UITGAVE VAN FORFARMERS HENDRIX NEDERLAND
NR 3 2014
VOER
TAAL
Introductie Melk€fficiënt
5
Reportage transitiemanagement
6
“Een goede start van de lactatie begint in de droogstand” Eerste inzichten KringloopWijzer
10
2
Inhoud 02 Goed verteerbare voorjaarskuilen 03 Column: Imago van een nieuw bedrijf 04 Actualiteit Fosfaatoverschot 05 Introductie Melk€fficiënt 06 Reportage: Transitiemanagement 08 Transitieaanpak: gezonde start voor koe en kalf 09 De specialist: Productmanager Plant Arjan Mager 10 KringloopWijzer: wat vertellen de cijfers? 12 Natuurbeschermingswetvergunning & Agenda
Voeding
Goed verteerbare voorjaars 2014 is een groeizaam jaar geweest
vormen door de hoge VI - in combina-
waarin veel gras is gewonnen. De
tie met een lage HerkauwIndex (HI)
gemiddelde voorjaarskuil is van goede
- een risico voor de pensgezondheid.
kwaliteit, smakelijk en heeft een hoge
Bij de samenstelling van het rantsoen
verteerbaarheid. Daarnaast bevatten
zal daarom de HI en de VI nauwkeurig
de kuilen gemiddeld duidelijk meer ruw
gecontroleerd moeten worden. Bij een te
eiwit dan voorgaande jaren.
lage HI moet structuur aangevuld worden. Door toepassing van buffers is de
Al vroeg in het voorjaar waren de omstan-
hoge VI van een rantsoen naar beneden
digheden ideaal, waardoor het voorjaars-
te corrigeren. We hebben daarvoor naast
gras erg snel groeide. Hierdoor kon de
de huidige Univit Buffer (compleet mine-
eerste snede tussen eind april en de eerste
ralenmengsel) een nieuw buffermengsel
twee weken van mei al worden ingekuild.
ontwikkeld: RumiBuffer.
Vooral de vroeg gemaaide aprilkuilen hebben een hoog eiwit- en een extreem laag
Nieuw: RumiBuffer
ADL-gehalte (weinig houtstof). Het melk-
RumiBuffer kan worden toegepast als
zuurgehalte is gemiddeld iets lager dan de
aanvulling in het rantsoen naast een
kuilen van 2013, alleen in de nattere kuilen
Univit mineralenmengsel die eventueel
zie je soms erg hoge melkzuurgehalten.
al wordt gevoerd. RumiBuffer bevat - net als Univit Buffer - een combinatie van
Aandachtspunten in het rantsoen
verschillende bufferstoffen die geleide-
De graskuilen van 2014 worden evenals in
lijk vrijkomen waardoor de pH in de pens
2013 gekenmerkt door een hoge MELK-
gedurende een langere periode van de
waarde en een hoge VerzuringsIndex (VI).
dag wordt gestabiliseerd.
Vooral de natte kuilen en de aprilkuilen
Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers Hendrix. Voor meer informatie kunt u terecht bij de regionale ForFarmers Hendrix dealer of bij ForFarmers Hendrix, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail:
[email protected] www.forfarmershendrix.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.
De gemiddelde voorjaarskuil is van goede kwaliteit, smakelijk en heeft een hoge verteerbaarheid.
3
Column
Imago van een ‘nieuw bedrijf’
skuilen 2014 Gemiddelde uitslagen graskuilen 2013 en 2014 (gram/kg ds). Bron: BLGG AgroXpertus.
Ruim twee jaar geleden begonnen ForFarmers
2013
2014
April 2014
Drogestof %
33,1
38,3
35,5
Ruw eiwit
146
165
178
bedrijf. En wellicht ook
Ruwe celstof
267
248
236
een ander imago in uw
Suiker
60
71
66
ogen. Waar wij voor
NDF
503
470
445
staan wat mij betreft?
