Strukton Jaarverslag 2013

1

K w a l i t e i t j a a r v e r s l a g 2 0 1 3 s t r u k t o n

2

Strukton Jaarverslag 2013

1

K w a l i t e i t j a a r v e r s l a g

2 0 1 3

2

Jaarverslag 2013

Dit jaarverslag verschijnt in gedrukte en in digitale vorm. De pdf is te downloaden via www.strukton.nl/jaarverslag en is eveneens in het Engels beschikbaar. Strukton publiceert bovendien een publieksverslag met daarin de belangrijkste ontwikkelingen van 2013. Als u niet op onze verzendlijst staat, kunt u via internet het publieksverslag inzien of een gedrukt exemplaar aanvragen via het bestelformulier. Strukton Groep nv Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen Nederland Telefoon +31 (0)30 248 69 11 E-mail: [email protected] www.strukton.nl Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nummer 30004006.

Inhoudsopgave


Bericht van de directie

4

Profiel 8 Infographic ‘De wereld van Strukton’

10

Overzicht bedrijfsonderdelen van Strukton

12

Samenstelling bestuur

13

Kengetallen 14 De specialismen van Strukton

16

Financiële resultaten

18

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

24

Railsystemen 30 Civiele infrastructuur

38

Techniek en gebouwen

44

Internationale infrastructuur en railsystemen

50

Corporate governance

54

Risicobeheersing 56 Jaarrekening 61 Controleverklaring 148 Namen en adressen

150

Verklarende woordenlijst

156

Bijlage 1: Totstandkoming van het jaarverslag

158

Bijlage 2: GRI

159

Colofon 166

3


4

Strukton ontwikkelt zich meer en meer in de richting van een technologiebedrijf. De nadruk ligt op innovatie, inzicht en kennis van technologie. Er is veel geïnvesteerd in de kwaliteit van het bedrijf, zowel op organisatorisch vlak als op het gebied van producten en diensten.

Resultaat en omzet

Het resultaat over 2013 is eur 15,9 miljoen negatief. Dit komt met name door het pps-project a15 Maasvlakte-Vaanplein, reorganisatiekosten, de afwikkeling van geschillen en verliezen op enkele bouwprojecten. Veel bedrijfsonderdelen en projecten laten echter goede resultaten zien, zowel inhoudelijk als financieel. De omzet is met ongeveer eur 1,6 miljard historisch hoog. Strategie

De kracht van Strukton is innoveren vanuit inzicht en vanuit kennis van technologie. In de nabije toekomst zal Strukton zich nog meer ontwikkelen in de richting van een technologiebedrijf. Daar ziet Strukton veel groeikansen voor de organisatie, omdat in technologie het onderscheidend vermogen van het bedrijf ligt. Parallel aan deze ontwikkeling heeft Strukton in 2013 fors geïnvesteerd in kwaliteit. In de hele organisatie zijn processen geoptimaliseerd, afdelingen heringericht en producten verbeterd. Dankzij deze aanpassingen staat Strukton niet alleen gesteld voor de toekomst, maar is de organisatie nog meer een gelijkwaardige gesprekspartner voor opdrachtgevers geworden. De mentaliteit in het bedrijf verschuift van een traditioneel reagerende houding naar een toekomstgerichte, professionele en proactieve opstelling. Een goed voorbeeld daarvan is het initiatief dat Strukton in 2013 heeft genomen voor een discussie over de aanbestedingsmethode van de onderhoudsgebieden van ProRail. In de gesprekken werken Strukton en andere spooronderhoudsbedrijven met ProRail aan een eenduidige definitie van prestaties van spooronderhoudsbedrijven. Daarnaast willen de partijen afspraken maken over een beter inzicht in de status van het spoor en de railinfra-elementen. Het uiteindelijke doel is een robuust, veilig en beschikbaar spoorsysteem voor een redelijke prijs. Strukton staat voor eerlijk, oprecht en integer ondernemen, in binnen- en buitenland, in alle lagen van de onderneming. Dat betekent de kwaliteit leveren die opdrachtgevers verwachten, afspraken nakomen, transparant zijn over de dienstverlening en gemaakte fouten erkennen en oplossen. Dat is wat Strukton betreft professioneel en kwalitatief goed zakendoen. Markten en bedrijfsonderdelen ■

Railsystemen

Strukton Rail heeft in 2013 goed gepresteerd. Vooral in Zweden en Denemarken heeft Strukton Rail zeer goede resultaten gerealiseerd, met Italië en België in hun kielzog. De aankoop van Balfour Beatty Rail Scandinavia maakt Strukton Rail in Zweden en Denemarken zeer solide. Ook de aandelenuitbreiding van het Italiaanse CLF van veertig naar zestig procent geeft Strukton Rail beslissende zeggenschap over de onderneming. Bovendien biedt die positie een goed uitgangspunt voor werkzaamheden in Algerije. Hoewel de omzet van Strukton Rail in Nederland iets terugliep, behoudt de organisatie zijn sterke positie als marktleider. De organisatiestructuur in Nederland is aangepast. De opdracht vanuit Sao Pãulo voor Strukton Rolling Stock is een mooie opsteker. Voor 25 voertuigen van de nieuwe monoraillijn in deze Braziliaanse stad zal Strukton Rolling Stock ultralichtgewicht tractieomvormers, boordnetomzetters en batterijladers leveren.


■

Civiele infrastructuur

Strukton Civiel heeft in 2013 een zeer forse omzet gerealiseerd, maar de resultaten blijven achter. Dat is vooral te wijten aan het project A15 Maasvlakte-Vaanplein, het grootste pps-project dat ooit door Rijkswaterstaat is aanbesteed. Het project is technisch zeer hoogstaand, maar valt financieel tegen. Door een zeer ingewikkelde stakeholdersproblematiek moet het consortium rekening houden met de wensen en eisen van diverse stakeholders die geen contractpartij zijn. In de praktijk leidt dit tot langere doorlooptijd van het project. Het consortium overlegt al enige tijd met Rijkswaterstaat over deze problematiek. Bij het opmaken van de jaarrekening 2013 is er nog onvoldoende zicht op afronding van deze discussie. Besloten is om een prudente positie in te nemen ten aanzien van het resultaat van dit project ultimo 2013. Dit betekent dat er ten laste van het resultaat 2013 een voorziening is genomen van eur 35,2 miljoen. De resultaten van de specialismen van Strukton Civiel zijn wisselend, met funderingstechnieken en afzinktechnieken als positieve uitschieters. ■


In 2013 heeft de directie besloten Strukton Worksphere en Strukton Bouw samen te voegen. Strukton ziet de samenvoeging als een kans om zich een specialistische positie in de markt toe te eigenen. De samenvoeging is in 2013 voorbereid en is per 1 januari 2014 een feit. Onder de naam Strukton Worksphere brengt Strukton zijn integrale kennis en ervaring in op het gebied van installatietechniek en bouw. Dat doet Strukton naast de utiliteitsmarkt steeds meer binnen specialistische marktsegmenten zoals datacenters, industrie, zorg en alle voorzieningen rondom mobiliteitsknooppunten en vervoer, waaronder verkeerstechnische en tunneltechnische installaties. ■


Strukton is al jarenlang actief buiten Nederland, zowel in Europa als daarbuiten. Buitenlandse opdrachten maken een steeds groter deel uit van de orderportefeuille en omzet. In 2013 heeft Strukton het besluit genomen om meer nadruk te leggen op de internationale ambities buiten Europa. Daarom is per 1 januari 2014 Strukton International opgericht, dat zich op projectbasis zal richten op internationale infrastructuur en railsystemen. Met name in het Midden-Oosten, Indonesië en Zuid-Amerika ziet Strukton kansen om opdrachten te verwerven voor vervoersystemen in drukbevolkte gebieden. Ook liggen er kansen voor het ontsluiten van mijn- en havengebieden en voor transport van energie. Strukton International zal ook uitvoering geven aan het in 2013 verworven project in Riyadh. Strukton werkt als lid van het consortium FAST mee aan de aanleg van het nieuwe metrostelsel in de Saoedische hoofdstad. In 2013 zijn de voorbereidende werkzaamheden van dit prestigieuze project gestart en in april 2014 gaf de emir het officiële signaal voor het begin van de uitvoering. Het project in Riyadh is een goed voorbeeld van het soort werkzaamheden waarmee Strukton zich onderscheidt op internationaal vlak. ■

Strukton Integrale Projecten

Binnen de markten railsystemen, civiele infrastructuur, techniek en gebouwen en internationale infrastructuur & railsystemen, als ook marktoverstijgend, werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, financieringsoplossingen, contractvorming en management van tenderprocessen. Met ervaring en expertise ondersteunt dit Struktononderdeel de andere divisies.

5

6


Duurzaam ondernemen

Voor Strukton is het vanzelfsprekend dat duurzaam ondernemen verankerd zit in de bedrijfsvoering. Een professionele aanpak, met de drie pijlers people, planet en profit als basis, is daarvoor essentieel. Denken in levensduur is de kern van de visie van Strukton op duurzaamheid. De organisatie voelt zich verantwoordelijk om de aarde goed achter te laten voor volgende generaties. Een vermindering van de CO2-uitstoot is daarom noodzakelijk. Daarnaast richten we ons steeds meer op hergebruik en recycling van materialen en grondstoffen, zoals asfalt en beton. Ook veiligheid – van werknemers en eindgebruikers – hoort bij duurzaam ondernemen. Het blijft noodzakelijk de medewerkers telkens weer bewust te maken van de risico’s. Vooruitblik

Strukton kijkt met vertrouwen en optimisme naar de toekomst. Er zijn tekenen van economisch herstel, al moeten al te hoge verwachtingen worden getemperd. Het is belangrijk om te investeren in kennis, juist in moeilijke tijden. In 2013 heeft Strukton vervolg gegeven aan de plannen voor een technologiecentrum in Twente. In dit technologiecentrum gaat Strukton onderzoek doen op vier gebieden: aandrijfsystemen voor treinen en auto’s, sensortechnologie, beheer op afstand en materiaalkunde. Tot slot een woord van dank aan mijn medewerkers. Ik wil hen mijn complimenten maken, omdat zij zich met zo veel passie blijven inzetten voor het bedrijf, ook als het economisch niet voor de wind gaat. Zij blijven innoveren, zoeken naar de beste oplossingen en brengen werken vol overgave tot een goed einde om de klant de beste kwaliteit te bieden. Ik ben er trots op dat zij deel uitmaken van Strukton.

Utrecht, 25 juni 2014 Gerard Sanderink Directievoorzitter

Techniek in de tunnel bij Spoorzone Delft


7

Profiel

8

Strukton biedt opdrachtgevers integrale oplossingen waarbij de inzet van technologische vernieuwingen en samenwerking met de klant het verschil maken. De kwaliteit van infrastructuur, treinsystemen en gebouwen staat daarbij voorop. Het doel is de eindgebruiker comfortabel en veilig te laten reizen en verblijven.

Strukton is actief in drie markten: ■

Railsystemen: railinfrastructuur, treinsystemen en energiesystemen (Strukton Rail)

■

Civiele infrastructuur: civiele infra, met name daar waar kunstwerken of bijzondere omstandig

■

heden specialistische kennis vereisen (Strukton Civiel) Techniek en gebouwen: omgevingen en gebouwen waar techniek en bouw een cruciale rol spelen voor de continuïteit. Van ontwerp en realisatie tot en met onderhoud en beheer (Strukton Worksphere) Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, financieringsoplossingen, contractvorming en management van tenderprocessen. Buiten Europa richt Strukton International zich op projectbasis op internationale infrastructuur en railsystemen: vervoersystemen in drukbevolkte gebieden, ontsluiten van mijn- en havengebieden en transport van energie. Visie

Strukton denkt vanuit de functionaliteit en levensduur van infrastructurele werken en gebouwen. Eerlijk, oprecht en integer ondernemen, in binnen- en buitenland, in alle lagen van de onderneming; dat is waar Strukton voor staat. In Nederland vragen spoor- en weginfrastructuur om goede beschikbaarheid en capaciteitsuitbreiding, dat laatste voor spoor overigens nog op beperkte schaal. Tevens brengt Strukton zijn integrale kennis en ervaring in op het gebied van techniek en bouwkunde. Dat doet Strukton naast de utiliteitsmarkt steeds meer binnen specialistische marktsegmenten zoals datacenters, industrie, zorg en alle voorzieningen rondom mobiliteitsknoop punten en vervoer. In de Europese markt is Strukton een grote speler die bijdraagt aan veilig, aantrekkelijk en betaalbaar spoorvervoer. Daarbuiten – onder andere in het Midden-Oosten, Australië, Indonesië en Zuid-Amerika – zet Strukton zijn technologische kennis in voor de aanleg van vervoersystemen en transport van energie. Daarnaast helpt Strukton wereldwijd opdrachtgevers verder met specialistische oplossingen voor het treinen wegverkeer, zoals tractiesystemen, afzinktunnels en tunneltechnische installaties. Strategie

De kracht van Strukton is innoveren vanuit inzicht en kennis van technologie. Strukton combineert een integrale aanpak met de inzet van innovatieve technologieën. Voor opdrachtgevers moet duidelijk zijn dat ze op Strukton kunnen bouwen, een goede prijs-kwaliteitverhouding krijgen en trendsettende oplossingen mogen verwachten. De focus van Strukton ligt op mobiliteit, OV-knooppunten en doorgaande exploitatie.


Mentaliteit

Medewerkers van Strukton zijn vakinhoudelijk goed onderlegd, hebben brede management competenties en nemen zelf telkens weer initiatieven om met innovatieve oplossingen te komen. Ze bekijken een vraag vanuit het perspectief van de opdrachtgever en stellen vervolgens nieuwe en duurzame concepten en oplossingen voor. De medewerkers werken vol overgave aan hun projecten en tonen betrokkenheid en passie. MVO-beleid

Strukton onderneemt maatschappelijk verantwoord en heeft hierin een voortrekkersrol binnen de sector. Hoog in het vaandel staat de veiligheid van infrastructuur. Strukton is de discussie aangegaan over de aanbestedingsmethode van de onderhoudsgebieden van ProRail, juist omdat de veiligheid van het spoor in het geding zou kunnen komen als het onderhoud niet op een goede manier wordt uitbesteed. Ook voor wegverkeer en bij technische installaties en gebouwen dringt Strukton aan op kwaliteit, door zorg te dragen voor veilige ontwerpen en veilige producten. Daarnaast draagt Strukton actief bij aan het terugdringen van CO2-uitstoot, bijvoorbeeld door het gebruik van groene stroom van Nederlandse bodem en een duurzaam mobiliteitsbeleid. Ook beschikt Strukton over inmiddels beproefde technieken om klanten te helpen energiebesparing in gebouwen te realiseren. Zo verkleint Strukton niet alleen zijn eigen CO2-uitstoot, maar ook die van derden. Daarnaast richten we ons steeds meer op hergebruik en recycling van materialen en grondstoffen, zoals asfalt en beton. Bedrijfsopbrengsten 2013

Strukton realiseerde in 2013 met 6.662 medewerkers een omzet van eur 1.583,1 miljoen. Een steeds groter deel van de omzet komt van buiten Nederland: voor werk aan rail- en treinsystemen is dat nu al meer dan de helft en in het marktgebied civiele infrastructuur groeit Strukton naar een soortgelijke verhouding toe. ■

Railsystemen

■


■


■

Strukton en zijn markten

eur 645,8 miljoen eur 562,9 miljoen eur 374,4 miljoen

Meer informatie over: ■

■

■

■

www.strukton.nl Financiële gang van zaken en jaarrekening www.strukton.nl/jaarverslag Risicomanagement en Corporate Governance www.strukton.nl (zie ‘Financiën en governance’) MVO-beleid van Strukton www.strukton.nl/mvo Strukton als werkgever www.werkenbijstrukton.nl

9

10

Railsystemen

De wereld van Strukton Railsystemen Strukton ontwikkelt, bouwt, installeert en onderhoudt spoorsystemen en maakt deze optimaal beschikbaar, betrouwbaar, veilig en meetbaar. Onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van rail(systemen): heavy rail en light rail Machines: moderne werktreinen voor nieuwbouw, vernieuwing en onderhoud van spoorsystemen Spoorbeveiliging: implementeren van beveiligingssystemen in treinen en op het spoor Data-acquisitie en -management: verzamelen en analyseren van gegevens over de conditie van (rail)systemen en het vertalen van de data in een onderhoudsconcept Treinsystemen: technologische oplossingen voor elektrische treinsystemen zoals aandrijfsystemen, boordnetomvormers en voertuigbesturingssystemen

Civiele infrastructuur Strukton ontwikkelt, bouwt en beheert infrastructurele projecten, waarbij technische grenzen worden verlegd en vindingrijkheid het verschil maakt. Kunstwerken: bruggen, tunnels en viaducten in wegennet en spoorwegennet Wegenbouw: hoogwaardige asfaltering, betonwegen, straatwerk, riolering, grondwerk, onderhoud en steenzetten van oevers Ontwerp, realisatie, onderhoud en beheer van infrastructurele projecten: 'regisseur' van omvangrijke en complexe infrastructurele projecten met lange doorlooptijden Ondergronds bouwen: boren van tunnels, afzinken van tunnelelementen en aanleggen van parkeergarages




Techniek en gebouwen Voor deze markt neemt Strukton de hele zorg voor gebouwen op zich, door verantwoordelijkheid te nemen voor het ontwerp, de realisatie en het beheer en onderhoud. Exploitatie: integrale facilitaire dienstverlening en beheer Beheer en onderhoud: bouwkundig, installatietechnisch en energie Realisatie: nieuwbouw en renovatie van gebouwen en technische installaties, waaronder verduurzaming van vastgoed via innovatieve contractvormen Projectontwikkeling en herontwikkeling: het creëren van mogelijkheden om te wonen, te werken, gezond te zijn, te leren. Kortom: om de kwaliteit van leven te verbeteren

11

Overzicht bedrijfsonderdelen van Strukton

12

Strukton Rail ■

Strukton Rail:

■

Nederland, Duitsland, België, Zweden, Denenmarken, Italië (60% belang in CLF), Frankrijk (via Eurailscout) Strukton Rail Equipment Strukton Rolling Stock Strukton Systems Eurailscout

■

■

■

Strukton Worksphere ■

Exploitatie

■

Projecten

■

Services (regio’s Noord-West,

■

Strukton Projectontwikkeling

Zuid-West, Zuid, Noord-Oost, Midden)

Strukton Civiel


■

Afvalbank Nederland

■

PPS Projecten

■

Colijn

■

PPS Assets

■

DMI

■

Geocon

■

Grondbank Nederland

■

Molhoek

■

Ooms Civiel

■

OTN

■

Rasenberg Wegenbouw

■

Reef Infra

■

Strukton Asset Management Civiel

■

Strukton Civiel Projecten

■

Strukton Immersion Projects

■

Strukton Infratechnieken

■

Strukton Milieutechniek

■

Strukton Prefab Beton

■

Strukton Sustainable Energy

■

Strukton Verkeerstechnieken

■

Tensa

■

Terracon

■

Tubex

■

Van Rens mobiliteit

Strukton International

Samenstelling bestuur

13

Directievoorzitter Gerard Sanderink

Gerard Sanderink

Jos Hegeman

Erik Hermsen

Groepsdirectie Gerard Sanderink, Strukton Groep Jos Hegeman, Strukton Civiel en Strukton International Erik Hermsen, Strukton Integrale Projecten Aike Schoots, Strukton Rail

Management markten ■

Railsystemen

Aike Schoots Diederik Schonebaum Pieter Pijper Hijlke Huijzer ■


Jos Hegeman Frank Bekooij ■


Geert Hoek Ad Balm Evert Lemmen Johan Winnubst ■


Jos Hegeman Frank Bekooij Bert Hoekstra Diederik Schonebaum

Samenstelling Centrale Ondernemingsraad (COR) Henk van der Meijden Wim Buist Rinus Trip Harold Wijgers Jan Britsia Piet Molendijk Jeroen Schrader Menco Wierda

Aike Schoots

Kengetallen (bedragen in miljoenen euro’s)

14

2013 2012 **2011 (herzien)*

2010

**

2009

**

Bedrijfsopbrengsten

1.583,0

1.315,5

1.318,0

1.437,5

1.368,2

Operationeel resultaat (EBITDA)

21,7

39,7

55,3

57,6

37,0

Bedrijfsresultaat (EBIT)

(10,4)

16,3

24,1

(6,4)

8,8

Nettoresultaat

(15,9)

18,2

14,4

(15,5)

0,8

Kasstroom • Operationeel > Regulier

53,9

> Pps-projecten • Investeringen

(18,0)

(10,6)

38,5

56,9

(17,3)

(1,3)

(29,1)

(76,3)

(70,5)

( 38,4)

(33,8)

13,0

(5,8)

(25,6)

• Financieringen > Regulier

8,2

(9,1)

(9,2)

(9,4)

(4,3)

> Pps-projecten

5,7

-

28,5

62,7

72,5

-

(0,1)

-

9,6

29,0

• Koersverschil

Totale kasstroom

- 12,1

- (62,1)

(7,4)

Investeringen materiële vaste activa

19,8

19,4

19,7

16,7

18,3

Afschrijving / waardevermindering op vaste activa

31,9

23,3

27,4

64,0

28,2

Balanstotaal

1.052,6

782,3

803,5

968,2

945,3

Totaal eigen vermogen

190,6

204,2

186,8

166,7

172,2

Geïnvesteerd vermogen

229,4

175,0

249,4

365,7

347,2

Netto kas (schuld)

(38,8)

29,1

(62,6)

(198,9)

(174,9)

Solvabiliteit (%)

18,1

26,1

23,2

17,2

18,2

Nettoresultaat in % gemiddeld eigen vermogen

(8,1)

9,3

8,1

(9,1)

0,5

Nettoresultaat in % van de bedrijfsopbrengsten

(1,0)

1,3

1,1

(1,1)

0,1

Orderportefeuille ultimo

3.012,9

1.946,0

1.985,0

2.065,0

* Cijfers 2012: herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels op het gebied van Personeelsbeloningen (IAS 19R) en Gezamenlijke overeenkomsten (IFRS 11).

* * Cijfers 2009 - 2011: niet herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels.

