Taakbeleid. Inclusief overige afspraken. Herziene versie. Werkgroep taakbeleid

Stichting Primair Onderwijs ‘De Liemers’

Taakbeleid Inclusief overige afspraken

Herziene versie Werkgroep taakbeleid

documentnaam domein status

taakbeleid.definitief.2010.0603 personeelsbeleid definitief

datum GMR datum pagina

20-05-2010 03-06-2010 1 van 10


Inhoudsopgave 1.

INLEIDING ................................................................................................................................................... 3 1.1. 1.2.

2.

DOELSTELLING....................................................................................................................................... 3 UITGANGSPUNTEN .................................................................................................................................. 3

UITWERKING ............................................................................................................................................. 4 2.1. TAAKOMVANGBELEID ............................................................................................................................ 4 2.1.1. Normjaartaak .................................................................................................................................. 4 2.1.2. Lesgevende taak .............................................................................................................................. 5 2.1.3. Lesgebonden taken en overleg ........................................................................................................ 5 2.1.4. Deskundigheidsbevordering ............................................................................................................ 5 2.1.5. Schooltaken ..................................................................................................................................... 6 2.2. TAAKVERDELINGBELEID ....................................................................................................................... 6 2.2.1. Reguliere werkdag .......................................................................................................................... 7 2.2.2. Compensatieverlof ........................................................................................................................... 8 2.2.3. Bapo ................................................................................................................................................ 8 2.3. TAAKBELASTINGBELEID ........................................................................................................................ 8 2.4. BELASTBAARHEIDBELEID ...................................................................................................................... 9

3.

OVERIGE AFSPRAKEN ........................................................................................................................... 10 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6.

WERK- EN RUSTTIJDEN ........................................................................................................................ 10 AFSPRAKEN ROND ZIEKTEMELDING .................................................................................................... 10 AFSPRAKEN ROND VERLOF .................................................................................................................. 10 AFSPRAKEN ROND BUITENGEWOON VERLOF ...................................................................................... 10 AFSPRAKEN NEVENWERKZAAMHEDEN................................................................................................ 10 AFSPRAKEN ROND SCHOOLREGELS ..................................................................................................... 10




20-05-2010 03-06-2010 2 van 10


1.

Inleiding

De opstelling van het bovenschools taakbeleid heeft als intentie het inzichtelijk maken van de afspraken tussen werkgever en werknemer inzake de te verrichten verschillende werkzaamheden binnen de normjaartaak behorend bij de aanstelling van de desbetreffende medewerker c.q. team. Het besteden van tijd aan onderwijswerkzaamheden staat voorop. De concrete invulling van het taakbeleid komt vanzelfsprekend in goed overleg tussen directie, team en MR tot stand. Een schooljaar duurt op elke school 39,22 weken gemiddeld. De precieze verdeling van uren per week geschiedt op schoolniveau. Elke medewerker kent werkdagen op basis van week- en jaarrooster en werkt op de overeengekomen dagen aan het aangegeven taakgebied binnen de normjaartaak. In geval op een reguliere werkdag als taakgebied deskundigheidsbevordering staat opgenomen dan wordt daar bij voorkeur in de vorm van teamtraining/scholing of anderszins op basis van het vastgestelde nascholingsbeleid aan gewerkt. Het taakbeleid omvat 4 beleidslijnen: 1 2 3 4

1.1.

Taakomvangbeleid: De afstemming van het totale takenpakket, het formatiebudget en de personeelsformatie op elkaar. Taakverdelingbeleid: De evenwichtige verdeling van het takenpakket van de school over de personeelsleden, afgestemd op ieders benoemingsomvang. Taakbelastingbeleid: Het beleid dat er op gericht is om de ervaren werklast te verminderen. Belastbaarheidbeleid: De zorg voor elk personeelslid, werkend vanuit zijn individuele belastbaarheid.

Doelstelling a. b. c.

1.2. -

-

Harmonisatie en uniformering taakbeleid op alle scholen van SPO De Liemers. Duidelijkheid en transparantie over de gehanteerde begrippen Richting geven aan het gewenste taakbeleid van de individuele school.

