JAARGANG 2 NUMMER 4
SEPTEMBER OKTOBER 2011
„t klaverblad
Deze nieuwsbrief gaat ook digitaal! De voordelen? JIJ krijgt de nieuwsbrief enkele dagen vroeger, én in kleur! WIJ verbruiken minder papier, en besparen op portkosten! Akkoord? Stuur dan een mailtje naar
[email protected] met vermelding ‘nieuwsbrief enkel digitaal’. Alvast bedankt.
ACTIVITEITENKALENDER Zondag 18 september 2011 : Plantenbeurs Destelbergen Waar: Reinaertpark Destelbergen, Dendermondesteenweg 430 (achter het Gemeentehuis) Prijs: Gratis Ook dit jaar is Velt Damvallei met een infostand aanwezig op de 10de Plantenbeurs voor liefhebbers. U kunt er bij ons terecht met ecologische vragen, voor Velt-publicaties of „zonder is gezonder‟-tuinbordjes, om andere leden te ontmoeten, … Als centraal thema kozen we deze keer ‘Vergeten Groenten’. Kom zeker langs om meer te weten te komen over aardperen, lepelbad, snijbiet, eeuwig moes, brave Hendrik ...
Naast Velt werken ook Werk van de Akker en de Volkstuin, GNBC Destelbergen, Aylostera vzw en de Vlaamse Herboristenvereniging mee aan de Plantenbeurs. De centrale gast dit jaar is de Vlaamse Vaste PlantenVereniging. Meer info: www.destelbergen.be/plantenbeurs of www.velt.be/damvallei
Velt Damvallei Inschrijven op de nieuwsbrief:
[email protected] Meer informatie: www.velt.be/damvallei
VOORUITBLIK 4, 10, 18 en 26 november 2011: Lesreeks Ecologische Siertuin (inclusief ’Van bloesemhaag tot speelbosje. Bomen en struiken voor een ecologische siertuin’) November 2011: Bodemanalyse 2 en 9 December 2011: Vegetarisch koken voor beginners Najaar 2011: Bestelling zaden en hulpmiddelen Januari 2012: Het jaar rond telen in de serre
BIO & ECO IN EEN NOTENDOP
In onze eerste nieuwsbrief dit jaar (ook terug te vinden op www.velt.be/damvallei onder ‟Nieuwsbrief‟) brachten we de Voedselteams al eens onder jullie aandacht. Nu er ook in Oostakker een team opstart, komen we hier graag nog eens op terug. Een Voedselteam is een groep mensen uit eenzelfde buurt die gezamenlijk producten aankopen (zuivel, fruit, groenten, vlees, ..) rechtstreeks van de lokale boer. Voedselteams staan voor duurzaamheid en kwaliteit, kiezen voor een gezonde voeding en respecteren van plant en dier. Voedselteams willen de kloof tussen ons bord en de oorsprong van het voedsel herstellen, en steunen daarom de duurzame en biologische plaatselijke landbouwer die het hard te verduren heeft. Voedselteams hebben een band met hun boeren en weten waar hun voedsel vandaan komt. Ze betalen een eerlijke prijs, zonder de kost van veel verpakking of van tussenhandel. Als je lid wordt van een voedselteam haal je wekelijks je bestelling op in het depot dat je invoert via de webwinkel. Wil je er graag meer over weten? wil je graag een Voedselteam in je buurt? Neem contact op met Ilse Vromman, via e-mail op
[email protected] of GSM (0488) 99 46 10 Contactpersonen bestaande teams: Sint-Amandsberg: Fien (
[email protected]) Gent, Macharius: Lucie (
[email protected]) Contactpersoon opstartend team Oostakker: Griet:
[email protected]
Moestuintip De moestuinliefhebbers moeten zich stilaan op de herfst en de winter beginnen voor te bereiden en trachten er voor te zorgen dat er ook dan nog wat vers groen is. Aanraders zijn doorlevende tuinkers, winterpostelein, kervel, peterselie, veldsla… Binnen de slasoorten komen nog veel rassen in aanmerking : Appia, Winterwonder, Arctic King, … Enige beschutting (koude bak, plastiektunnel, koude serre, …) is hier zeker welkom. Seizoenstips over fruit
Scherm buitendruiven af met een net, de vogels komen. Vervang rassen met veel rot, met elk jaar opnieuw schimmel door een ras dat tolerant is. Maak werk van rassenkeuze, en plant na de winter.
