de start van een loopbaan Binnenkort loopt het laatste schooljaar ten einde en behaal jij een diploma. Alvast gefeliciteerd! Het is een belangrijke stap in jouw leven, het belang ervan is immers niet te onderschatten. Vooral bij jongeren betekent een diploma hebben een hemelsbreed verschil! Een diploma verhoogt de kans op het vinden van een job aanzienlijk. Bovendien kan je een job, na het volgen van een degelijke opleiding, beter uitoefenen. Eens je een diploma op zak hebt, ga je op zoek naar werk. Je gaat solliciteren. Hoe beter je je hierop voorbereidt, hoe groter je kansen op succes. De drie belangrijke stappen van een sollicitant zijn: “De geschikte job vinden” “De job van je keuze bepalen” “Die job van je keuze krijgen” De bovenstaande drie stappen kun je oefenen. Zo krijg je ze gegarandeerd onder de knie. Meteen leer je ook een eigen aanpak ontwikkelen, die jouw persoonlijke kwaliteiten in de verf zet. Zij maken het verschil tussen jou en al die andere sollicitanten. Zij bepalen mee de start van je loopbaan. Een diploma behalen is het welverdiende resultaat van een jarenlange inspanning. Leren solliciteren is een beetje theorie. De rest is oefenen en vooral doen. Telkens opnieuw. En uit elke ervaring leer je, zodat je het de volgende keer wat beter doet. We geven je ook nog wat extra informatie mee die zeker van pas zal komen bij je eerste stappen op de arbeidsmarkt. Bekijk ook zeker het hoofdstuk “moeilijke woorden” voor extra informatie. Veel succes!
1
2
deel 1: de jobs - mijn aanbod 5 --Een waaier van mogelijke jobs
5
--Ken je job
7
--Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik?
9
--Mijn opleidingen
15
--Persoonlijke vaardigheden
17
--Het curriculum vitae
21
deel 2: sporen naar werk 27 --De arbeidsmarkt
27
--De bekende en de verborgen arbeidsmarkt
29
--Advertenties 31 --Netwerken 35 --De VDAB
37
--Uitzendarbeid 39 --Als een werkgever contact opneemt
43
deel 3: solliciteren 45 --Solliciteren kan op vele manieren
45
--Het telefoongesprek
47
--De sollicitatiebrief
55
--Het sollicitatieformulier
59
--Psychologische testen
71
--Het sollicitatiegesprek
77
deel 4: afgestudeerd
87
--Wat een schoolverlater zeker moet weten
87
deel 5: droom je van een eigen zaak?
95
--Wat is een zelfstandige?
95
--Zit er een ondernemer in jou?
96
--Startvoorwaarden 96
deel 6: moeilijke woorden
97
3
4
deel 1: de jobs mijn aanbod Een waaier van mogelijke jobs
Je wil een job. Niet zomaar een job! Een job, die jij ziet zitten. Maar hoe begin je er aan? Er zijn in Vlaanderen duizenden verschillende jobs waarvoor nog een geschikte werknemer wordt gezocht. Uit al die jobs moet jij een realistische keuze maken. Je diploma of getuigschrift zal in hoge mate je keuzemogelijkheden bepalen. Maar dan is er nog de vraag welke van de jobs, waarvoor je in aanmerking komt, jij ook interessant vindt?
Oefening
Noteer de jobs, die jij zou kunnen uitoefenen, als je afgestudeerd bent. Gebruik het werkblad “Mijn waaier van jobs.”
Ben je op zoek naar informatie over beroepen dan ben je hier aan het juiste adres. We bieden 4 hulpmiddelen om jouw ideale beroep te ontdekken:
beroepenfiches
In CO.BR.A. (COmpetentie- en BeroepenRepertorium voor de Arbeidsmarkt) vind je maar liefst meer dan 500 beroepenfiches. Een beroepenfiche bestaat uit: ◗◗ een beschrijving van het beroep, ◗◗ basiscompetenties voor het beroep, ◗◗ specifieke competenties en sleutelvaardigheden, ◗◗ attesten en diploma’s, ◗◗ persoonskenmerken, ◗◗ arbeidsomstandigheden en werkdomeinen.
beroepenfilms
De VDAB maakte heel wat beroepenfilms. In elk filmpje vertelt een werknemer vertelt wat de job in de praktijk inhoudt en wat de verwachtingen van de werkgever zijn.
beroepsoriëntatie
Nieuwsgierig welk beroep bij je past? De VDAB-beroepsoriëntatie helpt je op weg. Door het invullen van deze testen kom je te weten welke beroepen er voor jou wellicht geschikt zijn.
beroepstesten
Wil je nagaan wat je kennis is van een specifiek beroep? VDAB maakte meer dan 60 beroepstesten. Als je een test invult, krijg je onmiddellijk feedback. De testen zijn gratis en volledig anoniem.
5
Werkblad
mijn waaier van jobs Noteer de jobs die jij zou kunnen uitoefenen als je afgestudeerd bent.
6
de jobs mijn aanbod
Functieanalyse: (of jobanalyse) In zo’n analyse worden alle aspecten van een job genoteerd. Bijvoorbeeld welke taken er uitgevoerd moeten worden, welke vaardigheden vereist zijn, welke werkomstandigheden bij de job horen. In Deel 1 vind je twee voorbeelden van zo een functie- of jobanalyse.
Ken je job
Je hebt een job gekozen, maar wil je die job wel doen? Bekijk eerst grondig alle aspecten ervan. Zo vermijd je nare verrassingen en weet waaraan je begint. Zo’n jobanalyse wordt ook een functieanalyse genoemd. Informatie over jobs vind je bijvoorbeeld in vacatureadvertenties en op www.vdab.be/cobra. Op deze pagina vind je: ◗◗ Beroepenfiches:
Dit zijn uitgebreide beschrijvingen van verschillende beroepen, competenties, vaardigheden,…; ◗◗ Beroepenfilms:
Een werknemer vertelt in een filmpje zelf wat zijn job inhoudt en wat er verwacht wordt; ◗◗ Beroepsoriëntatie: Je kan aan de hand van enkele testjes te weten komen welke jobs bij jou passen; ◗◗ Beroepstesten: Via deze testjes kan je nagaan wat je weet van een specifiek beroep.
Oefening ◗◗ Zoek 3 vacatures voor de job(s) die je hebt gekozen. ◗◗ Analyseer de gekozen job(s) aan de hand van de vacatures of via www.vdab.be/cobra ◗◗ Gebruik hiervoor het werkblad “Ik ken mijn job”
7
Technische vaardigheden: De manier waarop je bepaalde taken tot een goed einde brengt. Om taken tot een goed einde te brengen moet je bepaalde dingen zeker kunnen. Vaak voorkomende technische vaardigheden zijn: een taal goed kennen, kennis hebben van het materiaal dat je moet gebruiken,…
Werkblad
Persoonlijke vaardigheden: Werkgevers vragen soms ook dat je je op een bepaalde manier kan gedragen tijdens je werk. Vaak gevraagde persoonlijke vaardigheden zijn: vriendelijkheid, gemotiveerd zijn, bereid zijn om opleidingen te volgen,…
ik ken mijn job Benaming van job of functie Welke taken moeten worden uitgevoerd ?
Welke machines of toestellen moet je in deze job gebruiken ?
Welke vaardigheden worden vereist ? Technische
Persoonlijke
Geef een voorbeeld van wanneer een persoonlijke vaardigheid van pas komt.
Zijn er eisen op het vlak van het persoonlijk voorkomen ?
Welke werkomstandigheden kunnen bij de job horen ?
Andere zaken en/of opmerkingen
8
de jobs mijn aanbod Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik?
Heel nuttig is een volledig overzicht van wie je bent, wat je kent en wat je kunt. Maak het op voor je begint te solliciteren. Bewaar het. Het zal je later nog vaak van pas komen bij het invullen van allerlei formulieren (sollicitatieformulieren, vakbond, ziekenfonds, de VDAB, …).
Oefening Maak een overzicht van wie je bent, wat je kent en wat je kunt. Gebruik het werkblad “Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik?” en bewaar het zorgvuldig voor later.
9
Werkblad
wie ben ik? wat ken ik? wat kan ik? Persoonlijke gegevens Naam: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Adres: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Telefoonnummer: __________________________________________________________________________________________________________________________________________ Faxnummer: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________ E-mail: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Geboortedatum: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________ Nationaliteit: _________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Financiële rekening: ______________________________________________________________________________________________________________________________________ Nr. Identiteitskaart: _______________________________________________________________________________________________________________________________________ Nr. Rijksregister: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________ Nr. SIS-kaart: _________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Rijbewijs (categorie): _____________________________________________________________________________________________________________________________________
10
Studies Lager onderwijs Jaartallen
Naam en adres van de school
Secundair onderwijs Richting/Vakken
Naam en adres van de school
Jaartallen
Naam en adres van de school
Richting/Vakken
Naam en adres van de school
Jaartallen
Naam en adres van de school
Bijkomende opleidingen Avondonderwijs - cursussen Richting/Vakken
Naam en adres van de school/instelling/organisatie
Data
Behaald diploma of getuigschrift + resultaat Specialisatievakken en/of bijzonderheden
11
Talenkennis Taal
Hoe geleerd en/of waar gebruikt
Computerkennis Programma
Hoe geleerd en/of waar gebruikt
Andere technieken (uit opleiding, stages,...) Wat
12
Hoe geleerd en/of waar gebruikt
Werkervaring (vakantiejobs - stages - leercontract...) Data
Referenties: Personen die inlichtingen over je kunnen geven. De werkgever bij wie je solliciteert kan deze persoon dan opbellen. Je kan hier bijvoorbeeld stagebegeleiders, werkgevers van je vakantiejob,… noteren. Vraag wel altijd hun toestemming.
Naam en adres van de werkgever
Functiebenaming
Uitgeoefende taken
Gebruikte hulpmiddelen (machines, voertuigen, software,...)
Positieve en negatieve aspecten van dit werk
Referenties Naam en functie
Adres en telefoonnummer
Naam en functie
Adres en telefoonnummer
Naam en functie
Adres en telefoonnummer
Vrije tijd 13
Lezen Soort boeken: Sport Soort sport:
Andere vrijetijdsbesteding Dansen
Handwerk
Schrijnwerkerij
Schilderen
Tekenen
Pottenbakken
Bloemschikken
Koken
Computergames
Fotografie
Film
Beeldhouwen
Modelbouw
Etsen
Programmeren
Paintbrush
Naaien
Glasblazen
Vrijwilligerswerk
Toneel
Puzzelen
Wagen/brommer
Muziek
Electronica
Verzamelen van
Tuinieren
Dieren
Andere: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Ben je lid van: Jeugdhuis
Sociale vereninging
Fotoclub
Jeugdvereniging
Toneelgroep
Koor
Bloemschikken
Fietsclub
Muziekgroep/band
Actiegroep
Rode Kruis, ...