Uitgangspunten

De normjaartaak bedraagt 1659 klokuren, de lesgevende taak 930 uur, de lesgebonden taken 400 uur, de deskundigheidsbevordering 166 uur en de overige schooltaken 163 uur; Het aantal werkweken per jaar bedraagt gemiddeld 39,22 weken. Onderwijsgevenden met een fulltime baan in de bovenbouw hebben recht op maximaal 13 dagen compensatieverlof. Niet-onderwijsgevend personeel heeft geen dagen voor compensatieverlof. Er wordt geen verschil gemaakt tussen vast en tijdelijk personeel. (m.u.v. kortdurende vervanging, waar het PON-regime van toepassing is). Bij de toedeling van extra taken wordt rekening gehouden met de faciliteiten en verantwoordelijkheden die medewerkers hebben binnen de school (directeur, unitleider, LB-leerkracht, e.d.). Taken worden zoveel mogelijk verdeeld in relatie tot de belangstellingssfeer en persoonlijke kwaliteiten van betrokkenen. De taakverdeling wordt schriftelijk vastgelegd. De verdeling van taken geschiedt voor een jaar en wordt voor het begin van het nieuwe schooljaar, waarin de taakverdeling van toepassing is, opgesteld en aan elk personeelslid uitgereikt. De taakverdeling geschiedt door de directeur of de unitleider, na overleg met het team. Bij verdeling van de taken wordt er van uitgegaan dat de leerkrachten minimaal een half uur voor schooltijd en minimaal een uur na schooltijd aanwezig zijn.




20-05-2010 03-06-2010 3 van 10


2.

Uitwerking

2.1.

Taakomvangbeleid

Stichtingbreed gelden de volgende normen inzake het taakomvangbeleid: Wettelijk vastgesteld

Bovenschools vastgesteld

Op schoolniveau geregeld

1.

normjaartaak: 1659 uur x werktijdfactor

normjaartaak: 1659 uur x werktijdfactor

2.

lesgevende taak: max. 930 uur x werktijdfactor

lesgevende taak: max. 930 uur x werktijdfactor

3.

lesgebonden taken

Lesgebonden taken: 43 % van de lesgevende taak = 400 uur x werktijdfactor

4.

deskundigheidsbevordering: min. 166 uur x werktijdfactor

de directie bespreekt met de medewerkers de individuele invulling van de uren voor deskundigheidsbevordering

5.

schooltaken: normjaartaak (lestaak + lesgebonden taken + deskundigheidsbevordering)

deskundigheidsbevordering : max. 50 % (= 83 uur) persoonlijk deel min. 50 % (= 83 uur) schoolgebonden deel tijd voor schooltaken: 1659 - (930 + 400 + 166) = 163 uur x werktijdfactor schooltaken worden genormeerd in klokuren.

de uren per schooltaak vaststellen

de schooltakenlijst vaststellen - schooltaken door iedereen - schooltaken door enkelen

Toelichting bij het schema: 2.1.1.

Normjaartaak

De normjaartaak voor alle leerkrachten is wettelijk vastgesteld op 1659 uur op jaarbasis. Dit aantal past bij een volledige baan op basis van een schooljaar. (De normjaartaak voor parttimers kan worden uitgerekend door 1659 te vermenigvuldigen met de werktijdfactor.) Een schooljaar loopt van 1 augustus tot en met 31 juli van het jaar daarop. Op deze wijze wordt rekening gehouden met de zomervakantie die in het kader van de vakantiespreiding wordt verschoven, waardoor er verschil in schoolweken zou kunnen optreden. Gemiddeld werken de scholen van SPO De Limers per schooljaar 39,22 weken. De normjaartaak bestaat uit lesgevende taken, lesgebonden taken, deskundigheidsbevordering en schooltaken.




20-05-2010 03-06-2010 4 van 10


2.1.2.

Lesgevende taak

Maximaal 930 uren (x werktijdfactor) van de normjaartaak mogen worden besteed aan lesgevende taken. Dat wil zeggen aan het lesgeven zelf. Voor- en nawerk zit hier niet bij in. 2.1.3.