Had je een jonge druivelaar, laat dan slechts 1 meter als nieuwe verlengenis van de hoofdtak staan. Snoei wat meer is dan 1 meter nu vlug weg.
Sleedoorn
De kiwibes is nu oogstklaar (kleine kiwi, onbehaard, lekker, zoeter dan de andere)
Oogst de „grote kiwi‟ nog voor de vorst. Bestuurslid Ivan oogst de laatste week van oktober. Leg ze in bakjes en bewaar op een koele plaats (bewaart ongeveer tot in maart, in de frigo nog langer).
De vijgen hebben gesmaakt. Als de drang er is om te snoeien, raadpleeg dan eerst het Veltboekje over kleinfruit.
Pawpaw eet je in september. Als de vruchten beginnen vallen is dat voor Ivan het sein om op te volgen. De vruchten zijn niet allen gelijktijdig rijp (gelukkig maar). Die vruchten die je opraapt onder de boom zijn meestal al goed om te eten . Er moeten lichtdonkere vlekken verschijnen op de groene schil. Je kan binnenshuis laten narijpen, maar houd ze in de gaten.
Sleedoorn levert kleine, blauwe bessen op. Hoewel de vogels er anders over denken, zijn ze niet te genieten als je ze te vroeg plukt (naar verluidt moet het eerst eens gevroren hebben). Verwerk ze dan, in jam, gelei, of in een drankje.
Appels en peren die gevallen zijn, bewaren niet. Maak er appelmoes van. Doe geplukt fruit in bakjes en plaats deze zo fris mogelijk om te bewaren. De bewaartijd verschilt al naargelang het ras. Let erop dat de muizen niet op je bakjes afkomen. Je kan ook sap laten persen. Zorg dan voor zo een 90 procent appels en maximum 10 procent peren.
Ivan maakte van zijn mispels ooit eens confituur, maar dat viel hem toen tegen. Wel is hij blij die boom in de tuin te hebben, vanwege de zeer mooie bloemen , en de mooie en decoratieve vrucht. Er bestaat een grootvruchtig ras (met veel vitamine C), dat aan te bevelen is als je de vrucht wil verwerken.
Kweeperen zijn hard en zo niet te eten. Als je het toch probeert, let dan op je tanden. Ze zijn wel lekker om gelei van te maken, om taarten te beleggen, om „spekken‟ van te maken (het recept vind je in deze nieuwsbrief), …
“Moerbei blijft voor mij de lekkerste onder de bessen”, aldus Ivan. Die moet zwart zijn, wat wel voor veel vlekken zorgt bij het plukken en ook op paden in de buurt van de boom … Plaats de boom wat verder, of verleg je pad.
Raap de walnoten in september op onder de boom. De gaai gaat er ook met heel wat op de vlucht. Kijk dus dagelijks, of knuppel, zoals vroeger. Bewaar op een droge plaats , nadat ze zijn gedroogd op een goede plek. Als je baste moet verwijderen zal je een tijdje rondlopen met zwarte handen. Handschoenen aantrekken kan natuurlijk ook.
Perziken zullen al gevallen of geplukt zijn (tenzij een laat ras). Die zijn lekker om zo op te eten, of om in te maken… Raadpleeg de vorige nieuwsbrief voor informatie over rassen.
Late pruimenrassen zijn er om in september te plukken. Rassen: Anna Spath (blauw, vruchtbare boom), dubbele Bakpruim (altesse double) Voor desserts en gebruik in de keuken, goed om te drogen, doet het goed op zandgrond, blauw: Sultan, Sainte Catherine.
