Superlight 2030
De Voorsprong
Superlight 2030 Propositie
Algemene kenmerken Superlight 2030 is een bouwsysteem van aluminium en EPS dat moet leiden tot duurzame, snel te bouwen en op maat ontworpen woningen. In eerste instantie richt dit bouwsysteem zich op de sector van de vrije kavels. Hier wordt nu vaak gekozen voor de traditioneel gebouwde cataloguswoning, met een gestroomlijnd proces en lage kosten, waarnaast dit bouwsysteem nu ontwerpvrijheid, duurzaamheid, en flexibiliteit plaatst. Hiermee worden faalkosten en afval, ook ten opzichte van de cataloguswoning, sterk teruggedrongen. De verspilling in de bouw is Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen al jaren een doorn in het oog. Vandaar dat het bureau begin 2010 is begonnen met het ontwikkelen van een nieuw en innovatief bouwsysteem. Onder de indruk van de eigenschappen van aluminium verlijmd op EPS (gebruikt als daklijst bij een project in Vleuterweide) ontstond het idee dat daar volledige woningen mee te bouwen zouden moeten zijn. Het idee werd al snel een serieuze onderneming waar gedurende 2010/2011 hard aan gewerkt is. Dit doet Sluijmer en van Leeuwen niet meer alleen, een samenwerkingsverband van ondernemers en kennisinstellingen is gevormd. In januari 2011 heeft Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen vanwege het duurzame en innovatieve karakter subsidies mogen ontvangen van het Stimuleringsfonds voor Architectuur en de Provincie Utrecht. Ontwikkelingen worden bijgehouden op de website www.superlight2030.nl
Indrukwekkende eigenschappen
Concept Met een bouwsysteem van zelfdragende sandwichpanelen van aluminium en EPS (dus zonder achterliggende constructie) is er sprake van een totaalsysteem voor het vervaardigen van woningen. De techniek is voor de gehele woning uniform en daarmee ook de uiterlijke kenmerken. Door de koppelingen rondom identiek te maken zijn elementen voor 100% uitwisselbaar. (dit geldt dus voor wanden, vloeren en daken) In de praktijk betekent dit dat elementen te verplaatsen zijn wanneer er wordt uitgebouwd of verkleind, dat elementen na demontage volledig herbruikbaar zijn en dat er zelfs een levendige handel kan ontstaan in gebruikte superlight-elementen. Duurzaamheid wordt dus gegarandeerd doordat er bij dit bouwsysteem nooit afval vrijkomt.
1 Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen
Superlight 2030
De Voorsprong
Maar ook de materiaaleigenschappen zelf staan garant voor duurzaamheid. Zo kost het weliswaar erg veel energie om aluminium te produceren, maar is het vervolgens tegen een fractie van die energie te recycleren (tegen 5% van de energie nodig om staal te recycleren). Aluminium kan bovendien eindeloos gerecycleerd worden, wat theoretisch inhoud dat er op een bepaald moment geen nieuw aluminium meer hoeft te worden geproduceerd. EPS heeft als nadeel dat er (een minimale hoeveelheid) olie voor nodig is. Dit wordt echter ruimschoots gecompenseerd doordat EPS als isolatiemateriaal zoveel olie bespaard (35% van de aardolie wordt gebruikt voor verwarming, minder dan 0,1% voor de productie van EPS). Ook bestaat de mogelijkheid zogenaamd ‘Groen EPS’ te gebruiken. De voordelen van EPS zijn o.a. de zeer goede isolerende eigenschappen (het bestaat voor 98% uit stilstaande lucht, de beste thermische isolator), de hoge sterkte (door de specifieke celstructuur kunnen mechanische belastingen goed worden opgenomen), de lange levensduur, waterbestendigheid en goede recycleerbaarheid.