1.858,0


**2011 2013 2012 (herzien)*

2010

**

15

2009

**

Niet-financiële indicatoren Gemiddeld aantal fte’s * * *

6.201

5.758

5.906

6.159

6.232

Ziekteverzuim (%)

3,5

4,4

4,6

5,4

5,4

Ongevallenfrequentie (IF-index)

7,8

7,0

7,5

8,4

8,7

Gemiddelde verzuimduur

21

18,0

29

25

21

Ongevallencijfer

8,1

9,3

10,3

15,1

12,6

Frequentiecijfer

0,5

0,5

0,6

0,8

0,7

Uitgaven managementdevelopment en opleidingen

7,4

8,0

6,9

8,7

8,7

Medewerkers beoordeeld (%)

97,7

98,0

95,2

92,6

88,0

CO2-uitstoot (in tonnen) * * * *

57.393

58.983

63.374

70.144

66.067

Afval in tonnen * * * * * 77.579 18.822 - - -

* * * Voor het gemiddeld aantal fte’s is gekeken naar het hele bedrijf. De andere getallen hebben alleen betrekking op de 5.173 fte’s in Nederland. * * * * In afwijking van de financiële rapportage zijn de CO2-cijfers vanaf basisjaar 2009 tot en met 2012 met terugwerkende kracht aangepast in verband met de overname van Rasenberg en Ooms Civiel. Dit is conform het Green House Gas protocol. De toename van de uitstoot van 2009 tot en met 2012 ten opzichte van eerdere jaarverslagen is veroorzaakt door de verwerving van nieuwe bedrijfsonderdelen. De absolute CO2-uitstoot is afgenomen en de reductiedoelstelling van 2% gerelateerd aan de bedrijfsopbrengsten is ruimschoots gehaald. De emissie bevat scope 1 en 2, plus een deel van scope 3, namelijk woon-werkverkeer en vliegreizen.

* * * * * De hoeveelheid afval fluctueert sterk per jaar, omdat de aard van de werkzaamheden op projecten per jaar sterk verschilt. Daarnaast verzorgt Strukton voor steeds meer projecten het afvalmanagement zelf, waardoor er meer afval wordt geregistreerd.

De specialismen van Strukton

16

Railsystemen


www.struktonrail.nl

www.struktonciviel.nl

Kernactiviteiten ■

Onderhoud, vernieuwing en

■

Kernactiviteiten ■

Ontwerp, realisatie, onderhoud

High-output spoormachines

■

Kunstwerken

■

Seinwezen

■

Wegenbouw

■

Data-acquisitie en -management

■

Ondergronds bouwen

■

Treinsystemen

■

Milieu en groene energie

■

Tractiesystemen

■

Afzinken en onderwatertechnieken

■

Energiesystemen

■

Versterken van bruggen

■

Meettreinen

■

Fundatietechnieken

■

Assetmanagement

■

Assetmanagement, tunneltechnische

nieuwbouw van rail(systemen)

en beheer van infrastructurele projecten

Specialismen

Markten ■

Railinfrabeheer

■

Vervoer

■

Industrie

■

Materieel

(primair in West-Europa) (gemeentelijk, regionaal, landelijk)

Specialismen

■

■

■

■

■

installaties en verkeersmanagement Verkeerstechniek Bitumen Prefab Milieutechniek Grond- en afvalstoffen Markten

■

Wegbeheer

■

Industrie (opslag, nutsvoorzieningen,

■

afvalverwerking en waterbehandeling) Vervoer (gemeentelijk, regionaal, landelijk) Luchthavens

■




www.struktonworksphere.nl

www.struktoninternational.com

Kernactiviteiten

Kernactiviteiten

■

Bouwkunde en installatietechniek

■

Beheer en onderhoud

■

Projectontwikkeling en realisatie

■

Exploitatie

■

■

Projectontwikkeling

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

Specialismen Innovatieve (integrale) contractvormen zoals pps, dbfmo, ESCo (Energy Service Company) Prestatiecontracten Maincontracting Integrale samenwerking Duurzaamheid Revitalisatie Assetmanagement Markten

■

Zorg

■

Datacenters

■

Industrie

■

Mobiliteitsknooppunten

■

Infrastructuur

■

Educatie

■

Utiliteit (kantoren)

Strukton Integrale Projecten www.struktonpps.nl

■

Ten behoeve van alle specialismen

werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, eigen initiatieven en financieringsoplossingen.

■

■

■

■

■

Geïntegreerde infraprojecten

Specialismen Tractiesystemen Assetmanagement Monitoringsystemen Energiesystemen Afzinktunnels Funderingstechnieken Horizontale boringen Gemodificeerd bitumen

Markten ■

Midden-Oosten

■

Indonesië

■

Chili

■

Peru

■

Colombia

17


18

■

Nettoresultaat van EUR 15,9 miljoen negatief (2012: EUR 18,3 miljoen positief)

■

Verlies op project A15 Maasvlakte-Vaanplein van EUR 35,2 miljoen

■

Historisch hoge omzet van EUR 1.583 miljoen (2012: EUR 1.316 miljoen)

■

Operationeel resultaat van EUR 21,7 miljoen (2012: EUR 39,7 miljoen)

■

Dividendvoorstel: geen dividenduitkering

■

Solvabiliteit gedaald naar 18,1% (2012: 26,1%)

■

Orderportefeuille op recordhoogte van EUR 3,0 miljard (2012: EUR 1,9 miljard)

■

Sterke groei van de internationale activiteiten

Gang van zaken

De resultaten zijn sterk negatief beïnvloed door hoge voorzieningen op enkele projecten, reorganisatiekosten en uitkomsten van arbitrages. De marktomstandigheden in Nederland blijven moeilijk. De omzet en orderportefeuille bevinden zich op een historisch hoog niveau, met daarbij een sterke groei van de buitenlandse activiteiten. Bedrijfsopbrengsten

De omzet is in 2013 gestegen met eur 267,6 miljoen naar eur 1.583,0 miljoen. Deze omzetstijging wordt voor een bedrag van eur 159,7 miljoen verklaard door de acquisities van Costruzioni Linee Ferroviarie (CLF) in Italië en de infra-activiteiten van Rasenberg in Nederland. Dit betekent een autonome groei van eur 107,9 miljoen. Deze autonome groei heeft Strukton voornamelijk gerealiseerd in de markten railsystemen en civiele infrastructuur. De bedrijfsopbrengsten binnen het segment techniek en gebouwen, dit betreft voornamelijk de Nederlandse markt, zijn in 2013 gedaald. Deze daling betreft met name de bouwkundige projecten. De bedrijfsopbrengsten bij de buitenlandse dochterbedrijven zijn in 2013 gestegen naar een bedrag van eur 294,2 miljoen (2012: eur 187,7 miljoen). De omzet in de Nederlandse markt is in 2013 onder druk blijven staan. in eur miljoen

2013

2012

■

Railsystemen

645,8

563,6

■


562,9

372,8

■


374,4

379,1

1.583,1

1.315,5

Totaal


Operationeel resultaat

Het operationeel resultaat (EBITDA) in 2013 is Eur 21,7 miljoen (2012: Eur 39,7 miljoen). De resultaatsontwikkeling tussen de diverse markten is zeer verschillend. In de markt railsystemen heeft Strukton een sterke verbetering van het operationeel resultaat laten zien in 2013. De markten civiele infrastructuur en techniek en gebouwen hebben beide een duidelijk negatief operationeel resultaat in 2013. Bij de diverse bedrijfsonderdelen in Nederland zijn in 2013 reorganisaties doorgevoerd om de capaciteit aan te passen aan de vraag. In totaliteit is in 2013 voor een bedrag van Eur 13,3 miljoen aan reorganisatiekosten ten laste van het resultaat gebracht. Operationeel resultaat per segment

in Eur miljoen

2013

2012

■

Railsystemen

55,8

25,8

■


(18,9)

14,3

■


(15,2)

(0,4)

21,7

39,7

Totaal

In de markt railsystemen heeft Strukton het operationeel resultaat in 2013 sterk kunnen verbeteren. Dit is gerealiseerd door groei van de omzet en verbeterde onderliggende resultaten bij de diverse bedrijfsonderdelen. Met name de buitenlandse activiteiten in 2013 hebben bijgedragen aan het verbeteren van het operationeel resultaat. In Zweden en Noorwegen heeft de afwikkeling van (meerwerk)claims een positieve bijdrage van eur 8,6 miljoen aan het resultaat opgeleverd. De verdergaande succesvolle differentiatie van product-marktcombinaties in 2013 in de markt railsystemen heeft de positie van Strukton als technologiebedrijf verder verstevigd. De positieve resultaatsontwikkeling in 2013 heeft een breed fundament in de diverse bedrijfsonderdelen. In 2013 is de Nederlandse markt voor nieuwbouw en vernieuwing moeilijk gebleven en staan de marges onder druk. Bij de Nederlandse bedrijfsonderdelen is in 2013 een reorganisatie doorgevoerd en is capaciteit afgebouwd. Dit betekent dat er ten laste van het resultaat in 2013 een bedrag van eur 5,5 miljoen aan reorganisatiekosten is verantwoord. In de markt civiele infrastructuur is het operationeel resultaat in 2013 sterk beïnvloed door de ontwikkelingen bij het project A15 Maasvlakte-Vaanplein. In 2013 is een aanvullende verliesvoorziening getroffen van eur 35,2 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door onduidelijkheden en openstaande punten met betrekking tot de contractomvang en de discussies daarover met de opdrachtgever en daarnaast inefficiënties bij de uitvoering van het werk. De diverse bedrijfsonderdelen hebben een positieve bijdrage geleverd aan het resultaat. In 2013 heeft Strukton als lid van het FAST-consortium op succesvolle wijze het metroproject in Riyadh binnengehaald. De engineeringsfase is inmiddels begonnen.

19


20

Bij de markt techniek en gebouwen zijn eind 2013 de bedrijfsonderdelen Strukton Bouw en Strukton Worksphere samengevoegd. Dit om zo beter gesteld te staan voor de markt. Mede vanwege de moeilijke marktomstandigheden in Nederland is de capaciteit aangepast aan de vraag. In het bijzonder bij Strukton Bouw is de capaciteit sterk gereduceerd. In totaliteit is er in 2013 voor een bedrag van eur 6,4 miljoen aan reorganisatiekosten verantwoord in het resultaat. Verder is het negatieve resultaat veroorzaakt door diverse operationele verliezen op bouwkundige projecten en voor een bedrag van eur 5,8 miljoen als gevolg van een verloren arbitrage bij een langlopende procedure. Strukton Worksphere heeft zijn omzet en resultaat in een moeilijke markt kunnen handhaven en heeft voor het installatietechnisch werk een positief resultaat gerealiseerd. Het personeelsbestand is in 2013 gegroeid tot 6.662 medewerkers (2012: 6.034). Door de verschillende acquisities is het personeelsbestand met 932 medewerkers toegenomen. Dit betekent per saldo een afname van het personeelsbestand met 304 medewerkers, exclusief de acquisities. Bedrijfsresultaat

in Eur miljoen

2013

2012

■


21,7

39,7

■

Afschrijvingen Materieel Vast Actief

(24,7)

(19,2)

■

Afschrijvingen Immaterieel Actief

(6,8)

(4,0)

■

Bijzondere waardeverminderingen

(0,6)

(0,2)

(10,4)

16,3

Totaal

In 2013 is een negatief bedrijfsresultaat van Eur 10,4 miljoen gerealiseerd. De afschrijvingen op materiële en immateriële activa zijn in 2013 hoger, voornamelijk als gevolg van de verschillende acquisities. In 2013 is slechts voor een beperkt bedrag van Eur 0,6 miljoen aan bijzondere waardeverminderingen geboekt. Dit betreft voornamelijk een afboeking van goodwill bij het pps-project Internationale School Eindhoven. De post Immateriële Activa in de eindbalans van 2013 bedraagt Eur 70,3 miljoen (2012: 39,6 miljoen). Deze stijging wordt in het bijzonder veroorzaakt door de verschillende acquisities in 2013 en de daarbij doorgevoerde reële waarde waarderingen. Het financieel resultaat in 2013 is een last van Eur 5,4 miljoen (2012: Eur 4,5 miljoen). Deze kleine toename wordt veroorzaakt door de financieringslasten bij de geacquireerde ondernemingen in 2013. Gegeven de succesvolle herfinanciering van Strukton in 2013 zijn de financierings lasten op corporate niveau, ondanks de groei van de onderneming, grotendeels gelijk gebleven. In 2013 is een belastingbate verantwoord van eur 5,6 miljoen (2012: eur 4,4 miljoen). Deze belastingbate wordt in het bijzonder veroorzaakt door het opnemen van een actieve belastinglatentie ten gevolge van het negatieve resultaat voor belasting van eur 21,6 miljoen. In de eindbalans 2013 is een bedrag van eur 16,2 miljoen opgenomen aan voorwaartse verliescompensatie.


Orderportefeuille

De orderportefeuille is in 2013 sterk gestegen. Dit is in belangrijke mate te danken aan de acquisitie van Costruzioni Linee Ferroviarie in Italië en het verwerven van de opdracht voor de metro in Riyadh (Saoedi-Arabië). De contractwaarde van dit metroproject bedraagt eur 823 miljoen. De orderportefeuille in het buitenland is met eur 1,6 miljard voor het eerst groter dan de orderportefeuille voor de Nederlandse markt. In de markt railsystemen is de orderportefeuille in het buitenland, voornamelijk Italië en Zweden, aanmerkelijk groter dan voor de Nederlandse markt. In de markt civiele infrastructuur is de opdracht voor de metro in Riyadh in de buitenlandportefeuille opgenomen. In de markt techniek en gebouwen heeft de orderportefeuille uitsluitend betrekking op de Nederlandse markt. in Eur miljoen

Nederland

Buitenland

Totaal

■

Railsystemen

220 824 1.043

■


639

823

1.462

■


508

-

508

1.366

1.647

3.013

Totaal Investeringen

De investeringen in Materiële Vaste Activa bedroegen in 2013 Eur 19,8 miljoen (2012: Eur 19,4 miljoen). Dit betreft voornamelijk investeringen in de markten railsystemen en civiele infrastructuur. Kasstroom en financiering

De totale nettokasstroom in 2013 is Eur 12,1 miljoen positief (2012: Eur 62,1 miljoen negatief ). Dit is een substantiële verbetering ten opzichte van 2012. De kasstroom uit gewone bedrijfsvoering is in 2013 Eur 53,9 miljoen positief (2012: Eur 18,0 miljoen negatief ). Dit komt door een sterke onderliggende EBITDA bij de diverse bedrijfsonderdelen – zo ook bij de geacquireerde buitenlandse ondernemingen – en een verbetering van de vooruit betaling bij projecten. Hierbij moet worden opgemerkt dat een belangrijk deel van de getroffen voorziening voor de a15 nog niet heeft geleid tot kasuitgaven. De investeringskasstroom is in 2013 eur 38,4 miljoen negatief (2012: eur 33,8 miljoen positief ). Hierin zijn de verkoop en verwerving van groepsmaatschappijen opgenomen, per saldo voor een uitgave van eur 12,1 miljoen (2012: eur 12,2 miljoen). Strukton zal blijven investeren in zijn toekomst. Per 1 augustus 2013 heeft Strukton met het bestaande bankenconsortium overeenstemming bereikt over zijn herfinanciering. Dit betekent dat er een bedrag van eur 7,5 miljoen is opgenomen als een langlopende lening. De overige mutaties in de financierskasstroom hebben voornamelijk te maken met de opname en aflossing van non-recourse financiering voor pps-projecten.

21

22


Vermogenspositie

De solvabiliteit van Strukton is in 2013 verslechterd. Eind 2013 is de solvabiliteit 18,1% (2012: 26,1%). Het eigen vermogen bedroeg eind 2013 eur 190,6 miljoen (2012: eur 204,2 miljoen). De verslechtering van de solvabiliteit wordt behalve door het negatieve resultaat in belangrijke mate veroorzaakt door de acquisities in 2013. Door de inconsolidatie van de geacquireerde ondernemingen is de balans met circa eur 220 miljoen verlengd. De vermogenspositie van Strukton is goed. Acquisities en desinvesteringen

Strukton Rail bv heeft op 9 april 2013 zijn belang in de Italiaanse Spoorbouwer Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (CLF) uitgebreid van 40% naar 60%. Unieco blijft voor 40% medeaandeel houder. CLF bedrijf realiseert onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van spoorsystemen. Met zijn dochterbedrijven S.I.F. EL S.p.A. en Ar.Fer S.r.l. bestrijkt het alle techniekvelden: spoorbouw, elektrificatie, signalisatie en telecommunicatie. Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. heeft samen met zijn dochterondernemingen 500 medewerkers in dienst. De overnamesom bedraagt eur 19,8 miljoen. In 2014 zal het nog te betalen bedrag van de overnamesom van eur 10,0 miljoen worden voldaan. Op 9 april 2013 heeft Strukton Rail bv tevens zijn belang in het Italiaanse Uniferr S.r.l. uitgebreid van 40% naar 60%. Uniferr is een leverancier van producten en diensten op het gebied van onderhoud en vernieuwing van spoorsystemen. De overnamesom bedraagt eur 0,2 miljoen. Strukton Civiel bv heeft op 7 januari 2013 de infra-activiteiten en milieuactiviteiten van Rasenberg overgenomen. Hierbij is 100% van de aandelen overgenomen van de vennootschappen Rasenberg Wegenbouw bv, Rasenberg verkeer en mobiliteit bv, Recycling & overslag Breda bv en Reanco bv. Rasenberg Wegenbouw bv bezit 50% van de aandelen van Ros bv. Daarnaast is een belang van 33,3% van de aandelen van Van Rens bv overgenomen. De overnamesom bedraagt eur 15,9 miljoen. Strukton Assets bv heeft op 11 februari 2013 alle geplaatste aandelen in het kapitaal van spc ise bv (Internationale School Eindhoven) overgenomen van Complan bv en (uit de boedel van) Van Straten bv. De overnamesom bedraagt eur 0,3 miljoen. Strukton Civiel bv heeft op 5 januari 2012 via de overname van Ooms Nederland Holding bv indirect een belang 33,3% verworven in Van Rens bv. De dochter van Strukton Civiel bv, Rasenberg Infra bv, heeft op 7 januari 2013 een belang van 33,3% overgenomen van Rasenberg Holding bv in Van Rens bv. Op 19 juli 2013 hebben dochters van Strukton, te weten Rasenberg Infra bv en Ooms Construction bv, die beide 33,3% van de aandelen van Van Rens bv bezitten, de resterende 33,3% van de aandelen overgenomen van Jansen De Jong Infra bv. De overnameprijs van de 33,3% van de aandelen van Jansen De Jong Infra bv bedraagt eur 1,3 miljoen.


Strukton Civiel bv heeft op 9 januari 2013 een 100% economisch belang verworven in Unihorn India Pvt. Ltd. Hierbij is het belang overgenomen van Ooms Bouw & Ontwikkeling bv. De overnamesom bedraagt eur 1,5 miljoen. Unihorn India Pvt. Ltd. is een dienstverlener op het gebied van infrastructuur voor snelwegen en vliegvelden. Door de overname in 2012 van Ooms Nederland Holding bv was Strukton Civiel reeds juridisch eigenaar van Unihorn India Pvt. Ltd. Strukton Civiel bv heeft zijn economisch belang voor hetzelfde bedrag op hetzelfde tijdstip doorverkocht aan Antea Group nv. Op een later tijdstip zullen de activiteiten van Unihorn India Pvt. Ltd. ook juridisch worden ondergebracht bij Antea Group nv. Naast de hierboven vermelde acquisities hebben er in 2013 ook enkele kleine acquisities plaatsgevonden waarvan de overnamesommen kleiner zijn dan eur 0,5 miljoen. Op 8 januari 2014 heeft Strukton Rail AB (Zweden) van Balfour Beatty Investment Holdings Ltd een 100%-belang in de aandelen overgenomen in Balfour Beatty Rail AB (Zweden) en Balfour Beatty Rail AS (Noorwegen). Balfour Beatty Rail AB bezit 100% van de aandelen in Balfour Beatty Rail Danmark A/S (Denemarken). Door deze overname versterkt Strukton Rail zijn positie in Scandinavië op het gebied van onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van het spoor. De overnamesom bedraagt gbp 4,5 miljoen. De omzet van Balfour Beatty bedraagt circa eur 90 miljoen en er zijn circa 350 medewerkers in dienst. De activiteiten van Balfour Beatty Rail AB zullen worden voortgezet onder de naam van Strukton Rail Västerås AB en de activiteiten van Balfour Beatty Rail AB zullen worden voortgezet onder de naam Strukton Rail Danmark AS. De activiteiten van Balfour Beatty Rail AS zullen worden voortgezet onder de naam SR Kraft AS. Op 7 april 2014 heeft Strukton Rail nv (België) een 100%-belang verworven in BVBA Siebens Spoorbouw. Deze overname past in de strategie van Strukton Rail om zijn marktpositie in België verder uit te breiden. De overnamesom bedraagt eur 1,3 miljoen. BVBA Siebens Spoorbouw heeft een jaaromzet van circa eur 3,6 miljoen en heeft 19 medewerkers in dienst. De verplichting die samenhangt met de bovengenoemde overnames die in 2014 plaatsvinden, bedraagt circa eur 9,1 miljoen.

23

24

Strukton onderneemt maatschappelijk verantwoord en heeft hierin een voortrekkersrol binnen de sector. Hoog in het vaandel staat de veiligheid van infrastructuur, zoals hier bij de sneltram in Utrecht.


Maatschappelijk

ve ra nt wo o rd ondernemen

Was duurzaamheid voorheen een niche, tegenwoordig wordt maatschappelijk verantwoord ondernemen breed gedragen en liggen er bovendien goede businessmodellen aan ten grondslag. Strukton pakt duurzaam ondernemen op professionele wijze aan.

