Talent in de groei! De jeugd in Oirschot
Het afgelopen schooljaar kwamen weer heel wat kinderen van 4 tot 19 jaar in Oirschot in contact met medewerkers van onze Jeugdgezondheidszorg. Veruit de meeste kinderen in Oirschot groeien gezond en veilig op. Dat is een belangrijke basis op weg naar een zelfstandig leven. Jeugdgezondheidszorg loopt een stukje mee op deze weg om kinderen en hun ouders te ondersteunen als dat nodig is.
Schooljaar 2014-2015 A
In het schooljaar 2014-2015 zag Jeugdgezondheidszorg 74% van alle kinderen in groep 2 en 7 in het basisonderwijs en klas 2 van het voortgezet onderwijs. 46 Kinderen kregen naar aanleiding van deze reguliere onderzoeken een vervolgafspraak. De meeste vervolggesprekken vinden plaats bij kinderen in groep 2. Bij deze kinderen (5/6 jarigen) zien we iets vaker ontwikkelingsachterstanden dan bij kinderen in groep 7. Bovendien hebben ouders van 5/6 jarigen ook vaker vragen over de opvoeding. In totaal verwezen wij 18 kinderen in Oirschot door naar andere zorgverleners. Meer weten over de opkomst en doorverwijzingen in uw gemeente? Bekijk de tabel in de bijlage.
Aantal afwezig
Aantal
Aantal kinderen
tijdens onderzoek
vervolgonderzoeken
gezien
31
46
458
Speciale aandacht op het speciaal onderwijs In het schooljaar 2014-2015 zaten 58 kinderen uit Oirschot op een school voor speciaal onderwijs. Zij krijgen individueel afgestemde hulp en begeleiding. Krijgt het kind voldoende hulp door andere artsen, zoals huisarts of specialist, dan beperkt Jeugdgezondheidszorg zich tot de reguliere gesprekken. Deze vinden meestal plaats op 5, 11, 14 en 16 jarige leeftijd. Via de adviesstructuur (ZAT of begeleidingsteam) op school stemmen we steeds af welke zorg voor deze kinderen nodig is.
Blijvend aandacht voor overgewicht
Overgewicht (incl. obesitas)
Overgewicht voor kinderen varieert tussen de
Groep 7 - Trend
leeftijdsgroepen. In Oirschot neemt tussen groep 2 en groep 7 het aantal kinderen met overgewicht toe van
30
%
6% naar 10%. Vooral bij kinderen in het speciaal onderwijs vraagt overgewicht extra aandacht. Dit schooljaar had 28% van deze kinderen overgewicht.
20
JGZ pleit dan ook voor blijvende aandacht voor een gezonde leefstijl.
15
14
13
10
10
0 2013-2014
2014-2015
Oirschot
2013-2014
2014-2015
Regio
“
De GGD is er altijd en voor iedereen en dat geldt ook zeker voor jongeren. Via de website jouwggd.nl kunnen zij elke middag en avond chatten met een jeugdarts en jeugdverpleegkundige. Drie verpleegkundigen van de GGD Brabant-Zuidoost werken in het landelijke chatteam van jouwggd.nl.
Anoniem en laagdrempelig De chat is heel laagdrempelig. Jongeren kunnen anoniem chatten en durven daardoor heel gemakkelijk vragen over gezondheid, leefstijl en seksualiteit te stellen. Ze zijn opvallend open en echt heel gemotiveerd om een antwoord te vinden. Een mooie manier voor ons om jongeren een stukje op weg te helpen naar volwassen worden. Dichtbij en intens Vaak stellen jongeren een duidelijke en concrete vraag. Dan kun je volstaan met een kort en duidelijk antwoord, zoals een doorverwijzing naar een geschikte website of hulpverlener. Maar regelmatig merk je dat dat het veel dieper zit of dat er meer aan de hand is. Je wordt dan op een bijzondere anonieme wijze betrokken in het leven van deze jongere en mag je heel dichtbij komen. Dan is het heel
”
belangrijk welke woorden je gebruikt of welke vragen je stelt. Het is niet af en toe dat we jongeren spreken
die depressieve gevoelens hebben, gepest worden, problemen met vrienden of ouders hebben, zich afvragen of ze te dik zijn of willen weten hoe ze voor zichzelf op moeten komen of een voor hen moeilijk onderwerp willen bespreken. Kortom we chatten vaak met jongeren die op dat moment niet zo lekker in hun vel zitten. Als GGD’er ben je dan heel dichtbij en hoop je iets voor hem of haar te kunnen betekenen. Het mooie is dat zij de GGD zelf hebben opgezocht. De kunst is om te zorgen dat ze weer terug komen wanneer ze dat nodig vinden en weten dat de GGD er voor hen is….altijd!