Actiegroep
Andere: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Andere informatie/eventuele beperkingen
14
de jobs mijn aanbod Mijn opleidingen
Sommige werkgevers vragen of je opleidingen wilt volgen om een bepaalde job uit te voeren. In de bouwsector is het bijvoorbeeld belangrijk dat je een VCA-attest bezit of dat je bereid bent een veiligheidsopleiding te volgen. Natuurlijk kan je ook zelf één of meerdere opleidingen volgen voor jezelf.
Oefening Neem het overzicht “Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik?” en je job- en functieanalyse. 1) Noteer de vaardigheden en kennis die je tekort komt om je job uit te oefenen in de linkerkolom van het werkblad ‘Mijn opleidingen’. 2) Zoek op het internet enkele opleidingen die je kunt volgen om de vaardigheden en kennis die je tekort komt alsnog te leren. Noteer alle informatie in de rechterkolom op het werk-blad ‘Mijn opleidingen’. 3) Kijk ook eens naar welke opleidingen je in je vrije tijd zou doen. Noteer de informatie over opleidingen die je graag zou doen voor jezelf.
15
Werkblad
mijn opleidingen Kennis/vaardigheid die ik mis en nodig heb voor mijn beroep
16
Opleiding
de jobs mijn aanbod
Persoonlijke vaardigheden: Werkgevers vragen soms dat je je op een bepaalde manier kan gedragen tijdens je werk. Vaak gevraagde persoonlijke vaardigheden zijn: vriendelijkheid, gemotiveerd zijn, bereid zijn om opleidingen te volgen,…
Persoonlijke vaardigheden
Je persoonlijkheid en persoonlijke vaardigheden zijn belangrijk bij het solliciteren. Soms spreekt men ook van attitudes. De werkgevers vragen niet alleen naar deze vaardigheden en attitudes, maar ook dat je er over beschikt.
Oefening 1 ◗◗ Neem uit jouw job- en functieanalyse enkele persoonlijke vaardigheden die belangrijk zijn. Noteer ze op het werkblad “Persoonlijke vaardigheden”. ◗◗ Zoek voorbeelden van situaties, die aantonen dat je die vaardigheden echt bezit. Beschrijf de situaties kort, maar volledig op het werkblad “Persoonlijke vaardig heden”.
Oefening 2 ◗◗ Neem het werkblad “Attitudes” met de uitspraken. Noteer onder elke uitspraak hoe jullie hierover denken. ◗◗ Bespreek daarna alles samen met de klas.
17
Persoonlijke vaardigheden: Werkgevers vragen soms ook dat je je op een bepaalde manier kan gedragen tijdens je werk. Vaak gevraagde persoonlijke vaardigheden zijn: vriendelijkheid, gemotiveerd zijn, bereid zijn om opleidingen te volgen,…
Werkblad
persoonlijke vaardigheden Vaardigheden
18
Situaties
Werkblad
Attitude: Hoe men over iets of iemand denkt. Ben je bijvoorbeeld altijd positef en vrolijk over alles, dan heb je een positieve attitude.
attitudes Attitudes over solliciteren 1. Maatpakjes en kostuums moeten niet meer op een sollicitatie. Ik draag een korte broek en sandalen. 2.
Ik kan voor de deur van het bedrijf nog wel gauw een sigaretje opsteken.
3.
Mezelf voorbereiden op het gesprek? Ze hebben mijn cv, het zal zo ook wel gaan.
4.
Als ik vijf minuten voor de start van het gesprek aankom, is alles in orde.
Attitudes over werk 5.
Ik rook elk uur een sigaretje, daarvoor hoef ik toch niet tot aan de pauzes te wachten.
6.
Tien minuten te laat komen is toch niet zo erg. Dat overkomt iedereen wel eens.
7.
Als ik ’s morgens voel dat ik ziek ben, bel ik dat ik niet kan komen werken.
8.
Ik doe kledij aan die ik mooi vind èn die past binnen mijn functie.
9.
Een bijkomende opleiding volgen? Ik ben pas afgestudeerd, maar leer graag bij als ik hierdoor mijn job beter kan uitoefenen.
10. Tijdens de middag ben ik even vrij. Een paar glazen bier met de collega’s kunnen dan toch geen kwaad? 11.
Het is tien uur en heb ik pauze. Ik werk dit eerst nog vlug af en neem daarna pas pauze.
12.
Ik lees het arbeidsreglement niet. Ik weet zelf wel wat mag en wat niet mag.
13.
Het is toch maar een interim. Als ik een vaste job heb, doe ik wel beter mijn best.
14.
Het is rustig in de winkel. Ik bel een paar vrienden op om mij gezelschap te komen houden.
15.
Mijn collega is ziek. En ik moet morgen werken in zijn plaats? Geen denken aan. Zaterdag is mijn vrije dag.
16.
Mijn moeder wordt vandaag geopereerd. Ik wil graag mijn gsm bij me houden. Ik vraag dat niet aan mijn chef. Dat is toch logisch dat zoiets mag.
17.
Ik heb een leuke vakantie gehad. Dat wil ik graag aan mijn collega’s vertellen.
19
20
Functieanalyse: (of jobanalyse) In zo’n analyse worden alle aspecten van een job genoteerd. Bijvoorbeeld welke taken er uitgevoerd moeten worden, welke vaardigheden vereist zijn, welke werkomstandigheden bij de job horen. In Deel 1 vind je twee voorbeelden van zo een functie- of jobanalyse.
de jobs mijn aanbod Het curriculum vitae
Curriculum vitae (cv) betekent levensloop. Via het cv geef je doelgericht en overzichtelijk informatie over jezelf . Een goed cv is een persoonlijk VERKOOPSDOCUMENT, geen standaarddocument. Je zet er in wat jij te bieden hebt met betrekking tot de job, waarvoor je solliciteert. Het overzicht van wat jij te bieden hebt, stel je op aan de hand van de vragen “Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik?” en “Wat zijn mijn persoonlijke vaardigheden?” Per job, waarvoor je solliciteert, haal je er uit, wat nuttig is voor die job. Niet meer, maar ook niet minder! Een goed cv sluit dus aan bij de functiebeschrijving en de eisen van de werkgever. Vergeet dus niet vooraf een functieanalyse te maken. Tenslotte is het énige goede cv, het cv dat leidt tot een sollicitatiegesprek! Bij elk gegeven dat je in je cv vermeldt, stel je jezelf de vraag: Verhoogt dit mijn kans op een gesprek? Heb je hulp nodig bij het nakijken van je cv? Dan kun je contact opnemen met het sollicitatie-loket. Via het loket op de website van de VDAB kun je in contact komen met coaches die expert zijn in het ‘solliciteren’. De coaches contacteren je binnen de 2 werkdagen na je aanvraag. De e-coaches bieden o.a. hulp aan bij: ◗◗ het bijsturen/nalezen van een CV of sollicitatiebrief ◗◗ tips en tricks bij het solliciteren ◗◗ hoe omgaan met negatieve respons van werkgevers
Je kan de e-coaches contacteren op: http://vdab.be/werkinzicht/solliciteren.shtml.
Oefening ◗◗ Kies een job. ◗◗ Neem je notities met betrekking tot ”Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik?”, “Mijn persoonlijke vaardigheden” en “Ik ken mijn job”. ◗◗ Zoek nu naar die elementen van jouw aanbod, die passen bij de kennis en vaardigheden, vereist voor de gekozen job. ◗◗ Breng deze gegevens onder in de rubrieken van het werkblad “Rubrieken van het cv”. ◗◗ Schrijf nu je cv uit in een aantrekkelijke vorm. Beperk je tot maximum 2 bladzijden (A4) en zorg voor een duidelijke en overzichtelijke vormgeving (witruimtes, duidelijkekantlijnen, consequent gebruik van opsommingstekens, …). Vermijd spellingsfouten. Bouw een lay-out op die in overeenstemming is met de job waarnaar je solliciteert en durf daarbij gerust creatief zijn. ◗◗ ◗
TIP: Laat je cv eens nalezen door iemand anders. ◗◗ Neem de checklist ‘Kenmerken van mijn cv’ en kijk of je cv goed opgesteld is.
21
Werkblad
rubrieken van het cv Personalia Naam en voornaam________________________________________________________________________________________________________________________________________ Adres ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Telefoonnummer – Faxnummer – E-mailadres ___________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Geboortedatum _____________________________________________________________________________________________________________________________________________ Geboorteplaats ______________________________________________________________________________________________________________________________________________ Burgerlijke staat of gezinstoestand _______________________________________________________________________________________________________________ Nationaliteit __________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Studies Richting en niveau (diploma of getuigschrift) ______________________________________________________________________________________________ Naam en adres van de school _______________________________________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Periode __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Bijkomende opleidingen Richting en niveau (diploma of getuigschrift) ______________________________________________________________________________________________ Naam en adres van de instelling die de opleiding organiseert ___________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Periode __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Gevolgde pakketten ______________________________________________________________________________________________________________________________________
Ervaring (Stages - vakantiejobs - ...) Uitgeoefende functie (functiebenaming) ______________________________________________________________________________________________________ Naam en adres van het bedrijf + soort bedrijf _____________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Periode __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Takenpakket __________________________________________________________________________________________________________________________________________________
22
Talenkennis / Computerkennis / Technische kennis
Referenties: Personen die inlichtingen over je kunnen geven. De werkgever bij wie je solliciteert kan deze persoon dan opbellen. Je kan hier bijvoorbeeld stagebegeleiders, werkgevers van je vakantiejob,… noteren. Vraag wel altijd hun toestemming.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Waar geleerd en/of hoe gebruikt _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Vaardigheden _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Beschrijving van je kwaliteiten en vaardigheden in korte, krachtige zinnen _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Referenties Naam en functie ____________________________________________________________________________________________________________________________________________ Adres en telefoonnummer ____________________________________________________________________________________________________________________________ Varia Alle nuttige informatie in functie van de job zoals : beschikbaarheid, rijbewijs en vervoermiddel, voor welke tewerkstellingsmaatregelen je in aanmerking komt (vb: startbaan). _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
23
24
checklist Kenmerken van mijn cv
Kijk na of je cv voldoet aan de volgende kenmerken: ◗◗ Mijn cv is beperkt tot maximum 2 bladzijden. ◗◗ Mijn cv is functioneel, dat wil zeggen dat de informatie is aangepast naar de vacature waarvoor
ik solliciteer. ◗◗ Er zijn geen referenties vermeld. Ik vermeld deze enkel als de werkgever er expliciet naar vraagt. ◗◗ Mijn cv is duidelijk en overzichtelijk. ◗◗ Er staan geen taalfouten in mijn cv. ◗◗ In mijn cv staan enkel korte en actieve zinnen. ◗◗ Mijn cv is nagelezen door iemand anders. ◗◗ Elke zin en opmerking verhoogt mijn kans op een sollicitatiegesprek.