25

26


People, planet en profit

Denken in levensduur is de kern van de visie van Strukton op duurzaamheid. Dat betekent zoeken naar de beste oplossingen op lange termijn. Duurzaam ondernemen behelst veel meer dan alleen het terugdringen van schadelijke effecten voor het milieu. Het onderwerp omvat bijvoorbeeld ook welzijn en veiligheid van medewerkers en eindgebruikers, als ook mensen met achterstand op de arbeidsmarkt een plek geven in de organisatie. Strukton vindt het van groot belang om verder te kijken dan zijn eigen projecten en contracten en ook oog te hebben voor het grotere geheel. De drie pijlers – people, planet, profit – gelden daarbij als leidend en grijpen overal in elkaar. Op verzoek van klanten

Niet alleen voor Strukton zelf is maatschappelijk verantwoord ondernemen een prioriteit, ook klanten en opdrachtgevers stellen het als eis in tenders. Een goed voorbeeld daarvan is de CO2prestatieladder die ProRail, Rijkswaterstaat en steeds meer andere opdrachtgevers hanteren voor infraprojecten. Wanneer Strukton goed scoort op de CO2-prestatieladder, en dat doet het met een certificering op niveau 5, levert dat een gunningsvoordeel op tijdens tenders, in de vorm van een fictieve korting. Echter, inmiddels zijn ook alle concurrenten op het hoogste niveau gecertificeerd. Daarmee valt het voordeel weg. Bovendien onderstreept deze werkwijze het feit dat opdrachtgevers een opdracht nog altijd voornamelijk gunnen op basis van de laagste prijs in plaats van op kwaliteit. Strukton zou dan ook liever zien dat de branche meer wordt uitgedaagd om duurzame innovaties aan te dragen tijdens tenders. Een goed voorbeeld daarvan is de opdracht voor de aansluiting van de A28 op het TT-circuit in Assen. De opdrachtgever stelde eisen aan onder andere bermbeplanting en materiaalgebruik. Reef Infra, onderdeel van Strukton Civiel, won die opdracht in 2013 door in het ontwerp sensoren op te nemen die zorgen dat de bermbeplanting efficiënt wordt bewaterd en door voor de fundering van het kunstwerk gedeeltelijk te kiezen voor EPS (piepschuim), zodat er zo’n 2.000 kubieke meter minder beton nodig is. Ook het langjarige onderhoudscontract bevordert de duurzaamheid van deze opdracht. Verdienmodellen voor duurzaam ondernemen

Financiële motieven zijn een goede drijfveer om duurzaam te gaan ondernemen en dat ook op de lange termijn te blijven doen. Immers, goede verdienmodellen voor duurzame oplossingen dragen bij aan het voortbestaan van Strukton en daarmee aan de financiële zekerheid voor zijn werknemers en onderaannemers. Strukton beschikt over inmiddels beproefde technieken om klanten te helpen energiebesparing in gebouwen te realiseren. Het meest in het oog springende voorbeeld is het gebouw van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst in Groningen. Strukton tekende als consortiumlid voor de bouw hiervan en Strukton Worksphere beheert en exploiteert dit overheidspand. Eind 2013 heeft de Dutch Green Building Council dit kantoorgebouw de BREEAMNL In Use score van vier sterren toegekend. Het gebouw is het eerste bestaande kantoorpand van de Rijksoverheid in Nederland met deze certificering. Bij de huisvesting van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst wordt het afval gescheiden in zes stromen. Dit afval wordt bijna geheel hergebruikt. Daarnaast is alles gedaan om de bestaande ecologie te handhaven en te verbeteren. Ook heeft Strukton in het kader van een internationaal onderzoek beton van de oudbouw gerecycled in de nieuwbouw van de parkeergarage. In dit onderzoek, dat wordt gedaan samen met onder andere de TU Delft, worden nieuwe recyclingsmethoden voor beton beproefd.


Zorg voor mens en milieu

Strukton neemt veel initiatieven die bijdragen aan de zorg voor mens en milieu. In januari 2014 heeft Strukton als een van de vijftien partijen de Governance Code ‘Veiligheid in de bouw’ ondertekend. Hierin is vastgelegd dat opdrachtgevers en opdrachtnemers in de bouwsector samenwerken om de veiligheidscultuur van de eigen organisatie te verbeteren en een voorbeeld te zijn voor de gehele sector. Minister Blok van Wonen en Rijksdienst ondersteunt het initiatief uit de branche van harte. Volgens hem laat de Governance Code zien dat de bedrijven die deze verklaring ondertekenen, hun verantwoordelijkheid nemen voor het creëren van een veilige werkomgeving. Een ander aspect van zorg voor mensen is social return, dat een steeds belangrijkere rol speelt bij Strukton. Bij diverse projecten maakt Strukton afspraken met gemeentes over de inzet van mensen met achterstand tot de arbeidsmarkt. Een voorbeeld is de samenwerking met de gemeente Amsterdam om stageplaatsen voor Amsterdamse jongeren te creëren. Deze afspraken zijn vastgelegd in een convenant dat in 2013 tijdens de Dag van de Bouw is ondertekend in de tramremise De Hallen in Amsterdam. Een ander voorbeeld van social return in de praktijk is de samenwerking met Altrecht geestelijke gezondheidszorg. In het onderhoudscontract dat beide partijen in 2013 ondertekenden, is een passage opgenomen over patiëntenparticipatie. Altrecht hoopt samen met Strukton tot enkele betaalde jaarcontracten te komen waarin steeds weer andere patiënten de mogelijkheid krijgen zich in de praktijk te bewijzen. Duurzaamheidprogramma’s

In 2013 heeft Strukton een vervolg gegeven aan de duurzaamheidprogramma’s, die in 2012 zijn opgestart. In 2013 is een van de vijf programma’s komen te vervallen, namelijk ICT & Energie besparing. Binnen dit programma is inmiddels zo veel winst behaald wat betreft vermindering van uitstoot, dat het overbodig is geworden. ■

Grondstofrecycling

Het programma Grondstofrecycling staat in het teken van het hergebruik van afval. In 2013 zijn stappen gezet op dat vlak, bij meerdere projecten. Bij het project Meppelerdiepsluis loopt een proef om vrijgekomen beton te verwerken in het nieuwe beton dat wordt gebruikt voor de sluis. Ook bij de brug bij Ewijk, eveneens een project van Strukton Civiel, is een soortgelijk traject in gang gezet. Strukton Civiel bekijkt de mogelijkheden om hier de vrijgekomen afvalstoffen te hergebruiken. Strukton Worksphere en Afvalbank Nederland realiseren in Maastricht een kringloopwinkel die geheel wordt gebouwd met materialen die zijn vrijgekomen bij De Groene Loper in Maastricht. Er worden 150 raamkozijnen van gesloopte flats hergebruikt, de gevelbeplating is tweedehands en ook de betonvloer is duurzaam, doordat er vijftig procent betongranulaat is toegepast. De mijlpalen binnen het programma Grondstofrecycling werden onderstreept door de Green Deal Runner Up Award voor het MVO Netwerk Beton, waar Strukton een van de initiatiefnemers van is. Het netwerk kreeg de prijs in 2013 voor de Green Deal Verduurzaming Betonketen. Het MVO Netwerk Beton zet zich in om zijn impact op het milieu verder te verminderen en om de betonketen geleidelijk te veranderen in een betonkringloop. Het gaat daarbij om recyclingtechnieken en nieuwe manieren om secundaire grondstoffen te verwerken tot cement en beton.

27

28



■

Duurzame mobiliteit

In het programma Duurzame mobiliteit zijn aanzienlijke stappen gezet. De CO2-uitstoot van het eigen wagenpark wordt langzaam maar zeker teruggedrongen, onder andere door trainingen over zuinig rijden, een proef met mobiliteitsbudgetten en de campagne rij2op5, waarbij werknemers worden gestimuleerd om twee van de vijf werkdagen op de fiets naar het werk te komen. Verder is de leaseregeling aangepast: werknemers rijden verplicht een dieselmodel, rijden voortaan een klasse lager en het is aantrekkelijker gemaakt om te kiezen voor een zuinige auto. Een ander onderdeel van dit programma is het overleg met opdrachtgevers om de logistiek in de bouw te optimaliseren. Het doel is minder tijdverlies, minder kosten en minder CO2-uitstoot. ■

Energiebesparing in eigen huis

In 2013 heeft Strukton diverse energiescans uitgevoerd bij zijn eigen gebouwen en waar nodig en mogelijk maatregelen genomen om het verbruik terug te dringen. De nadruk ligt daarbij op installatietechniek en gedrag. Er vindt een benchmark plaats tussen alle vestigingen, waardoor zichtbaar wordt op welke locaties relatief veel energie wordt verbruikt. Op deze locaties kunnen maatregelen een forse besparing opleveren. Het kantoor van Strukton Worksphere in Son is zeer duurzaam, wat is beloond met een BREEAM-certificaat. Daarnaast is onderzocht wat het vastgoedbeleid van Strukton kan bijdragen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Er zijn twee doelstellingen geformuleerd: leegstand terugdringen en minimaal energielabel C voor nieuw te huren panden. ■

Duurzame innovaties

Veel innovaties die Strukton ontwerpt, zijn automatisch ook duurzaam. Een goed voorbeeld is ML-TRAC. Dit asfalt bestaat volledig uit secundair asfalt en toevoegingen. In ML-TRAC zitten geen nieuwe grondstoffen. Daarnaast onderzoekt Strukton duurzame businessconcepten voor onder andere kleinere civiele werken. In navolging van 2012 was Strukton in 2013 weer sponsor van de Dutch Green Building Week. Daaraan voorafgaand vond de Innovatiedag van Strukton Civiel plaats, waar tal van innovaties aan klanten, studenten en medewerkers werden gepresenteerd. Strukton deelt op dagen als deze zijn kennis met zijn netwerk. Het doel is om samen met klanten en leveranciers (duurzame) innovaties naar een hoger niveau te brengen. Ook in het Sanderink Technology Centre in Twente, dat in september 2014 in gebruik wordt genomen, concentreren medewerkers zich op de ontwikkeling van nieuwe technologieën. ■

Diversiteit

Op 1 januari 2013 is de Wet Bestuur en Toezicht in werking getreden. Daarin is de inspanningsverplichting opgenomen die aan grote vennootschappen oplegt dat de zetels van de Raad van Bestuur voor ten minste dertig procent bezet worden door vrouwen en ten minste voor dertig procent door mannen, voor zover deze zetels worden verdeeld over natuurlijke personen. Daar bij Strukton sprake is van één statutair bestuurder, is een dergelijke verdeling niet mogelijk.

Boven: Reizigers op Utrecht CS Linksonder: Afval van het project De Groene Loper rond de A2 bij Maastricht wordt hergebruikt voor de bouw van een kringloopwinkel Rechtsonder: Strukton was gouden sponsor van de Dutch Green Building Week

29

30

Strukton onderhoudt het spoor voor de sneltram Utrecht-IJsselstein-Nieuwegein.


31

R a i l systemen In 2013 heeft Strukton Rail het resultaat sterk weten te verbeteren ten opzichte van 2012. Vrijwel alle onderdelen en landen presteerden goed. De omzet bedraagt EUR 646 miljoen, bijna vijftien procent hoger dan in 2012. Dat is een goede prestatie in de huidige markt.

32

Railsystemen Bedrijfsopbrengsten


Aantal medewerkers (ultimo)

2013

645,8 * 55,8 * 3.376

2012

563,6 * 25,8 * 2.956

*(in EUR miljoen)

Resultaat en marktsituatie

Het resultaat in Zweden en Denemarken is zeer goed en de omzet steeg. Ook in Italië en België boekte Strukton Rail goede resultaten. In beide landen steeg de omzet. In Italië steeg die zelfs fors, mede dankzij de uitbreiding van het belang in de Italiaanse spoorbouwer CLF van veertig naar zestig procent. Strukton Rail is reeds sinds 1998 aandeelhouder van CLF. Ook nieuwe projecten van CLF buiten Italië, zoals in Algerije, droegen bij aan de gestegen omzet. In Nederland behoudt Strukton Rail zijn sterke positie als marktleider. In lijn met de teruggang van het marktvolume liep de omzet in Nederland wel iets terug. Strukton Rail heeft de organisatie aangepast aan deze situatie. Sinds januari 2014 bestaat de Nederlandse tak van het bedrijf uit een landelijk projectenrailbedrijf en een landelijk onderhoudsrailbedrijf. De resultaten in Duitsland staan nog licht onder druk. De marktomstandigheden in Duitsland blijven lastig. Strukton Systems heeft in 2013 goede resultaten geboekt bij een stabiele omzet. De vooruitzichten zijn goed. Strukton Rolling Stock wist de resultaten in 2013 te verbeteren ten opzichte van 2012. Ook voor dit bedrijfsonderdeel was de omzet stabiel. Eurailscout heeft stabiele prestaties geleverd en zich voorbereid op de entree in de Franse markt. Strategie en visie

Net als in voorgaande jaren lag in 2013 de focus op het bijdragen aan veilig, aantrekkelijk en betaalbaar spoorvervoer. Strukton Rail is als Europees bedrijf structureel actief in zeven Europese landen. De groei zal met name plaatsvinden in Zweden, Denemarken en Italië. Ook bij de technologiebedrijven Strukton Systems en Strukton Rolling Stock en bij meet- en inspectiebedrijf Eurailscout wordt verdere groei gerealiseerd. In december 2013 kondigde Strukton Rail de overname aan van Balfour Beatty Rail Scandinavia, het Scandinavische railbedrijf van Balfour Beatty. De financial close kwam rond op 8 januari 2014. De overname van Balfour Beatty Rail Scandinavia in Zweden is een logisch gevolg van de groeiambities in Scandinavië. Voorheen was Strukton Rail in Zweden met name actief rondom Stockholm, Malmö in het zuiden en langs de oostkant van het land, tot in het hoge noorden. Met de overname van Balfour Beatty Rail Scandinavia komt het werkgebied rondom Göteborg in het zuidwesten erbij, waardoor Strukton Rail nu aanwezig is in de zogenoemde Zweedse gouden driehoek Stockholm-Göteborg-Malmö. In dit deel van Zweden bevindt zich 85 procent van alle economische activiteiten. Op de Nederlandse markt is een grote verandering gaande bij de contracten voor prestatiegericht onderhoud (PGO). Sinds 2013 vinden hierover intensieve gesprekken plaats tussen ProRail en de spooronderhoudsbedrijven. Doel is dat er afspraken worden gemaakt over een eenduidige definitie van de te leveren prestatie en dat ProRail een beter inzicht zal creëren in de status van het spoor en de railinfra-elementen. Het uiteindelijke doel is een robuust, veilig en beschikbaar spoorsysteem voor een redelijke prijs. Strukton Rail ontwikkelde in 2012 samen met advies- en ingenieursbedrijf Movares een langetermijnspoorvisie voor Nederland. In deze langetermijnvisie spreken zij de ambitie uit het marktaandeel spoor te laten groeien van acht naar twaalf procent en zo te laten bijdragen aan een afname van de CO2-uitstoot van mobiliteit in Nederland. In 2013 voerden Strukton en Movares gesprekken


met ProRail, vervoerders, het ministerie van Verkeer en Waterstaat en andere stakeholders om deze visie uit te dragen. Inmiddels hebben ProRail en NS de ambitie van twaalf procent ook in hun plannen opgenomen. Ook de staatssecretaris steunt deze groeicijfers. In de loop van 2014 zullen de gesprekken een vervolg krijgen. Duurzaamheid en veiligheid

Strukton Rail heeft een goede reputatie op het gebied van duurzaam ondernemen en de organisatie besteedt veel aandacht aan duurzaamheid om die reputatie te behouden. Sinds 2010 is het railbedrijf gecertificeerd op trede vijf, de hoogste trede van de CO2-prestatieladder van ProRail. In 2013 kreeg Strukton Rail opnieuw het certificaat toegekend. Strukton Rail bleef investeren in enerzijds de systeemveiligheid en anderzijds het veiligheidsbewustzijn bij de medewerkers. Verder werkt Strukton Rail aan technologie die de veiligheid verbetert. Daarbij gaat het zowel om veiligheid tijdens het werken aan het spoor als de spoorwegveiligheid voor reizigers en vervoerders. In 2013 behield Strukton Rail zijn positie op de derde trede van de veiligheidsprestatieladder. Het doel is om in de nabije toekomst een certificaat voor trede vier van de veiligheidsladder te behalen. Eind december 2013 heeft de Inspectie Leefomgeving & Transport het veiligheidscertificaat (eu 1158/2010) van Strukton Rail voor vijf jaar verlengd. Met het certificaat is Strukton Rail als een van de weinige vervoerders in Nederland gecertificeerd om beproevingsritten uit te voeren met opgeleide beproevingsritleiders. Spooronderhoud en projecten ■

Zweden en Denemarken

In Zweden verkreeg Strukton opdracht voor diverse grote projecten, zoals de nieuwbouw van de Citybanan, een zes kilometer lange ondergrondse spoorlijn in Stockholm. De opdracht omvat de bouw van de gehele spoorlijn, inclusief de systemen. Dankzij deze nieuwe lijn wordt de spoorcapaciteit in Stockholm fors vergroot. Een grootschalig onderhoudscontract waarvoor Strukton Rail in 2013 de opdracht kreeg, is het onderhoud van 680 kilometer spoor tussen Stockholm en Malmö. Dit traject is het noordelijke gedeelte van de zogeheten Södra stambanan. Strukton is begin 2013 gestart met de uitvoering van het onderhoud van de Stockholm metro. De samenwerking met MTR, de partij die het vervoer realiseert, is uitstekend. In Denemarken heeft Strukton Rail in 2013 zijn werkzaamheden voortgezet aan het veiligheidssysteem Communication Based Train Control (CBTC) voor de 170 kilometer lange dubbelsporige S-Bane. Strukton Rail installeert het systeem, waarvan de techniek vergelijkbaar is met die van ERTMS, in samenwerking met Aarsleff. Een ander ERTMS-gerelateerd project, dat Strukton Rail in portefeuille heeft dankzij de overname van Balfour Beatty Scandinavia, betreft de aanleg van het Europese beveiligingssysteem voor het gehele Fjerbane-netwerk in Denemarken. Het gaat om 1.200 kilometer spoor in Jutland; ongeveer zestig procent van het spoornetwerk in Denemarken. Het is een van de grootste beveiligingscontracten ter wereld en de levering vindt plaats in de periode 2014 tot 2021. Strukton Rail voert deze werkzaamheden uit in een consortium met Thales. Daarbij neemt Thales het ETCS-systeem in de trein voor zijn rekening en Strukton Rail verzorgt de installatie van ERTMS langs het spoor.

33

Railsystemen

34

■

Italië en Algerije

In Italië heeft het Struktononderdeel CLF meerdere grote werken gedaan in 2013. Zo is op het traject tussen Bologna en Rimini vijftig kilometer spoor vernieuwd. Ook rondom Parma heeft CLF diverse spoorvernieuwings- en spoorverbeteringswerken uitgevoerd, onder andere op het traject naar kustplaats La Spezia. Tevens verzorgde CLF spoorwerk, bovenleiding en overige elektrische installaties voor de ondertunneling van Bologna, inclusief het ondergrondse station. Op het station Turijn Porta Susa, het derde grootste treinstation in Italië, heeft CLF in 2013 diverse nieuwbouwwerkzaamheden uitgevoerd. Zo zijn onder andere de verlichting en de reizigersinformatie aangelegd. CLF voert diverse grote projecten uit buiten Italië, waaronder Marokko, Algerije en Venezuela. Deze projecten worden gecoördineerd vanuit Italië, en deze aanpak verloopt succesvol. In Algerije heeft CLF inmiddels vaste voet aan de grond. CLF werkt aan de aanleg van spoor op diverse trajecten in het noordwesten van het Noord-Afrikaanse land. Zo is in 2013 de aanleg gestart tussen Oran, aan de kust, en Sidi-Bel-Abbès, negentig kilometer landinwaarts. Daarnaast is begonnen met de bouw van een lijn tussen Tlemcen en Sidi-Bel-Abbès, tachtig kilometer dubbelspoor. Het derde traject, waarvan de aanleg start in 2015, loopt van Sidi-Bel-Abbès naar Moulay-Sliessen, dat vijftig kilometer naar het zuiden ligt. ■

België

In 2013 heeft Strukton Rail de werkzaamheden aan de bovenleiding bij Brussel afgerond. Daaruit vloeide een nieuwe opdracht voort: het vernieuwen en moderniseren van de bovenleidingen voor de Noord/Zuidlijn in Brussel. Deze lijn verbindt de stations van Brussel-Noord en Brussel-Zuid met elkaar en bevat een tunnel van 1,8 kilometer onder het Centraal Station van Brussel. Het is met zo'n twaalfhonderd treinen per dag de drukst bereden spoorlijn ter wereld. Het werk is eind 2013 gestart en moet in het najaar van 2015 gereed zijn. Het werk aan het project Concentratie seinhuizen Belgische Spoorwegen verloopt voorspoedig. Strukton Rail brengt het aantal seinhuizen terug van 386 bemande seinposten naar 31 operationele posten, van waaruit alle seinen en wissels van het Belgische spoornetwerk op afstand kunnen worden bestuurd. Omdat de treinen blijven rijden, doet Strukton Rail tachtig procent van het werk ’s nachts. Het werk duurt tot het najaar van 2014. Op het traject Anderlecht-Ternat werkt Strukton Rail aan de aanleg van 29 kilometer nieuw spoor, bovenleiding en signalisatie. Daarnaast realiseert Strukton Rail tien kilometer nieuw spoor in Landegem. ■

Nederland

Het project Sporen in Den Bosch is goed verlopen. In de zomer van 2013 heeft Strukton Rail vijftien dagen non-stop meegewerkt aan de vernieuwing van de sporen, de perrons en de spoorbrug over de Dieze. De werkzaamheden maken deel uit van een grote spoorrenovatie in en rondom Den Bosch. Strukton Rail verzorgt in opdracht van ProRail de vernieuwing van het gehele spoorsysteem, inclusief spoorbouw, bovenleiding, beveiliging, wisselverwarming, de stationskap en de perrons. In het project worden zoveel mogelijk bestaande materialen hergebruikt (bijna zes kilometer spoorstaaf, zesduizend betonnen dwarsliggers en acht wissels). Dit leidt tot lagere kosten en heeft tot nog toe een vermindering van de CO2-uitstoot opgeleverd van duizend ton.

