Taart van Lambert Integrale aanpak vroegsignalering alcohol: communicerende vaten Algemene therapie effecten 30%
Rob Bovens
Placebo effecten 15% Techniek 15%
Verandering door factoren buiten de therapie 40%
Lector Verslavingspreventie
Chr. Hogeschool Windesheim, Zwolle en Flevoland
10 basisprincipes voor geloofwaardigheid (Marketingliteratuur: Van Marwijk, 2009)
• • • • • • • • • •
wees consistent wees congruent wees consequent wees authentiek wees transparant laat jezelf veel zien bouw een vlekkeloze reputatie op wees eerlijk heb vertrouwen in anderen toon geloofwaardige lichaamstaal
• • • • • • • • • • • • • •
Humor Flexibiliteit Maatschappijvisie Kennis is leidend Timing, in stapjes kunnen denken, reële doelstellingen formuleren Voorbeelden laten aansluiten Overtuigingskracht Geloof in eigen effectiviteit Daadkracht Ondernemend Creativiteit Initiatiefrijk Attractiviteit, uitstraling, charisma
Persoonlijkheidskenmerken (1) •
Drive, persoonlijke ervaringen, overtuiging, motivatie, enthousiasme Authenticiteit Zelfonthulling Kwetsbaarheid Doelgroepgericht, sensitiviteit (verdiepen in leefwereld, beweegredenen doelgroep, verbaal en non-verbaal, menselijk inzicht, de juiste conclusies trekken hierbij)….. Geloofwaardigheid (10 kenmerken zoals consistentie, consequentie, congruentie etc.) Empathie, begrip Zelfreflectie, je eigen kracht kennen Ervaringskennis Openheid
• • • •
• • • • • •
Persoonlijkheidskenmerken (2) Overtuiging en drive
Van belang zijn: -
Ervaringskennis Visie op gebruik
1
Ervaringskennis
Must voor de preventiewerker, maar verder iedere stakeholder in (alcohol)preventie
Maandblad Geestelijke Volksgezondheid Mei 2011: “Eenderde (31%) studenten GGZ-richting Windesheim heeft Psychische stoornis/verslavingsproblematiek (gehad). Gecombineerd met dergelijke problematiek in de omgeving is sprake van ervaringskennis bij 57%.”
Bewustzijn van eigen normen en waarden ten aanzien van het gebruik van alcohol
Alie Weerman
Verklaringsmodel (overmatig) alcoholgebruik
Campagne, voorlichting, onderzoek
Community Normen
kostprijs
Ouders en opvoeders Partner en vrienden
0e lijn 1e lijn 2e lijn IV .Vroeg-
III. Toezicht en signalering Alcohol- monitoring gebruik
ouders, familie vrienden
II. Aanbod paracommercie supermarkt Horeca
n
Politie BOA's
I.Persoonlijke motivatie en intentiegroepsdruk,
Ervaringen Reclame
• • • • •
Socialisatie (Ervaringen) Reclame Kostprijs Wetgeving, beleid Voorlichting, Campagnes e.d.