25
26
deel 2: sporen naar werk De arbeidsmarkt
Werkgevers zoeken werkkrachten als ze vacatures hebben. Werkzoekenden bieden hun werkkracht aan. Dat spel van vraag en aanbod noemen we de arbeidsmarkt. Die arbeidsmarkt is natuurlijk geen directe markt, tenzij heel uitzonderlijk. Sommige dokwerkers bijvoorbeeld gaan nog dagelijks persoonlijk naar het aanwervingslokaal, een soort werkbeurs, om te zien of er werk is en om hun arbeidskracht per dag te verkopen. In de moderne wereld gaat het er doorgaans anders aan toe. Sporen naar werk Een werkgever, die personeel nodig heeft, kan dit op vele manieren bekendmaken. Zoek uit welke dat kunnen zijn. Hoe beter je ze kent, hoe groter je waaier van beschikbare jobs, hoe groter je keuze en hoe groter je kansen om snel een job te vinden die je bevalt. Er zijn meer sporen naar werk dan je op het eerste gezicht zou denken.
Oefening Noteer de sporen naar werk die je kent op het werkblad “Welke sporen naar werk ken ik?”.
27
Werkblad
welke sporen naar werk ken ik?
28
sporen naar werk
Sollicitant: Iemand die naar een baan zoekt. Solliciteren is immers een baan zoeken. Als jij een baan zoekt, ben jij ook een sollicitant.
De bekende en de verborgen arbeidsmarkt
Sommige sporen naar werk zijn vanzelfsprekend, andere vergen enig speurwerk. ◗◗ Enerzijds zijn er de vacatures, die publiek worden bekendgemaakt. Dat noemen we
de “bekende arbeidsmarkt”. Die vacatures zijn gemakkelijk te vinden en dus is ook de concurrentie met andere sollicitanten groot. ◗◗ Er is ook een “verborgen arbeidsmarkt”. Een heleboel vacatures worden immers
nooit publiek bekendgemaakt. Toch kun je, mits enige inspanning en vindingrijkheid, de jobaanbiedingen op die verborgen arbeidsmarkt ook opsporen. Een voordeel is dat de concurrentie met andere sollicitanten heel wat minder groot is . In je map vind je een checklist van sporen naar de bekende en de verborgen arbeidsmarkt.
Oefening Leg de sporen naar werk, die jij noteerde, naast die op de checklist en vergelijk.
29
Checklist
sporen naar de bekende en de verborgen arbeidsmarkt
Bekende Arbeidsmarkt
Verborgen Arbeidsmarkt
Kranten
Gouden Gids
Reclamebladen
Sociale Kaart
VDAB
Lijsten Beroepsverenigingen
Uitzendkantoren
Krantenartikels
Vacatures/Advertenties
Beurzen
[email protected]
Scholen
Intermediair
Familie
Selor
Vrienden
Jobcomputers
Kennissen
Selectiebureaus
Buren
Vakbonden
Oud-collega’s
Internet
Stagebegeleiders
Eures
Ex-werkgevers
Carrièregidsen
Oude schoolvrienden
…
Vroegere leraren Internet …
30
Advertentie: Aankondiging in een krant, tijdschrift, reclameblad,... Een personeelsadvertentie is dus een aankondiging van een bedrijf dat personeel zoekt.
sporen naar werk Advertenties
Advertenties worden meer en meer op websites geplaatst. Zo vind je ondermeer advertenties op de websites van de bedrijven zelf, maar ook op jobsites. Voorbeelden van jobsites zijn de website van de VDAB, websites van interimkantoren, Monster, Jobat, Vacature, … Je vindt ook advertenties in kranten en tijdschriften. Deze advertenties bereiken een groot aantal mensen. Je begrijpt dat er veel kandidaten zijn dus moet je proberen op te vallen. Hoe zorg je daarvoor? Je zorgt dat je goed weet waarvoor en waarom je solliciteert. Voer daarom steeds een goede analyse uit van je advertentie. Zo’n analyse uitvoeren, kun je oefenen.
Oefening Zoek een aantal advertenties op verschillende websites waarvoor jij wel zou willen solliciteren. Noteer alle informatie op het werkblad “Analyse van een vacatureadvertentie”. Noteer ook de informatie die je niet terugvond in de advertentie. Schrijf op hoe je toch aan deze informatie kan geraken.
31
Technische vaardigheden: De manier waarop je bepaalde taken tot een goed einde brengt. Om taken tot een goed einde te brengen moet je bepaalde dingen zeker kunnen. Vaak voorkomende technische vaardigheden zijn: een taal goed kennen, kennis hebben van het materiaal dat je moet gebruiken,… Persoonlijke vaardigheden: Werkgevers vragen soms ook dat je je op een bepaalde manier kan gedragen tijdens je werk. Vaak gevraagde persoonlijke vaardigheden zijn: vriendelijkheid, gemotiveerd zijn, bereid zijn om opleidingen te volgen,…
Werkblad
analyse van een vacature-advertentie Titel advertentie:___________________________________________________________________________________________________________________________________________ Informatie over het bedrijf Naam van het bedrijf: ___________________________________________________________________________________________________________________________________ Adres: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Telefoon: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Omschrijving: _________________________________________________________________________________________________________________________________________________ •• Soort bedrijf: •• Producten: •• Grootte: •• Omzet:
__________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________
Informatie over de functie Functietitel: _______________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________
Tekstomschrijving: _________________________________________________________________________________________________________________________________________ Informatie over het profiel van de kandidaat: “Wij vragen” Opleiding: ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Ervaring: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ` Diploma: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Technische vaardigheden: _____________________________________________________________________________________________________________________________ Persoonlijke vaardigheden: __________________________________________________________________________________________________________________________ Talenkennis: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Rijbewijs: _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Informatie over het het aanbod vanuit het bedrijf: “Wij bieden” Loon, extra voordelen: __________________________________________________________________________________________________________________________________ Soort contract: _______________________________________________________________________________________________________________________________________________ Doorgroeimogelijkheden: ______________________________________________________________________________________________________________________________ 32
Opleidingen: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Informatie over de sollicitatieprocedure E-mail: _______________________________________________________________________________ Schriftelijk: _________________________________________________________________________ Aan wie? ____________________________________________________________ Telefonisch: ________________________________________________________________________ Contactpersoon: ________________________________________________ Bezoek: _______________________________________________________________________________ Wanneer: ___________________________________________________________ Welke informatie heb je niet uit de advertentie kunnen halen? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Hoe kun je toch aan deze informatie geraken? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
33
34
sporen naar werk
Netwerken: Met netwerken of networking bedoelt men het contacteren van kennissen die nuttig kunnen zijn om werk te vinden.
Netwerken
Ga eens na wie je allemaal kent en wie van deze mensen je nuttige tips of informatie over openstaande of toekomstige jobs, over interessante werkgevers, enz. kunnen geven. Informatie, die ze uit eerste hand hebben én informatie, die ze op hun beurt van vrienden en kennissen hebben. Al deze mensen vormen jouw netwerk van contactpersonen. Via je persoonlijk netwerk krijg je gemakkelijker toegang tot de bekende, maar vooral ook tot de verborgen arbeidsmarkt. Spreek je netwerk dus aan!
Oefening Stel je eigen netwerklijst op en noteer naast iedere persoon welke informatie zij aan jou zouden kunnen geven of wat je hen zou kunnen vragen. Gebruik hiervoor werkblad “Mijn eigen netwerk.”
35
Werkblad
mijn eigen netwerk Naam
36
Adres/Tel./E-mail
Functie
Welke info of vraag
sporen naar werk
Jobcomputer: Een computer met een drukscherm waar je via de optie “werk zoeken” in de VDABdatabank vacatures kan zoeken. Je vindt deze terminals of computers op verschillende plaatsen in je gemeente,… Je kan er zelfs je vacatures afdrukken.
De VDAB
De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) biedt je heel wat mogelijkheden om jobs op te sporen. De VDAB heeft een databank met vacatures, die je op de VDAB-website of op een Jobcomputer kan zoeken. In elke werkwinkel staan er ook pc’s waar je vacatures kan zoeken. De VDAB beschikt ook over een cv-databank waar je je cv kan bekend maken. Dit kun je al doen tijdens je laatste schooljaar. Zo kunnen werkgevers zien dat je bijna beschikbaar bent voor de arbeidsmarkt. Je kan je inschrijven en je cv publiceren via het internet (www.vdab.be), of je kan telefoneren naar 0800/30 700.
Oefening 1 Zoek via de VDAB-website 3 geschikte vacatures voor jouw jobkeuze. Maak een selectie met een vacaturedatum binnen 14 dagen en beperk je tot de vacatures in je eigen regio. Noteer ze op het werkblad “Vacatures: Mijn keuze”.
Oefening 2 Schrijf je in bij de VDAB en vul het cv-Mijn Loopbaan helemaal in. Denk ook eens na over je sollicitatietroeven. Via deze rubriek kun je de werkgever overtuigen van je eigen kennen en kunnen.
37
Werkblad
vacatures: mijn keuze _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
38
sporen naar werk Uitzendarbeid
Veel bedrijven vangen tijdelijke tekorten van personeel op met de inzet van uitzendkrachten. Daarvoor wenden ze zich tot de uitzendkantoren. Inmiddels wordt uitzendarbeid ook meer en meer gebruikt als proefperiode voor de aanwerving van vaste werknemers. Misschien begin jij je loopbaan wel met een of meerdere uitzendjobs. Als je uitzendarbeid wil doen, moet je je inschrijven bij een of meerdere uitzendkantoren. Dient er zich werk aan, dan kun je aan de slag met een uitzendcontract (dag-, week-, of maandcontract). Voor je er aan begint, kun je best eens de voor- en nadelen van uitzendarbeid op een rijtje zetten. Nuttig is ook een inventaris op te maken van de uitzendkantoren in je streek en van het soort werk dat ze aanbieden.
Oefening 1 Wat vind jij positief en negatief aan uitzendarbeid? Noteer op het werkblad de vooren nadelen van uitzendarbeid.
Oefening 2 Maak een lijst van de uitzendkantoren in je streek. Noteer naam, adres en werkaanbod op het werkblad “inventaris van uitzendkantoren”.
39
Werkblad
de voor- en nadelen van uitzendarbeid Voordelen
40
Nadelen
Werkblad
lijst van de uitzendkantoren in je streek Naam uitzendkantoor
(Internet)adres
Werkaanbod
Naam uitzendkantoor
(Internet)adres
Werkaanbod
Naam uitzendkantoor
(Internet)adres
Werkaanbod
Naam uitzendkantoor
(Internet)adres
Werkaanbod
41
42
sporen naar werk Als een werkgever contact opneemt
Werkgevers proberen niet alleen via advertenties, uitzendkantoren en vacatures aan hun werknemers te geraken. Ze gaan ook zelf actief op zoek naar hen. Zo contacteren ze bijvoorbeeld rechtstreeks eindejaarsstudenten via school, jobbeurzen, evenementen, open-bedrijfsdagen,… Ook je cv-Mijn Loopbaan staat ter beschikking van de werkgevers. En zoals je weet, kun je je cv al invoeren tijdens het schooljaar, bij je inschrijving als werkzoekende. Dit kan zowel via de lokale werkwinkel, als via het internet (www.vdab.be). Je kansen op werk zullen zeker verhogen.
