STUDENT INFORMATIE Marc van Rooden Studentnummer 500547538 DOO Horeca en Voeding Minor Docent als coach 2014 Begeleiders: David Kooy & Floor Driessen
DOCENT ALS COACH Eindverslag minor Docent als coach van Marc van Rooden 2014
Inleiding: Aan het einde van jaar drie van mijn opleiding aan de hoge school van Amsterdam is mij gevraagd om een keuze te maken uit één van de aangeboden minors. Sinds vijf jaar ben ik werkzaam op het Teylingen-college locatie KTS te Voorhout, omdat we op deze school erg veel doen met leerling begeleiding en leerling coaching leek mij de minor ‘Docent als coach” een mooie aanvulling op mijn docentschap. Ik mij dan ook ingeschreven voor deze minor. De minor heeft mij gebracht wat ik ervan voorgesteld had, en misschien nog wel een beetje meer. Door de Minor ga je anders tegen bepaalde zaken aankijken. Maar vooral ook naar je eigen doen en laten in gesprekken met leerlingen. Leren luisteren (wat zegt een leerling nu echt), leren geduldig te zijn in een gesprek, af te wachten, en vooral ook minder zelf aan het werk zijn, de leerling/coachee moet in beweging komen. Allemaal handvatten die toepasbaar zijn in een praktijksituatie. Ik kan dan ook met een tevreden gevoel terugkijken op deze minor. In dit verslag zal ik nog uitgebreider ingaan op mijn vorderingen als coach en mijn bevindingen over deze minor.
Marc van Rooden
Lisse 23 mei ’14
1
Inhoudsopgave Inleiding:................................................................................................................................................. 1
Wat heeft de coachtraining mij gebracht: .............................................................................................. 3
Wat heeft supervisie mij gebracht: ........................................................................................................ 3
Wat heeft het coach zijn mij gebracht ................................................................................................... 4
Wat voor coach ben ik ............................................................................................................................ 4
Sterkte en zwakte analyse ...................................................................................................................... 5 Coachcompetenties ............................................................................................................................ 5 De 4 deurtjes en de coachmatrix ........................................................................................................ 5 Coachende vragen en doorvragen ..................................................................................................... 5 Gedrag in het hier en nu benoemen .................................................................................................. 5 Een coachproces over meerdere zittingen kunnen overzien .............................................................. 5
Reflectie ................................................................................................................................................. 6
2
Wat heeft de coachtraining mij gebracht: Het afgelopen jaar was voor mij, als beginnend coach, één grootte eyeopener. In het begin kon ik de trein ,waarin we geacht werden in te stappen, amper bijhouden. De, voor mij, nieuwe informatie die aangeboden werd vormden op dat moment nog geen eenheid. Ik had, voor mijn gevoel, veel moeite om alles in te passen. Dit bleek echter niet het geval te zijn. Tot mij verbazing bleek al redelijk snel dat ik, onbewust, alles toch opsloeg en toe kon passen in de praktijk. Op school werd het zichtbaar dat ik de leerlingen die begeleiding nodig hadden of vroegen op een heel andere wijze benaderde dan voorheen. Ik stapten er neutraler in, ik liet OMA (oplossing, mening, aanname) en liet de oplossing veel meer door de leerling aandragen. Toen dit voor mij inzichtelijk werd bracht het deelnemen aan deze minor mij veel energie. Al het aangeboden lesmateriaal werd ineens toepasbaar. Ook de groei in het coachen, die ik bij mezelf constateer, levert mij veel energie op. Dit omdat de leerlingen die ik begeleid verder komen, er komen oplossing voor problemen, die ze zelf aangedragen hebben. Het resultaat is hierdoor vele malen groter. De coachtraining heeft mij veel handvatten aangereikt welke toepasbaar zijn voor het begeleiden van leerlingen. De groei die ik doormaak als coach en de leerlingen die goed uit een traject komen maken het coachen van leerlingen zeer interessante. Ik hoop mij dan ook in de komende jaren nog veel verder te ontwikkelen.
Wat heeft de TA mij gebracht: De Transactionele Analyse, kort gezegd TA heeft mij veel inzicht gegeven in de ontwikkeling die wij allemaal doormaken. De manier waarop we van ons script vormen en wat je omgeving daar voor invloed op heeft, heeft mij geïntrigeerd. De TA heeft er bij mij voor gezorgd dat ik meer opzoek ga naar de achterliggende oorzaken van een probleem bij een leerling. Ook alle handvatten/hulpmiddelen die de TA aanreikt om een leerling beter te kunnen coachen, waren voor mij erg welkom. Bepaalde processen die zich afspelen bij een coachee of in groepsverband werden door de TA inzichtelijk. Het klinkt misschien gek maar de TA heeft bij mij voor een bepaalde rust gezorgd. Rust omdat ik nu bepaalde dingen kan herkennen/benoemen, rust omdat het handvatten geeft om te coachen, rust omdat vorming van onze psyché wordt onderbouwt (script, drivers enz.) Rust omdat het je dwingt naar jezelf te kijken en hierdoor je bewust wordt van je eigen reacties en handelen tegenover bepaalde personen of situaties.