Boven: Station Utrecht CS Linksonder: Onderstation voor windmolenpark Dantysk Rechtsonder: Werktrein

36


35

Railsystemen

36

In het noorden van Nederland heeft het railbedrijf vijftien kilometer spoor vernieuwd tussen Groningen en Bad Nieuweschans. Voor deze spoorvernieuwing zijn onder meer de vernieuwingstrein, kettinghor en stopmachine ingezet. Deze werkwijze is efficiënt, snel en beperkt de CO2-uitstoot. Het transport vindt zoveel mogelijk via het spoor plaats en het nog bruikbare materiaal gaat direct weer terug het spoor in. Eind 2013 waren de eerste zichtbare werkzaamheden aan de spoortunnel in Delft: het storten van de ballaststenen. Het spoor wordt gebouwd in twee gescheiden tunnelbuizen waar elk één spoor in kan. Strukton Rail sluit de sporen aan op bestaand spoor en verzorgt bovendien de bovenleiding, de beveiligingsinstallaties, de energievoorziening en de bouw van een nieuw emplacement op het DSM-terrein. In samenwerking met Strukton Civiel-dochter Colijn vernieuwde Strukton Rail in tien maanden de Bosbrug in Den Haag en voorzag deze van nieuwe tramsporen en nieuwe bovenleidingen. Een andere tramopdracht in Den Haag was de renovatie van tramremise Zichtenburg, die ook in 2013 is afgerond. Strukton Rail verzorgde in opdracht van het Haagse vervoerbedrijf HTM de uitbreiding en reconstructie van de tramsporen en de bovenleiding op en rond de remise. Nog een tramgerelateerde opdracht, maar dan in midden-Nederland, is het onderhoud van de trambanen in Utrecht, IJsselstein en Nieuwegein. Strukton Rail verwierf een onderhoudsprestatiecontract voor vijf jaar, met een optie om drie keer één jaar te verlengen. De nadruk in het contract ligt op het tactisch operationeel niveau. Van Strukton wordt proactiviteit, kwaliteit en toepassen van marktkennis verwacht. Periodiek voert Strukton analyses uit van de prestaties van de infra en komt op basis daarvan met verbetervoorstellen. De werkzaamheden in Australië, die vanuit Nederland worden gecoördineerd, breiden zich langzaam uit. Strukton Rail zette de werkzaamheden voort aan vierhonderd kilometer spoor in het noordwesten van Australië. Daarnaast ontwikkelt Strukton Rail een speciaal assetmanagementpakket voor de Australische markt. Dit pakket omvat onder andere software, meetmachines en onderhoudsengineering, waarmee het mogelijk is gericht onderhoud aan het spoor uit te voeren. Strukton Rail wil deze dienst aan verschillende partijen aanbieden. De afzetmarkt is goed, gezien de enorme afstanden in het land en de noodzaak om het spoor goed en efficiënt te onderhouden. ■

Duitsland

In Duitsland heeft Strukton Rail in 2013 een breed scala aan projecten gerealiseerd en onderhoud uitgevoerd aan spoor en bovenleiding. Voorbeelden zijn de ombouw van zestien sporen in Saarbrücken en de ombouw van wissels en sporen in Ulm en Kornwestheim. Bij deze werkzaamheden heeft Strukton Rail optimaal gebruikgemaakt van de eigen hoogmechanische machines en locomotieven voor de afwikkeling van de bijbehorende logistiek. Strukton Rail ziet kansen om zich in Duitsland verder te onderscheiden van traditionele spooraannemers. ■

Strukton Systems

Strukton Systems is betrokken bij diverse soorten projecten, zowel spoorgerelateerd als nietspoorgerelateerd. In en nabij Göteborg heeft Strukton Systems de kritische wissels aangesloten op het Preventief Onderhoud- en Storingsdiagnosesysteem Strukton (POSS). POSS maakt onderhoud efficiënter en is inmiddels het meest toegepaste wisselmonitoringssysteem ter wereld.


Strukton Systems gaat Dynamische Reis Informatie Systemen (DRIS) leveren in de regio Eindhoven en voor de nieuwe OV-terminal in Breda. Beide contracten omvatten naast de levering ook het onderhoud en beheer voor een periode van tien jaar. Strukton Systems kreeg de opdrachten op basis van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI), waarbij naast de prijs ook de kwaliteit doorslaggevend was. Strukton Systems leverde in 2013 in een joint venture met Hollandia onderstations voor twee offshore windmolenparken: Riffgat, tussen Schiermonnikoog en het Deense eiland Borkum, en DanTysk, dat zeventig kilometer ten westen van het Duitse eiland Sylt ligt. Beide onderstations zijn in 2013 geïnstalleerd. Het windmolenpark Riffgat is in de zomer van 2013 in gebruik genomen. Het windmolenpark DanTysk zal naar verwachting in 2014 in gebruik worden genomen. De windturbines van DanTysk en Riffgat voorzien samen ruim 500.000 huishoudens in Duitsland van schone energie. ■

Strukton Rolling Stock

Strukton Rolling Stock is wereldwijd actief. Eind 2013 kreeg Strukton Rolling Stock de opdracht om de voertuigen op de nieuwe monoraillijn in het Braziliaanse Sao Pãulo te voorzien van ultralichtgewicht tractieomvormers, boordnetomzetters en batterijladers. In 2013 zijn de werkzaamheden gestart om de eerste veertien voertuigen uit te rusten met de apparatuur, in 2014 volgen nog eens elf voertuigen. In opdracht van NedTrain heeft Strukton Rolling Stock in samenwerking met Alstom de aandrijfinstallaties van in totaal 81 VIRM-treinen vervangen. De opdracht ging van start in 2011 en werd in 2013 voltooid. De Franse vervoersmaatschappij Tisséo-Toulouse heeft Strukton Rolling Stock een vervolgopdracht gegeven voor de levering van nieuwe boordnetomvormers voor alle 28 volautomatische metrovoertuigen in Toulouse. De moderne en lichtgewicht modules worden onder andere ook succesvol toegepast in projecten voor de metro in Amsterdam en een monorailsysteem in Kuala Lumpur. De eerste levering voor de vervolgopdracht in Toulouse vond plaats in september 2013. Strukton Rolling Stock verkreeg opdracht voor levering van nieuwe statische omvormers voor zware goederenlocomotieven van Transnet Engineering in Zuid-Afrika. Strukton Rolling Stock start met veertien complexe omvormers voor een eerste serie van zeven locomotieven, met de optie voor uitbreiding naar meer locomotieven. De opdrachtgevers heeft meer dan zevenhonderd stuks van dit type locomotief. De omvormers zullen een uitgebreid testprogramma doorlopen dat start in de tweede helft van 2014. In India heeft Strukton inmiddels vijftig zware locomotieven (hoog vermogen) met tractie-elektronica uitgerust. De leveringen in India zullen in 2014 onverminderd doorgaan. ■

Eurailscout

Dankzij de joint venture van Strukton Rail met het Franse spoorbedrijf SNCF betreedt Eurailscout de Franse spoormarkt. In 2013 heeft Eurailscout de basis gelegd voor de implementatie van de Franse organisatie. Zo is er een kantoor in Parijs opgericht. De inspectiemeettrein UFM 160, die de status van spoor, bovenleiding en enkele andere installaties meet, is in 2013 toegelaten tot het Franse spoornet. In het voorjaar van 2014 zal de UFM 160 zijn eerste meetritten rijden. Daarnaast zal Eurailscout in Frankrijk inspecties uitvoeren met het Switch Inspection & Measurement system (SIM).

37

38

Strukton plaatst acht betonnen caissons voor de stormvloedkering bij Venetië.


Ci nif rva sit e l e ructuur Na een aantal jaren van groei heeft Strukton Civiel in 2013 gekozen voor consolidatie en rendementsverbetering. De onderlinge resultaten van de deelbedrijven wisselen sterk. In 2013 heeft Strukton Civiel een omzet gerealiseerd van EUR 563 miljoen, een stijging van 51 procent ten opzichte van 2012.

39

40

Civiele infrastructuur Bedrijfsopbrengsten



2013

562,9 * (18,9) * 1.569

2012

372,8 * 14,3 * 1.251

*(in EUR miljoen)

Resultaat

In de markt civiele infrastructuur is het operationeel resultaat in 2013 sterk beïnvloed door de ontwikkelingen bij het project A15 Maasvlakte-Vaanplein en de verliesvoorziening die daarvoor getroffen is. Met name daardoor was het voor het deelbedrijf Strukton Civiel Projecten een moeilijk jaar. De resultaten van de overige deelbedrijven zijn overwegend positief. De orderportefeuille is redelijk gevuld. Strategie en aankopen

Strukton Civiel richt zich in zijn strategie op drie speerpunten: grote complexe landelijke projecten, regionale infraprojecten en projecten waarvoor specialistische kennis nodig is. Begin 2013 heeft Strukton Civiel wegenbouwer Rasenberg overgenomen. De aankoop van Rasenberg en eerder Ooms Civiel passen in de strategie van Strukton Civiel om een landelijk dekkend wegenbouwnetwerk te realiseren. Dankzij deze aankopen en die van Reef Infra in 2006, is deze dekking een feit. Dit biedt een beter uitgangspunt voor grote, geïntegreerde infracontracten. Organisatieaanpassingen

Na jaren van groei heeft Strukton Civiel in 2013 een periode ingezet van consolidatie en rendementsverbetering. Dit heeft geleid tot een forse organisatiewijziging die naadloos aansluit bij de strategie. Het bedrijf bestaat nu uit de eenheden Strukton Civiel Projecten, het eerdergenoemde landelijk dekkende wegenbouw- en betonbouwnetwerk en de specialismen. Strukton Civiel Projecten neemt de grote en gecompliceerde opdrachten voor zijn rekening, zoals het pps-project de verbreding van de A15 Maasvlakte-Vaanplein en het totaalplan voor stad en snelweg bij de A2 bij Maastricht. Het wegenbouw- en betonnetwerk wordt gevormd door Ooms Civiel en Strukton Infratechnieken in het westen van Nederland, Reef Infra in het oosten en Rasenberg Wegenbouw en Colijn in het zuiden. Deze decentrale bedrijfsonderdelen bedienen de regionale markt. Tot slot de derde eenheid van Strukton Civiel: de specialismen. Dat zijn afzinken, onderwater technieken, versterken van bruggen, fundatietechnieken, assetmanagement, tunneltechnische installaties, verkeersmanagement, verkeerstechniek, bitumen, prefab, milieutechniek en gronden afvalstromen. Van de genoemde specialismen maakt Strukton Civiel zijn kennis en expertise van afzinktechnieken, funderingstechnieken en bitumen ook internationaal te gelde. Pps en InfraNext

Voor vrijwel alle grote infraprojecten kiest Rijkswaterstaat voor een publiek-private samenwerking (pps), waarbij de opdrachtnemer verantwoordelijk is voor de aanleg en het onderhoud van het project, meestal gedurende een periode van twintig of dertig jaar. Die contractvorm biedt grote voordelen, zoals continuïteit, duurzaamheid en efficiëntie, maar er kunnen ook nadelen aan kleven, bijvoorbeeld bij vergunningen en stakeholdermanagement. De verantwoordelijkheid daarvoor kan namelijk tot grote problemen leiden als vergunningverleners en stakeholders niet tijdig hun goedkeuringen verlenen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de verbreding van de A15 tussen de Maasvlakte en het Vaanplein. Strukton Civiel voert hierover niet alleen overleg met Rijkswaterstaat, het kijkt ook naar verbetermogelijkheden in de eigen organisatie. Projecten worden geëvalueerd en waar mogelijk worden procedures aangepast. Ook is Strukton Civiel samenwerkingsverbanden aangegaan met grote, financieel stabiele partners. Strukton Civiel onderzoekt in samenwerking met Strukton Integrale Projecten de mogelijkheid om een nieuwe pps-vorm op de markt te brengen. Dit is een lichtere versie van de bestaande pps,


genaamd InfraNext. InfraNext maakt regionale projecten voor een minimaal budget realiseerbaar door de principes van pps toe te passen. InfraNext is een innovatief concept dat Strukton samen met publieke en private partijen verder gaat uitwerken. Duurzaamheid en veiligheid

Strukton Civiel streeft uit maatschappelijke betrokkenheid naar een duurzame bedrijfsvoering. Tal van initiatieven binnen Strukton Civiel onderschrijven dat. Te denken valt aan de training Het Nieuwe Draaien om uitvoerders en machinisten te leren mobiele werktuigen in de bouw schoner, zuiniger en goedkoper te laten werken. Ook de verduurzaming van de betonketen is een goed voorbeeld. Daarnaast is duurzaamheid een basisvoorwaarde voor Strukton Civiel om mee te dingen naar grote opdrachten. Strukton Civiel heeft in 2013 de hoogste trede, niveau 5, behouden op de CO2prestatieladder. Dit biedt voordelen bij tenders van onder andere Rijkswaterstaat. Duurzaamheid biedt dus ook kansen op commercieel vlak. Veiligheid valt eveneens onder maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hoewel binnen Strukton Civiel veel aandacht is voor het onderwerp, blijft een structurele daling van het aantal ongevallen uit, met name op de grote projecten. Een tragisch voorbeeld daarvan is een ongeval waarbij een medewerker van een onderaannemer een been verloor. Om de veiligheid structureel te verbeteren, heeft Strukton Civiel in het najaar van 2013 een aanvullend veiligheidsprogramma opgestart. Het doel is bij de eigen medewerkers het veiligheids bewustzijn te vergroten. Strukton Civiel verwacht dat dit als een olievlek naar de onderaannemers uitbreidt. Projecten ■

Strukton Civiel Projecten

In het westen van Nederland werkt Strukton binnen een consortium aan het grootste pps-project dat ooit door Rijkswaterstaat is aanbesteed, de verbreding van de A15 tussen de Maasvlakte en het Vaanplein. Het project is technisch zeer hoogstaand. Dat in combinatie met de eisen van de stakeholders en het doorgaande verkeer maken het project enorm complex. Desondanks verloopt de uitvoering op planning. Eind 2013 zijn op drie van de vijf wegdelen de fysieke werkzaamheden afgerond. Eind februari 2014 is het beschikbaarheidscertificaat afgegeven door de opdrachtgever. De werkzaamheden voor de Botlekbrug vorderen ook gestaag. Eind 2013 waren vijf van de acht pijlers klaar, in februari 2014 waren ook de laatste drie afgerond. De verwachting is dat de nieuwe brug medio 2014 kan worden ingevaren. Voor het pps-project De Groene Loper in Maastricht liggen de werkzaamheden eveneens goed op schema. Het geraamte van de vier tunneldelen is inmiddels zichtbaar. In 2013 heeft het consortium voorgesteld de tunnel te vernoemen naar koning Willem-Alexander. Zijne Majesteit de Koning heeft hier inmiddels mee ingestemd. Strukton heeft in 2013 hard gewerkt aan de software waarmee de verkeerstechnische en tunneltechnische installaties straks op afstand kunnen worden bediend. Deze software is zeer specialistisch en voldoet aan de tunnelstandaard 1.2, de allernieuwste op de markt. Strukton past de verkeerstechnische software ook toe op de A15. In 2013 is er rondom het project De Groene Loper commotie ontstaan in de pers over uitbuiting van werknemers door een onderaannemer. Een onafhankelijke expertcommissie heeft onderzoek gedaan en vastgesteld dat de aannemers zich aan de wet houden. Wel heeft de commissie verbeteringen aanbevolen met betrekking tot veiligheid en arbeidstijden. Deze aanbevelingen heeft Strukton opgevolgd.

41

42



De werkzaamheden aan de Noord/Zuidlijn in Amsterdam zijn in 2013 zo goed als afgerond. Het laatste deel van de overkapping van het busstation, aan de achterzijde van het station, voltooit Strukton Civiel Projecten voor de zomer van 2014. Strukton Civiel Projecten gooit hoge ogen met het project Metrostation CS, onderdeel van de Noord/Zuidlijn. Het project won de International Tunnelling Award in de categorie Specialist Tunnelling Project of the Year. Vooral de enorme projectomvang en de innovatieve oplossingen maakten indruk op de jury. De renovatie van de brug bij Ewijk verloopt goed. Tijdens de werkzaamheden bleek dat de stalen tuibrug van een kilometer lang en veertig meter breed zwakker is dan in de tenderfase was aangenomen. Door dit meerwerk zullen de werkzaamheden langer duren dan aanvankelijk gedacht. In 2013 heeft Strukton Civiel de brug een meter opgevijzeld. Ook is het tuigsysteem succesvol getest. De tuigsysteem bestaat uit een kabel van meerdere strengen in plaats van één streng. Dat maakt onderhoud in de toekomst gemakkelijker, omdat de kabels streng voor streng kunnen worden vervangen. In het najaar is Strukton Civiel Projecten samen met dochterbedrijf Reef Infra gestart met de werkzaamheden aan de Meppelerdiepsluis. Omdat de werkzaamheden gedeeltelijk vanaf een ponton worden uitgevoerd, is de vaarruimte voor de scheepvaart iets minder breed. Schepen kunnen echter nog steeds passeren. Ook voor omwonenden wordt de hinder zoveel mogelijk beperkt. Zo worden de damwanden hoogfrequent getrild in plaats van geheid, waardoor de overlast korter duurt. ■

Decentrale eenheden wegen betonbouw

Dochterbedrijf Rasenberg Wegenbouw heeft in 2013 de verhoging van de brug in de A50 over de Zuid-Willemsvaart gegund gekregen van Rijkswaterstaat. De brug wordt een meter opgehoogd zodat schepen met drie lagen containers de brug kunnen passeren. De voorbereidende werkzaamheden zijn inmiddels gestart. In 2013 heeft Ooms Construction samen met Strukton Infratechnieken de opdracht gekregen voor de aanleg van de Natuurbrug Laarderhoogt over de A1. De brug verbindt de Westerheide en de Blaricummerheide met elkaar, zodat dieren een groter gebied tot hun beschikking hebben. De werkzaamheden zijn begin 2014 gestart. Reef voert samen met Colijn en Rasenberg Wegenbouw een reconstructie uit van een kruising in de N617. Rijkswaterstaat gunde deze opdracht op basis van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI), waarbij zowel de kwaliteit van het ontwerp en het veiligheidsplan als de prijs onderdeel uitmaakte van de inschrijving. De uitvoering is gestart en is gepland tot december 2014. ■

Specialismen

In 2013 heeft Strukton een opdracht verworven in Venetië om acht betonnen caissons van elk 21.000 ton te transporteren en af te zinken. Op deze caissons wordt vervolgens een beweegbare kering gemonteerd die de stad moeten beschermen tegen overstromingen. De afzinkwerkzaam heden starten in de zomer van 2014. Ook in Berlijn voert Strukton Civiel een opdracht onder water uit, ten behoeve van de aanleg van een nieuwe metrolijn. De werkzaamheden omvatten het aanbrengen van onderwaterbeton, duikinspecties, schoonmaken van diepwanden, plaatsen van damwanden en uitvoeren van constructiewerkzaamheden. De werkzaamheden zijn gestart in de zomer van 2013 en lopen door tot december 2015. De werkzaamheden aan de parkeergarage in Emmen zijn in 2013 afgerond. De ondergrondse garage heeft twee verdiepingen en biedt plaats aan 460 auto’s.

Boven: De A2 gaat bij Maastricht 2,3 kilometer ondergronds Linksonder: De nieuwe Botlekbrug bij de A15 in Rotterdam is in alle opzichten groter dan de huidige Rechtsonder: In het Meppelerdiep bij Zwartsluis vernieuwt Strukton de sluis

43

44

De Internationale School Eindhoven is het zevende pps-project dat Strukton exploiteert.


Teg ecbho unwi eenk en

Strukton Worksphere is in 2013 vernieuwd en heeft de kennis van installatietechniek en bouw gebundeld. In het overgangsjaar 2013 veroorzaakten reorganisatiekosten en een aantal verlieslatende projecten een negatief resultaat. Vanaf januari 2014 is de nieuwe organisatie een feit en staat Strukton Worksphere goed gepositioneerd voor de komende jaren.

45

46

Techniek en gebouwen Bedrijfsopbrengsten



2013

374,4 * (15,2) * 1.717

2012

379,1 * (0,4) * 1.827

*(in EUR miljoen)

Resultaat

In de markt techniek en gebouwen heeft Strukton voor het installatietechnisch werk een positief resultaat gerealiseerd. Dat er onder de streep toch een negatief resultaat is geschreven voor deze markt, komt door reorganisatiekosten, de afwikkeling van geschillen en verliezen op enkele bouwprojecten. De omzet voor 2013 bedraagt eur 374,4 miljoen, één procent lager dan in 2012. Koers en strategie

De nieuwe koers van Strukton Worksphere is een geïntegreerde aanpak van installatietechniek en bouw. De samenvoeging is in 2013 voorbereid en heeft per 1 januari 2014 zijn definitieve beslag gekregen. Het grote voordeel voor de klant is evident: Strukton regisseert integraal de opdracht, waardoor de werkzaamheden – van bouw naar installatietechniek en vice versa – naadloos in elkaar overlopen. Organisatorisch is de integratie volledig, zowel commercieel als operationeel: dezelfde softwaresystemen, geïntegreerde huisvesting en één directieteam. Strukton Worksphere bestaat uit drie businessunits: Services, Projecten en Exploitatie. De laatste twee werken landelijk en zijn centraal georganiseerd. De businessunit Services werkt regionaal dicht bij de opdrachtgevers, waardoor snel en flexibel kan worden geopereerd. Strukton Worksphere richt zich in zijn strategie op specifieke gebieden, te weten datacenters, verkeerstechnische en tunneltechnische installaties, industrie en gezondheidszorg. Voor al deze speerpunten geldt dat techniek van wezenlijk belang is, omdat de continuïteit cruciaal is. In deze kritische omgevingen komt de dienstverlening van Strukton Worksphere, gericht op functionaliteit en beschikbaarheid, het best tot haar recht. Strukton Worksphere verwacht binnen de genoemde gebieden de komende jaren groei te realiseren. Ook bij de renovatie en het verduurzamen van gebouwen ziet Strukton Worksphere mogelijkheden, mits hieraan een goede businesscase ten grondslag ligt. Hoewel de markt nog steeds lastig is, verwacht Strukton Worksphere goed gepositioneerd te zijn voor de komende jaren. Voor het onderhoud zet Strukton Worksphere ICT op slimme en efficiënte wijze in. Zo worden onderhoudsprogramma’s steeds verder geïnnoveerd. Deze werkwijze, ook wel ‘technisch beheer op afstand’ genoemd, heeft veel voordelen. Het zorgt voor meer op maat gesneden onderhoudsprogramma’s, afhankelijk van het gebruik van installaties. Hierdoor neemt de beschikbaarheid toe en dalen de integrale kosten voor de opdrachtgever. Bovendien kan op deze manier goed invulling worden gegeven aan risicobeheer in samenspraak met de opdrachtgever. Welzijn en veiligheid

In 2013 is veel aandacht besteed aan het welzijn van de medewerkers. De directie heeft diverse investeringen gedaan op het gebied van veiligheid. Doelstelling is om het veiligheidsbewustzijn bij de medewerkers verder te verhogen, zowel door inhoudelijke informatie te delen als door de aanstelling van extra veiligheidskundigen. Daarnaast is veel aandacht geweest voor de duurzame inzetbaarheid van medewerkers door onder andere preventieve geneeskundige onderzoeken. Het doel is om de duurzame inzetbaarheid van mensen te stimuleren en te vergroten. Ten slotte is in 2013 wederom fors geïnvesteerd in opleidingen, omdat het vakmanschap van de medewerkers medebepalend is voor het onderscheidend vermogen van de organisatie. Boven: In Alkmaar werkt Strukton aan het nieuwe station Onder: Techniek in een datacenter


47

48



Projecten

In 2013 zijn diverse projecten opgeleverd, waaronder de Internationale School Eindhoven. De tijdige oplevering van de hoogstaande onderwijsfaciliteiten volgt op de overname door Strukton van het project in februari 2013, na het faillissement van de oorspronkelijke oprichters van het consortium. Begin september is het ingebruiknamecertificaat verstrekt en is gestart met de exploitatie. De Internationale School Eindhoven is het zevende pps-project dat Strukton Worksphere exploiteert. Strukton heeft inmiddels veel kennis opgebouwd over pps-projecten, waarbij het management en de expertise is gebundeld bij Strukton Integrale Projecten. Ook de werkzaamheden voor trainings- en nazorgcentrum De Nieuwe Basis in Doorn zijn in 2013 afgerond, evenals de uitbreiding van het datacenter van Global Switch, waarvoor Strukton Worksphere nieuwbouw, elektrotechnische en werktuigbouwkundige voorzieningen realiseerde. Nog lopende projecten betreffen onder meer de werkzaamheden op Schiphol, waar Strukton Worksphere de uitbreiding van de G-pier met een nieuwe laag voor zijn rekening neemt. In dit project combineert Strukton de bouwkundige werkzaamheden met de verantwoordelijkheid voor alle installaties. In Alkmaar werkt Strukton aan het nieuwe station. De opdracht betekent een logistieke uitdaging, omdat het treinverkeer en de reizigersstromen doorgaan tijdens de verbouwing. De bouw start in de loop van 2014 en zal naar verwachting tegen het eind van 2015 worden afgerond. Onderhoudscontracten

In 2013 heeft Strukton Worksphere meerdere onderhoudscontracten getekend, waaronder het technisch beheer van 45 parkeergarages in opdracht van de gemeente Rotterdam. Het betreft een contract voor een periode van vijf jaar. Eveneens is voor vijf jaar een contract gesloten met Altrecht geestelijke gezondheidszorg, waar beide partijen gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het beheer en onderhoud van de 150.000 m² gebouwen van Altrecht in de regio Utrecht. In opdracht van netwerkbedrijf Alliander doet Strukton Worksphere sinds 2013 het bouwkundige onderhoud en het terreinonderhoud van de 45 panden verspreid over Nederland. Het contract omvat het beheer van gebouwgebonden installaties, onderhoud van de gebouwen en de terreinen groenvoorziening inclusief de bewegwijzering. Sinds juni 2013 is Strukton Worksphere verantwoordelijk voor het zelfstandig uitvoeren van het onderhoud van 365 liftinstallaties in objecten van de Rijksgebouwendienst. De liftinstallaties zijn verdeeld over bijna 180 locaties in het oosten van Nederland. Het betreft een contract voor vier jaar. De afgelopen jaren verzorgde Strukton Worksphere al het onderhoud aan de transportinstallaties in het zuiden en oosten van het land voor de Rijksgebouwendienst. Met AAFM/Sitech sloot Strukton Worksphere een contract voor het beheer en onderhoud van de technische installaties op de Chemelot-campus in Geleen. In de eerste fase van het contract heeft Strukton Worksphere hier door Technisch Beheer Op Afstand substantiële verbeteringen gerealiseerd. Zo is het aantal storingen fors teruggelopen.

Strukton Worksphere richt zich op specifieke gebieden, waaronder de gezondheidszorg, zoals hier bij het Máxima Medisch Centrum in Eindhoven.

49

50

Voor de aanleg van de metrolijnen in Riyadh wordt de kennis van civiele infrastructuur, railinfrastructuur en treinsystemen gebundeld.


Internationale

ie nn f r a s t r u c t u u r railsyste me n Strukton is sinds jaar en dag ook buiten de Nederlandse grenzen actief: Strukton Rail heeft vestigingen verspreid over Europa en ook Strukton Civiel heeft diverse internationale opdrachten op zijn naam staan. In 2013 heeft Strukton besloten om zijn internationale ambities buiten Europa nadrukkelijker de ruimte te geven. Het resultaat daarvan is de oprichting van Strukton International.

51

52



Strategie en ambitie

De oprichting van Strukton International is een feit per 1 januari 2014. De werkmaatschappij heeft een plaats gekregen naast de reeds bestaande werkmaatschappijen Strukton Rail, Strukton Civiel, Strukton Worksphere en Strukton Integrale Projecten. De nieuwe werkmaatschappij richt zich momenteel op drie gebieden buiten Europa: het Midden-Oosten, Indonesië en de ZuidAmerikaanse landen Chili, Peru en Colombia. Deze gebieden en landen zijn enorm in ontwik keling en hebben voor hun economische groei behoefte aan een betere infrastructuur. In die gebieden ziet Strukton International kansen om op projectbasis opdrachten te verwerven voor vervoersystemen in drukbevolkte gebieden, ontsluiten van mijn- en havengebieden en transport van energie. In deze economische groeiregio’s liggen voldoende werken in het verschiet om de internationale ambities te kunnen waarmaken. Strukton International heeft zichzelf ten doel gesteld om in 2018 een toonaangevende speler te zijn op de internationale markt voor projecten op het gebied van civiele techniek en infrastructuur. Strukton International zal indien mogelijk samenwerken met de specialismen van Strukton Rail en Strukton Civiel. Deze specialismen blijven daarnaast zelfstandig wereldwijd actief. Voor Strukton Rail zijn dat tractiesystemen, assetmanagement, monitoringsystemen en energiesystemen. Voor Strukton Civiel gaat het om afzinktunnels, funderingstechnieken, horizontale boringen en gemodificeerd bitumen. Project en tenders

De eerste opdracht voor Strukton International is in 2013 verworven, namelijk de aanleg van een deel van het metrostelsel in Riyadh, de hoofdstad van Saoedi-Arabië. Strukton maakt deel uit van het consortium FAST en werkt mee aan de aanleg van de lijnen 4, 5 en 6, die gezamenlijk bijna 65 kilometer lang zijn. In 2013 is het contract getekend en is Strukton gestart met het verfijnen van het ontwerp. In april 2014 zijn de eerste bouwwerkzaamheden begonnen. De drie metrolijnen moeten in 2018 voltooid zijn. De contractwaarde voor Strukton bedraagt ruim 1,1 miljard us-dollar (circa eur 0,8 miljard). Naast het concrete project in Riyadh is Strukton International betrokken bij diverse tenders en prekwalificaties.

Boven: De landen waar de nieuwe werkmaatschappij Strukton International zich op richt Linksonder: De zes metrolijnen zoals die in 2018 operationeel moeten zijn in Riyadh Rechtsonder: In april 2014 gaf de emir het signaal voor het begin van de uitvoering van het metronetwerk in Riyadh

53

54

Corporate governance

Goed ondernemerschap, integer handelen, respect, toezicht, transparante verslaggeving en het afleggen van verantwoording: deze aspecten vormen de belangrijkste leidraad voor het corporate governancebeleid van Strukton.

Corporate Governance wordt voor Strukton bepaald door de wetgeving, rechtspraak en codes of best practice van de landen waarin Strukton zijn activiteiten ontplooit. Strukton volgt vrijwillig de voor Strukton relevante onderwerpen op het gebied van best practices en zoekt daarbij aansluiting bij de Nederlandse Corporate Governance Code. Strukton Groep nv is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. De vennootschap wordt bestuurd door de directievoorzitter. Oranjewoud nv houdt honderd procent van de aandelen in Strukton Groep nv. Directie

De directievoorzitter is eindverantwoordelijk voor de gehele onderneming. Hij is verantwoordelijk voor het bestuur van het bedrijf. De directievoorzitter ontwikkelt en stelt de visie vast, evenals de daaruit voortvloeiende missie, strategie en doelstellingen. De directies van de bedrijfsonderdelen zijn verantwoordelijk voor de formulering en uitvoering van de strategie van hun werkmaatschappij. De verantwoordelijkheid voor het bestuur en de dagelijkse beslissingen bij de bedrijfsonderdelen ligt eveneens bij de statutaire directie van de bedrijfsonderdelen. De directievoorzitters van de bedrijfsonderdelen Strukton Rail, Strukton Civiel en Strukton Integrale Projecten vormen tezamen met de directievoorzitter van Strukton Groep de directie. Deze directie heeft een beleidsvoorbereidende taak en adviseert de directievoorzitter. De directievoorzitter is verantwoordelijk voor een transparant bestuur van de onderneming. Hiertoe is een directiereglement opgesteld dat is goedgekeurd door de aandeelhouder. Bij de vervulling van zijn taken richt de directievoorzitter zich op de belangen van de vennootschap. De directievoorzitter verschaft regelmatig informatie en middelen aan de aandeelhouder en zijn Raad van Commissarissen die nodig zijn voor een goede taakuitoefening. Eén keer per jaar doet de directievoorzitter verslag in de aandeelhoudersvergadering over de resultaten van het afgelopen verslagjaar. Benoeming en beloning van de directievoorzitter

Bij Strukton benoemt de aandeelhouder de bestuurders. Het huidige bestuur van de onderneming wordt gevormd door de heer G.P. Sanderink. Hij is per 29 oktober 2010 als voorzitter aangesteld. Hij is tevens president-directeur van Oranjewoud nv. De aandeelhouder stelt de beloning van de bestuurders vast op basis van een advies van de Raad van Commissarissen. Raad van Commissarissen

Strukton Groep nv heeft geen eigen Raad van Commissarissen. Op het niveau van de aandeelhouder Oranjewoud nv is een onafhankelijke Raad van Commissarissen aangesteld die is belast met het toezicht op de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv, het gevoerde beleid en de algemene zaken in de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen, alsmede het adviseren van de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv. Gezien de omvang en relevantie van Strukton Groep binnen het Oranjewoudconcern vindt er regelmatig overleg plaats tussen de directievoorzitter en de Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv.


Belangenverstrengeling en transacties tussen verbonden partijen

De Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv is verantwoordelijk voor het oplossen van eventuele tegenstrijdige belangen tussen de vennootschap enerzijds en de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv, de Raad van Commissarissen, de directie van Strukton Groep en de externe accountant anderzijds. Alle besluiten tot het aangaan van transacties, waarbij sprake is van mogelijke belangenverstrengeling met de directievoorzitter of van een lid van de Raad van Commissarissen, die voor de onderneming en/of de directievoorzitter van materiële betekenis is, vergen de goedkeuring van de Raad van Commissarissen. De directievoorzitter dient direct aan de aandeelhouder en de voorzitter van de Raad van Commissarissen (en aan de andere leden van de directie, als het een lid van de directie betreft) melding te maken van elke belangenverstrengeling of potentiële belangenverstrengeling van betekenis voor de onderneming en/of hemzelf en dient daarbij alle relevante informatie te verschaffen. Transacties met de aandeelhouder zijn vooralsnog beperkt en vinden plaats op marktconforme condities. Accountant

De externe accountant wordt benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Sinds de overname door Oranjewoud nv in 2010 is Ernst & Young benoemd als externe accountant. Eenmaal per vier jaar beoordeelt de directievoorzitter het functioneren van de externe accountant. De conclusies hiervan worden aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders meegedeeld. De externe accountant woont de vergaderingen van de directievoorzitter met de aandeelhouder bij waarin het verslag van de externe accountant over de controle van de jaarrekening wordt besproken en waarin de vaststelling van de jaarrekening wordt behandeld. Tevens woont hij de vergadering over de halfjaarcijfers bij. De directievoorzitter heeft al een aantal jaren geleden maatregelen genomen ter waarborging van de objectiviteit en onafhankelijkheid van de accountant, door een beperking aan te brengen in de overige aan de controlerend accountant uit te besteden werkzaamheden. Betrekkingen met externe belanghebbenden

Gezien het belang en de positie van de onderneming publiceert Strukton regelmatig zijn resultaten en belangrijke gebeurtenissen via persberichten en publicaties op zijn website. Reglementen

■

■

■

Strukton kent verschillende reglementen die de kaders aangeven voor het functioneren van de verschillende organen en die inhoud geven aan binnen Strukton geldende regels. Informatie over de verschillende bestuursorganen, reglementen en de gedragscode die geldt voor de medewerkers van Strukton, is te vinden op www.strukton.nl onder ‘Financiën en Governance’. De regelingen worden van tijd tot tijd getoetst en zo nodig aangepast. Het betreft: Statuten Gedragscode Best practices bepalingen

55

56

Risicobeheersing

Strukton heeft net als andere ondernemingen te maken met diverse commerciële, operationele en financiële risico’s. Deze risico’s zijn inherent aan de bedrijfsactiviteiten. De onderneming probeert ze te beperken door een systematische benadering van deze risico’s, zowel op strategisch als operationeel niveau.

Strukton identificeert en volgt risico’s binnen de onderneming op een gestructureerde wijze. Om doublures, inconsistenties en lacunes bij bestaande activiteiten op het gebied van risicomanagement en interne beheersing te identificeren en weg te nemen, maakt Strukton gebruik van het raamwerk van de Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO). In 2013 zijn de verschillende risico’s opnieuw in kaart gebracht en gewogen. De belangrijkste thema’s met betrekking tot ondernemingsrisico’s en strategische doelstellingen zijn in dit hoofdstuk opgenomen. Veiligheid

Dit betreft het risico dat operationele activiteiten leiden tot ongelukken, letselschade en reputatieverlies of dat ze worden uitgevoerd in strijd met arbovoorschriften. Alle werknemers hebben toegang tot de systemen voor Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu (KAM). De KAMsystemen worden regelmatig getoetst door externe geaccrediteerde en certificerende instanties. Preventie heeft binnen Strukton de hoogste prioriteit. In het veiligheidsbeleid is ook aandacht voor menselijk gedrag als risicofactor (awareness). Zorgvuldige voorbereiding van werkzaamheden, analyse van bijna-ongevallen en toolboxmeetings moeten dit risico minimaliseren. In het hoofdstuk Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen wordt nader ingegaan op veiligheid binnen Strukton. Inkoopbeleid opdrachtgevers

Strukton heeft diverse grote opdrachtgevers. Ongeveer veertien procent van de omzet is afkomstig uit de Nederlandse railmarkt. Deze markt kenmerkt zich als een monopsonie. De laatste jaren is het marktvolume afgenomen dat wordt gegenereerd door ProRail – de belangrijkste opdrachtgever op deze markt. ProRail steunt actief nieuwe partijen in hun pogingen toe te treden tot deze technisch en logistiek complexe markt. Strukton heeft als marktleider te kampen met de consequenties van dit beleid. Om toch concurrerend te blijven, is Strukton continu alert op het marktconform houden van zijn organisatieomvang en kwaliteitspropositie. Aanbestedingskosten

Strukton krijgt een aanzienlijk deel van zijn omzet door middel van openbare aanbestedingen. Vanwege de toenemende complexiteit van een aantal van deze aanbestedingen (in het bijzonder die projecten die op een d&c- of dbfmo-basis worden aanbesteed) stijgen de aanbestedingskosten. De vergoeding van de opdrachtgever voor deze kosten is veelal slechts beperkt. In het geval dat Strukton niet succesvol is bij deze aanbestedingen is het bedrijf niet in staat de gemaakte kosten terug te verdienen. Een kritische selectie van de te maken aanbestedingen maakt daarom deel uit van de bedrijfsvoering.


Belangenverstrengeling

Als gevolg van de overname door Oranjewoud nv in 2010 bestaat het risico dat Strukton wordt gediskwalificeerd voor aanbestedingen indien het Advies- en ingenieursbureau Antea betrokken blijkt te zijn geweest in het voortraject van een aanbesteding. Er zijn diverse afspraken gemaakt om te voorkomen dat beide partijen onverenigbare rollen vervullen voor dezelfde opdracht. Voor de uitvoering hiervan wordt in Nederland de notitie Scheiding van Belangen van Rijkswaterstaat gehanteerd. Uitvoering en ontwerp

Strukton voert doorgaans op projectmatige basis werk uit voor derden. De complexiteit en omvang van de werken – en daarmee ook de orderomvang – kunnen aanzienlijk variëren. In lijn met de strategie van de onderneming dingen bedrijfsonderdelen geregeld mee naar complexe projecten, waarbij naast uitvoeringsrisico’s ook ontwerprisico’s een rol spelen. Al naar gelang de contractvorm kunnen door verkeerde inschattingen verliezen en negatieve kasstromen optreden. Daarom hecht Strukton grote waarde aan het structureel toepassen van procedures, zowel tijdens de verwervingsfase als tijdens de uitvoeringsfase. Bij ontwerprisico’s wordt grote waarde toegekend aan reviews van derden. Daarnaast heeft Strukton een verzekering afgesloten voor ontwerpfouten. Vaste prijzen

Strukton acteert veelal in een omgeving waarbij opdrachtgevers risico’s wensen over te hevelen in ruil voor een vaste prijs. Strukton accepteert alleen die risico’s die het zelf kan managen. Deze risico’s kunnen verliezen en negatieve kasstromen genereren. Als onderdeel van zijn projectbewakingsmethodiek beschikt Strukton al jaren over een geavanceerd systeem om risico’s te identificeren en te kwantificeren. Dit geldt zowel voor de verwervings- als de uitvoeringsfase. In deze periode van potentieel fluctuerende grondstofprijzen is Strukton terughoudend met het nemen van inflatierisico’s. Bij langlopende projecten is een adequate indexatieregeling een belangrijk aandachtspunt. Arbeidsmarkt

Om succesvol te kunnen opereren, heeft Strukton de juiste medewerkers met de juiste competenties en passie nodig. De aanhoudende krapte op specifieke delen van de arbeidsmarkt maakt het lastig om voldoende geschikte mensen te werven. Daarom investeert Strukton in zijn positie als preferente werkgever, met name door het scheppen van een aantrekkelijke werkomgeving waarin mensen de mogelijkheid krijgen hun talenten optimaal te ontplooien. Recessie

De gevolgen van de recessie zullen ook in 2014 en daarna duidelijk merkbaar zijn voor de bouwsector. Overheid en bedrijven investeren minder. Strukton is voor een groot deel van zijn omzet afhankelijk van opdrachten die door (semi-)publieke overheden worden aanbesteed. Vertragingen in politieke besluitvorming en aanpassingen in investeringsbudgetten van overheden zijn van invloed op de opdrachtverlening. Om een breed maatschappelijk draagvlak te creëren, besteedt Strukton tijdens de voorbereidingen veel aandacht aan informatievoorziening en voorlichting.

57

58

Risicobeheersing

Strukton houdt de ontwikkeling van de orderportefeuille en het niveau van de bedrijvigheid in relatie tot de omvang van de organisatie scherp in de gaten, zodat tijdig passende maatregelen kunnen worden genomen. Bij betalingsrisico’s – waar geregeld aanvullende zekerheden worden gevraagd – en de transfer van risico’s in de keten naar onderaannemers en leveranciers, is extra waakzaamheid geboden ten aanzien van solvabiliteit. Om de kwetsbaarheid voor conjunctuurschommelingen te beperken, streeft Strukton naar een situatie waarin langlopende en repeterende opdrachten een substantieel deel van de omzet uitmaken. Bezettingsgraad

Strukton is een kapitaalintensieve onderneming die, vooral op het gebied van railsystemen, een groot en gespecialiseerd materieelpark beheert. Dit materieel is veelal eigendom van Strukton. De kosten hiervan worden afgeschreven over de economische levensduur van het materieel. Wanneer Strukton onvoldoende in staat is het materieel in te zetten tegen dekkende tarieven, heeft dit weliswaar niet direct een kasuitstroom tot gevolg, maar wordt het resultaat van Strukton wel nadelig beïnvloed. Daarnaast heeft een groot deel van de Struktonmedewerkers een vast dienstverband. Als deze mensen niet tegen dekkende tarieven worden ingezet op lopende projecten, bijvoorbeeld omdat er onvoldoende werk is, heeft dit een negatief effect op de winstgevendheid en de kasstroom van de onderneming. Strukton Rail vangt dit op door internationale expansie in de Europese markt en door materieel en medewerkers internationaal in te zetten. Grote investeringen worden in enkele gevallen gedeeld met partners. Bovendien wordt binnen heel Strukton het risico van onderbezetting beperkt door het continu streven naar een vergroting van het aandeel van nietprojectgebonden activiteiten. De lifecyclegerichte benadering die binnen alle Struktonbedrijven terugkomt, past daarin. Beschikbare kredietfaciliteiten

Strukton heeft per verslagdatum de beschikking over eur 130 miljoen aan kredietfaciliteiten. De financieringsbehoefte van de onderneming wordt met een grote regelmaat geprognosticeerd en de aanwending van deze faciliteit wordt zeer regelmatig gevolgd. In de financieringsdocumentatie zijn diverse convenanten opgenomen die vooral te maken hebben met het kasgenerend vermogen van de onderneming. Ook deze worden met een grote regelmaat getoetst. De investeringsverplichtingen en stortingsverplichtingen die Strukton heeft uit hoofde van lopende investeringsprogramma’s, projecten en pps-belangen, worden in deze financieringsbehoefte meegenomen. Vanwege het projectmatige karakter van de onderneming kunnen eenmalige negatieve projectresultaten zowel de financieringsbehoefte als de convenanten beïnvloeden. Dit risico wordt beperkt door een sterke sturing op procesbeheersing en door een vergroting van het aandeel van niet-projectgebonden activiteiten. Daarnaast streeft Strukton ernaar de nettoschuld van de onderneming op korte termijn verder te reduceren en daarmee de leningen af te lossen. Interne beheerssystemen

De directie is verantwoordelijk voor het interne risicobeheersings- en controlesysteem van de onderneming en voor de beoordeling van de effectiviteit ervan. Het systeem is gericht op beheersing van risico’s die met de bedrijfsactiviteiten en de realisatie van bedrijfsdoelstellingen samenhangen. Ook bewaakt het de effectiviteit en efficiency van bedrijfsprocessen en de consistentie van de administratieve processen. Het kader voor risicobeheersing is in de hele groep geïmplementeerd. De verantwoordelijkheid voor het beheerssysteem ligt primair bij de bedrijfsonderdelen zelf. Risicobeoordelingen zijn een integraal onderdeel van de jaarlijkse planning- en controlecyclus van de onderneming, die elk jaar met de aandeelhouder wordt besproken.