ADL
22
18
16
76,3
78,9
80,3
Melkzuur
58
51
45
MELK
987
982
1012
WDE
67
74
78
lage klantverlies voldoen we hieraan. Maar
EKB
31
47
58
een ‘gemiddeld goed’ zegt nog niets over
HI
173
161
149
hoe ú ons ervaart. Bent ú tevreden over de
VI
96
97
104
waarde-prijsverhouding van onze producten
TPE
119
135
150
én over onze advisering? Bespreek dit met uw
VEM
894
929
952
specialist of accountmanager en daag ons uit
VC-OS
Univit Buffer en RumiBuffer geven
Bij snel verteerbare kuilen met een
daardoor een betere bescherming tegen
gemiddeld aandeel penseiwit is
pensverzuring dan bijvoorbeeld alleen
Supplement Plus of Robuust een goede
natriumbicarbonaat.
eiwitaanvulling. De aanvullende productievoeders dienen bij deze graskuilen
Hoger ruw eiwitgehalte
rustig verteerbaar te zijn, aangezien
Dit jaar bevatten de kuilen gemiddeld
deze graskuilen meestal al voldoende
een hoger ruw eiwitgehalte. Dit leidt zo-
snelle penskoolhydraten bevatten.
wel tot een hoger gehalte aan penseiwit
Voeders als Optimabrok Perfect,
(TPE) als werkelijk darmeiwit (WDE).
Optimabrok Top of Maximabrok Gluco
Ondanks deze hogere gehalten is in
passen daar prima bij.
bijna alle rantsoenen een aanvulling met extra eiwit nodig. Bij kuilen met
Overleg tijdig met uw melkveespecialist
veel penseiwit is vooral aanvulling met
om te komen tot een optimale rantsoen-
bestendig eiwit gewenst, bijvoorbeeld
samenstelling met de juiste krachtvoer-
Supplement Promax. Kuilen die veel
aanvulling. Het uitgebreide Feed2Milk-
penseiwit bevatten geven, wanneer er
assortiment biedt een ruime keuze om
beperkt mais in het rantsoen zit, vaak
in elk rantsoen maximaal rendement te
een hoger ureumgehalte in de melk. In
halen uit uw eigen ruwvoer.
combinatie met een drogere zomerkuil is dit te voorkomen.
en Hendrix aan het bouwen van een nieuw
Goed voer tegen een scherpe prijs! En onze specialist of accountmanager brengt u de extra toegevoegde waarde. Gezien de gemiddeld goede klanttevredenheid en het
om het iedere dag weer beter te doen. U staat ook voor uitdagingen. Technisch goed draaien is een voorwaarde voor een efficiënte bedrijfsvoering met gezond financieel resultaat. De basis wordt in de transitieperiode gelegd. Efficiëntie is ook te vertalen naar mineralenefficiëntie of Melk€fficiënt. Het komt allemaal aan bod in deze Voertaal. Tot slot daag ik u graag uit! Om de saamhorigheid en de trots binnen onze prachtige sector te vergroten en om ons imago te versterken neemt BIG Challenge ‘Veehouderij tegen kanker’ ook in 2015 weer deel aan Alpe d’HuZes. Bent u in voor een onvergetelijke ervaring en een grensverleggende sportieve uitdaging? Meld u dan aan via www.bigchallenge.eu. Met vriendelijke groet, Toine van Toor Directeur Verkoop Rundvee
Reageren?
Mail naar
[email protected]
4
Actualiteit Fosfaatoverschot
Hebt u uw mestverwerkingsplicht voor 2014 geregeld? Wat doet ForFarmers Hendrix? •W e zijn aangesloten bij het Mestinvesteringsfonds. Dit fonds is een initiatiefvan een groot aantal Nederlandse voerleveranciers, LTO Noord, ZLTO, LLTB en NVV. In totaal zit 4,5 miljoen euro in het fonds. Bedrijvendie een goed ondernemingsplan hebben om mest te verwerken, kunnen een beroep Op het CRV Mineraal Bedrijfsoverzicht staat hoeveel u verplicht moet verwerken.
doen op een financiële bijdrage uit dit fonds. Zie voor meer info
Vanaf 1 januari 2014 is een wijziging van
Op internet vindt u meer informatie via
de Meststoffenwet in werking getreden
www.rvo.nl.
waardoor veehouders met een fosfaat-
www.mestverwerkingsloket.nl;
•We zijn betrokken bij verschillende initiatieven op het gebied van mest-
overschot verplicht zijn om deze mest
Verwerkingsplicht
verwerking, waaronder Twence, BVA
deels te verwerken. Wat kunt u regelen?
Iedere veehouder met een fosfaatover-
(Biogasvereniging Achterhoek) en
Voor de verwerking van uw fosfaatoverschot zijn drie opties mogelijk, welke u uiterlijk 31 december 2014 geregeld moet hebben: 1. U kunt een Mestverwerkingsovereenkomst (MVO) afsluiten met een verwerker (intermediair of loonwerker). Dit contract dient u bij uw boekhouding te bewaren. 2. U kunt een Vervangende Verwerkings-
schot is verplicht om een percentage van dit overschot te verwerken (zie tabel). Per regio (dezelfde die we kennen van het stelsel van dierrechten) is een verwerkingspercentage vastgesteld.