Wat heeft supervisie mij gebracht: Supervisie was voor mij het mooiste onderdeel van deze minor. Dit onderdeel van de minor dwong ons, als beginnend coach, om te kijken naar ons eigen handelen. Maar ook om te kijken naar de competenties van andere. De filmpjes die we bespraken tijdens de bijeenkomsten zorgen er voor dat we ons bewust werden van ons eigen doen en laten. Wat mij vooral opviel was de welwillendheid van de groep om elkaar te ondersteunen doormiddel van positieve feedback. De status van de groep was dusdanig dat we alles tegen elkaar konden zeggen, iedereen was zich ervan bewust dat we, doormiddel van benoemen van onze mindere kanten, we ons als coach positief zouden ontwikkelen. Oftewel we hadden een fijne groep met een veilige leeromgeving waarbinnen fouten maken mocht. Jammer was het dat deze veiligheid even werd onderbroken door een misstand van een van onze medestudenten. De veiligheid was even weg, gelukkig herstelde zich dat de volgende bijeenkomst. Wel vond ik het jammer dat deze sessie maar tien keer was, dit onderdeel had van mij veel langer mogen duren. Ik ben me ervan bewust dat dit louter door tijdgebrek komt, maar ik ben nu eenmaal praktisch ingesteld, ik maar graag dingen toepasbaar. 3
Ook wil ik graag de supervisie benoemen die we volgden in een kleinere setting, buiten de minor om. Tijdens deze sessies viel voor mij ‘het kwartje’. Hierin had ik voor de eerste maal succes met het doorvragen, open vragen stellen, bij één van mijn supervisanten. Dit gaf mij een heel goed gevoel, vanaf dat moment had ik een voorbeeld vanuit de praktijk wat voor effect het heeft om open vragen te stellen en om door te vragen, in de vorm van open vragen. Ook wil ik graag Floor Driessen, onze supervisor, even apart benoemen in dit verslag. Mede door haar enthousiasme, haar kennis, haar gevoel en haar vermogen om stof over te brengen, heeft ervoor gezorgd dat ik zo gedreven ben geraakt om mij als coach verder te ontwikkelen. Mijn dank.
Wat heeft het coach zijn mij gebracht| Het coach zijn heeft mij, zoals reeds eerder benoemd, veel energie gegeven. Energie wat ik haal uit de successen die een coachee doormaakt wanneer je hem of haar begeleid. Het inzicht wat een coachee krijgt omtrent het eigen handelen geeft mij ook zeer veel voldoening. Vaak gaat dat inzicht namelijk gepaard met een verbetering. Of dit nu een grootte of een kleine stap voorwaarts is, dat maakt mij niet uit. Zolang de coachee maar inzicht krijgt omtrent het eigen handelen en zelf oplossingen kan aandragen naarmate het traject loopt, ben ik een tevreden mens. De trajecten die ik met mijn twee coachees heb doorlopen waren zeer leerzaam, ik liep tegen weerstand op maar boekten ook successen. De weerstand kon ik bestuderen, waarom bracht dit weerstand en hoe ga ik dat de volgende keer anders doen. Oftewel, het coach zijn heeft mij “gedwongen” na te denken over mijn eigen doen en laten. Ik ben dan ook zeer benieuwd naar wat het coach zijn mij in de toekomst nog gaat brengen.
Wat voor coach ben ik Ik denk dat ik een persoon-gerichte coach ben. Mijn coach zijn sluit nauw aan met mijn docentschap. Ik vind het heel belangrijk om een veilige leeromgeving te genereren, waarbinnen fouten gemaakt mogen worden. Deze lijn trek ik ook door in mijn coach zijn. Ik probeer tijdens gesprekken mijn coachee op zijn of haar gemak te stellen, een begrijpend en luisterend oor te bieden, begrip te hebben voor zijn of haar situatie enz. enz. Vervolgens probeer ik aan te sturen op enige zelfredzaamheid, hiermee bedoel ik dat de coachee zijn of har eigen pad gaat bewandelen, zelf zijn weg laten vinden om problemen te overwinnen. Ik denk dat een coachee hier het meest bij gebaat is. Wanneer de coachee zelf de oplossingen heeft aangedragen groeit het zelfvertrouwen en zal deze in het vervolg hopelijk sterker in de schoenen staan. Het oplossingsgericht coachen is ook iets wat goed bij mij past, de trajecten die ik gedaan heb zijn echter meer richting het persoon-gericht coachen. Ik vind het dan ook lastig om te zeggen, gezien mijn geringe ervaring, wat voor coach ik ben. Mijn ervaringen tot nu toe leren mij dat ik, tot nu toe, meer persoon-gericht bezig ben geweest.