Oefening Bespreek in de klas hoe je best kan reageren als een werkgever je contacteert voor een vacature.
Als een werkgever je contacteert, overvalt dit jou waarschijnlijk. Misschien sta je net in een winkel of wacht je op de bus met veel verkeer op de achtergrond. Toch is het belangrijk dat je onmiddellijk een goede indruk maakt, ook via de telefoon.
43
44
deel 3: solliciteren Solliciteren kan op veel manieren
Je kan solliciteren als reactie op een bekendgemaakte vacature, maar werkgevers vrij contacteren kan ook. Als je vrij solliciteert, weet je uiteraard niet of het bedrijf vacatures heeft, maar je gaat er wel van uit dat je de werkgever kan interesseren voor jouw aanbod en dat hij je kan gebruiken. Je kunt op verschillende manieren solliciteren: per brief, per e-mail, per telefoon of zelfs via een persoonlijk gesprek.
Oefening Noteer op het volgende werkblad ‘voor- en nadelen’ de voor- en nadelen van solliciteren per brief, per e-mail, per telefoon en via een persoonlijk gesprek.
45
Overzicht
voor- en nadelen van verschillende manieren om te solliciteren Voordelen Brief
E-mail
Telefoon
Gesprek
46
Nadelen
solliciteren Het telefoongesprek
In vacature-advertenties wordt vaak gevraagd om telefonisch een afspraak te maken. Solliciteren betekent dus vaak telefoneren! Wanneer een vacature-advertentie niet aangeeft hoe je moet solliciteren, neem je best eerst telefonisch contact op. Ook als je vrij solliciteert, is telefoneren handig. Op korte tijd werk je zo heel wat werkgevers af. Opgelet! Het telefoongesprek is je eerste contact met de werkgever. Je moet meteen een goede indruk maken, want de afspraak voor een sollicitatiegesprek hangt er van af. Bereid je dus altijd goed voor.
Oefening 1 Neem het werkblad met de strip “Het telefoongesprek” en vul de ontbrekende tekst in. Als hulpmiddel gebruik je de checklist “Voorbereiding van een telefoongesprek”. Vergelijk het resultaat met de voorbeelden “Verloop van twee telefoongesprekken”.
Oefening 2 In een telefoongesprek met een bedrijf kan het gebeuren dat je wordt geconfronteerd met allerlei bezwaren. Neem het werkblad “Het telefoongesprek: antwoorden op bezwaren”, bedenk een aantal antwoorden en noteer ze. Vergelijk ze met de antwoorden op het blad “Voorbeelden van antwoorden op bezwaren”.
47
Werkblad
strip: “het telefoongesprek” Vul de ontbrekende tekst in deze strip in. Vergelijk het resultaat met de voorbeelden “Verloop van twee telefoongesprekken”.
48
49
Checklist
voorbereiding van een telefoongesprek ◗◗ Noteer de firmanaam en de naam van de contactpersoon. ◗◗ Zoek zoveel mogelijk informatie op over de firma via het internet, kennissen, biblio-
theek (kranten, lokale bladen,...), ... ◗◗ Noteer elke vraag die je wil stellen. ◗◗ Bereid je voor op vragen over jezelf, je ervaring en je interesse voor de specifieke job
en/of vacature. ◗◗ Let ook op de volgende zaken: •• Telefoneer in een rustige omgeving; •• Leg je voorbereiding, pen en papier, agenda, cv en advertentie naast de telefoon; •• Telefoneer liefst tussen 8.30 u en 11.30 u en tussen 14.00 u en 15.30 u; •• Verzorg je taal en spreek duidelijk; •• Laat de ander uitspreken en luister goed naar wat hij/zij zegt. ◗◗ Indien je vrij solliciteert, informeer je best eerst of er een geschikte functie binnen
dat bedrijf bestaat voor jou.
50
voorbeeld: verloop van twee telefoongesprekken Je solliciteert op een vacature-advertentie ◗◗ Stel jezelf voor. “Goedemorgen - goedemiddag, u spreekt met ……………….” ◗◗ Staat de contactpersoon vermeld in de advertentie, vraag je naar die persoon.
“Kunt u mij doorverbinden met meneer/mevrouw ……………..” ◗◗ Anders:
“Kunt u mij doorverbinden met de persoon, die verantwoordelijk is voor de aanwervingen.” Wanneer je bent doorverbonden: ◗◗ Stel jezelf opnieuw voor:
“Goedemorgen - goedemiddag, u spreekt met ……………………” ◗◗ Ga na of je bij de gevraagde persoon bent terechtgekomen, wanneer de ander zich
niet voorstelt. “Spreek ik met meneer/mevrouw…………………..?” ◗◗ Zeg waarvoor je belt en vraag of de job nog vrij is.
Bijvoorbeeld: “In (naam krant - Jobcomputer) zag ik dat u een (functie) zoekt. Is deze plaats nog vrij?” “Ik hoorde van (naam persoon) dat u (functie) zoekt. Is deze job nog vrij?” ◗◗ Ga nu in op de eisen gesteld in de advertentie of op je eigen kwaliteiten en plus-
punten, die belangrijk zijn voor de functie waarvoor je solliciteert. Bijvoorbeeld: je deed al verschillende stages. “Tijdens mijn opleiding heb ik al gewerkt als (functie). Daarom zie ik mezelf als de geschikte kandidaat voor deze job. Graag had ik dan ook een afspraak gemaakt voor een sollicitatiegesprek”.
De werkgever nodigt je uit voor een sollictatiegesprek: ◗◗ Herhaal de gemaakte afspraak en bedank voor de tijd. ◗◗ Noteer altijd het uur en de plaats van de afspraak!
De werkgever scheept je af en nodigt je niet uit voor een sollicitatiegesprek: ◗◗ Ga in op de bezwaren die de werkgever maakt. Enkele voorbeelden van tegenwer-
pingen en mogelijke antwoorden met een oefening vind je op pagina 53.
51
Je solliciteert vrij ◗◗ Stel jezelf voor.
“ Goedemorgen - goedemiddag, u spreekt met ……………….” ◗◗ Vraag naar de verantwoordelijke aanwervingen:
“Kunt u mij zeggen wie verantwoordelijk is voor de aanwervingen?”
◗◗ Noteer de naam en vraag de juiste schrijfwijze!
“Kunt u mij doorverbinden met….”. Wanneer je doorverbonden bent: ◗◗ Stel jezelf opnieuw voor:
“Goedemorgen - goedemiddag, u spreekt met ……………………” ◗◗ Ga na of je bij de gevraagde persoon bent terechtgekomen, wanneer de ander zich
niet voorstelt. “Spreek ik met meneer/mevrouw……………..” ◗◗ Zeg waarvoor je belt, ga er van uit dat er een job vrij is en probeer meteen een
afspraak voor een sollicitatiegesprek vast te leggen: “Meneer / mevrouw, tijdens mijn opleiding heb ik verschillende stages gedaan als (functie). Daarom had ik graag komen praten over mogelijke werkkansen voor mij in uw firma. Wanneer past dit u het best?”
De werkgever nodigt je uit voor een sollictatiegesprek: ◗◗ Herhaal de gemaakte afspraak en bedank voor de tijd. ◗◗ Noteer altijd het uur en de plaats van de afspraak!
De werkgever scheept je af en nodigt je niet uit voor een sollicitatiegesprek: ◗◗ Ga in op de bezwaren die de werkgever maakt. Enkele voorbeelden van bezwaren en
mogelijke antwoorden met een oefening vind jeop pagina 53.
52
Werkblad
het telefoongesprek: antwoorden op bezwaren Bedenk een aantal mogelijke antwoorden op de volgende bezwaren. ◗◗ Sorry, ik heb op dit moment geen tijd. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wij hebben op dit moment niemand meer nodig. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Bellen is bij ons niet de juiste procedure. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wij nemen alleen personen aan met een
diploma.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ U woont te ver / wij werken alleen met kandidaten uit de streek. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
53
voorbeeld: enkele mogelijke antwoorden op bezwaren ◗◗ Sorry, ik heb op dit moment geen tijd.
“Kunt u mij zeggen wanneer ik best kan terugbellen?” “Wanneer kan ik met u nog eens contact opnemen?” ◗◗ Wij hebben op dit moment niemand meer nodig.
“Kan ik dan mijn cv opsturen voor het geval er binnenkort een plaats vrijkomt?” ◗◗ Bellen is bij ons niet de juiste procedure.
“Hoe moet ik dan solliciteren?” ◗◗ Wij nemen alleen personen aan met een …………… diploma.
“ Ik heb al ervaring in…..”. ◗◗ U woont te ver / wij werken alleen met kandidaten uit de streek.
“Ik ben eventueel bereid te verhuizen.”
54
solliciteren De sollicitatiebrief
Sommige werkgevers vragen in hun vacatures om schriftelijk te solliciteren. Die brief wordt je eerste contact met de werkgever. Hij bepaalt de indruk die je maakt. Inhoud én vormgeving zijn dus heel belangrijk.
Oefening 1 Haal de zeven fouten uit de sollicitatiebrief op de volgende pagina. Schrijf daarna een concrete sollicitatiebrief voor de functie.
Oefening 2 Schrijf een sollicitatiebrief als reactie op een door jou gekozen advertentie. Let op inhoud én opmaak. In je map vind je een voorbeeld van opmaak van een brief en een briefomslag. Gebruik ook de checklist “Basisregels voor een sollicitatiebrief”.
55
sollicitatiebrief voor een vacature van verkoper/verkoopster 07.05.2012 Anke Pieters Markt 17 2440 Geel Linda De Sutter Firma De Goede Koop Stationsstraat 17 9100 Sint-Niklaas Sollicitatie voor de vacature van verkoopster Geachte mevrouw De Sutter Op de website van VDAB las ik dat u op zoek bent naar een verkoopster. Ik heb al enkele jaren ervaring als verkoopster. O.a. het adviseren van klanten op een beleefde en vriendelijke manier, het behandelen van klachten zijn opdrachten die ik heel goed kan. Het maken van etalages is minder aan mij besteed. Tijdens mijn vorige job deed ik deze opdrachten ook. Verder ben ik flexsiebel in taken en uren en ben ik eerlijk en betrouwbaar, kortom een aanwinst voor jouw team! Meer informatie vindt u in mijn bijgevoegde cv. Gelieve mij zo spoedig mogelijk te contacteren voor een gesprek. Groeten
Anke Pieters Bijlage: curriculum vitae
56
Checklist
basisregels voor een sollicitatiebrief ◗◗ Tenzij het uitdrukkelijk gevraagd wordt in de advertentie, schrijf je best geen handgeschreven brieven.