Sprokkels Kweepeersnoepjes (50 vierkantjes van 2,5 cm zijde) Nodig : 1 kg kweeperen 1 kg fijne suiker geleermiddel voor jam 30 g boter 4 eetlepels kristalsuiker
De kweeperen wassen, in stukjes snijden en de klokhuizen verwijderen. De pitjes in een neteldoek binden en in de pan bijvoegen. De vruchten met water bedekken, aan de kook brengen en 15 minuten laten koken. De vruchten door het groentemolentje halen. De vruchtenpuree weer in de pan doen, de suiker en het geleermiddel toevoegen. De boter bijvoegen en opnieuw al roerend verwarmen tot de vruchtenpuree van de wand van de pan loslaat (ongeveer 20 minuten). Die puree in een met geoliede aluminiumfolie beklede vorm gieten. Gedurende meerdere dagen op een droge en koele plaats laten drogen (indien mogelijk in de tocht). Storten op een met kristalsuiker bestrooide plank. In vierkantjes snijden. Confituur van de helft kweepeer en de helft rabarber Kweeperen in stukken snijden en in water koken tot ze gaar zijn. Mag redelijk wat water in, maar niet onderzetten. De pitten blijven er in (zit pectine in). Warm door de passe-vite draaien. Rabarber in stukjes snijden en een deel van de suiker opzetten, 24 h laten staan, gaar koken en mixen. Kweeperenmoes en rabarbermix samengieten. Rest van de suiker toevoegen met de Marmello . 4 minuten laten koken en in potten doen.
KAPERKELS Wil je iets kwijt? Heb je een vraag, of een antwoord op een vraag dat je wil delen? Wil je iets verduidelijken, heb je een aanvulling of een leuke anekdote, stuur je reactie dan door aan Ivan (
[email protected]). Dubbele Flip(pen) : een perenras, geschikt voor onze zandgrond, weinig problemen mee. Dit jaar uitgebreid mogen proeven, rond half augustus. Onze ervaringen: groot, groen, smakelijk, boom met rijke dracht. De vrucht bewaart echter echt niet lang. Hou daar rekening mee bij de keuze van je boomvorm: kiezen voor een struik of enkele takken enten op je hoogstam of halfstam ? Wie heeft nog ervaringen met Dubbel Flip ? Laat je horen !
HOVELINGEN Wie zijn ze? Wat doen ze? Wat drijft hen? In deze rubriek willen we een velt-lid nader aan jullie voorstellen. Als je graag je verhaal kwijt wil, contacteer dan Ivan (
[email protected] of 09 229 11 12). Op basis van een gesprek word je dan in deze rubriek voorgesteld aan de andere hovelingen... Sinds 2007 zijn Stefan en Griet lid van Velt. Ze wonen in Oostakker in een lage-energiewoning en stelden in juni hun tuin open. Als ik ter plekke ga is Stefan naarstig aan het wieden in de voortuin. Ecologie en duurzaamheid zijn vanzelfsprekend voor hem en Griet. Velt kenden ze al jaren van naam en van de verschillende campagnes en ze werden lid via de website. Het drankje dat ik prompt voorgeschoteld krijg bestaat uit vliersiroop met water. Lekker. Verser kan niet, de siroop was gisteren gemaakt van de bessen van de struik in eigen tuin. Wat meteen opvalt in de tuin is de wadi. Overtollig regenwater (eerst wordt dit opgevangen in een grote regenput van 10000 liter) kan daar lokaal infiltreren in de bodem. Het idee komt van de architect bij de bouw van de woning in 2007. Water uit de regenput dient voor WC en de buitenkraan. Stefan en Griet zijn geen voorstander voor gebruik in douche, bad of wasmachine. De moestuin is eerder klein en zal niet zo gauw uitbreiden omdat het gezin sinds dit voorjaar lid is van het Wijveld in Destelbergen. Daar kunnen ze voortaan alles oogsten wat ze nodig hebben. Toch kriebelt het om zelf wat kleinschalig te moestuinieren. Volgend jaar willen ze zich voor het eerst aan tomaten wagen en gaan daarvoor een soort kleine serre plaatsen. "En de vruchtwisseling?" durf ik een beetje stout te stellen. De serre van 1 bij 2 m is makkelijk verplaatsbaar. „Goed verankeren‟, zeg ik dan toch maar. Vorig jaar werd al confituur gemaakt van rozenbottel (Rosa rugosa of "rimpelroos", met witte, donker- en lichtroze bloemen). Dit als succeservaring. Dit jaar is postelein mislukt. Wij Velters geven
echter nooit op, en we nemen onze dikke moestuinboek eens ter hand en zo leren we nog steeds bij. Genieten is voor Stefan onder andere bezig zijn in de tuin, voor de kinderen ravotten in en rond hun tipituintje en voor Griet fruit plukken en evenzeer ontspannen met een boek op de bank onder de appelboom. Wat ze nog willen verwezenlijken is een vijvertje en een pergolaatje aan het inkomhekje van de tuin. Die willen ze laten optrekken in kastanjehout. Wie een timmerman van dienst kan aanraden mag het laten weten. Rosa Rugosa
We wensen Stefan, Griet en de kinderen nog veel „genieten‟ en beleven in hun ecologische tuin.