Lesgebonden taken en overleg

Het percentage voor lesgebonden taken is vastgesteld op 43% van de lesgevende taak. Dat betekent voor iemand die fulltime werkt 400 uren op jaarbasis. Onder lesgebonden taken verstaan we: -

bijwonen leerling-besprekingen verzorgen van een adequate voorbereiding op het geven van les plannen van de opzet van de lessen en onderwijskundige activiteiten corrigeren van het werk rapporteren en vastleggen van resultaten en relevante gegevens analyseren leerlingenwerk en toetsen en vastleggen van resultaten voorbereiden van extra hulp en begeleiding voeren van gesprekken met collega's, ib’er, of externe deskundige omtrent de leerlingen voeren van gesprekken met ouders (op school of thuis) omtrent het kind voeren van gesprekken met leerlingen houden van informatieavonden betreffende de groep houden van 10-minutengesprekken of adviesgesprekken met ouders omtrent het kind overleg voeren i.v.m. de aansluiting/overdracht van de groep overleg voeren i.v.m. gezamenlijke activiteiten op orde houden van het lokaal + aangrenzend deel schoolgebouw voorbereiden van compensatieverlof- of Bapo-dag vergaderingen en andere

2.1.4.

Deskundigheidsbevordering

Minimaal 10% van de normjaartaak dient aan deskundigheidsbevordering te worden besteed. Voor een fulltimer zijn dat 166 uren op jaarbasis. De uren worden conform de CAO PO gesplitst in maximaal 50 % (= 83 uur) voor de individuele deskundigheidsbevordering (= persoonlijk deel) en minimaal 50 % voor de schoolspecifieke deskundigheidsbevordering (= schoolgebonden deel). Onder deskundigheidsbevordering verstaan we: -

bijhouden vakliteratuur cursus of training interne studiedagen stichtingsdag (ontmoetingsdag SPO De Liemers) werkbesprekingen i.v.m. de schoolontwikkeling informatiebijeenkomst inhoudelijke teamvergadering keuzeproces nieuwe methode externe advisering supervisie/coachen intervisie collegiale consultatie wederzijds klassenbezoek begeleiding beginnende leerkrachten en andere




20-05-2010 03-06-2010 5 van 10

Stichting Primair Onderwijs ‘De Liemers’ Personeelsleden verantwoorden zich voor de invulling van de uren voor deskundigheidsbevordering in de functionerings- en popgesprekken.

2.1.5.

Schooltaken

Schooltaken zijn alle overige taken die per school beschreven zijn in "taakinventarisatielijsten". De hoofdindeling is als volgt: -

onderwijskundige taken schoolorganisatorische taken huishoudelijke taken personele taken overige taken

Op schoolniveau worden de taakinventarisatielijsten vastgesteld. Per taak is hierin vermeld hoeveel uren er voor een bepaalde schooltaak staan en door wie de taken worden uitgevoerd. Deze lijsten worden, indien nodig, jaarlijks aangepast. Voor een fulltimer zijn er 163 uren op jaarbasis beschikbaar voor schooltaken. Personeelsleden verantwoorden zich voor de invulling van deze uren in de functionerings- en popgesprekken. A algemene schooltaken De normering zal per school worden vastgesteld. Hieronder een opsomming t.a.v. wat valt onder deze categorie: a. b. c. d. e.

pleinwacht (voor- en na schooltijd) schooljaar voorbereiden en afsluiten algemene informatie- of ouderavonden feestavonden (musical; afscheid groep 8) mede organiseren van gezamenlijke feesten

B persoonlijke schooltaken Afhankelijk van bovenstaande cijfers houdt elke leerkracht een aantal uren op jaarbasis over voor het uitvoeren van de 'schooltaken voor enkelen'. Voor een aantal taken (bijvoorbeeld IB’er) wordt lesvrije tijd toegekend. Die lesvrijstelling omvat de uren (WTF) voor de groep en het daarbij behorende lesgebonden taken. Bij het bepalen van het benodigd aantal uren moet de lesvrijstelling afgetrokken worden. Deelname aan de (G)MR Voor het voorbereiden en bijwonen van (G)MR-vergaderingen gelden de volgende normen: -

MR lid: 60 uur GMR-lid (en tevens lid van de MR): 100 uur

Deze uren kunnen ook verrekend worden met lesuren. Taakomvang onderwijsondersteunend personeel Voor het berekenen van de taakomvang van onderwijsondersteunend personeel (OOP) wordt uitgegaan van bruto werktijden.

2.2.

