Team Learning and Innovation in Nursing
Olaf Timmermans Antwerpen, 16 maart 2012
1
Probleemstelling Literatuurstudie Analyse 1: Teamleren in verpleegkundige teams Analyse 2: Teamleren en teamcompositie
Analyse 3: Teamleren en context Analyse 4: Teamleren en implementatie-effect Discussie & Conclusie
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
2
Probleemstelling “Numerous examples from daily nursing practice show how implementation of evidence in practice is often not accomplished … examples of implementation strategies focused on group norms or interactions are seldom reported, but could be promising” (Van Achterberg, Schoonhoven & Grol 2008)
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
3
Doelstelling “In nursing teams, nurses collaborate and exchange information on patients and work-related aspects to produce nursing care. In addition, team-based working hands nurses opportunities to collaborate in handling information that is essential to the implementation of innovations.”
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
4
Doelstelling Het doel van dit doctoraatsonderzoek is het verbeteren van de compliance van verpleegkundige teams naar innovaties door het empirisch verkennen van teamleren in verpleegkundige teams het testen van de veronderstelling dat teamleren een centraal element is in het proces van implementeren van innovaties.
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
5
Onderzoeksvragen 1: Wat is de huidige kennis over de relatie tussen teamleren en implementatie van innovaties in de verpleegkunde teams in de literatuur? 2: Hoe manifesteert teamleren zich in verpleegkundige teams? 3: Hoe is de relatie tussen teamleren en de compositie verpleegkundige teams? 4: Hoe is de relatie tussen teamleren en de context van verpleegkundige teams? 5: Hoe is de relatie tussen teamleren en implementatie van innovaties in verpleegkundige teams?
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
6
Literatuurstudie
Olaf Timmermans, Roland van Linge, Peter Van Petegem, Bart Van Rompaey & Joke Denekens, Team Learning and Innovation in nursing; a review of the literature. Nurse Education Today, Jan. 2012, 32, (1), pp. 65-70 12. Epub. 2011 Aug 15.
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
7 Stap 1: electronic and manual search with key-words: “team learning, nursing profession, learning in team(s), collaborative learning, team based learning, learning environment, nurse, nursing teams, implementation, innovation”
}
Database PubMed ISI Web of knowledge Cinahl Embase ERIC Manual Total (N)
number of studies 112 55 43 37 55 2 306
Stap 2; 306 titels gecheckt 62 overlappende studies verwijderd Stap 3; 244 abstract gecontroleerd op inclusie criteria 215 studies verwijderd Stap 4; 29 studies volledig gelezen
8 studies geïncludeerd voor analyse
21 studies verwijderd: - dubbele studie (1) - geen teamleren (3) - geen verpleegkunde (12) - geen wetenschappelijke onderzoek (5)
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
8
Tabel 1. Overzicht factoren
4
Kwantitatieve studies *
Kwalitatieve studies ***
Positieve waardering werken in een team
3
*
**
Focus op continue verbetering
2
*
*
Positieve ervaringen samenwerkend leren
2
*
*
Empowerment
2
Geslacht = vrouw
2
Contextuele factoren
N
Teamleren infrastructuren
5
Faciliterend leiderschap Tijd om te leren Externe focus Gedeelde visie en doelen Collegiale support Psychologische veiligheid Team stabiliteit Crossing Borders Identificeren Autoritaire, gecentraliseerde structuren Hiërarchisch leiderschap Grote team
5 4 4 3 3 3 3 2 2 2 1 1
Individuele factoren
N
Positieve attitude naar leren in een team
* * Kwantitatieve studies ** ** ** * **
* *
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
Kwalitatieve studies *** *** ** *** * *** *** *** ** * ** *
9
Discussie
Teamleren omvat de activiteiten die verpleegkundigen in het team ondernemen om informatie op te zoeken, te verwerken en op te slaan.
De prevalentie van teamleer activiteiten wordt gefaciliteerd of gehinderd door individuele en contextuele factoren.