Mestac;
•W e zijn lid van de Stichting Biomassa;
•W e zijn aangesloten bij landelijke en provinciale overleggen;
•O nze specialisten en account Op het CRV Mineraal Bedrijfsoverzicht
managers begeleiden u bij het
kunt u zien hoeveel mest u verplicht moet
maken van mestplannen.
verwerken. Dit staat op het tweede blad onder de kop ‘Verplichte mestverwerking’.
overeenkomst (VVO) met een andere melkvee- of varkenshouder afsluiten.
Tabel. Verplicht verwerkingspercentage fosfaatoverschot per regio
Hiermee draagt u de verwerkingsplicht van mest over op een andere veehouder. 3. Melkveehouders die 75% van hun fosfaatproductie op eigen land kunnen plaat-
2014
2015 Indicatie
Zuid
30%
50%
Oost
15%
30%
Overig
5%
10%
sen en de rest binnen een straal van 20
Via een ministeriële regeling kan geregeld worden dat voor bedrijven die onder verschillende per-
kilometer kunnen afzetten, vullen via de
centages komen te vallen, o.a. doordat ze meerdere soorten mest produceren, of meerdere locaties
Regionale Mestafzetovereenkomst (RMO)
hebben in meerdere gebieden, één percentage geldt.
de mestverwerkingsverplichting in.
Introductie Melk€fficiënt
5
Optimaliseren
voor een efficiënte bedrijfsvoering NIEUW Melk€fficiënt
Met de afschaffing van het melkquotum in
Productmanager Robert Meijer adviseert
het vooruitzicht zijn veel veehouders bezig
veehouders eerst te kijken naar de
met het maken van toekomstplannen.
laatste optie. “Hiermee verhoogt u
Om de veehouder hierbij te ondersteunen
namelijk de efficiëntie van uw bedrijf.
hebben we Melk€fficiënt ontwikkeld.
Het rendement van extra liters melk is
Waar de één gebaat is bij het verhogen
Hiermee kan de specialist of account-
immers sterk afhankelijk van hoe goed
van de melkproductie, kan de ander
manager u ondersteunen bij het bepalen
je technisch presteert. De volgende stap
wellicht veel meer verdienen door zijn
van de meest rendabele bedrijfsstrategie.
kan alsnog groei van de veestapel zijn.”
ruwvoerteelt te optimaliseren. Aan
Na afschaffing van het melkquotum gelden
Robert Meijer licht verder toe: “Des-
er andere beperkende factoren op het
kundigen verwachten dat de melkprijs
melkveebedrijf. Het gaat dan, afhanke-
de komende jaren gemiddeld rond 34,5
Samen met uw bedrijfsadviseur kunt u
lijk van de bedrijfssituatie, om het aantal
eurocent ligt en grondstoffen structureel
via Melk€fficiënt verschillende bedrijfs-
stalplaatsen, de beschikbaarheid van voer,
duur zullen blijven. Middels een hoger
strategieën doorrekenen op technische
de plaatsing van mest of de beschikbare
rendement kunt u een financiële buffer
en economische kengetallen. Hierdoor
arbeid. Vanaf dan zal het saldo per koe,
opbouwen voor uw bedrijf zodat u prijs-
kunt u samen een afgewogen keuze
per koeplaats of per melkrobot de belang-
schommelingen kunt opvangen. Bedrijfs-
maken, passend bij uw eigen bedrijf en
rijkste graadmeter zijn voor de rentabiliteit
efficiëntie is daarbij ontzettend belang-
doelstellingen.
van het melkveebedrijf.
rijk. Technisch goed presteren, daar
welke knop kunt u het beste draaien? Melk€fficiënt geeft antwoord.
begint het mee. Bedrijven die groeien,
Grofweg zijn er drie hoofdprocessen op
Veel veehouders willen meer melk produ-
maar technisch niet optimaal presteren,
het melkveebedrijf. Bij elk proces horen
ceren. Dat kan door groei van de veesta-
lopen tegen kostprijsverhoging aan.
andere kengetallen en zijn er andere
pel of een hogere melkproductie van de
Eerst optimaliseren is altijd verstandig.”
verbetermogelijkheden waarmee u uw
bestaande veestapel.
voerwinst kunt verhogen. 1.
K FEED2MIL
Melken Denk bijvoorbeeld aan verhoging van de melkproductie door het verkorten van de tussenkalftijd.
2.
jongveeopfok Bijvoorbeeld verlaging van de
TR ANSITIE
RUW VOER
+
afkalfleeftijd van vaarzen. 3.