hersenontwikkeling opvoeding, sociaal niveau Fysiek milieu, Genen, Persoonlijkheid, Fysieke Gezondheid, Alcoholervaringen
Socialisatie • • • • •
Maatschappelijke normen alcoholgebruik
Beleid, bestuur wet en regelgeving
Opvoeding Voorlichting (positieve en negatieve) ervaringen Associaties Peergroup
Associaties
Uit nog niet gepubliceerd onderzoek op Windesheim blijken negatievere associaties onder studenten Social Work t.a.v. verslaving dan t.a.v. psychische stoornissen. (associaties als ‘stinkt’, vies, zwerver e.d. komen veel voor, terwijl men iemand die stoornissen heeft voornamelijk ‘zielig’ vindt)
2
Opvoeding
Invulling van opvoeding is tijdgebonden en hangt mede af van urgentie
19e eeuw • •
Biergebruik minder probleem, sterke drank wel Alcoholconsumptie 8 liter per hoofd van de bevolking
• •
Emancipatorische idealen Industriële revolutie
----- Drankbestrijding • Voorlichting • Activiteiten • Wetgeving • Opvang ----- 1962: Alcoholconsumptie 2,3 liter per hoofd van de bevolking
Vanaf 60-er jaren een aantal ontwikkelingen •
Nieuwe drank- en horecawet: uitbreiding verstrekkingspunten (o.a. komst supermarkten) • Welvaart stijgt • Positie kerk verandert, invloed wordt gestaag minder • Vrije tijd neemt toe • Verbraderisering • Babyboomers ontdekken de wijn en dagelijks drinken • Drugs worden het probleem, leiden af • Belang sponsoring en reclame neemt toe • Marketing: nieuwe drankjes (mix) ------ consumptie per hoofd van drinkende bevolking 9,25 l. • Ledermann doet nog steeds opgeld
3
Jongeren
Overall • • • • • •
7.6 liter pure alcohol per hoofd van de bevolking (2009) 1,1 miljoen probleemdrinkers 350.000 alcoholafhankelijken 2001: 22.500 in de verslavingszorg 2010: 36.000 “ “ (+ 63%) •
1 op de 4 jongeren 15/16 jaar drinkt vaker dan 10 keer in de maand (rest Europa: 1 op de 10): ESPAD 2007 Laatste maand gedronken (HBSC 2009): 12 jaar: 10% 13 jaar: 20% 14 jaar: 40% 15 jaar: 60% Meer en de helft hiervan ‘bingt’ Alcoholvergiftigingen 2009: 500 ------ 2010: 684
2000 - 2009
Alcoholcliënten 55+ 2001-2010 10000 12000
9000 8000
10000
7000 6000
8000
5000 4000 6000
3000 2000
4000
1000 0
2000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
139% absolute stijging, 94% gecorrigeerd
0 <25
25-34
35-44
45-54
55-64
>=65
Urgentiebesef komt pas laat op gang Voorbeelden: • Aanvankelijke houding preventiewerkers • Onderschatting door ouders • Onderschatting door politiek • Scapegoatdenken • Twijfels aan waarde Richtlijnen Aanvaardbaar Alcoholgebruik
Noodzaak: cultuurverandering
Wat leren we hieruit: eigen drinkgedrag is vertrekpunt! (en niet dus kennis die evidence based is)
4
Integrale preventie benadering
Integrale preventie benadering
Handhaving
Regelgeving
Regelgeving Handhaving Preventie
Preventie
Vroegsignalering
Publiek draagvlak
Huidige middelen en boodschappen
Publiek draagvlak
Of zoals de alcoholindustrie ons telkens wil doen geloven:
RICHT ZICH VRIJWEL UITSLUITEND OP JEUGD TOT 16/18 JR •
Agendasetting (Media + Postbus 51 + Regionale campagnes) Opvoedingsondersteuning (kennis en handvatten) door voorlichtingsmateriaal, interventie-aanbod Jongerencampagne (weerbaarheid) Nieuwe regelgeving (o.a. strafbaarheid bezit < 16 JR)
• • •
Het is altijd dat beperkt aantal mensen, dat niet verantwoord kan omgaan met alcohol, dat het bederft voor de rest …..
SINDS WANNEER ZIJN 1,1 MILJOEN PROBLEEMDRINKERS EEN BEPERKT AANTAL MENSEN?
M.a.w.: Scapegoat: jongeren zijn het probleem, net als dé rijder onder invloed, dé pleger van huiselijk geweld
Eigenlijk nodig CULTUURVERANDERING ONDER HELE BEVOLKING • • • • • •
te beginnen bij professionals (eigen visie op gebruik) ter discussie stellen eigen normen vergelijking vroeger-nu bewust maken van menselijke valkuilen (inconsistentie, incongruentie) vergroten weerbaarheid tegen reclame en groepsdruk positieve benadering
5