Aluminium is sterk
EPS is licht
De combinate van aluminium en EPS maakt het mogelijk met zelfdragende elementen een woning te bouwen. Zo’n woning heeft vloeren, wanden en daken van 30cm EPS, en isoleert rondom dus buitengewoon goed. Alle bouwdelen hebben daarmee een Rc van meer dan vijf. Doordat alle elementen van het bouwsysteem in de fabriek worden geproduceerd kan de woning snel gebouwd worden. Ook het proces van een woning kopen verloopt anders dan nu gebruikelijk is. Hiervoor is er sprake van een winkel, waar men geholpen door een architect in grote mate zelf het huis kan samenstellen, en een fabriek, waar zonder dat de klant hiermee lastiggevallen wordt de woning geproduceerd wordt. Tijdens het gehele traject blijft de winkel het enige aanspreekpunt voor de klant, waardoor deze in sterke mate ontzorgd wordt. Een aansprekende website zal de basis van deze winkel vormen. Via de website moeten woningen te bekijken en virtueel aan te passen zijn door potentiële kopers, zodat zij goed voorbereid door de architect in de winkel te helpen zijn. Testopstelling voor de koppeling Er is gekozen om voor dit project in te zetten op de markt van de vrije kavel. Niet alleen omdat het verstandig is een nieuw product bovenin de markt ‘te positioneren’ en dan ‘af te zakken’, maar ook omdat Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen hier een grote vraag naar betaalbare architectuur heeft ontdekt. Momenteel is er een
2 Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen
Superlight 2030
De Voorsprong
marktonderzoek opgestart in samenwerking met de Hogeschool Utrecht, waaruit moet blijken of deze markt de juiste is. Uit dit onderzoek zal niet alleen blijken of de nu gekozen doelgroep juist is, maar deze zal ook in persona’s worden verwoord, waardoor de iedere klant snel op de juiste manier te bedienen is. In de eerste helft van 2012 zal een prototype gebouwd worden naast het Aluminiumcentrum in Houten.
Maquette van het prototype
Pilot-project In Terwijde, Utrecht, is als afsluitend hoogtepunt van de Utrechtse wijk Terwijde een eiland met kubusvormige villa’s ontworpen. Dit plan van Stedenbouwkundige BF-AS heeft op veel interesse van zowel potentiële kavelkopers als architecten kunnen rekenen. In de praktijk blijkt dat 1,5 jaar na de start verkoop nog steeds geen kavels verkocht zijn. Dit ligt grotendeels aan de hoge grondprijzen, maar ook vereist een dergelijk project teveel lef en kapitaal van de potentiële kopers. Bovendien zal de slecht lopende verkoop alleen maar leiden tot nog meer vertraging, want niemand wil zo veel geld investeren in een wijk waarvan onduidelijk is of er uiteindelijk wel vastgehouden kan worden aan de hoge ambitie. Om deze impasse te doorbreken is Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen met het plan gekomen Superlight 2030 in te zetten om goed betaalbare woningen te bouwen, een cluster van 5 tot 10 woningen, waarmee twee doelen bereikt worden: A) Betaalbare woningen leiden tot verkoop, eindelijk gaat het project lopen. B) Door de realisatie van enkele woningen is er een garantie voor andere geïnteresseerden dat de wijk daadwerkelijk tot stand komt, waardoor het risico om te investeren kleiner is geworden.
Pilot-Project in Terwijde, Utrecht
3 Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen
Superlight 2030
De Voorsprong
Het gaat in dit project om vijf tot tien gerealiseerde woningen op het kubuseiland waar in totaal 36 kavels voor vrijstaande villas beschikbaar zijn. Deze vijf tot tien woningen zullen zonder opdrachtgever gerealiseerd worden, terwijl het in de toekomst nadrukkelijk de bedoeling is om uitsluitend voor iedere klant op maat ontworpen te realiseren. Nu dient het project om mensen te laten zien dat er architectonisch hoogstaande, duurzame alternatieven zijn voor de traditionele cataloguswoning. Het stedenbouwkundig plan schrijft woningen voor met een volume van 9x9x9 meter. Iets dat in Superlight 2030 goed te realiseren valt. Per woning is er dan een oppervlak van 162m², in totaal 810 tot 1620m². De inhoud per woning is 729m³, in totaal 3645 tot 7290m³. Een woning met deze omvang zal normaliter goed zijn best moeten doen om de EPC eisen te behalen. In Superlight 2030 wordt er door de overal aanwezige 30cm EPS echter overdadig goed geïsoleerd. Ondanks het volume zal er in deze wijk dus niet veel gestookt hoeven