Genotmiddelen? Informatie voor ouders en begeleiders

Genotmiddelen? Informatie voor ouders en begeleiders

Inleiding

Van genotmiddelen kun je genieten. En dat doen ook heel veel mensen. Een kopje koffie 's ochtends om wakker te worden, op zaterdagavond in de kroeg een biertje drinken of een gokje wagen door een kraslot te kopen. Anderen zoeken het wat verder, steken eens een jointje op om met vrienden lekker te ontspannen of slikken een XTC pil om tijdens een feest nog langer te kunnen dansen. Het gebruik van alcohol en tabak is over het algemeen geaccepteerd, maar als men het over drugs heeft als hasj / wiet, XTC of paddestoelen, dan wordt het voor veel mensen al anders. En staat men hier wat huiverig tegenover. Vaak komt dit door onwetendheid, de angst voor het onbekende. De juiste informatie over gebruik en de eventuele gevolgen kunnen dan al veel helderheid brengen.

Voor wie is deze folder Deze folder is bestemd voor ouders of begeleiders van mensen die moeilijk leren of een verstandelijke beperking hebben. De folder geeft informatie over het gebruik van genotmiddelen, de effecten en gevolgen. Dit wordt gevolgd door tips over de omgang met mensen die mogelijk drugs willen gebruiken of al gebruiken. Daarna gaan we per middel in op de werking, risico's en geven we tips voor veiliger gebruik. Bij het samenstellen van deze folder is gebruik gemaakt van informatie van o.a. het Trimbos-instituut en de Jellinek.

Genotmiddelen

1

Wat zijn genotmiddelen

Onder genotmiddelen verstaan we o.a. koffie, tabak, alcohol, gokken en drugs als hasj en wiet, XTC, cocaïne en paddestoelen. Genotmiddelen prikkelen de hersenen, wat effect kan hebben op lichaam en geest. Dit effect kan stimulerend zijn, verdovend of bewustzijnsveranderend.

Stimulerend Stimulerende middelen geven het gevoel dat je meer energie hebt, alerter bent en sneller kunt reageren. Voorbeelden hiervan zijn koffie, tabak, cocaïne en amfetamine (speed). Deze middelen worden vaak gebruikt op feesten en door nachtbrakers.

Verdovend Verdovende middelen geven een slaperig gevoel, ze werken kalmerend en ontspannend. Het haalt de scherpe randjes weg. Dit is vooral het geval bij heroïne, opiaten, alcohol en slaapmiddelen. Verdovende middelen worden vaak gebruikt door mensen met persoonlijke problemen, die moeilijk slapen of last hebben van angststoornissen.

Bewustzijnsveranderend Bij het gebruik van bewustzijnsveranderende middelen veranderen je stemming en waarneming. Je beleeft alles anders en de wereld gaat er anders uitzien. Middelen die dit effect teweeg kunnen brengen zijn hasj, wiet, paddo's en LSD. Ze worden vaak gebruikt uit nieuwsgierigheid door mensen die nieuwe geestelijke ervaringen willen opdoen.

2

Genotmiddelen

Risico's Je kunt van het effect dat een genotmiddel teweegbrengt op langere termijn lichamelijk en/of geestelijk afhankelijk worden. Als je lichamelijk afhankelijk van een bepaald middel bent, betekent dit dat je lichaam gewend raakt aan het middel en protesteert als je het middel niet meer gebruikt. Je krijgt dan ontwenningsverschijnselen. Tolerantie is een ander lichamelijk verschijnsel. Dit houdt in dat je steeds meer van het middel nodig hebt om hetzelfde te kunnen ervaren. Er treedt dan dus gewenning op. Als je geestelijk afhankelijk bent, houdt dit in dat je dénkt dat je niet meer goed kunt functioneren zonder de drug. Dat ligt dus meer aan de gebruiker dan aan het middel. Behalve het risico van de tolerantie en afhankelijkheid kan het gebruik van genotmiddelen ook op korte termijn risico's geven. Middelen versterken de stemming waarin de gebruiker verkeert. Is hij vrolijk, dan krijgt de gebruiker misschien enorm de slappe lach en ziet alles er prachtig uit. Maar wanneer hij neerslachtig is, kan dat omslaan in depressiviteit. Is hij angstig dan raakt hij misschien vreselijk in paniek. Is hij boos, dan kan hij bijvoorbeeld agressief worden. Ook kun je van het middel misselijk worden en moeten braken. Genotmiddelen zijn gevaarlijker voor mensen die geestelijk kwetsbaar zijn, mensen met hart- en vaatziekten, vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven. Een overdosis of het gebruik van verschillende drugs door elkaar kan zeer gevaarlijk zijn. Vaak weet men ook niet wat de samenstelling is van een pil of poeder. Wanneer genotmiddelen gedurende een lange periode gebruikt worden, bestaat er grote kans op lichamelijke en geestelijke schade. Het lichaam gaat minder goed functioneren, organen raken beschadigd. En geestelijk kan een drug iemand helemaal in beslag nemen, zodat deze persoon alleen nog maar aan de drug kan denken of uiteindelijk helemaal doordraait. Genotmiddelen