PERMACULTUUR: AUX FRATERNITES OUVRIERES Josine en Gilbert Cardon namen op het eind der zeventiger jaren het initiatief voor een tuingroep die biologisch/ecologisch zou werken in het industriële Moeskroen. Les Fraternités Ouvrières was geboren. Ze wonen in de stad, op 58 rue Charles Quint, een 5 minuten stappen vanaf het station. Door de gang kom je, door het blbliotheekgedeelte van de living, in hun vergader - en werklokaal. In ‟t midden staan tafels en stoelen en aan de wanden allemaal rekken, met daarop genummerde doosjes en dozen met de rasnaam van de zelfverpakte zaden, zo‟n 6000 rassen in totaal. Buiten in de „tuinjungle‟, op nog geen 2000 m² , staan er maar eventjes 2000 (fruit)bomen en (fruit) boompjes in korte rijtjes, samen met al de kleinfruit-soorten en in de smalle tussenruimtes worden nog allerlei groenten geteeld. De plantjes worden voorgeteeld en dan uitgeplant. Je loopt over smalle paadjes waar nauwelijks een kruiwagen door kan, maar die hebben ze niet erg nodig. Alle wied- en snoeiafval blijft ter plaatse composteren. Het humuspercentage werd door de Tuinbouwschool van Ath vastgesteld op 12 % ! De bomen worden zoveel mogelijk klein gehouden door enkel zomersnoei toe te passen. De bomen en struiken dragen elk hun naamplaatje, gegraveerd op een rood plastic plaatje. Verder zijn er nog een paar serres, een kippenhok en een vijver. De boompjes zijn heel gezond. Nauwelijks schurftbladeren en nauwelijks kankersporen. Een goede zandleembodem en een lage watertafel zijn een goede uitgangssituatie, maar je zou toch denken dat de zeer dichte beplanting, met grote vochtigheid, allerlei schimmels zou bevorderen. Op 1 oktober staan er alleen nog de herfstvruchten: allerlei groenten, appelen, peren, kweeperen, druiven, vijgen en kiwi's. Een unieke belevenis. Voor wie de tuin graag bezoekt: je kan er op donderdagnamiddag tussen 14 en 18u30 terecht. (Tel. 056 33 38 70)
BESTUUR VELT DAMVALLEI Jan Boonaert Herlegemstraat 19, 9040 Sint-Amandsberg, 09 232 30 06 /
[email protected] Ivan De Clercq Bijlokestraat 1, 9070 Destelbergen, 09 229 11 12 /
[email protected] Peggy De Clercq Nachtegaaldreef 62, 9040 Sint-Amandsberg, 09 219 07 03 /
[email protected] Ronny De Vylder Driesstraat 7, 9270 Laarne, 09 232 03 23 /
[email protected] Karin Hanus Zavelput 25, 9040 Sint-Amandsberg,
[email protected] Sergia Meuleman Wolfputstraat 3, 9041 Oostakker, 09 356 76 18 /
[email protected] Peter Neelen Burgemeester Meirsonstraat 90, 9070 Destelbergen,
[email protected] Albert Van Loo Drieselstraat 31, 9041 Oostakker, 09 259 08 83 /
[email protected] Info, wetenswaardigheden en zoekertjes mogen steeds worden doorgestuurd voor eventuele publicatie (naar
[email protected])