Het risicobeheersings- en controlesysteem van de financiële verslaglegging is gebaseerd op de Strukton Gedragscode. Duidelijke boekhoudkundige regels zijn vastgelegd in het Strukton Reporting Manual en in een standaard-rapportagestructuur. Jaarlijks verricht de externe accountant controlewerkzaamheden gericht op het verstrekken van een verklaring bij de jaarrekening. De externe accountant wordt benoemd door de aandeelhouders. Elk jaar stelt de aandeelhouder in overleg met de directievoorzitter de activiteiten vast waarmee de voor de accountantsverklaring vereiste werkzaamheden worden uitgebreid. Dit kunnen specifieke risico’s, bedrijfsprocessen of locaties zijn waar de directievoorzitter of de aandeelhouder een grotere diepgang gewenst acht. Aanbevelingen uit externe controlewerkzaamheden op elk niveau worden gerapporteerd aan en opgevolgd door de directievoorzitter. Risicobeheersingskader

Relevante onderdelen van het risicobeheersingkader zijn onder andere de geldende gedragsregels, het directiereglement, de volmachtregeling, de procedure voor machtigingsaanvragen van complexe en omvangrijke projecten, de planning- en controlecyclus en de rapportages hierover. Gedragsregels

De klokkenluidersregeling stelt medewerkers in staat (vermeende) onregelmatigheden binnen de onderneming te melden bij de vertrouwenspersoon of de directie. De regels van goed gedrag staan op www.strukton.nl en omvatten tevens de zogenoemde klokkenluidersregeling. Directiereglement en vertegenwoordigingsbevoegdheid

Voor zowel de directievoorzitter als de directies van de bedrijfsonderdelen geldt een directiereglement. Naast de nodige aandacht voor taken, verantwoordelijkheden en te verkrijgen goedkeuringen is hierin ook de vertegenwoordigingsbevoegdheid vastgelegd. Vertegenwoordigingsbevoegdheid, onder meer voor de ondertekening van documenten, berust bij ieder van de leden van de directie afzonderlijk, alsmede bij andere daartoe door de directie benoemde functionarissen, met inachtneming van beperkingen zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Rapportagestructuur

De rapportagestructuur binnen Strukton is in lijn met de aansturing van de afzonderlijke bedrijfsonderdelen. De verantwoordelijkheid voor de invoering en het waarborgen van de effectiviteit van controles ligt bij de directievoorzitter. Het succes van deze controles wordt gemeten door zelfbeoordeling door de directies van de bedrijfsonderdelen en door het regelmatig vaststellen van de toereikendheid van het interne beheerssysteem. Conclusie

Op basis van voornoemde systemen, de aangebrachte kaders en de daarbij behorende rapportagestructuur is het risicobeheersings- en controlesysteem naar onze mening adequaat opgezet en heeft dit in het boekjaar naar behoren gefunctioneerd. De directie is dan ook van mening dat de financiële verantwoording geen materiële onjuistheden bevat. Er zijn op dit moment geen indicaties dat het risicobeheersings- en controlesysteem in 2014 niet naar behoren zal functioneren. Utrecht, 25 juni 2014 Directievoorzitter Gerard Sanderink

59

60


61

Ja ar re ke ning j a a r v e r s l a g

2 0 1 3

62

Inhoudsopgave

Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Geconsolideerd overzicht totaalresultaat Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Grondslagen voor financiële verslaggeving Belangrijkste schattingen en beoordelingen in de geconsolideerde jaarrekening Financieel risicobeheer 1 Materiële vaste activa 2 Immateriële activa 3 Vastgoedbeleggingen 4 Deelnemingen 5 Overige financiële vaste activa 6 Uitgestelde belastingvorderingen en verplichtingen 7 Voorraden 8 Handels- en overige vorderingen 9 Onderhanden werken 10 Liquide middelen 11 Groepsvermogen 12 Aandeel derden 13 Langlopende schulden 14 Voorzieningen 15 Handels- en overige schulden 16 Bedrijfsopbrengsten en operationeel resultaat 17 Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk 18 Lonen, salarissen en sociale lasten 19 Overige bedrijfskosten 20 Financiële baten en lasten 21 Belastingen 22 Personeelsbestand 23 Financiële instrumenten 24 Kasstroomoverzicht 25 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden 26 Transacties met verbonden partijen 27 Gebeurtenissen na balansdatum 28 Dienstverlening uit hoofde van concessies en pps 29 Activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop 30 Acquisities 31 Joint operations 32 Gesegmenteerde informatie 33 Overzicht van de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen Enkelvoudige balans Enkelvoudige winst-en-verliesrekening Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening Overige gegevens Controleverklaring

63

64 65 66 67 68 69 69 87 90 92 94 97 98 100 101 102 102 102 103 104 105 106 107 112 112 113 113 113 113 114 114 115 122 122 123 124 125 126 126 133 134 136 142 143 144 147 148

Geconsolideerde balans (x EUR 1.000)

64

Activa

Toelichting

31-12-2013 31-12-2012 1-1-2012

(herzien)* (herzien)* Vaste activa Materiële vaste activa

(1)

148.785

114.442

96.708

Immateriële activa

(2)

70.321

39.551

42.234

Vastgoedbeleggingen

(3)

10.066

9.583

4.038

Deelnemingen

(4)

9.224

36.069

29.804

Overige financiële vaste activa

(5)

52.586

24.861

23.765

Uitgestelde belastingvorderingen

(6)

17.523

7.246

808

308.505

231.752

197.357

Vlottende activa Voorraden

(7)

31.825

28.713

24.379

Handels- en overige vorderingen

(8)

446.482

323.384

281.999

Onderhanden werken

(9)

145.622

123.004

105.859

Winstbelastingvorderingen

4.530

2.422

720

(10)

115.589

72.993

100.061

Liquide middelen

744.048

550.516

513.018

Totaal activa

1.052.553

782.268

2.269

2.269

710.375

Passiva Eigen vermogen Geplaatst kapitaal

2.269

Agioreserve

10.000

10.000

10.000

Overige reserves

194.912

173.652

159.229

Onverdeeld resultaat

(16.577)

18.242


190.604

204.163

(11)

Aandeel derden

(12)

21

-

Totaal Groepsvermogen

(11)

190.625

204.163

14.362 185.860 - 185.860

Langlopende verplichtingen Langlopende schulden

(13)

99.639

7.660

58.647

Voorzieningen

(14)

38.773

26.904

19.205

(6)

13.573

6.832

6.177

Uitgestelde belastingverplichtingen

151.985

41.396

84.029

Kortlopende verplichtingen Handels- en overige schulden

(15)

514.790

414.376

351.261

Schulden aan kredietinstellingen

70.010

38.748

3.762

(9)

117.471

80.284

79.477

Verschuldigde winstbelasting

5.297

840

4.216

Onderhanden werken

(14)

2.375

2.461

1.770

Voorzieningen

709.943

536.709

440.486

Totaal passiva

1.052.553

782.268

710.375

* Herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels op het gebied van Personeelsbeloningen (IAS 19R) en Gezamenlijke overeenkomsten (IFRS 11).

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening (x EUR 1.000)

65

Toelichting 2013 2012 (herzien)* Bedrijfsopbrengsten

(16)

1.583.045

Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk (17)

865.704

655.458

Lonen, salarissen en sociale lasten

(18)

447.424

379.893

Overige bedrijfskosten

(19)

248.228

240.450

Totaal bedrijfskosten

1.561.356

1.315.516

1.275.801


(16)

21.689

39.715

Afschrijving immateriële en materiële vaste activa

(1)(2)

31.487

23.140

(1)(2)

580

234

Bijzondere waardeverminderingen van immateriële en materiële vaste activa

32.067

23.374


(10.378)

16.341

Financiële baten

(20)

3.370

4.910

Financiële lasten

(20)

8.738

9.433

(5.368)

(4.523)

Resultaat deelnemingen na belasting

(4)

(5.818)

2.005

Resultaat voor belastingen (EBT) Belastingen

(21)

(21.564)

13.823

(5.627)

(4.419)

Resultaat na belastingen

(15.937)

18.242

Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de moedermaatschappij

(16.577)

18.242

Minderheidsbelang

640

-


(15.937)

18.242


Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat (x EUR 1.000)

66

Toelichting 2013 2012 (herzien)* Resultaat na belastingen

(15.937)

18.242

Niet-gerealiseerde resultaten die na eerste opname mogelijk worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening: Mutaties in reële waarde van derivaten (11)

2.111

3.784

Winstbelasting effect

voor hedge accounting

(528)

(999)

1.583

2.785

(11)

(503)

749


Koersverschillen vreemde valuta

-

-

(503)

749

Niet-gerealiseerde resultaten die nooit worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening:

Mutatie actuariële reserve

2.525

(4.476)


(613)

1.153

1.912

(3.323)

Overige mutaties

26

(150)


-

-

26

(150)

Niet-gerealiseerde resultaten

3.018

61

Totaalresultaat over de verslagperiode

(12.919)

18.303

Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de moedermaatschappij

13.559)

18.303

Minderheidsbelang

640

-

Totaalresultaat over de verslagperiode

(12.919)

18.303


Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen (x EUR 1.000)

Toelichting

Geplaatst

Agioreserve

Reserve

en gestort

omrekenings-

kapitaal

verschillen

Wettelijke Afdekkings reserve

reserve

67

Actuariële

Ingehouden

Onverdeeld

Eigen

Aandeel

Totaal

reserves

winsten

resultaat

vermogen

derden

groeps-

deel

toe te

nemingen

rekenen aan

vermogen

aandeelhouders moedermaatschappij

Vóór toepassing stelselwijzigingen

Effect stelselwijzigingen

- - - - - (949) - - (949) - (949)

2.269 10.000

Eigen vermogen per

01 - 01 - 2012 (herzien)*

(11)

Winstbestemming 2011

-

-

-

-

-

- 14.362 (14.362)

-

-

-

Inconsolidatie

-

-

-

-

-

-

-

-

-


- - - - - - - 18.242 18.242 - 18.242

2.269 10.000

1.333

1.333

712 (9.731) (2.501) 170.365 14.362 186.809

712 (9.731) (3.450) 170.365 14.362 185.860

-

-

- 186.809

- 185.860


-

-

749

46

2.785 (3.323)

(196)

-

61

-

61

-

-

749

46

2.785 (3.323)

(196) 18.242 18.303

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

(11) 2.269 10.000

2.082

Totaalresultaat over de verslagperiode Agiostorting

Uitgekeerd dividend

- 18.303

Eigen vermogen per 31 - 12 - 2012 (herzien)*

Toelichting

Geplaatst

Agioreserve

Reserve

en gestort

omrekenings-

kapitaal

verschillen

758 (6.946) (6.773) 184.531 18.242 204.163


reserve

- 204.163

Actuariële

Ingehouden

Onverdeeld

Eigen

Aandeel

Totaal

reserves

winsten

resultaat

vermogen

derden

groeps-

deel

toe te

nemingen

rekenen aan

vermogen



2.269 10.000


- - - - - (1.532) - 30 (1.502) - (1.502)

Eigen vermogen per

01 - 01 - 2013


-

-

-

-

-

- 18.242 (18.242)

-

Inconsolidatie

-

-

-

-

-

-

- 28.941 28.941


- - - - - - - (16.577) (16.577) 640 (15.937)

2.269 10.000

2.082

2.082

758 (6.946) (5.241) 184.531 18.212 205.665

758 (6.946) (6.773) 184.531 18.242 204.163

-

-

- 205.665

- 204.163 -

-

Niet-gerealiseerde -

-

(503)

-

1.583

1.912

26

over de verslagperiode

-

-

(503)

-

1.583

1.912

26 (16.577) (13.559)

Agiostorting

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Uitgekeerd dividend

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

resultaten

-

3.018

-

3.018

Totaalresultaat

640 (12.919)

Herclassificatie naar langlopende schulden

- - - - - - - - - (29.560) (29.560)

Eigen vermogen per 31 - 12 - 2013

(11)

2.269 10.000

1.579

758 (5.363) (4.861) 202.799 (16.577) 190.604

21 190.625


68

Geconsolideerd kasstroomoverzicht (x EUR 1.000)

Toelichting 2013 2012 (herzien)* Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen (15.937) 18.242 Mutaties zonder kasstroom: Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 32.066 23.374 Ineffectiviteit renteswaps - - Mutaties in voorzieningen (4.267) (1.644) Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures 5.818 (2.005) Herwaardering geassocieerde deelnemingen en joint ventures (4.560) - 29.057 19.725 Uitgekeerd dividend geassocieerde deelnemingen 343 415 Interestbaten en -lasten 6.328 4.807 Vennootschapsbelasting (5.627) (4.419) Ontvangen rente 3.577 6.450 Betaalde rente (8.484) (8.246) Betaalde vennootschapsbelasting 3.299 (6.402) Resultaat op verkoop pps-projecten - 137 Resultaat op verkoop materiële vaste activa (23) Badwill verwerving groepsmaatschappij (691) (6.898) Mutaties in werkkapitaal: Voorraden 913 (4.335) Vorderingen (33.266) (42.094) Onderhanden werken (9) 66.121 (14.367) Kortlopende schulden, exclusief kredietinstellingen 8.319 19.026 Kasstroom uit gewone bedrijfsvoering 53.929 (17.959) Pps-vorderingen (17.253) (1.313) Kasstroom uit operationele activiteiten 36.676 (19.272) Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële activa (4780 (71) Investeringen in materiële vaste activa (20.073) (21.162) Verwervingen / verkoop van groepsmaatschappijen (12.128) (12.187) Verwervingen / verkoop van deelnemingen (750) (731) Desinvesteringen van materiële vaste activa, inclusief overige mutaties 2.041 160 Overige mutaties van belangen in deelnemingen (1) Afname / toename overige financiële vaste activa (7.010) 217 Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten (38.399) (33.774) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Opgenomen achtergestelde leningen - Aflossingen achtergestelde leningen - Opgenomen leningen op lange termijn 15.608 6.802 Aflossingen leningen op lange termijn (2.240) (15.793) Uitgekeerd dividend - Agiostorting - Overige mutaties 503 (90) Kasstroom uit financieringsactiviteiten 13.871 (9.081) Recapitulatie kasstroom Uit operationele activiteiten 36.676 (19.272) Uit investeringsactiviteiten (38.399) (33.774) Uit financieringsactiviteiten 13.871 (9.081) Totale nettokasstroom 12.148 (62.127) Liquiditeiten primo 34.246 96.299 Liquiditeiten ultimo 45.579 34.246 Koersverschillen 815 (74) Mutatie liquiditeiten (24) 12.148 (62.127)


Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Grondslagen voor financiële verslaggeving

Verslaggevende entiteit

Strukton Groep nv is een houdstermaatschappij, die direct of indirect deelnemingen bezit in een aantal ondernemingen die gezamenlijk bekend staan als Strukton. Strukton Groep nv is statutair gevestigd te Maarssen en feitelijk gevestigd in Utrecht. De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap over 2013 omvat de vennootschap en haar dochterondernemingen (tezamen te noemen de ‘Groep’) en de belangen van de Groep in geassocieerde deelnemingen en entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend. Strukton is actief in de markten railsystemen, civiele infrastructuur en techniek en gebouwen. Een overzicht van de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen is opgenomen in paragraaf 33; hierin is aangegeven welke maatschappijen in de consolidatie zijn betrokken. Voor een aantal groepsmaatschappijen zijn aansprakelijkheidsverklaringen gedeponeerd. Per 31 december 2013 bezit Oranjewoud nv alle aandelen van Strukton Groep nv. Overeenstemmingsverklaring

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (ifrs), zoals aanvaard binnen de Europese Unie (eu-ifrs). De geconsolideerde jaarrekening is op 25 juni 2014 opgemaakt door de directie en zal ter vaststelling worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 25 juni 2014. Gehanteerde grondslagen bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening

De geconsolideerde jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, die fungeert als de functionele valuta van de vennootschap. Alle financiële informatie in euro’s is afgerond op het dichtstbijzijnde duizendtal. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten, tenzij anders vermeld. De hierna uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving zijn consistent toegepast voor de gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening, met uitzondering van de nog niet toe gepaste standaarden en interpretaties. Stelselwijziging In de geconsolideerde jaarrekening is een stelselwijziging doorgevoerd als gevolg van wijzigingen in verslaggevingsregels op het gebied van personeelsbeloningen (ias 19r) en gezamenlijke overeenkomsten (ifrs 10, 11, 12, ias 27 en 28). Door de toepassing van de nieuwe regelgeving zijn alle vergelijkbare cijfers herzien. De wijzigingen in de grondslagen voor financiële verslaggeving zijn toegelicht in de paragraaf ‘Wijziging in de grondslagen voor financiële verslaggeving’. De financiële gegevens van Strukton Groep nv zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van artikel 2:402 bw, is volstaan met een verkorte winst-en-verliesrekening in de vennootschappelijke jaarrekening. Grondslagen voor consolidatie

Dochterondernemingen (integrale consolidatie) Dochterondernemingen zijn die entiteiten, waarover de vennootschap beslissende zeggenschap heeft. Er is sprake van beslissende zeggenschap, indien de Groep is blootgesteld aan, of rechten heeft op veranderlijke opbrengsten uit hoofde van zijn betrokkenheid bij de deelneming en over de mogelijkheid beschikt die opbrengsten door zijn macht over de deelneming te beïnvloeden. De jaarrekeningen van dochteronder-

69

70


nemingen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum waarop voor het eerst sprake is van zeggenschap, tot aan het moment waarop deze eindigt. Joint operations Joint operations zijn de belangen in entiteiten waarover de Groep contractueel overeengekomen gezamenlijk met derden zeggenschap uitoefent. De Groep verantwoordt haar belang in de opbrengsten en kosten, activa en verplichtingen van de joint operation en combineert deze post voor post met overeenkomstige posten in de jaarrekening van de Groep. Geassocieerde deelnemingen Geassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin de Groep invloed van betekenis heeft op het financiële en operationele beleid, maar waarover zij geen beslissende zeggenschap heeft en geen joint venture is. De geconsolideerde jaarrekening omvat het aandeel van de Groep in het totaalresultaat van niet geconsolideerde investeringen volgens de ‘equity’ methode, na correctie van de grondslagen in overeenstemming met de grondslagen van de Groep, vanaf de datum waarop de Groep voor het eerst invloed van betekenis heeft, tot aan de datum waarop voor het laatst sprake is van invloed van betekenis. Joint ventures Joint ventures zijn die entiteiten, waarover de Groep gezamenlijk met derden zeggenschap heeft, en waarbij deze zeggenschap in een overeenkomst is vastgelegd. De Groep heeft recht op een aandeel in de nettowinsten die uit deze entiteiten voortkomen en heeft recht op een aandeel in het netto actief. In de geconsolideerde jaarrekening worden joint ventures als deelneming verantwoord volgens de 'equity' methode. Deelnemingen zonder invloed van betekenis Deelnemingen zonder invloed van betekenis worden gewaardeerd tegen reële waarde. Indien de reële waarde niet op betrouwbare wijze kan worden bepaald, vindt waardering plaats tegen kostprijs. Eliminatie van transacties bij consolidatie Intragroepssaldi en eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties binnen de Groep of baten en lasten uit dergelijke transacties worden bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd. Niet-gerealiseerde winsten en verliezen uit hoofde van transacties met deelnemingen en entiteiten, waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend, worden geëlimineerd naar rato van het belang dat de Groep in de entiteit heeft. Vreemde valuta

Transacties in vreemde valuta Transacties luidend in vreemde valuta worden in euro’s omgerekend tegen de geldende wisselkoers op transactiedatum. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden per balansdatum in euro’s omgerekend, tegen de op die datum geldende wisselkoers. De bij omrekening optredende valutakoersverschillen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Niet-monetaire activa en verplichtingen die in een vreemde valuta luiden en op basis van historische kosten worden gewaardeerd, worden omgerekend tegen de wisselkoers op transactiedatum.