Ruwvoerteelt Verhoging van de drogestofopbrengst per hectare bespaart voerkosten. U weet wellicht wel uw krachtvoerkosten per liter
VITA
melk, maar weet u ook hoeveel uw ruwvoer kost?
6
Reportage
Een goede start van de lactatie
begint in de droogstand Evert-Jan en Don Veerenhuis bespreken het droogstandsrantsoen met accountmanager Luc Lufting (rechts).
Melkveehouders Evert-Jan en Don
lagere melkproductie bij droogzetten is
Vanaf veertien dagen voor afkalven gaan
Veerenhuis uit Dalerveen erkennen het
belangrijk voor de gezondheid van de koe
de koeien naar de close-up groep, waar
belang van een goed transitiemanage-
en vermindert de kans op uierontsteking.
ze mais krijgen, aangevuld met restvoer
ment. “Met behulp van de transitieaanpak
Via een aangepast rantsoen is deze da-
van de melkkoeien en drie kilo Transitie-
van ForFarmers Hendrix hebben we de
ling te realiseren.
brok Top. Evert-Jan: “We zijn meer mais
hoge tussenkalftijd aangepakt: binnen
gaan voeren in de close-up groep, om
een jaar daalde deze van 435 naar 401
Transitiemanagement
problemen met melkziekte en het aan de
dagen. Daarnaast komen onze koeien nu
Veerenhuis zet zijn koeien zes weken
nageboorte blijven staan terug te dringen.
probleemloos de droogstand door.
voor het afkalven droog, en maakt
Met behulp van een pH-meting van de
We zijn blij dat het zo goed loopt!”
daarbij standaard gebruik van het middel
urine ontdekten we een te hoge pH bij
Orbeseal. Afhankelijk van het celgetal op
droogstaande koeien. Dit was het gevolg
Koeien die fit de droogstand ingaan en
de MPR krijgen koeien antibiotica toe-
van een te hoge kation/anion-balans (ver-
daar goed verzorgd worden, starten over
gediend bij droogzetten. Gedurende de
houding tussen de mineralen natrium en
het algemeen zonder problemen op.
zes weken droogstand staan de koeien
kalium ten opzichte van chloor en zwavel).
Voordat een koe drooggezet wordt, moet
in twee groepen: een far-off en een
Het advies was om minder kaliumrijke
haar melkproductie afgebouwd wor-
close-up groep. De far-off koeien krijgen
producten te gaan voeren. Omdat het
den, het liefst tot 12 liter of minder. De
grof, schraal hooi van 800 VEM per kg ds.
kaliumgehalte in onze graskuil vrij hoog
Bedrijfsgegevens:
schikbaar, dan verloopt het afkalfproces
een gezonde start van de lactatie, met
Evert-Jan is getrouwd met Janny en
moeizamer en heeft ze een groot risico
vruchtbare koeien en een hogere levens-
zit samen met zijn zoon Don in maat-
op (subklinische) melkziekte, waardoor
productie. De brok bevat extra mineralen
schap. Ze houden 130 melkkoeien
ze tevens sneller aan de nageboorte blijft
en vitaminen met daarnaast extra gluco-
en bewerken 60 hectare grasland.
staan.”
gene energie. Dit beperkt conditieverlies,
5 hectare land wordt gehuurd voor
helpt leververvetting voorkomen en on-
de maisteelt, daarnaast kopen ze
De start van een lactatie
dersteunt de gezondheid en vruchtbaar-
mais aan.
Een goede start van nieuwmelkte koeien
heid.” Veerenhuis bevestigt: “Inderdaad,
Het rollend jaargemiddelde van de
begint in de droogstand. Een goede start
de vruchtbaarheid van onze melkkoeien
melkkoeien ligt op 8.674 kg melk
is van belang voor een hoge melkproduc-
is een stuk verbeterd. Voorheen zagen we
met 4,22% vet en 3,58% eiwit.
tie tijdens de lactatie. Veerenhuis vindt
onze koeien gedurende de eerste maan-
Het basisrantsoen bestaat uit: goede
het daarom niet meer dan logisch dat
den na afkalven minder goed tochtig, nu
kwaliteit graskuil met hoog eiwit-
er ook geïnvesteerd moet worden in de
laten ze de tochtigheid veel beter zien. Na
gehalte, snijmais, aardappelvezels,
droogstand en een goede opstart.
vijftig tot zestig dagen in lactatie hebben
perspulp en eiwitbrok.