3

Harddrugs en softdrugs De Opiumwet maakt onderscheid tussen harddrugs en softdrugs. Harddrugs staan op lijst I van de Opiumwet. Het gebruik van deze drugs neemt volgens de overheid een onaanvaardbaar groot risico met zich mee. Middelen die onder harddrugs vallen zijn: heroïne, cocaïne, amfetamine (speed), LSD en XTC. Op lijst II van de Opiumwet staan middelen die volgens de overheid een minder groot risico met zich meebrengen. Voorbeelden hiervan zijn hasj en wiet, en slaap- en kalmeringsmiddelen. In de praktijk is het onderscheid tussen hard- en softdrugs niet altijd even duidelijk. Sommige middelen die door de wet als softdrugs beschouwd worden, kunnen in zo'n hevige mate gebruikt worden dat ze als 'hard' bestempeld zouden kunnen worden. Omgekeerd is het mogelijk dat harddrugs 'soft' gebruikt worden, hoewel dat vaak moeilijk blijft. Geen enkele drug is verslavend bij eenmalig gebruik. Je kunt dus ook niet iemand verslaafd maken door bijvoorbeeld iets in een drankje te doen. Of iemand afhankelijk wordt van een drug, ligt aan deze persoon. Het is wel zo dat het ene middel sneller problemen kan geven dan het ander. Heroïne is bijvoorbeeld sterk verslavend, cocaïne en amfetamine wat minder, en XTC, wiet en hasj zijn nog minder verslavend.

4

Genotmiddelen

Redenen voor gebruik van genotmiddelen Er bestaan verschillende redenen voor het gebruik van genotmiddelen. Jongeren die in de puberteit zitten, ontwikkelen zich geestelijk en lichamelijk erg snel. Ze proberen los te komen van hun ouders en vaak speelt hun vriendengroep een steeds grotere rol. Dat is een natuurlijk proces. Meedoen en bij de groep horen is erg belangrijk. Vaak willen ze hip zijn of stoer doen, zijn ze nieuwsgierig en willen hun grenzen verkennen. Ze willen spannende dingen doen, van alles meemaken en ontdekken. Experimenteren met roken, alcohol of drugs kan daar dan bij horen. Dit hoeft zeker niet verkeerd af te lopen. Het is een misvatting dat iedereen die drugs gebruikt hieraan verslaafd raakt. Meestal is na de experimenteerfase de nieuwsgierigheid verdwenen en wordt het gebruik vanzelf weer minder. Uiteindelijk hangt het af van de persoonlijkheid van de gebruiker in hoeverre deze doorgaat met het gebruiken. Iemand met zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld, staat sterker in zijn schoenen, is beter opgewassen tegen druk van de groep en kan beter zelf bepalen wat hij wel of niet wilt. Voor mensen die moeilijk leren of die een verstandelijke beperking hebben, is dit vaak lastig. Voor hen is alles al anders, ze volgen speciaal onderwijs of wonen in een speciale woning of leefgemeenschap. Ze kunnen dan gemakkelijk worden verleid tot het gebruik van genotmiddelen om er ook bij te horen. Een andere reden kan zijn dat de persoon niet lekker in z'n vel zit of uit verveling troost of afleiding zoekt in het gebruik van genotmiddelen. Dan is het een vlucht uit de werkelijkheid. Als je dan afhankelijk van het middel bent om je prettiger te voelen, dan is de stap naar verslaving niet zo groot.

Genotmiddelen

5

Hoe ga je om met het druggebruik van een ander Informatie vóór gebruik Iedereen komt vroeg of laat in aanraking met genotmiddelen. Op school, werk, tijdens het uitgaan of in de omgang met vrienden. En maakt dan de beslissing of hij wel of niet alcohol, tabak, hasj, XTC of welk middel dan ook wil gebruiken. Belangrijk is het dat u uw kind of cliënt hierop voorbereidt. Vaak weten ze al het een en ander van genotmiddelen, maar hebben ze ook wel eens verkeerde informatie of onderschatten ze de gevolgen. Zorg ervoor dat u goede objectieve informatie heeft, zodat u serieus genomen kan worden. Informatie helpt ook tegen angst en voorkomt een gesprek waarin emoties de boventoon voeren. Wacht tot een geschikt moment zich voordoet. Dan heeft een gesprek het meeste effect. Zo'n moment kan zijn een gebeurtenis op school of werk, een programma op tv, een kater of een gerichte vraag van uw kind of cliënt. Begin het gesprek met een open houding. Verbieden of een preek afsteken heeft vaak juist een averechts effect. Als iemand wil gebruiken, zal hij het toch doen. En als het verboden wordt, gebeurt het gebruik vaak stiekem, zodat u het zicht erop verliest. U kunt ervoor zorgen dat uw kind of cliënt de beslissing of het wel of niet wil experimenteren met roken, alcohol of blowen goed doordacht zal nemen. Wat zijn de risico's, wat zijn de voor- en nadelen? Een dialoog is geen eenrichtingsverkeer en uw kind of cliënt heeft ook ongetwijfeld een mening. Luister hier naar, vraag verder en laat hem uitpraten. Ook u mag best uw mening geven. Maar baseer deze niet op angst, maar op de feiten. Maak ook duidelijk dat je ook 'nee' kunt zeggen. Vaak worden jongeren sterk beïnvloed door de groep waarin ze verkeren en doen vaak dingen om erbij te horen. Als je echte vrienden hebt, respecteren die het ook als je een keer weigert om met iets mee te doen

6

Genotmiddelen

waar je niet zelf achter staat. Eventueel is het volgen van een weerbaarheidstraining aan te raden.

Even op een rijtje: ■ Bereidt uw kind of cliënt voor op de confrontatie met genotmiddelen. ■ Zorg voor goede, objectieve informatie. Vermijd emoties. ■ Neem een open houding aan. Verbieden of preken werken vaak averechts. ■ Leer 'nee' te zeggen.

Informatie tijdens gebruik Probeer, als uw kind of cliënt al drugs, alcohol of andere genotmiddelen gebruikt, hierover te blijven communiceren. Hou het gesprek gaande, zonder meteen negatief te zijn. Heb het ook eens over de leuke kanten van alcohol- of druggebruik. Vraag eens wat er plezierig aan is. U kunt ook over uw eigen ervaringen met alcohol of drugs vertellen. De spanning verdwijnt dan vaak, zodat u het ook over de negatieve aspecten kunt hebben. Belangrijk is het om te achterhalen wat de reden is van het gebruik. Dit kan uit nieuwsgierigheid zijn, om stoer te willen zijn of te willen horen bij een bepaalde groep. Vaak houdt het experimenteren na verloop van tijd op en stoppen ze na een paar keer gebruiken. Sommigen gaan door met gebruiken van drugs, gewoon omdat ze het lekker vinden. Anderen hebben een negatieve reden om door te gaan. Bijvoorbeeld om geen last te hebben van depressieve gevoelens, angsten, onzekerheden of uit verveling. Gebruik loopt dan vaak uit op misbruik. Er wordt dan niet meer matig gebruikt en de keuze om te gebruiken ligt niet meer in eigen hand. Het is dus belangrijk dat u de reden van het gebruik ontdekt.

Genotmiddelen

7

Even op een rijtje: ■ Blijf communiceren, vertel ook eens over eigen ervaringen. ■ Achterhaal de reden van gebruik.