Taakverdelingbeleid

Bij het verdelen van de schooltaken over de personeelsleden wordt er rekening gehouden met het aantal beschikbare uren voor schooltaken per persoon. Elk personeelslid is op de hoogte van de eigen beschikbare tijd voor schooltaken (dit is vermeld in het individuele overzicht). Op basis van deze beschikbare tijd kan het personeelslid een inschatting maken van het aantal taken dat in deze tijd kan worden uitgevoerd. In het geval deze




20-05-2010 03-06-2010 6 van 10

Stichting Primair Onderwijs ‘De Liemers’ inschatting afwijkt van de inschatting van de directie, dient dit te worden besproken. De directie bepaalt uiteindelijk welke taken door wie worden uitgevoerd. De werktijdfactor (WTF) is bepalend voor de berekening. Uitgangspunt is de normjaartaak zoals vastgelegd in de CAO-PO. Om misverstanden te voorkomen zijn hieronder de begrippen ‘reguliere werkdag’, compensatieverlof en Bapo uitgewerkt. 2.2.1.

Reguliere werkdag

De inzetbaarheid per week hangt af van de werktijdfactor. De CAO PO (art. 2.4) kent een beschikbaarheidregeling. In deze regeling staat op hoeveel dagdelen per week een werknemer met een bepaalde werktijdfactor maximaal kan worden ingezet en over hoeveel dagen per week dat aantal dagdelen maximaal mag worden verdeeld. Een werkgever kan uiteraard iemand op minder dagdelen per week inroosteren dan het maximum dat het beschikbaarheidschema vermeldt, maar mag tot het voor de werknemer geldende maximum gaan. Indien uit het beschikbaarheidschema blijkt dat een parttimer bijvoorbeeld op maximaal 4 dagdelen, verdeeld over maximaal 3 dagen kan worden ingezet en die tot dusver op 2 hele dagen is ingeroosterd, kan hij dus in principe niet op een derde dag worden ingeroosterd. Uiteraard moet een overschrijding van de jaartaak worden gecompenseerd. werktijdfactor tot en met 0,1 tot en met 0,2 tot en met 0,3 tot en met 0,4 tot en met 0,5 tot en met 0,6 tot en met 0,7 tot en met 0,8 tot en met 0,9 > 0,9

maximaal aantal dagdelen 2 2 3 4 5 6 7 8 9 10

maximaal aantal dagen 1 2 3 3 3 4 4 5 5 5

Rekening houdend met bovenstaand roostert de directeur uiteindelijk de werkzaamheden in. De werkzaamheden kunnen lesgebonden, maar ook niet-lesgebonden taken zijn. Daarbij hanteren we de volgende interpretatie van het begrip reguliere werkdag: Een reguliere werkdag voor een werknemer is de dag waarop hij is ingeroosterd. - Dat zal meestal gebeuren op basis van een weekrooster, maar het kan ook een jaarrooster zijn. In dit rooster zullen in ieder geval de dagen zijn ingeroosterd waarop de werknemer lesgeeft. - Daarnaast kunnen daarin bijvoorbeeld studiedagen of vergaderdagen zijn ingepland. Voor parttimers is daarbij het inzetbaarheidschema van belang. Indien een cursus of vergadering van te voren op een lesvrije dag is ingeroosterd (binnen de grenzen gesteld door het beschikbaarheidschema), is die dag daardoor een reguliere werkdag geworden. Alle andere dagen zijn niet-reguliere werkdagen. Werkdagen waarop geen lessen en/of andere werkzaamheden zijn ingeroosterd en waarop men ook niet (meer) ingeroosterd kan worden op basis van het beschikbaarheidschema zijn derhalve geen reguliere werkdagen. Dat zijn dus vrije dagen. De werknemer hoeft op een niet-reguliere werkdag alleen terug te komen, indien er sprake is van incidentele, onvoorziene omstandigheden. Woensdagmiddag Ongeacht de werktijdfactor en ongeacht of men lesgevende taken heeft op woensdag zal de woensdagmiddag met regelmaat gebruikt kunnen worden voor het uitvoeren van lesgebonden taken, schooltaken, vergaderin-




20-05-2010 03-06-2010 7 van 10

Stichting Primair Onderwijs ‘De Liemers’ gen, voorbereiden werk, werkgroepen, ict-werkzaamheden etc. Deze werkzaamheden zijn opgenomen in het jaarrooster. In de CAO PO is vastgelegd dat de directeur zijn teamleden kan vragen 3 dagen van de zomervakantie terug te komen. Doorgaans zal dit gepland staan de 3 dagen voordat het nieuwe schooljaar aanvangt. 2.2.2.