Dat duurt veel te lang. ◗◗ Schrijf voor iedere sollicitatie een specifieke brief aangepast aan de vacature en het bedrijf. ◗◗ Schrijf je brief in functie van de eisen van de werkgever. ◗◗ Gebruik een sobere en zakelijke stijl, maar geef de brief ook een persoonlijk tintje mee. ◗◗ Overtuig de werkgever op een originele manier dat jij gemaakt bent voor de job. ◗◗ Let op je taal en vermijd spelfouten. ◗◗ Laat de brief nalezen door iemand anders. ◗◗ Zorg voor een actief taalgebruik, bijvoorbeeld: “Ik organiseerde…” in plaats van “Ik was verantwoor-
delijk voor de organisatie van….”. ◗◗ Bewaar steeds een kopie van je brief. Dit is handig als je wordt uitgenodigd voor een gesprek.
Zo kan je nog eens nakijken, wat je juist verteld hebt aan de werkgever. ◗◗ Verwijs in je brief naar je cv in bijlage.
basisregels voor online solliciteren Steeds meer en meer bedrijven vragen om via e-mail te solliciteren. Hou dan rekening met volgende regels: ◗◗ Verstuur nooit je cv in één e-mail naar verschillende bedrijven. Verstuur één mail per bedrijf.
Plaats eventueel jezelf in BCC (Blind Carbon Copy) zodat je kan zien of alles goed verstuurd en toegekomen is. ◗◗ Onderwerpveld: Vermeld in het onderwerpveld duidelijk de vacaturenaam en eventueel het nummer
(staat vermeld in de vacature-adverentie). ◗◗ Attachment: Het is aan te raden enkel je cv als bijlage mee te sturen. Je brief zelf vermeld je dan in
de e-mail zelf. ◗◗ Voor je brief in de e-mail gebruik je gewoon een tekst zonder opmaak. ◗◗ Een e-mail oogt vanuit haar gebruik minder formeel, overdrijf hierin niet. Het gaat vaak om je eerste
contact met een werkgever. Dus geen smiley’s, maar zakelijk taalgebruik! ◗◗ Verwijs in je brief naar je cv in bijlage. ◗◗ Vermeld in de eigenlijke e-mail (je brief) duidelijk je naam, adres en telefoonnummer waarop men
je kan bereiken. ◗◗ Als je antwoordt op een e-mail, zorg er dan voor dat je verwijst naar het originele bericht.
Antwoorden zoals “ja” of ‘vrijdagmorgen” zijn dikwijls niet duidelijk. ◗◗ Lees de berichten die je verstuurt goed na. Laat iemand anders ze nalezen en zorg dat alle
spellings- en taalfouten weg zijn. ◗◗ Gebruik een neutraal e-mailadres, bijvoorbeeld met je naam.
[email protected] komt niet goed over.
57
voorbeeld: opmaak van een sollicitatiebrief Je naam Adres Telefoon Naam bedrijf postdatum Naam personeelsverantwoordelijke Adres
Aanspreektitel Geachte heer/Geachte mevrouw (naam) 1. Inleiding: aanleiding van je sollicitatie: - Waarom schrijf je? - Waar heb je je informatie vandaan? - Voor welke job solliciteer je? 2. Midden: omschrijf kort en bondig: - Je ervaring en gevolgde studies. - Je kwaliteiten en vaardigheden die van jou de geschikte kandidaat maken voor die job of dat bedrijf. - Verwijs ook naar het bijgevoegde curriculum vitae! 3. Slot: - Je sluit af met de vraag naar een gesprek om je persoonlijk voor te stellen.
Afscheidsgroet (eventueel) Met vriendelijke groeten Handtekening Je naam
Bijlage: cv
58
solliciteren Het sollicitatieformulier
Als voorbereiding op een sollicitatiegesprek, vragen heel wat werkgevers je om een sollicitatieformulier in te vullen. Op deze manier kunnen ze de kandidaten gemakkelijker vergelijken.
Oefening 1 Neem de werkbladen met sollicitatieformulieren en vul er een of meerdere van in. Gebruik de checklist “Aandachtspunten bij het invullen van een sollicitatieformulier”.
59
Checklist
aandachtspunten bij het invullen van een sollicitatieformulier op papier ◗◗ Lees zorgvuldig de instructies. Let er op dat je alle vragen begrijpt en vraag uitleg indien nodig. ◗◗ Hou het formulier netjes. ◗◗ Gebruik een zwarte of blauwe pen, geen potlood. ◗◗ Maak eerst een kladversie. Vul het daarna netjes in. ◗◗ Schrijf duidelijk en netjes, vermijd spellingsfouten. ◗◗ Wees kort en bondig, maar volledig. Als je niet genoeg ruimte hebt op het formulier, probeer er dan
niet alle informatie in te persen. Dat geeft een slordige en dus slechte indruk. Heb je niet genoeg ruimte op het formulier? Schrijf dan verder op een apart blad, dat je vastmaakt aan het formulier. ◗◗ Lees je antwoorden grondig na. Zorg ervoor dat alle data kloppen.
op de computer ◗◗ Zorg dat je het juiste e-mailadres invult. Anders kan de werkgever jou misschien niet bereiken. ◗◗ Kijk na dat je altijd de correcte bijlage mee stuurt. Dit wil zeggen, jouw meest recente cv of een
gepersonaliseerde motivatiebrief, specifiek voor het bedrijf waarvoor je solliciteert.
60
Werkblad
sollicitatieformulier 1
Naam Voornaam Straat/Nr. Postcode/Woonplaats Tel. E-mail: Eventueel contactadres: Straat/Nr. Postcode/Woonplaats Tel.
PASFOTO
Vragenlijst Vul deze vragenlijst zo juist en zo volledig mogelijk in. Personalia Geboortedatum
Geboorteplaats
Burgerlijke staat
Nationaliteit
Aantal kinderen
Naam echtgenot(o)t(e)
Functie/Beroep
Beroep vader
Beroep moeder
Naam werkgever Echtgenot(o)t(e)
61
Vorming (Studies: geef een chronologisch overzicht van het dag- en/of avondonderwijs dat je hebt gevolgd na het lager onderwijs bv. beroeps-, middelbare, hoger niet-universitair, universitaire opleiding) Opleiding
Van
Tot
Naam instelling/Plaats
Studierichting
Diploma/Resultaat
Dag- of avondonderwijs
Secundair onderwijs (of beroepsonderwijs)
Hoger onderwijs
Universitair onderwijs en postuniversitair onderwijs
Volg je op dit moment nog enig ander onderwijs? Zo ja, wat en waar? Zijn dit dag- of avondcursussen? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Heb je tijdens je studies een eindwerk gemaakt? Zo ja, wat was het onderwerp? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Heb je tijdens je studies werkervaring opgedaan? (schoolstage, vakantiejob, buitenlandse stage)? Zo ja, welke, waar en wanneer? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Heb je bijscholing gevolgd? (bv. bedrijfscursussen, seminaries, VDAB-cursussen, e.d.) _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Eventuele opmerkingen m.b.t. jouw vorming _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Talen (Gelieve onderstaande tabel in te vullen aan de hand van een code van 1 tot 8) Code Nederlands
Verklaring van de codes Moedertaal = 1 Uitstekende kennis (bv. studies in andere moedertaal) = 2
Frans Duits Engels
Vlotte kennis (bv. door beroepssituatie, verblijf in buitenland, enz.) = 3 Matige kennis (kan alledaags gesprek vrij goed aan) = 4 Zwakke kennis (kan mij verstaanbaar maken) = 5 Elementaire kennis (ik heb noties) = 6 Passieve kennis (ik begrijp ze, maar kan zelf niet spreken) = 7
Andere:
62
Geen kennis = 8
Activiteitsdomein: Domein of sector waarin het bedrijf actief is. Bijvoorbeeld een restaurant is een bedrijf dat in de horeca actief is. Facultatief: Je mag zelf kiezen of je dit noteert of niet. Je mag het noteren, maar het moet niet. Dikwijls schrijven ze dit bij nogal persoonlijke gegevens of bij telefoonnummers, e.d.
Beroepservaring Laatste of huidige werkgever Van
Tot
Naam/Adres
Activiteitsdomein van de onderneming
Tel. (facultatief)
Aantal personeelsleden
Functieomschrijving / Taken / Verantwoordelijkheden Reden van vertrek Werk je er nog? Ja/Neen
Indien ja: duur opzegperiode
Wedde (bruto maandinkomen + andere voordelen) Vorige werkgevers Indien meer, zet het volledig overzicht op een afzonderlijk blad Van
Tot
Activiteitsdomein van de onderneming
Naam/Adres
Tel. (facultatief)
Aantal personeelsleden
Functieomschrijving / Taken / Verantwoordelijkheden Reden van vertrek
Van
Tot
Activiteitsdomein van de onderneming
Naam/Adres
Tel. (facultatief)
Aantal personeelsleden
Functieomschrijving / Taken / Verantwoordelijkheden
63
Activiteitsdomein: Domein of sector waarin het bedrijf actief is. Bijvoorbeeld een restaurant is een bedrijf dat in de horeca actief is. Facultatief: Je mag zelf kiezen of je dit noteert of niet. Je mag het noteren, maar het moet niet. Dikwijls schrijven ze dit bij nogal persoonlijke gegevens of bij telefoonnummers, e.d.
Reden van vertrek
Van
Tot
Activiteitsdomein van de onderneming
Naam/Adres
Tel. (facultatief)
Aantal personeelsleden
Functieomschrijving / Taken / Verantwoordelijkheden Reden van vertrek
Van
Tot
Activiteitsdomein van de onderneming Functieomschrijving / Taken / Verantwoordelijkheden Reden van vertrek
64
Naam/Adres
Tel. (facultatief)
Aantal personeelsleden
Professionele activiteiten: Activiteiten die je uitoefent voor je beroep. Bruto maandbezoldiging: of bruto maandsalaris of bruto maandloon. Daar worden nog bedragen vanaf getrokken door de overheid. Nadat deze bedragen afgetrokken zijn krijg je je netto maandbezoldiging of netto maandsalaris of maandloon. Dit is wat je elke maand uitbetaald krijgt van je werkgever.
Technische vaardigheden Geef een overzicht van eventuele bijzondere vaardigheden (bv. programmeertalen, verkoopstechnieken) al naargelang je opleiding en ervaring, met vermelding van de mate waarin je die beheerst. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Oefen je nog extra professionele activiteiten? Zo ja, welke? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ben je lid van een vereniging / club? Welke? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Vrijetijdsbesteding (wat zijn jouw bijzonderste hobby’s)? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Functiegegevens Waarom solliciteer je bij ons? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Heb je vroeger nog bij onze firma gesolliciteerd? Zo ja, wanneer? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Welke functie zou je willen uitoefenen? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Zijn er specifieke activiteiten, verantwoordelijkheden en omgevingsfactoren die je graag aan deze functie verbonden zou willen zien? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
In welke mate ben je bereid een opleiding te volgen in het buitenland? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Wanneer zou je bij ons kunnen beginnen? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Wat is jouw gewenste bruto maandbezoldiging? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
65
Referenties: Personen die inlichtingen over je kunnen geven. De werkgever bij wie je solliciteert kan deze persoon dan opbellen. Je kan hier bijvoorbeeld stagebegeleiders, werkgevers van je vakantiejob,… noteren. Vraag wel altijd hun toestemming.