“Starten koeien goed op, dan zullen ze
wij de meeste koeien weer geïnsemi-
De ambitie van Veerenhuis is het
sneller drachtig worden en hebben we
neerd. Daardoor is de tussenkalftijd na
gezinsbedrijf te optimaliseren en de
meer dan de helft gewonnen.”
een jaar gedaald naar 401 dagen.”
melkproductie te verhogen.
Een andere zorg op het bedrijf was een
is, zijn we aan de koeien in de close-up groep meer mais gaan voeren in combinatie met drie kilo Transitiebrok Top. Dit had duidelijk een positief effect.”
“Probleemloos de droogstand doorkomen”
Calcium voor biestproductie
fors oplopende tussenkalftijd. Op een
Accountmanager Luc Lufting van dealer-
gegeven moment lag deze zelfs op 454
bedrijf Snijders Jager vertelt het verhaal
dagen (kwartaalprognose najaar 2013).
achter deze brok: “Transitiebrok Top
Door verlaging van de tussenkalftijd is
bevat anionische zouten. Hiermee wordt
juist winst te behalen ten aanzien van een
het calciummetabolisme van de droog-
hogere gemiddelde dagproductie, iets wat
staande koe actief gehouden zodat de koe
na afschaffing van het melkquotum nog
ook rondom afkalven voldoende calcium
interessanter is. Op advies van account-
beschikbaar heeft voor het afkalfproces
manager Luc Lufting is Veerenhuis
en de biestproductie. Heeft een koe on-
gestart met Fresh Cow Supporterbrok.
voldoende calcium rondom afkalven be-
Luc: “De Fresh Cow-voeders stimuleren
De sleutel tot succes Problemen met gezondheid en vruchtbaarheid bij melkvee komen vaak voort uit problemen in de transitieperiode (droogstand en opstart verse koeien). De praktijkervaring van Veerenhuis laat zien dat deze periode de sleutel tot succes is voor gezonde en vruchtbare koeien met een hoge levensproductie. “Een hoge levensproductie heeft veel pluspunten: er is minder jongvee nodig omdat de koeien langer worden aangehouden, het is gunstiger voor de mestboekhouding en de gemiddelde melkproductie ligt hoger, want oudere koeien geven meer melk dan vaarzen. Kortom: extra aandacht voor een gezonde en vruchtbare veestapel loont!”
Resultaten na toepassing Transitieaanpak: •
Verbetering tussenkalftijd: Van 435 naar 401 dagen
•
Verbetering melkproductie: van 8.463 naar 8.674 kg melk
Don, Janny en Evert-Jan Veerenhuis kiezen voor optimalisatie van het gezinsbedrijf.
7
8
Transitiemanagement
Dé Transitieaanpak: meer dan alleen voorkomen van melkziekte
Gezonde start voor koe en kalf Door hogere productieniveaus en minder
Fresh Cow: gezonde start en vlot
beschikbare tijd per koe, vragen we
weer drachtig
steeds meer van onze koeien. Juist
Tijdens de start van de lactatie is het
daarom is het belangrijk dat koeien pro-
vooral de uitdaging om het conditieverlies
bleemloos afkalven. Uit onderzoek blijkt
bij koeien te beperken en daarmee (sle-
dat ruim 80% van de gezondheidsproble-
pende) melkziekte te voorkomen. Een te
men bij koeien ontstaat tijdens de tran-
groot conditieverlies heeft immers sterk
sitieperiode: dit is de periode rondom
negatieve gevolgen voor de gezondheid en
afkalven, bestaande uit de droogstand en
de vruchtbaarheid. De Fresh Cow Voeders
de start van de nieuwe lactatie.
bevatten een hoog aandeel glucogene energie om het conditieverlies te beperken
De transitieperiode is de belangrijkste
afkalvenis het actief houden van het
en tevens extra mineralen en vitaminen,
periode binnen de productiecyclus van
calciummetabolismevan de koe.
waaronder Beta-caroteen, ter ondersteu-
de koe. Juist daarom is extra aandacht
De Transitievoeders (Transitiebrok
ning van gezondheid en vruchtbaarheid.
gewenst voor transitiemanagement
Ca-binder of Transitiebrok/meel Top)
Nieuw in het assortiment is de Fresh Cow
met als belangrijkste doelstelling dat
ondersteunen de koe bij een actief cal-
Boostbrok, een zeer hoogwaardige en
koeien probleemloos en met weinig extra
ciummetabolisme en daarmee het voor-
geconcentreerde brok die onder andere
arbeid afkalven. De Transitieaanpak van
komen van melkziekte. Ook een juiste
extra propyleenglycol bevat ter onder-
ForFarmersHendrix staat voor arbeids-
voorziening aan energie, eiwit, mine-
steuning van een hoge (piek)productie en
gemak en een voorspelbaar resultaat
ralen en vitaminen tijdens de transitie-
energiebalans.