Bewijsvoering over de relatie tussen teamleren en innovatie is weinig aanwezig.
Methodologie van geïncludeerde studies is van matige kwaliteit, niveau van bewijsvoering laag.
Combineren van teamleren en innovatie levert inzichten voor verder onderzoek naar de relatie tussen teamleren en innovatie in verpleegkundige teams.
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
10
Onderzoeksmodel Input
Proces
Team compositie Teamleeractiviteiten Context
Output
Implementatie effect Incrementele innovatie
Implementatie effect Radicale innovatie
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
Analyse 1: Teamleren in verpleegkundige teams Input
Proces
Team compositie Teamleeractiviteiten Context
Output
Implementatie effect Incrementele innovatie
Implementatie effect Radicale innovatie
Olaf Timmermans, Roland van Linge, Peter Van Petegem, Monique Elseviers & Joke Denekens, Team learning and team composition in nursing. Journal of Workplace Learning, 2011, Vol. 23 (4), pp. 258-275.
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
11
12
Doel en Methode Hoe manifesteert teamleren zich in verpleegkundige teams en wat is de relatie tussen de prevalentie van team-leeractiviteiten en de compositie van het verpleegkundig team?
Cross-sectional design Gestructureerde questionnaires Teamleren en Teamcompositie items PCA, CFA, multiple regressie analyse
Convenience sampling leverde 1111 respondenten, die van 79 teams vanuit GGZ (32%), Ziekenhuizen (27%), UMC (28%)en HBOVerpleegkunde opleidingen (14%) Individueel respondenten deden mee op basis van informed consent Exclusie : individuele cases met een item non-response >10% (n = 17). teams met > 60% respondenten (n = 3) Niveau van analyse = teams; Data aggregatie en voorwaarden
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
13
Principal Component Analyse en Confirmatory Factor Analyses
Op individuele data (n = 1111) model met vijf factoren dat 61% van de totale variantie op de teamleeractiviteiten-schaal verklaart.
Voorwaarden data-aggregatie ICC1 .11 - .20 ICC2 .65 -.83 Op geaggregeerde data op team level data (n = 79) resulteerde in hetzelfde vijf-factoren model met 78% van de totale variantie
Confirmatory factor analyse (CFA) van het vijf-factoren model gaf acceptabele fit: Chi square = 16.55; df. = 5; p = .005 CFI [comparative fit index] = .94 IFI [incremental fit index] = .94 RMSEA [root mean square error of approximation] = .94
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
Tabel 2. Resultaten van principal components analysis met varimax rotation, intraclass correlaties en Cronbachs’ alpha voor teamleren (N = 79) Factor 1 Verzamelen productie gerichte informatie
2 Verzamelen ontwikkelgerichte informatie
3 Informatie toepassen
4 Opslaan en hergebruik productie gerichte informatie 5 Opslaan en hergebruik ontwikkel gerichte informatie
Item Externe kennis uitwisseling Informatie ontvangen van externen Informatie verzamelen door samenwerking Gebruik eerder vastgelegde informatie Verzamelen externe professionele informatie Verzamelen professionele kennis Reflecteren op externe ontwikkelingen Nieuwe methoden uitproberen Nadenken over betere manieren van werken Luisteren naar elkaars ideeën Opinie vormende processen Geven en ontvangen feedback Gebruik van feedback voor verbeteringen Discussiëren over moeilijke besluiten Elkaar uitdagen naar nieuwe gezichtspunten Hulp en advies geven Gedeelde perspectieven Beogen van consensus Informatie opstellen in formele notulen Opslaan van afspraken Vasthouden aan afspraken Gebruik van eerder opgedane kennis Gebruik van richtlijnen Opslaan van kennis Interne kennis verspreiding Verspreiding van professionele kennis Eigenwaarde Percentage verklaarde variantie
1
Factor Lading 2 3 4
5
0.772 0.762 0.722 0.488 0.805 0.791 0.757 0.612 0.568 0.841 0.819 0.796 0.755 0.745 0.736 0.719 0.657 0.596 0.917 0.799 0.495 0.467
1.1 4.3
2.0 7.6
12.9 49.7
2.7 10.5
0.849 0.682 0.562 0.506 1.5 5.7
15
Analyse 2: Teamleren en teamcompositie Input
Proces
Team compositie Teamleeractiviteiten Context
Output
Implementatie effect Incrementele innovatie
Implementatie effect Radicale innovatie
Olaf Timmermans, Roland van Linge, Peter Van Petegem, Monique Elseviers & Joke Denekens, Team learning and team composition in nursing. Journal of Workplace Learning, 2011, Vol. 23 (4), pp. 258-275.