Compensatieverlof

Sinds de invoering van de normjaartaak is het toedelen van taken niet meer gebaseerd op dagen per week, maar op uren per jaar. Slechts wanneer het aantal lesuren boven de norm (930 uur x werktijdfactor) dreigt te komen is er sprake van compensatieverlof. Feitelijk is dit lestijdcompensatie. Wanneer er sprake is van (beleefde) werkdruk is het aanbevolen binnen die vrij geroosterde tijd een aantal schooltaken of persoonlijke taken (op school) uit te voeren. Nadere definiëring van het begrip ‘compensatieverlof’: Een medewerker komt in aanmerking voor compensatieverlof als er “overuren” gemaakt worden voor de klas; dus als er meer dan 930 uur x werktijdfactor lesuren gemaakt worden. Als men de 930 uur x werktijdfactor uur niet haalt (door bijvoorbeeld opname ouderschapsverlof, spaarverlof en/of Bapo), komt men niet in aanmerking voor compensatieverlof. 2.2.3.

Bapo

Vanaf 52 jaar kan Bapo worden opgenomen: maximaal 170 uur (104 uur lestijd en 66 uur overige taken), uit te breiden met 56 jaar tot maximaal 340 uur. Eigen bijdrage aan de Bapo is 35%. De werktijdfactor die vastgesteld wordt na aftrek van de Bapo is bepalend voor de inzet van de medewerker, net als bij een parttime medewerker.

2.3.

Taakbelastingbeleid

Een school kan op verschillende manieren werken aan het verbeteren van de werksfeer en het verminderen van de ervaren werklast. Allereerst is het van belang dat de directie periodiek inventariseert of alles naar wens verloopt en welke knelpunten er zijn. In vergaderingen kan dan gezamenlijk naar een aanpak/oplossing worden gezocht. Dit beleid is erop gericht de ervaren werkdruk te verminderen. Binnen de schoolorganisatie wordt onderscheiden: -

kwantitatieve werkdruk (de leerkracht staat onder druk omdat hij veel taken moet uitvoeren). kwalitatieve werkdruk (de leerkracht krijgt voortdurend met veel problemen te maken, terwijl de organisatie niet of nauwelijks regelmogelijkheden biedt om die problemen op te lossen).

Beleid ter vermindering van de kwantitatieve werkdruk: -

herziening van het takenpakket, als er inderdaad te veel taken zijn toebedeeld. inventarisatie welzijn c.q. welbevinden met behulp van personeelstevredenheidsonderzoek of expliciete aandacht hiervoor tijdens functioneringsgesprekken maken plan van aanpak t.a.v. de uitkomsten van dit welzijnsonderzoek c.q. de module welzijn.

Beleid t.a.v. de kwalitatieve werkdruk: -

een beginnende leerkracht krijgt een mentor. ervaren leerkrachten maken gebruik van collegiale consultatie of intervisie. cyclisch worden functioneringsgesprekken gehouden, waarbij het taakbeleid aan de orde komt en wensen op het gebied van taaktoedeling. problemen worden aan de orde gesteld tijdens teamvergaderingen. informeel overleg met een collega. informele bijeenkomsten als jaaropening, feestavond, jaarafsluiting e.d. teambuilding als instrument dat wordt ingezet voor het verbeteren van de samenwerking in een team.




20-05-2010 03-06-2010 8 van 10

Stichting Primair Onderwijs ‘De Liemers’ Afspraken vermindering werkdruk - In het kader van de verdeling van werkdruk worden ten hoogste 2 schoolactiviteiten per week gepland (scholingsbijeenkomsten, personeelsvergaderingen, buitenschoolse activiteiten). - In de week dat er 10 minuten- en/of adviesgesprekken zijn, worden er geen verdere activiteiten georganiseerd. - Voor alle collega’s worden de uren voor schoolontwikkeling volledig opgevoerd bij uren deskundigheidsbevordering.

2.4.