Misbruik voorkomen Om te voorkomen dat gebruik uitmondt in mísbruik, kunt u als ouder of begeleider grenzen stellen en duidelijke afspraken maken. Wanneer mag er gebruikt worden, waar, hoe vaak en hoe veel? Bijvoorbeeld alleen in het weekend, niet op school of op het werk en in het verkeer. Laat uw kind of cliënt bijhouden hoe vaak hij in een week drugs gebruikt en hoeveel geld hij hieraan kwijt is. Regels en grenzen geven houvast en duidelijkheid. Voorkom verder verveling; stimuleer hobby's, sporten, contacten met vrienden en doe dingen samen. Drie belangrijke dingen die u kunt meegeven zijn zelfvertrouwen, gevoel van eigenwaarde en leren 'nee' te zeggen. Jongeren met zelfvertrouwen kunnen beter zelf bepalen wat ze wel en niet willen en zijn minder vatbaar voor de druk van de omgeving. Een weerbaarheidstraining kan hierbij helpen.

Even op een rijtje: ■ Stel duidelijke grenzen. ■ Voorkom verveling. ■ Zorg voor zelfvertrouwen en weerbaarheid.

8

Genotmiddelen

Herkennen Een verslaving is niet gemakkelijk te herkennen. De symptomen die erop kunnen wijzen zijn vaak voor meerdere uitleg vatbaar. Hier toch enkele dingen op een rijtje. Veranderingen in gedrag: ■ schoolprestaties gaan achteruit ■ andere vrienden ■ minder interesse voor familie ■ vergeetachtig Lichamelijke signalen: misselijkheid ■ gebrek aan eetlust ■ vermoeidheid ■ slapeloosheid ■ rode ogen ■ prikkelbaar ■ afstandelijk ■ achterdochtig ■

Verder: opmerkingen van anderen ■ niet meer houden aan afspraken ■ stiekem blowen of drinken en erover liegen ■ geld tekort ■

Genotmiddelen

9

Wat is het en wat doet het? Tabak Tabak wordt gemaakt van de bladeren van de tabaksplant. Na het drogen van deze bladeren wordt het verwerkt tot sigaretten, sigaren en shag. De verslavende stof in tabak is nicotine. Daarnaast zijn teer, koolmonoxide en ammonia schadelijke stoffen die vrijkomen bij het roken van tabak. Nicotine zorgt voor een alert en opgewekt gevoel. Ook werkt het voor veel mensen rustgevend en kalmerend. Na het inhaleren van de rook heeft het al na enkele seconden effect. Dit duurt zo'n 30 minuten. Risico's op korte termijn ■ slecht voor je conditie ■ zeer verslavend; naast heroïne is nicotine de meest verslavende stof die we kennen. ■ je krijgt er een slechte adem van, alles gaat naar rook ruiken ■ roken is duur Risico's op langere termijn ■ zorgt voor oude huid en lelijke tanden ■ slecht voor je ademhalingsorganen ■ beschadiging van vaatwanden, waardoor hartklachten en een beroerte het gevolg kunnen zijn Risico's beperken Veilig roken bestaat niet. Nicotine is een zeer verslavende stof en van alle rokers die zijn begonnen gaat 90% dagelijks roken. Ook bij het roken van filtersigaretten krijg je giftige stoffen binnen. Je kunt vragen niet in huis te roken. Of iets te beloven als iemand bijvoorbeeld tot zijn 18e verjaardag niet rookt. Hoe langer het duurt voordat iemand begint met roken, des kleiner is de kans dat deze persoon uiteindelijk toch gaat roken.

10

Genotmiddelen

Alcohol Het alcoholpercentage in dranken kan erg verschillen. Hoe hoger het percentage, hoe sterker de drank. Mixdrankjes en shooters zijn erg populair bij jongeren. Ze zijn een combinatie van sterke drank vermengd met frisdrank. Deze drankjes zijn vaak zoet, waardoor je de alcohol minder proeft en snel te veel drinkt. Een lichaam went geleidelijk aan alcohol. De eerste keer is de invloed groot, na verloop van tijd kun je wat meer alcohol hebben. Bij 1 tot 3 normale glazen bier, wijn of sterke drank voel je je ontspannen en praat je wat gemakkelijker. Bij 3 tot 7 glazen raak je aangeschoten, je wordt zorgeloos en ook je reactiesnelheid en spierbeheersing nemen af. Bij 8 of meer glazen worden negatieve effecten versterkt. Je kunt neerslachtig of agressief worden. Zien, lopen en praten worden steeds moeilijker. Bij 20 glazen of meer binnen korte tijd kan alcoholvergiftiging optreden. Je kunt dan in een coma raken of zelfs overlijden. Risico's op korte termijn ■ minder remmingen, dat kan tot ruzie of agressie leiden. Of juist tot intimiteiten waar je later spijt van hebt ■ langzamer reageren, ziet minder goed links en rechts, slechter afstanden inschatten. Gevaar in het verkeer! ■ alcoholvergiftiging Risico's op langere termijn schadelijk voor de hersenen ■ schadelijk voor de lever ■ geestelijke en lichamelijke afhankelijkheid ■ alcohol maakt dik en is slecht voor je tanden ■