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
16
Team compositie variabelen Globale team compositie items Setting 24-uurs verpleegkundige zorg Nursing development unit Team grootte
Specifieke team compositie items Geslacht % vrouwelijke vpk < 71% Leeftijd Gemiddelde leeftijd teamleden Opleiding % Bachelor vpk in team % Bachelor vpk > 75% % vpk met vervolgopleiding in team % vpk met vervolgopleiding in team < 30% Ervaring Klinische ervaring teamleden Klinische ervairng in team > 16 jaar Teamleeftijd Teamleeftijd 7-13 jaar
Teamleeractiviteiten
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
17 Tabel 3. Resultaten regressie analyse team learning (afhankelijke) en team compositie items univariate regressie analyse
R2
B
β
p
Algemeen ziekenhuis team
.182
7.075
.427
.000
Nursing development unit
.077
7.134
.277
.013
% vrouwelijke vpk in team < 71%
.098
-4.921
-.313
.005
% bachelor vpk in team > 75%
.089
5.196
.298
.008
% vpk met vervolgopleiding in team < 30%
.089
4.684
.298
.008
Klinische ervaring in team > 16 jaar
.097
5.446
.312
.005
Teamleeftijd 7 – 13 jaar
.100
-4.802
-.316
.005
R2
B
β
p
multipele regressie analyse (Constant)
82.26
Algemeen ziekenhuis team
6.38
0.385
.000
Teamleeftijd 7 – 13 jaar
-4.75
-0.313
.001
% vrouwelijke vpk in team < 71%
-3.33
-0.212
.032
.33
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
18
Discussie Teamleren geïdentificeerd in vijf factoren van teamleer-activiteiten die passen in eerdere beschreven clusters van informatie verzamelen, verwerken en opslaan van Van Woerkom and Van Engen (2009). Resultaten benadrukken het ambidexter karakter van teams in verpleegkunde. Resultaten indiceren een relatie tussen teamleren en teamcompositie items (als team in een algemeen ziekenhuis, het percentage vrouwelijke verpleegkundigen in het team en een midterm teamleeftijd.
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
19
Analyse 3: Teamleren en context Input
Proces
Team compositie Teamleeractiviteiten Context
Output
Implementatie effect Incrementele innovatie Implementatie effect Radicale innovatie
Olaf Timmermans, Roland Van Linge, Peter Van Petegem, Joke Denekens Team learning and context; assessing the relationship between team-learning activities and contextual factors of team-learning environment and team-configuraties. Nursing, Research and Reviews 2011(1), pp 1 – 8
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
20
Contextuele factoren Teamleer klimaat Gedeelde doelen Psychologische veiligheid Openheid Teamleeractiviteiten
Regelgerichte configuratie Doelgerichte configuratie Teamgerichte configuratie Ontwikkelgerichte configuratie
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
Tabel 4. Resultaten regressie analyses teamleren (afhankelijke) en contextuele variabelen univariate regressie analyse
R2
B
β
P
Teamleer klimaat
.722
20.302
.850
.000
Regelgerichte configuratie
.433
37.448
.658
.000
Doelgerichte configuratie
.475
23.440
.690
.001
Teamgerichte configuratie
.762
13.196
.852
.007
Ontwikkelgerichte configuratie
.759
14.507
.871
.001
R2
B
β
p
multipele regressie analyse (stepwise) Model 1 (Constant)
14.507
Ontwikkelgerichte configuratie
3.369
Unique Common Total %R2 (rs2)
.001 .871
.000
.759 Model 2 (constant)
11.184
Ontwikkelgerichte configuratie Teamleerklimaat
.005
2.062
.533
.000
0.089
0.671
0.760
10.939
.720
.408
.000
0.052
0.671
0.722
6.389
.811 Model 3 (constant)
8.281
Ontwikkelgerichte configuratie
1.489
.533
.000
0.0328
0.727
0.759
3.963
Teamleerklimaat
.781
.408
.000
0.0596
0.663
0.722
7.205
Regelgerichte configuratie
.607
.177
.009
0.0167
0.416
0.432
2.016
.828
.037
22
Discussie Teamleren in verpleegkundig teams positieve relatie met mix van contextuele factoren: ontwikkelgerichte team configuratie, teamleer klimaat regelgerichte team configuratie.