met een gezonde start van koe en kalf.
periode is van groot belang. Niet alleen voor een gezonde start van de koe na
Einde lactatie: afbouwen melkproductie
afkalven maar ook voor de ontwikkeling
Vanwege de strengere regelgeving
en vitaliteit van het nog ongeboren kalf
rondom antibioticagebruik en om het
en de biestkwaliteit. Met de inzet van
risico op uierontsteking te verkleinen
Transitievoeders tijdens de droogstand
is het van belang dat koeien vóór het
wordt de basis gelegd voor een gezonde
droogzetten minder dan 12 kg melk per
start van koe en kalf.
MEER INFORMATIE?
vraag naar de transitiefolder of bekijk deze op de website.
NIEUW: Beta-caroteen Beta-caroteen is een antioxidant (vergelijkbaar met vitamine E) en heeft
dag produceren. Effectieve maatregelen hiervoor zijn het afbouwen van de
Afkalven: Quick Fit
een duidelijk positieve invloed op de
krachtvoergift en de eiwitaanvulling.
Na afkalven is het belangrijk dat koeien
gezondheid en vruchtbaarheid.
Ook kunt u de koeien kort voor de droog-
direct actief zijn en snel voldoende ruw-
Recent onderzoek heeft uitgewezen
stand in een aparte groep zetten en een
voer opnemen. Quick Fit is een smake-
dat het belangrijk is om al vóór af-
schraal rantsoen met weinig eiwit aan-
lijke energiedrank met een hoog aandeel
kalven te starten met het verstrekken
bieden, bijvoorbeeld het rantsoen van de
toegevoegde mineralen waaronder extra
van Beta-caroteen. Daarom wordt
koeien in de vroege droogstand.
calcium, voor een snel herstel van de
deze ‘vruchtbaarheidsvitamine’ vanaf
mineralen- en vochtbalans. Door koeien
nu toegevoegd aan de Transitievoeders,
Droogstand: meer dan alleen
direct na afkalven (binnen 20 minuten)
Fresh Cow voeders, Fertibrok en
voorkomenvan melkziekte
Quick Fit te verstrekken wordt een snelle
Fertimeel Omega.
Basisvoorwaarde voor probleemloos
(ruw)voeropname gestimuleerd.
De specialist
9
Productmanager Plant Arjan Mager vervult een spilfunctie richting melkveehouderij bij het overbrengen van - in de akkerbouw opgedane - kennis over bodemvruchtbaarheid en bodembeheer.
Veehouders profiteren van kennisoverdracht Vanuit de akkerbouw is er veel kennis
“Vanuit onderzoek weten we bijvoor-
up-to-date te houden. Binnen het team
over bodemvruchtbaarheid en bodem-
beeld dat een extra kaliumbemesting
Plant bundelen en ontwikkelen we kennis
beheer. Deze kennis wordt doorvertaald
later in het seizoen positief is voor
over bodembeheer, bemesting, efficiënte
naar de melkveehouderij. “Op dit mo-
een hogere drogestofopbrengst van
gewasgroei en goed inkuilmanagement.
ment onderzoeken we de bemesting van
grasland.”Arjan besteedt veel aandacht
Door deze kennis te delen met de melk-
gras en mais in relatie tot de veranderen-
aan het delen van kennis, bijvoorbeeld
veespecialisten, komt nuttige informatie
de wetgeving en de toenemende behoefte
via het trainen van specialisten of op
bij de melkveehouder terecht. Dit komt
aan een hogere drogestofopbrengst per
studiedagen. Zijn rol als productmana-
de veehouderij ten goede. Kijken we
hectare”, vertelt Arjan Mager, Product-
ger Plant is om kennis en assortiment
bijvoorbeeld naar de bodem, dan vormt
manager Plant bij ForFarmers Hendrix.
bij elkaar te brengen. “Het is onze
deze de sleutel tot succes in verbetering
ambitie om óók op het gebied van het
van de bedrijfsmineralenbalans (Kring-
ruwvoerproces de kennis bij veehouders
loopWijzer).”