Genotmiddelen

11

Risico's beperken Het beste is om uw kind of cliënt te leren met alcohol om te gaan. Eerst op speciale momenten, bijvoorbeeld een familiefeest. Als hij toch gebruikt, geef dan de volgende tips om zo veilig mogelijk te gebruiken: water drinken voor de dorst, alcohol voor de gezelligheid. Drink tussen drankjes door een glas water, drink met mate (maximaal 3 glazen voor een man en 2 voor een vrouw per dag) en drink niet elke dag. Drink geen alcohol als je je nog in het verkeer moet begeven, spreek af wie er rijdt en dus niet drinkt (“Wie is de BOB?”).

12

Genotmiddelen

Hasj en wiet Hasj en wiet komen van de hennepplant. De werkzame stof is THC, dat in de hars zit van de vrouwelijke plant. Wiet krijg je door bloemtoppen van de plant te drogen en te verkruimelen, het lijkt dan op thee. Hasj krijg je door de bloemtoppen te drogen en daarna te zeven. Deze bolletjes worden samengeperst tot donkerbruine plakken. Hasj en wiet worden meestal gerookt, soms wordt het ook wel gegeten in een 'spacecake'. Roken van wiet en hasj geeft na enkele minuten al effect en na 2 tot 4 uur neemt dit effect weer af. Bij het eten van spacecake duurt het wat langer voordat je er wat van merkt en het duurt ook langer voordat het is uitgewerkt, soms wel tot 10 uur. Het effect is ook heftiger. Bij het gebruiken van hasj of wiet krijg je een ontspannen, zorgeloos gevoel. Je ledematen voelen zwaar aan (stoned). Ook kun je ervan gaan fantaseren, logisch nadenken wordt moeilijker en je concentratievermogen verandert. Bij dagelijks gebruik kunnen hobby's, vrienden, school of werk verwaarloosd worden. Het is een fabeltje dat jongeren die hasj of wiet gebruiken later ook wel heroïne zullen gebruiken. Dan zouden er inmiddels veel meer heroïnegebruikers moeten zijn, terwijl dit aantal juist afneemt. Een ander fabeltje is dat wiet of hasj roken de longen zuivert. Integendeel. Eén joint staat gelijk aan zeven sigaretten wat betreft schadelijke stoffen. Risico's op korte termijn ■ minder goed functioneren van korte termijn geheugen. In combinatie met school of werk is het dus niet handig. ■ het kan verkeerd vallen, zodat je je angstig of ziek gaat voelen Risico's op lange termijn schadelijk voor de longen, hart en bloedvaten

■

Genotmiddelen

13

■

■

kan negatieve invloed hebben op je persoonlijke ontwikkelingen als je gebruikt om je problemen te vergeten geestelijke afhankelijkheid

Risico's beperken Geef duidelijke informatie, zodat er een doordachte keuze gemaakt kan worden voor het wel of niet roken van wiet of hasj. Als uw kind of cliënt toch gebruikt, geef dan de volgende tips om zo veilig mogelijk te gebruiken: gebruik omdat je het lekker vindt en niet om je problemen te vergeten, gebruik matig (bij bepaalde gelegenheden en zeker niet elke dag), gebruik alleen in je vrije tijd, hou bij hoeveel je rookt en hoeveel het je kost.

14

Genotmiddelen

XTC XTC staat voor het Engelse woord ecstacy, dat extase betekent. XTC bestaat in de vorm van pillen of capsules. Het wordt vooral op houseparty's en in clubs en disco's gebruikt. De pillen hebben verschillende vormen, kleuren en afmetingen. Je bent nooit zeker van de samenstelling van de pil en hoe sterk zo'n pil is. Je kunt de pil wel laten testen bij een instelling voor verslavingszorg. XTC heeft een stimulerend en bewustzijnsveranderend effect. Het maakt je helder, alert en energiek. En je voelt je lekker ontspannen, zorgeloos en opgewekt. Je krijgt behoefte aan praten, contact en intimiteit. Waarnemingen worden anders. Het duurt zo'n 20 tot 60 minuten voordat het gaat werken en na 4 tot 6 uur is het uitgewerkt. Risico's op korte termijn ■ oververhitting doordat XTC de lichaamtemperatuur wat verhoogt. In combinatie met lang door dansen in een hete ruimte en weinig drinken kan dit zeer gevaarlijk en zelfs dodelijk zijn. ■ verkeerde pillen. Je weet nooit van tevoren wat de samenstelling is van de pil. Je kunt je pil laten testen. Risico's op lange termijn ■ hersenen raken aangetast bij langdurig gebruik, geheugen functioneert minder ■ geestelijke afhankelijkheid Risico's beperken Geef duidelijke informatie, zodat er een doordachte keuze gemaakt kan worden voor het wel of niet slikken van XTC pillen. Als uw kind of cliënt toch gebruikt, geef dan de volgende tips om zo veilig mogelijk te gebruiken: laat je XTC testen, gebruik zelden (hooguit paar keer per jaar), zorg tijdig voor afkoeling in bijvoorbeeld in chill-room, drink veel water en géén alcohol, gebruik alleen als je je lichamelijk en geestelijk goed voelt. Zorg dat je met vrienden bent en dat ze op de hoogte zijn van wat je doet. Genotmiddelen

15

Cocaïne Cocaïne wordt gemaakt uit de bladeren van de cocaplant. Het is een wit, kristalachtig poeder. Meestal wordt cocaïne gesnoven. Het wordt in een lijntje gelegd en direct of via een kokertje opgesnoven. Cocaïne geeft een geluksgevoel. Je bruist van energie, wordt zeer spraakzaam, krijgt veel zelfvertrouwen en hebt het gevoel dat je beter en sneller kunt denken. Honger en vermoeidheid verdwijnen. Na een paar minuten begint het te werken, na een half uur zijn de effecten uitgewerkt. De dag erna heb je vaak een kater, een down, leeg gevoel en voel je je oververmoeid. Risico's op korte termijn ■ uitputting, je gaat over je grens omdat je geen vermoeidheid voelt ■ slecht voor hart en bloedvaten; je hart heeft meer zuurstof nodig omdat je hartslag wordt gestimuleerd, maar de cocaïne vernauwt ook je bloedvaten, waardoor het hart minder zuurstof krijgt Risico's op lange termijn ■ ontstoken neusslijmvlies door het snuiven, dit kan uiteindelijk leiden tot een gaatje in het neusbeen ■ veranderde persoonlijkheid, opgefokt en geïrriteerd ■ verslaving, groot verschil tussen lekkere gevoel tijdens gebruik en vervelende gevoel erna ■ depressie na stoppen Risico's beperken Geef duidelijke informatie, zodat er een doordachte keuze gemaakt kan worden voor het wel of niet gebruiken van cocaïne. Als uw kind of cliënt toch gebruikt, geef dan de volgende tips om zo veilig mogelijk te gebruiken: laat je cocaïne testen, gebruik alleen als je je lichamelijk en geestelijk goed voelt en gebruik met mate.

16

Genotmiddelen

Speed (amfetamine) Speed - ook wel amfetamine genoemd - wordt in een laboratorium gemaakt en is verkrijgbaar in poedervorm of als pil. Speed wordt meestal geslikt, maar kan ook gesnoven of gespoten worden. Speed is een oppeppend middel. Je wordt er vrolijk, actief en zelfverzekerd van. Het uithoudingsvermogen neemt toe en gevoelens van honger en vermoeidheid verdwijnen. De hartslag en bloeddruk gaan omhoog en ook de lichaamstemperatuur stijgt. Je pupillen worden groter en spieren spannen zich, wat zich uit in stijve kaken, trekkingen van het gelaat en knarsetanden. Bij slikken duurt het zo'n kwartier voordat het middel begint te werken. Bij spuiten of snuiven werkt het al na enkele minuten. Na zo'n 4 tot 8 uur is speed uitgewerkt. Risico's op korte termijn ■ oververhitting door het stijgen van lichaamstemperatuur ■ hartritmestoornis, infarct of hersenbloeding bij zware lichamelijke inspanningen Risico's op lange termijn ■ verslaving, zowel geestelijk als lichamelijke afhankelijkheid ■ diverse lichamelijke klachten als slapeloosheid, gebrek aan eetlust, duizeligheid, hoofdpijn, hartkloppingen en buikkrampen ■ minder speeksel waardoor tanden slechter worden schoongemaakt, tanden kunnen ook los gaan zitten ■ beschadiging van neusslijmvlies bij snuiven ■ last van achtervolgingswaanzin of psychose