4
Sterkte en zwakte analyse Coachcompetenties Een OEN (open, eerlijk, nieuwsgierig) zijn: Ik weet van mijzelf dat ik nog teveel invul voor een ander, ik denk voor ze. Het OEN zijn moet ik mij echt meer eigen maken. Het vreemde in deze is dat ik het voor de klas wel doe, ik stimuleer om zelf te denken, laat ze zelf met oplossingen komen. Ondanks dat ik tijdens mijn coach trajecten persoon-gericht gecoacht heb moet ik nog meer de coachee aan het werk zetten.
De 4 deurtjes en de coachmatrix Het herkennen van de deuren gaat mij inmiddels aardig af, het opzoek gaan naar het deurtje wat niet open wil doormiddel van het afgaan van de niveaus (denken, voelen, willen, doen) lukt steeds beter. De coachmatrix heb ik in beide coach gesprekken toegepast en vind ik een fantastische tool om een gesprek te sturen
Coachende vragen en doorvragen Vooral in het begin vroeg ik niet genoeg door en of stelde ik gesloten vragen. Nu kan ik zeggen dat ik wat betreft het stellen van open vragen zeer zeker gegroeid ben. Wel moet ik er goed op letten dat ik de details niet over het hoofd zie. In deze details zit vaak de sleutel en hierop kan doorgevraagd worden.
Gedrag in het hier en nu benoemen Ik herken steeds meer parallellen processen. Het gedrag van zowel de coachee als de coach is tijdens de supervisie sessies regelmatig benoemd. Ik zou zelf als coach meer kunnen doen om het gedrag van de coachee te doen veranderen. Tijdens gesprekken zit ik nog steeds te vaak naar voren (ZO), wanneer ik een meer afwachtende houding aanneem en langer en meer functionele stilte laat vallen komt de coachee meer in beweging. Tijdens supervisie viel mij op dat vele dit deden, het lui zijn(zoals Floor dit benoemde) moet ik me nog meer eigen maken. Door minder lui te zijn zal het “gedrag” van de coachee ook veranderen, hij komt in beweging.
Een coachproces over meerdere zittingen kunnen overzien Tijdens één van mijn coaching trajecten bij mij op school had ik te maken met een jongen die niet in beweging wilde komen. Hij bleef zeggen dat het probleem niet bij hem lag en dat alle oplossingen toch niet hielpen. Deze structurele miskenning beïnvloeden het proces en maakten het lastig om het hele proces te overzien. Ik had het idee dat we niet opschoten. Het schema welke ik probeerde te volgen (coachmatrix) moest telkens bijgesteld worden. Uiteindelijk kreeg ik het toch voor elkaar om doormiddel van “lui te zijn” de coachee in beweging te krijgen en het traject te vervolgen. Ik heroverde het overzicht en boekte successen. Dit was een leerzame sessie voor mij.
5
Reflectie Aan het einde van deze minor is ons gevraagd om, na het schrijven van dit verslag, te reflecteren op het schrijven van dit verslag en vooral ook naar wat we gaan doen met het coachen in de toekomst. In de toekomst wil ik hard aan de slag om mij als coach te verbeteren. Ik heb bij mij op school aangegeven om, in het volgende schooljaar, een aantal leerlingen te willen coachen. Ik hoop dat aan deze oproep gehoor wordt gegeven, mede omdat ik van mening ben dat ik louter en alleen door vele gesprekken te voeren, mijn capaciteiten als coach kan verbeteren. Dit is ook goed ze zien in dit verslag, het kunnen benoemen is één, maar het toe kunnen passen in de praktijk is wat anders. Na het schrijven van dit verslag is mij nogmaals duidelijk geworden dat ik echt een beginnend coach ben. Ik moet bij alles nog veel te veel nadenken, het gaat nog niet op gevoel. Dit gevoel voor bepaalde situaties kan alleen maar verkregen worden wanneer je het vaak doet. Daarom kan ik gerust zeggen; om het aangeleerde goed toe kunnen passen vraagt dit veel oefening, oefening baart kunst. Ik hoop dan ook stellig dat ik in de toekomst genoeg tijd krijg om, doormiddel van veel oefenen, mijn kwaliteiten als coach verder te kunnen ontwikkelen.
Marc van Rooden
6
