. Han Arends, ICT manager Brandweer Regio IJssel-Vecht was een van de deelnemers. Hij heeft een verslag gemaakt van de Command & Control workshop, waaruit ik (uiteraard met zijn toestemming) wat gebruikt heb (zie kader Command & Control).

- Hogesnelheidstrein: Test met TETRA op hoge snelheid (575 km/u!). Deze snelheid betekent dat er elke 40 sec een ‘handover’ is van het ene basisstation naar de volgende. Omdat de masten direct naast de spoorwegen liggen, geeft dit enorme doppler effecten en snelle veldsterkte wisselingen. Alles werkte goed, spraak goed, capaciteit perfect. De GSM-R (‘Railway variant’ van GSM) oplossing heeft 2x zoveel basisstations nodig dan TETRA, waardoor TETRA goedkoper is. GSM-R heeft problemen bij snelheden boven de 400 km/u.

Hong Kong politie Details: gebied 1100 km2, 7 miljoen inwoners, 31.000 ‘staffmembers’. De politie in Hong Kong heeft een groot ‘CC3’ (Meldkamer support systeem) project afgerond: kosten 950 miljoen HK Dollars, roll-out

2004-2006. De meldkamers verwerken 10.000 calls per dag, 40.000 politie-publiek contacten. Er is een feature ingebouwd zodat iemand die belt automatisch achterhaald kan worden. De ‘overall winst’ in de afhandeling van de meldingen is gemiddeld 2 minuten tijdwinst per melding. CC3 integratie: GIS, GPS, mobile computing & messaging, 999 alarmnummer, integrated communication systems. Tijdens een recent groot event waren er 9000 gebruikers gelijktijdig actief.

Beijing Olympische Spelen 2008 Details: gebied 16.800 km2, 15 miljoen inwoners. Het huidige TETRA systeem is in gebruik sinds 2004: 174 basisstations, 2 switches. Er zijn 40.000 gebruikers (breed scala veiligheidsen overheidsorganisaties). Dit systeem zal ook voor de Olympische Spelen 2008 gebruikt worden door zowel


de Olympische organisatie zelf als de veiligheidsorganisaties (anders dan in Athene waar met twee aparte TETRA systemen gewerkt werd). Ze passen een ‘network in network’ model toe, waardoor de twee doelgroepen toch gescheiden kunnen opereren. De capaciteit en dekking worden uitgebreid met alle Olympische locaties, hotels, spelersverblijven. Ze creëren zoveel overlap in dekking dat uitval van 1 site opgevangen wordt. Er worden ‘Mobile Operation Centers’ (MOC’s) ingezet voor eventuele extra capaciteit, met satellietlinks tussen de MOC en het TETRA netwerk. In 2007 zijn er bijna 30 testen gepland waarvan 17 in augustus.

Qatar: commercieel Tetra network Qatar is een schiereiland aan de Arabische Golf met 940.000 inwoners. Het land bezit 25-30 grote olie- en gasindustrieën; ieder voor zich een radionetwerk realiseren is geen oplossing. Daarom is besloten gezamenlijk één netwerk op te zetten. In december 2005 werd besloten om voor de Olympic Asian Games van december 2006 dit bestaande TETRA netwerk in te zetten. Er waren 7000 gebruikers bij de Games, en 1800 bussen/auto’s, waarvan 6000 vrijwilligers met slechts korte training. Dit bleek prima te werken. Bij de opening waren er gelijktijdig 2000 terminals actief in het stadion. Lessons learned: fleetmaps honderd procent goed doen; zo niet, dan is alles voor niets gedaan. Status van het netwerk in juni 2007: Qatar biedt commerciële service op het vliegveld, in industriegebieden, in het openbaar vervoer (inclusief taxi’s), door middel van VPN’s in het gezamenlijke netwerk. Er zijn 5700 gebruikers en nog eens ruim 1500 die nog wachten op handsets. Het aantal gebruikers zal naar verwachting groeien naar meer dan 10.000. Bijna alle terminalleveranciers zijn op het netwerk aanwezig. Er is wel een enorme behoefte aan intrinsiek veilige terminals.

De gebruikers zijn zeer tevreden; de spraakkwaliteit is erg goed en ook de security (waaronder E-2-E encryption!) Voor data worden meerdere technieken overwogen, naast TEDS ook WIMAX. Er bestaat een grote wens voor een ISI. Het ligt in de bedoeling om in erg onbevolkte plattelandsgebieden met zeer hoge masten en ‘antenne gain’ een bereik van 80 km realiseren.

Nieuwe randapparatuur Bij een congres hoort een beurs en ook tijdens dit congres lieten de marktpartijen zien wat ze in huis hebben. Er waren ongeveer 70 stands, variërend van grote partijen zoals Motorola, EADS en Sepura tot kleine adviesbureaus en specialistische bedrijven voor bijvoorbeeld antennes. Het wordt allemaal kleiner en mooier. Opvallend was dat zowel Motorola

als EADS een intrinsiek veilige portofoon op de markt gaan brengen. De EADS (dit bedrijf heeft de TETRA poot van Nokia overgenomen) porto is eigenlijk de 880i-portofoon in een ATEX-jasje. Motorola komt met een ATEX-portofoon met 6 knoppen, dus supereenvoudig in gebruik. Voor concurrent Sepura is TETRA randapparatuur de belangrijkste productlijn en dat blijkt ook uit de vele nieuwe ontwikkelingen. Onder andere slimme tools voor beheer van randapparatuur, denk bijvoorbeeld aan software-updates).

Zuid-Afrika Zuid-Afrika beschikt momenteel over zes traditionele analoge netwerken en een analoog trunked netwerk. Daarnaast zijn er meer dan 500 standalone repeaters voor dekking in resterende gebieden. In totaal gaat het om zo’n 100.000 gebruikers. Er is een begin gemaakt met een vervanging: het ‘SAPS’ Project (South Africa Police System). De redenen zijn dezelfde als bij ons: oude systemen, geen onderdelen, geen onderlinge communicatie, geen beveiliging en zo voort. Eisen voor het nieuwe netwerk: mission critical netwerk met groupcall, telefooncalls, security, data, GPS locatie. Er is een aanbesteding geweest voor de provincie Gauteng, die in de wacht werd gesleept door Motorola. Details: 1 controlroom, 1 backup controlroom, 65 sites, 34 ‘cell enhancement sites’. Bestemd voor 30.000 gebruikers.

Hans Borgonjen is ‘Kennismanager’ bij de vts Politie Nederland / ISC (ICT-Service Centrum Politie, Justitie en Veiligheid), voorzitter PSRG en lid Tetra MOU Board. Hij onderhoudt professioneel tal van contacten met kennisinstituten en standaardisatieorganisaties en hij stond aan de wieg van C2000. Hij schrijft in dit blad over de achtergronden van diverse ICT-ontwikkelingen. ISC verzorgt als aanbodorganisatie een breed pakket ICT-diensten voor het Openbare Orde en Veiligheidsdomein: politie, brandweer, ambulancezorg, Justitie en hun ketenpartners. ISC levert beveiligde en bedrijfszekere ICT-oplossingen in nauwe samenwerking met opdrachtgevers. ISC is per 1 augustus 2006 in de vts Politie Nederland opgegaan. Zie ook www.isc.nl.

15

TETRA World Congress, juni Madrid

Recommend Documents