Belastbaarheidbeleid

Iedere medewerker/onderwijsgevende levert een professionele bijdrage naar beste kunnen aan de school(organisatie). Althans daar mag in principe van uit worden gegaan. Toch zijn er omstandigheden en factoren, zowel in de organisatie (cultuur, sfeer, interne en externe context) als in de persoon (levensfase, persoonlijke omstandigheden buiten de directe werksfeer etc.) welke van invloed zijn op de persoonlijke belastbaarheid van de medewerkers. Het zou verstandig zijn periodiek naar bedreigingen vanuit de organisatie zelf (onduidelijkheid over doelen, conflicterende belangen, wijze van organiseren etc.) te kijken middels systematische (school-) analyse en/of kwaliteitsbewaking enerzijds en naar het persoonlijk welbevinden, de persoonlijke ontwikkeling en ambitie anderzijds. De IPB cyclus is daarvoor bij het uitstek bedoeld, gekoppeld aan het instrumentarium van functionerings- en beoordelingsgesprekken. De directeur bepaalt – in het kader van zorg voor zijn personeel – de belastbaarheid van zijn personeel. Daarbij maakt hij gebruik van de uitkomsten van het functioneringsgesprek of tussentijdse evaluaties. Beleid t.a.v. de belastbaarheid: -

afstemming van de hoeveelheid taken m.b.t. het aantal beschikbare personeelsleden. het bevorderen van de deskundigheid van het teamlid voor een bepaalde taak gedurende het schooljaar taken herverdelen of wegnemen om knelpunten te verminderen. het voeren van een adequaat ziekteverzuimbeleid (voeren verzuimgesprekken, re-integratieplannen, reintegratiebeleid e.d.).




20-05-2010 03-06-2010 9 van 10


3.

Overige afspraken

3.1.

Werk- en rusttijden

Iedere leerkracht is een half uur voor aanvang van de lessen op school aanwezig. Voor elke schooldag geldt 2x een kwartier pauze of een half uur tussen de middag. Als men tussen de middagen afspraken maakt of correctiewerk verricht dan is dat vanuit vrije keuze. Men kan deze uren niet als werkuren op dat tijdstip opvoeren. Aanwezigheid wordt verwacht tot minimaal een uur na lestijd.

3.2.

Afspraken rond ziektemelding

Bij ziekte meldt men zich tussen 6.45 en 7.15 uur bij de directie van de school waar men die dag werkzaam is. SPO De Liemers is aangesloten bij de ARBO Unie Oost Gelderland. Men kan zich in overleg met de directie altijd aanmelden voor een PMO (periodiek medisch onderzoek). Ook kan men zonder medeweten van de directeur een afspraak maken bij de bedrijfsarts.

3.3.

Afspraken rond verlof

Indien zich in de leefsituatie van de werknemer omstandigheden voordoen (zoals een ziekenhuisbezoek, sterfgeval goede vriend(in), huwelijk niet-verwanten), kan door de directeur verlof worden verleend (zie artikel G9 CAO-PO). Waar men invloed heeft op de agenda van de hulpverlener dient men dergelijke afspraken buiten de reguliere werkdagen te maken.

3.4.

Afspraken rond buitengewoon verlof

In geval van dringende onvoorziene omstandigheden in de leefsituatie van de werknemer, kan voor ten hoogste twee weken verlof worden verleend. Zie artikel CAO-PO 8.8 imperatief verlof.

3.5.

Afspraken nevenwerkzaamheden

De werknemer meldt een (voorgenomen) nevenactiviteit bij de leidinggevende als de activiteit raakvlakken heeft met de functie-uitoefening en maakt hierover gezamenlijk afspraken. Ook meldt de werknemer activiteiten die (kunnen) leiden tot een botsing of onverenigbaarheid met de belangen waar hij/zij in zijn/haar functie mee te maken heeft.

3.6.

Afspraken rond schoolregels

Elke school heeft zijn eigen huishoudelijk reglement en/of schoolregels, waarin nadere afspraken zijn gemaakt rond afspraken over schoolregels en huishoudelijke zaken. Deze worden bij indiensttreding overhandigd. Alle scholen binnen SPO De Liemers hanteren per 1 augustus 2010 voor de taakverdeling het programma taakbeleid.nl. Januari 2007/april 2010




20-05-2010 03-06-2010 10 van 10

Taakbeleid. Inclusief overige afspraken. Herziene versie. Werkgroep taakbeleid

Recommend Documents