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
23
Analyse 4: Teamleren en implementatie van innovaties Input
Proces
Team compositie Teamleeractiviteiten Context
Output
Implementatie effect Incrementele innovatie
Implementatie effect Radicale innovatie
Olaf Timmermans, Roland van Linge, Peter Van Petegem, Bart Van Rompaey & Joke Denekens, A contingency perspective on team learning and innovation in nursing. Accepted for publication in Journal of Advanced Nursing February 15, 2012.
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
24
Een contingentieperspectief op leren en vernieuwen in verpleegkundige teams Gebruik innovatie
Kennis innovatie
Incrementele innovatie Protocol voeding
Verzamelen productiegerichte informatie
Verzamelen productiegerichte Informatie
Opslaan en hergebruik productiegerichte informatie
Opslaan en hergebruik productiegerichte informatie
Informatie toepassen
Radicale innovatie
Neuman Systems Model
Verzamelen ontwikkelgerichte informatie
Verzamelen ontwikkelgerichte informatie
Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie
Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
Table 5. Resultaten regressie analyse team leren en implementatie-effect van incrementele innovatie (n= 14). univariate regressie analyse, afhankelijke = ‘kennis’ incrementele innovatie R2 B .439 .754 Verzamelen productiegerichte informatie .270 .361 Verzamelen ontwikkelgerichte informatie .315 .741 Informatie toepassen .303 .491 Opslaan en hergebruik van productie gerichte informatie .287 .395 Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie
β .663 .520 .561 .550 .871
multipele regressie analyses (stepwise), afhankelijke = ‘kennis’ incrementele innovatie R2 B β Model 1 (Constant) .136 Verzamelen productiegerichte informatie 1.361 .663 .439 univariate regressie analyse, afhankelijke = ‘Gebruik’ of incrementele innovatie R2 B β .458 .742 .676 Verzamelen productiegerichte informatie Verzamelen ontwikkelgerichte informatie Informatie toepassen Opslaan en hergebruik van productie gerichte informatie Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie multipele regressie analyse (stepwise), afhankelijke = ‘Gebruik ’
.267
P .476 .010
P .008
.401
.058
.333 .408 .577 .556 .355 .745 .144 .212 .379 incrementele innovatie
.031 .002 .181
R2 Model (Constant) Verzamelen productiegerichte informatie Opslaan en hergebruik van productie gerichte informatie
.517
p .010 .057 .037 .021 .044
B .263 .297 .586
.826
β
P
.623 .534
.002 .001 .002
Tabel 6. Resultaten regressie analyses teamleren en implementatie-effect radicale innovatie (N = 16). univariate regressie analyse, afhankelijke = “kennis’ radicale innovatie Verzamelen productiegerichte informatie Verzamelen ontwikkelgerichte informatie Informatie toepassen Opslaan en hergebruik van productie gerichte informatie Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie
R2 .333 .537 .448 .223 .624
B .262 .320 .321 .276 .324
β .577 .733 .669 .473 .790
p .019 .001 .005 .065 .000
β
multipele regressie analyse (stepwise), afhankelijke = ‘kennis’ radicale innovatie R2 Model 1 (Constant) Verzamelen ontwikkelgerichte informatie Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie
B .425 .236 .205
.574 .468
P .000 .001 .006
B .638 .829 .748 .361 .752
β .556 .637 .553 .545 .615
p .045 .008 .011 .115 .006
β
P .000 .001 .006
.729 univariate regressie analyse, dependent = ‘gebruik’ radicale innovatie Verzamelen productiegerichte informatie Verzamelen ontwikkelgerichte informatie Informatie toepassen Opslaan en hergebruik van productie gerichte informatie Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie
R2 .305 .405 .309 .234 .378