Genotmiddelen

17

Risico's beperken Geef duidelijke informatie, zodat er een doordachte keuze gemaakt kan worden voor het wel of niet gebruiken van speed. Het gebruik van speed is niet zonder risico. Als uw kind of cliënt toch gebruikt, geef dan de volgende tips om zo veilig mogelijk te gebruiken: laat je speed testen, gebruik alleen als je je lichamelijk en geestelijk goed voelt. Gebruik met mate (alleen bij speciale gelegenheden, niet meer dan één pil), zorg voor afkoeling en drink veel water. Neem voldoende rust en eet goed, gebruik niet in combinatie met andere middelen.

18

Genotmiddelen

Gokken Gokken is leuk en spannend. Het wordt dan ook al eeuwen door mensen gedaan. En haast iedereen heeft wel eens een staatslot gekocht, meegedaan aan de postcodeloterij, of een gokje gewaagd op een fruitautomaat. Wanneer je op tijd kunt stoppen, dan is er niets aan de hand. Maar sommige mensen weten geen maat te houden en raken verslaafd aan het spel. Het lukt hen niet om minder te gokken of er helemaal mee te stoppen. In Nederland zijn zo'n 60.000 mensen verslaafd aan gokken en 90% hiervan is een man. Risico's ■ geestelijke verslaving ■ schulden ■ verwaarlozen familie, vrienden, school of werk ■ vergeten van afspraken Risico's beperken Enkele tips om gokken leuk te houden zijn: ■ bepaal van tevoren hoeveel geld je wilt uitgeven ■ probeer als je verliest het geld niet terug te winnen ■ hou bij hoe vaak en hoe lang je speelt ■ stop als je hebt gewonnen ■ je kunt je door een gokhal op een 'Witte Lijst' laten zetten. Je kunt dan voor een bepaalde tijd geweigerd worden aan de deur.

Genotmiddelen

19

Informatie Gokken www.jellinek.nl www.stoppenmetgokken.nl en www.agog.nl: site van de Stichting AGOG Nederland, een organisatie die hulp biedt aan mensen met een gokprobleem en hun omgeving.

Alcohol www.dekaterkomtlater.nl: site bestemd voor jongeren www.alcoholinfo.nl / www.alcoholvoorlichting.nl informatie over alcoholgebruik en alcoholvoorlichting www.drinktest.nl: test je drinkgedrag (alleen voor mensen boven de 18 jaar) www.alcoholenopvoeding.nl informatie aan ouders van kinderen van 10 tot 15 jaar over alcohol en opvoeding www.trimbos.nl www.jellinek.nl Alcohol infolijn, 0900 - 500 20 21

Roken www.stivoro.nl: de nationale organisatie voor voorlichting over de gezondheidsrisico's van roken www.rokeninfo.nl startpagina voor jongerensite van Stivoro Roken Infolijn, 0900 - 9390

Drugs www.blowkwartet.nl www.drugsinfo.nl www.trimbos.nl www.jellinek.nl Drugs Infolijn, 0900 - 1995

20

Genotmiddelen

vormgeving vormvisie bno apeldoorn

MEE Veluwe Ondersteuning bij leven met een beperking Centraal kantoor Apeldoorn Postbus 394 • 7300 AJ Apeldoorn T 055 526 92 00 • F 055 521 56 28 E [email protected] I www.meeveluwe.nl MEE Veluwe vindt u in 16 gemeenten op de Veluwe. Voor de locatie bij u in de buurt kunt u bellen, of kijken op www.meeveluwe.nl