Jaarrekening van buitenlandse activiteiten De activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de geldende koers per balansdatum. Valutaverschillen die uit deze omrekening voortvloeien, worden direct in de reserve omrekeningsverschillen van het eigen vermogen opgenomen. Omrekeningsverschillen worden bij gehele of gedeeltelijke afstoting van buitenlandse dochterondernemingen, joint operations, joint ventures en deelnemingen waarbij de Groep geen beslissende zeggenschap meer heeft overgeboekt naar de winsten-verliesrekening. De opbrengsten en kosten van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de koers die de wisselkoers op de transactiedatum benadert. Afgeleide financiële instrumenten

De Groep maakt gebruik van interest rate swaps en inflatieswaps om de rente- en inflatierisico’s uit hoofde van concern- en projectfinancieringen af te dekken. De interest rate swaps en inflatieswaps worden gewaardeerd tegen reële waarde. Deze is gelijk aan de contante waarde van de verwachte kasstromen. Voor de afgesloten interest rate swaps en inflatieswaps wordt hedge accounting toegepast. De verandering van de reële waarde van de interest rate swaps en inflatieswaps, die dienen ter afdekking van renterisico’s en inflatierisico’s uit hoofde van toekomstige interestbetalingen en te ontvangen indexatiebetalingen, worden rechtstreeks opgenomen in het eigen vermogen, voor zover de hedge als effectief kan worden gekenmerkt. De in het eigen vermogen uitgestelde bedragen worden overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening op het moment dat de afgedekte toekomstige rentecoupons en afgedekte toekomstige indexatiebetalingen in het resultaat worden verantwoord. Voor het deel waarvan de hedge effectiviteit niet kan worden aangetoond, wordt de waardeverandering onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Wanneer de interest rate swap wordt verkocht of beëindigd, of wanneer de hedgerelatie niet meer effectief is, blijft de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies op dat moment in het eigen vermogen opgenomen, tenzij niet langer verwacht wordt dat de oorspronkelijk afgedekte toekomstige kasstromen zullen plaatsvinden. Op dat moment worden de in het eigen vermogen uitgestelde resultaten onmiddellijk in de winst-enverliesrekening verantwoord. Materiële vaste activa

Opname en waardering Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen. De kostprijs van zelfvervaardigde activa omvatten materiaalkosten, directe arbeidskosten, een redelijk deel van de indirecte productiekosten en – voor zover relevant – de geschatte kosten van de ontmantelings- en verwijderingskosten van het actief en de herstelkosten van de locatie waar de activa zich bevinden. Aangeschafte software, die onlosmakelijk verbonden is aan de functionaliteit van de daarmee samenhangende apparatuur, wordt geactiveerd als onderdeel van de betreffende apparatuur. Wanneer materiële vaste activa bestaan uit onderdelen met een ongelijke gebruiksduur, worden deze als afzonderlijke componenten onder de materiële vaste activa opgenomen. Kosten na eerste opname De kostprijs van de vervanging van een deel van een materieel vast actief wordt in de boekwaarde van dat actief opgenomen indien het waarschijnlijk is, dat de toekomstige economische voordelen met betrekking tot het actief aan de Groep zullen toekomen en de kostprijs van het actief betrouwbaar kan worden bepaald. De kosten van het dagelijks onderhoud van materiële vaste activa worden als last in de winst-enverliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt.

71

72


Afschrijvingen Afschrijvingen worden ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht volgens de lineaire methode, op basis van de geschatte gebruiksduur van ieder onderdeel van een materieel vast actief. Over ieder bestanddeel van een materieel vast actief met een substantiële kostprijs in relatie tot de totale kostprijs van het actief wordt afzonderlijk afgeschreven met uitzondering van: • Terreinen. Op terreinen wordt niet afgeschreven (met uitzondering van terreinverharding); • Activa in constructie. Activa in constructie worden gewaardeerd tegen gemaakte kosten. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden op de rapportagedatum opnieuw beoordeeld. Geleasde activa ‘Groep als lessee’ Leaseovereenkomsten waarbij de Groep vrijwel alle aan het eigendom verbonden risico’s en voordelen op zich neemt, worden geclassificeerd als financiële leases. Bij de eerste opname wordt het geleasde actief gewaardeerd op de reële waarde of de contante waarde van de minimale leasebetalingen, afhankelijk van welke lager is. Na de eerste opname geschiedt de verwerking in overeenstemming met de van toepassing zijnde grondslag. Overige leases betreft operationele leaseovereenkomsten waarvan de geleasde activa niet in de balans van de Groep worden opgenomen. Immateriële activa

Goodwill Alle bedrijfscombinaties worden administratief verwerkt via toepassing van de overnamemethode. Goodwill ontstaat bij de overname van dochterondernemingen en deelnemingen. Goodwill komt overeen met het verschil tussen de kostprijs van de overname en de reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa en passiva, op het moment van aankoop. Jaarlijks wordt getoetst of sprake is van bijzondere waardeverminderingen. Negatieve goodwill die bij een overname ontstaat, wordt direct in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Overige immateriële activa Overige immateriële activa betreffen immateriële activa, die ontstaan zijn als gevolg van overnames die verwerkt zijn als bedrijfscombinaties (ifrs 3) en software, octrooien en licenties. Bij de activering van software met zowel materiële als immateriële kenmerken wordt vastgesteld welke van deze twee elementen het meest bepalend is. Afhankelijk hiervan wordt de software als materieel vast actief of als immaterieel actief geclassificeerd. De overige door de Groep verworven immateriële activa, met een eindige gebruiksduur, worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve amortisatie en cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. Uitgaven na eerste opname Uitgaven na eerste opname voor geactiveerde immateriële activa worden uitsluitend geactiveerd wanneer hierdoor de toekomstige economische voordelen, die zijn besloten in het specifieke actief waarop zij betrekking hebben, toenemen. Alle overige uitgaven, inclusief intern gegenereerde goodwill en handelsmerken, worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt. Amortisatie De amortisatie geschiedt lineair ten laste van de winst-en-verliesrekening op basis van de geschatte gebruiksduur van de immateriële activa, behoudens goodwill en immateriële activa ontstaan als gevolg van een overname, vanaf de datum dat deze beschikbaar zijn voor gebruik.


73

Vastgoedbeleggingen

Opname en waardering Een vastgoedbelegging is een actief dat wordt aangehouden om huuropbrengsten of een waardestijging, of beide, te realiseren. Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen. Wanneer een vastgoedbelegging voor eigen gebruik wordt aangewend, wordt het gepresenteerd als materiële vaste activa. De reële waarde van de vastgoedbeleggingen wordt in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening vermeld. De reële waarde wordt gedefinieerd als de prijs die zou worden ontvangen om een actief te verkopen of die zou worden betaald om een verplichting over te dragen in een regelmatige transactie tussen marktdeelnemers op de waarderingsdatum. De reële waardebepaling is gebaseerd op de veronderstelling dat de transactie om een actief te verkopen of een verplichting over te dragen, plaatsvindt op: de belangrijkste markt voor het actief of de verplichting, of bij afwezigheid van een belangrijke markt, op de meest gunstige markt voor het actief of de verplichting. De belangrijkste dan wel de meest gunstige markt moet toegankelijk zijn voor de Groep. Afschrijving vastgoedbeleggingen Afschrijvingen worden ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht volgens de lineaire methode, op basis van de geschatte gebruiksduur van ieder onderdeel. Afschrijvingspercentages komen overeen met die van de categorieën van materiële vaste activa. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden op de rapportagedatum opnieuw beoordeeld. Pps-vorderingen

Pps-vorderingen betreffen de van publieke organen (overheden) nog te ontvangen concessievergoedingen in verband met pps-concessieprojecten. De pps-vorderingen worden verantwoord als financiële vaste activa. Bij de eerste verwerking in de geconsolideerde jaarrekening worden de pps-vorderingen gewaardeerd tegen reële waarde en daarna tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve rentemethode. Er wordt gebruik gemaakt van een rente die (nagenoeg) overeenkomt met de rente (na afdekking) van de bijbehorende nonrecourse pps-lening. Voorraden

De voorraden worden opgenomen tegen kostprijs of netto-opbrengstwaarde, indien deze lager is. De netto-opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het kader van de normale bedrijfsvoering, verminderd met de geschatte kosten van voltooiing en de verkoopkosten. De kostprijs van de voorraden is gebaseerd op de gemiddelde inkoopprijzen respectievelijk kostprijzen en omvat de uitgaven gedaan bij verwerving van de voorraden en daarop betrekking hebbende inkoopkosten. De kostprijs van voorraden gereed product omvat een redelijk deel van de indirecte kosten op basis van de normale productiecapaciteit. Onderhanden werken

Onderhanden werken betreffen de bruto nog in rekening te brengen bedragen voor tot de verslagdatum uitgevoerde contractwerkzaamheden die nog van klanten moeten worden geïnd. Deze post wordt gewaardeerd tegen kostprijs, plus tot dan toe opgenomen winst, verminderd met gefactureerde termijnen en opgenomen verliezen. De kostprijs omvat alle uitgaven die rechtstreeks verband houden met specifieke projecten en een toerekening van de gemaakte vaste en variabele indirecte kosten in verband met de contractactiviteiten van de Groep, op basis van de normale productiecapaciteit.

74


Projecten worden in de balans gepresenteerd als vordering op, dan wel schuld aan de opdrachtgever, uit hoofde van het contract. Er is sprake van een vordering indien het bedrag van de gemaakte kosten (inclusief het verantwoorde resultaat) hoger is dan het bedrag van de gefactureerde termijnen. Indien het bedrag van de gemaakte kosten (inclusief het verantwoorde resultaat) lager is dan de gefactureerde termijnen, is sprake van een schuld. Meerwerk wordt verantwoord als er een contractuele basis bestaat én er een redelijke kans van slagen is dat het meerwerk wordt geaccepteerd (>50%). Claims worden gewaardeerd bij een grote kans van slagen (‘highly probable’). Handels- en overige vorderingen

Handels- en overige vorderingen worden aanvankelijk opgenomen tegen reële waarde en daarna gewaardeerd op basis van geamortiseerde kostprijs, op basis van de effectieve rentemethode. Liquide middelen

Het bedrag aan liquide middelen omvat banktegoeden, deposito’s en kassaldi. Vaste activa aangehouden voor verkoop

Vaste activa (of groepen activa en verplichtingen die worden afgestoten) waarvan de boekwaarde naar verwachting hoofdzakelijk via een verkooptransactie zal worden gerealiseerd en niet door het voortgezette gebruik ervan, worden aangemerkt als ‘voor verkoop aangehouden’. Direct voorafgaand aan deze classificatie worden de activa (of de componenten van een groep activa die wordt afgestoten) geherwaardeerd in overeenstemming met de grondslagen voor de financiële verslag geving van de Groep. Hierna worden de activa (of een groep af te stoten activa) gewaardeerd op basis van de boekwaarde, of, indien deze lager is, de reële waarde (minus verkoopkosten). Een bijzonder waardeverminderingsverlies op een groep af te stoten activa wordt in eerste instantie toegerekend aan goodwill en vervolgens naar rato aan de resterende activa en verplichtingen. Bijzondere waardeverminderingsverliezen die voortvloeien uit de initiële classificatie worden in de winst-en-verlies rekening opgenomen. Bijzondere waardeverminderingen

Financiële activa Een financieel actief wordt geacht onderhevig te zijn aan een bijzondere waardevermindering, indien er objectieve aanwijzingen zijn dat een of meerdere gebeurtenissen een negatief effect hebben gehad op de verwachte toekomstige kasstromen van dat actief. Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking tot een op geamortiseerde kostprijs gewaardeerd financieel actief, wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente. Alle bijzondere waardeverminderingsverliezen worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt teruggenomen, indien de terugname objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis, die zich heeft voorgedaan nadat dit bijzondere waardeverminderingsverlies werd genomen. Bij financiële activa die tegen geamortiseerde kostprijs worden gewaardeerd komt de terugname ten gunste van de winst-en-verliesrekening. Betreft het voor verkoop beschikbare financieel actief aandelen, dan wordt de terugname rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt. Niet-financiële activa De boekwaarde van de niet-financiële activa van de Groep, uitgezonderd voorraden en uitgestelde belastingvorderingen, wordt per iedere verslagdatum opnieuw bezien om te bepalen of er aanwijzingen zijn


voor bijzondere waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Van goodwill en immateriële activa met een onbepaalbare gebruiksduur of die nog niet gebruiksklaar zijn, wordt op iedere verslagdatum een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde. Er wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies opgenomen, wanneer de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Voor een actief of een kasstroomgenererende eenheid is de realiseerbare waarde gelijk aan de hoogste van de bedrijfswaarde of de reële waarde minus verkoopkosten. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet, die een afspiegeling is van zowel de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld, als van de specifieke risico’s met betrekking tot het actief. Met betrekking tot goodwill worden (met uitzondering van goodwill inbegrepen in de boekwaarde van geassocieerde deelnemingen) bijzondere waardeverminderingsverliezen niet teruggenomen. Voor andere activa worden in voorgaande perioden opgenomen bijzondere waardeverminderingsverliezen bij elke verslagdatum beoordeeld op indicaties van afname van het genomen verlies of niet langer bestaan van dat verlies. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt teruggenomen, als de schattingen zijn veranderd aan de hand waarvan de realiseerbare waarde was bepaald. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt uitsluitend teruggenomen, voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde na aftrek van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn bepaald als geen bijzonder waardeverminderingsverlies was opgenomen. Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de moedermaatschappij

Reserves De reserves bestaan uit een agioreserve, reserve omrekeningsverschillen, een wettelijke reserve deelnemingen, een afdekkingsreserve en een actuariële reserve. De agioreserve betreft een reserve die is ontstaan door additionele vermogensstortingen door de aandeelhouder. De reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutakoersverschillen, die ontstaan door de omrekening van de netto-investering van de Groep in buitenlandse dochterondernemingen. De wettelijke reserve deelnemingen bestaat uit niet uitgekeerde resultaten van deelnemingen, waarvan uitkering niet zonder beperking kan worden bewerkstelligd. De afdekkingsreserve bestaat uit de cumulatieve mutatie in de reële waarde van dekkingsinstrumenten, wanneer de afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden of de afgedekte positie nog niet is beëindigd. Voor de cumulatieve mutatie van de reële waarde van pensioenverplichtingen ten gevolge van wijzigingen in de actuariële uitgangspunten wordt een actuariële reserve gevormd. Ingehouden winsten De ingehouden winsten betreffen de cumulatieve resultaten uit voorgaande boekjaren onder vermindering van uitgekeerde dividenden. Aandeel derden

Aandeel derden betreft het eigen vermogen dat is ingebracht door derden en heeft betrekking op minderheidsbelangen in geconsolideerde deelnemingen. Groepsvermogen

Het groepsvermogen bestaat uit het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de moedermaatschappij en aandeel derden.

75

76


Achtergestelde leningen

Een lening wordt geclassificeerd als achtergestelde lening, indien sprake is van achterstelling ten opzichte van alle overige verantwoorde schulden. Achtergestelde leningen worden bij eerste verwerking in de jaarrekening gewaardeerd tegen reële waarde (onder aftrek van transactiekosten) en daarna tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode. Langlopende schulden

De langlopende schulden bestaan uit schulden financiering vastgoedprojecten, schulden financiering publiek-private samenwerkingsprojecten, bankfinancieringen, financiële derivaten (langlopende deel) en overige langlopende schulden. Schulden financiering vastgoedprojecten De schulden financiering vastgoedprojecten, schulden financiering publiek-private samenwerkings projecten, bankfinancieringen en overige langlopende schulden worden bij eerste verwerking in de geconsolideerde jaarrekening gewaardeerd tegen reële waarde (onder aftrek van transactiekosten) en daarna tegen geamortiseerde kostprijs, met behulp van de effectieve rentemethode. Onvoorwaardelijke verplichtingen welke zijn gebaseerd op een optieovereenkomst worden gewaardeerd tegen reële waarden. Deze reële waarde wordt berekend op basis van het verdisconteren met een reële rentevoet van de nominale verplichting. Voorzieningen

Een voorziening wordt in de balans opgenomen wanneer de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt en het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is. Voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken. De disconteringsvoet die wordt gehanteerd, is een disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling is van de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld en van de specifieke risico’s met betrekking tot de verplichting. Reorganisatievoorzieningen Een voorziening voor reorganisatie wordt opgenomen, indien een gedetailleerd formeel reorganisatieplan is goedgekeurd en bij de betrokkenen een geldige verwachting is gewekt dat de reorganisatie zal worden doorgevoerd, door met de uitvoering van het plan te beginnen of door de belangrijkste kenmerken ervan mee te delen aan de betrokkenen. Personeelsbeloningen a. Toegezegde bijdrageregelingen: Voor toegezegde bijdrageregelingen betaalt de Groep – op verplichte, contractuele of vrijwillige basis – premies aan pensioenfondsen of verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft de Groep geen verdere verplichtingen. Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen, worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen, wanneer de bijdragen zijn verschuldigd. b. Toegezegde pensioenregelingen: Toegezegde pensioenregelingen zijn alle andere regelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding, dan toegezegde bijdrageregelingen. De netto verplichting van de Groep uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd, in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden.


Van deze pensioenaanspraken wordt de contante waarde bepaald en de reële waarde van de fondsbeleggingen wordt hierop in mindering gebracht. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van hoogwaardige ondernemingsobligaties, waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van de Groep benadert. De berekening wordt uitgevoerd door een erkende actuaris volgens de ‘projected unit credit’-methode. Deze methode houdt rekening met toekomstige salarisstijgingen als gevolg van carrièrekansen van werknemers en algemene loonontwikkelingen, inclusief inflatiecorrectie. Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden verbeterd, wordt het gedeelte van de verbeterde pensioenaanspraken dat betrekking heeft op de verstreken diensttijd van werknemers, onmiddellijk als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen. De Groep neemt alle actuariële winsten en verliezen in verband met toegezegd pensioenregelingen en het fictief rendement van beleggingen op basis van dezelfde disconteringsvoet onmiddellijk op onder de niet-gerealiseerde resultaten. Het fictieve rendement op beleggingen wordt gelijk gesteld aan dezelfde disconterigsvoet. Wanneer de fondsbeleggingen de verplichtingen overtreffen, wordt de opname van het actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan het saldo van eventuele niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd en de contante waarde van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies. c. Overige langetermijnpersoneelsbeloningen: De netto verplichting van de Groep voor langetermijnpersoneelsbeloningen, met uitzondering van pensioenregelingen, is het bedrag van de toekomstige aanspraken – zoals bijvoorbeeld jubileumuitkeringen, bonussen en gratificaties – dat werknemers in ruil voor hun diensten hebben verdiend in de verslagperiode en voorgaande perioden. De verplichtingen worden berekend met behulp van de ‘projected unit credit’methode en worden gedisconteerd tot de contante waarde. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van hoogwaardige ondernemingsobligaties, waarvan de looptijd de termijn van verplichtingen van de Groep benadert. Eventuele actuariële winsten of verliezen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen inde periode waarin deze zich voordoen. Garantieverplichtingen Een garantievoorziening wordt opgenomen, indien de onderliggende projecten of diensten zijn verkocht en opgeleverd. Deze voorziening wordt opgenomen voor kosten die noodzakelijk gemaakt moeten worden om gebreken, die blijken na de oplevering maar tijdens de garantieperiode, op te heffen. De voorziening is gebaseerd op de beste schatting van de uitgaande kasstroom. Overige voorzieningen De overige voorzieningen bestaan uit voorzieningen voor specifieke garanties afgegeven bij de verkoop van deelnemingen, risico’s voor gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of zijn werkmaatschappijen, afvloeiingsregelingen en overige relatief kleine risico’s. Handels- en overige schulden, schulden aan kredietinstellingen en verschuldigde winstbelasting

Handels- en overige schulden en schulden aan kredietinstellingen worden aanvankelijk opgenomen tegen reële waarde en daarna gewaardeerd op basis van geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode. Verschuldigde winstbelasting wordt opgenomen tegen nominale waarde. Bedrijfsopbrengsten

Projecten in opdracht van derden De opbrengsten en lasten in de winst-en-verliesrekening worden verwerkt naar rato van het stadium van voltooiing van het project, op basis van een betrouwbare schatting van het resultaat van het betreffende onderhanden project.

77

78


Onder de opbrengsten wordt verstaan het in het contract overeengekomen bedrag, meer- en minderwerk als gevolg van wijzigingen in de overeenkomst, claims en prestatievergoedingen, voor zover het waarschijnlijk is dat deze tot opbrengsten zullen leiden en betrouwbaar kunnen worden bepaald. De aan een project toe te wijzen rentelasten zijn een onderdeel van de kosten. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totaal te verwachten kosten. Indien de resultaten van een project niet betrouwbaar kunnen worden geschat, worden opbrengsten slechts opgenomen voor zover de contractkosten naar alle waarschijnlijkheid verhaalbaar zullen zijn. Verwachte verliezen op projecten worden onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Service- en onderhoudscontracten Opbrengsten uit hoofde van service- en onderhoudscontracten worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen naar rato van het stadium van voltooiing van de transactie op verslagdatum. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van beoordelingen van de verrichte werkzaamheden. Omzet uit verkoop van goederen uit voorraad De verkoop van goederen uit voorraad betreft voornamelijk verkoop van geprefabriceerde beton toepassingen. Opbrengsten van verkoop uit voorraad worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord, wanneer belangrijke risico’s en voordelen van eigendom aan de koper zijn overgedragen, de inning van de verschuldigde vergoeding waarschijnlijk is, de hiermee verband houdende kosten of eventuele retouren van goederen betrouwbaar kunnen worden ingeschat en er geen sprake is van aanhoudende management betrokkenheid bij de goederen. Concessies Tijdens de operationele fase bestaan de opbrengsten van concessiemanagement uit: • de reële waarde van de levering van contractueel overeengekomen diensten; • de rentebaten gerelateerd aan de investering in het project. Opbrengsten worden verantwoord op het moment dat de hieraan gerelateerde diensten worden geleverd. Rente wordt verantwoord als financiële bate in de periode waarop deze betrekking heeft. Overige Overige bedrijfsopbrengsten betreffen onder andere transactieresultaten deelnemingen, transactieresultaten vastgoed en transactieresultaten materiële vaste activa. Transactieresultaten worden verantwoord wanneer de belangrijke risico’s en voordelen van eigendom aan de koper zijn overgedragen, de inning van de verschuldigde vergoeding waarschijnlijk is, de hiermee verband houdende kosten betrouwbaar kunnen worden ingeschat en er geen sprake is van aanhoudende managementbetrokkenheid bij de betreffende activa. Lasten

Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing worden lineair over de leaseperiode in de winst-enverliesrekening opgenomen. Publieke-private samenwerking (concessies) De offertekosten voor publiek-private samenwerking worden, tot het moment dat het waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen, in de winst-en-verliesrekening verwerkt als kosten. Vanaf het moment dat het waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen worden de kosten geactiveerd.