10
KringloopWijzer
Mineralenefficiëntie: wat vertellen de cijfers ons? Diverse projectgroepen presenteren de eerste cijfers De mineralenefficiëntie op uw bedrijf is
In onderstaand figuur staan de gemiddelde
een belangrijk thema. Of het nu gaat om
cijfers van de projectgroep Vruchtbare
van buiten opgelegde normen óf om uw
Kringloop Achterhoek. Hieraan doen 212
eigen bedrijfsrendement te verbeteren.
Achterhoekse melkveebedrijven op zowel
Want kringloop denken is rendement
zand- als kleigrond mee.
denken. Mineralenoverschot Afgelopen jaar heeft ForFarmers
Uit onderstaande cijfers blijkt dat er een
Hendrix veel geïnvesteerd in kennis op
gemiddeld stikstofoverschot is van 207 kg/
het gebied van mineralenefficiëntie op
ha en een gemiddeld fosfaatoverschot van
het boerenerf. De nauwe betrokkenheid
11 kg/ha. Lagere overschotten van stikstof
Via de KringloopWijzer kunt u de
bij diverse projectgroepen is daar een
geven ook lagere verliezen aan ammoniak,
bedrijfsvoering verbeteren. Een betere
voorbeeld van. Doel van deze projecten
nitraat en broeikasgassen. Elke kilogram
mineralenefficiëntie en daardoor een
is dat veehouders inzicht krijgen in de
stikstof en fosfaat die niet verloren gaat,
kostenbesparing: het mes snijdt aan
eigen mineralenstromen, dat ze het ei-
is te benutten voor de productie van eigen
twee kanten.
gen bedrijf toetsen aan dat van collega’s
voer. Inzicht in de bedrijfsbalans biedt kan-
en van elkaar leren.
sen voor de individuele melkveehouder.
Gemiddelde bedrijfsbalans in stikstof (N) en fosfaat (P2O5) in kg/ha van de 212 melkveebedrijven van het project Vruchtbare Kringloop Achterhoek. Invullen van de KringloopWijzer geeft inzicht in de bedrijfsbalans. Aanvoer
Afvoer
N
P205
Totaal
379
79
Krachtvoer
156
52
Ruwvoer+ bijproducten
51
Kunstmest
126
Dierlijke mest
9
4
Vee
3
2
Klaver
1
0
Depositie
33
0
Mineralisatie
0
0
voorraadverandering
N
P205
Totaal
14
1
Krachtvoer
1
0
Totaal
Ruwvoer+ bijproducten
7
-2
N-ammoniak
50 4
N
P205
Totaal
158
67
Melk
99
40
18
Vee
17
11
3
Ruwvoer
6
2
Dierlijke mest
36
14
Overschot
N
P205
207
11
veestapel
Gewas
Mest
Bodem
Kunstmest
-1
0
N-lachgas
Dierlijke mest
10
4
N2, NOx
11
-1
Bodem
142
Vee
-3
11
TIp Aan de slag met de kringloopWijzer?
Bodembenutting verhogen heeft het meeste effect Grafiek: relatie stikstofbenutting op bedrijfsniveau en stikstofbenutting van bodem en vee.
Neem op tijd kuilmonsters! Om over 2015 een betrouwbare Kringloop-
bodem vee
Wijzer te kunnen opstellen moet u nu al
100
actie ondernemen! Voor een goed en volledig
90
gebruik van de KringloopWijzer is van al het
N-benutting (%)
80
ruwvoer dat u op 1 januari 2015 nog op het
70 60
bedrijf heeft een voederwaardeanalyse
50
nodig. Partijen voer dienen voor gebruik
40
bemonsterd te worden door een erkend
30
monsternemer volgens het protocol van de
20
Handreiking BEX. Wanneer u nog geen ana-
10 0
lyse heeft, dan is het nu een goed moment 0
10
20
30
40
50
60
70
N-benutting bedrijf (%) U kunt uw eigen veestapelbenutting overigens terugvinden op uw BEX-uitslag.
om de voederwaardeanalyses uit te laten voeren. De monsternemer bepaalt ook de omvang van de verschillende voerpartijen, kuilen en/of balen.
Aandacht voor de bodem loont
Wat doen we nog meer?
Eén van de belangrijkste bevindingen
Doen is vaak de beste methode
die we nu willen bespreken is dat aan-
om kennis te vergaren. Wat doet
dacht voor de bodem loont.
ForFarmers Hendrix zoal op het
De grafiek toont aan dat een hogere stik-
Achtergrond
gebied van mineralenefficiëntie?
De Nederlandse veehouderij heeft te maken
- Naast de Vruchtbare Kringloop
met de nitraatrichtlijn en de kaderrichtlijn water.
stofbenutting op bedrijfsniveau vooral
Achterhoek, begeleidt ForFarmers
Europa stelt eisen aan een maximale uitstoot van
gerealiseerd wordt door een hogere
Hendrix het landelijke project Kring-
fosfaat. Daarom heeft de zuivelorganisatie
loopwijzer van Friesland Campina;
besloten dat wanneer het melkquotum is
bodembenutting.
- We hebben eigen ‘KringloopWijzer-
afgeschaft, iedere melkveehouder milieutech-
Wat kunt u doen om de bodembenutting
specialisten’ in dienst en de bedrijfs-
nisch verantwoord mag groeien. Daarbij wordt
te verhogen?
adviseurs worden ingeschakeld voor
gestuurd op grondgebonden melkveehouderij in
•
Inzicht krijgen in de structuur van
begeleiding bij het invullen van de
plaats van beperking via dierrechten. De grond-
uw bodem;
KringloopWijzer;
gebonden melkveehouderij gaat hand in hand
- Afgelopen jaar bezochten zo’n 2.000
•
Weten wat de pH van uw bodem is;
•
Het maken van een efficiënt bemes-
melkveehouders diverse studie-
melkveebedrijf om met stikstof en fosfaat. Om te
tingsplan.
bijeenkomsten op dit gebied: Regio-
weten te komen wat acceptabele verliezen zijn,
Goed management van het zaai- en
taps, Ruwvoerdagen bij onze dealers,
wordt er nu gewerkt met de KringloopWijzer. Via
oogstmoment;.
de voorjaarstudiedagen en het
dit programma verwacht de sector inzicht te krij-
De inzet van een groenbemester;
onlangs georganiseerde Melkers van
gen in de stikstof en fosfaat mineralenstromen
Morgen in het oosten van het land.
en de verliezen op een bedrijf.
• •
Wilt u weten wat dit alles voor uw bedrijf betekent? Vul dan ook de KringloopWijzer in, zie www.verantwoordeveehouderij.nl.
- Op onze website staan diverse artikelen, tips en achtergronden.
met evenwichtsbemesting: hoe efficiënt gaat het
11
Kort nieuws
Aanvraag Natuurbeschermingswetvergunning Heeft u nog geen Natuurbeschermings-
derden. Daarnaast is een NB-vergun-
aankoop van ammoniak in principe niet
wetvergunning? Dan is het verstandig om
ning van belang bij de uitbetaling van
meer toegestaan. Wilt u de regie over
na te gaan of u er één moet aanvragen.
toeslagrechten. Hiervoor geldt namelijk
uw bedrijfsontwikkeling houden, dan
Wat kunt u doen?
als voorwaarde dat het bedrijf over de
is het raadzaam om nu nog een NB-
vereiste vergunningen beschikt. Heeft u
vergunning aan te vragen. FarmConsult
Wie voor financiering van uitbreidings-
deze niet, dan kunt u gekort worden op
kan deze aanvraag voor u verzorgen.
plannen bij de bank aanklopt, moet bijna
de uitbetaling van de toeslagrechten.
altijd een geldige Natuurbeschermingswetvergunning (NB-vergunning) kunnen
Wijziging
overleggen. Agrarische ondernemers
Het kabinet wil in 2015 de uitstoot
van wie het bedrijf bijvoorbeeld is
van ammoniak gaan regelen via de
gewijzigd of gegroeid, moeten een NB-
ProgrammatischeAanpak Stikstof
vergunning hebben. De provincie hand-
(PAS). De exacte invoeringsdatum is
haaft hier ook op, soms op verzoek van
nog niet bekend. Onder de PAS is de
Brok’nproat
MEER INFORMATIE?
Bel FarmConsult 0573-288 989 of uw dealer
Agenda Komend najaar vinden er diverse evenementen plaats, waarvoor we u van harte uitnodigen. Op de website www.forfarmershendrix.nl of de websites van dealers vindt u meer informatieover: Beurzen: Op 11 - 14 november is het tijd voor EuroTier in Hannover (Dld) en van 25 - 27 november vinden de Rundveedagen in Gorinchem plaats. Open dagen:
Quick Fit
De komende periode vinden veel open dagen plaats, zie onze website. Regiotaps: Een Regiotap is een informele studieavond bij u in de buurt. Thema: Vruchtbaarheid en transitie. Houd uw brievenbus in de gaten!
ForFarmers Hendrix Postbus 91, 7240 AB Lochem, T +31 (0)573 28 88 00, F +31(0)573 28 88 99,
[email protected], www.forfarmershendrix.nl
Boeren met ambitie