te worden. Door ook slim met ventilatie om te gaan (altijd gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning) en de hiervoor benodigde energie zelf op te wekken, moet een energieneutrale wijk mogelijk zijn. Wanneer de panelen van gerecycleerd aluminium worden gemaakt moet dat zowel voor de gebruiksfase als de bouw gelden. Deze energieambities zijn dus inherent aan het bouwsysteem, hierdoor wordt aan esthetische kwaliteit geen afbreuk gedaan. Het bouwsysteem leidt zelfs tot een eigen, uitgesproken moderne, architectuur welke woningen op maat voor de klant oplevert. Aan comfort mag het systeem geen afbreuk doen, dit wordt uitvoerig getest in het te bouwen prototype. De kleinschaliger tests tot nu toe geven in elk geval geen enkele aanleiding te twijfelen aan het comfort. (Geluid is hierbij de meest onzekere factor)
Samenwerking Op dit moment wordt het concept verder ontwikkeld. Hiervoor is een consortium van bedrijven en kennisinstellingen gevormd. Een overzicht van bedrijven welke tot nu toe bij dit concept zijn betrokken (in alfabetische volgorde):
Allpro Giessen, verwerkt het aluminium. Aluminiumcentrum, Houten, fasciliteert meetings en deelt kennis. Bloem Sealants Den Haag, levert afdichtingsmateriaal. De Boer tenten Alkmaar, deelt kennis op het gebied van systeembouw. De La Roy/Havadi, Gemert, verwerkt het EPS. Hechtingsinstituut TU Delft, onderzoekt hechting/levensduur van het systeem. Hogeschool Utrecht, doet het marktonderzoek. Ingenieursbureau Ritsma, heeft in beginfase gerekend aan de constructie. Meilof Riks BV, heeft tot nu toe alle prototypen gebouwd. Saint-Gobain Amersfoort, levert het glas. Sapa Profiles Drunen/Harderwijk, extrudeert/engineert alle extrusieprofielen. Syntens, begeleidt het ontwikkeltraject. René Cevat aannemingsbedrijf Muiden, coördineert alle uitvoeringszaken. Reynaers BV Helmond, levert de kozijnen en engineert aansluitingen.
4 Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen
Superlight 2030
Ieder van deze bedrijven vormt een belangrijke schakel in de keten door constant onderling informatie uit te wisselen. Op 31 oktober 2011 staat een expertmeeting gepland, waar de partijen samenkomen om het concept te verbeteren en de samenwerking verder te concretiseren. In alle gevallen zal de klant straks uitsluitend contact hebben met het bedrijf dat rond Superlight 2030 wordt opgericht, tot die tijd waargenomen door Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen. De partijen communiceren nu nog via Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen, de bedoeling is ook onderling contacten te organiseren. In de toekomst zal er gewerkt worden met tekeningen van de Winkel (de architect) die rechtstreeks voor de productie in de fabriek gebruikt kunnen worden en tevens als 3D-model voor de klant functioneren. Op dit moment zit hier één stap tussen: de tekeningen en 3Dmodellen moeten nog vertaald worden naar productietekeningen voor de fabriek.
De Voorsprong
Sterkte koppeling testen
Klantverwachting Superlight2030 combineert de voordelen van het bouwen met een architect en het bouwen van een cataloguswoning: Ontzorgen, geen financiële risico’s (een van te voren bekende prijs), een kort proces, op maat gemaakt ontwerp, goede begeleiding door een expert en een sterke eigen identiteit. Combineer dit met de duurzame eigenschappen welke inherent zijn aan het systeem, en je hebt Superlight 2030 goed omschreven. Het concept zet zichzelf dan ook niet op de markt als ‘de energieneutrale, zuinige en duurzame’ woning, juist omdat dat een vanzelfsprekendheid moet zijn in de nabije toekomst. Een vanzelfsprekendheid inherent aan dit bouwsysteem. Dit alles moet kunnen voor een met de cataloguswoning concurrerende prijs van €850 tot €950 per m². Voor de omgeving biedt Superlight 2030 de meerwaarde dat het nooit blijvende schade maakt: woningen worden voor tientallen jaren gebouwd, waarna Superlight 2030 (in tegenstelling tot traditioneel gebouwde woningen) zonder de omgeving schade aan te brengen kan worden gedemonteerd/verplaatst. Superlight 2030 gaat bovendien uit van de positieve insteek dat met huidige materialen en technieken (op alle gebieden) betere resultaten haalbaar zijn dan met oude materialen en technieken. Superlight 2030 maakt dit bovendien zichtbaar in de architectuur.
5 Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen
