studiegids bachelor master psychologie Open Universiteit

studiegids

2013 2014

bachelor | master

psychologie

Open Universiteit

www.ou.nl

Inhoud 03 Voorwoord 04 Studeren aan de Open Universiteit 06 Studiebegeleiding tijdens de opleiding 07 Tentamens bij de Open Universiteit 08 Studentenvoorzieningen 10 Inschrijven en kosten 12 Medewerkers opleidingen Psychologie 14 Opleidingen Psychologie De brede bachelor Master Arbeids- en organisatiepsychologie Master Gezondheidspsychologie Master Klinische psychologie Master Levenslooppsychologie 20 Doelstellingen, eindtermen en structuur van de opleidingen Doelstellingen Eindtermen van de bacheloropleiding Eindtermen van de masteropleiding Structuur van de opleiding Opleidingsschema bacheloropleiding Psychologie 2013 - 2014 Opleidingsschema masteropleiding Psychologie 2013 - 2014 Legenda opleidingsschema’s Laatste tentamendata uitlopende cursussen psychologie 2013 - 2014 27 28 32 33

Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding Verkort bachelorprogramma hbo (toegepaste) psychologie Open bachelorprogramma Basisaantekening Psychodiagnostiek Het Nederlands Instituut van Psychologen Wat is psychodiagnostiek? Beperkte zelfstandige betekenis van de Basisaantekening Psychodiagnostiek Eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek Verplichte cursussen Basisaantekening Psychodiagnostiek Het aanvragen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek

37 Toelating tot de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog Kosten en aanvraagprocedure 39 Cursusbeschrijvingen 76 Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2013 - 2014 WO bacheloropleiding Psychologie WO masteropleiding Psychologie 86 Procedures en regelgeving 88 Service en informatie

Voorwoord U studeert Psychologie of gaat dat vak studeren bij de Open Universiteit. Een goede keuze. U wilt meer weten over hoe menselijke gedrag of menselijke gedragingen tot stand komen en hoe denken en emoties daarmee te maken hebben. Mogelijk wilt u zelf psycholoog worden. U bent al psycholoog en u wilt bijblijven. Deze studiegids gaat u helpen bij het maken van de keuze voor cursussen die tot meer inzicht en vaardigheden leiden. U kunt ervoor kiezen psycholoog te worden of u wilt alleen maar een of enkele cursussen voltooien. Dat kan. De meeste van onze cursussen zijn op zichzelf te volgen. Wie bijvoorbeeld alleen iets wil weten over de werking van het brein kiest een cursus neuropsychologie. Wie meer wil weten over groepsvorming en menselijke relaties kiest sociale psychologie. En mocht u kennis van statistiek willen opfrissen dan kiest u voor de reeks van onderzoekspractica. Kies maar. Allemaal keuzen. Daar gaat psychologie (ook) over. Keuzen lijken vooraf te gaan aan wat u doet, aan uw gedrag. De vraag die dan in de psychologie opkomt is of dat bewuste, zelfs rationele keuzen zijn. Om die vraag in praktijk, professie of onderzoek verstandig te kunnen beantwoorden is een lange studie vereist. U kunt bij ons psycholoog worden, net als bij andere Nederlandse universiteiten. Kiest u voor studeren in eigen tijd, eigen tempo en eigen plaats dan biedt de Open Universiteit een alternatief voor de traditionele universiteiten waar u dagelijks in collegezalen verblijft. Als dat uw keuze is, dan biedt onze bacheloren masteropleiding psychologie daartoe uitgebreide mogelijkheden. De studie psychologie aan de Open Universiteit is gericht op het ontwikkelen en bijhouden van competenties in het doen van wetenschappelijk onderzoek, het verrichten van psychologische diagnoses en het kunnen plannen en uitvoeren van psychologische interventies. Dat is de kern van het vak. De competenties die u verwerft in de bacheloropleiding worden verder ontwikkeld tot het professionele niveau in de masteropleiding. De masteropleiding heeft vier varianten: Arbeids- en organisatiepsychologie, Gezondheidspsychologie, Klinische psychologie, en Psychologie van de levensloop. Kies maar. De opleiding bevordert een positieve houding over modern wetenschappelijk onderzoek, ook voor praktijk en professie. Empirisch onderzoek is essentieel voor de oplossing van problemen waar academisch opgeleide psychologen in de praktijk voor komen te staan. In de opleiding stemmen we de kennis- en vaardigheidsonderdelen op elkaar af. U wordt betrokken bij de opzet en uitvoering van onderzoek van de wetenschappelijke staf. Onze afgestudeerde psychologen vinden vrijwel onverminderd werk op academisch niveau. Met een bacheloren mastergetuigschrift en het juiste vakkenpakket kunt u de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het NIP behalen. Daarmee kan worden doorgestudeerd in postdoctorale specialisatieopleidingen, zoals de opleiding voor gezondheidszorgpsycholoog of psychotherapeut (wet BIG), voor gedragswetenschappelijk opgeleide trainer (NIP-registratie) en voor arbeidsen gezondheidspsycholoog (NIP-registratie). Kies maar. Van onze studenten verwachten wij doorzettingsvermogen en zelfdiscipline. Wat u erbij verwerft is een kritische instelling en analytisch vermogen. U krijgt plezier in het zelfstandig of in teams oplossen van allerlei problemen die het leven met zich mee kan brengen en waarop de psychologie soms een wetenschappelijk antwoord heeft, en anders dat antwoord zoekt. Zet nu een stap vooruit in uw leven, haal meer uit uzelf. U bent niet de enige. Per jaar wordt 17000 keer een cursus van de faculteit Psychologie gekozen.

Prof. dr. R. van Hezewijk Decaan Psychologie

3

Studeren aan de Open Universiteit Het onderwijs aan de Open Universiteit is gebaseerd op afstandsonderwijs. Dit betekent dat u niet wekelijks naar college hoeft te gaan, maar dat u thuis of op een andere plaats kunt studeren op een tijdstip dat het u schikt. Er zijn natuurlijk cursussen binnen de opleiding psychologie die verplichte bijeenkomsten hebben. Een psycholoog werkt met mensen, contactmomenten tijdens de studie zijn noodzakelijk om later te kunnen functioneren in het beroepsveld. Iedereen kan met een cursus of bacheloropleiding starten bij de Open Universiteit 1. Het startmoment en het studietempo bepaalt u grotendeels zelf. De minimum toelatingsleeftijd is 18 jaar.

Starten met Inleiding in de psychologie Als u een academische cursus of opleiding ambieert, kunt u het beste starten met ons Startpakket, dit is de cursus Inleiding in de psychologie. In een aantal groepsbijeenkomsten komen inhoud, effectieve studieaanpak, planning, tentaminering en het gebruik van studienet aan bod. De cursus Inleiding in de psychologie geeft een goed beeld van wat u kunt verwachten in het vervolg van de bacheloropleiding psychologie en van de capaciteiten die u daarvoor nodig heeft.

- aanschuifonderwijs: tegelijk met een opleiding aan onze instelling kunt u ook cursussen volgen bij een andere universiteit en deze inbrengen in de vrije ruimte van de opleiding. Voor dit ‘aanschuifonderwijs’ dient de Facultaire toetsingscommissie vooraf toestemming te verlenen. U draagt zelf zorg voor inschrijving, betaling enzovoorts aan de andere instelling voor Hoger Onderwijs. Meer informatie hierover vindt u in de Uitvoeringsregeling op onze website.

Studiepunten en modulen Onderwijs- en examenregeling (OER) Aan de basis van de bacheloren masteropleidingen staat de Onderwijs- en examenregeling (OER). Deze regeling wordt elk jaar door de Raad van decanen vastgesteld na advies gehoord te hebben van de opleidingscommissies en studentenraad. In deze regeling staat het onderwijsprogramma beschreven én de rechten en plichten van de student. Vanaf 1 juli worden cursussen volgens de nieuwe regeling aangeboden. Een belangrijk onderdeel zijn de Uitvoeringsregelingen waarin specifieke bepalingen voor elke opleiding zijn opgenomen. Ook leest u er meer over de ingangseisen per cursus, de wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau en de compensatorische regeling, die weergeeft of u een cursus met een onvoldoende in uw opleiding kunt laten staan. www.ou.nl/documenten

Opleidingsschema en studieplanning In de opleidingsschema’s in deze studiegids ziet u de structuur van de opleiding en de meest logische volgorde voor het bestuderen van cursussen. Houd bij uw planning rekening met eventueel vereiste voorkennis of ingangseisen en met de data van begeleidingsbijeenkomsten en de tentamens.

Vrijheid of structuur Per opleiding is een groot aantal cursussen verplicht. Daarnaast is er een keuzemogelijkheid: - vrije ruimte: u kiest een aantal modulen van uw faculteit die niet in uw opleidingsprogramma zijn opgenomen, óf u kiest uit het cursusaanbod van de andere faculteiten. Bachelorstudenten mogen in de vrije ruimte geen cursussen kiezen uit de aansluitend te volgen masteropleiding van hun faculteit.

1

4

Een cursus bestaat uit één of meer modulen, waarbij 1 module gelijk staat aan 4,3 studiepunten. De cursusomvang in deze studiegids wordt uitgedrukt in modulen. Het bestuderen van 1 module kost u 100 à 120 studie-uren. Bacheloropleiding 42 modulen = 180 studiepunten - Propedeuse (14 modulen) - Postpropedeuse (28 modulen) Masteropleiding 14 modulen = 60 studiepunten

Studiemateriaal Het studiemateriaal van een cursus bestaat uit studieopdrachten en informatiebronnen. De studieopdrachten vindt u o.a. in het digitale werkboek behorend bij een cursus. De informatiebronnen kunnen bestaan uit cursusboeken eventueel aangevuld met andere digitale leermiddelen. Elke cursus wordt begeleid via internet. Daarom is het niet mogelijk om aan de Open Universiteit te studeren zonder dat u in het bezit bent van een computer met internetaansluiting. De internetaansluiting heeft u nodig om op de hoogte te kunnen blijven van cursusgebonden informatie, de studieopdrachten te kunnen lezen, uw uitwerkingen te kunnen uploaden en om contact te kunnen onderhouden met andere studenten en docenten via e-mail en discussiefora. In toenemende mate wordt er gebruik gemaakt van Engelstalig cursusmateriaal. Dit omdat bepaalde vakgebieden voornamelijk Engelstalig zijn of omdat het cursusonderwerp een internationale oriëntatie heeft. In de masteropleiding kan het aandeel Engels beduidend groter zijn dan in de bacheloropleiding. Op deze manier ontwikkelen studenten zich tot academici die in staat zijn te participeren in nationaal en internationaal wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.

De masteropleiding kent aanvullende toelatingsregels, zie daarvoor het hoofdstuk Vrijstelling en toelating.

Studienet

Open of gestructureerd via OU-Extra

Als student krijgt u toegang tot de besloten digitale leeromgeving van de Open Universiteit: Studienet. Hier vindt u aanvullende informatie over uw faculteit, studietaken, discussiegroepen en nieuwsfora. Het is ook mogelijk documenten te plaatsen en te delen met anderen. Studienet is tevens een uitstekende omgeving om met medestudenten of docenten online informatie uit te wisselen of te discussiëren over de studiestof. http://studienet.ou.nl

Studeren bij de Open Universiteit kan op twee manieren. Nadat u een start heeft gemaakt met Inleiding in de psychologie (startpakket), kunt u kiezen op welke manier u graag verder wilt studeren. Heeft u tijdens uw kennismaking met studeren ervaren dat u behoefte heeft aan een gestructureerde planning en vindt u zelfstandig studeren met contact met andere studenten prettig, dan is deelnemen aan OU-Extra een effectieve studieaanpak voor u. Het gestructureerde traject duurt één jaar en begint op 1 september of 1 februari. Uiteraard bent u ook helemaal vrij om uw eigen studie en tempo te bepalen. Bovendien kunt u tussentijds beslissen om wel of niet deel te nemen aan OU-Extra.

Studieplanner Om een goed studieresultaat te behalen en zo veel mogelijk gebruik te maken van uw beschikbare studietijd is het plannen van uw studie raadzaam. De Studieplanner geeft een aantal gegevens weer waardoor het indelen van uw studie overzichtelijk wordt. Nadat u invoert hoeveel uren per week u beschikbaar heeft voor de studie, ziet u meteen wanneer u klaar bent voor het afleggen van een tentamen. Andersom kan ook, als u op een bepaalde datum uw cursus wilt afronden, berekent de studieplanner hoeveel studie-uren u per week nodig heeft. U kunt ook meerdere cursussen plannen en rekening houden met vakanties. www.ou.nl/studieplanner

Studiepad online Naast het plannen van een cursus, kunt u ook uw studievorderingen raadplegen in uw studiepad. Als u een opleiding volgt geeft uw online studiepad een overzicht van het afgelegde, het lopende en het resterende studiepad van de opleiding waarmee u bezig bent. www.ou.nl/studiepad

Studieplaza Studieplaza is de website van de Open Universiteit waar u thema’s, items, tips en suggesties vindt om uw studievaardigheden te verbeteren. Daar vindt u de Studiecoach en de workshops die de Open Universiteit voor studenten organiseert. De opzet van ‘Studieplaza’ is dynamisch en eigentijds. Via video’s, tekst, animaties, zelftests, tools en workshops wordt u virtueel geholpen bij het studeren. Maar u kunt er natuurlijk ook voor kiezen om een avondje gezellig naar het studiecentrum te komen om aan een workshop deel te nemen. Studieplaza is onderverdeeld in vier hoofditems: Studiecoach, Workshops, Marktplein en Drempels weg. www.studieplaza.ou.nl

Promoveren bij de Open Universiteit De Open Universiteit wil naast bacheloren masterstudenten ook promovendi aan zich binden. Zowel promovendi die bij de OU werken (aio’s en andere medewerkers), als buitenpromovendi, die bijvoorbeeld parttime promoveren naast hun werk, kunnen bij de OU een promotietraject afleggen. De Graduate School van de OU biedt (buiten) promovendi een inspirerende omgeving en faciliteiten om intern en ‘op afstand’ binnen de gestelde tijd te kunnen promoveren. Inhoudelijke begeleiding van (buiten)promovendi vindt plaats door de faculteiten en onderzoeksinstituten van de OU. De Graduate School is een thuishaven voor (buiten)promovendi, hun promotores en begeleiders. De Graduate School informeert aankomende promovendi, faciliteert promovendi en biedt hen toegang tot de online promovendi-community. Voorbeelden van deze faciliteiten zijn gebruikmaking van de digitale bibliotheekvoorzieningen en individuele begeleiding bij het maken van een onderzoeksvoorstel. Ook organiseert de Graduate School een jaarlijkse PhD-dag voor al haar promovendi. Voor interne en externe promovendi die formeel tot een promotietraject zijn toegelaten biedt de GS additioneel bijvoorbeeld toegang tot enkele basiscursussen die relevant zijn voor promovendi, zoals academic writing en academic presenting. Ook stelt de Graduate School voor iedere promovendus een individueel scholingsbudget ter beschikking, dat in samenspraak met de faculteit kan worden ingevuld. Daarnaast is de Graduate School een communicatie- en ontmoetingsplatform voor promovendi, waar zij ervaringen en tips kunnen uitwisselen. Mensen die interesse hebben in een promotietraject kunnen verdere informatie krijgen op de website www.ou.nl/web/graduate-school of via e-mail [email protected].

5

Studiebegeleiding tijdens de opleiding De cursussen in de bacheloren masteropleidinging van de faculteit psychologie kennen diverse vormen van studiebegeleiding, elk met bijzondere kenmerken. www.ou.nl/begeleiding

Standaardbegeleiding Iedere cursus heeft een docent die uw inhoudelijke vragen kan beantwoorden. Dit kan telefonisch of via e-mail. De cursussite op Studienet geeft aan wie de docent is en wanneer hij of zij te bereiken is. Hier treft u ook de discussiegroep aan om vragen te stellen aan medestudenten.

Digitale begeleiding Alle cursussen van de opleidingen psychologie worden begeleid via de digitale leeromgeving. Op de cursussite ziet u onder andere de discussiegroepen, namen van docenten en eventueel aanvullend digitaal studiemateriaal. Indien van toepassing worden studenten vanuit deze cursussite geleid naar een specifieke digitale leeromgeving, bijvoorbeeld een digitaal werkboek.

Studieloopbaanbegeleiding Vrijwel iedere student wordt tijdens zijn studie geconfronteerd met zaken die de studievoortgang kunnen belemmeren. Daarom hanteert de faculteit Psychologie een systeem van studieloopbaanbegeleiding waarin u kunt kiezen voor cursusoverstijgende begeleiding. U kunt in het begin van de bachelorfase kiezen om mee te doen met een bachelormentoraat, waarbij u per e-mail geattendeerd wordt op uw studievoortgang. Daarnaast kunt u deelnemen aan het propedeusementoraat en het mastermentoraat. Bij het propedeusementoraat wordt u benaderd door een docent uit uw eigen studiecentrum zodra u de cursus Inleiding in de psychologie hebt afgerond. Voor het mastermentoraat krijgt u een uitnodiging zodra u aan de bachelorthesis begint.

Individuele begeleiding in de afstudeerfase In de afstudeerfase krijgt u bij de stage en de scriptie individuele begeleiding. U maakt samen met uw docent hierover afspraken.

Groepsbijeenkomsten Bij een aantal cursussen worden groepsbijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten kunnen verplicht of facultatief zijn. Ze vinden plaats in de avonduren of op zaterdag in de studiecentra. Afhankelijk van de cursus worden de bijeenkomsten in één of meer studiecentra georganiseerd. Tijdens de bijeenkomsten gaat u samen met de docent en de medestudenten dieper in op de leerstof en bereidt u zich voor op het tentamen. In het opleidingsschema kunt u zien bij welke cursussen groepsbegeleiding georganiseerd wordt. De data voor deze bijeenkomsten en het digitale aanmeldformulier vindt u op de cursussite van Studienet.

Verplichte practicumbijeenkomsten Een aantal cursussen heeft verplichte (v) practica. Nadere informatie over deelname en aanmelding voor de verplichte bijeenkomsten vindt u op de cursussite. De practica bij de cursussen ‘Gespreksvoering’, ‘Seksuologie’, ‘Klinische gespreksvoering’, ‘Psychodiagnostiek’ en ‘Inleiding in conflicthantering en mediation’, vinden per regio plaats. Alleen als u ingeschreven bent voor de cursus kunt u zich aanmelden voor het practicum via een digitaal aanmeldformulier dat u kunt vinden op de cursussite van Studienet. U krijgt via Studie-net bericht wanneer u zich kunt aanmelden voor de bijeenkomsten.

Landelijke dagen Bij een enkele cursus wordt een verplichte (v) landelijke studiedag georganiseerd op een centrale plaats in het land. Alleen studenten die zich hebben ingeschreven voor de cursus kunnen zich aanmelden voor de landelijke dag. Studenten die willen beginnen met het scriptietraject, kunnen zich aanmelden voor een scriptiedag. De aanmelding loopt via het scriptieweb op Studienet.

Rooster begeleidingsbijeenkomsten De planning van alle begeleidingsbijeenkomsten is jaarlijks gereed vanaf 1 juni. De faculteitspagina op Studienet geeft de datum aan wanneer het rooster gepubliceerd wordt. Vanaf die datum kunt u zich aanmelden voor de bijeenkomsten mits u ingeschreven staat voor de cursus. Wijzigingen in het begeleidingsrooster treft u aan op Studienet.

6

Tentamens bij de Open Universiteit Elke cursus wordt afgesloten met een of meer tentamens. Soms is een combinatie van tentamenvormen ook mogelijk. In het opleidingsschema en op de cursussite staat bij elke cursus aangegeven waaruit het tentamen bestaat. Om u goed te kunnen voorbereiden op het tentamen, zijn er in het studiemateriaal oefententamens opgenomen, zodat duidelijk is wat u tijdens het tentamen mag verwachten.

Regulier schriftelijk tentamen Dit tentamen bestaat uit gesloten vragen (meerkeuzevragen en juist-onjuistvragen) en/of open vragen. Deze tentamens worden afgenomen op vastgestelde dagen tijdens vijf vastgestelde periodes per academisch jaar. Tentamenperiode

Sluitingsdatum aanmelding

Tentamenperiode

Sluitingsdatum aanmelding

26 t/m 28 augustus 2013

31 juli 2013

14 t/m 16 april 2014

19 maart 2014

18 t/m 20 november 2013

23 oktober 2013

23 t/m 25 juni 2014

28 mei 2014

3 t/m 5 februari 2014

8 januari 2014

25 t/m 27 augustus 2014

30 juli 2014

De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster.

Computergebaseerd toetsen - CBI of CBG Computergebaseerd toetsen houdt in dat de afname van tentamens niet op papier verloopt maar via een computer. De tentamens worden in de gebruikelijke tentamenlocaties afgenomen. In het opleidingsschema kan de afkorting CBI of CBG zijn opgenomen. Staat er CBI, dan betekent dit dat het tentamen individueel wordt afgenomen. Staat er CBG, dan wordt het tentamen groepsgewijs op vastgestelde dagen afgenomen.

Opdracht Een opdracht kan een werkstuk, practicum, paper, bijzondere verplichting, casus e.d. zijn. Met de examinator wordt afgesproken wanneer de opdracht wordt ingeleverd.

Aan- en afmelden tentamen Voor alle tentamens, met uitzondering van de opdracht, is het nodig dat u zich tijdig aanmeldt. Dit kan online door in te loggen bij MijnOU op de website. U kunt daar ook de voortgang van uw aanmelding volgen. Voor tentamens waarvoor u zich moet aanmelden, kunt u zich tot een bepaald moment voor de tentamendatum afmelden. U verbruikt dan geen tentamenkans. Afmelden na de sluitingsdatum is niet mogelijk. U verbruikt dan een tentamenkans. De sluitingsdatum voor aan- of afmelden wordt op het scherm getoond. Voor studenten met een functiebeperking, studenten die langdurig buiten Europa verblijven of studenten in detentie gelden andere procedures en aan- en afmeldtermijnen. Raadpleeg hiervoor de gegevens op de website. www.ou.nl/tentamen Uiterlijk een week voor de tentamendatum volgt de oproepbrief. Hierin zijn de tentamenlocatie, -datum en de toegestane hulpmiddelen vermeld.

Uitslag tentamen Afhankelijk van de tentamenvorm ontvangt u eerst een voorlopige uitslagbrief en zodra de Commissie voor de examens de uitslag formeel heeft vastgesteld, volgt uw definitieve uitslagbrief en een officieel certificaat als u geslaagd bent. Bij schriftelijke tentamens wordt het antwoordmodel twee dagen na het tentamen op de cursussite op Studienet geplaatst. www.ou.nl/tentamen

7

Studentenvoorzieningen Studiecentra De studiecentra, in totaal 22 vestigingen in Nederland en België, zijn er op ingericht u aanvullende ondersteuning te bieden tijdens uw studie. U legt er tentamen af en er vinden groepsbijeenkomsten en faculteitsdagen plaats. In het studiecentrum kunt u terecht tijdens de openingstijden, voor sommige studiecentra wordt u gevraagd eerst een afspraak te maken. www.ou.nl/studiecentra

Facultaire opleidingscommissie Psychologie De faculteit Psychologie heeft een Facultaire opleidingscommissie (FOC). Deze commissie is paritair samengesteld en bestaat uit minimaal vier studenten en vier medewerkers. De commissie heeft als taak advies uit te brengen over de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding, de uitvoering van die regeling jaarlijks te beoordelen, en verder gevraagd en ongevraagd advies te geven over het psycholgieonderwijs. De samenstelling van de Facultaire opleidingscommissie Psychologie is te vinden op www.ou.nl/psychologie Indien u in contact wenst te komen met de Facultaire opleidingscommissie psychologie kunt u zich richten tot de ambtelijk secretaris, mw. drs. M. Specker.

Studentenverenigingen Binnen de Open Universiteit is een aantal studentenverenigingen en studiegroepen actief. Afhankelijk van de aard van de vereniging worden activiteiten op regionaal en nationaal niveau georganiseerd. Denk aan activiteiten zoals lezingen, excursies, congressen of buitenlandse studiereizen. Op Studienet staat meer informatie over het regionale óf landelijke karakter van de verenigingen, de geplande activiteiten en het aantal deelnemers. www.ou.nl/studentenvereniging

SPS NIP Als opleidingsstudent is het verstandig om informatie in te winnen over uw toekomstige beroepsveld. De faculteit Psychologie werkt nauw samen met de OU studenten van de Sectie Psychologiestudenten van het Nederlands Instituut van Psychologen. De SPS organiseert voorlichtingsdagen over de beroepsmogelijkheden van afgestudeerd psychologen, benodige vervolgopleidingen, (BIG-)registraties en dergelijke. Er is ook een excursiecommissie die regelmatig uitstapjes naar interessante werkplekken van psychologen organiseert. Dit platform behartigt ook de belangen van OU studenten binnen het NIP en de OU. Het platform heeft momenteel ca. 550 leden. U kunt voor meer informatie kijken op www.spsnip.nl of www.facebook.com/spsnipopenuniversiteit. Mailen kan ook: [email protected]

Studentenraad Studenten worden op het niveau van de Open Universiteit als geheel vertegenwoordigd door de Studentenraad. De raad heeft instemmingbevoegdheid op het algemene deel van de Onderwijs- en examenregeling (OER) en adviesbevoegdheid op de specifieke delen. Verder kan de raad advies uit brengen over zaken die direct in verband staan met de geboden studiemogelijkheden en faciliteiten daartoe, bijvoorbeeld: - het ontwikkelen van opleidingen - beleidszaken met betrekking tot voorzieningen voor studenten - de studiebegeleiding van studenten.

8

Daarnaast kan de Studentenraad uit eigen beweging advies uitbrengen aan de Raad van toezicht of aan het College van bestuur, over aangelegenheden van de Open Universiteit die in het bijzonder studenten aangaan. De bevoegdheden van de Studentenraad zijn geregeld in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW), en in het reglement van de Studentenraad. De Studentenraad kan voor overleg vertegenwoordigers van bestuurlijke organen uitnodigen en zich laten bijstaan door inhoudelijk deskundigen. De Studentenraad bestaat uit maximaal negen leden die bij geheime stemming worden gekozen door en uit studenten. De zittingstermijn is twee jaar. De Studentenraad vergadert doorgaans één keer per maand en overlegt eens per kwartaal met het College van bestuur; de vergaderingen zijn openbaar. Indien u een bijeenkomst wilt bijwonen dan kunt u zich voorafgaand aanmelden via [email protected]. Informatie over de agendapunten, notulen, reglement en andere berichten van de Studentenraad vindt op Studienet.

Bibliotheekvoorzieningen Als student van de Open Universiteit kunt u via Studienet/Mijn werkplek de digitale bibliotheek raadplegen. U krijgt rechtstreeks toegang tot de digitale bibliotheek met een reeks belangrijke e-journals, informatiebestanden en zoeksystemen voor wetenschappelijke tijdschriften en artikelen. De website Studiecoach geeft onder andere uitleg over het gebruik van de digitale bibliotheek. In de bibliotheek zelf krijgt u meer informatie via de veelgestelde vragen en de nieuwsberichten. Heeft u inhoudelijke vragen over de collectie, dan kunt u Ask Your Librarian raadplegen. www.ou.nl/bibliotheek of www.ou.nl/ub

Endnote en Reference manager Studenten van de Open Universiteit kunnen gratis Endnote en Reference manager downloaden. Dit zijn softwarepakketten voor het opslaan van bibliografische gegevens. Hiermee downloadt u eenvoudig literatuurverwijzingen van websites van uitgeverijen en bibliotheken uit buiten- en binnenland. Daarnaast kunt u met deze programma’s zoeken in bibliotheekdatabases. Zo kunt u zelf een database aanmaken van literatuurverwijzigen om die te gebruiken in uw afstudeeronderzoek, tijdschriftartikelen, boeken en andere publicaties. U kunt beide programma’s één maand nadat u bent ingeschreven downloaden. Op Studieplaza staat een instructiefilm over het gebruik van Endnote.

Academia en SURFspot De Open Universiteit is aangesloten op de SURFfederatie, waardoor u als student gebruik kunt maken van de mediabibliotheek Academia maar ook producten bestellen via SURFspot. Het Academia-materiaal bevat een enorme collectie aan beelden geluidmateriaal over de Nederlandse geschiedenis, de medische wereld, mediageschiedenis, politiek en recht, natuur en milieu en zelfs over entertainment en curiosa. Er zijn Polygoonjournaals, amateurfilms programma’s van de publieke omroep, radiofragmenten, foto’s en artikelen te vinden. SURFspot is de ict-webwinkel voor het onderwijs waar officiële software en andere ict-producten tegen voordelige prijzen aangeschaft kunnen worden.

(Bijna) alumnus? Als u de eindstreep van uw studie heeft bereikt, betekent dat niet dat het contact met de Open Universiteit komt te vervallen. Als alumnus bent u graag gezien, u bent tenslotte ambassadeur van onze universiteit doordat u uit eigen ervaring goed zicht heeft op de ontwikkeling van de vraag naar opleidingen, scholing en trainingen. Daarom bent u van harte welkom op onze studiedagen, symposia en academische zittingen. Bent u lid van de Alumnivereniging, dan kunt u contact onderhouden met andere afgestudeerden. Ook is het mogelijk informatie te ontvangen over promoties en promotieonderzoek en kunt u bovendien cursussen bestellen (zonder tentamenrechten) tegen een gereduceerd tarief. De vereniging organiseert geregeld lezingen, excursies en bedrijfsbezoeken. www.ou.nl/alumni

9

Inschrijven en kosten Inschrijven U kunt zich op twee manieren inschrijven: - Online via de betreffende cursuspagina waar de inhoud uitgebreid beschreven staat (zie cursus beschrijvingen). - Of via www.ou.nl/inschrijven waar u een schriftelijk inschrijfformulier kunt downloaden en per post versturen. Wanneer u voor de eerste keer inschrijft voor een cursus, moet een kopie van een geldig paspoort of identiteitskaart (voor- èn achterzijde) bijvoegd of nagestuurd worden.

Inschrijfmogelijkheden Cursus U schrijft in en studeert per cursus. Een cursus bestaat uit één of meer modulen. Binnen de inschrijf duur van 14 maanden zijn studiebegeleiding en drie tentamenkansen inbegrepen.

Startpakket Twee vaste inleidende modulen van de bacheloropleiding Psychologie: S48112 Inleiding in de Psychologie. Binnen de inschrijfduur van 14 maanden zijn studiebegeleiding en drie tentamenkansen inbegrepen.

Studiepakket Bestaande uit minimaal drie modulen naar eigen keuze. Bij een studiepakket krijgt u 14 maanden inschrijfduur inclusief drie tentamenkansen, ook voor cursussen die u nog niet heeft afgerond. Dit geldt voor zover deze niet afgeronde cursussen nog getentamineerd worden.

Wanneer inschrijven? Wij raden u aan eerst het opleidingsschema te raadplegen. Daarin vindt u per cursus de begeleidings- en tentamenvorm en ook de tentamenmomenten. Data en locaties van begeleidingsbijeenkomsten staan vermeld in de cursusbeschrijvingen op het web. Om uw inschrijfduur zo optimaal mogelijk te benutten, kunt u bovendien uw eigen studieplanning maken. www.ou.nl/studieplanner

Extra tentamenkansen en verlenging van inschrijfduur Wanneer u een cursus nog niet heeft afgerond, maar wel al uw tentamenkansen heeft verbruikt, dan kunt u extra tentamenkansen bijkopen. Dit hoeft niet direct na afloop van uw inschrijfrechten, maar is alleen mogelijk zolang de betreffende cursus nog wordt getentamineerd. Let er in dit verband op dat veel cursussen niet onbeperkt worden getentamineerd, maar na verloop van tijd worden vervangen door een nieuwere versie. U kunt geen extra kansen kopen voor de nieuwere versie van een cursus als u voor de oudere versie staat ingeschreven. Met een extra tentamenkans voor een cursus krijgt u acht maanden tijd om tentamen te doen of uw opdracht in te leveren. Wanneer uw inschrijfduur verstreken is heeft u geen toegang meer tot de elektronische leeromgeving Studienet. Door het kopen van een extra tentamenkans wordt uw inschrijfduur voor de cursus verlengd en krijgt u weer toegang tot de cursussite. Heeft u voor meer cursussen extra tentamenkansen nodig, kies dan voor een tentamenpakket. Daarmee krijgt u voor elke nog niet afgeronde cursus opnieuw 14 maanden inschrijfduur inclusief drie tentamenkansen. Inschrijven voor een nieuw studiepakket (zie hiervoor) is ook mogelijk. De bachelorthesis en het scriptietraject in de masteropleiding hebben aanvullende regels over begeleidingstijd en het kopen van tentamenkansen. www.ou.nl/tentamenkansen

10

Kosten Conform de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderwijs (WHW) wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk collegegeld en instellingscollegegeld. Welk collegegeld op uw inschrijving van toepassing is, is afhankelijk van uw nationaliteit, woonplaats, studieverleden en uw keuze voor bacheloren/of mastercursussen. www.ou.nl/kosten

Kortingsregeling cursusgeld - KCOU In een aantal situaties geeft de Open Universiteit een korting op het cursusgeld aan studenten met een laag inkomen. Wilt u een opleiding volgen aan de Open Universiteit, heeft u een (gezamenlijk) belastbaar inkomen tot 110% van het belastbaar minimumloon en geen voordeel uit sparen en beleggen, dan kunt u een korting op het cursusgeld aanvragen. Getoetst wordt onder meer het belastbaar jaarinkomen van u en uw partner/ouder in het kalenderjaar waarin de aanvraag wordt ingediend en of u voldoet aan de overige wettelijke voorwaarden om voor de kortingsregeling in aanmerking te komen. U kunt de brochure met het aanvraagformulier downloaden van de website of opvragen bij Service en informatie. Vraag de korting aan voordat u inschrijft voor een cursus. www.ou.nl/kcou

Belastingaftrek studiekosten Soms kunt u studiekosten aftrekken als u aangifte inkomstenbelasting doet, maar dit is aan regels gebonden. Om te beginnen moet u de studie volgen voor uw huidige of toekomstige baan (geen studie uit interesse; het moet voor de hand liggend zijn dat de opleiding daadwerkelijk tot inkomsten zal leiden). U kunt alleen studiekosten aftrekken als u ze zelf heeft gemaakt. Er dient sprake te zijn van een leertraject. Vergoedt uw werkgever een deel van uw studiekosten? Dan dient u de aftrekbare kosten te verminderen met de ontvangen vergoeding. Let wel: de voor eigen rekening blijvende studiekosten zijn slechts aftrekbaar voor zover deze méér bedragen dan € 500.

Niet-aftrekbare kosten Kosten voor levensonderhoud (zoals huisvesting, eten, drinken en kleding) en (inrichting van) werkkamer of studeerruimte en standaard pc’s en printers, komen niet voor aftrek in aanmerking. Betaalde rente op een studielening of reiskosten naar studiecentrum of steunpunt en kosten van excursies en studiereizen zijn niet aftrekbaar.

Aftrekbare kosten Kosten van studieboeken, vakliteratuur, leermiddelen en lesgeld, waaronder de kosten voor modules, tentamens, aanvraag voor vrijstellingen en voor toelating tot opleidingen, komen in aanmerking voor aftrek. Onder de noemer lesgeld vallen ook het collegegeld en instellingscollegegeld. www.belastingdienst.nl

11

Medewerkers opleidingen Psychologie Wetenschappelijke staf

12

dhr. dr. F. Van Acker

dhr. drs. S. Friederichs

mw. dr. T. Houtmans

Universitair hoofddocent

Promovendus

Universitair docent

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. dr. E. Bakker

dhr. dr. R. van Geel

mw. dr. E. de Hullu

Universitair docent

Universitair docent

Universitair docent

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. A. Beaulen MSc

mw. R. Golsteijn MSc

mw. dr. N. Jacobs

Onderzoeksmedewerker

Promovendus


[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. dr. T. Bipp

mw. L. Goossens MSc

dhr. N. Jacobs MSc



Promovendus

[email protected]

[email protected]

[email protected]

dhr. dr. W. Bloemers

mw. dr. H. Groothof

dhr. dr. J. Kuntze

Docent

Universitair docent

Universitair docent

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. dr. C. Bolman

mw. dr. N. Gunther

dhr. prof. dr. J. van Lankveld


Universitair docent

Hoogleraar

[email protected]

[email protected]

[email protected]

dhr. dr. A. Bos

mw. drs. J. Guyaux

dhr. dr. J. Lataster



Universitair docent

[email protected]

[email protected]

[email protected]

dhr. dr. A. Brouwers

dhr. prof. dr. R. van Hezewijk

mw. prof. dr. L. Lechner

Universitair docent

Decaan

Hoogleraar

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. prof. dr. K. van Dam

dhr. dr. D. Hoek

dhr. dr. R. Leontjevas

Hoogleraar

Universitair docent

Universitair docent

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. dr. F. Dehue

dhr. dr. M. Hommes

dhr. dr. H. Lodewijkx

Universitair docent

Universitair docent

Universitair docent

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. dr. A. Eerland

mw. dr. N. de Hoog

dhr. drs. F. van Luik

Universitair docent

Universitair docent

Docent

[email protected]

[email protected]

[email protected]

dhr. drs. J. Eshuis

mw. dr. S. van Hooren

dhr. drs. L. Mouton

Universitair docent

Universitair docent

Docent

[email protected]

[email protected]

[email protected]

dhr. dr. A. Mudde

mw. dr. E. Simon

dhr. K. Wolfs MSc

Universitair docent

Universitair docent

Promovendus

[email protected]

[email protected]

[email protected]

dhr. dr. G. Näring

mw. drs. E. van Staalduinen

mw. drs. S. Wouters MSc

Universitair docent

Docent

Docent/promovendus

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. drs. I. Nikolova

mw. drs. M. Stap

Promovendus

Docent

[email protected]

[email protected]

mw. dr. M. Nijkamp

mw. drs. I. Storm-Stevelmans

dhr. H. Adriaens

Universitair docent

Docent

Controller

[email protected]

[email protected]

mw. drs. D. Peels

mw. drs. Steffie van der Steen

mw. drs. N. Boers

Promovendus

Universitair docent

Opleidingsmanager

[email protected]

[email protected]

[email protected]

dhr. dr. G. J. Peters

mw. dr. S. Stutterheim

mw. A. Bouwels

Universitair docent

Onderzoeker

Medewerker audiovisuele

[email protected]

[email protected]

technieken

mw. dr. M. Pouwelse

mw. dr. V. Thewissen

mw. E. Burgers

Universitair docent

Universitair docent

Medewerker onderwijszaken

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. dr. K. Proost

dhr. dr. P. Verboon

mw. S. Daems

Universitair docent

Universitair docent

Medewerker audiovisuele

[email protected]

[email protected]

technieken

dhr. dr. M. Reijnders

dhr. dr. T. Verheggen

dhr. J. Hendriks

Docent

Universitair docent

Redacteur

[email protected]

[email protected]

dhr. dr. J. Van Ruysseveldt

mw. dr. T. Völlink

mw. S. Meijer

Universitair docent

Universitair docent

Medewerker onderwijszaken

[email protected]

[email protected]

[email protected]

dhr. dr. B. Scholtissen

dhr. dr. W. Waterink

mw. drs. M. Specker

Universitair docent


Opleidingsmanager

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mw. dr. I. van Seggelen

dhr. R. Willems MSc

mw. M. Verschuren

Universitair docent

Promovendus

Secretaresse

[email protected]

[email protected]

Onderwijs- en beheerspersoneel

13

Opleidingen Psychologie Onze opleidingen worden van achter naar voren geprogrammeerd. We kijken naar de eindtermen en doelstellingen van de masteropleiding psychologie en haar varianten. We kijken ook naar de eisen die het vakgebied stelt. Dan is duidelijk welke cursussen een masteropleiding moet bevatten om aan de eisen te voldoen. In de programmering van de vier mastervarianten is dat duidelijk te zien: het onderzoeksaspect, het diagnostische aspect en het interventieperspectief komen er in terug. Vervolgens kijken we naar wat studenten in de voorafgaande bacheloropleiding aan kennis en competenties moeten verwerven om de masteropleiding succesvol te kunnen afronden. Wat zijn de eindtermen en doelstellingen van de bacheloropleiding? Wat zijn de voorbereidende cursussen om onderzoek te kunnen doen en om onderzoek op zijn waarde te kunnen schatten? Welke diagnostische vaardigheden moeten zijn ontwikkeld om in de master goed beslagen ten ijs te komen? Welke interventiecompetenties moeten we in de bacheloropleiding opnemen? Welke academische vaardigheden mogen we verwachten van een masterstudent en straks van een alumnus van de Open Universiteit?

De brede bachelor Vanaf september 2012 biedt de faculteit vier varianten in de masteropleiding aan die u kunt volgen na afronding van de bacheloropleiding. De bacheloropleiding is een zogeheten ‘brede bachelor’. Na een aantal verplichte vakken kiest u in het gebonden keuzeblok een aantal cursussen die u helpen voorbereiden op de masteropleiding. Daartoe bevelen wij een aantal cursussen aan die relevant zijn voor de variant van uw keuze. Op deze wijze komen we niet alleen tegemoet aan de structurering van de bachelor ten behoeve van de vier master-varianten, we passen met onze bacheloropleiding ook beter bij het doel van de Bolognaakkoorden. De Europese afspraak is de bacheloropleiding ook te kunnen zien als een zelfstandige opleiding, een opleiding die wordt afgesloten met een academische graad die op zichzelf kan staan, een graad die voldoende basiskennis in de psychologie verschaft om op academisch niveau werkzaam te zijn, niet als psycholoog, wel als breed opgeleide bachelor. Iemand wordt pas psycholoog als hij of zij minimaal een masteropleiding heeft voltooid. In Nederland is dat een eenjarige masteropleiding Psychologie (na een driejarige bacheloropleiding Psychologie). In Vlaanderen is de vereiste masteropleiding een tweejarige. Vandaar dat de Open Universiteit voor afgestudeerde masterstudenten contact heeft gezocht met de Katholieke Universiteit Leuven, waar onze Vlaamse alumni een aanvullend mastertraject kunnen afronden. Om de keuze voor een mastervariant te vergemakkelijken leest u hierna wat kenmerkend is voor de verschillende varianten in de masteropleiding psychologie. Onze masteropleidingen zijn zo ingericht dat studenten in aanmerking kunnen komen voor instroom in vervolgopleidingen. Tevens biedt elke masteropleiding de mogelijkheid tot het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek. In beide gevallen geld dat er soms nog extra cursussen afgerond moeten worden. De RINO Groep verzorgt diverse BIG- en profielopleidingen. Het NIP is de beroepsvereniging die zich o.a. bezig houdt met registraties. www.rinogroep.nl www.psynip.nl

Master Arbeids- en organisatiepsychologie Het zal niemand zijn ontgaan dat er de laatste jaren veel veranderd is in organisaties. Daaraan heeft niet alleen de economische crisis bijgedragen; ook andere factoren zoals snelle technologische ontwikkelingen, toegenomen concurrentie en mondialisering hebben ertoe geleid dat organisaties voortdurend in beweging zijn om hun positie te kunnen hand-haven. Wat betekent dit nu voor organisaties en vooral: wat betekent dit voor medewerkers? Om deze vragen te kunnen beantwoorden is kennis van de arbeidsen organisatiepsychologie nodig.

14

Wat is arbeidsen organisatiepsychologie? De arbeidsen organisatiepsychologie bestudeert het gedrag, houdingen en emoties van mensen in relatie tot hun werksituatie. Van oudsher hoort de arbeidsen organisatiepsychologie tot het brede domein van de toegepaste psychologie. In dit domein worden meestal drie niveaus (het werk, het individu, en de sociale en organisatie context) onderscheiden die terugkomen in drie domeinen van de studie, respectievelijk de arbeids-, personeels- en organisatiepsychologie. De arbeidspsychologie houdt zich bezig met de invloed van het werk op het functioneren en welzijn van de werknemer. Er wordt bijvoorbeeld bestudeerd hoe de werksituatie tot een burnout kan leiden of hoe deze situatie juist de bevlogenheid en persoonlijke ontwikkeling kan stimuleren. Dit kan leiden tot adviezen over het vormgeven van taken en werkprocessen met als doel dat werknemers het werk zo optimaal mogelijk kunnen uitvoeren. In de personeelspsychologie gaat het om vraagstukken met betrekking tot het individu. Veel van de onderwerpen op dit terrein zijn erop gericht de ‘fit’ tussen het individu en het werk te verbeteren. Belangrijke onderwerpen zijn: het aantrekken en selecteren van nieuwe medewerkers, het trainen en ontwikkelen van medewerkers; keuzes omtrent de individuele loopbaan; mobiliteit, verloop en reïntegratie. De organisatiepsychologie richt zich op het gedrag van medewerkers in relatie tot elkaar en tot het grotere systeem dat men de organisatie noemt. Onderwerpen zijn onder meer: leiderschap, besluitvorming, groepsprocessen, zoals het werken in teams en conflicthantering, organisatiecultuur en organisatieverandering.

Doel van de opleiding De opleiding arbeidsen organisatiepsychologie heeft tot doel kennis over deze domeinen bij te brengen, vaardigheden te te leren, competenties te ontwikkelen ten behoeve van het professioneel handelen en ten behoeve van het verrichten van wetenschappelijk onderzoek op deze domeinen. De opleiding probeert dit doel te bereiken door het aanbieden van een inleidende module, een aantal basismodules en een aantal verdiepende modules waarin zowel kennis en inzicht, als de ontwikkeling van competenties aan bod komen.

Theorie en praktijk Het managen van personen, groepen en hun onderlinge relaties mag niet gebaseerd zijn op vooronderstellingen, gissingen, maar dient - zoals in andere toepassingsgebieden van de psychologie - gebaseerd te zijn op wetenschappelijke inzichten. De praktijk dient ‘evidence based’ te zijn. Wetenschappelijk onderzoek is daarbij belangrijk, omdat het inzichten verschaft over de werkelijke relaties tussen mensen en hun werkomgeving. De uitkomsten ervan kunnen vervolgens worden gebruikt om op een wetenschappelijk verantwoorde wijze te kunnen ingrijpen in (bestaande) organisaties met het doel zowel de effectiviteit en efficiëntie van organisaties als het welzijn en welbevinden van de medewerkers te verbeteren.

Waar komen afgestudeerde arbeidsen organisatiepsychologen terecht? Afgestudeerde arbeidsen organisatiepsychologen vindt men: - in afdelingen Personeel en organisatie van (grotere) organisaties in zowel de profit- als in de non-profitsector en in private en overheidsorganisaties waar zij meewerken aan de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het personeelsbeleid (of humanresources management) en adviseren met betrekking tot organisationele problemen - in organisatieadvies- en consultatiebureaus waar zij klantenorganisaties adviseren en begeleiden op het gebied van: - personele aangelegenheden zoals: werving en selectie, functiewaardering, loopbaanproblematiek, training en ontwikkeling, performancemanagement, loopbaanbegeleiding - het functioneren van de organisatie: leiderschap, besluitvorming, teamperformance, conflictmanagement, managementcoaching - organisatie(her)ontwerp: invoeren en begeleiden van organisatieverandering, vaststellen en veranderen van welzijnsfactoren - in onderzoeksafdelingen van organisaties en adviesbureaus waar zij beleidsvoorbereidend en beleids ondersteunend en beleidsevaluerend onderzoek doen op het brede terrein van de A&O-psychologie. - in instellingen voor hoger onderwijs waar zij als docent optreden in aan de A&O-psychologie verwante studierichtingen.

15

Master Gezondheidspsychologie Bent u geïnteresseerd in een of meer van de volgende vragen? - Wat motiveert mensen om wekelijks naar de sportschool te gaan? - Waarom lukt het maar niet om onze goede voornemens als stoppen met roken of gezonder eten ook vol te houden? - Hoe komt het dat veel patiënten zich niet houden aan de doktersvoorschriften? - Hoe kunnen kankerpatiënten na hun behandeling weer optimaal terugkeren in de maatschappij? - Hoe kunnen nieuwe media als Internet en smartphones bijdragen aan gezondheid en gezond gedrag? - Waarom zijn adolescenten vaak op zoek naar risicovolle situaties? - Hoe kunnen soaps helpen de gezondheid van de televisiekijker te verbeteren? - Hoe kan pesten op het internet (cyberbullying) bij kinderen voorkomen worden? - Hoe komt het dat er steeds meer diabetes voorkomt in Westerse landen? Dan spreekt de afstudeerrichting gezondheidspsychologie u wellicht aan.

Wat is gezondheidspsychologie? In de gezondheidspsychologie wordt menselijk gedrag in samenhang met gezondheid en ziekte bestudeerd. Gezondheidspsychologie richt zich daarbij vooral op alledaagse gedragingen, die de gezondheid in gunstige of ongunstige zin kunnen beïnvloeden. Daartoe behoren gedragingen om gezondheid, herstel van ziekte of leren omgaan met ziekte te bevorderen. De gezondheidspsychologie is het vakgebied dat zich richt op gedrag in relatie tot gezondheid. Gezondheid wordt hierbij beschouwd als een continuüm variërend van volkomen gezond tot terminaal. De gezondheidspsychologie is dan ook gericht op primaire, secundaire én tertiaire preventie; het voorkomen van ziekte, het vroegtijdig ontdekken van ziekte en, indien nodig, het optimaal functioneren met een ziekte.

Verklaren en veranderen De gezondheidspsychologie zoekt naar verklaringen waarom mensen zich op bepaalde (ongezonde) wijze gedragen en geeft handvatten hoe dit (ongewenste) gedrag te veranderen. Dit gebeurt via een planmatige en academische aanpak.

Preventie en interventie Gezondheidspsychologie dient ter verbetering of handhaving van de gezondheid en kwaliteit van leven zowel bij gezonde mensen als bij mensen die ziek zijn. Strategieën variëren van publieke overheidscampagnes (zoals de Rijksoverheid -campagnes ‘Wie is de Bob’ over veilig rijden zonder alcohol) tot psychosociale interventies gericht op hoogrisicogroepen (bijvoorbeeld voorlichting over seksueel overdraagbare aandoeningen aan adolescenten) of op specifieke patiëntengroepen (bijvoorbeeld ‘Herstel en balans: revalidatieprogramma voor kankerpatiënten’). Voor alle gebieden waar een gezondheidspsycholoog terecht komt en mogelijk interventies ontwikkelt of uitvoert geldt vanzelfsprekend dat dit ethisch verantwoord en wetenschappelijk integer gebeurt.

Lichaam en geest Gezondheid is een samenspel van een gezond gestel en ook mentaal lekker in je vel zitten. Een goede balans hierin vergt fysieke en geestelijke inspanningen. De gezondheidspsychologie is gebaseerd op multidisciplinaire inzichten vanuit de geneeskunde, sociologie en natuurlijk psychologie om deze balans na te streven.

Theorie en praktijk In de gezondheidspsychologie worden op basis van theoretische inzichten praktijkrelevante kwesties onderzocht. Die praktijk dient evidence based te zijn; sterk gebaseerd op onderzoek, waarbij het onderzoek sterk praktijkgericht is.

16

In welke werkvelden en functies komen afgestudeerden terecht? Het masterprogramma bereidt de studenten voor op het werken in multidisciplinaire teams van verschillende instellingen in de (Geestelijke) Gezondheidszorg. Hierbij kan gedacht worden aan instellingen als een GGD, Integraal Kanker Centrum, RIAGG, preventieafdelingen in gemeentes en gezondheidsinstellingen of de afdelingen patiëntenvoorlichting en medische psychologie in een ziekenhuis. De functie die de afgestudeerde gezondheidspsycholoog daar bekleedt, kan variëren van adviseur c.q. beleidsmedewerker tot coördinator, tot een leefstijlcoach. Daarnaast is het ook heel goed mogelijk om docent of onderzoeker in de gezondheidspsychologie te worden, bijvoorbeeld bij een universiteit, HBO-instelling of een onderzoeksinstituut (RIVM, NIGZ).

Wat is de aansluiting met vervolgopleidingen? De masteropleiding gezondheidspsychologie is zo ingericht dat studenten in aanmerking kunnen komen voor instroom in vervolgopleidingen. Soms moeten er nog extra cursussen worden gedaan. Zo kunnen studenten instromen in de postmasteropleidingen tot gezondheidszorgpsycholoog of psychotherapeut2 (BIG-geregistreerde beroepen) en kunnen ze in aanmerking komen voor de NIP-registraties3 Psycholoog van Arbeid en Gezondheid, Psycholoog-Trainer en Kinder- en Jeugdpsycholoog. Daarnaast kunnen studenten instromen in een vervolgopleiding tot wetenschappelijk onderzoeker.

Basisaantekening Psychodiagnostiek is vereist (binnen de masteropleiding te behalen). De masteropleiding geeft niet automatisch recht op registratie. Per registratie gelden andere registratie-eisen waaronder werkervaring in het werkgebied. Bekijk hiervoor de registratie-eisen van het NIP (www.psynip.nl).

2 3

17

Master Klinische psychologie Houden de volgende vragen u wel eens bezig? - Wat is het verschil tussen somberheid en depressie? - Hebben de media een bijdrage in het ontstaan van anorexia? - Kan spinnenangst behandeld worden met 3D-virtual reality? - Helpt mindfulness in het beter omgaan met stress? - Helpt een zonnebank tegen depressieve klachten? - Is het horen van stemmen het begin van schizofrenie? - Kan geheugentraining dementie voorkomen of uitstellen? - Zal online therapie de psycholoog vervangen? Dan spreekt de afstudeerrichting klinische psychologie u wellicht aan. Het belangrijkste onderwerp van de klinische psychologie is slecht-aangepast, deviant of ‘abnormaal’ gedrag dat door een individu en/of zijn omgeving als problematisch wordt ervaren. Men spreekt in dit verband ook wel van psychische of psychiatrische stoornissen. In de afstudeerrichting klinische psychologie leert u meer over:

Theorievorming De theorievorming binnen de klinische psychologie richt zich op de fenomenologie en etiologie van ‘abnormaal’ gedrag. Er worden theoretische modellen ontwikkeld die de overgang van ‘normaal’ naar ‘abnormaal’ gedrag proberen te verklaren. Hierbij wordt het klassiek medisch categoriaal model (aan- of afwezigheid van een stoornis) steeds meer verlaten ten gunste van het continuüm idee. Psychische stoornissen zoals depressie, angststoornis, maar ook schizofrenie komen voor op een continuüm in de algemene bevolking. Subklinische symptomen, waarbij de symptomen (nog) niet als verstorend worden ervaren, verschillen daarbij niet kwalitatief, maar kwantitatief van pathologische (functioneringsbeperkende) symptomen.

Diagnostiek en behandeling In het klinisch vakgebied nemen diagnostiek en behandeling een belangrijke plaats in. Psychische problematiek wordt in kaart gebracht door middel van psychologische gespreksvoering, klinische observatie en testonderzoek. Vervolgens wordt besloten of er een indicatie is voor behandeling. Voor de behandeling kan er een keuze gemaakt worden uit verschillende soorten therapieën: psychotherapie (o.a. cognitieve gedragstherapie, psychoanalytische therapie, cliëntgerichte therapie en systeemtherapie), biologische therapie (o.a. psychofarmaca) of andere interventies (o.a. ondersteunende gesprekstherapie). Behandelingen worden in verschillende settings uitgevoerd, zoals intramurale en extramurale/ambulante settings. Daarnaast vindt er ook internettherapie plaats (E-mental health). Langzaam maar zeker wordt een continuüm van zorgvormen ontwikkeld (stepped care en matched care).

Onderzoek Er wordt veel waarde gehecht aan de mate waarin behandelingen ‘evidence based’, ofwel wetenschappelijk onderbouwd zijn. Daarom wordt in de opleiding aandacht besteed aan wetenschappelijk onderzoek dat relevant is voor de klinische praktijk.

Ethiek In de praktijk krijgt een klinisch psycholoog te maken met ethische aspecten die relevant zijn voor de beroepsuitoefening. Professioneel handelen wordt gekenmerkt door integriteit, respect, verantwoordelijkheid en deskundigheid.

Waar komen afgestudeerden terecht? De afstudeerrichting klinische psychologie vormt een goede basis voor diverse beroepsmogelijkheden. In sommige beroepen ligt de klemtoon op diagnostiek, in andere meer op behandeling, onderzoek, beleid of onderwijs. Enkele belangrijke werkgebieden zijn: - intramurale geestelijke gezondheidszorg (psychiatrisch ziekenhuis, PAAZ-afdeling van een algemeen ziekenhuis, crisiscentrum, afkickcentrum) - ambulante geestelijke gezondheidszorg (GGZ-centrum, zelfstandig gevestigde psychologenpraktijk, dagcentrum, jeugdzorg) - algemene gezondheidszorg (afdeling of polikliniek van een algemeen ziekenhuis, verpleeghuis, revalidatiecentrum) - universiteit, onderzoeksinstituut, opleidingscentrum. - justitie, politie, leger. De afstudeerrichting klinische psychologie biedt de mogelijkheid tot het behalen van de basisaantekening psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen. Daarnaast bereidt de masteropleiding ook voor op de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorg psycholoog (GZ-psycholoog) of psychotherapeut. U dient dan het juiste vakkenpakket te hebben gevolgd.

18

Master Levenslooppsychologie - Hoe ziet de natuurlijke menselijke ontwikkeling eruit? - Welke keuzes maken mensen in hun leven en waarom? - Hoe kunnen mensen evidence-based ondersteund worden bij het maken van keuzes in hun leven? - Wat zijn iemands sterke punten en hoe kunnen deze versterkt worden? - Wat is het nut van nostalgie? - Hoe beïnvloedt het e-tijdperk onze partnerselectie? Deze en andere vragen komen aan bod binnen de master Levenslooppsychologie Deze master wil de menselijke ontwikkelingspatronen gedurende de gehele levensloop begrijpen en bestuderen. De afstudeerrichting Levenslooppsychologie onderscheidt zich door de focus op de ‘normale’, functionele ontwikkeling versus de disfunctionele ontwikkeling in de klinische psychologie. Ook omvat de master verschillende levensdomeinen en niet enkel arbeidsgerelateerde domeinen zoals de A&O psychologie, of gezondheid zoals de gezondheidspsychologie.

Theorie Het relatief jonge vakgebied van de levenslooppsychologie ontwikkelt zich als reactie op het besef dat de menselijke ontwikkeling niet stagneert wanneer we de volwassenheid bereiken. Ontwikkeling (in termen van groei en verlies) doet zich voor gedurende het gehele leven. Mensen ontwikkelen zich in verschillende richtingen waarbij de uiteindelijke richting zich slechts binnen zeer brede grenzen laat voorspellen door de vroege ontwikkeling. De menselijke ontwikkeling speelt zich af op verschillende terreinen zoals het biologische, het cognitieve, het sociale en het emotionele waarbij de ontwikkelingen binnen deze gebieden elkaar beïnvloeden en dit alles binnen een bepaalde culturele en historische context. Kortom, de menselijk ontwikkeling is een levenslang, multidirectioneel, multidimensioneel en multigedetermineerd proces.

Diagnostiek en interventie Ook binnen de levenslooppsychologie zijn de resultaten van het diagnostisch proces belangrijke aanknopingspunten voor begeleidings- of coachingstracjecten. Diagnostische instrumenten zoals psychologische gespreksvoering, observatie en testonderzoek worden ingezet om die factoren in kaart te brengen die het optimale functioneren beïnvloeden. Hierbij wordt bijzondere aandacht gegeven aan concepten uit de positieve psychologie zoals bijvoorbeeld mentale veerkracht en positief affect.

Onderzoek De master richt zich op het bestuderen van de ontwikkeling van het individu in interactie met zijn omgeving. Naast de meer traditionele manieren van onderzoek zoals vragenlijstonderzoek, experimenten e.d. wordt er ook gebruikt gemaakt van de Experience Sampling Methode (ESM). Dit is een gevalideerde en internationaal gebruikte gestructureerde dagboektechniek om op systematische wijze ervaringen en gedragingen in het dagelijks leven alsook de context waarin deze plaatsvinden, te bestuderen. Binnen de faculteit is een op ESM-gebaseerde smartphone App ontwikkeld die voor een breed scala aan onderzoeksvragen ingezet kan worden.

Werkvelden De master is relevant voor iedereen die interesse heeft in de mens en deze bij zijn ontwikkeling wil ondersteunen. De afstudeerrichting Levenslooppsychologie is daardoor een goede basis voor diverse beroepsmogelijkheden op het gebied van begeleiding en coaching, beleid, onderwijs en onderzoek. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een psycholoog-functie in de eerstelijnshulpverlening, in een algemeen ziekenhuis, maar ook in andere (zorg)instellingen zoals verpleeghuizen of kinderdagverblijven, hospices, maar evengoed aan functies zoals schoolpsycholoog, beleidsmedewerker of beleidsadviseur in het bedrijfsleven en bij de overheid. Ook voor (toekomstige) coaches, mentoren, vertrouwenpersonen, loopbaanbegeleiders, echtscheidingsbemiddelaren of jeugdwerkers biedt deze master relevante aanknopingspunten. Daarnaast bereidt deze master ook voor op onderzoeksfuncties binnen universiteiten of andere opleidingsinstituten of kenniscentra. De afstudeerrichting Levenslooppsychologie biedt tevens de mogelijkheid tot het behalen van de basisaantekening psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen. Ook kunnen afgestudeerden instromen in vervolgopleidingen zoals de postdoctorale opleidingen tot gezondheidszorgpsycholoog of psychotherapeut. U dient dan het juiste vakkenpakket te hebben gevolgd.

19

Doelstellingen, eindtermen en structuur van de opleidingen In zijn geheel bereidt de bachelor-masteropleiding psychologie voor op het beroep van psycholoog. De criteria voor de beroepsuitoefening en daarmee de opleidingseisen hebben hun basis in de psychologie als wetenschappelijke discipline en komen voort uit de te verwachten werkzaamheden van psychologen in wetenschappelijk onderzoek en de samenleving. Conceptuele uitgangspunten, de methodologie en het empirisch onderzoek op het terrein van de psychologie zijn het fundament van de praktijkbeoefening. De afgestudeerde master moet gedrag kunnen plaatsen in een context van gedragsdeterminanten en heeft kennis en inzicht in één of meer toepassingsgebieden. Hij of zij is vaardig in onderzoek, diagnose en interventie.

Doelstellingen De algemene doelstellingen van de bacheloropleiding zijn academische vorming, verdieping van de interesse in de psychologie en de voorbereiding van de keuze voor de verdere studieloopbaan in de psychologie zoals deze in de masteropleiding wordt aangeboden. De algemene doelstelling van de masteropleiding is de specialisatie in een van de afstudeervarianten in de psychologie. Het doel is studenten voor te bereiden op de verdere beoefening van de wetenschap van de psychologie en op de beroepsuitoefening als psycholoog op academisch niveau.

Doel van de bacheloren masteropleidingen Psychologie De opleiding beoogt afgestudeerden de competenties bij te brengen - in termen van kennis, inzicht, attitude en vaardigheden - die nodig zijn voor een adequate psychologische beroepsuitoefening. Deze competenties zijn als volgt uitgewerkt. - Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op vraagstukken die zich voordoen op het gebied van de psychologie, in het bijzonder de psychologie van arbeid, personeel en organisatie, gezondheid en ziekte, psychopathologie en levensloop. - Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op theorieën en hun onderlinge samenhang, in het bijzonder in de arbeids-, personeels- en organisatiepsychologie, gezondheidspsychologie, klinische psychologie en psychologie van de levensloop. - Competenties met betrekking tot sociaalwetenschappelijke, en in het bijzonder voor de psychologie relevante methoden van gegevensverzameling, gegevensverwerking en onderzoeksopzet. - Competenties met betrekking tot de methoden van psychologische diagnostiek. - Competenties met betrekking tot interventies in arbeid, personeel en organisatie, gezondheid en ziekte, klinische psychologie, levensloop, onderzoek en ontwikkeling. - Kennis van en vaardigheden in het zelfstandig samenstellen van rapportages, gebaseerd op eigen onderzoek, praktijkbeoefening of literatuurstudie. - Op de hoogte zijn van de beroepsethische regels voor psychologen.

Eindtermen van de bacheloropleiding Eindtermen worden beschreven om zo goed mogelijk vast te leggen wat u aan kennis, inzicht en vaardigheden (of competenties) hebt opgedaan als u de opleiding hebt afgerond. - Kennis van de algemene psychologie en haar deelgebieden, alsmede kennis over de globale historische en filosofische achtergronden en grondslagen van het vak en in het bijzonder van de arbeidsen organisatiepsychologie, gezondheidspsychologie, klinische psychologie en levenslooppsychologie. - Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op vraagstukken in de toepassingsgebieden van de psychologie, namelijk arbeid en organisatie, gezondheid en ziekte, diagnostiek en therapie bij psychopathologie. - Competentie met betrekking tot sociaalwetenschappelijke, en in het bijzonder voor de psychologie relevante methoden van gegevensverzameling, gegevensverwerking en onderzoeksopzet voor het uitvoeren van eenvoudig psychologisch onderzoek. In staat zijn om psychologisch onderzoek en vakliteratuur van gemiddeld niveau te begrijpen en te beoordelen. - Competentie met betrekking tot het opzetten, uitvoeren, evalueren en rapporteren van een eenvoudige psychodiagnostische analyse.

20

- Competentie met betrekking tot het opzetten, uitvoeren, evalueren en rapporteren van een eenvoudige psychologische interventie. - Kennis en vaardigheden voor het zelfstandig samenstellen van rapportages, gebaseerd op onderzoek, praktijkbeoefening of literatuurstudie op eenvoudig niveau. - Op de hoogte zijn van de beroepsethische regels voor psychologen. - Het beschikken over voldoende competenties op (een) deelgebied(en) om toegelaten te kunnen worden tot een masteropleiding in de psychologie en om een beroep te kunnen uitoefenen op een terrein waar bachelors in de psychologie werkzaam kunnen zijn.

Eindtermen van de masteropleiding - Competentie om vraagstukken uit de psychologie, in het bijzonder uit de arbeidsen organisatiepsychologie, de gezondheidspsychologie, de klinische psychologie of de levenslooppsychologie te analyseren en te conceptualiseren, en daarover mondeling voor vakgenoten en schriftelijk in vaktijdschriften te rapporteren. - Competentie om psychologisch onderzoek op het deelgebied op te zetten, uit te voeren, en te verslaan en om psychologisch onderzoek en vakliteratuur van hoog niveau op het deelgebied te begrijpen en te beoordelen. - Competentie om te kunnen voldoen aan de eisen die gesteld zijn aan de Basisaantekening Psycho diagnostiek. - Competentie om zelfstandig een psychologische interventie (op individueel-, groeps- of organisatieniveau) op te zetten, uit te voeren en te evalueren. - Competentie om toegelaten te kunnen worden tot een onderzoekersopleiding in de psychologie, om een beroep te kunnen uitoefenen op het terrein waarop psychologen werkzaam zijn en om toegelaten te kunnen worden tot postacademische beroepsopleidingen in de psychologie. - Op de hoogte zijn van de beroepsethische regels voor psychologen en van het waarborgen van integer onderzoek.

Structuur van de opleiding Opbouw De propedeuse kent een algemene, inleidende aanpak. Deze maakt integraal deel uit van de bacheloropleiding. Het postpropedeutisch deel van de bacheloropleiding zorgt voor een verdieping van kennis en inzicht en voor het verwerven van diagnostische, onderzoeks- en interventiecompetenties op eenvoudig niveau. De bacheloropleiding wordt afgesloten met een bachelorthesis. Het bachelorgetuigschrift is een vereiste voor de toelating tot de masteropleiding Psychologie. De masteropleiding Psychologie biedt een verdere verdieping en een integratie van de competenties. De integratie van de competenties komt terug in de stage en de afstudeerscriptie.

Vrije ruimte De bacheloropleiding Psychologie heeft een vrije ruimte van 5 modulen: deze cursussen kunt u kiezen uit de nog niet bestudeerde psychologiecursussen, maar ook uit het cursusaanbod van de andere opleidingen van de Open Universiteit of via aanschuifonderwijs. Bachelorstudenten mogen in de vrije ruimte geen cursussen opnemen uit de (aansluitende) masteropleiding. Als u vrijstelling heeft aangevraagd, zal dikwijls de vrije ruimte geheel of gedeeltelijk zijn vrijgesteld. De masteropleidingen hebben geen vrije ruimte.

Aanbevolen volgorde van cursussen De opleiding heeft een duidelijke opbouw. De volgorde van de cursussen in het opleidingsschema is een aanbevolen volgorde. De cursussen sluiten op deze manier qua inhoud en niveau op elkaar aan. De ontwikkeling van competenties in het doen van wetenschappelijk onderzoek, in het verrichten van psychologische diagnoses en in het kunnen plannen en uitvoeren van psychologische interventies loopt als een rode draad door het opleidingsschema. Het opleidingschema geeft de meest logische volgorde aan van het bestuderen van de cursussen. Let bij het bestellen van cursussen op de tentamenvorm, de tentamendata en de mogelijke begeleidingsbijeenkomsten. Informatie over de bijeenkomsten treft u aan op Studieaanbod en, na inschrijving, op de desbetreffende cursussite.

21

Opleidingsschema bacheloropleiding Psychologie 2013-2014 (legenda blz. 26)

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleiding Tentamenvorm Propedeuse S48112 Inleiding in de psychologie 2 8,6 S09241 S23222

groepsbijeenkomsten alle studiecentra

CBI (mc)

volgens afspraak

Sociale psychologie

1

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Klinische psychologie 1: persoonlijkheids- theorieën en psychopathologie

2

8,6

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve 1 4,3 groepsbijeen- data-analyse komsten per regio S11141 Inleiding in de arbeidsen organisatie- 1 4,3 standaard psychologie*

CBI (mc) + volgens afspraak bijzondere verplichting CBI (mc)

volgens afspraak

S60331 S10131 S08121 S49111 S05271

Inleiding in de gezondheidspsychologie

1

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Ontwikkelingspsychologie: het begin van de levensloop**

1

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Geschiedenis van de psychologie

1

4,3

standaard

schriftelijk (mc)

4-2, 15-4 en 26-8

Biologische grondslagen: cognitie

1

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

groepsbijeenkomsten per regio

opdracht + CBI (mc)

volgens afspraak

Onderzoekspracticum psychologisch 1 4,3 experiment

S25221 Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie* S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie Totaal af te ronden propedeuse Postpropedeuse Verplicht deel

1

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

1

4,3

individueel

opdracht

volgens afspraak

14

60,2

S36111

Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie

1

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

S37211 S24221

Grondslagen van de psychologie: filosofie

1

4,3

standaard

CBI (mc) + opdracht

volgens afspraak

groepsbijeenkomsten per regio

schriftelijk (mc)

3-2, 23-6 en 25-8

schriftelijk (mc + ov)

19-11, 15-4 en 26-8

schriftelijk (mc)

3-2, 23-6 en 25-8

CBI (mc) + practicum (v) + opdracht

volgens afspraak

CBI (mc)

volgens afspraak

opdracht

volgens afspraak

CBI (mc)

volgens afspraak

Onderzoekspracticum nonparametrische 1 4,3 data-analyse

S31211 Onderzoekspracticum observatie en interview 1 4,3 standaard S34211 Cultuurpsychologie 1 4,3 standaard S16212 Gespreksvoering 2 8,6 practicum (v) S20221 Test- en toetstheorie 1 4,3 standaard S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey 1 4,3 groepsbijeenkomsten per regio S26222 Psychologie van arbeid en gezondheid 2 8,6 standaard S61321 Klinische gespreksvoering 1 4,3 practicum (v) S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment 1 4,3 standaard Totaal af te ronden verplicht deel 13 55,9 postpropedeuse

22

Tentamendata sept.’13-aug.’14

practicum (v) + opdracht volgens afspraak CBI (mc)

volgens afspraak

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleiding Tentamenvorm


Postpropedeuse Gebonden keuze: 6 modulen kiezen uit 9. Houd bij uw gebonden keuze rekening met uw toekomstige mastervariant.*** S28211 Organisatiepsychologie 1 4,3 S29211 Personeelsmanagement 1 4,3 S06231 Ergonomie 1 4,3

standaard

CBI(mc)

volgens afspraak

standaard

schriftelijk (mc)

volgens afspraak

standaard

opdracht

volgens afspraak

S22321

standaard

opdracht

volgens afspraak

S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation 1 4,3 practicum (v)

schriftelijk (ov) + practicum (v)

3-2, 23-6 en 25-8

S32331

CBI (mc)

volgens afspraak

S33331 Seksuologie 1 4,3 practicum (v)

CBI (mc) + practicum (v)

volgens afspraak

S47311

Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

S36311

Gezondheidsgedrag: interactie tussen 1 4,3 individu en omgeving

standaard

schriftelijk (mc)

4-2, 15-4 en 26-8

Totaal af te ronden gebonden keuze postpropedeuse

6 25,8

Vrije ruimte

5 21,5

Leren en trainen in organisaties

Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie

1

1

1

4,3

4,3

standaard

Bachelor Eindopdracht S50317 Bachelorthesis 4 17,2

Totaal af te ronden in bacheloropleiding

42

(virtuele) groepsbijeenkomsten (v)

opdracht

volgens afspraak

180,6

* Per 1-1-2014 beschikbaar. ** Per 1-12-2013 beschikbaar. *** In de masteropleiding gelden ingangseisen voor de cursussen Psychodiagnostiek. Hiervoor verwijzen wij u naar de uitvoeringsregeling 2013-2014, blz. 72. www.ou.nl/documenten

23

Opleidingsschema masteropleiding Psychologie 2013-2014 (legenda blz. 26)

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm Tentamenvorm


Variant Arbeids- en organisatiepsychologie S72311 Psychodiagnostiek in de arbeidsen 1 4,3 practicum (v) organisatiepsychologie


volgens afspraak

S27311

Coachen van managers

1

4,3

standaard

opdracht

volgens afspraak

S30211

Groepen in organisaties

1

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

S63321

Interventies bij organisatieverandering

1

4,3

standaard

opdracht

volgens afspraak

Eindopdracht S54317

Stage arbeidsen organisatiepsychologie

4

17,2

individueel

opdracht

volgens afspraak

S71332

Onderzoekspracticum scriptieplan

2

8,6

individueel

opdracht

volgens afspraak

S57337

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie arbeidsen organisatiepsychologie

4

17,2

individueel

opdracht

volgens afspraak

Totaal af te ronden in masteropleiding

14

60,2

Variant Gezondheidspsychologie S73311 Psychodiagnostiek in de 1 4,3 practicum (v) CBI (mc) + practicum (v) volgens afspraak gezondheidspsychologie + opdracht S64332

Gezondheidspsychologische interventies

2

8,6

standaard

S76311

Adaptatie en gedragsverandering bij 1 4,3 standaard chronisch zieken

opdracht

volgens afspraak

schriftelijk (ov) + bijzondere verplichting

20-11, 5-2 en 25-6

Eindopdracht S55317

Stage gezondheidspsychologie

4

17,2

individueel

opdracht

volgens afspraak

S71332


2

8,6

individueel

opdracht

volgens afspraak

S58337

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie gezondheidspsychologie

4

17,2

individueel

opdracht

volgens afspraak


14

60,2

Variant Klinische psychologie S74311 Psychodiagnostiek in de klinische psychologie 1 4,3 practicum (v) S67321 Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk 1 4,3 standaard


volgens afspraak

CBI (mc)

volgens afspraak

S45311

Psychogerontologie

1

4,3

standaard

CBI (mc) + opdracht

volgens afspraak

S43311

E-mental health-interventies

1

4,3

standaard

CBI (mc)

volgens afspraak

Eindopdracht S56317

Stage klinische psychologie

4

17,2

individueel

opdracht

volgens afspraak

S71332


2

8,6

individueel

opdracht

volgens afspraak

S59317

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie klinische psychologie

4

17,2

individueel

opdracht

volgens afspraak


14

60,2

24

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm Tentamenvorm


Variant Levenslooppsychologie S75311 Psychodiagnostiek in de levensloop- 1 4,3 practicum (v) CBI (mc) + practicum (v) psychologie*** + opdracht S48311 Levenslooppsychologie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) S49311 Coaching: een psychologisch perspectief 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) S45311 Psychogerontologie 1 4,3 standaard CBI (mc) + opdracht

4-2, 15-4 en 24-6

4-2, 15-4 en 24-6 5-2, 16-4 en 25-6 volgens afspraak

Eindopdracht S52317

individueel

opdracht

volgens afspraak

S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan 2 8,6 individueel S60317 Empirisch afstudeeronderzoek: 4 17,2 individueel scriptie levenslooppsychologie

opdracht

volgens afspraak

opdracht

volgens afspraak

Stage levenslooppsychologie

4


17,2

14

60,2

*** Per 1-11-2013 beschikbaar

Laatste tentamendata uitlopende cursussen psychologie 2013-2014 Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm Tentamenvorm Laatste tentamendata

S05261

Onderzoekspracticum psychologisch 1 4,3 experiment

groepsbijeenkomsten per regio

opdracht

30-5-2014

S22231 S02232

Onderzoekspracticum literatuurstudie

1

4,3

individueel

opdracht

30-05-2014

Personeelsmanagement

2

8,6

standaard

CBI (mc)

31-1-2014

S33321 Inleiding in de seksuologie 1 4,3

landelijke studiedag

CBI (mc)

28-2-2014

S71322


2

8,6

individueel

opdracht

31-8-2014

S25211

Inleiding neuropsychologie en psychofarmacologie

1

4,3

standaard

CBI (mc)

1-1-2015

S11131

Inleiding in de arbeidsen organisatiepsychologie

1

4,3

standaard

CBI (mc)

1-1-2015

S10121

Ontwikkelingspsychologie

1

4,3

standaard

CBI (mc)

1-1-2015

S07231

Arbeidspsychologie en -sociologie

1

4,3

standaard

schriftelijk (mc)

26-8-2014

S13121 Onderzoekspracticum kwantitatieve 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 26-8-2013 data-analyse 3-2-2014

25

Legenda opleidingsschema’s Begeleidingsvorm

Tentamenvorm

standaard

schriftelijk

Deze vorm van begeleiding wordt geboden bij iedere cursus en houdt in: telefonisch spreekuur, contact via e- mail, discussiegroep op de cursussite.

Regulier schriftelijk tentamen, bestaande uit meerkeuzevragen (mc) en/of open vragen (ov).

CBI groepsbijeenkomsten - alle studiecentra Er worden in principe groepsbijeenkomsten georganiseerd in vrijwel alle studiecentra.

Computergebaseerde individuele tentamens: deze vinden plaats op een door u gekozen moment tijdens een van de tentamensessies in het studiecentrum.

- per regio

CBG

Er worden groepsbijeenkomsten georganiseerd in een beperkt aantal studiecentra, de regioindeling kan per opleiding of per cursus verschillen.

Computergebaseerde groepstentamens: deze vinden plaats op vastgestelde dagen tijdens vastgestelde tentamenperioden.

- virtueel Er worden online groepsbijeenkomsten georganiseerd.

opdracht

practicum (v)

Een opdracht kan bestaan uit een werkstuk, een verslag, een referaat, een scriptiepresentatie en eindgesprek of anderszins.

Bij het practicum worden bijeenkomsten georganiseerd met verplichte deelname.

bijzondere verplichting (v) Verplichte deelname

Een verplichting die men moet afronden voordat een certificaat kan worden verzilverd, bijvoorbeeld deelname aan onderzoek.

landelijke studiedag Er wordt een studiedag georganiseerd ergens in Nederland. Soms is deelname verplicht (v)

individueel In overleg wordt bepaald op welke manier begeleiding plaatsvindt, o.a. bij stage, scriptie.

practicum Er zijn twee practicumvormen; individueel met gebruik van bepaalde software of in groepsverband met verplichte bijeenkomsten.

Tentamendata data Voor regulier schriftelijke tentamens liggen de data vast; het is niet mogelijk hiervan af te wijken.

volgens afspraak Het afleggen van tentamens en het inleveren van opdrachten verloopt volgens afspraak; u kunt de tentamendata in principe zelf bepalen.

26

Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding Heeft u in het verleden een hbo- of wo-opleiding afgerond en wilt u de bacheloropleiding psychologie volgen dan kunt u in aanmerking komen voor vrijstelling. Sommige opleidingsonderdelen, zoals de bachelorthesis, en in de masteropleiding de stage en de afstudeerscriptie, zijn van vrijstelling uitgesloten. De vrijstelling kan gegeven worden voor verplichte cursussen, maar ook voor bijvoorbeeld de vrije ruimte.

Rechtstreekse toelating tot de masteropleiding Studenten met een afgeronde wo-bacheloropleiding psychologie van de Open Universiteit kunnen rechtstreeks worden toegelaten tot de masteropleiding. Heeft u psychologie gestudeerd aan een andere Nederlandse universiteit dan dient u toelating aan te vragen. Bij ‘niet-psychologie’- opleidingen én alle hbo-opleidingen of bacheloropleidingen geeft de faculteit Psychologie nooit rechtstreeks toelating tot de master.

Toelating via een schakelprogramma Studenten met een elders afgeronde wetenschappelijke opleiding in de psychologie kunnen in aanmerking komen voor een individueel schakelprogramma of rechtstreekse toelating. U krijgt geen bachelorgetuigschrift bij het voltooien van een schakelprogramma. Na voltooiing van het schakelprogramma bent u rechtstreeks toegelaten tot de masteropleiding.

Vrijstelling/toelating aanvragen Een verzoek tot vrijstelling voor de bacheloropleiding (of toelating tot de masteropleiding) moet schriftelijk worden gedaan. Alleen aan een officiële, persoonlijke beschikking van de Commissie voor de examens (met betrekking tot vrijstelling of toelating) kunt u rechten ontlenen. Het formulier kunt u downloaden via www.ou.nl/vrijstelling. Hier treft u ook de overige informatie aan die relevant is voor het aanvragen van een vrijstelling. Let op: voor de opleiding hbo (toegepaste) psychologie en hbo psychodiagnostisch werk bestaat een verkort bachelorprogramma dat standaardvrijstellingen oplevert. Verwante opleiding hbo Creatieve therapie, Culturele en maatschappelijke vorming, Maatschappelijk werk en dienstverlening, Godsdienst-pastoraal werk, Opleidingskunde, Pedagogiek, Personeel en arbeid/Personeel en organisatie, Verpleegkunde, Personeelsmanagement, Sociaal pedagogische hulpverlening, Social work, Bewegingsagogie/psychomotorische therapie, Ergotherapie, Fysiotherapie, Logopedie, Oefentherapie Cesar, Oefentherapie Mensendieck Verwante opleiding wo Pedagogische wetenschappen, Sociologie, Algemene sociale wetenschappen, Antropologie, Gedrag en samenleving, Personeelswetenschappen, Geneeskunde, Algemene gezondheidswetenschappen, Humanistiek Niet verwante opleiding hbo Heao, Informatica, Pabo Niet verwante opleiding wo Economie, Bedrijfskunde, Letteren Vlaamse opleidingen Verwant hbo: (sho) gegradueerde maatschappelijk assistent (korte type, volledig leerplan), gegradueerde orthopedagogie (kt vl), gegradueerde gezinswetenschapper (korte type, sociaal leerplan), gegradueerde sociale readaptatiewetenschapper (kt, sp) Staat uw opleiding er niet bij, kijk naar de website van de faculteit Psychologie voor het meest actuele overzicht. www.ou.nl/psychologie

27

Verkort bachelorprogramma hbo (toegepaste) psychologie Studenten die de opleiding hbo (toegepaste) psychologie of hbo psychodiagnostisch werk hebben afgerond kunnen gebruikmaken van een verkort bachelorprogramma. Na het afronden van het verkort bachelorprogramma van 15 modulen (inclusief de Bachelorthesis), wordt men toegelaten tot de masteropleiding. Het programma bestaat uit drie delen:

Deel 1 S13131 S49111 S05271 S25221 S37211 S04241 S61321 S14331

Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse Biologische grondslagen: cognitie Onderzoekspracticum psychologisch experiment Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie Grondslagen van de psychologie: filosofie Onderzoekspracticum psychologisch survey Klinische gespreksvoering Selectiepsychologie: selectie en assessment

Deel 2 Na het afronden van deel 1 kiest u 3 modulen uit het gebonden keuzeblok waarbij u alvast rekening houdt met de ingangseisen van de cursus Psychodiagnostiek in de masteropleiding:

Voor de variant Arbeids- en organisatiepsychologie Ten minste 3 modulen afgerond uit de volgende 6: S28211 Organisatiepsychologie S29211 Personeelsmanagement S06231 Ergonomie S07231 Arbeidspsychologie en -sociologie (1-9-2013 uit aanbod) S22321 Leren en trainen in organisaties S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation

Voor de variant Gezondheidspsychologie Ten minste 3 modulen afgerond uit de volgende 6: S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering S33331 Seksuologie S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation

S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving S06231 Ergonomie

Voor de variant Klinische psychologie U dient de volgende 3 modulen afgerond te hebben: S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

S33331 Seksuologie

Voor de variant Levenslooppsychologie Ten minste 3 modulen afgerond uit de volgende 5: S47311 Adolescentie: een klinische en S33331 Seksuologie gezondheidspychologische benadering S28311 Inleiding conflicthantering en mediation S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S36111 Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie

Deel 3 Ten slotte rondt u de bacheloropleiding af met de cursus: S50317 Bachelorthesis Studenten die in 2010-2011 zijn gestart met het oude schakelprogramma voor hbo toegepaste psychologie kunnen gebruikmaken van een individuele overgangsregeling. Let op: deze regeling geldt slechts indien u een officiële beschikking kunt overleggen waarin uw schakelprogramma is vastgelegd.

28

Minor voor HBO toegepaste psychologie via Kies op Maat Deze minor is alleen bedoeld voor studenten die studeren in een hbo-opleiding toegepaste psychologie of psychodiagnostisch werk. Deze minor is geschikt indien u de ambitie heeft om na het hbo door te studeren in onze verkorte bacheloropleiding psychologie. Kies op Maat is een website waar zittende hbo-studenten hun minor kunnen aanvragen bij de examencommissie van de eigen hbo-instelling. www.kiesopmaat.nl Deel 1 bestaat uit: S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse S49111 Biologische grondslagen: cognitie S25221 Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie Indien u tenminste 2 van de cursussen uit deel 1 afgerond heeft, worden de cursussen uit deel 2 geleverd. Deel 2 bestaat uit: Voor studenten die na de verkorte bachelor de masteropleiding Arbeids- en organisatiepsychologie zouden willen kiezen: S28211 Organisatiepsychologie S29211 Personeelsmanagement S49311 Coaching: een psychologisch perspectief S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment Voor studenten die na de verkorte bachelor de masteropleiding Gezondheidspsychologie of Klinische psychologie of Levenslooppsychologie zouden willen kiezen: S14311 Selectiepsychologie: selectie en assessment S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S33331 Seksuologie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

Minor voor verwante hbo-opleidingen via Kies op Maat Deze minor is bedoeld voor studenten die studeren in een verwante hbo-opleiding in de psychologie, bijvoorbeeld SPH, CMV, MWD, P&A, Social work (diverse richtingen), Verpleegkunde, Ergotherapie. Deze minor is geschikt indien u de ambitie heeft om na het hbo door te studeren in onze bacheloropleiding psychologie. Let op: het gaat hier niet om de verkorte bacheloropleiding, deze is uitsluitend toegankelijk voor studenten die hbo toegepaste psychologie of hbo psychodiagnostisch werk hebben afgerond. Deel 1 bestaat uit: S48112 Inleiding in de psychologie S23222 Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse (let op: bij dit vak kunt u bijeenkomsten volgen, deze zijn niet verplicht maar facultatief ) Indien u tenminste 2 van de cursussen uit deel 1 afgerond heeft, worden de cursussen uit deel 2 geleverd. Deel 2 bestaat uit: S49111 Biologische grondslagen: cognitie S25221 Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie

29

Vrijstellingsprofielen psychologie 2013-2014 Code Titel

Modulen/ EC punten

hbo hbo verwant wo verwant psychologie

Propedeuse S48112 Inleiding in de psychologie S09241 Sociale psychologie

2 / 8,6

2

1 / 4,3

1

2 / 8,6

2

S23222

Klinische psychologie 1: persoonlijkheids- theorieën en psychopathologie

1

hbo niet verwant wo niet verwant

1

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve 1 / 4,3 data-analyse S11141 Inleiding in de arbeidsen organisatie- 1 / 4,3 1 1* 1* 1* 1* psychologie S60331


1 / 4,3

1

1*

1*

1*

S10131

Ontwikkelingspsychologie: het begin van van de levensloop

1 / 4,3

1

1

1

S08121


1 / 4,3

1

1

1

S49111 S05271


1 / 4,3

S25221 S22241

Biologische grondslagen:neuropsychologie en psychofarmacologie

1 / 4,3


1 / 4,3

1

1

Totaal vrijstelling Postpropedeuse Verplicht deel

14 / 60,2

10

5

S36111


1 / 4,3

1

S37211


1 / 4,3

S24221

Onderzoekspracticum nonparametrische 1 / 4,3 1 data-analyse

1

1

S31211

Onderzoekspracticum observatie en interview

1 / 4,3

1

1

1

S34211

Cultuurpsychologie

1 / 4,3

1

1

1

1*

Onderzoekspracticum psychologisch 1 / 4,3 experiment

4

1

1

1

S16212 Gespreksvoering 2 / 8,6 S20221 Test- en toetstheorie 1 / 4,3

2 2 2 1

S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey S26222 Psychologie van arbeid en gezondheid

2

1 / 4,3

2 / 8,6

S61321 Klinische gespreksvoering 1 / 4,3 S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment 1 / 4,3 Totaal vrijstelling 13 / 55,9 9 5 6 0

0

* Kies één van de twee cursussen. HBO (toegepaste) psychologie krijgt vrijstelling voor de cursussen Inleiding in de arbeidsen organisatiepsychologie en Inleiding in de gezondheidspsychologie, overige opleidingen moeten een keuze maken.

30

Code Titel

Modulen/ EC punten

Postpropedeuse Gebonden keuze: 6 modulen kiezen uit 9** S28211 Organisatiepsychologie 1 / 4,3

hbo psychologie

hbo verwant

wo verwant

hbo niet verwant wo niet verwant

3 kiezen uit 9

3 kiezen uit 9

3 kiezen uit 9

5 kiezen uit 9

S29211 S06231


1 / 4,3

Ergonomie

1 / 4,3

S22321


1 / 4,3

5 kiezen uit 9

S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation 1 / 4,3 S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en 1 / 4,3 therapie S33331 Seksuologie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

1 / 4,3

1 / 4,3

S36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen 1 / 4,3 individu en omgeving Totaal vrijstelling 6 / 25,8 3 3 3 1 Vrije ruimte 5 / 21,5 5 5 5 5 Bachelor Eindopdracht S50317 Bachelorthesis Totaal vrijstelling in bacheloropleiding

1

5

4 / 17,2 42 / 180,6

27

17

19

7

7

** In de masteropleiding gelden ingangseisen voor de cursussen Psychodiagnostiek. Hiervoor verwijzen wij u naar de uitvoeringsregeling 2013-2014. www.ou.nl/documenten

Meer informatie over verwante/niet verwante opleidingen: www.ou.nl/vrijstellingen

31

Open Bachelorprogramma Het is bij de Open Universiteit mogelijk een open bachelorprogramma te volgen. Een open bachelorprogramma heeft als kenmerk dat de leerstof van ten minste twee faculteiten gecombineerd wordt. Zo kunt u cursussen van bijvoorbeeld de faculteiten Psychologie en Cultuurwetenschappen inbrengen in de Open Bachelor. Hetzelfde geldt uiteraard voor combinaties van Milieuwetenschappen en Rechtswetenschappen, Informatica en Managementwetenschappen, enzovoorts.

Facultair programma

Cursussen van de faculteit Psychologie

116,1 studiepunten

Verbredingpakket

Cursussen van een of meer andere faculteiten

43 studiepunten

Vrije ruimte Totaal

Vrij in te vullen

21,5 studiepunten

Totaal

180,6 studiepunten

Naast nieuwe studenten die op deze wijze een eigen breed bachelorprogramma kunnen samenstellen is de Open Bachelor ook bedoeld voor studenten die al (gedeeltelijk) een academische opleiding hebben gevolgd. Deze studenten kunnen in het verbredingpakket en/of de vrije ruimte eerder behaalde studiepunten inbrengen. Voorwaarde hiervoor is dat de behaalde vakken een eenheid dienen te vormen en dat het om onderwijs van academisch niveau gaat. www.ou.nl/openbachelor

Civiel effect Het civiel effect van een open bachelorprogramma in de psychologie is niet gelijk aan een afgeronde brede bacheloropleiding in de psychologie. Met een open bachelorprogramma in de psychologie kunt u alleen via een schakelprogramma toegelaten worden tot een van de varianten in de masteropleiding psychologie. Doorgaans studeert men na het open bachelorprogramma verder direct in het open masterprogramma.

Open masterprogramma Met een open bachelorprogramma in de psychologie kunt u bij de facultaire toetsingscommissie toelating vragen tot een individueel samengesteld open masterprogramma in de psychologie. Ook hier is het civiel effect niet gelijk aan de masteropleiding psychologie.

32

Basisaantekening Psychodiagnostiek In dit hoofdstuk over de Basisaantekening Psychodiagnostiek informeren wij u over de landelijke beroepsvereniging die de Basisaantekening Psychodiagnostiek heeft ingesteld, leest u wat psychodiagnostiek inhoudt, welke eisen er zijn om in aanmerking te kunnen komen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek, wie de Basisaantekening Psychodiagnostiek aan afgestudeerde psychologen mag afgeven en op welke wijze u de Basisaantekening Psychodiagnostiek kunt aanvragen. Na het lezen van dit hoofdstuk bent u bekend met de eisen die gelden om in aanmerking te kunnen komen voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek en heeft u voldoende informatie om een aanvraag in te kunnen dienen.

Het Nederlands Instituut van Psychologen De landelijke beroepsvereniging van psychologen wordt gevormd door het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Dit instituut hanteert een strenge eis om lid te kunnen worden van de beroepsvereniging. Elk lid dient op academisch niveau afgestudeerd te zijn in de psychologie. Verder heeft het NIP een aparte studentensectie (SPS-NIP) om aankomend psychologen te informeren over de beroepsgroep en de diverse mogelijkheden binnen de beroepsgroep, bijvoorbeeld op het gebied van nascholing. Alle informatie over het NIP kunt u vinden op hun website www.psynip.nl De faculteit Psychologie is door het NIP gemandateerd om direct na het behalen van de masteropleiding de basisaantekening Psychodiagnostiek af te geven aan psychologen van de Open Universiteit.

Wat is psychodiagnostiek? Psychodiagnostiek is een onderzoeksproces dat gericht is op het doen van psychologische uitspraken over personen. Deze uitspraken gaan over een beslissing, een behandeling en/of een advies voor een cliënt. Tot de psychodiagnostiek behoort het psychologische onderzoek, de sociaalpsychologische vaardigheden die vereist zijn bij (intake)gesprekken met de opdrachtgever, de onderzochte en/of andere betrokkenen en de vaardigheden vereist voor rapportage. Psychodiagnostiek kan vergaande gevolgen hebben voor het leven van personen. Daarom is het belangrijk theoretisch en praktisch geschoold te zijn in de psychodiagnostiek. Deze scholing kan zowel plaatsvinden in de gesuperviseerde praktijk als binnen een postdoctorale opleiding. Tegen deze achtergrond is de regeling Basisaantekening Psychodiagnostiek ontworpen. De praktische uitvoering van de regeling is in handen van een aantekeningen-commissie van het NIP. Deze commissie voert het overleg met de universiteiten. Met de regeling Basisaantekening Psychodiagnostiek wil de commissie ook bereiken dat de psychodiagnostiek volgens een algemeen geaccepteerd kader wordt onderwezen en dat supervisoren door intervisieactiviteiten de vereiste deskundigheid verwerven. De psychodiagnostiekregeling zal de doelmatigheid van communicatie tussen deskundigen van verschillende velden bevorderen, zodat wederzijdse ervaringen, verkregen met psychodiagnostische methoden en instrumenten, gemakkelijker worden uitgewisseld dan tot nu toe het geval is.

Beperkte zelfstandige betekenis van de Basisaantekening Psychodiagnostiek Er kan in de psychodiagnostiek onderscheid worden gemaakt tussen een ‘algemeen’ en een ‘veldgericht’ gedeelte. Psychodiagnostische methoden en instrumenten hebben algemene kenmerken, maar zijn bovendien afgestemd op de uiteenlopende doelgroepen en vraagstellingen in de verschillende velden van de psychologie. De Basisaantekening Psychodiagnostiek is een prima opstap in de richting van een verdere veldgerichte psychodiagnostische vorming na de masteropleiding. De beperking tot algemene diagnostiek en de relatief geringe tijdsinvestering vormen veelal de onderbouw voor onder andere de registraties tot psycholoog in de verschillende werkvelden. In tegenstelling tot de veldspecifieke diagnostiek, maakt de algemene diagnostiek geen deel uit van de postdoctorale opleidingen die leiden tot de registratie van psycholoog in een specifiek werkveld. In de postdoctorale opleidingen dan wel in specifieke cursussen zal verder gebouwd worden aan de theoretische en praktische vorming van de veldgerichte psychodiagnostiek.

33

Eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek Om in aanmerking te komen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek moet aan een aantal eisen worden voldaan. Onderstaand treft u een overzicht aan van die eisen met daarbij de onderdelen uit het curriculum Psychologie van de Open Universiteit waarmee aan die eisen kan worden voldaan.

Theorie Basiseis 1 Basis Psychodiagnostiek 1. Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie 2. Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie 3. Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie 4. Seksuologie 5. Selectiepsychologie: selectie en assessment 6. Psychodiagnostiek6

Basiseis 2 Psychometrie en Besliskunde 1. Test- en toetstheorie 2. Selectiepsychologie: selectie en assessment 3. Psychodiagnostiek6

Vaardigheden Basiseis 3 Kennis en vaardigheid met diagnostische instrumenten en werkwijzen 1. Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie 2. Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie 3. Gespreksvoering en Klinische gespreksvoering 4. Onderzoekspracticum observatie en interview 5. Selectiepsychologie: selectie en assessment 6. Psychodiagnostiek6

Basiseis 4 Praktijkvaardigheid met betrekking tot tests, gespreksvoering, observatie en beslissen 1. Gespreksvoering en Klinische gespreksvoering 2. Psychodiagnostiek6 3. Diagnostiekstage (veldspecifiek deel)

Basiseis 5 Communicatievaardigheden 1. Gespreksvoering en Klinische gespreksvoering 2. Psychodiagnostiek6 3. Diagnostiekstage

Praktijkervaring Basiseis 6 Drie casussen Studenten kunnen alleen aan deze eis voldoen via het afronden van de diagnostiekstage. Informatie over de diagnostiekstage staat in het Stageweb op Studienet. In totaal gaat het om zes basiseisen.

De masteropleiding psychologie onderscheidt vier cursussen Psychodiagnostiek: Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie Psychodiagnostiek in de klinische psychologie Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie

6

34

Verplichte cursussen Basisaantekening Psychodiagnostiek Hierna ziet u de cursussen die u afgerond moet hebben voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek. Indien u geen certificaat heeft behaald voor de genoemde cursussen dient u deze cursussen alsnog af te ronden. Vrijstellingen in uw studiepad tellen mee, compensaties niet. Indien in uw studiepad bijvoorbeeld de cursus Beleidsnota’s is ingebracht op de cursus Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologie, dan zult u deze laatste cursus alsnog moeten afronden om voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek in aanmerking te komen. Let op: indien u afgestudeerd bent komt u na negen maanden na datum afstuderen niet meer in aanmerking om de Basisaantekening via de Open Universiteit te behalen. U dient dan een aanvraag bij het NIP te doen. De cursussen die ontbreken kunt u afronden via de Open Universiteit, behalve de diagnostiekstage en de casussen.

Code

Cursus

S23222

Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie

S25221

Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie

S16212

Gespreksvoering*

S31211***


S20221

Test- en toetstheorie

S14331 Keuze uit: S32331

Selectiepsychologie: selectie en assessment

Seksuologie

S33331


S61321 S72311 Keuze uit:****

Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie (voor masterstudenten A&O)*/**

S73311

Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (voor masterstudenten Gezondheidspsychologie)*/**

S74311

Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (voor masterstudenten Klinische psychologie)*/**

S75311

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie* (voor masterstudenten Levenslooppsychologie)

S54317, S55317, S56317 of S52317

Klinische gespreksvoering*

Diagnostiekstage

* Studenten die hun getuigschrift niet bij de Open Universiteit hebben behaald, betalen een toeslag van € 150,- voor practicumbijeenkomsten. ** Afgestudeerde studenten die bijscholen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek kiezen S74311 Psychodiagnostiek in de Klinische psychologie. Afgestudeerde studenten die bijscholen voor de GZ-opleiding mogen kiezen uit S73311 Psychodiagnostiek in de Gezondheidspsychologie of S74311 Psychodiagnostiek in de Klinische psychologie. *** Studenten die de cursus Methoden en technieken 2 (S05211; S05221; S05231; S05241) hebben afgerond, voldoen aan de eis van Onderzoekspracticum observatie en interview. **** Studenten die de cursus S62321 Testpracticum psychodiagnostiek hebben afgerond voldoen aan de eis van Psychodiagnostiek.

35

Het aanvragen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek Aanvraagprocedure voor afgestudeerde OU studenten Om de Basisaantekening Psychodiagnostiek te krijgen, moet u afgestudeerd zijn als psycholoog bij de Open Universiteit en de certificaten van de genoemde cursussen hebben behaald. Een vrijstelling voor een van deze cursussen wordt alleen erkend als de betreffende cursus terug te vinden is in uw officiële vrijstellingsbeschikking. Compensaties in uw studiepad tellen niet mee. Om de aanvraag te starten stuurt u direct na uw afstuderen een e-mail naar onze medewerker onderwijszaken, [email protected], met als onderwerp ‘aanvraag BAPD’. Let op: de aanvraag dient binnen 1 maand na datum afstuderen geregistreerd te zijn om eventuele deficiënties nog weg te kunnen werken. De deficiënties dient u weg te werken binnen negen maanden na datum afstuderen. Na deze negen maanden geeft de Open Universiteit geen Basisaantekening Psychodiagnostiek meer af. Daarna kunt u de Basisaantekening Psychodiagnostiek enkel nog bij het NIP aanvragen.

Aanvraagprocedure voor elders afgestudeerde studenten Studenten die hun psychologiegetuigschrift bij een andere universiteit in Nederland hebben behaald moeten de Basisaantekening aanvragen bij het NIP. U ontvangt van het NIP een studieadvies waarin de nog af te ronden cursussen van de Open Universiteit genoemd staan. Neem vervolgens contact op met: Open Universiteit, faculteit Psychologie Ambtelijk secretariaat facultaire toetsingscommissie t.a.v. mw. S. Meijer Postbus 2960 6401 DL Heerlen

36

Toelating tot de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog De Stichting Postdoctorale Opleidingen Nederland (SPON) verzorgt de centrale aanmelding voor de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog8, die door een aantal opleidingsinstituten in Nederland wordt aangeboden. Afhankelijk van de gevolgde vakken in uw vooropleiding voldoet u wel of niet aan de eisen voor aanmelding. Het SPON vraagt bij de aanmelding naar een door uw faculteit van afstuderen ondertekende ‘Verklaring vooropleidingsvakken’, waaruit kan blijken dat u bepaalde deficiënties heeft. Deze deficiënties kunt u wegwerken bij de Open Universiteit. Pas nadat u deze deficiënties heeft weggewerkt, kunt u uw aanmelding bij het SPON vervolgen. U heeft de ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ nodig om in aanmerking te kunnen komen voor de sollicitatieprocedure voor een opleidingsplaats. Deze verklaring en aanvullende informatie over de GZ-opleiding kunt u vinden bij www.spon-opleidingen.nl

Verplichte cursussen Hierna ziet u een opsomming van de verplichte cursussen van de Open Universiteit die studenten van de Open Universiteit met een voldoende afgerond moeten hebben om voor ondertekening van de ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ in aanmerking te komen zónder dat er deficiënties worden genoemd: Code

Cursus

S23222


S60331


S10131 of S47311

Ontwikkelingspsychologie: het begin van de levensloop of Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

S25221


S16212

Gespreksvoering *

S31211


S64332


S32331


S61321

Klinische gespreksvoering *

Keuze uit:

S73311

Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie *, of

S74311

Psychodiagnostiek in de klinische psychologie *, of

S75311

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie*

S67321

Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk

S54317, S55317, S56317 Stage, bestaande uit diagnostiek, indicatiestelling en behandeling ** of S52317 S57337, S58337, S59317 Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie of S60317

* Studenten die hun getuigschrift niet bij de Open Universiteit hebben behaald, betalen een toeslag van € 150,- voor practicumbijeenkomsten. ** Alléén diagnostiek en indicatiestelling is niet voldoende. De stage moet hebben plaatsgevonden in een klinische setting en u moet aanvullend ten minste 104 uur betrokken zijn geweest bij ‘behandeling’.

7

De titel gezondheidszorgpsycholoog is door de overheid vastgelegd in de Wet Beroepen in de individuele Gezondheidszorg (BIG).

37

Kosten en aanvraagprocedure Naast de cursuskosten betaalt u aanvraagkosten. Studenten die NIET bij de Open Universiteit zijn afgestudeerd betalen € 150,- voor een aanvraag. Studenten die afgestudeerd zijn aan de Open Universiteit betalen tot 1 jaar na het behalen van hun mastergetuigschrift geen kosten, daarna wordt alsnog € 150,- in rekening gebracht. Wij raden elke OU-student aan om de aanvraag direct na het afstuderen in te dienen.

Aanvraagprocedure voor studenten van de Open Universiteit Afgestudeerde studenten van de Open Universiteit sturen een e-mail naar [email protected] met als onderwerpregel ‘Toelating GZ’. De facultaire toetsingscommissie bepaalt of u voldoet aan de toelatingseisen die de GZopleiding stelt. Na het wegwerken van eventuele deficiënties wordt de ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ door de faculteit Psychologie afgegeven. Als u deficiënties op een andere manier gaat wegwerken, wordt uw ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ ondertekend met vermelding van die deficiënties. Overleg in dit geval altijd vóóraf met het SPON.

Aanvraagprocedure voor elders afgestudeerde studenten Studenten die hun getuigschrift psychologie, pedagogische wetenschappen of gezondheidswetenschappen (studierichting GGK) bij een andere universiteit in Nederland hebben behaald, dienen bij de universiteit waar het getuigschrift is behaald de ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ te laten ondertekenen. De ‘Verklaring vooropleidings-vakken’ moet altijd vóórafgaand aan een verzoek tot toelating ondertekend worden. Deze verklaring overlegt u bij het SPON. Het SPON is geautoriseerd om werkervaring en andere opleidingen in de beoordeling mee te nemen. Als er daarna nog deficiënties overblijven en u besluit om die deficiënties weg te werken via de Open Universiteit, dan kunt u bij de faculteit Psychologie een schriftelijk verzoek indienen dat het volgende omvat: - de ondertekende ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ met daarop aangegeven de deficiënties - een gewaarmerkte kopie van uw doctoraal- of bacheloren mastergetuigschrift - gewaarmerkte cijferlijsten van het bacheloren masterprogramma of het propedeuse- en doctoraalprogramma - relevante studiegidsbeschrijvingen - relevante afspraken die met het SPON gemaakt zijn. De facultaire toetsingscommissie bepaalt aansluitend welke cursussen u nog moet afronden om aan de gestelde eisen te voldoen. Let op: het is niet nodig dat u een vrijstelling gaat aanvragen, u gaat namelijk geen volledige opleiding bij de Open Universiteit afronden. U stuurt uw gegevens naar: Open Universiteit, faculteit Psychologie, Ambtelijk secretariaat facultaire toetsingscommissie t.a.v. mw. S. Meijer Postbus 2960 6401 DL Heerlen Na ontvangst van uw aanvraag en betaling krijgt u een overzicht van de nog af te ronden cursussen.

38

Cursusbeschrijvingen

Bacheloropleiding Psychologie

De cursusbeschrijvingen zijn gerangschikt volgens de opleidingsschema’s. De meest actuele cursusinformatie vindt u op de website. Bij elke cursusbeschrijving in deze gids staat het webadres dat direct toegang geeft tot deze informatie.

Inleiding in de psychologie

Cursuscode: S48112 Studielast: 2 modulen

Wat is psychologie? Dat is de centrale vraag in deze cursus. Het antwoord daarop is niet eenvoudig. Algemeen gesteld bestudeert de psychologie het gedrag van mensen, in relatie tot zichzelf en in relatie tot hun sociale en fysieke omgeving. Een psycholoog is dan ook voornamelijk bezig met het observeren en inzichtelijk maken van gedrag, gevoelens en gedachten. Om dergelijke zaken op een verantwoorde manier te kunnen verklaren moet u over psychologische basiskennis beschikken. Het voornaamste doel van deze cursus is om u die basiskennis bij te brengen. Zo leert u onder andere over de biologische grondslagen van de psychologie: in hoeverre hangt ons gedrag af van onze evolutionaire voorgeschiedenis? Hoe werkt ons zenuwstelsel? Hoe functioneert de chemische huishouding van onze hersenen? Aan de hand van dit soort vragen krijgt u inzicht in drijfveren en emoties van de mens, maar ook in de werking van bepaalde medicijnen en drugs. Veel gedrag is het gevolg van leerprocessen. Vaardigheden zoals het spreken van taal of fietsen, maar ook allerhande voorkeuren zijn veelal aangeleerd. U leert hoe mensen de wereld waarnemen, hoe zij informatie onthouden, hoe ze kunnen redeneren, beslissen en problemen oplossen. Gedrag krijgt vrijwel nooit vorm in isolatie, maar in plaats daarvan in een sociale en culturele context. Mensen reageren anders wanneer ze in een groep zijn dan wanneer ze alleen zijn. Menselijk gedrag verschilt van situatie tot situatie. Bovendien verandert menselijk gedrag gedurende de levensloop. Ook daarover gaat deze cursus.

Voorkennis Er is geen speciale voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S48112

bacheloropleiding

39

Sociale psychologie


Cursuscode: S09241 Studielast: 1 module

Buren, collega’s, vrienden, familieleden of uw partner: in het dagelijks leven hebt u vrijwel altijd te maken met anderen. De sociale psychologie biedt verklaringen voor veel herkenbare gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen in relatie tot elkaar. Zo weten we door de sociale psychologie bijvoorbeeld onder welke omstandigheden mensen bereid zijn om hulp te bieden, welke factoren een rol spelen bij het ontstaan van vriendschappen en relaties, en hoe groepen beslissingen nemen. In de cursus Sociale psychologie maakt u kennis met de belangrijkste theorieën en inzichten binnen de sociale psychologie. Er zal worden ingegaan op thema’s zoals het waarnemen van individuen, zelfbeeld en zelfwaardering, stereotypen en discriminatie, sociale identiteit, attitudes en attitudeverandering, agressie en conflict, en prosociaal gedrag. Daarnaast krijgt u inzicht in sociaal-psychologische methoden van onderzoek en leert u hoe sociaalpsychologische theorieën kunnen worden toegepast om gedrag te veranderen. De cursus Sociale psychologie is een basiscursus voor psychologiestudenten. U raakt vertrouwd met sociaal-psychologische inzichten, die veel worden toegepast in alle afstudeervarianten binnen de masteropleiding psychologie van de Open Universiteit.

Voorkennis Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. Tevens zijn enkele artikelen in de reader in het Engels. www.ou.nl/studieaanbod/S09241


In Nederland zoeken steeds meer mensen hulp bij instellingen of personen in de geestelijke gezondheidszorg. De wachttijden bij instellingen voor ambulante geestelijke gezondheidszorg kunnen oplopen tot meer dan een half jaar, terwijl telefonische hulpdiensten dag en nacht hulpvragen krijgen van mensen die ‘het niet meer zien zitten’. Sommige deskundigen voorspellen een verdere toename van psychische problemen onder de bevolking in de westerse wereld. Voor de klinische psychologie dienen zich dan ook voortdurend nieuwe vraagstukken op. De cursus Klinische psychologie 1 beoogt een inleiding te geven in het vakgebied van de klinische psychologie. Het belangrijkste onderwerp in deze tak van wetenschap is afwijkend, slecht aangepast of ‘abnormaal’ gedrag dat door individuen zelf en/of hun omgeving als ongewenst wordt ervaren. Men spreekt in dit verband ook wel van psychische of psychiatrische stoornissen, of kortweg van psychopathologie. Deze stoornissen ontstaan uit een combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren. Het accent ligt in deze cursus op de verschillende theorieën over het ontstaan en voortduren van psychische stoornissen en op de uiteenlopende wijzen waarop psychische problematiek zich kan manifesteren. Het tekstboek bij deze cursus bestaat uit 4 delen en vormt de leerstof voor het tentamen. Deel I bevat een nadere aanduiding van het vakgebied van de klinische psychologie. In deel II wordt een aantal theoretische benaderingen van psychopathologie beschreven. Deel III gaat over classificatie en diagnostiek in de klinische psychologie. In deel IV ten slotte komt het brede scala van psychopathologische stoornissen aan bod. Het werkboek bevat hulpmiddelen om de toegankelijkheid van het tekstboek te vergroten en bevat daarnaast opdrachten en voorbeelden bij de verschillende hoofdstukken uit het tekstboek. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Voorkennis Voor deze cursus is geen specifieke voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S23222

40

Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

Inleiding in de arbeidsen organisatiepsychologie

Nieuwe cursus


In het onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse raakt u vertrouwd met de belangrijkste statistische begrippen en technieken voor psychologisch onderzoek. U krijgt informatie over verschillende methoden voor het ordenen, analyseren en presenteren van gegevens die door onderzoek zijn verkregen. Bovendien leert u gebruik te maken van het statistische computerprogramma SPSS. Begrippen en technieken worden besproken aan de hand van vier onderzoeken. Van elk van deze vier onderzoeken wordt een casusbeschrijving gegeven, met daarin de doelstelling en vraagstelling van het onderzoek én de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd. Bij ieder onderzoek hoort een bestaande SPSS-datafile met de gegevens die in het betreffende onderzoek verzameld zijn. In de loop van de cursus analyseert u deze datasets, stap voor stap. In de cursus maakt u kennis met begrippen als frequentie, centrummaat en spreiding. U leert ook statistisch toetsen; bijvoorbeeld om na te gaan of de gemiddelden van meerdere groepen van elkaar verschillen, of om vast te stellen of er een relatie bestaat tussen twee variabelen. U krijgt niet alleen inzicht in het doel en de uitvoering van de statistische technieken, maar kunt straks ook bepalen welke techniek bij welke hypothese gebruikt moet worden. Voor het tentamen gaat u thuis aan de hand van een serie opdrachten en SPSS de dataset van een nieuw onderzoek analyseren. U neemt de resultaten van uw analyses mee naar het tentamen. Als u de opdrachten op de juiste wijze hebt uitgevoerd, kunt u de antwoorden op een groot aantal tentamenvragen vinden in de uitdraai van uw eigen analyses. De overige tentamenvragen betreffen algemene statistische kennis en achtergronden.

Voorkennis Specifieke voorkennis is niet vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S13131


De cursus Inleiding in de Arbeids- en Organisatiepsychologie is de kennismakingscursus voor de richting Arbeids- en Organisatie (A&O) psychologie. Centraal staat daarbij het verklaren en voorspellen van het gedrag van mensen op het werk. De cursus is opgebouwd rond de volgende vier thema’s: de werkplek en taken, de werknemer op het individuele niveau, de leidinggevende, de organisatie Deze cursus laat de student kennismaken met vier rollen die psychologen binnen dit werkveld kunnen vervullen en de bijbehorende praktijkgerichte tools (vb. meetinstrumenten, interventietechnieken, evaluatie mogelijkheden) die beschikbaar zijn. A&O-psychologen die de rol van arbeidsdeskundige vervullen, worden ingezet om werkplekken/taken te analyseren en medewerkers te begeleiden op het gebied van gezondheid en welzijn op het werk. In deze rol onderzoekt de A&O-psycholoog bijvoorbeeld oorzaken van fysieke of mentale werkbelasting en stress en zoekt naar oplossingen. De A&O-psycholoog die werkzaam is als HRM professional begeeft zich op het terrein van selectie en loopbaanbegeleiding. In deze rol is de A&O-psycholoog bijvoorbeeld betrokken bij het aantrekken van nieuwe medewerkers, het ontwikkelen van assessment procedures en de ontwikkeling van de competenties van medewerkers. Als trainer/coach worden A&O-psychologen vaak ingeschakeld voor de begeleiding en ondersteuning van leerprocessen. De trainer biedt werknemers vooral leerdoelgerichte instructie en feedback. De coach opereert meer op de achtergrond en is op gezette tijden een klankbord en mentor voor de gecoachte. A&Opsychologen fungeren als organisatie-adviseur/consultant bij interne organisatieveranderingen zoals reorganisaties, overnames en aansturingsproblemen. Daarnaast bestaan er ook interne veranderaars of change agents die zorgdragen voor de interne procesbegeleiding tijdens de daadwerkelijke implementatie van veranderingen. Behalve voor studenten van de opleiding Psychologie is deze cursus ook geschikt voor studenten managementwetenschappen, personeelsfunctionarissen, leidinggevenden, leden van ondernemingsraden of andere mensen met belangstelling voor gedrag binnen organisaties.

Voorkennis Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S11141

bacheloropleiding

41


Ontwikkelingspsychologie: het begin van de levensloop

Nieuwe cursus


Vraag aan een willekeurige Nederlander wat het belangrijkste is in het leven en de kans groot dat hij of zij zal zeggen: gezondheid. Dat wij onze gezondheid serieus nemen, blijkt ook uit het grote aantal publicaties over dit onderwerp. Met de regelmaat van de klok verschijnen allerhande zelfhulpgidsen, die ons moeten helpen te stoppen met roken, af te vallen, een optimaal welzijn te bereiken, of in geestelijk evenwicht te komen. Kortom, de gezondheid houdt ons nogal bezig. Dat wil echter niet zeggen dat ons gedrag erop gericht is om die gezondheid zo optimaal mogelijk te houden. Deze inleidende cursus geeft een overzicht van wetenschappelijke inzichten in relaties tussen gedrag en gezondheid. Het is een verplicht onderdeel van de bachelor opleiding psychologie maar is ook als losse cursus interessant. De volgende onderwerpen komen aan de orde: de werking van het menselijk lichaam (o.a. de werking van het zenuwstelsel); stressproblematiek (o.a. oorzaken, gevolgen, hoe kunnen we omgaan met stress); theorieën die gezond en ongezond gedrag kunnen verklaren; her- en erkenning en acceptatie van ziekte; gebruik van medische en gezondheidsbevorderende voorzieningen; pijnproblematiek en chronische aandoeningen. Bij deze cursus zijn geen begeleidingsbijeenkomsten. De cursus is zodanig opgezet dat het digitale werkboek van de cursus uw leeractiviteiten aanstuurt. Als u het tekstboek, het digitale werkboek en de reader helemaal hebt doorgenomen, is de leerstof in grote lijnen aan de orde geweest. Vanuit het digitale werkboek wordt verwezen naar de hoofdstukken uit het tekstboek en de reader. U wordt aangeraden om u door middel van de opdrachten in het digitaal werkboek door de stof te laten leiden. Ook kunt u in het digitaal werkboek testen of u voldoende kennis hebt opgedaan door zelftoetsen en voorbeeldtentamens te maken.


42


De geboorte van een kindje is voor veel mensen een wonderbaarlijke gebeurtenis. Minstens even verwonderlijk is het rappe tempo waarin het kind nieuwe vaardigheden verwerft. De kindertijd vertegenwoordigt een periode van opmerkelijke fysieke, cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling. De ontwikkelingspsychologie probeert om de complexe veranderingen in denken, redeneren, gedrag en functioneren te beschrijven en te verklaren. Deze module behandelt de ontwikkeling van het kind vanaf de conceptie tot aan de adolescentie. U leert de belangrijkste theorieën en onderzoeken uit het vakgebied kennen, uitgelegd aan de hand van de meest recente vakliteratuur. De cursus is ontworpen voor studenten in de bachelorfase die geen of weinig kennis hebben van de ontwikkelingspsychologie, en legt de theoretische basis voor verdere bestudering van de menselijke levensloop.

Voorkennis Geen speciale voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S10131




De cursus Geschiedenis van de psychologie bestaat uit twee tekstboeken en een digitaal werkboek. Het eerste boek (Pioneers of Psychology) gaat over het werk van enkele psychologen uit de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Zij stonden aan de wieg van het vakgebied en hun werk heeft mede de grondslag gelegd voor de hedendaagse wetenschappelijke psychologie. Veel oude controverses blijken nog steeds opvallend actueel. Het tweede boek (A Social History of Psychology) gaat over de professionalisering van de psychologie en de gelijktijdige psychologisering van het sociale leven. Het boek schetst de geschiedenis van deze opmerkelijke wisselwerking vanaf de negentiende eeuw.

Voorkennis Passieve kennis van de Engelse taal is gewenst vanwege de Engelstalige tekstboeken. www.ou.nl/studieaanbod/S08121


Waarom kunnen we ons wel herinneren wie we jaren geleden zijn tegengekomen, maar vergeten we soms meteen na een tentamen die ene naam van die theorie? Hoe kan het dat we tijdens een feest in gesprek kunnen zijn met iemand en toch ook een interessant gesprek ernaast kunnen volgen? Welke experimenten worden gedaan om hier meer informatie over te vergaren? Binnen deze cursus komt u in aanraking met functies die ten grondslag liggen aan uw leer- en denkprocessen: geheugen, aandacht, hogere orde functies en sociale cognities. Niet alleen vanuit de cognitieve psychologie, maar ook vanuit de biologische psychologie, met name door hersenonderzoek, zijn wetenschappers de laatste jaren enorm veel te weten gekomen. Vanuit al deze onderzoeksgebieden verschaft de cursus u kennis en inzichten over onze cognitieve functies. Om duidelijkheid te krijgen over de verschillende cognitieve functies en de mechanismen die eraan ten grondslag liggen wordt er binnen dit onderwerp veel gebruik gemaakt van experimenten. U zult daarom gedurende de cursus zelf psychologische experimenten ondergaan en er kritisch op leren te reflecteren.

Voorkennis Passieve kennis van de Engelse taal is gewenst vanwege de Engelstalige tekstboeken. www.ou.nl/studieaanbod/S49111

bacheloropleiding

43

Onderzoekspracticum psychologisch experiment


Nieuwe cursus


Bij experimenteel onderzoek gaat het om een door de onderzoeker gecreëerde situatie, die een min of meer kunstmatig karakter heeft. Daarin heeft de onderzoeker controle over wie er deelnemen aan het experiment, wat er precies gebeurt tijdens het experiment en onder welke omstandigheden dat gebeurt. De onderzoeker manipuleert de onafhankelijke variabele, ook wel de experimentele of oorzaakvariabele genoemd, door een bepaalde categorie mensen bloot te stellen aan een experimentele stimulus of experimentele ingreep, bijvoorbeeld een voorlichtingsfilm over de gevolgen van roken, en een andere categorie mensen daar niet aan bloot te stellen. Door deze manipulatie kan de onderzoeker nagaan of en zo ja, in welke mate de onafhankelijke variabele, het al dan niet aanbieden van de voorlichtingsfilm, het beoogde effect heeft op de afhankelijke variabele ofwel het gedrag of houdingen van de deelnemers, in dit geval het rookgedrag. De categorie mensen aan wie de experimentele stimulus wordt aangeboden wordt de experimentele groep genoemd; zij bevinden zich in de experimentele conditie. De categorie mensen die niets krijgt aangeboden vormt de controlegroep. Er zijn zeer veel verschijningsvormen van het experiment. In de cursus wordt behandeld wat de sterke en zwakke punten van diverse veelgebruikte experimentele opzetten zijn, hoe de groepen zodanig kunnen worden samengesteld dat ze in uitgangspositie als gelijkwaardig aan elkaar mogen worden beschouwd, hoe het gedrag of de houding van de proefpersonen waargenomen kan worden, zowel via de vraag- als de observatiemethode, en hoe de gegevens geanalyseerd kunnen worden met het statistisch pakket SPSS. De verworven kennis en vaardigheden past u toe op verschillende psychologische experimenten. Uw kennis met betrekking tot psychologisch experimenteel onderzoek wordt getoetst middels een meerkeuze tentamen. Tevens maakt u kennis met de wetenschappelijke verslaglegging. U schrijft een deel van een wetenschappelijk artikel. Deze opdracht maakt eveneens deel uit van het tentamen.

Ingangseisen U dient de cursus Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse te hebben afgerond. Studenten met een andere vooropleiding dienen aantoonbaar vergelijkbare voorkennis te hebben.


De laatste decennia is de kennis over hersenen en gedrag enorm toegenomen. Dat heeft gevolgen voor de wijze waarop psychologen aankijken tegen menselijk gedragingen en het ontstaan van psychopathologie. Neuropsychologen bestuderen in het bijzonder de relatie tussen enerzijds specifieke hersenstructuren en -processen, neurotransmitters en hormonen, en anderzijds cognities, emoties en gedragingen. Ook proberen ze steeds beter inzicht te krijgen in de problemen die ontstaan bij een hersenbeschadiging. De focus van de klinische neuropsychologie ligt op bestudering van intacte en gestoorde cognitieve functies en gedrag. Haar inzichten dragen bij aan een betere diagnostiek, behandeling en begeleiding van mensen met functiestoornissen. Cognitieve vaardigheden van patiënten zijn hierbij van belang, maar ook de wijze waarop patiënten met die vaardigheden omgaan. Neuropsychologie is een multidisciplinaire wetenschap geworden waarin kennis over psychologische fenomenen wordt geïntegreerd met kennis over biologische en medische factoren. Bij veel psychopathologische aandoeningen, zoals depressie, schizofrenie en ADHD spelen biologische mechanismen een belangrijke rol. Voor onderzoek, interventie en diagnostiek is inzicht in de biologische basis van psychopathologie daarom onontbeerlijk, evenals inzicht in de therapeutische effecten van psychofarmaca. ‘Psychofarmaca’ verwijst naar een verzameling geneesmiddelen en stoffen die worden gebruikt ter behandeling van psychopathologische beelden dan wel op de een of andere manier ons gedrag, stemming, cognitie en psychisch welzijn beïnvloeden. De cursus begint met een algemene inleiding in het werkveld van de neuropsychologie en psychofarmacologie. Daarna wordt ingegaan op cognitieve domeinen, zoals het geheugen en de aandacht. Vervolgens richt de aandacht zich op ziektebeelden waarbij neuropsychologie een belangrijke rol speelt, zoals dementie, epilepsie, bloedingen in het brein, Parkinson, ADHD en schizofrenie. Hierbij komt ook de psychofarmacologie aan bod. Het accent ligt binnen dit laatste deel op psychofarmacologische middelen in engere (farmaceutische) zin, maar ook op andere middelen die gedragingen en stemmingen beïnvloeden. Denk hierbij aan soft en hard drugs, nicotine, koffie, thee, alcohol en koolhydraten.

Voorkennis Wij raden dringend aan om eerst de cursus Inleiding in de psychologie te volgen.

www.ou.nl/studieaanbod/S05271 www.ou.nl/studieaanbod/S25221 44




Voor het opzetten van een wetenschappelijk onderzoek is het nodig zicht te krijgen op de stand van zaken in de wetenschappelijke literatuur. Een literatuurstudie kan richting geven aan de onderzoeksvraag, een beeld geven van de relevantie van een onderzoeksvraag, weergeven vanuit welke theoretische invalshoeken tot nu toe naar het probleem is gekeken en met welk resultaat, en uiteindelijk leiden tot nieuwe onderzoeksvragen. In diverse onderzoekspractica in de bacheloren masteropleidingen zal van u gevraagd worden om een literatuurstudie te verrichten. In dit onderzoekspracticum leert u hoe u zo’n literatuuronderzoek opzet, uitvoert en rapporteert. Hierbij zult u de vaardigheden gebruiken die u in eerdere methoden en technieken cursussen uit de propedeuse opdeed. De nadruk zal in dit practicum liggen op het opstellen van een probleemstelling en een zoekplan voor literatuuronderzoek, het uitvoeren van een literatuurzoektocht, het interpreteren van de gevonden informatie en het rapporteren hierover.

Ingangseisen In deze module maakt u gebruik van de kennis en vaardigheden die u eerder heeft opgedaan in de propedeuse psychologie. U dient de cursussen Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse en Onderzoekspracticum psychologisch experiment te hebben afgerond. Studenten met een andere vooropleiding dienen aantoonbaar vergelijkbare voorkennis op propedeuseniveau te hebben. www.ou.nl/studieaanbod/S22241


Wat betekent Darwin’s evolutietheorie voor ons begrip van het menselijk gedrag en de menselijke geest? Die vraag staat centraal in de cursus evolutionaire psychologie. Evolutionaire psychologie is een jong vakgebied dat een alternatief en soms verrassend perspectief biedt op psychologische theorieën en onderzoeksresultaten. Het voornaamste doel van de cursus is dat u dit perspectief leert begrijpen en toepassen. De cursus is daartoe inhoudelijk breed opgezet, zodat u niet alleen de basisprincipes van de evolutionaire psychologie leert hanteren, maar ook uiteenlopende voorbeelden krijgt van toepassing van deze principes. Het uitgangspunt bij evolutionaire psychologie is altijd dat de mens, net als elke andere soort, een product is van de evolutie en dus vanuit dat perspectief begrepen moet worden. Daarom ligt binnen het vakgebied een nadruk op gedrag dat in de kern het overleven en voortplanten van de mens dient: seksualiteit, kinderzorg en sociale verhoudingen. Vanuit dit vertrekpunt wordt gekeken naar allerlei andere menselijke gedragingen, motieven en ontwikkelingen tot aan culturele uitingen toe. Aan de hand van het tekstboek worden de verschillende thema’s onderzocht. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de betekenis van de oorspronkelijke evolutietheorie, maar ook naar belangwekkende ontwikkelingen die zich sinds Darwin in het vakgebied hebben voorgedaan. Een multimediaal digitaal werkboek leidt u door het tekstboek en biedt ruimschoots gelegenheid om de nieuw opgedane kennis toe te passen.


bacheloropleiding

45


Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse


Deze cursus heeft vooral zo’n lange titel gekregen om goed laten zien wat de cursus niet is, en wat hij wel is. Ten eerste is het geen filosofiecursus pur sang. Hij is niet bedoeld om het filosoferen als methode onder de knie te krijgen. In deze cursus bestudeert u de filosofie als de grondslag voor de psychologie als wetenschap. Robert Pirsig gebruikte ooit het mooie onderscheid tussen filosofie en filosofologie om dit verschil goed duidelijk te maken: de filosoof filosofeert, de filosofoloog bestudeert de denkbeelden van de filosoof, meestal vanuit historisch perspectief. Vergelijk het met het onderscheid tussen kunst en kunstgeschiedenis. Kunstgeschiedenis is geen kunst, maar gaat over kunst. Op diezelfde manier gaat deze cursus over filosofie: we bestuderen de geschiedenis van de filosofie en bekijken wat we daar van kunnen leren. Ten tweede blijkt uit de titel dat dit een cursus is voor en door psychologen. We pretenderen geen filosofen te zijn die wat te zeggen hebben over de psychologie. We zijn psychologen en proberen vanuit dat perspectief lering te trekken uit de filosofie. De kritische reflectie op het wetenschappelijk bedrijf die zij biedt, wordt dus met name toegespitst op de sociale wetenschappen en in het bijzonder de psychologie. Hoe kan de mens tot kennis komen over de wereld? Wat is wetenschap? Waarin onderscheidt de psycholoog zich van andere wetenschappers? Deze wisselwerking tussen psychologie en wetenschapsfilosofie is overigens een mes dat aan twee kanten snijdt. Immers, de psycholoog bestudeert de mens en wetenschappers zijn net mensen. Als de psycholoog dus iets zegt over het vermogen van mensen om de wereld te zien, dan zegt dat ook iets over de beperkingen van de wetenschap, wat op zijn beurt weer implicaties heeft voor de manier waarop de filosoof het wetenschappelijk bedrijf modelleert.


46


Het Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse maakt u vertrouwd met de belangrijkste nonparametrische statistische begrippen en technieken. Deze begrippen en technieken bieden verschillende methoden voor het ordenen, analyseren en presenteren van nominale en ordinale gegevens die door onderzoek zijn verkregen. In de cursus worden de begrippen en technieken besproken aan de hand van vier onderzoeken. Van elk van de vier onderzoeken wordt een casusbeschrijving gegeven. Daarin wordt ingegaan op de doelstelling en vraagstelling van het onderzoek en de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd. Bij elk onderzoek wordt er een SPSS-datafile gegeven met gegevens die in het onderzoek verzameld zijn. Met behulp van de gegevens leert u de verschillende nonparametrische statistische begrippen te hanteren en statistische technieken uit te voeren. De datasets worden in de loop van de cursus, stap voor stap, door u geanalyseerd. Elke studietaak bestaat uit een serie opdrachten. Die opdrachten hebben betrekking op het lezen van bronnen, het formuleren van doelstelling en hypothesen, het analyseren van gegevens, het interpreteren van de resultaten en het trekken van conclusies. U leert niet alleen het doel van de statistische technieken en de wijze waarop zij uitgevoerd moeten worden, maar ook leert u bepalen welke techniek bij welke hypothese gebruikt moet worden. En u leert de uitdraai van SPSS te interpreteren.

Ingangseisen U dient het onderzoekspracticum kwantitatieve dataanalyse te hebben afgerond. www.ou.nl/studieaanbod/S24221


Cultuurpsychologie



Psychologisch onderzoek tracht kennis te verzamelen over het gedrag en functioneren van mensen in zeer uiteenlopende situaties. Dat kan door middel van kwantitatief onderzoek maar ook met kwalitatief onderzoek. De voorafgaande onderzoekspractica betroffen de eerste soort onderzoek. In dit practicum wordt vooral aandacht besteed aan kwalitatief onderzoek. De nadruk ligt daarbij op de binnen de psychologie meest gebruikte kwalitatieve onderzoeksmethoden: observatie en interview.

Deze cursus beoogt een psychologisch perspectief aan te reiken op kenmerkende patronen in gedrag. Van u wordt verwacht dat u een eigen, gefundeerde kijk ontwikkelt op actuele thema’s uit media en politiek. Cultuurpsychologie gaat over kenmerkende gedragspatronen in elke willekeurige situatie, en niet per sé over interculturele verschillen. Het perspectief dat u ontwikkelt, is dus ook van toepassing op uw eigen gedrag en omgeving: binnen het gezin, in de supermarkt, op elk feestje.

U studeert in dit practicum volgens de aanwijzingen in het digitaal werkboek. Daarin vindt u vier studietaken. De eerste drie taken beslaan de onderdelen in het proces van kwalitatief onderzoek. In elke studietaak dient u delen uit het tekstboek te bestuderen en opdrachten te maken die over het onderzoeksproces gaan. Een deel van de opdrachten gaat over een oefencasus die door de eerste drie studietaken loopt. De opdrachten over deze oefencasus helpen u om het geleerde toe te passen op een praktijkvoorbeeld, met realistisch onderzoeksmateriaal. Dat betekent dat u telkens onderdelen oefent in de context van een gehele taak, en dat de opdrachten op elkaar voortbouwen. Benodigde aanvullende bronnen zijn aan het digitaal werkboek gekoppeld, evenals de uitwerkingen van de opdrachten. Die uitwerkingen vormen een verdieping van de stof in het boek en zijn ook onderdeel van de examenstof. In de vierde studietaak oefent u met observeren en interviewen in kwantitatief onderzoek. Daartoe wordt gebruik gemaakt van een cd-rom met een module over observatie uit de serie Vaardigheden in psycho-diagnostisch onderzoek (VIP). Ook neemt u een psychologische test af door middel van observatie. De output van de test dient u volgens de aanwijzingen naar de examinator te sturen. De test moet voldoende zijn uitgevoerd om toegang te krijgen tot het tentamen. Het tentamen is een open-boek tentamen waarbij alle cursusmaterialen (handboek, prints van het werkboek en de feedback en aantekeningen) geraadpleegd mogen worden. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

De cursus kent drie accenten die overeenkomen met de drie delen in het tekstboek. Ten eerste wordt uitgelegd hoe een cultuurpsycholoog naar gedrag kijkt. Centraal staat de vraag hoe gedrag, voorkeuren en gevoelens onder invloed van de groep waarin men leeft als het ware inslijten in het lichaam. De crux is te begrijpen dat deze patronen in gedrag hardnekkig zijn: mensen komen er niet zomaar aan en ook niet zomaar weer vanaf. Het tweede deel is een uitstap naar beschavingsgeschiedenissen, met name die van Europa en het Midden-Oosten. Onder welke voorwaarden hebben het voornamelijk christelijke Westen en islamitische Oosten beschavingsoffensieven voortgebracht die resulteerden in hun eigen karakteristieke gedragspatronen? Dit deel van de cursus beoogt een brug te slaan naar de thema’s die vandaag aan de orde zijn tussen en binnen regio’s in ‘West’ en ‘Oost’. Tegelijk wil dit deel afrekenen met al te simpele voorstellingen als zouden West en Oost eenvoudigweg botsen, als zouden ‘cultuur’ en ‘religie’ tegenover elkaar staan, enzovoorts. Het gaat altijd om handelende mensen, niet om botsende structuren. In het derde deel komen vijf gedragsdomeinen aan bod. Deze domeinen vormen een soort matrijs waarmee u kunt kijken naar wat er om u heen of in de samenleving gebeurt. Achterstandswijken; glazen plafonds; het verafgoden van regenten, film- of popsterren; geslaagde opvoeding; integratie - dit zijn zo maar een paar thema’s die besproken worden aan de hand van de domeinen en het cultuurpsychologisch perspectief uit de voorgaande delen. Het is de bedoeling dat u zelf andere thema’s en situaties leert beoordelen op een vergelijkbare kritische wijze.

Voorkennis Voor deze cursus is geen specifieke voorkennis vereist.

Voorkennis Geen speciale voorkennis vereist.

www.ou.nl/studieaanbod/S31211 www.ou.nl/studieaanbod/S34211

bacheloropleiding

47

Gespreksvoering

Test- en toetstheorie


‘Met die vent valt niet te praten!’, ‘Ach, uit dat mens is toch geen zinnig woord te krijgen.’ Mogelijk hebt u ervaring met ernstiger gevolgen van slechte communicatie: verkeerd begrepen opdrachten, langs elkaar heen werken, ruzie en uiteindelijk een verziekte werksfeer. Er is bijna geen beroep te bedenken waarin het voeren van gesprekken geen essentiële rol speelt. Sterker nog, de kwaliteit van uw werk hangt in belangrijke mate af van de wijze waarop u gesprekken voert. De cursus Gespreksvoering bestaat naast een tekstboek uit een computerprogramma en een zogenaamd ‘zelfinstructieprogramma’. Dit houdt in dat u samen met medestudenten aan de hand van oefeningen en opdrachten verschillende gespreksvaardigheden en gespreksmodellen oefent. De cursus kent een opbouw van eenvoudig naar complex. Eerst krijgt u uitleg over de basisvaardigheden die iedereen moet beheersen om een gesprek te kunnen voeren: luisteren, vragen stellen, samenvatten, kritiek geven, enzovoorts. Vervolgens dient u deze gespreksvaardigheden toe te passen in gesprekken zoals die vaak in arbeidsorganisaties gevoerd worden, zoals adviesgesprekken, slecht-nieuwsgesprekken en onderhandelingen. Het oefenen met medestudenten doet u tijdens een verplicht practicum dat bestaat uit tien bijeenkomsten van tweeënhalf uur in verschillende studiecentra in Nederland. Tijdens de eerste bijeenkomst helpt de docent uw groep op weg, waarna u in de volgende bijeenkomsten zelfstandig met elkaar verder oefent aan de hand van concrete aanwijzingen uit het zelfinstructieprogramma. De docent is vervolgens nog bij drie bijeenkomst aanwezig en is bovendien ‘tijdens de rit’ te consulteren. Per studiejaar worden er regionaal in de studiecentra practica georganiseerd. Zodra het rooster bekend is, wordt dit op de cursussite geplaatst. Het is aan te bevelen om de cursus zo vroeg mogelijk in het studiejaar te bestellen, zodat u zich direct kunt aanmelden voor plaatsing in het practicum van uw eerste keuze.


Er is veel belangstelling voor het in kaart brengen van individuele verschillen met behulp van vragenlijsten, schoolvorderingentoetsen, intelligentietests. De selectie-instrumenten voor verschillende functies en beroepen zijn hiervan een goed voorbeeld. Het ontwikkelen van een test om een bepaald psychologisch construct te meten, is op zijn beurt van invloed op de theorievorming over dat construct. Belangrijke testtheoretische begrippen zijn betrouwbaarheid en validiteit. Om met behulp van een test geldige uitspraken te kunnen doen over een persoon, moet die test betrouwbaar en valide zijn. Voor elke nieuw ontwikkelde test moeten daarom de bijbehorende validiteit en betrouwbaarheid bepaald worden. De testen toetstheorie is dan ook niet voor niets bij alle Nederlandse universiteiten een verplicht onderdeel van het basisprogramma psychologie. Een evenwichtig curriculum biedt immers niet alleen vakinhoudelijke kennis, maar verschaft ook inzicht in het ontwerpen en construeren van allerlei psychologische tests en ander diagnostisch materiaal. In deze cursus ligt het accent op de testtheoretische principes die ten grondslag liggen aan de aard, de constructie en het gebruik van de psychologische test. Het primaire doel van deze cursus is u in staat te stellen om de verschillende tests, en publicaties over tests en hun toepassingen,te evalueren en indien nodig een kritische keuze te maken. Technische aanwijzingen voor de constructie van tests staan niet centraal. Evenmin krijgt u een bespreking van de grote hoeveelheden tests die op de binnen- en buitenlandse markt beschikbaar zijn. U krijgt daarentegen wel een goed overzicht van de theorie die noodzakelijk is om met allerlei vormen van tests en toetsen te werken. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP)

Voorkennis Ingangseisen U dient tenminste 8 modulen van de propedeuse psychologie afgerond te hebben, waaronder de cursus Inleiding in de psychologie. Daarnaast is een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S16212

48

Voor deze cursus is geen speciale voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S20221

Onderzoekspracticum psychologisch survey

Psychologie van arbeid en gezondheid


Dit practicum is het zesde in de onderzoekscompetentielijn. In elk onderzoekspracticum van de opleiding Psychologie doorloopt u een of meerdere malen het gehele onderzoeksproces. Vakken als onderzoeksmethoden en statistiek bieden we niet meer apart aan, maar zijn geïntegreerd met casussen uit de psychologie. We onderscheiden vier fasen binnen het onderzoeksproces: Fase 1: u start met een psychologisch getinte onderzoeksvraag die u beantwoordt met een voorlopige psychologisch-theoretische uitwerking. Fase 2: u concretiseert uw theoretisch antwoord door het te toetsen aan de ‘harde’ werkelijkheid in het onderzoeksveld. Fase 3: u analyseert de gegevens die u hebt verkregen in de empirie. Fase 4: u rapporteert over uw zoektocht naar de bewijsvoering en onderbouwing van uw theoretisch antwoord op de onderzoeksvraag. In dit practicum staat vragenlijstonderzoek (survey) centraal. U maakt kennis met schaaltechnieken en enkele statistische technieken. Het practicum bestaat uit vier casussen. Elke casus behandelt een survey uit een bepaald gebied van de psychologie. Wat deze surveys gemeen hebben, is het gebruik van vragenlijsten en schaaltechnieken in een onderzoeksmodel met (minstens) drie variabelen. Tussen twee variabelen wordt een oorzakelijk verband verondersteld (de onafhankelijke of oorzaakvariabele bepaalt de afhankelijke of gevolgvariabele) en dat verband wordt mogelijk beïnvloed door een derde, de modererende variabele.

Ingangseisen


Kent u iemand die last heeft van werkstress, van een burnout, of die vanwege werkgerelateerde problemen langdurig ziek is? Wat zijn oorzaken van werkstress en burn-out? Waarom gaan sommige mensen sneller ten onder aan werkstress dan andere mensen? Hoe kunnen we gezondheid en welbevinden van individuele werknemers meten? En wat kunnen we er aan doen om gezondheidsproblemen van werknemers te voorkomen of om ze weer gezond aan het werk te krijgen? Op dit soort vragen wordt antwoord gezocht in deze boeiende cursus psychologie van arbeid en gezondheid. De psychologie van arbeid en gezondheid bestudeert en bevordert het welzijn en de gezondheid op het werk. Ze bestrijkt het hele veld van interventies en richt zich zowel op het individu als op de organisatie. Ze heeft aandacht voor primaire en secundaire preventie, maar ook voor behandeling en reïntegratie. Na een algemene inleiding op het vakgebied, wordt dieper ingegaan op (emotionele) arbeidsbelasting, stress en ziekteverzuim. Vervolgens wordt aandacht besteed aan werkverslaving, burn-out en arbeidsreïntegratie. Ook de gezondheid van minderheidsgroepen in organisaties komt aan de orde. Ten slotte wordt ingegaan op de vraag hoe de gezondheid op de werkplek bevorderd kan worden.

Voorkennis Specifieke voorkennis is niet noodzakelijk. De readers bevatten enkele Engelstalige artikelen, daarom is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S26222

U dient de onderzoekspractica kwantitatieve data-analyse, psychologisch experiment, literatuurstudie en nonparametrische data-analyse te hebben afgerond. www.ou.nl/studieaanbod/S04241

bacheloropleiding

49

Klinische gespreksvoering

Selectiepsychologie: selectie en assessment


Hulp bieden aan iemand in psychische nood doen we allemaal wel eens. Een schouder bieden om eens lekker op uit te huilen of een gewillig oor bieden kan iemand al enorm helpen. Maar soms is dat onvoldoende en wordt de deskundige hulp van een psycholoog of andere hulpverlener ingeroepen. Het gesprek is één van de belangrijkste instrumenten bij psychologische begeleiding en hulpverlening. De cursus Klinische gespreksvoering behandelt onderwerpen als hoe nuanceer ik iemands kijk op het eigen probleem, hoe confronteer ik iemand met tegenstrijdigheden in diens verhaal of gedrag, en hoe stel ik samen met mijn cliënt een actieplan op voor de veranderingen die hij of zij wil doorvoeren?


Voor een personeelsbestand van hoge kwaliteit is effectief werven en selecteren van groot belang. Om de meest geschikte personen te selecteren, probeert men hun eventuele toekomstige functioneren binnen een specifieke arbeidssituatie en binnen het team en de organisatie als geheel te voorspellen. Hoewel er veel kennis bestaat en veel ‘werkende’ selectie-instrumenten beschikbaar zijn, is het werk van selectiedeskundigen vaak verbrokkeld en reactief. Dat komt omdat zij zelden betrokken worden bij het strategisch beleid van de organisatie. Toch vraagt effectieve selectie juist om een koppeling met de bredere organisatorische condities, zowel intern (zoals andere HRM-activiteiten, de samenstelling van het bestaande personeelsbestand en de mate van integratie in de organisatie) als extern (economische, technologische, maatschappelijke en culturele trends).

Practicum De cursus bestaat uit een theoretische voorbereiding en een verplicht practicum van acht bijeenkomsten. Aan de hand van video-opnames van zelfgevoerde gesprekken schrijft u thuis een kort zelfreflectieverslag. Na iedere serie gesprekken volgt een terugkomdag. Na afloop schrijft u een eindverslag over enkele door u gevoerde gesprekken. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Het vertrekpunt in deze cursus is daarom strategische selectie, waarin personeelsselectie vanuit het perspectief van de organisatiestrategie wordt beschreven. U leert hoe selectieprincipes en -technieken zich verhouden tot het strategische (HRM) beleid van organisaties. Veelgebruikte technieken zoals de psychologische test, het selectie-interview en het assessment center komen gedetailleerd aan bod. Ook behandelt de cursus basiszaken als betrouwbaarheid, validiteit, bias en discriminatie. U leert hoe en in welke gevallen een selectietechniek ‘werkt’. Ten slotte is in de cursus aandacht voor het nut van voorbereidingen die sollicitanten kunnen treffen.

Ingangseisen U dient de propedeuse psychologie afgerond te hebben. Daarnaast dient u in de postpropedeuse 10 modulen te hebben afgerond, waaronder de cursus Gespreksvoering. Een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal is vereist.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Voorkennis www.ou.nl/studieaanbod/S61321

Specifieke voorkennis is niet vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S14331

50

Organisatiepsychologie


In de kern bestaan organisaties uit een samenwerkingsverband van mensen. Maar dit samenwerkingsverband is allerminst vanzelfsprekend. Hoe zitten organisaties in elkaar en wat is de rol van de organisatiecultuur? Wat verklaart het succes van teams? Over welke kwaliteiten beschikt een effectieve leidinggevende? Waarom zijn mensen geneigd zich tegen verandering te verzetten en wat maakt dat werknemers bereid zijn om zich extra in te zetten? De organisatiepsychologie neemt het ‘samenspel’ van organisatieleden nader onder de loep. Deze cursus is opgebouwd rond vier thema’s. Het eerste thema schetst een beeld van de organisatie zelf, door in te gaan op organisatietypen, -cultuur en veranderingsprocessen. Het tweede thema gaat over de samenwerking binnen groepen en teams. In het derde thema staat de aansturing van medewerkers centraal, waarbij wordt ingegaan op leiderschap, macht, rechtvaardigheid en ethiek. Ten slotte richt het vierde thema zich op de individuele medewerker, met aandacht voor diens betrokkenheid, tevredenheid en motivatie in relatie tot het werk.




Op de vraag wat personeelsmanagement inhoudt antwoorden veel mensen met een opsomming van typische activiteiten als werven en selecteren, opleiden, beoordelen en belonen. Dergelijke activiteiten vormen inderdaad het meest zichtbare deel van het personeelsmanagement in een organisatie. U leert mede op grond van wetenschappelijke inzichten uit de arbeidsen organisatiepsychologie hoe u als personeelsfunctionaris deze activiteiten het beste kunt aanpakken. Maar deze activiteiten kunnen slechts effectief en efficiënt worden uitgevoerd wanneer ze onderling consistent samenhangen en wanneer ze steunen op doordachte strategische beslissingen over de organisatiedoelen. In deze cursus besteden we daarom ook aandacht aan de vraag hoe personeelsmanagement verankerd moet zijn in het globale beleid van een organisatie. Het samenspel tussen omgeving, organisatie en personeelsmanagement voor arbeidrelaties krijgt daarbij veel aandacht. In de eerste vier studietaken maakt u kennis met het werkveld van personeelsmanagement en het belang van de strategische dimensie daarin. Het gaat dan onder meer om het optimaliseren van de bekwaamheid, de motivatie en de betrokkenheid van de aangestelde medewerkers. In de volgende studietaken spitten we telkens een kernactiviteit van personeelsmanagement uit. Achtereenvolgens komen aan bod: (1) personeelsplanning, werving en selectie, en het beheer van de uitstroom van medewerkers uit de organisatie; (2) het optimaliseren van arbeidsprestaties, onder meer door middel van beoordelingssystemen; (3) billijke beloning van de arbeidsprestaties; (4) de professionele ontwikkeling van medewerkers tijdens hun actieve beroepsloopbaan; (5) het loopbaanbeleid in moderne organisaties. De afsluitende studietaak gaat het over de belangrijkste toekomstige uitdagingen voor het personeelsmanagement: de voortschrijdende toepassing van informatie- en communicatietechnologie op het terrein van het personeelsmanagement, de uitbesteding van activiteiten in het personeelsmanagement en de opkomst van kennismanagement.


bacheloropleiding

51

Ergonomie



Als u thuis of in uw werksituatie een opsomming zou maken van uw irritaties bij het gebruik van apparaten, dan komt u hoogstwaarschijnlijk snel tot een lijstje. Kastjes hangen te hoog, de steel van de stofzuiger is te kort, en voor het schoonmaken van een trap lijkt dit apparaat helemaal niet gemaakt te zijn, stoelen zijn ongemakkelijk en veel bedieningsknoppen zitten op onmogelijke plaatsen. Veel van deze irritaties zijn vermijdbaar, soms oplosbaar. Ook andere irritaties als geluidsoverlast, tocht of een hoge werkdruk kunnen u thuis behoorlijk belasten. In werksituaties doen zich soortgelijke problemen voor, maar daar is het vermijden van irritaties minder gemakkelijk. Aanpassingen zijn ook niet altijd mogelijk of worden niet toegestaan. Daarbij komt dat in een werksituatie dezelfde handelingen vaak langdurig achtereen uitgevoerd moeten worden. Denkt u maar eens aan een onderzoeker die erg veel achter een beeldscherm moet werken. Fouten door een slechte afstemming tussen mens en machine in werksituaties hebben bovendien soms grote gevolgen. De cursus schetst eerst een algemeen beeld van de ergonomie. Hoe is de ergonomie ontstaan? Welke disciplines liggen eraan ten grondslag? Hoe werken ergonomen in de praktijk? Vervolgens gaat u specifiek in op de ergonomische analyse van werksituaties. U leert welke problemen er zich binnen verschillende werkplekken kunnen voordoen, welke wettelijke normen er zijn ten aanzien van de werkplek (inhoud van het werk, werktijden, meubilair, hulpmiddelen, enzovoorts). Ook maakt u kennis met het uitvoeren van een werkplekonderzoek en wordt duidelijk dat een ergonomisch advies niet alleen is gebaseerd op wettelijke richtlijnen en normen, maar ook bijvoorbeeld op psychologische inzichten. Ten slotte leert u hoe u planmatig een ergonomische interventie kunt ontwikkelen om een ongezonde werkwijze gezonder te maken. De cursus is bedoeld voor studenten psychologie, waarbij de relatie arbeid en gezondheid centraal staat. Verder is de cursus interessant voor een ieder die betrokken is bij het ontwerp van mens-machinesystemen. Bijvoorbeeld, studenten in de technische wetenschappen zijn ook vaak rechtstreeks betrokken bij het ontwerpen van systemen waarin ook mensen een rol spelen.

Voorkennis Voor deze cursus is geen speciale voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S06231

52


Leren en trainen zijn cruciale activiteiten in organisaties. Door snelle veranderingen in de samenleving en de omgeving van organisaties is het belangrijk dat personeel up-to-date en breed inzetbaar is. Deze ontwikkeling impliceert dat er professionals moeten zijn die kennis en inzicht hebben op het gebied van leren en trainen. Zij kunnen organisaties adviseren over de ontwikkelbehoeften in organisaties, over de benodigde trainingen en opleidingen, en over het gestructureerd evalueren van deze trainingen. De cursus Leren en trainen in organisaties heeft als doel deze kennis en inzichten te ontwikkelen. In de cursus komen verschillende aspecten van het leren en trainen van medewerkers in organisaties aan de orde. In de eerste plaats is er aandacht voor het vaststellen van de opleidingsbehoefte. Daarnaast komen verschillende modellen voor leren aan bod. Ook wordt ingegaan op de kenmerken van een training, de deelnemers en de organisatie/ werkomgeving die de effectiviteit van een training kunnen verhogen. Er wordt gekeken naar manieren waarop trainingen en leerprocessen kunnen worden vormgegeven. Ten slotte wordt aandacht besteed aan de uitkomsten die men van de training kan verwachten en aan methoden waarmee de effectiviteit van een training kan worden vastgesteld. De leerstof is georganiseerd rond drie thema’s die aan bod komen in de drie studietaken: (1) het analyseren van ontwikkelbehoeften (needs assessment), (2) het systematisch ontwerpen van interventies, in dit geval trainingen, en (3) het zorgvuldige evalueren van trainingsprogramma’s. Op deze wijze biedt de cursus een bruikbaar kader waarmee u organisaties kunt adviseren over het leren en trainen.

Voorkennis Er is geen specifieke voorkennis vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S22321

Inleiding in conflicthantering en mediation



In de cursus Inleiding in conflicthantering en mediation leert u vaardigheden die van belang zijn bij het begeleiden van conflicten. Via inzicht in uw persoonlijke omgang met conflicten leert u geleidelijk de rol van bemiddelaar in een conflict tussen derden. In de eerste plaats leert u conflictsituaties herkennen en analyseren. Vervolgens gaat u uw eigen manier van omgaan met (persoonlijke) conflicten kritisch analyseren. Door middel van zelf-scoring krijgt u feedback over uw stijl van conflicthantering. Duidelijk zal worden dat verschillende situaties vragen om een verschillende aanpak. U maakt daarom ook kennis met verschillende methoden van conflicthantering. Aan de hand van videofragmenten worden verschillende soorten interventies verduidelijkt. Eén daarvan is bemiddelen of ‘mediation’ en u gaat zelf als bemiddelaar aan de slag? Uiteindelijk bent u in staat om zelf een realistisch mediation-plan op te stellen. Het tekstboek van deze cursus bestaat uit drie delen: (1) de analyse van de persoonlijke stijl van conflicthantering; (2) de diagnose van conflicten en (3) conflicthantering als methode: de derde-partijinterventie. Het boek gaat uit van het principe van ervaringsleren en dit principe wordt ook in deze cursus gehanteerd. In een reeks studietaken in het digitaal werkboek, ligt de nadruk op het toepassen van kennis. Uw interventievaardigheden worden ingeoefend tijdens twee verplichte studiebijeenkomsten. Door middel van rollenspellen wordt de rol van mediator geoefend. Extra theoretische verdieping wordt geboden in de reader. Hierin worden onderwerpen toegelicht die minder aandacht krijgen in het handboek zoals de typologie van conflicten en verschillen tussen derde-partij interventies.


Het vakgebied klinische psychologie gaat over deviant of gestoord gedrag dat als problematisch wordt ervaren door het individu en/of zijn omgeving. Zelfhulpboeken zijn vaak bestsellers, programma’s als ‘Dr Phil’ en ‘Oprah Winfrey’ halen hoge kijkcijfers, maar ook de geestelijke gezondheidszorg krijgt steeds meer aanmeldingen. Tussen 2000 en 2008 groeide deze sector met gemiddeld ruim 6 procent per jaar. Met name de ambulante geestelijke gezondheidszorg neemt met zo’n 14 procent per jaar toe, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze cursus is een vervolg op Klinische psychologie 1, waarin theoretische referentiekaders in de klinische psychologie, verschillende psychische stoornissen en de internationale classificatie van psychopathologie volgens DSM-IV beschreven worden. Klinische psychologie 2 gaat over de vraag hoe deze psychische stoornissen kunnen worden gediagnosticeerd en behandeld. Het tekstboek bij deze cursus bestaat uit drie delen. Het tekstboek wordt ondersteund met een digitaal en multimediaal werkboek. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Voorkennis De inhoud van de cursus Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie wordt bekend verondersteld. www.ou.nl/studieaanbod/S32331

Ingangseisen U dient de volledige propedeuse en daarnaast de cursus Gespreksvoering afgerond te hebben. www.ou.nl/studieaanbod/S28311

bacheloropleiding

53

Seksuologie

Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering


Seksuologie is de wetenschap van de lichamelijke, psychologische en sociale grondslagen van seksualiteit. Die diversiteit komt terug in het brede palet aan onderwerpen in deze cursus, waaronder intimiteit, seksueel functioneren, maatschappelijke invloeden op seksueel gedrag, seksuele voorkeuren, preventie van soa’s en seksuele disfuncties. U krijgt inzicht in theorievorming, onderzoek, hulpverlening, voorlichting en preventie met betrekking tot seksualiteit. In aanvulling op de onderwerpen in het tekstboek, bevat het digitale werkboek twee uitgebreide virtuele praktijkcasussen over ‘de preventie van soa’s’ en ‘seksuele hulpverlening’. Uw academische vaardigheden worden getraind in twee virtuele praktijkcasussen. Tijdens twee practicumbijeenkomsten staat seksuele hulpverlening en communicatie over seksualiteit centraal. Gedurende de hele cursus wordt uitgebreid aandacht besteed aan uw eigen attitude ten aanzien van de verschillende aspecten van seksualiteit.


De adolescentie is zowel vanuit klinisch als gezondheidspsychologisch perspectief een interessante periode. De adolescentie markeert immers de transitie van kindertijd naar volwassenheid. Allerhande ingrijpende ontwikkelingen spelen zich af op het lichamelijke, cognitieve, sociale en morele domein. Het is de ontwikkelingstaak van de adolescent om deze domeinen met elkaar te integreren en om aldus vorm te geven aan de eigen identiteit. Hierbij moeten ook belangrijke keuzes worden gemaakt m.b.t gezondheidsgedrag. In de cursus worden de belangrijkste veranderingen per ontwikkelingsgebied besproken, alsmede de implicaties daarvan voor de identiteitsontwikkeling. Het ontwikkelen van een stabiele en herkenbare identiteit is geen makkelijke opdracht. Het is doorgaans een proces van vallen en opstaan waarbij gedrag en emoties soms de grenzen van het acceptabele overschrijden. In de cursus wordt dan ook dieper ingegaan op risicofactoren voor een disfunctionele ontwikkeling van de adolescent. Er worden treffende voorbeelden gegeven van waar, hoe en waarom het kan mislopen. Ook mogelijkheden tot preventie en interventie worden uitgebreid besproken en geïllustreerd.

Practicum Bij deze cursus worden twee verplichte practicumbijeenkomsten georganiseerd. Ter voorbereiding op het practicum doorloopt u twee virtuele praktijkcasussen in het digitale werkboek. Nadere informatie is op de cursussite en in het digitaal werkboek te vinden. Tijdens de practicumbijeenkomsten dient u actief te participeren in groepsactiviteiten en groepsdiscussies.

Aan het einde van de cursus bent u in staat om de adolescentieperiode vanuit een klinisch en gezondheidspsychologisch perspectief te bekijken. U kunt typische adolescentiefenomen vanuit dit kader observeren, analyseren en interpreteren.

Voorkennis Een passieve kennis van de Engelse taak is gewenst.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen.

Ingangseisen U dient de volledige propedeuse psychologie en daarnaast de cursus Gespreksvoering afgerond te hebben. www.ou.nl/studieaanbod/S33331

54

www.ou.nl/studieaanbod/S47311

Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving


Onze omgeving is van invloed op ons gezondheidsgedrag. De mate waarin we bewegen, de voedingskeuze, het weerstaan van ongezonde verleidingen maar ook onze mentale gezondheid worden sterk beïnvloed door fysieke, sociale, economische en politieke omgevingsfactoren. Tegelijkertijd neemt iedereen zijn of haar omgeving op eigen wijze waar: het individu staat in interactie met de omgeving. Onderzoek naar de verklaring en beïnvloeding van (on)gezond gedrag is tot nu toe vooral gedaan vanuit een sociaal-psychologische traditie met weinig aandacht voor de omgeving. In een omgeving die ons verleidt tot ongezonde gewoontes, wordt van het individu een bewuste keuze voor een gezonde leefstijl verwacht. Het individu heeft echter maar beperkte energie en capaciteit om bewust en rationeel gezonde keuzes te maken. Daardoor is de rol van de omgeving in het onderzoek naar gedragsverandering zo belangrijk. De psycholoog van de toekomst wordt uitgedaagd om kennis en inzicht te hebben van de invloed van de omgeving op gezondheid en gedrag en deze kennis in te zetten om het gezonde gedrag gemakkelijker te maken. De cursus geeft u een overzicht van de empirische en theoretische inzichten wat betreft de interactie tussen persoonlijke en omgevingsfactoren in (gezondheids)gedrag. De problematiek wordt hierbij vanuit een praktijkrelevante context geschetst te weten: overgewicht in relatie tot diabetes type 2, depressie, roken en alcoholgebruik. Om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de beroepspraktijk, doorloopt u de cursus in de vorm van virtuele snuffelstages (o.a. bij het RIVM en in een huisartsenpraktijk). De cursus is een keuzevak binnen de psychologieopleiding maar is ook te koop voor mensen die de opleiding niet volgen. Deze cursus is interessant voor beleidsmakers op het gebied van gezondheid, gezondheidszorg-professionals en voor wetenschappers met belangstelling voor nieuwe inzichten in gezondheidsvoorlichting en -bevordering.

Voorkennis Een passieve kennis van de Engelse taal is gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S36311

bacheloropleiding

55

Bachelorthesis


In dit zesde en laatste onderzoekspracticum in de onderzoekscompetentielijn van de bacheloropleiding Psychologie zult u een wetenschappelijk artikel schrijven dat als afsluiting van de bacheloropleiding geldt. Om dit artikel te kunnen schrijven leert u waaraan wetenschappelijke artikelen moeten voldoen en krijgt u vaardigheden aangereikt om wetenschappelijke artikelen kritisch te beschouwen en te beoordelen. Daarbij heeft u het geleerde in de voorafgaande onderzoekspractica uit de bacheloropleiding nodig. Daarna werkt u in een groep van vijf tot zeven studenten samen aan de verzameling van data om de vooraf geformuleerde individuele onderzoeksvragen te beantwoorden. Elke student schrijft vervolgens op basis van deze data een individueel werkstuk in de vorm van een manuscript voor een wetenschappelijk artikel. Dit proces wordt door een docent begeleid in vijf bijeenkomsten. De eerste bijeenkomst kan een face-to-face bijeenkomst in een studiecentrum zijn, terwijl de overige bijeenkomsten virtueel zijn. Van aantal en vorm van de bijeenkomsten kan indien nodig afgeweken worden. U studeert in dit practicum volgens de aanwijzingen in het digitaal werkboek. Daarin vindt u acht studietaken, A tot en met H. De eerste vier studietaken betreffen het beoordelen of reviewen van wetenschappelijke artikelen. Bij het doorlopen van deze vier studietaken maakt u gebruik van het boek Evaluating Information (Katzer, Cook & Crouch, 1998), waarin aanwijzingen te vinden zijn om de opdrachten te kunnen maken. In die studietaken wordt gebruik gemaakt van realistisch casusmateriaal in de vorm van concept artikelen en fragmenten uit reële reviewprocedures. Studietaak A leidt u door het reviewproces, waarbij telkens een hoofdstuk uit het boek bestudeerd moet worden en inzichtvragen beantwoord dienen te worden. In de studietaken B oefent u zelfstandig de onderdelen uit het reviewproces. Die onderdelen zijn geplaatst in de context van een gehele taak, die het hele proces omvat. Studietaak C gaat in op het probleem van plagiaat, waaraan schrijvers zich vaak schuldig maken zonder zich ervan bewust te zijn. Deze taak dient om u te wijzen op diverse vormen van plagiaat, en om te leren hoe deze voorkomen kunnen worden. De benodigde aanvullende bronnen zijn aan het digitaal werkboek gelinkt, evenals de uitwerkingen van de opdrachten.

56

Omdat de studietaken de volgorde van het onderzoeksproces volgen, dient u ze in de volgorde A, B, C te doorlopen. In studietaak D schrijft u zelf een review van een verstrekt artikel volgens de methode die in de eerdere studietaken werd gedemonstreerd. Uw review en die van uw medestudenten worden met de studiebegeleider in de groep besproken. Via studietaken E tot H voert u een eigen onderzoek uit, deels in samenwerking met uw medestudenten. Dit proces houdt in het opstellen van onderzoekvragen, het schrijven van een inleiding die tot die onderzoeksvragen leidt, het operationaliseren van de begrippen, het technisch ontwerp van de studie, de dataverzameling en -analyse, en de verslaglegging van resultaten en discussie. Dit proces wordt via groepsbijeenkomsten begeleid (zie begeleiding). Aan het eind van de cursus wordt uw product gereviewd door een van uw medestudenten. De begeleider reviewt uw manuscript ook. Op basis van de twee reviews reviseert u uw manuscript. Dit gereviseerde manuscript wordt door de begeleider beoordeeld, evenals de zgn. coverletter, waarin u gedetailleerd aangeeft hoe u met de kritiekpunten bent omgegaan.

Aan het practicum is een planning verbonden die uitgaat van een studiebelasting van ongeveer 15 uur per week (doorlooptijd ¾ jaar). Bij de indeling in groepen zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de voorkeur van studenten voor onderwerp en begeleider.

Ingangseisen U heeft 34 modulen (inclusief vrijstellingen) uit de bacheloropleiding afgerond waaronder de cursussen: - Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse - Onderzoekspracticum psychologisch experiment - Onderzoekspracticum literatuurstudie - Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse - Onderzoekspracticum observatie en interview - Onderzoekspracticum psychologisch survey. www.ou.nl/studieaanbod/S50317

Master Psychology

variant Arbeids- en organisatiepsychologie

Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie

Coachen van managers


In de cursus Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie leert u alle onderdelen beheersen van het psychologisch onderzoek of assessment, zoals dat door professionele psychologen afgenomen wordt in de A&O setting. Dat onderzoek bestaat meestal uit een combinatie van gesprekken, vragenlijsten en psychologische tests. Doorgaans zijn de beslissingen die hierop worden gebaseerd voor de cliënt van groot belang. Daarom dient de psycholoog hierbij zeer zorgvuldig te werk gaan. Dat betekent dat u deskundig moet zijn op het gebied van het testgebruik maar ook op het totale proces van psychodiagnostiek. Dit diagnostische proces loopt van het verhelderen van de vragen van de cliënt, via testgebruik naar het uiteindelijke schriftelijk gerapporteerde advies aan de cliënt of opdrachtgever. In de cursus maakt u kennis met een aantal veel gebruikte Nederlandse tests en vragenlijsten. U leert inschatten bij welke vragen en welke cliënten de tests en vragenlijsten gebruikt kunnen worden, u neemt tests af bij medestudenten (en zij bij u), en u leert kritisch kijken naar de betrouwbaarheid en de betekenis van de uitkomsten. Ten slotte leert u deze uitkomsten op een verantwoorde wijze te interpreteren en terug te vertalen naar de cliënt middels een schriftelijke rapportage conform de eisen van het NIP.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Ingangseisen Om in te kunnen schrijven voor deze cursus moet u minstens 32 modulen afgerond hebben in de bacheloropleiding, waaronder in ieder geval: Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Test- en toetstheorie en Klinische gespreksvoering. Daarnaast dient u minstens 3 modulen afgerond te hebben van de volgende 5: Personeelsmanagement, Organisatie-psychologie, Ergonomie, Leren en trainen in organisaties, Inleiding in conflicthantering en mediation. Een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal is vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S72311


Deze cursus gaat over wat coaches kunnen doen om te bereiken dat hun cliënten (nog) betere managers worden. Deze cursus gaat ook over wat u kunt doen om coach te worden. Coaching kan worden omschreven als een manier van communicatie waarin de coach aansluit bij het perspectief van de cliënt met het doel dit perspectief te verbreden, teneinde diens keuzemogelijkheden te vergroten. Het uiteindelijke doel van de coachingsgesprekken is dat de manager op een manier gaat handelen die hem of haar meer voldoening biedt, die effectiever gericht is op het bereiken van de organisatiedoelstellingen en die door diens omgeving als plezieriger wordt ervaren. Dit is een prachtig doel: de cliënt ervaart dat hij meer grip op zijn leven heeft, de manier waarop de cliënt handelt, schenkt hem voldoening, en de cliënt wordt door de mensen om hem heen als een prettig persoon ervaren. Hoe waardevol zou het zijn dit doel voor ogen te hebben met onszelf en de mensen om ons heen! Coaching kan dan ook worden gezien als een manier van leven, een leven waarin men altijd openstaat voor velerlei manieren waarop een situatie kan worden bekeken, een leven waarin men probeert anderen te ondersteunen bij het bereiken van wat voor hen belangrijk is in hun leven, een leven waarin men elk moment volledig en bewust ervaart en beleeft. Deze cursus bestaat uit zes taken. De eerste taken vormen het theoretisch fundament van de cursus. Ze gaan over wat coaching is en de manier waarop de sociaalcognitieve theorie van Bandura bij coaching kan worden toegepast. U leert onder meer hypo-thesen te stellen en te toetsen in coachingsgesprekken met cliënten. De derde taak gaat over de manier waarop u zich persoonlijk tot coach kunt ontwikkelen en de ethische principes die voor coaches gelden. In elk van de laatste drie taken staat een kernactiviteit van managers centraal, te weten: het beïnvloeden van de productiviteit van medewerkers, het verbeteren van de eigen productiviteit, en het leiden van organisatieveranderingen. Aan de hand van casusmateriaal wordt geïllustreerd hoe u managers op deze kernactiviteiten kunt coachen. In één van deze taken kunt u op de computer zelf met een manager een coachingsgesprek voeren.

Voorkennis Vanwege het gebruik van een Engelstalig artikel in het tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. www.ou.nl/studieaanbod/S27311

masteropleiding

57

Groepen in organisaties


Of je nu freelancer bent of elke dag binnen hetzelfde team samenwerkt, andere mensen beïnvloeden de kwaliteit van je werk en of je je prettig voelt in je werk. Conflicten kunnen bijvoorbeeld het werkplezier aardig vergallen. Aan de andere kant kunnen meningsverschillen, als ze goed worden besproken, juist leiden tot een verbeterd inzicht in het onderwerp van het meningsverschil. Voor arbeidsen organisatiepsychologen is het belangrijk de psychologische context van arbeid goed te begrijpen. Hiermee kan men zich onderscheiden van de grote en gevarieerde groep organisatieadviseurs, waarvan bijvoorbeeld bedrijfskundigen en economen deel uitmaken. Vaak wordt bijvoorbeeld zonder duidelijke reden of benodigde deskundigheid besloten dat het goed is om werkgroepen in te stellen. De arbeidsen organisatiepsycholoog kan van betekenis zijn bij het invoeren of bij het afraden van zulke interventies. Het is daarom van belang kennis van de sociale context van arbeid te kunnen toepassen in praktisch zinnige interventies in organisaties. Ook is het belangrijk zelf onderzoek uit te kunnen voeren in de organisatie waar men werkt, om zodoende de benodigde kennis te vergaren. De cursus is opgebouwd rond vier thema’s. Het eerste thema is inleidend van aard. Hierin worden zaken aan de orde gesteld als ‘Wat is eigenlijk een groep?’, ‘Wat voor soorten groepen zijn er zoal?’ en ‘Wat voor functies hebben groepen eigenlijk voor mensen?’ Verder wordt nader ingegaan op het begrip ‘organisatie’, omdat organisaties een belangrijke context vormen voor groepen en omdat een organisatie zelf ook gezien kan worden als een groep. Er wordt kennis gemaakt met belangrijke theorieën om groepsgedrag te verklaren, zoals de sociale vergelijkingstheorie en de sociale identiteitstheorie. Ook wordt aandacht besteed aan de bestudering en inzet van groepen om organisaties te verbeteren. In thema twee wordt dieper ingegaan op algemene groepskenmerken. Ten eerste de groepsstructuur: In groepen wordt vaak een rolverdeling tussen de leden aangebracht. Bijna altijd is er ook een statusverdeling terug te vinden. Hiermee hangen belangrijke structurele kenmerken samen als de machtsverdeling in groepen en het leiderschap in een groep.

58

Ook worden allerlei aspecten van rechtvaardigheid behandeld, omdat dit normen betreft die het gedrag van organisatieleden voor een groot deel sturen. Een laatste aspect van dit thema is de ontwikkeling van groepen in verschillende stadia. Thema drie behandelt de groepseffectiviteit. Het begrijpen van de oorzaak van verschillen in effectiviteit is van evident belang voor organisatieverandering. Een paar voorbeelden van vragen rondom effectiviteit die in dit thema aan de orde komen zijn ‘Waarom worden standpunten van mensen na een groepsdiscussie eigenlijk extremer?’ en ‘Hoe kun je een groep die belangrijke beslissingen neemt zo vormgeven dat men alle alternatieven in overweging neemt?’ Of meer algemeen: ‘Hoe beïnvloeden groepsleden elkaar eigenlijk?’ en ‘Waarom is samenwerken soms goed voor prestaties en soms juist slecht?’ Een belangrijk doel van deze kennis is interventies te bedenken die de effectiviteit van groepen vergroten. Thema vier gaat nader in op conflicten zoals die zich binnen groepen en tussen groepen kunnen afspelen. Ook de tegenhanger van conflict, coöperatie, komt uitgebreid aan de orde. De onderbouwing van deze onderwerpen wordt gevormd door twee centrale theorieën uit de sociale psychologie, te weten de sociale identiteitstheorie en de zelf-categorisatietheorie. Deze worden hier dan ook uitgebreid behandeld. Omdat deze theorieën een groot aantal al eerder behandelde fenomenen op een geïntegreerde manier kunnen verklaren, wordt met deze ‘theoretische bril op’ ook teruggeblikt op de voorgaande thema’s.

Voorkennis Kennis van de cursussen Sociale psychologie en Inleiding in de arbeidsen organisatiepsychologie wordt aanbevolen. Passieve kennis van de Engelse taal is gewenst vanwege het Engelstalige tekstboek. Verder is het nuttig om op basisniveau kennis te hebben van methoden en technieken van onderzoek. www.ou.nl/studieaanbod/S30211

Interventies bij organisatieverandering



Organisaties worden voortdurend geconfronteerd met nieuwe ontwikkelingen en uitdagingen op het terrein van afzetmarkt, arbeidsmarkt, technologie, productie en arbeidsorganisatie. Al deze turbulentie in hun omgeving en de steeds internationaler wordende economie dwingen organisaties zich aan te passen. Soms verlopen de aanpassingen spontaan, maar vaak is bewuste sturing en planning in de vorm van interventiestrategieën nodig. Deze cursus gaat in op de wijze waarop vorm gegeven kan worden aan veranderingsprocessen. De cursus geeft een overzicht van opvattingen over verandering en veranderingsmanagement en een aantal bekende methoden en technieken die veel gebruikt worden bij de implementatie van veranderingen. Er komen opvattingen aan bod over de manier waarop veranderingsplannen geïmplementeerd kunnen worden (ontwerpen ontwikkelingsvraagstuk). Bij de interventiestrategieën wordt een vierdeling gehanteerd in ‘human process’ interventies, techno-structurele interventies, ‘human resources’ management interventies en strategisch veranderen interventies. Bij procesinterventies gaat het om gedragswetenschappelijke methoden en technieken om de onderlinge communicatie te verbeteren, conflicten op te lossen, leiderschap te verbeteren en de besluitvorming te optimaliseren. De techno-structurele interventies zijn gericht op de technologie en de structuur van de organisatie. Human resourcesinterventies richten zich op een betere integratie en aansturing van personeel. De strategische interventies ten slotte, zijn bedoeld om de koppeling tussen het intern functioneren van de organisatie en de omgeving te versterken.


De cursus Onderzoekspracticum scriptieplan biedt een brede methodologische basis voor het ontwerpen van een onderzoek, als eerste stap van het empirisch afstudeeronderzoek (S57337/S58337/S59317/S60317) waar het uitvoeren van een empirisch onderzoek centraal staat. In deze cursus werkt u een aantal opdrachten uit welke via het Studienet worden aangeboden. Tijdens de verschillende opdrachten leert u aan welke methodologische eisen een scriptievoorstel moet voldoen. Vervolgens gaat u voor uw eigen scriptieonderwerp een probleemgebied verkennen, een conceptueel model opstellen, doelstellingen en vraag-stellingen formuleren, een technisch ontwerp opstellen en een goede tijdsplanning maken. Ook de ethische en juridische kanten van het doen van onderzoek komen in de opdrachten aan bod. De uitwerking van de opdrachten doet u deels individueel en deels begeleid door de vakinhoudelijk docent (uw eerste scriptiebegeleider). Communicatie verloopt grotendeels via e-mail.

Ingangseisen Deze cursus is alleen voor masterstudenten psychologie. U moet de Bachelorthesis hebben behaald of uw schakelprogramma hebben afgerond. Het goed afronden van het scriptieplan is een vereiste om aan uw afstudeerscriptie te mogen beginnen. www.ou.nl/studieaanbod/S71332

In het digitale werkboek staan praktijkgevallen van veranderingsprocessen, waarmee u zelf aan het werk kunt. Het is de bedoeling dat u aan de hand van de casussen zelfstandig veranderingsprocessen analyseert: van diagnose tot en met evaluatie. Bovendien leert u een inschatting te maken van effecten van gekozen strategieën. In het digitale werkboek zijn verder aanvullende artikelen opgenomen bij het tekstboek.

Voorkennis Wij raden aan om eerst de cursussen Sociale psychologie en Inleiding in de arbeidsen organisatiepsychologie te bestuderen. www.ou.nl/studieaanbod/S63321

masteropleiding

59

Stage arbeidsen organisatiepsychologie


De stage is vooral een leersituatie en verschilt in die zin van een volwaardige beroepsuitoefening. Stagewerkzaamheden zijn tijdelijk en vinden plaats onder supervisie van een academisch gekwalificeerde psycholoog. Voorwaarde is dat in de stage kennis en vaardigheden die in de opleiding opgedaan zijn, op een theoretisch en praktisch verantwoorde wijze worden toegepast. Er zijn verschillende stagevormen mogelijk: een interventiestage, een diagnostiekstage en een onderzoeksstage. Daarnaast onderscheiden we de praktijkstage en de stage met inbreng van werkervaring. In een interventiestage ontwikkelt u een eigen interventie die in de organisatie waar u stage loopt toegepast wordt. U kunt ook een substantiële bijdrage leveren aan de ontwikkeling en/of uitvoering van een interventie in de stageverlenende instelling. De ontwikkeling van interventieprogramma’s gebeurt in samenspraak met de stagebiedende instantie. In de diagnostiekstage leert u psychodiagnostische methoden zoals deze aan de orde komen in de cursus Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie (gespreksvaardigheden, tests en interviews), toe te passen. Deze diagnostiekstage vormt een onderdeel van de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de Basisaantekening psychodiagnostiek. Een onderzoeksstage biedt u de gelegenheid een onderzoek uit te voeren met een empirische component, waarbij u niet afhankelijk hoeft te zijn van een stagebiedende organisatie. Het onderzoek kan een voorbereiding op de scriptie zijn, maar kan ook op zichzelf staan. De onderzoeksstage kan een alternatief zijn voor die studenten die door hun beroep al zeer vertrouwd zijn met organisaties in het werkveld. Het is ook een alternatief voor hen die door specifieke omstandigheden niet in staat zijn enkele dagdelen per week in een stagebiedende organisatie aanwezig te zijn. De praktijkstage is de meer traditionele vorm van de stage: u past de door u verworven kennis en inzichten toe in een daartoe geëigende arbeidssituatie en maakt zo (misschien voor het eerst) kennis met organisaties in het werkveld van de psycholoog. De stage met inbreng van werkervaring is een stagevorm voor studenten die al werken in een psychologische setting.

60

Uitgebreide informatie over inhoud, vorm en doelstellingen van de verschillende vormen van de stage vindt u in de stagehandleiding op het Stageweb van de opleiding psychologie (alleen toegankelijk voor studenten die ingeschreven staan voor een cursus van de opleiding Psychologie). Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Let op: dan dient u de diagnostiekstage afgerond te hebben.

Ingangseisen Deze cursus is alleen voor masterstudenten arbeidsen organisatiepsychologie. U bent in het bezit van een toelatingbeschikking voor de masteropleiding Psychologie. U heeft uw bacheloropleiding psychologie of het schakelprogramma volledig afgerond. Wie een interventiestage wil doen dient de cursus Interventies bij organisatieverandering te hebben afgerond. Wie een diagnostiekstage wil doen dient de cursussen Klinische gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie te hebben afgerond. www.ou.nl/studieaanbod/S54317

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie arbeidsen organisatiepsychologie


De scriptiefase wordt voorafgegaan door de cursus Onderzoekspracticum scriptieplan. In deze voorafgaande cursus heeft de student de doelstellingen en onderzoeksvraagstellingen voor het onderzoek opgesteld. Daarnaast is er een gedegen onderzoeksontwerp gemaakt van het scriptieonderzoek dat de student wil gaan uitvoeren. Tijdens de scriptiefase gaat de student dit scriptieplan daadwerkelijk uitvoeren en gaat hij of zij hierover wetenschappelijk verslag doen. Meer specifiek gaat u tijdens de scriptiefase de volgende taken uitvoeren: - de eerder gedane literatuurverkenning en theoretische onderbouwing verder uitwerken - het zoeken van een geschikt meetinstrument of het zelf ontwikkelen van een meetinstrument - het verzamelen en invoeren van uw onderzoeksgegevens - het analyseren en interpreteren van de door u gevonden onderzoeksdata - het schrijven en presenteren van de verschillende fasen van uw wetenschappelijk onderzoek in een scriptie. De benodigde ondersteunende materialen die u nodig hebt bij het uitvoeren van de scriptie (scriptiehandleiding) kunt u downloaden via de scriptiepagina van de opleiding psychologie. Na positieve afronding van uw scriptieplan of tijdens het uitvoeren van het scriptieonderzoek zult u eenmaal een mondelinge presentatie moeten geven over uw scriptieonderzoek. Dit gebeurt tijdens de landelijke scriptiedag. Deze presentatie kan gaan over uw scriptieplan, maar ook over de resultaten van uw onderzoek. U bent zelf vrij om te kiezen over welke fase van uw scriptieonderzoek u wilt presenteren.

Ingangseisen Deze cursus is alleen voor masterstudenten A&Opsychologie. Studenten die willen inschrijven voor deze cursus, dienen de cursus Onderzoekspracticum scriptieplan te hebben afgerond. www.ou.nl/studieaanbod/S57337

bacheloropleiding

61

Master Psychology

variant Gezondheidspsychologie

Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie



In de cursus Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie leert u de stappen van het psychologisch onderzoek dat gedaan wordt om vragen van cliënten te beantwoorden zoals een psycholoog die tegenkomt in de gezondheidspsychologische setting. Dat onderzoek bestaat meestal uit een combinatie van gesprekken en psychologische tests. Doorgaans zijn de beslissingen die hierop worden gebaseerd voor de cliënt van groot belang. Daarom dient de psycholoog hierbij zeer zorgvuldig te werk gaan. Dat betekent dat u deskundig moet zijn op het gebied van het testgebruik maar ook op het hele proces van psychodiagnostiek. Dit diagnostische proces loopt van het verhelderen van de vragen en problemen van de cliënt, via testgebruik naar het uiteindelijke advies aan de cliënt. In de cursus maakt u kennis met een aantal veel gebruikte Nederlandse tests. U leert inschatten bij welke vragen en welke cliënten de tests gebruikt kunnen worden, u neemt tests af bij medestudenten (en zij bij u), en u leert kritisch kijken naar de betrouwbaarheid en de betekenis van de uitkomsten. Ten slotte leert u deze uitkomsten op een verantwoorde wijze te interpreteren en terug te vertalen naar de cliënt.


‘Je bent een rund als je met vuurwerk stunt’ is een van de bekendere voorbeelden van een slogan uit een gezondheidspsychologische interventie. Deze voorlichtingsboodschap, die via de massamedia is verspreid, heeft bijna elke Nederlander bereikt. Om tot een effectieve gezondheidspsychologische interventie te komen, wordt er veelal gebruikgemaakt van een stappenplan (de interventiecyclus). In deze cursus leert u werken met die interventie-cyclus en met vergelijkbare planningsmodellen. Zo leert u om op een planmatige wijze een gezondheidsprobleem te analyseren, de oorzaken ervan in kaart te brengen, een interventie te ontwikkelen, en deze interventie te implementeren en te evalueren. De cursus bestaat uit twee modulen en omvat een tekstboek , een reader met aanvullende literatuur en een digitaal werkboek. Om de beroepspraktijk zo veel mogelijk te benaderen, werkt u in het digitaal werkboek aan opdrachten in de context van een GGD-omgeving. In deze fictieve virtuele stage bij een GGD wordt u aangesproken als student gezondheidspsychologie. Aldaar participeert u in een interventieproject. Een GGD-functionaris ondersteunt u hierbij. Als tentamenopdracht werkt u zelf een interventieproject uit.

Voorkennis Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Ingangseisen Om in te kunnen schrijven voor deze cursus moet u minstens 32 modulen afgerond hebben in de bacheloropleiding, waaronder in ieder geval: Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Test- en toetstheorie en Klinische gespreksvoering. Verder dient u minstens 3 modulen afgerond te hebben uit de volgende 6: Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering, Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie, Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving, Inleiding in conflicthantering en mediation, Ergonomie, (Inleiding in de) Seksuologie. www.ou.nl/studieaanbod/S73311

62

Wij raden aan om de cursussen Inleiding in de psychologie, Inleiding in de gezondheidspsychologie, Ergonomie en Onderzoekspracticum literatuurstudie te volgen of cursussen met soortgelijke inhoud. Bovendien dient u onderzoeksresultaten die in wetenschappelijke artikelen zijn beschreven (de resultaten van bijvoorbeeld een survey of een experiment) kritisch te kunnen interpreteren. Verder zijn kennis van de Engelse taal en enige computervaardigheden vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S64332

Adaptatie en gedragsverandering bij chronisch zieken



Deze cursus behandelt de psychologische veranderingen die patiënten meemaken tijdens een ziekte dat patiënten doorlopen tijdens een ziekte in een breed kader te behandelen, vanaf de eerste gezondheidsklachten tot en met het leren omgaan een chronische ziekte na de behandeling. Ook de terminale fase van ziekte komt aan de orde. De cursus is gericht op gezondheidspsychologische aspecten en voorlichting, en niet zozeer op de medische behandeling. U leert om professionele gezondheidspsychologische interventies te ontwikkelen voor mensen met somatische klachten of aandoeningen. Deze interventies helpen patiënten om zo goed mogelijk om te gaan met een gezondheidsprobleem (tertiare preventie), of te herstellen daarvan (curatie). Alle fasen van de interventiecyclus (diagnose, voorbereiding, implementatie, evaluatie) worden in de cursus systematisch behandeld volgens competentieniveaus zes en zeven. Dat wil zeggen dat u de interventiecyclus uiteindelijk zelfstandig kunt doorlopen.

Voorkennis U dient enige voorkennis te hebben op het gebied van de gezondheidspsychologie, bijvoorbeeld de cursus Inleiding in de gezondheidspsychologie of een vergelijkbare cursus bij een andere universiteit kan hiervoor een goede basis zijn.





masteropleiding

63

Stage gezondheidspsychologie


De stage is vooral een leersituatie en verschilt in die zin van een volwaardige beroepsuitoefening. Stagewerkzaamheden zijn tijdelijk en vinden plaats onder supervisie van een academisch gekwalificeerde psycholoog. Voorwaarde is dat in de stage kennis en vaardigheden die in de opleiding onderricht zijn, op een theoretisch en praktisch verantwoorde wijze worden toegepast. Er zijn verschillende stagevormen mogelijk: een interventiestage, een diagnostiekstage en een onderzoeksstage. Daarnaast kennen we de praktijkstage en de stage met inbreng van werkervaring. In een interventiestage ontwikkelt u een eigen interventie die in de organisatie waar u stage loopt toegepast wordt. U kunt ook een substantiële bijdrage leveren aan de ontwikkeling en/of uitvoering van een interventie in de stageverlenende instelling. De ontwikkeling van interventieprogramma’s gebeurt in samenspraak met de stagebiedende instantie. In de diagnostiekstage leert u psychodiagnostische methoden zoals deze aan de orde komen in de cursus Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (gespreksvaardigheden, tests en interviews), toe te passen. Een onderzoeksstage biedt u de gelegenheid een onderzoek uit te voeren met een empirische component, waarbij u niet afhankelijk hoeft te zijn van een stagebiedende organisatie. Het onderzoek kan een voorbereiding op de scriptie zijn, maar kan ook op zichzelf staan. De onderzoeksstage kan een alternatief zijn voor die studenten die door hun beroep al zeer vertrouwd zijn met organisaties in het werkveld. Het is ook een alternatief voor hen die door specifieke omstandigheden niet in staat zijn enkele dagdelen per week in een stagebiedende organisatie aanwezig te zijn. De praktijkstage is de meer traditionele vorm van de stage: u past de door u verworven kennis en inzichten toe in een daartoe geëigende arbeidssituatie en maakt zo (misschien voor het eerst) kennis met organisaties in het werkveld van de psycholoog. De stage met inbreng van werkervaring is een stagevorm voor studenten die al werken in een psychologische setting. Uitgebreide informatie over inhoud, vorm en doelstellingen van de verschillende vormen van de stage vindt u in de stagehandleiding op het Stageweb van de opleiding psychologie (alleen toegankelijk voor studenten die ingeschreven staan voor een cursus van de opleiding Psychologie).

64

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Let op: dan dient u de diagnostiekstage afgerond te hebben.

Ingangseisen Deze cursus is alleen voor masterstudenten gezondheidspsychologie. U bent in het bezit van toelatingbeschikking voor de masteropleiding Psychologie. U heeft uw bacheloropleiding psychologie of het schakelprogramma volledig afgerond. Wie een interventiestage wil doen, dient de cursus Gezondheidspsychologische interventies te hebben afgerond. Wie een diagnostiekstage wil doen, dient de cursussen Klinische gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie te hebben afgerond. De cursus Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk is in deze variant niet verplicht, maar het wordt aangeraden deze cursus voorafgaand aan de stage gevolgd te hebben. www.ou.nl/studieaanbod/S55317

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie gezondheidspsychologie


De scriptiefase wordt voorafgegaan door de cursus Onderzoekspracticum scriptieplan. In deze voorafgaande cursus heeft de student de doelstellingen en onderzoeksvraagstellingen voor het onderzoek opgesteld. Daarnaast is er een gedegen onderzoeksontwerp gemaakt van het scriptieonderzoek dat de student wil gaan uitvoeren. Tijdens de scriptiefase gaat de student dit scriptieplan daadwerkelijk uitvoeren en gaat hij of zij hierover wetenschappelijk verslag doen. Meer specifiek gaat u tijdens de scriptiefase de volgende taken uitvoeren: - De eerder gedane literatuurverkenning en theoretische onderbouwing verder uitwerken. - Het zoeken van een geschikt meetinstrument of het zelf ontwikkelen van een meetinstrument. - Het verzamelen en invoeren van uw onderzoeks gegevens. - Het analyseren en interpreteren van de door u gevonden onderzoeksdata. - Het schrijven en presenteren van de verschillende fasen van uw wetenschappelijk onderzoek in een scriptie. De benodigde ondersteunende materialen die u nodig hebt bij het uitvoeren van de scriptie (scriptiehandleiding) kunt u downloaden via de scriptiepagina van de opleiding psychologie. Na positieve afronding van uw scriptieplan of tijdens het uitvoeren van het scriptieonderzoek zult u eenmaal een mondelinge presentatie moeten geven over uw scriptieonderzoek. Dit gebeurt tijdens de landelijke scriptiedag. Deze (poster)presentatie kan gaan over uw scriptieplan, maar ook over de resultaten van uw onderzoek. U bent zelf vrij om te kiezen over welke fase van uw scriptieonderzoek u wilt presenteren.

Ingangseisen Deze cursus is alleen voor masterstudenten Gezondheidspsychologie. Studenten die willen inschrijven voor deze cursus, dienen de cursus Onderzoekspracticum scriptieplan te hebben afgerond. www.ou.nl/studieaanbod/S58337

masteropleiding

65

Master Psychology

variant Klinische psychologie

Psychodiagnostiek in de klinische psychologie

Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk


In de cursus Psychodiagnostiek in de klinische psychologie leert u de stappen van het psychologisch onderzoek dat gedaan wordt om vragen van cliënten te beantwoorden zoals een psycholoog die tegenkomt in de klinische setting. Dat onderzoek bestaat meestal uit een combinatie van gesprekken en psychologische tests. Doorgaans zijn de beslissingen die hierop worden gebaseerd voor de cliënt van groot belang. Daarom dient de psycholoog hierbij zeer zorgvuldig te werk gaan. Dat betekent dat u deskundig moet zijn op het gebied van het testgebruik maar ook op het hele proces van psychodiagnostiek. Dit diagnostische proces loopt van het verhelderen van de vragen en problemen van de cliënt, via testgebruik naar het uiteindelijke advies aan de cliënt. In de cursus maakt u kennis met een aantal veel gebruikte Nederlandse tests. U leert inschatten bij welke vragen en welke cliënten de tests gebruikt kunnen worden, u neemt tests af bij medestudenten (en zij bij u), en u leert kritisch kijken naar de betrouwbaarheid en de betekenis van de uitkomsten. Ten slotte leert u deze uitkomsten op een verantwoorde wijze te interpreteren en terug te vertalen naar de cliënt. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Ingangseisen Om in te kunnen schrijven voor deze cursussen moet u minstens 32 modulen afgerond hebben in de bacheloropleiding, waaronder in ieder geval: Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Test- en toetstheorie en Klinische gespreksvoering. Verder dient u minstens 2 modulen afgerond te hebben van de volgende 3: Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie, (Inleiding in de) Seksuologie, Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering. Een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal is vereist.


De ambulante geestelijke gezondheidszorg heeft haar eigen doelgroepen en vraagt deels om haar eigen (therapeutische) technieken. Als klinisch georiënteerd psycholoog is het van belang hiermee nader kennis te maken. In onze cursussen Klinische psychologie 1 en 2 hebt u dit al gedeeltelijk in theorie gedaan. In deze cursus Klinische psychologie 3 ligt de nadruk vooral op de praktijk, op het verkrijgen van verschillende relevante therapeutische vaardigheden. De praktijk van de ambulante GGZ is zeer divers en beslaat een breed terrein. U maakt in deze cursus kennis met een selectie uit de verscheidenheid aan stoornissen en therapeutische technieken. Hoofdzakelijk wordt er in deze cursus aandacht besteed aan angststoornissen, stemmingsstoornissen en eetstoornissen. Bij de behandelingen ligt de nadruk op cognitieve (gedrags)therapie. In de cursus wordt ook uitgebreid aandacht gegeven aan recente ontwikkelin-gen binnen het vakgebied zoals het protocollair behandelen en internetbehandeling. In deze cursus doorloopt u de studiestof alsof u als student(e) Klinische Psychologie praktijkstage loopt bij een instelling voor ambulante geestelijke gezondheidszorg. In deze stage ontmoet u ‘op papier’ cliënten met angststoornissen, stemmingsstoornissen en eetproblematiek. U kunt deze cursus gebruiken als voorbereiding op een therapeutische praktijkstage alwaar u onder supervisie het een en ander echt in praktijk kunt brengen. We benadrukken dat deze cursus niet de pretentie heeft u te scholen in het zelfstandig uitvoeren van psychotherapie. Daarvoor is een uitgebreide postdoctorale opleiding noodzakelijk. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Voorkennis Wij raden aan om eerst de cursussen Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie, (Klinische) gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de klinische psychologie te bestuderen. www.ou.nl/studieaanbod/S67321


66

Psychogerontologie

E-mental health-interventies


Door de toenemende vergrijzing van de bevolking zullen psychologen binnen de gezondheidszorg steeds meer te maken krijgen met ouderen. Volgens schattingen zal in 2025 twintig procent van de bevolking 65 jaar of ouder zijn. Hierdoor wordt de gezondheidszorg steeds meer geconfronteerd met stoornissen specifiek voor deze doelgroep, denk aan dementie of de ziekte van Parkinson. Daarnaast blijken psychische stoornissen bij ouderen duidelijk toe te nemen, waarbij de problematiek vaak complex is vanwege comorbiditeit en de onduidelijke presentatie van klachten. Dit maakt het waardevol dat een psycholoog in spé op de hoogte is van de stoornissen binnen deze groep en de factoren die een rol spelen bij het ouder worden. Binnen deze cursus wordt veroudering benaderd vanuit een biopsychosociaal perspectief, waarbij heterogeniteit en het multidisciplinaire karakter cruciaal zijn. U komt in aanraking met de meest recente internationale wetenschappelijke bevindingen op het vakgebied, waarbij u een antwoord zult vinden op vragen als ‘Waarom worden we ouder?’, ‘Hoe kenmerken psychopathologische stoornissen zich bij ouderen?’, ‘Welke behandelmogelijkheden zijn er te onderscheiden?’, ‘Welke specifieke professionele houding kan worden aangenomen in het contact met ouderen?’ De cursus heeft een sterk praktijkgericht karakter. Zo worden er tal van opdrachten gegeven met voorbeelden uit de klinische praktijk. Ook zult u zelf aan de slag gaan met twee specifieke vaardigheidsopdrachten gericht op psychodiagnostiek en behandeling bij ouderen.


Nu ICT en internet steeds meer verweven zijn met ons dagelijks leven, maken zorgaanbieders in toenemende mate gebruik van e-mental health toepassingen. Geprotocolleerde behandelingen worden via internet aangeboden en een groeiend aantal psychologische interventies is beschikbaar in de vorm van smartphoneapplicaties. Daarnaast worden sociale media als Twitter, Hyves en Facebook steeds meer ingezet om cliënten aan te trekken. E-mental health-toepassingen zijn zeer divers en groeien snel in aantal en populariteit. De psycholoog van de toekomst zal voor een deel ook e-hulpverlener worden en preventie, behandeling en (na)zorg aanbieden door middel van e-mental healthtoepassingen. Een vergroting van kennis en inzicht in de achtergrond, het gebruik en toepassing van ICT en internettechnologie binnen de GGZ is daarom onmisbaar. Deze cursus gaat in op de betekenis van e-mental health voor de klinische praktijk. De inzet van e-mental healthtoepassingen op het gebied van psychotherapie, psychodiagnostiek en onderzoek wordt hierbij behandeld. Daarbij komen ook ethische kwesties en wetgeving aan bod. Verder zal er aandacht uitgaan naar theoretische stromingen en therapeutische benaderingswijzen van online behandeling. Daarnaast richt de cursus zich op online communicatie en de aard van de therapeutische relatie bij online behandeling. Ten slotte passeren verschillende toepassingsgebieden voor de online praktijk, zoals virtual reality behandeling en serious gaming, de revue.

Voorkennis Wij raden aan om eerst de cursussen Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, (Klinische) gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de klinische psychologie te volgen. www.ou.nl/studieaanbod/S45311

Voorkennis Wij raden aan om de cursussen (Klinische) gespreksvoering, Psychodiagnostiek in de klinische psychologie, Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie en Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk te hebben afgerond. Passieve kennis van de Engelse taal is gewenst vanwege de Engelstalige tekstboeken. www.ou.nl/studieaanbod/S43311

masteropleiding

67

Stage klinische psychologie



Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). U dient dan een diagnostiekstage te hebben afgerond. In de klinische variant raden wij aan een diagnostiekstage af te ronden. Andere stagevormen zijn slechts mogelijk in overleg met de stagecommissie. De stage is vooral een leersituatie en verschilt in die zin van een volwaardige beroepsuitoefening. Stagewerkzaamheden zijn tijdelijk en vinden plaats onder supervisie van een academisch gekwalificeerde psycholoog. Voorwaarde is dat in de stage kennis en vaardigheden die in de opleiding onderricht zijn, op een theoretisch en praktisch verantwoorde wijze worden toegepast. In de diagnostiekstage leert u psychodiagnostische methoden zoals deze aan de orde komen in de cursus Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (gespreksvaardigheden, tests en interviews), toe te passen. Alleen in overleg met de stagecommissie is een andere stagevorm mogelijk. Uitgebreide informatie over inhoud, vorm en doelstellingen van de stage vindt u in de stagehandleiding op het Stageweb van de opleiding psychologie (alleen toegankelijk voor studenten die ingeschreven staan voor een cursus van de opleiding Psychologie). Aanmelding voor een stage gaat via het digitale aanmeldformulier dat u kunt vinden op de stagepagina van de opleiding psychologie. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Let op: dan dient u de diagnostiekstage afgerond te hebben.

Ingangseisen Deze cursus is alleen voor masterstudenten psychologie. U bent in het bezit van een toelatingsbeschikking voor de masteropleiding Psychologie. U heeft uw bacheloropleiding psychologie of het schakelprogramma volledig afgerond. Voor een diagnostiekstage dient u de cursussen Klinische gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de klinische psychologie te hebben afgerond. Wij raden aan de cursus Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk te hebben bestudeerd. www.ou.nl/studieaanbod/S56317 68




Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie klinische psychologie



Ingangseisen Deze cursus is alleen voor masterstudenten Klinische psychologie. Studenten die willen inschrijven voor deze cursus, dienen de cursus Onderzoekspracticum scriptieplan te hebben afgerond. www.ou.nl/studieaanbod/S59317

masteropleiding

69

Master Psychology

variant Levenslooppsychologie

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie

Nieuwe cursus


In de cursus Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie leert u de stappen van het psychologisch onderzoek dat gedaan wordt om vragen van cliënten te beantwoorden zoals een psycholoog die tegenkomt in de levensloopsetting. Dat onderzoek bestaat meestal uit een combinatie van gesprekken en psychologische tests. Doorgaans zijn de beslissingen die hierop worden gebaseerd voor de cliënt van groot belang. Daarom dient de psycholoog hierbij zeer zorgvuldig te werk gaan. Dat betekent dat u deskundig moet zijn op het gebied van het testgebruik maar ook op het hele proces van psychodiagnostiek. Dit diagnostische proces loopt van het verhelderen van de vragen en problemen van de cliënt, via testgebruik naar het uiteindelijke advies aan de cliënt. In de cursus maakt u kennis met een aantal veel gebruikte Nederlandse tests. U leert inschatten bij welke vragen en welke cliënten de tests gebruikt kunnen worden, u neemt tests af bij medestudenten (en zij bij u), en u leert kritisch kijken naar de betrouwbaarheid en de betekenis van de uitkomsten. Ten slotte leert u deze uitkomsten op een verantwoorde wijze te interpreteren en terug te vertalen naar de cliënt. Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

Ingangseisen Om in te kunnen schrijven voor deze cursussen moet u minstens 32 modulen afgerond hebben in de bacheloropleiding, waaronder in ieder geval: Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Test- en toetstheorie en Klinische gespreksvoering. Verder wordt ten zeerste aanbevolen dat u de cursussen Levenslooppsychologie en Coaching: een psychologisch perspectief hebt gedaan voordat u deze module volgt. Een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal is vereist. www.ou.nl/studieaanbod/S75311

70

Levenslooppsychologie


Hoe ziet de natuurlijke menselijke ontwikkeling eruit? Welke keuzes maken mensen in hun leven en waarom? Dit zijn enkele vragen die ieder van ons wel eens bezighouden en binnen de cursus een antwoord krijgen. Levenslooppsychologie is dan ook een vakgebied waar iedereen persoonlijk ervaring mee heeft. Dit maakt het tot een unieke discipline, die niet louter bestaat uit theorieën en concepten, maar daarnaast ook de kern raakt van wie we zijn.

zoals verpleeghuizen of kinderdagverblijven. Daarnaast kan gedacht worden aan de functies van schoolpsycholoog en beleidsmedewerker of adviseur, en ook voor (toekomstige) coaches, mentoren, vertrouwenspersonen, loopbaanbegeleiders, echtscheidingsbemiddelaren en jeugdwerkers biedt deze cursus aanknopingspunten. Ten slotte is de cursus een aanrader voor een ieder die geïnteresseerd is in de menselijke ontwikkeling en op zoek is naar nieuwe inzichten met betrekking tot de (eigen) levensloop.

De ontwikkeling van de mens wordt traditioneel binnen een biologisch kader bestudeerd, hierbij de nadruk leggend op de biologische rijping vanaf de geboorte tot aan de adolescentie. Deze biologische benadering is echter te eenzijdig om inzicht te krijgen in de unieke complexiteit van het individu. Immers, sociale, culturele en historische invloeden spelen een net zo grote rol in onze ontwikkeling als biologische factoren. Bovendien stagneert onze ontwikkeling niet wanneer we de volwassenheid bereiken. Iedere levensfase kent nieuwe kansen en uitdagingen die mede koersbepalend zijn voor de verdere ontwikkeling. Hierbij ontwikkelen we ons in verschillende richtingen waarbij de uiteindelijke richting zich slechts binnen zeer brede grenzen laat voorspellen door de vroege (biologische) ontwikkeling.

Voorkennis Basiskennis van de psychologie in het algemeen of ontwikkelingspsychologie in het bijzonder kan u helpen om de module gemakkelijker te doorlopen. www.ou.nl/studieaanbod/S48311

Om als psycholoog inzicht te krijgen in het unieke levenspad van het individu dient men over actuele wetenschappelijke kennis van de menselijke levensloop te beschikken en te begrijpen welke biologische, sociale, culturele en historische invloeden iemand maken tot wie hij is. In de cursus worden per levensfase, beginnend bij de jongvolwassenheid, de belangrijkste ontwikkelingsterreinen (fysiek, cognitief, persoonlijk en sociaal) behandeld. Hierbij worden vanuit het levensloopperspectief inhoudelijke klemtonen gelegd waarbij theorie, onderzoek en praktijk op een toegankelijke manier geïntegreerd worden. Op deze manier verschaft de cursus een uniek beeld van de menselijke ontwikkeling vanaf de jongvolwassenheid tot aan de dood. De cursus Levenslooppsychologie is relevant voor iedereen die interesse heeft in de mens en deze bij zijn ontwikkeling wil ondersteunen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een psycholoog functie in de eerstelijnshulpverlening, in een algemeen ziekenhuis, maar ook in andere (zorg)instellingen

masteropleiding

71

Coaching: een psychologisch perspectief


Coaching is een vaak gebruikte term voor diverse vormen van professionele begeleiding. Een sportcoach is een algemeen bekend fenomeen, maar wat is nu eigenlijk een lifecoach of een executive coach? En waarin verschilt hun werkwijze van bijvoorbeeld de hulpverlening van een psychotherapeut? Deze vragen worden onder andere beantwoord in de cursus ‘Coaching: een psychologisch perspectief’. Een coach werkt per definitie met mensen. Psychologische kennis is daarom onontbeerlijk in de coachingspraktijk om de cliënt op een effectieve en wetenschappelijk onderbouwde manier verder te helpen. In deze cursus wordt coaching dan ook vanuit het perspectief van de psychologische wetenschap benaderd. De cursus bestaat uit vijf thema’s. In het eerste wordt ingegaan op het vakgebied van coaching, alsook op de ethische beroepscode. De coach die ethisch verantwoord werkt, houdt zijn of haar professionele deskundigheid in stand en houdt de recente ontwikkelingen in wetenschappelijk onderzoek bij. Naast een bespreking van het wetenschappelijk onderzoek naar coaching wordt in dit thema ingegaan op de positieve psychologie. De positieve psychologie bestudeert het optimale functioneren van het individu en richt zich op wat ons leidt naar geluk, vervulling en groei. Door wetenschappelijke kennis te gebruiken over menselijk geluk, positieve emoties, persoonlijke groei en kracht wordt coaching evidence-based. Evidence-based werken in coaching betekent ook dat er gebruikgemaakt wordt van de reeds bestaande kennis uit de klinische psychologie. Psychotherapie biedt immers een scala aan mogelijke concepten en technieken die ook bij het coachen gebruikt kunnen worden. In thema 2 wordt daarom een aantal psychotherapeutische concepten besproken en met behulp van praktijkgerichte oefeningen toegelicht en gespiegeld aan de positieve psychologie. Echter, coachen is meer dan het louter toepassen van een bepaalde methode of technieken. Het gaat voor een belangrijk deel om de kwaliteit van de coach-coacheerelatie. In thema 3 wordt op deze relatie ingegaan. Zo komen er diverse gesprekstechnieken die de kwaliteit van de coachcoacheerelatie bevorderen, uitgebreid aan bod. Ieder gesprek kent een bepaalde structuur met een duidelijk begin en einde. Ook het stellen van effectieve doelen is een belangrijk element binnen een gestructureerde coachingssessie. In thema 4 worden verschillende mogelijkheden om het coachingsgesprek te structureren aangereikt en worden de kenmerken van effectieve doelen besproken.

72

De cursus wordt, in thema 5, afgesloten met een praktijkoefening waarbij de verworven theoretische kennis en bestudeerde vaardigheden toegepast worden. Let op: deze module is geen volledige praktijkgerichte opleiding tot coach. De nadruk ligt op wetenschappelijke kennis uit de coachingspsychologie en theoretische concepten die aan de basis liggen van de coachingspraktijk.

Voorkennis Geen voorkennis vereist. Voorkennis op het gebied van (klinische) gespreksvoering en (klinische) psychologie kan u echter wel helpen de module gemakkelijker te doorlopen. Passieve kennis van het Engels is nodig voor het lezen van het studiemateriaal. www.ou.nl/studieaanbod/S49311

Psychogerontologie



Door de toenemende vergrijzing van de bevolking zullen psychologen binnen de gezondheidszorg steeds meer te maken krijgen met ouderen. Volgens schattingen zal in 2025 twintig procent van de bevolking 65 jaar of ouder zijn. Hierdoor wordt de gezondheidszorg steeds meer geconfronteerd met stoornissen specifiek voor deze doelgroep, denk aan dementie of de ziekte van Parkinson. Daarnaast blijken psychische stoornissen bij ouderen duidelijk toe te nemen, waarbij de problematiek vaak complex is vanwege comorbiditeit en de onduidelijke presentatie van klachten. Dit maakt het waardevol dat een psycholoog in spé op de hoogte is van de stoornissen binnen deze groep en de factoren die een rol spelen bij het ouder worden. Binnen deze cursus wordt veroudering benaderd vanuit een biopsychosociaal perspectief, waarbij heterogeniteit en het multidisciplinaire karakter cruciaal zijn. U komt in aanraking met de meest recente internationale wetenschappelijke bevindingen op het vakgebied, waarbij u een antwoord zult vinden op vragen als ‘Waarom worden we ouder?’, ‘Hoe kenmerken psychopathologische stoornissen zich bij ouderen?’, ‘Welke behandelmogelijkheden zijn er te onderscheiden?’, ‘Welke specifieke professionele houding kan worden aangenomen in het contact met ouderen?’ De cursus heeft een sterk praktijkgericht karakter. Zo worden er tal van opdrachten gegeven met voorbeelden uit de klinische praktijk. Ook zult u zelf aan de slag gaan met twee specifieke vaardigheidsopdrachten gericht op psychodiagnostiek en behandeling bij ouderen.




Voorkennis Wij raden aan om eerst de cursussen Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, (Klinische) gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de klinische psychologie te volgen. www.ou.nl/studieaanbod/S45311

masteropleiding

73

Stage levenslooppsychologie


De stage is vooral een leersituatie en verschilt in die zin van een volwaardige beroepsuitoefening. Stagewerkzaamheden zijn tijdelijk en vinden plaats onder supervisie van een academisch gekwalificeerde psycholoog. Voorwaarde is dat in de stage kennis en vaardigheden die in de opleiding onderricht zijn, op een theoretisch en praktisch verantwoorde wijze worden toegepast. Er zijn verschillende stagevormen mogelijk: een interventiestage, een diagnostiekstage en een onderzoeksstage. Daarnaast kennen we de praktijkstage en de stage met inbreng van werkervaring. In een interventiestage ontwikkelt u een eigen interventie die in de organisatie waar u stage loopt toegepast wordt. U kunt ook een substantiële bijdrage leveren aan de ontwikkeling en/of uitvoering van een interventie in de stageverlenende instelling. De ontwikkeling van interventieprogramma’s gebeurt in samenspraak met de stagebiedende instantie. In de diagnostiekstage leert u psychodiagnostische methoden zoals deze aan de orde komen in de cursus Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie (gespreksvaardigheden, tests en interviews), toe te passen. Een onderzoeksstage biedt u de gelegenheid een onderzoek uit te voeren met een empirische component, waarbij u niet afhankelijk hoeft te zijn van een stagebiedende organisatie. Het onderzoek kan een voorbereiding op de scriptie zijn, maar kan ook op zichzelf staan. De onderzoeksstage kan een alternatief zijn voor die studenten die door hun beroep al zeer vertrouwd zijn met organisaties in het werkveld. Het is ook een alternatief voor hen die door specifieke omstandigheden niet in staat zijn enkele dagdelen per week in een stagebiedende organisatie aanwezig te zijn. De praktijkstage is de meer traditionele vorm van de stage: u past de door u verworven kennis en inzichten toe in een daartoe geëigende arbeidssituatie en maakt zo (misschien voor het eerst) kennis met organisaties in het werkveld van de psycholoog. De stage met inbreng van werkervaring is een stagevorm voor studenten die al werken in een psychologische setting. Uitgebreide informatie over inhoud, vorm en doelstellingen van de verschillende vormen van de stage vindt u in de stagehandleiding op het Stageweb van de opleiding psychologie (alleen toegankelijk voor studenten die ingeschreven staan voor een cursus van de opleiding Psychologie).