Referenties (Stageleid(st)ers, vorige werkgevers, familieleden of kennissen die werken bij ons bedrijf kunnen beschouwd worden als referentie) Naam referentie
Naam v/h bedrijf
Functie
Telefoon
(*) Mogen wij vragen deze persoon te contacteren Ik verklaar dat de bovenvermelde inlichtingen juist en volledig zijn. Plaats Datum Handtekening
66
Contact ja/neen(*)
Werkblad
sollicitatieformulier 2
Bewijs van goed gedrag en zeden: Dit is een getuigschrift waarin staat vermeld of je straffen hebt opgelopen en welke. Je kan dit bewijs aanvragen bij jouw gemeente. Neem daarvoor zeker jouw identiteitskaart mee. Personen ten laste: Als je je belastingsformulier invult, kan je ook bepaalde personen invullen die financiëel ten laste zijn van jou. Het kan dan zijn dat je minder belastingen moet betalen. Voorbeelden zijn kinderen, jouw echtgeno(o)t(e), ouders die bij je wonen, …
BELANGRIJK PLAATS BESTEMD VOOR DE PASFOTO’s (4 exemplaren, niet kleven, gelieve je naam op de 1. Deze aanvraag blijft slechts één jaar geldig. keerzijde van elke foto te schrijven). 2. Voeg er 4 recente pasfoto’s bij. 3. Een afschrift van uw diploma’s en getuigschrif ten én een recent bewijs van goed gedrag en zeden. OPMERKINGEN Vul alle vakken duidelijk in. Heb je al bij ons gewerkt? Zo ja, welke dienst? Vergeet niet je handtekening te plaatsen. Wat was je stamnummer? Jouw sollicitatie komt niet in aanmerking als blijkt dat je opzettelijk onjuiste informatie hebt doorgegeven of wanneer je niet alle gevraagde documenten bij dit sollicitatieformulier hebt gevoegd.
Naam: Voornaam: Geboortedatum: Geboorteplaats: KINDEREN: Totaal aantal:
Geboorteja(a)r(en): 19 __ / 19 __ / 19__ / 20 __
PERSONEN TEN LASTE: echtgeno(o)t(e): JA / NEEN - Kind(eren):
Andere:
WOONPLAATS: Adres: Nummer: Bus: Gemeente: Postnummer: Telefoon: Land: E-mail: VERBLIJFPLAATS: Adres: Nummer: Bus: Gemeente: Postnummer: Telefoon: Land: E-mail: NATIONALITEIT: Indien je een ARBEIDSVERGUNNING hebt: Welke? : A - B - C IDENTITEITSKAARTNUMMER: Nummer: BURGERLIJKE STAAT: Indien je op dit moment werkt, wat is de duur van je OPZEGGINGSTERMIJN?
67
TALEN GESCHREVEN
GESPROKEN
GELEZEN
Nederlands Frans Engels Duits Italiaans Spaans Andere
Vermeld in elk vakje één van de volgende cijfers volgens het niveau van vaardigheid 0 geen - 1 elementair - 2 basiskennis - 3 vloeiend - 4 moedertaal Specifieer met welke softwarepakketten je kunt werken: _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
HUIDIG SALARIS of LOON: Heb je een RIJBEWIJS?
GEWENST SALARIS of LOON: JA / NEEN
Zo ja, welke categorie:
Ben je bereid om zaterdag, zondag en feestdagen te werken? Ben je bereid om overuren te doen? Ben je bereid om in een ploegenstelsel te werken? Ben je op het ogenblik ingeschreven bij de VDAB? JA / NEEN Wil je voltijds werken? Wil je deeltijds werken?
68
JA / NEEN JA / NEEN JA / NEEN JA / NEEN JA / NEEN
ONDERWIJS: Type genoten onderwijs
Naam en volledig adres van de bezochte onderwijsinstelling
Sectie of specialisatie
Diploma
Jaar
Taal van diploma
(schrappen wat niet past)
(omcirkel de taal)
Lager onderwijs
JA / NEEN
(N) - (F) (D) - (E) (A)
Secundair onderwijs lagere cyclus
JA / NEEN
(N) - (F) (D) - (E) (A)
Secundair onderwijs hogere cyclus
JA / NEEN
(N) - (F) (D) - (E) (A)
Universitair enniet universitair onderwijs van het lange type
JA / NEEN
(N) - (F) (D) (A)
Niet universitair van het
JA / NEEN
(N) - (F) (D) (A)
JA / NEEN
(N) - (F) (D) - (E) (A)
korte type traditioneel sociale promotie Alle andere gevolgde opleidingen
BEROEPSVERLEDEN: (Geef in chronologische volgorde uw werkervaring weer.) Functie
Naam en volledig adres van de werkgever
Begindatum
Einddatum
Reden van vertrek
69
BIJZONDERE VAARDIGHEDEN: _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Heb je hobby’s? Welke? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
De ondergetekende verklaart dat de informatie op dit sollicitatieformulier en de bijlagen volledig en correct zijn. Datum Handtekening
70
solliciteren Psychologische testen
Bedrijven vragen je soms om een psychologische test af te leggen wanneer je bij hen solliciteert. Deze test onderzoekt wat je kan en weet. Werkgevers willen op deze manier meer te weten komen over jou. Meestal moet je hiervoor of hierna nog op gesprek. Er zijn verschillende soorten testen: ◗◗ Intelligentietesten: hier krijg je een oefening met puzzels, vraagstukjes, woorden, cijfers, … ◗◗ Persoonlijkheidstesten bestaan uit uitspraken. Jij moet dan aanduiden of je akkoord gaat
met de uitspraken of niet. ◗◗ Vaardigheidstesten meten waar je goed of slecht in bent. ◗◗ Kennistesten meten je kennis van je vak.
Oefening 1 Maak enkele testjes en verbeter ze daarna klassikaal. Lees zeker eerst de checklist met tips om zo’n test goed te maken. Probeer tijdens het invullen van de testjes hier rekening mee te houden.
71
Checklist
de voorbereiding op een psychologische test ◗◗ Lees zorgvuldig de instructies. Let er op dat je alle vragen begrijpt en vraag uitleg indien nodig. ◗◗ Neem de tijd om over jezelf na te denken. ◗◗ Zorg dat je goed uitgerust en fris bent. ◗◗ Verzorg je uiterlijk. ◗◗ Begin aan de test met een positief gevoel. ◗◗ Kom een beetje vroeger op de afspraak, zodat de stress minder is. ◗◗ Luister goed naar de persoon die de tests afneemt en stel vragen voordat je begint.
Zorg dat je elke opdracht goed begrijpt! ◗◗ Als je niet slaagt op de testen, vraag je best de resultaten. Zo kan je er rekening mee houden tijdens
je volgende sollicitaties. ◗◗ Vergeet je bril en/of hoorapparaat niet, als je dit nodig hebt. ◗◗ Lees alle vragen aandachtig en volledig. Panikeer niet bij een moeilijke vraag. Hierna volgt misschien
wel een makkelijke vraag. ◗◗ De testen zijn meestal moeilijk dus blijf altijd rustig.
72
Werkblad
voorbeelden van psychologische testen 1. Onderlijn de twee woorden die een tegengestelde betekenis hebben: Voorbeeld: a. goed b. leuk c. slecht d. prettig => a en c: “goed” en “slecht” hebben een tegengestelde betekenis. Hier moet je dus a en c onderlijnen. Maak nu de volgende oefeningen. 1. a. saai b. zacht 2. a. hoog b. goed b. springen 3. a. dalen b. blij 4. a. geduldig b. boos 5. a. straf
c. oud c. ruim c. stijgen c. verdrietig c. slaan
d. hard d. laag d. vliegen d. kalm d. beloning
2. Vul de reeksen aan m et het volgende getal of de volgende getallen: Voorbeeld: 2 4 6 8 10 ? 12 Het volgende getal is 12; want er wordt telkens 2 bijgeteld. Maak 1. 2. 3. 4. 5.
nu de volgende oefeningen. 3 9 15 21 3 6 12 24 49 36 25 16 2 6 14 30 6 1 12 2
27 48 9 62 24
? ? ? ? ?
3. Elke opgave bestaat uit een aantal figuren. Deze vorm en een reeks, dat wil zeggen dat ze een logische volgorde hebben. Je vult elke reeks aan m et een van de m ogelijke antwoorden. Voorbeeld:
Het juiste antwoord is hier: C, omdat bij elke figuur telkens 1 rechte lijn bijkomt.
73
Maak nu de volgende oefeningen.
74
4. Persoonlijkheidstesten Elk antwoord is goed als het je eigen mening, oordeel of eerste indruk weergeeft. Dus, niet te lang nadenken. Eerlijk antwoorden is het beste. Duid voor elke uitspraak aan of die op jou van toepassing is of niet. Voorbeeld: Ik neem dikwijls het initiatief.
JA
?
NEEN
Als je veel initiatief neemt, duid je “JA” aan als antwoord, zoals al is ingevuld. Als je niet méér initiatief neemt dan de andere mensen, of je kunt daarover geen uitspraak doen, duid dan “?” aan als antwoord. Als je niet veel initiatief neemt, duid je “NEEN” aan als antwoord. Duid nu zelf aan in welke mate de volgende uitspraken op jou van toepassing zijn: 1. Ik ga altijd zeer zorgvuldig te werk. JA 2. Ik lees graag een boek. JA 3. Ik werk graag met dieren. JA 4. Als kind was ik bang in het donker. JA 5. Ik heb een brede belangstelling. JA 6. Ik hou van werk waarvoor ik veel moet reizen. JA 7. Ik verzorg graag kinderen. JA
? ? ? ? ? ? ?
NEEN NEEN NEEN NEEN NEEN NEEN NEEN
5. Persoonlijkheidsvragenlijst (2) Lees aandachtig per nummer de verschillende uitspraken (aangeduid met de letters a – c). Kruis in de linker kolom aan welke van de drie eigenschappen het MEEST op jou van toepassing is en in de rechter kolom welke het MINST op jou van toepassing is. Voorbeeld: MEEST a. het liefst doe ik iets helemaal alleen b. ik ben zeer geduldig c. ik werk liever traag
MINST X X X
75
De persoon die dit heeft ingevuld beschrijft zichzelf als een zeer geduldig iemand; dit is het meest op hem van toepassing. Iets helemaal alleen uitvoeren is volgens deze persoon het minst op hem van toepassing. Hij werkt dus niet graag alleen. Let er op dat één uitspraak niet aangekruist werd. Die blijft over. Kruis nu per nummer zelf aan welke eigenschap het MEEST en welke eigenschap het MINST op jou van toepassing is: MEEST
MINST
MEEST
MINST
MEEST
MINST
MEEST
MINST
a. Ik blijf kalm in alle situaties. b. Ik voel me het best wanneer ik zelf mijn werk kan organiseren. c. Ik maak mij vaak zorgen.
a. Het stoort mij als mijn spullen er slordig bij liggen. b. Ik ben nogal druk en praat veel. c. Ik voel me vaak onzeker.
a. Ik ben snel afgeleid. b. Ik werk het liefst in groep. c. Ik heb in mijn werk graag de mogelijkheid om op te klimmen.
a. Ik lees graag een boek. b. Ik maak mij vaak zorgen. c. Ik werk graag buiten.
76
solliciteren Het sollicitatiegesprek
Een sollicitatiegesprek is als een verkoopsgesprek: je brengt je kennis en vaardigheden aan de man. De manier waarop je een sollicitatiegesprek aanpakt, kan de doorslag geven om aangeworven te worden. Ga nooit onvoorbereid naar een sollicitatiegesprek.
Oefening 1 Voorbereiding van een sollicitatiegesprek Bespreek de checklist “De elementen van een sollicitatiegesprek” in de klas. Bespreek de checklist “Voorbereiding van een sollicitatiegesprek” in de klas.
Oefening 2 Oefengesprek 1. Voorbereiding: Je hebt een vacature-advertentie en je bereidt je sollicitatiegesprek voor. Je hebt de nodige informatie over het bedrijf en de job verzameld. Je weet wat je over jezelf gaat zeggen. Neem nu het werkblad “Veel voorkomende vragen” en bedenk antwoorden bij de vragen. Schrijf ze op. Als hulpmiddel kun je de “Tips voor antwoorden op veel voorkomende vragen “gebruiken. 2. Het gesprek: Iemand speelt de rol van werkgever, die vragen stelt. Jij speelt de rol van sollicitant, die antwoordt. Gebruik de antwoorden, die je voorbereid hebt, maar zonder naar je papier te kijken. 3. Observatie: Je medeleerlingen observeren dit oefengesprek en noteren hun opmerkingen op de “beoordelingschecklist”.
77
Checklist
Provoceren: Bij iemand een reactie proberen op te wekken. Werkgevers proberen tijdens sollicitatiegesprekken dikwijls reacties op te wekken, dus te provoceren.
de elementen van een sollicitatiegesprek ◗◗ Het begin:
De eerste indruk is belangrijk, dus: - Kom op tijd! (minimum 10 minuten op voorhand) - Gebruik deze tijd om eventuele bijkomende informatie over het bedrijf te verkrijgen (vb. folders,...). - Let op de manier waarop je binnenkomt. Stel jezelf voor en zeg waar voor je komt. - Doe je jas uit en hang hem zo mogelijk weg. Wacht op een uitnodiging om te zitten. - Denk aan je zithouding en gedrag. ◗◗ Het gesprek:
Wees voorbereid op alle mogelijke vragen en tracht ze zo volledig en duidelijk mogelijk te beantwoorden. Let op de volgende punten: - Geen nerveuze gebaartjes. Wees zelfverzekerd en rustig. - Spreek luid en duidelijk. - Onderhoud het oogcontact met de gesprekspartner. - Blijf beleefd. - Glimlach af en toe. - Toon je enthousiasme en motivatie! - Luister goed en onderbreek de ander nooit! Toon belangstelling voor je gesprekspartner. - Antwoord bondig maar concreet. Word niet kwaad, ook niet als je vindt, dat je geprovoceerd wordt. Wanneer je tijdens het gesprek de gelegenheid krijgt om vragen te stellen over het bedrijf of de functie, maak er dan gebruik van. Het is een mooie gelegenheid om je motivatie aan te tonen. ◗◗ De slotfase:
- Maak duidelijke afspraken en vraag naar het verdere verloop van de pro cedure: zal de werkgever je contacteren of kun jij hem/haar zelf con tacteren? - Bedank voor het gesprek. ◗◗ Na het gesprek:
- Schrijf zo snel mogelijk alle vragen op. - Overloop de antwoorden die je gaf: Wat vond je goed? Wat kon beter? - Noteer zoveel mogelijk: het zal een hulp zijn bij de voorbereiding van volgende gesprekken.
78
Checklist
voorbereiding van een sollicitatiegesprek Hoe bereid ik me voor? Verzamel zoveel mogelijk informatie over het bedrijf waar je gaat solliciteren. Je vindt die informatie: ◗◗ op de bedrijfssite ◗◗ in de advertentie ◗◗ in bedrijfsbrochures en jaarverslagen ◗◗ in vakbladen ◗◗ ...
Zorg ervoor dat je een juist beeld hebt van de job waarvoor je solliciteert. Wanneer de advertentie niet voldoende informatie bevat, bel dan gerust de personeelsdienst van het bedrijf op. Neem tijdens het gesprek een kopie van je curriculum vitae, sollicitatiebrief en je diploma mee. Het gesprek ◗◗ Stijve kostuums, antieke mantelpakjes hoeven niet meer. Trek kledij aan waar je je goed in voelt.
Een verzorgd geheel, dat is de boodschap. Dus ook gewassen haren en geknipte nagels,... ◗◗ Wees zelfverzekerd en rustig. Laat je niet van de wijs brengen door directe vragen. ◗◗ Antwoord bondig maar concreet. Word niet kwaad, ook als je vindt dat je geprovoceerd wordt. ◗◗ Verzorg je houding. Kijk je gesprekpartner aan en toon belangstelling. ◗◗ Een grapje maken mag. Humor is een onderschat wapen in de strijd om een job. ◗◗ Maak duidelijke afspraken over het verdere verloop van de procedure. Wie belt wie, wanneer... ◗◗ Wanneer je na het gesprek de gelegenheid krijgt om vragen de stellen, is dit een mooie kans om je
motivatie te benadrukken. Maak er dus zeker gebruik van.
79
Werkblad
veel voorkomende vragen Het ijs breken Vaak begint een gesprek met een vraag over “koetjes en kalfjes”, om het ijs te breken. ◗◗ Heb je het gemakkelijk gevonden? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Hoe ben je gekomen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Slecht weer vandaag, niet? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Algemene kennismaking De algemene kennismaking gebeurt meestal via vragen over jezelf en over je cv of sollicitatieformulier. ◗◗ Stel jezelf eens voor. ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wie ben jij? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Beschrijf jezelf eens, wat heb je ons te bieden? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
80
◗◗ Hoeveel beroepservaring heb je? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Vertel me over jouw school, studierichting ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Waarom ben je tijdens jouw studies van richting / opleiding veranderd? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Vragen over het bedrijf Via vragen over het bedrijf peilt de werkgever vaak naar je interesse voor de job. ◗◗ In welke mate ken je ons bedrijf? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat produceren / verkopen / verrichten wij hier, denk je? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Vragen over de job Ook via vragen over de job zelf peilt de werkgever naar je interesse voor de job. ◗◗ Welke eigenschappen moet de ideale ........... volgens jou bezitten? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
81
Vragen over jezelf Ook aan persoonlijke vragen kun je je verwachten. ◗◗ Welk werk verricht je het liefst? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat is de ideale job voor jou? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Welke taken doe je het minst graag? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Solliciteer je veel? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat zijn jouw hobby’s? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat doe je in je vrije tijd? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat zijn jouw sterke kanten? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat zijn jouw zwakke kanten? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
82
◗◗ Hoeveel tijd denk je nodig te hebben om je in te werken? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Werk je het liefst in teamverband of alleen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Waar zul jij staan binnen 5 jaar? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Welke machines kun jij bedienen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Hoe is het gesteld met jouw gezondheid? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Vragen naar jouw werkhouding ◗◗ Met welk type mensen schiet je goed op, met welke niet? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Ben je betrouwbaar? Waaruit blijkt dit? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Kun jij onder stress werken? Bewijs het. ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
83
Vragen naar jouw motivatie of ambities ◗◗ Waarom kies je voor deze job en geen andere? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat spreekt jou het minste aan in deze job? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Waarom heb je juist bij ons bedrijf gesolliciteerd? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Ben je bereid overuren te doen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Hoeveel wens je te verdienen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat ga jij doen als er kinderen komen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Hoe denken anderen over jou? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Ben je niet te jong voor deze job? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Waarom zouden we precies jou nemen en niet een andere kandidaat? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
84
Afsluitende vragen ◗◗ Wanneer kun jij bij ons beginnen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Heb je nog vragen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
85
Werkblad
beoordelingschecklist voor het oefengesprek Zet een kruisje volgens de waardering:
“bijwerken”: “OK”: “uitstekend”:
als je het onvoldoende vindt als het goed is als je helemaal tevreden bent
NAAM: Bijwerken ▶ binnenkomen, hand geven en groeten ▶ zithouding is goed, niet doorgezakt ▶ goed voorkomen, netjes verzorgd, ▶ zit stil, geen opvallend zenuwachtig gedrag (bv. hand voor de mond) ▶ beleefd, vol zelfvertrouwen ▶ sprak duidelijk en luid genoeg ▶ keek de interviewer aan ▶ goede antwoorden op vragen over laatste werk vaardigheden, diploma’s gezondheid ▶ toonde oprechte belangstelling voor deze job OPMERKINGEN over de sollicitant in verband met gedrag en houding:
OK
Uitstekend
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
__________________________
_____________
__________________________
antwoorden op vragen:
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
86
deel 4: afgestudeerd Wat een schoolverlater zeker moet weten
Het schooljaar is bijna afgelopen. Eindelijk krijg je de kans om op je eigen benen te staan! Je wordt geconfronteerd met een aantal nieuwe verantwoordelijkheden. Je komt ook in aanraking met een aantal, voor jou nieuwe, diensten zoals de VDAB, de vakbond, de mutualiteit...
Oefening 1 Neem de werkblad “wat een schoolverlater zeker moet weten”. Zoek de antwoorden op de vragen op. Gebruik hiervoor het informatiemateriaal van de verschillende diensten en organisaties, zoals brochures en internetsites. Noteer ook waar je de informatie vond.
Oefening 2
Bereid de vragen voor, die je zeker wil stellen aan de vertegenwoordigers van diensten en organisaties, wanneer deze op bezoek komen. Noteer je vragen. Een hulpmiddel zijn de antwoorden uit oefening 1.
87
Werkblad
wat een schoolverlater zeker moet weten Zoek de antwoorden op de onderstaande vragen. Gebruik hiervoor het informatiemateriaal van de verschillende diensten en organisaties, zoals brochures en internetsites. Noteer telkens waar je de informatie vond.
de vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding (vdab) Meer info: www.vdab.be Inschrijven bij VDAB ◗◗ Wanneer kan je je inschrijven bij de VDAB? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat zijn de voordelen van een inschrijving bij de VDAB als schoolverlater? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Via welke kanalen kan je je inschrijven bij de VDAB? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Ben je verplicht om in te gaan op een uitnodiging van de VDAB? Indien ja, op welk gebied kan dit
gevolgen hebben? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Dienstverlening van VDAB ◗◗ Waar denk je aan als je het woord werkwinkel hoort? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Er zijn in Vlaanderen een 110-tal werkwinkels. Waar woon jij? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Welke is werkwinkel is voor jou de dichtstbijzijnde werkwinkel?