multipele regressie analyse (stepwise), afhankelijke = ‘gebruik’ radicale innovatie R2 Model (Constant) Verzamelen ontwikkelgerichte informatie Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie .797
B .425 .236 .206
.574 .468
27
Discussie
Positieve relatie tussen productiegerichte teamleerprocessen en het gebruik van een incrementele innovatie Onvoldoende verklaring voor relatie tussen teamleren en kennis van een incrementele innovatie Positieve relatie tussen ontwikkelgerichte teamleerprocessen en het gebruik van en kennis over een radicale innovatie
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
28
Een contingentieperspectief op leren en vernieuwen in verpleegkundige teams Gebruik innovatie
Kennis innovatie
Incrementele innovatie Protocol voeding
Verzamelen productiegerichte informatie
Verzamelen productiegerichte Informatie Opslaan en hergebruik productiegerichte informatie
Opslaan en hergebruik productiegerichte informatie
Informatie toepassen
Radicale innovatie
Neuman Systems Model
Verzamelen ontwikkelgerichte informatie
Verzamelen ontwikkelgerichte informatie
Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie
Opslaan en hergebruik ontwikkelgerichte informatie
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
29
Algehele Discussie en Conclusie
Olaf Timmermans, Roland van Linge, Peter Van Petegem & Joke Denekens, Team learning and innovation in nursing; results of a comprehensive research project. In revision for publication in Journal of Nursing Education and Practice.
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
30
Algehele Discussie & Conclusie Theoretische overwegingen teamleren gedefinieerd als construct op teamniveau toepassen perspectief ambidexter op teams input factoren opgedeeld in teamcompositie en contextuele variabelen definiëren context als multifactorieel construct waarin afzonderlijke variabelen vervlochten zijn
integratie contingentieperspectief op leren en innoveren in IPO-model
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
31
Algehele Discussie & Conclusie Methodologische overwegingen Literatuurstudie
beperkt tot review
Populatie
inclusie teams uit diverse settings monodisciplinaire teams organisaties die participeren in academic partner service
Methode
kwantitatieve telling waargenomen frequentie teamleer- activiteiten eenmalige meting data geaggregeerd naar team compositie items op team level operationaliseren implementatie-effect Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
32
Algehele Conclusie Input
Team compositie Team in alg. zhs %vrouwelijke vpk Midterm teamleeftijd
Output
Proces
Teamleren Verzamelen productiegerichte informatie
Kennis incrementele innovatie Gebruik incrementele innovatie
Opslaan en hergebruik productiegerichte informatie Informatie toepassen
Context Ontwikkelgerichte configuratie Leerklimaat Regelgerichte configuratie
Verzamelen ontwikkelgerichte informatie Opslaan en hergebruik productiegerichte informatie
Kennis radicale innovatie Gebruik radicale innovatie
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
33
Implicaties doctoraatsonderzoek
Verpleegkundig Onderwijs Teamleren in curriculum Voorbereiding werken in ambidexter teams
Verder onderzoek individueel en teamleren multi-level nature van teams conceptualisatie implementatie-effect
Klinische praktijk versterken contextuele factoren scheppen infrastructuur teamleren en innoveren integreren teamleren in implementatiestrategieën starten met teamleren www.teamleren.be
Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde
Team Learning and Innovation in Nursing
Olaf Timmermans Antwerpen, 16 maart 2012