74

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Let op: dan dient u de diagnostiekstage afgerond te hebben.

Ingangseisen Deze cursus is alleen voor masterstudenten levenslooppsychologie. U bent in het bezit van toelatingbeschikking voor de masteropleiding Psychologie. U heeft uw bacheloropleiding psychologie of het schakelprogramma volledig afgerond. Wie een interventiestage wil doen, dient de cursus Gezondheidspsychologische interventies te hebben afgerond. Wie een diagnostiekstage wil doen, dient de cursussen Klinische gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie te hebben afgerond. De cursus Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk is in deze variant niet verplicht, maar het wordt aangeraden deze cursus voorafgaand aan de stage gevolgd te hebben. www.ou.nl/studieaanbod/S52317

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie levenslooppsychologie



Ingangseisen Deze cursus is alleen voor masterstudenten Levenslooppsychologie. Studenten die willen inschrijven voor deze cursus, dienen de cursus Onderzoekspracticum scriptieplan te hebben afgerond. www.ou.nl/studieaanbod/S60317

masteropleiding

75

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2013-2014 WO bacheloropleiding Psychologie De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2013 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en examenregeling (OER) 2013-2014 voor de bacheloropleiding Psychologie. A. Overgangsmaatregelen op cursus- dan wel opleidingsniveau Maatregelen op cursusniveau

Revisies Ten aanzien van de in de OER 2013-2014 opgenomen gereviseerde cursussen geldt dat studenten die zich voor een ‘oude’ versie van de cursus hebben ingeschreven voordat de gereviseerde versie beschikbaar komt, de ‘oude’ versie kunnen inbrengen. Deze regeling is van toepassing als hierna geen specifieke regeling voor de inbreng van de oude cursus is opgenomen. De oude cursus en de gereviseerde cursus zijn wederzijds uitsluitend. Dit betekent dat indien een bepaalde cursus verplicht of als gebonden keuze in het desbetreffende programma voorkomt, de desbetreffende uitsluitende cursus niet kan worden ingebracht in de vrije ruimte.

Klinische gespreksvoering (S61321) Sinds 1 september 2009 is de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) verplaatst van de masteropleiding naar de bacheloropleiding. - Studenten die vóór 1-9-2009 de cursus Interventies bij organisatieverandering (S63321) hebben besteld, mogen deze in de bacheloropleiding inbrengen voor Klinische gespreksvoering. - Studenten die voor 1-9-2009 de cursus Gezondheidspsychologische interventies (S64332) hebben besteld mogen deze in de bacheloropleiding inbrengen voor Klinische gespreksvoering en Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving (S36311). Zie ook de uitvoeringsregeling van de masteropleiding Psychology 2013-2014.

Geschiedenis van de psychologie (S08121) Deze cursus is sinds 1 september 2009 verplaatst van de postpropedeuse naar de propedeuse. Studenten die voor 1 september 2009 de cursus Intelligentie en sociale competentie (S35311) hebben besteld of vrijgesteld gekregen, mogen deze in de propedeuse inbrengen in plaats van de cursus Geschiedenis van de psychologie (S08121) ten behoeve van de aanvraag van de propedeuseverklaring. Bij voortzetting van de bacheloropleiding dient Geschiedenis van de psychologie (S08121) alsnog te worden afgerond in de postpropedeuse.

Selectiepsychologie: selectie en assessment (S14331) Deze cursus is sinds 1 september 2011 verplaatst van de gebonden keuze in de postpropedeuse naar het verplichte deel van de postpropedeuse. Voor studenten die vóór 1 september 2011 hun gebonden keuze hebben afgerond zonder dat deze cursus daarin is opgenomen, wordt deze cursus gecompenseerd met een andere afgeronde cursus uit de gebonden keuze ruimte. De student dient er rekening mee te houden dat deze cursus verplicht onderdeel is voor het behalen van de Basisaantekening psychodiagnostiek. In deze eisen kunnen geen compensaties ingebracht worden. Onderzoekspractica De cursussen Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse (S13131), Onderzoekspracticum nonparametrische dataanalyse (S24221) en Onderzoekspracticum observatie en interview (S31211) vervangen de oude cursussen Statistiek 1, Statistiek 2 én Gegevensverwerking met SPSS. In het studiepad kan de student zien hoe studieresultaten van oude cursussen zijn ingebracht. De onderzoekspractica moeten gezien de ingangseisen in onderstaande volgorde bestudeerd worden: - S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse - S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment - S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie - S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse

76

- S31211 Onderzoekspracticum observatie en interview - S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey - S50317 Bachelorthesis.

Onderzoekspracticum psychologisch survey (S04241) Deze cursus is sinds 1 september 2008 verplaatst van de propedeuse naar de postpropedeuse. Studenten die voor 1 september 2008 de cursus Onderzoekspracticum psychologisch survey hebben besteld of vrijgesteld gekregen, mogen deze in de propedeuse inbrengen in plaats van de cursus Onderzoekspracticum psychologisch experiment (S05271) ten behoeve van de aanvraag van de propedeuseverklaring. Bij voortzetting van de bacheloropleiding dient het Onderzoekspracticum psychologisch experiment (S05271) alsnog te worden afgerond in de postpropedeuse.

Onderzoekspracticum psychologische surveys (S68312) en Onderzoekspracticum psychologische experimenten (S69312) Deze onderzoekspractica zijn sinds 1 september 2009 vervangen door de Bachelorthesis (S50317). 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor beide onderzoekpractica, dan worden deze ingebracht voor de Bachelorthesis (S50317). 2. Heeft de student slechts een certificaat of vrijstelling voor één van deze onderzoekspractica, dan is inbreng niet mogelijk en moet de student de Bachelorthesis (S50317) afronden. Inbreng van cursussen die niet meer voorkomen in de bacheloropleiding psychologie

Personeelsmanagement (S02232) Deze cursus is sinds 1 februari 2013 vervangen door de cursussen Organisatiepsychologie (S28211) en Personeelsmanagement (S29211). Studenten die de cursus Personeelsmanagement (S02232) hebben afgerond of vrijgesteld gekregen, kunnen het behaalde resultaat inbrengen voor de twee nieuwe cursussen Organisatiepsychologie (S28211) en Personeelsmanagement (S29211).

Gezondheid in perspectief (N39211) Studenten die de cursus Gezondheid in perspectief (N39211) hebben aangeschaft vóór 1 september 2013, kunnen het behaalde resultaat inbrengen voor de cursus Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving (S36311).

Wetenschapsleer (C01221) Studenten die de cursus Wetenschapsleer (C01221) hebben aangeschaft vóór 1 september 2010, kunnen het behaalde resultaat inbrengen voor de cursus Grondslagen van de psychologie: filosofie (S37211).

Intelligentie en sociale competentie (S35311) Het behaalde resultaat voor deze cursus wordt ingebracht voor Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie (S36111).

Functieleer en biologische psychologie (S09131) Het behaalde resultaat voor deze cursus wordt ingebracht voor Biologische grondslagen: cognitie (S49111).

Gespreksvoering (S17211, 1 module) en Sociologie (S02121) 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor beide cursussen, dan worden deze ingebracht voor de 2-moduulscursus Gespreksvoering (S16212). 2. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Gespreksvoering (S17211), dan vindt inbreng plaats op 2-moduulscursus Gespreksvoering (S16212). Het tekort van één module wordt aangevuld met een 1-moduulscursus uit de gebonden keuze van de bacheloropleiding. Hiervoor moet de student een verzoek tot een individuele overgangsregeling aanvragen. 3. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Sociologie (S02121), dan vindt inbreng plaats in onderstaande volgorde: - S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie of - S22321 Leren en trainen in organisaties of - S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering of - vrije ruimte. Indien bovenstaande opties niet mogelijk zijn kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen.

Interventies in groepen: conflicthantering en mediation (S66312) 1. Een certificaat of vrijstelling voor deze cursus wordt ingebracht voor de cursussen Inleiding in conflicthantering en mediation (S28311) en Ergonomie (S06231).

77

2. Indien de cursus Ergonomie (S06231) al afgerond is kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen voor de inbreng van de resterende 4,3 studiepunten.

Leiderschap in arbeidsorganisaties (S29311) en Mentale belasting in het werk (S39311) 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor beide cursussen, dan worden deze ingebracht voor de 2-moduuls cursus Psychologie van arbeid en gezondheid (S26222). 2. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Leiderschap in arbeidsorganisaties (S29311) dan vindt inbreng plaats in onderstaande volgorde: - S06231 Ergonomie of - vrije ruimte. Indien bovenstaande opties niet mogelijk zijn kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen. 3. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Mentale belasting in het werk (S39311) dan wordt dit ingebracht op Psychologie van arbeid en gezondheid (S26212). Het tekort van één module wordt aangevuld met een 1-moduulscursus uit de gebonden keuze van de bacheloropleiding. Hiervoor kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen.

Arbeid en gezondheid 1 (S19211), Arbeid en gezondheid 2 (S37311) en Mentale belasting in het werk (S39311) 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor alle drie de cursussen, dan worden deze ingebracht voor Psychologie van arbeid en gezondheid (S26222) en voor Adolescentie: een klinische en gezondheids-psychologische benadering (S47311). 2. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor twee van de drie cursussen, dan worden deze ingebracht voor Psychologie van arbeid en gezondheid (S26222). 3. Heeft de student een certificaat of vrijstelling voor Arbeid en gezondheid 1 (S19211) óf voor Arbeid en gezondheid 2 (S37311), dan wordt dit ingebracht voor Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering (S47311).

Arbeidspsychologie en -sociologie (S07231) Studenten die de cursus Arbeidspsychologie en -sociologie (S07231) hebben aangeschaft vóór 1 september 2013, kunnen het behaalde resultaat inbrengen in het gebonden keuzeblok in de Postpropedeuse. B. Wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau Elkaar wederzijds uitsluitende cursussen mogen niet tegelijk inde bacheloropleiding worden ingebracht. Cursus

Wederzijds uitsluitend met:

S03121 Inleiding psychologie 1a S12112 of S48112 Inleiding in de psychologie S04121 Inleiding psychologie 1b S12112 of S48112 Inleiding in de psychologie S12112 Inleiding in de psychologie S48112 Inleiding in de psychologie S09131 Functieleer en biologische psychologie S49111 Biologische grondslagen: cognitie S13331 Gegevensverwerking met SPSS S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse S25211 Inleiding in de neuropsychologie en S25221 Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie psychofarmacologie C01221 Wetenschapsleer S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse S13331 Gegevensverwerking met SPSS S17211 Gespreksvoering S16212 Gespreksvoering S02232 Personeelsmanagement S29211 Personeelsmanagement B01111 Human resource management B01111 Human resource management S29211 Personeelsmanagement S33321 Inleiding in de seksuologie S33331 Seksuologie S39311 Mentale belasting in het werk S26212 Psychologie van arbeid en gezondheid S66312 Interventies in groepen: conflicthantering en mediation S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation S21212 Leeronderzoek S68312 Onderzoekspracticum psychologische surveys

78

S21212 Leeronderzoek S68312 Onderzoekspracticum psychologische surveys S69312 Onderzoekspracticum psychologische experimenten

S50317 Bachelorthesis S50317 Bachelorthesis S50317 Bachelorthesis

C. Bepalingen ten aanzien van cursusdeelname: ingangsvoorwaarden op cursusniveau In een aantal gevallen is het met goed gevolg afgelegd hebben van tentamens voorwaarde voor de toelating tot het afleggen van andere tentamens. De student mag niet inschrijven voor de cursus indien er geen certificaten behaald zijn voor de cursussen die als ingangseis gelden. Cursus

Ingangseisen

S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey S33331 Seksuologie S16212 Gespreksvoering S61321 Klinische gespreksvoering S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation S50317 Bachelorthesis

S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie + S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse + S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment + 6 andere modulen uit de propedeuse psychologie S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

Afgeronde propedeuse Psychologie + S16212 Gespreksvoering S48112 Inleiding in de psychologie + 6 andere modulen uit de propedeuse psychologie Propedeuse psychologie + S16212 Gespreksvoering + 8 andere modulen uit de postpropedeuse Propedeuse + S16212 Gespreksvoering Afgerond 34 modulen (inclusief vrijstellingen) waaronder: S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse + S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment + S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie + S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse + S31211 Onderzoekspracticum observatie en interview + S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey

Gebonden keuzeblok en ingangseisen cursussen uit masteropleiding Psychology Bij de keuze van cursussen uit het gebonden keuzeblok dient de student rekening te houden met de ingangseisen op cursusniveau voor de mastercursussen uit de masteropleiding Psychology: - S72311 Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie - S73311 Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie en - S74311 Psychodiagnostiek in de klinische psychologie - S75311 Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie. Voor deze 4 cursussen is de algemene ingangseis dat de student tenminste 32 modulen heeft afgerond in de bacheloropleiding psychologie inclusief de cursussen: S23222 Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie S20221 Test- en toetstheorie en S61321 Klinische gespreksvoering Per cursus gelden bovendien aanvullende ingangseisen:

79

Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie (S72311) De student dient tenminste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende 6: S28211 Organisatiepsychologie S29211 Personeelsmanagement S06231 Ergonomie S07231 Arbeidspsychologie en -sociologie (per 1-9-2013 uit het aanbod) S22321 Leren en trainen in organisaties S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation

Psychodiagnostiek in de Gezondheidspsychologie (S73311) De student dient tenminste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende 6: S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving S28311 Inleiding conflicthantering en mediation S06231 Ergonomie S33331 Seksuologie

Psychodiagnostiek in de Klinische psychologie De student dient tenminste 2 modulen afgerond te hebben van de volgende 3: S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S33331 Seksuologie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie De student dient de volgende 3 modulen afgerond te hebben: S10131 Ontwikkelingspsychologie: het begin van de levensloop S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering Raadpleeg de uitvoeringsregeling van de Masteropleiding Psychology 2013-2014 voor alternatieve inbreng D. Inbreng mastercursussen en individuele regelingen 1. Het is niet toegestaan om mastercursussen uit de op de bacheloropleiding aansluitende mastervariant(en) op te nemen in de vrije ruimte van de bacheloropleiding, tenzij het een cursus betreft die noodzakelijk is voor de toelating tot de GZopleiding èn die niet voorkomt in de uiteindelijk te kiezen mastervariant. 2. Indien voldaan wordt aan de ingangseisen op cursusniveau, is inbreng van cursussen van andere masteropleidingen van de Open Universiteit in de vrije ruimte van de bacheloropleiding Psychologie toegestaan, tenzij inschrijving voor deze cursussen is voorbehouden aan studenten die formeel zijn toegelaten tot de masteropleiding waarvan die cursussen deel uitmaken. E. Bepalingen ten aanzien van aanschuifonderwijs 1. De student moet voordat hij een cursus bij een instelling voor Hoger onderwijs gaat volgen schriftelijk toestemming vragen voor de inbreng van een bepaalde cursus in de bacheloropleiding Psychologie. Een verzoek om toestemming wordt door de student gericht aan de Facultaire toetsingscommissie (FTC) van de faculteit psychologie. 2. De student dient tegelijkertijd de Engelstalige benaming van de betreffende cursus aan te leveren. 3. De FTC zorgt voor een schriftelijke reactie aan de student. In deze reactie wordt altijd vermeld voor hoeveel studiepunten die desbetreffende cursus kan worden ingebracht. Indien de toestemming wordt verleend, doet de FTC daarvan ook mededeling aan de Commissie voor examens. 4. De toestemming zoals bedoeld onder punt 1 geldt alleen voor de desbetreffende opleiding. Toestemming wordt alleen dan verleend wanneer er sprake is van duidelijke samenhang tussen enerzijds het in te brengen onderwijs en anderzijds (de doelstellingen van) de betreffende opleiding aan de Open Universiteit. 5. De student moet, tenzij anders is bepaald, zelf zorg dragen voor inschrijving, betaling en dergelijke aan de andere universiteit; de Open Universiteit heeft geen inspanningsverplichting en draagt geen enkele verantwoordelijkheid met betrekking tot de inschrijving of andere contacten met de andere instelling.

80

6. De student moet zo spoedig mogelijk na het behalen van de tentamen(s) zijn tentamenbriefje(s) van de andere universiteit samen met de toestemmingsbrief zoals bedoeld onder punt 1, overleggen aan de Facultaire toetsingscommissie Psychologie. 7. Het verzoek om een cursus te mogen inbrengen via aanschuifonderwijs mag ook achteraf ingediend worden. De student loopt dan de kans dat hiervoor geen toestemming wordt verleend. Voor algemene bepalingen over aanschuifonderwijs wordt verwezen naar het algemene deel van de OER 2013-2014 voor de bacheloropleiding Psychologie, artikel 28. De faculteit Psychologie biedt in het kader van de OER 2013-2014 binnen de genoemde voorwaarden de mogelijkheid tot het inbrengen van aanschuifonderwijs in de vrije ruimte. Via aanschuif-/serviceonderwijs zijn maximaal 21,5 studiepunten in te brengen. F. Compensatorische regeling Voor de in artikel 25 van de Nadere regels inrichting tentamens en examens vastgelegde compensatorische regeling (één 5 in de propedeuse toegestaan en één 5 in de postpropedeuse of in de vrije ruimte) zijn uitgezonderd: 1. De afsluiting van de propedeuse: de cursus Onderzoekspracticum literatuurstudie (S22241) 2. De afsluiting van de bacheloropleiding: de cursus Bachelorthesis (S50317). 3. De cursussen die deel uitmaken van eisen voor de basisaantekening Psychodiagnostiek; ook als deze cursussen niet ingebracht worden voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek moeten de onderstaande cursussen met een voldoende afgerond zijn: - Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopatalogie (S23222) - Biologische grondslagen: neuropsychologie en psychofarmacologie (S25221) - Gespreksvoering (S16212) - Onderzoekspracticum observatie en interview (S31211) - Test- en toetstheorie (S20221) - Selectiepsychologie: selectie en assessment (S14331) - Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie (S32331) - Seksuologie (S33331) - Klinische gespreksvoering (S61321). G. Geldigheidsduur tentamens De geldigheidsduur van de tentamens van de wo-bacheloropleiding Psychologie bedoeld in artikel 11 van de OER 2013-2014 voor de wo-bacheloropleiding Psychologie is onbeperkt. Getuigschriften en diploma’s die afgegeven zijn vóór 1991 geven geen recht op vastgestelde standaard vrijstellingsprogramma’s. H. Hardheidsclausule Voor zover er zich onverhoopt gevallen mochten voordoen, waarin de uitvoeringsregeling niet voorziet, wordt verwezen naar het bepaalde in artikel 32 van de OER 2013-2014 voor de bacheloropleiding Psychologie. I. Slotbepaling Aldus vastgesteld door de decaan op 13 maart 2013.

81

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2013-2014 WO masteropleiding Psychologie De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2013 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en examenregeling (OER) 2013-2014 voor de wo-masteropleiding Psychology met de varianten Arbeids- en organisatiepsychologie, Gezondheidspsychologie, Klinische psychologie en Levenslooppsychologie. A. Toelating tot de wo-masteropleiding Psychology De masteropleiding omvat 4 varianten: Arbeids- en organisatiepsychologie, Gezondheidspsychologie, Klinische psychologie en Levenslooppsychologie. - Een afgeronde wo-bachelor of science opleiding Psychologie van de Open Universiteit biedt, zonder dat nadere eisen gelden, toelating tot de door de student gewenste variant van deze masteropleiding. Indien de student nog niet beschikt over een certificaat of vrijstelling voor de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) wordt deze cursus op grond van een uitvoeringsregeling óf door middel van een individuele regeling in plaats van een wo-mastercursus opgenomen in het studiepad van de varianten Arbeids- en organisatiepsychologie of Gezondheidspsychologie. Zie B. Overgangsmaatregelen. Deze overgangsmaatregel wordt gehanteerd aangezien de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) sinds1 september 2009 van de master- naar de bacheloropleiding is verplaatst. - In alle andere gevallen beslist de Commissie voor de Examens op advies van de Facultaire toetsingscommissie (FTC) of, en zo ja onder welke voorwaarden, een student tot de masteropleiding kan worden toegelaten. Dit kan eventueel door middel van een ‘schakelprogramma op maat’. In beginsel bedraagt de omvang van een schakelprogramma voor studenten maximaal 14 en minimaal 1 module. B.

Overgangsmaatregelen op cursus- respectievelijk opleidingsniveau

Ten aanzien van de in de OER 2013-2014 opgenomen gereviseerde cursussen geldt dat studenten die zich voor een ‘oude’ versie van de cursus hebben ingeschreven voordat de gereviseerde versie beschikbaar komt, de ‘oude’ versie kunnen inbrengen. Deze regeling is van toepassing als geen specifieke regeling is opgenomen. De oude cursus en de gereviseerde cursus zijn wederzijds uitsluitend.

Managementcoaching (S65312) Een certificaat of vrijstelling voor deze cursus wordt ingebracht op de cursussen Coachen van managers (S27311) en Groepen in organisaties (S30211).

Klinische gespreksvoering (S61321) Deze cursus is sinds 1 september 2009 verplaatst naar de bacheloropleiding Psychologie. Studenten die geen certificaat (of vrijstelling) voor Klinische gespreksvoering (S61321) hebben ingebracht in hun bacheloropleiding, dienen deze cursus alsnog in de masteropleiding af te ronden als zij kiezen voor de variant Arbeids- en organisatiepsychologie of Gezondheidspsychologie. Deze cursus wordt dan als volgt in het studiepad ingebracht in plaats van de cursus: Variant Arbeids- en organisatiepsychologie Gezondheidspsychologie

Inbreng op: Interventies bij organisatieverandering (S63321) Gezondheidspsychologische interventies (S64332) In dit geval dient de student ook nog de cursus Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving (S36311) af te ronden

Klinische gespreksvoering (S61321) in de mastervarianten Klinische psychologie en Levenslooppsychologie In de mastervarianten Klinische psychologie en Levenslooppsychologie dienen studenten die de diagnostiekstage gaan doen en in aanmerking willen komen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek, de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) afgerond te hebben. De cursus wordt niet gecompenseerd met een andere cursus uit deze variant.

82

Testpracticum psychodiagnostiek (S62321) Deze cursus is in de vier mastervarianten vervangen door: - Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie (S72311) - Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (S73311) - Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (S74311) - Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie (S75311). Studenten kunnen een certificaat of vrijstelling voor de cursus Testpracticum psychodiagnostiek (S62321) inbrengen op de nieuwe cursus Psychodiagnostiek van hun mastervariant.

Patiëntenvoorlichting en chronische ziekten (S70321) Sinds 1-9-2010 is de cursus Patiëntenvoorlichting en chronische ziekten (S70321) vervangen door de cursus Adaptatie en gedragsverandering bij chronisch zieken (S76311). Studenten die de cursus Patiëntenvoorlichting en chronische ziekten (S70321) hebben afgerond kunnen het resultaat inbrengen op de nieuwe cursus. C. Wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau Elkaar wederzijds uitsluitende cursussen mogen niet tegelijk in de masteropleiding worden ingebracht. Cursus

Wederzijds uitsluitend met:

Managementcoaching (S65312) Patiëntenvoorlichting en chronische ziekten (S70321) Testpracticum Psychodiagnostiek (S62321)

Coachen van managers (S27311) Adaptatie en gedragsverandering bij chronisch zieken (S76311) Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie (S72311) Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (S73311) Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (S74311) Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie (S75311)

D. Bepalingen ten aanzien van cursusdeelname Ingangsvoorwaarden op cursusniveau

Psychodiagnostiek Voor de cursussen Psychodiagnostiek in de vier mastervarianten is de algemene ingangseis dat de student tenminste 32 modulen heeft afgerond in de bacheloropleiding psychologie inclusief de cursussen: S23222 Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie S20221 Test- en toetstheorie S61321 Klinische gespreksvoering Per cursus gelden bovendien aanvullende ingangseisen:

Psychodiagnostiek in de arbeidsen organisatiepsychologie (S72311) De student dient naast de algemene ingangseis tenminste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende 6: S28211 Organisatiepsychologie S29211 Personeelsmanagement S06231 Ergonomie S07231 Arbeidspsychologie en –sociologie (per 1-9-2013 uit het aanbod) S22321 Leren en trainen in organisaties S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation

83

Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (S73311) De student dient naast de algemene ingangseis tenminste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende 6: S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving S28311 Inleiding conflicthantering en mediation S06231 Ergonomie S33331 Seksuologie

Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (S74311) De student dient naast de algemene ingangseis tenminste 2 modulen afgerond te hebben van de volgende 3: S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S33331 Seksuologie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie (S75311) De student dient naast de algemene ingangseis de volgende 3 modulen afgerond te hebben: S10131 Ontwikkelingspsychologie: het begin van de levensloop S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

Stage Voor alle varianten geldt dat u de bacheloropleiding Psychologie moet hebben afgerond. Om in te kunnen schrijven moet u formeel zijn toegelaten tot de masteropleiding. Daarnaast gelden voor onderstaande stagevormen aanvullende eisen: 1. Diagnostiekstage: de cursus Psychodiagnostiek (S72311, S73311, S74311 of S75311) en de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) moeten afgerond zijn 2. Interventiestage - variant Arbeids- en organisatiepsychologie: de cursus Interventies bij organisatieverandering (S63321) moet afgerond zijn - variant Gezondheidspsychologie: de cursus Gezondheidspsychologische interventies (S64332) moet afgerond zijn.

Onderzoekspracticum scriptieplan Om in te kunnen schrijven moet u formeel zijn toegelaten tot de masteropleiding.

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie Om in te kunnen schrijven moet u het Onderzoekspracticum scriptieplan (S71332) met een voldoende hebben afgerond. E. Inbreng mastercursussen en individuele regelingen Indien een certificaat of vrijstelling voor een mastercursus is ingebracht in de bacheloropleiding Psychologie, tellen de studiepunten van deze mastercursus niet nog een keer mee in de masteropleiding Psychology. Voor het ontstane tekort in de masteropleiding zal de faculteit vervangende cursussen aanwijzen. F. Bepalingen ten aanzien van aanschuifonderwijs Niet van toepassing. G. Compensatorische regeling Conform artikel 20a van de Nadere regels inrichting tentamens en examens is inbreng van een 5 niet toegestaan, noch in de masteropleiding, noch in een schakelprogramma. H. Geldigheidsduur tentamens De geldigheidsduur van de tentamens van de wo-masteropleiding Psychology bedoeld in 11 van de OER 2013-2014 voor de wo-masteropleiding Psychology is onbeperkt. Getuigschriften en diploma’s die afgegeven zijn vóór 1991 geven niet automatisch recht op toelating tot de master.

84

I. Hardheidsclausule Voor zover er zich onverhoopt gevallen mochten voordoen, waarin de uitvoeringsregeling niet voorziet, wordt verwezen naar het bepaalde in artikel 31 van de OER 2013-2014 voor de wo-masteropleiding Psychology. J. Slotbepaling Aldus vastgesteld door de decaan op 13 maart 2013.

85

Procedures en regelgeving OER en Uitvoeringsregelingen In de Onderwijs en examenregeling (OER) staat het onderwijsprogramma beschreven en de rechten en plichten van de student. Onderdeel van de OER zijn de Uitvoeringsregelingen waarin voor elke opleiding de specifieke bepalingen zijn opgenomen. Deze regelingen kunt u downloaden van de website. www.ou.nl/documenten

Getuigschriften De Open Universiteit verstrekt de volgende getuigschriften: een dossierverklaring, een propedeuse-, bachelor-, en mastergetuigschrift. www.ou.nl/getuigschrift

Compensatorische regeling Studenten die een propedeuse-, of bachelorgetuigschrift aanvragen kunnen gebruikmaken van een compensatorische regeling. De algemene regeling is vastgelegd in art 20a van de Nadere regels inrichting tentamen en examen 2013-2014. De volledige tekst van dit artikel en van de Nadere regels kunt u downloaden op de website. www.ou.nl/tentamen

Beroepsprocedure en bezwaarprocedure Bij het College van beroep voor de examens kan binnen zes weken (administratief ) beroep worden ingesteld tegen o.a. beslissingen van de Commissie voor de examens of een examinator. Voorbeelden van een beslissing zijn: een individuele tentamenuitslag, een vrijstellingsbeslissing of een toelatingsbeslissing tot een wo-masteropleiding. Bezwaar kan gemaakt worden tegen een besluit, genomen door of namens het College van bestuur, waar-tegen geen (administratief ) beroep mogelijk is. Deze besluiten kunnen betrekking hebben op bijvoorbeeld: de inschrijving, het cursusgeld.

Klachtencommissie Voor klachten, waarvoor u geen beroep of bezwaar kunt aantekenen, bijvoorbeeld over de dienstverlening of de wijze waarop u bent behandeld, kunt u terecht bij de Klachtencommissie. Meld uw klacht eerst bij Service en informatie. Wordt uw klacht daar niet naar tevredenheid verholpen, dan kunt u schriftelijk een formele klacht indienen. Uitgebreide informatie rondom beroep, bezwaar en klachten en de benodigde formulieren kunt u vinden op de website. www.ou.nl/procedures

Vertrouwenspersonen ongewenste omgangsvormen De Open Universiteit heeft vertrouwenspersonen aangesteld die kennis hebben van de organisatie en de problemen die zich daarin kunnen voordoen. Als u hulp nodig heeft bij het oplossen van een probleem van ongewenst gedrag tijdens de studie kunt u contact opnemen met een van de vertrouwenspersonen via [email protected], of kijk op onze website voor meer informatie. www.ou.nl/vertrouwenspersonen Alle bovenstaande informatie is ook verkrijgbaar in de studiecentra of telefonisch aan te vragen bij de afdeling Service en informatie, T 045 - 576 28 88.

86

87

Service en informatie Heeft u vragen over uw studie of wilt u informatie over het dichtstbijzijnde studiecentrum? Neem dan contact op met een van onze medewerkers of kijk op de website voor onze bereikbaarheid. T +31 (0)45 - 576 2888 www.ou.nl/directcontact www.ou.nl/studiecentra

Colofon Open Universiteit Redactie Faculteit Psychologie Onderwijs Service Centrum Ontwerp en fotografie decanen Team Visuele Communicatie Valkenburgerweg 177, 6419 AT Heerlen - NL Postbus 2960, 6401 DL Heerlen - NL Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Juni 2013

88

Overige studiegidsen van de Open Universiteit

cultuurwetenschappen

informatica

managementwetenschappen

rechtswetenschappen

natuurwetenschappen

80158 5213081

onderwijswetenschappen

Faculteit Psychologie bezoekadres: Valkenburgerweg 177, 6419 AT Heerlen postadres: Postbus 2960, 6401 DL Heerlen, T +31 (0)45 - 576 2888 www.ou.nl/psychologie

studiegids bachelor master psychologie Open Universiteit

Recommend Documents