Psychosociale problematiek Bij 12% van de jongeren in klas 2 voortgezet onderwijs in Oirschot is in dit schooljaar sprake van
Indicatie psychosociale problematiek Klas 2 - Regio Zuidoost-Brabant
een indicatie voor psychosociale problematiek. In het
30
%
algemeen geldt dit vaker voor meisjes dan voor jongens. De problemen zijn verschillend en kunnen gaan van angst, stress, somberheid en depressie tot
20
20
pestgedrag, liegen en psychisch functioneren als
15
huilen en dwang. 10
10
0 jongens
meisjes
totaal
De generalist als specialist
“
De veranderingen rond de transitie van de jeugdzorg leken begin 2015 voor veel onduidelijkheid en onrust
te zorgen. Als jeugdverpleegkundige ervaar ik echter steeds meer de positieve gevolgen van deze veranderingen, onder andere door mijn (extra) rol als generalist in het generalistenteam. In mijn reguliere werk als jeugdverpleegkundige kom ik regelmatig complexere vraagstukken tegen binnen gezinnen. In mijn extra (dubbel)rol als generalist in het generalistenteam kan ik deze complexe problemen heel gemakkelijk oppakken. Het generalistenteam bestaat uit hulpverleners van verschillende organisaties. Hier bespreken we multidisciplinair vragen of problemen in gezinnen om zo te kunnen zorgen voor goed advies of begeleiding. We leggen daarbij de nadruk op het normaliseren van de problemen. De eigen kwaliteiten van kinderen en ouders staan altijd centraal met als doel hen daarin te kunnen versterken. Meerwaarde Als jeugdverpleegkundige hebben we vooral kennis van de normale ontwikkeling van kinderen en jongeren. We weten welke problemen passen en vaak voorkomen bij een bepaalde leeftijd. Zo kunnen wij vanuit onze deskundigheid goed inschatten of een hulpvraag genormaliseerd kan worden en mogelijk afgeschaald naar de basis. Jeugdgezondheidszorg heeft een groot bereik. Tijdens onze contacten met gezinnen brengen wij de gezondheid en ontwikkeling van kinderen breed in kaart met aandacht voor verschillende levensgebieden. Dit brede inzicht brengen wij in bij de besprekingen in het generalistenteam. Dat geeft vaak verhelderende en soms
”
verrassende conclusies, die niet altijd hoeven te leiden naar intensieve begeleiding. Vaak zijn kleine veranderingen in het gezin of binnen het netwerk voldoende om ouders en kind verder te helpen. Bovendien voorkomen we zo onnodig dure zorg. Veel hulpvragen over kinderen krijgen we via scholen. Jeugdgezondheidszorg heeft een goed contact met de scholen. Dit zorgt voor korte lijnen vanuit het generalisteam naar school. Voor ouders en kind is dit prettig, omdat dan niet opgeschaald hoeft te worden naar een andere hulpverlener. Het blijft voor hen één bekend gezicht, wat laagdrempelig is. Suzan Dortmans, jeugdverpleegkundige
”
Een toekomstgerichte Jeugdgezondheidszorg.
Als het gaat om de zorg aan kinderen, weten de jeugdarts en de huisarts elkaar steeds beter te
Onze samenleving verandert, dus moet
vinden. Beiden hebben hun eigen specifieke
jeugdgezondheidzorg ook mee veranderen. Om
deskundigheid. Maar dankzij een goede
een toekomstbestendige Jeugdgezondheidszorg
samenwerking en afstemming kunnen jeugdarts
te ontwikkelen zijn we in 2015 gestart met ons
en huisarts samen zorgen voor een integrale en
project JGZ 2020.
afgestemde zorg voor kinderen.
Ouders en kinderen zijn onze primaire doelgroep.
Uit de praktijk
Zoveel mogelijk gelukkige en gezonde kinderen is ons doel. We streven ernaar dat we 100% van de kinderen
Buikpijn
van 4 tot 18 jaar in beeld hebben. We zijn er voor
Een meisje van 14 jaar komt bij de jeugdarts. Zij is
iedereen en streven ernaar dat ons bereik zo hoog
gemeld door school vanwege veelvuldig
mogelijk is.
ziekteverzuim. Ze vertelt dat ze regelmatig thuis blijft vanwege buikpijn. Ze is hiervoor ook al bij de huisarts
Klant centraal
geweest. Ze vertelt ook dat moeder psychische
Onze ambitie is dat de klant, dus de ouder en de puber
problemen heeft. Het meisje is zelf gespannen en
echt centraal staat. Het gaat dus niet zozeer om wat
onzeker, ze vindt het moeilijk op school.
wij willen, maar vooral om wat de klant wil. We zeggen
Voor het stellen van een goede
dat nu ook, maar is dat in de praktijk wel zo. Lukt het
“waarschijnlijkheidsdiagnose” is overleg tussen
ons iedere keer weer om de vraag van de klant
jeugdarts en huisarts hier cruciaal. Daarna kan samen
centraal te stellen in een gesprek? Sluiten we
met meisje, ouders, school en opvoedondersteuner
voldoende aan op de wijze waarop de klant met ons
een goed plan worden gemaakt voor gepaste zorg en
wilt communiceren?
begeleiding.
Ook moeten we onze klanten loslaten. Zij zijn erg zelfredzaam geworden en wij moeten vertrouwen op
Puzzelen
hun eigen kracht. Kinderen en ouders zijn
Een jongen van 9 jaar komt met moeder bij de
tegenwoordig sterk genoeg om de regie over hun
huisarts. Moeder weet niet meer goed hoe ze met
eigen leven te nemen en de juiste keuzes en
hem om moet gaan. Hij is druk en vertoont agressief
beslissingen te maken. En als ze ons nodig hebben,
gedrag. Op school speelt dit ook, maar de leerkracht
staan wij natuurlijk voor ze klaar.
kan goed met hem omgaan. Moeder wil graag hulp. De huisarts vraagt of de jeugdarts samen met
Binnen het project JGZ 2020 willen we dat JGZ zich zo
moeder kan kijken wat het meest passend is, ook
ontwikkelt dat ouders en pubers vanuit een positieve
omdat de jeugdarts de verbinding heeft met school.
insteek kiezen voor het gebruik van JGZ; gewoon
De jeugdarts bespreekt samen met moeder en jongen
omdat het van belang is voor de ontwikkeling van het
hoe het gaat met zijn ontwikkeling, gezondheid, op
kind en vanuit de overtuiging dat ze er iets aan
school, thuis, met vriendjes en bij sport. De jongen
hebben. Kinderen hebben bij JGZ een positieve
heeft vanaf zijn vierde jaar thuis veel meegemaakt.
associatie, die mee weegt in de keuze voor JGZ , later
Daarnaast lijken ook kindfactoren mee te spelen.
als ouder.
Samen met moeder wordt een plan van aanpak gemaakt en zij voelt zich gehoord. De jeugdarts verwijst naar de specialistische GGZ en opvoedondersteuning wordt ingeschakeld om met de ouders mee te denken in de thuissituatie. De jeugdarts koppelt terug aan de huisarts. De huisarts bedankt voor ‘het gepuzzel’.
EEN INTEGRALE JEUGDGEZONDHEIDSZORG
Een vader aan het woord….
voor alle kinderen VAN 0 TOT 18 JAAR
“
Mijn samengestelde gezin en ik liepen tegen
In 2015 hebben de Zorgboog, ZuidZorg en de
een aantal problemen aan waar we zelf niet zo
GGD Brabant Zuidoost een aantal stevige
makkelijk een oplossing voor konden vinden. Ik
stappen gezet in de ontwikkeling van een
besloot contact op te nemen met
integrale en toekomstgerichte
Jeugdgezondheidszorg. Het eerste bezoek aan onze
jeugdgezondheidszorg 0 tot 18 jaar in onze
jeugdverpleegkundige vonden we best spannend.
regio.
Maar dat veranderde al snel. Er is nu sprake van een wederzijds vertrouwen en we hebben intussen een
We kozen voor een zelfde systeem als digitaal
hele goede band met elkaar opgebouwd. De
dossier. De inrichting is zoveel mogelijk op elkaar
jeugdverpleegkundige heeft ons zeer nuttige adviezen
afgestemd en voorjaar 2016 wordt het nieuwe
gegeven. Achteraf waren deze adviezen eigenlijk heel
systeem geïmplementeerd.
logisch en dachten we: “Dat we hier nou zelf niet op gekomen zijn….”. Maar als je zelf in zo’n situatie zit is
Negen jeugdartsen en –verpleegkundigen hebben zich gebogen over de ideale jeugdgezondheidszorg: een JGZ zonder knip, die flexibeler is dan nu en goed aansluit op de behoeften van het kind en de ouder(s). Een JGZ waarin we oude denkpatronen loslaten en we in pilots lef tonen om het anders te doen en hiervan te leren. Begin 2016 bepalen we de minimale basiszorg, die we aan alle kinderen in Zuidoost Brabant willen bieden. Daarna gaan in twee gemeenten pilots van start. De werkgroepleden ervaren het als een inspirerende
dat blijkbaar toch een stuk lastiger. Wij zijn de jeugdverpleegkundige heel dankbaar. We hebben nog steeds maandelijks contact en het gaat een stuk beter in ons gezin. We vinden het erg fijn om tips en advies te krijgen van een professional. Als je als gezin even vast zit bij bepaalde onderwerpen zoals opvoeding en hoe je met deze problemen moet omgaan, dan biedt Jeugdgezondheidszorg op een makkelijk toegankelijke manier steun. Zij hebben ons gezin veel hulp geboden waar wij tot op de dag van vandaag nog steeds mee vooruit kunnen.
reis waar ze met elkaar de contouren schetsen van de JGZ voor de toekomst.
”
Voorkomen van lijden bij scheiden Zo’n 70.000 kinderen maken per jaar een relatiebreuk van hun ouders mee. Uit onderzoek blijkt dat ruim een derde van deze kinderen na de scheiding van hun ouders nog steeds wordt geconfronteerd met felle ruzies. Daarom werken wij in onze regio samen met lokale en regionale partners om zo negatieve gevolgen van (v)echtscheidingen bij kinderen te beperken. We geven voorlichting en advies aan scheidende of gescheiden ouders, maar ook aan onderwijsprofessionals. Als het nodig is verwijzen we ouders en kinderen door naar passende echtscheidingshulpverlening. Hiervoor hebben we het afgelopen jaar een sociale kaart gemaakt met een overzicht van het aanbod echtscheidingshulpverlening. Ook in 2016 krijgt preventie van (v)echtscheidingsproblemen flink aandacht. We willen ervoor zorgen dat ouders sneller en makkelijker met vragen terecht kunnen. Op die manier proberen we (onnodige) scheidingen te voorkomen en te voorkomen dat kinderen van gescheiden ouders in de knel komen.
Psychosociale Hulp bij ingrijpende gebeurtenissen Soms krijgen we als samenleving plotseling te maken met een ingrijpende gebeurtenis. Denk aan dood, geweld, zedenzaken, gezinsdrama’s of bedreigingen. Deze gebeurtenissen laten een diepe indruk achter. De ervaring leert dat goede ondersteuning voor de getroffenen vanaf het begin erg belangrijk is om weer grip te krijgen op het leven. In lijn met de landelijke richtlijnen gaan we daarbij uit van de eigen veerkracht van individuen en proberen we vooral te normaliseren. Psychosociale Hulpverlening bij ingrijpende gebeurtenissen (PSHi) coördineert de hulp om te zorgen dat slachtoffers de juiste hulp krijgen en de maatschappelijke onrust zo klein mogelijk blijft. PSHi-teams Brabant-Zuidoost In onze regio hebben ketenpartners afspraken gemaakt om tot een PSHi-team te komen, zowel voor Eindhoven als voor Helmond en omgeving. Het suïcideprotocol is onderdeel hiervan. Dit PSHi-team kan snel (binnen 24 uur) bijeenkomen als er een incident is met kans op maatschappelijke onrust en media-aandacht. In het coördinatieteam PSHi zijn de vaste partners vertegenwoordigd. Dat zijn GGD, Maatschappelijk Werk, Slachtofferhulp en politie. De GGZ heeft in Eindhoven een consultatieve rol, in Helmond is GGZ vaste partner. Het kernteam wordt aangevuld met andere betrokkenen, zoals de scholen, als dat is gewenst. De huisarts wordt telefonisch benaderd. De GGD zorgt voor coördinatie en informeert de gemeente. Het PSHteam is ook vaak als coördinator van de hulpverlening opgenomen in de sociale calamiteitenteams van de gemeente.
Suïcidepreventie Vanwege landelijk beleid en lokale urgentie staat preventie van suïcide hoog op de agenda. GGzE en GGD zijn in november gestart om samen met landelijke en regionale partners tot een plan van aanpak te komen om het aantal suïcides terug te dringen. GGZ-Oostbrabant organiseerde een masterclass voor wethouders over depressie en suïcide onder jongeren. De GGD legt de verbinding tussen de activiteiten die georganiseerd worden rondom preventie suïcide en informeert de gemeenten daarover.
Colofon
Het team Jeugdgezondheidszorg Oirschot Vlnr: Renate Franssen, Yvonne Hesemans, Renée van den Doel, Suzan Dortmans
Samen voor gelukkig gezonde jeugd in uw gemeente.
GGD Brabant-Zuidoost 088 0031 422 @ggdbzo
/ggdbzo