88
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat zijn de openingsuren van deze werkwinkel ? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Tip: je kan al eens langs gaan om kennis te maken, vacatures op te zoeken, … Vul de tekst hieronder aan met volgende woorden: Actieplan – automatisch – consulent – cv – mail – oriëntatiescreening – selecties – solliciteren – uitnodiging – vacatures – werkwinkel Als je ingeschreven bent, ontvang je ……………………. vacatures via sms, …………………………. of brief op basis van het profiel dat je in je dossier hebt ingevuld. Dus hoe beter je jouw VDAB-dossier invult, hoe beter de vacatures bij je passen. Je kunt ook zelf ……………………….maken van vacatures en deze bewaren in je VDAB-dossier. De VDAB nodigt je uit voor een gesprek in de …………………………. in je buurt. Samen met een …………………………………… bespreek je welke acties ondernomen worden zodat je zo snel mogelijk aan het werk bent. Deze acties kunnen zijn: ◗◗ het zoeken naar …………………………………. en hierop solliciteren ◗◗ het opstellen van je ……………………………… ◗◗ sollicitatietraining volgen ◗◗ een ……………………………….. volgen als je nog niet goed weet welke job je wil en kan uitoefenen ◗◗ een beroepsopleiding volgen ◗◗ …
Deze acties worden opgenomen in een ……………………………... De consulent in de werkwinkel volgt je regelmatig op. Je hoeft niet te wachten om naar de werkwinkel te gaan tot je een …………………………. hebt gekregen. Je kan altijd terecht in de werkwinkel in je buurt als je vragen hebt. Wanneer je gaat ……………………………… kan je in de werkwinkel ook een treinticket aan verminderde prijs (1€ enkel, 2€ heen en weer) bekomen. Dienstverlening voor personen met een handicap ◗◗ Wat is een arbeidshandicap? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat is gespecialiseerde begeleiding? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
1: Bron: www.unizo.be/starters 89
rijksdienst voor arbeidsvoorziening (rva) Meer info: www.rva.be Algemeen ◗◗ Wat is de RVA? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat doet de RVA? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Beroepsinschakelingstijd ◗◗ Wat is de beroepsinschakelingstijd? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wanneer begint de beroepsinschakelingstijd? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Hoe lang duurt de beroepsinschakelingstijd? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Mag je werken tijdens de beroepsinschakelingstijd? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Mag je een opleiding volgen tijdens de beroepsinschakelingstijd? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Je beroepsinschakelingstijd is afgelopen en je hebt geen werk. Wat doe je? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
90
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
RVA-uitkeringen De RVA kan beslissen om inschakelingsuitkeringen of werkloosheidsuitkeringen uit te betalen. Vul de tabel hieronder in. Inschakelingsuitkeringen
Werkloosheidsuitkeringen
Voorwaarden
Voorwaarden
Bedrag is afhankelijk van:
Bedrag is afhankelijk van:
Hoe aanvragen?
Hoe aanvragen?
91
Jeugdvakantie ◗◗ Wat is jeugdvakantie? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Hoeveel bedraagt de uitkering voor jeugdvakantie? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Hoe moet je de uitkering aanvragen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
uitbetalingsinstellingen Meer informatie: www.hvw.fgov.be (Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen) www.acv-online.be (ACV) www.abvv.be (ABVV) www.aclvb.be (ACLVB) ◗◗ Wat is een uitbetalingsinstelling? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Welke uitbetalingsinstellingen zijn er? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ziekenfonds Meer info: www.riziv.be ◗◗ Wat is een ziekenfonds? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat moet je doen om in orde te zijn met het ziekenfonds? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
92
kinderbijslag Meer info: www.rkw.be www.rsvz.be ◗◗ Wat is kinderbijslag? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Kan je als schoolverlater nog kinderbijslag krijgen? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
◗◗ Wat als je onmiddellijk na je studies werk hebt? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
93
94
deel 5: droom je van je eigen zaak?
Belgen staan niet echt gekend als ondernemend. Een zelfstandige zaak opstarten houdt dan ook een zeker risico in. Het is daarom belangrijk om goed voorbereid te zijn voor deze stap zet. Wat is een zelfstandige? Vul de volgende woorden in: 18 jaar –arbeidsovereenkomst – beroepsactiviteit – geld – gezag - zelfstandige Wat is een …………………………? Iemand die keihard moet werken voor géén ……………..? Neen hoor. Als je eenmaal de grote stap hebt gezet, dan ben je... ‘ ... een persoon van minimum ………….. die een …………………………… uitoefent zonder onderworpen te zijn aan …………………… door een …………………………………….. of een statuut ‘ Wat zijn de voor- en nadelen van zelfstandige zijn? Vul de tabel in met de voor jou 3 belangrijkste voordelen en de 3 belangrijkste nadelen van het zelfstandige zijn.
Voordelen
Nadelen
95
Zit er een ondernemer in jou? Een goede ondernemer beschikt over bepaalde vaardigheden – competenties – die specifiek gebonden zijn aan het ‘ondernemen’ op zich, niet aan het specifieke beroep van die ondernemer (bijvoorbeeld bakker, metselaar, vastgoedmakelaar, café uitbater,
). Uit een onderzoek bleek dat we 12 competenties zijn die ondernemers vaak bezitten: 1. Doorzettingsvermogen 2. Zelfkennis 3. Besef van rendement 4. Besluitvaardigheid 5. Zelfstandigheid 6.Toekomstgericht plannen 7. Overtuigingskracht 8. Netwerken vormen 9. Kansen zien 10. Zicht op markt 11. Solidair en milieubewust handelen 12. Gerichtheid op leren Bespreek in groep wat deze competenties kunnen betekenen voor een ondernemer. Geef een aantal voorbeelden uit je omgeving waaruit blijkt dat iemand of jijzelf deze competentie heeft of ook niet heeft. Startvoorwaarden Starten met een eigen zaak begint met een goede voorbereiding. Hierbij een aantal vragen die een beginnende starter zich best stelt vóór de start: Beschik ik over de nodige kennis en diploma’s om te starten? Wat moet ik allemaal in orde maken om te starten? Start ik best in hoofd- of bijberoep? Kies ik best voor een eenmanszaak of een vennootschap?
96
deel 6: moeilijke woorden
Activiteitsdomein: Domein of sector waarin het bedrijf actief is. Bijvoorbeeld een restaurant is een bedrijf dat in de horeca actief is. Advertentie: Aankondiging in een krant, tijdschrift, reclameblad,... Een personeelsadvertentie is dus een aankondiging van een bedrijf dat personeel zoekt. Arbeidsvergunning: Als buitenlander kan je in België arbeid in loondienst verrichten indien je vooraf over een arbeidskaart beschikt. Er bestaan drie types van arbeidskaarten: A,B en C. Je moet daarvoor zelf een aanvraagdossier indienen in een VDAB-kantoor in jouw buurt. Attitude: Hoe men over iets of iemand denkt. Ben je bijvoorbeeld altijd positief en vrolijk over alles, dan heb je een positieve attitude. Bewijs van goed gedrag en zeden: Dit is een getuigschrift waarin staat vermeld of je straffen hebt opgelopen en welke. Je kan dit bewijs aanvragen bij jouw gemeente. Neem daarvoor zeker jouw identiteitskaart mee. Bruto maandbezoldiging: of bruto maandsalaris of bruto maandloon. Daar worden nog bedragen vanaf getrokken door de overheid. Nadat deze bedragen afgetrokken zijn krijg je je netto maandbezoldiging of netto maandsalaris of maandloon. Dit is wat je elke maand uitbetaald krijgt van je werkgever. CV-Mijn Loopbaan: Wanneer je je inschrijft bij de VDAB maak je een cv op de computer. Werkgevers die personeel zoeken, kunnen in een cv-databank de cv’s bekijken. Extralegale voordelen: Dit zijn voordelen of extra’s die je bovenop je loon krijgt van je werkgever. Bekende voorbeelden zijn maaltijdcheques, een hospitalisatieverzekering, een verplaatsingsvergoeding, een GSM, allerlei premies,… Facultatief: Je mag zelf kiezen of je dit noteert of niet. Je mag het noteren, maar het moet niet. Dikwijls schrijven ze dit bij nogal persoonlijke gegevens of bij telefoonnummers, e.d. Functieanalyse: (of jobanalyse) In zo’n analyse worden alle aspecten van een job genoteerd. Bijvoorbeeld welke taken er uitgevoerd moeten worden, welke vaardigheden vereist zijn, welke werkomstandigheden bij de job horen. In Deel 1 vind je twee voorbeelden van zo een functie- of jobanalyse. Jobcomputer: Een computer met een drukscherm waar je via de optie “werk zoeken” in de VDAB-databank vacatures kan zoeken. Je vindt deze terminals of computers op verschillende plaatsen in je gemeente,… Je kan er zelfs je vacatures afdrukken. Netwerken: Met netwerken of networking bedoelt men het contacteren van kennissen die nuttig kunnen zijn om werk te vinden. Opzeggingstermijn: De termijn dat je nog moet werken in het bedrijf waar je ontslag genomen of gekregen hebt. Personen ten laste: Als je je belastingformulier invult, kan je ook bepaalde personen invullen die financieel ten laste zijn van jou. Het kan dan zijn dat je minder belastingen moet betalen. Voorbeelden zijn kinderen, jouw echtgeno(o)t(e), ouders die bij je wonen, …
97
Persoonlijke vaardigheden: Werkgevers vragen soms ook dhat je je op een bepaalde manier kan gedragen tijdens je werk. Vaak gevraagde persoonlijke vaardigheden zijn: vriendelijkheid, gemotiveerd zijn, bereid zijn om opleidingen te volgen,… Professionele activiteiten: Activiteiten die je uitoefent voor je beroep. Provoceren: Bij iemand een reactie proberen op te wekken. Werkgevers proberen tijdens sollicitatiegesprekken dikwijls reacties op te wekken, dus te provoceren. Referenties: Personen die inlichtingen over je kunnen geven. De werkgever bij wie je solliciteert kan deze persoon dan opbellen. Je kan hier bijvoorbeeld stagebegeleiders, werkgevers van je vakantiejob,… noteren. Vraag wel altijd hun toestemming. Sollicitant: Iemand die naar een baan zoekt. Solliciteren is immers een baan zoeken. Als jij een baan zoekt, ben jij ook een sollicitant. Technische vaardigheden: De manier waarop je bepaalde taken tot een goed einde brengt. Om taken tot een goed einde te brengen moet je bepaalde dingen zeker kunnen. Vaak voorkomende technische vaardigheden zijn: een taal goed kennen, kennis hebben van het materiaal dat je moet gebruiken,…
98
99
colofon Dit lessenpakket werd uitgewerkt door de VDAB in samenwerking met verschillende partners in het onderwijsveld.