Het moment dat het waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen is in de praktijk over het algemeen gelijk aan het moment van preferred bidder. Indien op het moment van ‘Financial Close’ een (voorlopig) ontwerp wordt opgeleverd, wordt hiervoor een opbrengst verantwoord onder aftrek van de geactiveerde kosten. Deze opbrengst is tussen contractpartijen overeengekomen en vertegenwoordigt de reële waarde van hetgeen dat is opgeleverd. Financiële baten en lasten Financiële baten omvatten de rentebaten op geïnvesteerde gelden, valutakoerswinsten, winsten op afdekkingsinstrumenten die in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen en resultaten uit beleggingen. Resultaten uit beleggingen worden verantwoord op het moment dat het recht van betaling wordt gevestigd. Financiële lasten omvatten de rentelasten op opgenomen gelden, de oprenting van voorzieningen, valutakoersverliezen, bijzondere waardeverminderingsverliezen op financiële activa en verliezen op afdekkingsinstrumenten die in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen. Financieringsbaten en -lasten die rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend actief worden geactiveerd als onderdeel van de kosten van dat actief gedurende de periode dat het actief in vervaardiging is. Overheidssubsidies

Overheidssubsidies worden opgenomen als met redelijke zekerheid kan worden gesteld dat de entiteit de aan de subsidies gekoppelde voorwaarden zal vervullen en dat de subsidies zullen worden ontvangen. De overheidssubsidies worden in mindering gebracht op de daarmee verband houdende lasten. Operationele segmenten

De Groep past ifrs 8 Operationele segmenten toe. Winstbelasting

Winstbelasting omvat de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen. De winstbelasting wordt in de winst-en-verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt. De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe materieel al op verslagdatum is besloten, en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting. Uitgestelde belastingverplichtingen worden verwerkt op basis van de balansmethode, waarbij een voorziening wordt getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten. Uitgestelde belastingverplichtingen worden niet verwerkt voor de volgende tijdelijke verschillen: de eerste opname van goodwill, de eerste opname van activa of verplichtingen in een transactie die geen bedrijfscombinatie betreffen en noch de commerciële noch de fiscale winst beïnvloeden, en verschillen die verband houden met investeringen in dochterondernemingen en entiteiten waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend voor zover zij in de voorzienbare toekomst waarschijnlijk niet zullen worden afgewikkeld. Uitgestelde belastingverplichtingen worden gewaardeerd met behulp van de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn bij terugname van de tijdelijke verschillen, op basis van de wetten die per verslagdatum zijn vastgesteld of materieel zijn vastgesteld.

79

80


Er wordt uitsluitend een uitgestelde belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van het tijdelijke verschil kunnen worden aangewend. Uitgestelde belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd. Additionele winstbelastingen naar aanleiding van dividenduitkeringen worden op hetzelfde moment opgenomen als de verplichting tot uitkering van het desbetreffende dividend. Strukton Groep nv vormt met het merendeel van zijn 100% binnenlandse dochterondernemingen een zelfstandige fiscale eenheid. Beëindigde bedrijfsactiviteiten

Een beëindigde bedrijfsactiviteit is een onderdeel van de activiteiten van de Groep, die een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of een afzonderlijk belangrijk geografisch bedrijfsgebied vertegenwoordigt en is verkocht of voor verkoop wordt aangehouden. Een beëindigde bedrijfsactiviteit kan ook een dochteronderneming zijn, die uitsluitend is overgenomen met de bedoeling te worden doorverkocht. Classificatie als beëindigde bedrijfsactiviteit geschiedt bij afstoting of, zodra de bedrijfsactiviteit voldoet aan de criteria voor classificatie als aangehouden voor verkoop. Wanneer een activiteit wordt aangemerkt als een beëindigde bedrijfsactiviteit, worden de vergelijkende cijfers in de winst-en-verliesrekening herzien alsof de activiteit vanaf het begin van de vergelijkingsperiode is beëindigd. Wijziging in de grondslagen voor financiële verslaggeving

De gehanteerde verslaggevingsstandaarden zijn consistent aan de gehanteerde verslaggevingsstandaarden in boekjaar 2012 met uitzondering van de volgende nieuwe standaarden en interpretaties die sinds 2013 van toepassing zijn dan wel vervroegd worden toegepast: ias 1 – Presentatie van het overzicht totaalresultaat Deze wijziging heeft betrekking op het separaat presenteren van items die mogelijk kunnen worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening in toekomstige perioden en items die nooit kunnen worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening. De wijziging heeft alleen betrekking op presentatie en heeft geen impact op de financiële positie van de Groep. De wijziging is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 juli 2012 en is derhalve voor de eerste keer toegepast in de jaarrekening van 2013. ias 19 (herzien) – Personeelsbeloningen Strukton Groep nv heeft ias 19r retroactief toegepast in overeenstemming met de overgangsbepalingen van deze standaard. Een belangrijke wijziging is dat het uitstellen van actuariële resultaten niet langer is toegestaan. Aangezien de Groep in het verleden alle actuariële resultaten in verband met de toegezegd pensioenregeling reeds onmiddellijk onder de niet-gerealiseerde resultaten heeft verantwoord, heeft deze wijziging geen effect op de cijfers van de Groep. Daarnaast dient de disconteringsvoet die wordt gehanteerd bij de berekening van de in het boekjaar toe te kennen aanspraken gelijk te zijn aan de disconteringsvoet die gehanteerd wordt op de berekening van het verwachte rendement op beleggingen. Bij Strukton Railinfra AB (Zweden) en Strukton Rail nv (België) dient onder ias 19r rekening te worden gehouden met een extra belasting op alle toekomstige pensioenopbouw. ias 27 (herzien) – Geconsolideerde en vennootschappelijke jaarrekening Herziene standaard welke specifieke voorschriften bevat ten aanzien van de waardering van deelnemingen in de enkelvoudige jaarrekening. Toepassing is verplicht met ingang van boekjaar 2014. De invoering van ias 27 is verplicht op het moment dat ifrs 11 wordt toegepast.


ias 28 – Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures Als gevolg van de nieuwe ifrs 11, joint arrangements en ifrs 12 toelichting van belangen in deelnemingen, is de naamgeving van ias 28 gewijzigd van ‘belangen in geassocieerde deelnemingen’ naar ‘belangen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures’. De richtlijn beschrijft naast de toepassing van de ‘equity’ methode bij belangen in geassocieerde deelnemingen ook de toepassing van de ‘equity’ methode bij belangen in joint ventures. De herziene standaard is verplicht van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2014. De invoering van ias 28 is verplicht op het moment dat ifrs 11 wordt toegepast. ifrs 10 – Geconsolideerde jaarrekening Dit betreft een nieuwe standaard die onder andere een herziene definitie geeft van het begrip ‘zeggenschap’. De standaard is verplicht van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2014. De invoering van ifrs 10 is verplicht op het moment dat ifrs 11 wordt toegepast. ifrs 11 – Gezamenlijke activiteiten Strukton Groep nv heeft ifrs 11 retroactief toegepast in overeenstemming met de overgangsbepalingen van deze standaard. ifrs 11 vervangt ias 31, belangen in joint ventures en sic 13, entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend. Dit betreft een nieuwe standaard die voorschriften bevat ten aanzien van de verantwoording van gezamenlijke activiteiten onder gezamenlijke zeggenschap. ifrs 11 heeft de mogelijkheid om het evenredige aandeel van de Groep in de activa, verplichtingen, opbrengsten en kosten van de gezamenlijke activiteiten op te nemen waarbij posten regel voor regel met posten van soortgelijke aard worden gecombineerd, vanaf de datum dat gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend tot aan de datum waarop deze eindigt. Entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend en die voldoen aan de definitie van een ‘joint venture’ mogen niet langer proportioneel worden geconsolideerd maar worden op basis van de ‘equity’ methode verantwoord. De wijziging in de verantwoording van samenwerkingsverbanden heeft een wezenlijk effect gehad op de informatie in de geconsolideerde balans van de Groep. De vergelijkende cijfers zijn aangepast om de wijzigingen in de verantwoording van samenwerkingsverbanden van de Groep te weerspiegelen. Overeenkomstig ias 1 heeft de Groep een derde geconsolideerde balans per 1 januari 2012 gepresenteerd. ifrs 12 – Toelichting op belangen in deelnemingen ifrs 12 behandelt alle toelichtingen die voorheen verspreid waren opgenomen in ias 27, ias 31 en ias 28. Deze toelichtingen hebben betrekking op belangen in joint arrangements, geassocieerde deelnemingen en groepsmaatschappijen. Er bestaan nieuwe toelichtingsvereisten maar deze hebben geen impact op de financiële positie van de Groep. De standaard is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2014. De invoering vanifrs 12 is verplicht op het moment dat ifrs 11 wordt toegepast. ifrs 13 – Reële waardebepaling ifrs 13 betreft een nieuwe standaard welke voorschriften bevat omtrent de bepaling van de reële waarde van zowel financiële als niet-financiële posten. De standaard is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2013. ifrs 13 vereist extra informatieverschaffing over waardering tegen reële waarde. Deze extra toelichting is opgenomen onder de paragraaf financiële instrumenten. Deze wijziging heeft geen invloed op de cijfers van de geconsolideerde jaarrekening van de Groep.

81

82

Effect op de geconsolideerde balans per 1 januari 2012 als gevolg van toepassing van de nieuwe en herziene standaarden:

01-01-2012

IFRS 11

IAS 19R

01-01-2012

(gerapporteerd) effect effect herzien

Vaste activa

Materiële vaste activa

Immateriële activa

Vastgoedbeleggingen

108.018

(11.310)

-

96.708

42.234

-

-

42.234

4.038

-

-

4.038

Deelnemingen

32.891

(3.087)

-

29.804


82.271

(58.506)

-

23.765


3.546

(3.005)

267

808

272.998

(75.908)

267

197.357

Vlottende activa

Voorraden

29.263

(4.884)

-

24.379


288.825

(6.826)

-

281.999

Onderhanden werken

106.771

(912)

-

105.859


Liquide middelen

813

(93)

-

720

104.816

(4.755)

-

100.061

530.488

(17.470)

-

513.018

Totaal activa

803.486

(93.378)

267

710.375

Eigen vermogen

Geplaatst kapitaal

Agioreserve

Overige reserves



Aandeel derden


2.269

-

-

2.269

10.000

-

-

10.000

160.178

-

(949)

159.229

14.362

-

-

14.362

186.809

-

(949)

185.860

- - - 186.809

-

(949)

185.860

Langlopende verplichtingen


Langlopende schulden

Voorzieningen


2.664

(2.664)

-

-

138.925

(80.278)

-

58.647

18.015

(26)

1.216

19.205

6.382

(205)

-

6.177

165.986

(83.173)

1.216

84.029

Kortlopende verplichtingen

Handels- en overige schulden

Schulden aan Kredietinstellingen

Onderhanden werken


Voorzieningen

360.804

(9.543)

-

351.261

3.762

-

-

3.762

80.111

(634)

-

79.477

4.244

(28)

-

4.216

1.770

-

-

1.770

450.691

(10.205)

-

440.486

Totaal passiva

803.486

(93.378)

267

710.375


83

Effect op de geconsolideerde balans per 31 december 2012 als gevolg van toepassing van de nieuwe en herziene standaarden:

31-12-2012

IFRS 11

IAS 19R

31-12-2012


Vaste activa


Immateriële activa

Vastgoedbeleggingen

128.427

(13.985)

-

114.442

39.563

12)

-

39.551

9.583

-

-

9.583

Deelnemingen

32.951

3.118

-

36.069


62.163

(37.302)

-

24.861


9.960

(3.137)

423

7.246

282.647

(51.318)

423

231.752

Vlottende activa

Voorraden

35.368

(6.655)

-

28.713


331.522

(8.138)

-

323.384

Onderhanden werken

123.807

(803)

-

123.004


Liquide middelen

2.477

(55)

-

2.422

79.952

(6.959)

-

72.993

573.126

(22.610)

-

550.516

Totaal activa

855.773

(73.928)

423

782.268

Eigen vermogen

Geplaatst kapitaal

Agioreserve

Overige reserves



Aandeel derden


2.269

-

-

2.269

10.000

-

-

10.000

175.184

-

(1.532)

173.652

18.212

-

30

18.242

205.665

-

(1.502)

204.163

- - - 205.665

-

(1.502)

204.163

Langlopende verplichtingen


2.005

(2.005)

-

-


72.101

(58.327)

-

13.774

(66)

1.925

26.904

(541)

6.832

Voorzieningen


25.045 7.373 106.524

(60.939)

1.925

47.510


Handels- en overige schulden

Schulden aan Kredietinstellingen

39.191

(443)

-

38.748

Onderhanden werken

82.087

(1.803)

-

80.284


1.223

(383)

-

840

2.461

-

-

2.461

-

-

-

-

543.584

(12.989)

-

530.595

Voorzieningen

Verplichtingen aangehouden voor verkoop

418.622

(10.360)

-

408.262

Totaal passiva

855.773

(73.928)

423

782.268

84

Effect op het geconsolideerde resultaat over 2012 als gevolg van toepassing van de nieuwe en herziene standaarden:

Bedrijfsopbrengsten

2012

IFRS 11

IAS 19R

2012


1.354.293

(38.777)

-

1.315.516

Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk

674.065

(18.607)

-

655.458

Lonen, salarissen en sociale lasten

387.109

(7.176)

(40)

379.893

Overige bedrijfskosten

247.540

(7.090)

-

240.450

Totaal bedrijfskosten

1.308.714

(32.873)

(40)

1.275.801


45.579

(5.904)

40

39.715

Afschrijving immateriële en materiële vaste activa

25.822

(2.682)

-

23.140

Bijzondere waardeverminderingen van immateriële en materiële vaste activa

234

-

-

234

26.056

(2.682)

-

23.374


19.523

(3.222)

40

16.341

Financiële baten

7.000

(2.090)

Financiële lasten

11.690

(2.257)

-

9.433

(4.690)

167

-

(4.523)

-

4.910

Resultaat deelnemingen

(282)

2.287

-

2.005

Resultaat voor belastingen (EBT)

14.551

(768)

40

13.823

Belastingen

(3.661)

(768)

10

(4.419)

Resultaat na belastingen maar voor nettoresultaat op beëindigde bedrijfsactiviteiten

18.212

-

30

18.242

Nettoresultaat beëindigde bedrijfsactiviteiten

-

-

-

-


18.212

-

30

18.242

Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de moedermaatschappij Minderheidsbelang Resultaat na belastingen

18.212

-

-

18.242

-

-

-

-

18.212

-

30

18.242


85

Effect op het geconsolideerde niet-gerealiseerde resultaat over 2012 als gevolg van toepassing van de nieuwe en herziene standaarden:

2012

IFRS 11

IAS 19R

2012


Niet-gerealiseerde resultaten die na eerste opname mogelijk worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening: Mutaties in reële waarde van derivaten voor hedge accounting Winstbelasting effect

3.784

-

-

3.784

(999)

-

-

(999)

2.785

-

-

2.785

749

-

-

749

Koersverschillen vreemde valuta Winstbelasting effect

-

-

-

-

749

-

-

749

Niet-gerealiseerde resultaten die nooit worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening: Mutatie actuariële reserve Winstbelasting effect

(3.699)

-

(777)

(4.476)

959

-

194

1153

(2.740)

-

(583)

(3.323)

(150)

-

-

(150)

Overige mutaties Winstbelasting effect

-

-

-

-

(150)

-

-

(150)


644

-

(583)

61

Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de moedermaatschappij Minderheidsbelang

644 -

- (583) -

61

-

-

IAS 19R

2012

Effect op de geconsolideerde kasstroom over 2012 als gevolg van toepassing van de nieuwe en herziene standaarden:

2012

IFRS 11


Kasstroom uit operationele activiteiten

(24.497)

5.225

-

(19.272)

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

(34.192)

418

-

(33.774)

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Totale nettokasstroom

(1.676)

(7.405)

-

(9.081)

(60.365)

(1.762)

-

(62.127)

86


Nog niet toegepaste standaarden en interpretaties

De volgende standaarden en interpretaties die in 2013 nog niet verplicht van toepassing waren, zijn in deze jaar rekening niet toegepast: ifrs 9 – Financiële instrumenten De gepubliceerde versie van ifrs 9 omvat de eerste fase van het project van de iasb ter vervanging van ias 39. Deze fase betreft de classificatie en waardering van de in ias 39 gedefinieerde financiële activa en financiële verplichtingen. Aanvankelijk zou de standaard van toepassing zijn op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2013, maar met het uitbrengen in december 2011 van Wijzigingen op ifrs 9 verplichte ingangsdatum van ifrs 9 en informatieverschaffing bij overgang is de verplichte ingangsdatum naar 1 januari 2018 verschoven. In de vervolgfasen buigt de iasb zich over hedge accounting en bijzondere waardevermindering van financiële activa. De toepassing van de eerste fase van ifrs 9 zal invloed hebben op de classificatie en waardering van de financiële activa van de Groep, maar heeft geen invloed op de classificatie en waardering van de financiële verplichtingen van de Groep. Een kwantificering van dat effect voert de Groep uit in samenhang met de overige fasen zodra de definitieve standaard met alle fasen wordt gepubliceerd. Beleggingsentiteiten (wijzigingen op ifrs 10, ifrs 12 en ias 27) De wijzigingen zijn van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2014 en voorzien in een uitzondering op de consolidatieplicht voor entiteiten die aan de definitie van een beleggingsentiteit in ifrs 10 voldoen. Een beleggingsentiteit dient dochterondernemingen tegen reële waarde te waarderen met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening. De wijzigingen zijn naar verwachting niet relevant voor de Groep, aangezien geen van de groepsonderdelen aan de definitie van een beleggingsentiteit in ifrs 10 voldoet. ias 32 (herzien) – Saldering van financiële activa en financiële verplichtingen Met deze wijzigingen wordt duidelijkheid verschaft inzake de betekenis van ‘een in rechte afdwingbaar recht om […] te salderen’ en met betrekking tot de criteria volgens welke niet-gelijktijdige afwikkelingsmechanismen van clearinginstellingen voor saldering kwalificeren. De wijzigingen zijn van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2014 en zijn naar verwachting niet relevant voor de Groep. ifric 21 – Heffingen van overheidswege ifric 21 verduidelijkt dat een entiteit een verplichting ten aanzien van een heffing opneemt zodra de activiteit die volgens de van toepassing zijnde wetgeving tot die heffing leidt zich voordoet. Voorts wordt verduidelijkt dat indien het overschrijden van een bepaalde drempel tot een heffing leidt, er geen verplichting dient te worden opgenomen voordat de aangegeven drempel is overschreden. ifric 21 is van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2014. De Groep verwacht niet dat ifric 21 een materieel financieel effect op toekomstige jaarrekeningen heeft. ias 39 (herzien) – Vernieuwing van derivaten en voortzetting van hedge accounting Deze wijzigingen bevatten een vrijstelling van het stopzetten van hedge accounting indien de vernieuwing van een als afdekkingsinstrument aangewezen derivaat aan bepaalde criteria voldoet. Deze wijzigingen zijn van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2014. De Groep heeft gedurende de verslagperiode geen derivaten vernieuwd. De wijzigingen worden bij toekomstige vernieuwingen echter in aanmerking genomen. Grondslagen geconsolideerd kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De in overnames begrepen voorraden, vorderingen, schulden, voorzieningen en schulden aan kredietinstellingen worden in het kasstroomoverzicht onder de investeringsactiviteiten verwerkt. Ontvangsten uit hoofde van interest, dividend en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen ruil van kasmiddelen plaatsvindt, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. Bankschulden die direct opeisbaar zijn en die een integraal onderdeel uitmaken van het cashmanagementsysteem van de onderneming worden onder de liquide middelen opgenomen in de kasstroomoverzichten.


Belangrijkste schattingen en beoordelingen in de geconsolideerde jaarrekening

De opstelling van de geconsolideerde jaarrekening vereist dat de directie oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden verwerkt in de periode waarin de schatting wordt herzien, dan wel in toekomstige perioden indien de herziening betrekking heeft op toekomstige perioden. De belangrijkste elementen van schattingsonzekerheden zijn de volgende: Resultaatname op projecten

Zodra een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van het resultaat op een project, worden de opbrengsten en lasten in de winst-en-verliesrekening verwerkt naar rato van het stadium van voltooiing van het project. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totaal te verwachten kosten. Verliesvoorzieningen op projecten worden genomen indien het waarschijnlijk is dat de kosten hoger zijn dan de opbrengsten van een project. Per project wordt dit periodiek beoordeeld door de projectverantwoordelijke en het management. Deze beoordeling vindt plaats op basis van de projectadministratie, het projectbewakingssysteem, projectdossiers en kennis en ervaringen van betrokkenen. Inherent aan dit proces is dat inschattingen worden gemaakt. Met name voor langdurige projecten bestaat het risico dat de werkelijkheid afwijkt van de inschattingen. Uit het verleden is gebleken dat de inschattingen waarop de hoogte van de projectvoorziening is gebaseerd, over het algemeen voldoende betrouwbaar zijn. Onderhanden projecten

Het onderhanden werk van projecten omvat naast de geboekte kosten en verzonden termijnen per project ook de tussentijds gerealiseerde winst dan wel de getroffen verliesvoorziening. Zowel deze winst als dit verlies zijn gebaseerd op een schatting van het uiteindelijke resultaat per project, de prognose einde werk. Genoemde resultaatschatting is met meer onzekerheid omgeven naarmate bijvoorbeeld: • de overeengekomen contractvorm meer risico’s voor de aannemer inhoudt. Bij een design & constructcontract neemt de aannemer immers ook het ontwerprisico voor zijn rekening. Bij een dbmo-contract komt hier de verantwoordelijkheid voor het onderhoud en exploitatie bij; • het contract zich nog in een vroege fase van ontwerp of uitvoering bevindt. Bij het uitwerken van een voorlopig ontwerp naar een definitief ontwerp kunnen aanzienlijke afwijkingen van het voorlopig ontwerp blijken (omdat een aanvankelijke oplossing bij nader inzien niet mogelijk blijkt te zijn, of omdat de grondcondities beter of slechter zijn dan verwacht, of omdat de dialoog met stakeholders veel gecompliceerder is en dus meer kost dan vooraf is aangenomen). Ook tijdens de uitvoeringsfase kunnen tal van risico’s blijken die voor rekening van de aannemer komen. Genoemde afwijkingen kunnen overigens positief en negatief zijn; • de looptijd van het contract langer is en daarmee de prognose eindewerk inherent meer schattings onzekerheden kent; • projecten onderhevig zijn aan meerwerk en claimsituaties.

87

88


Prestatievergoedingen en claims op projecten

Bonussen op projecten worden opgenomen indien het project voldoende vergevorderd is, het bedrag van de bonus betrouwbaar kan worden vastgesteld en het waarschijnlijk is dat aan de gespecificeerde prestatiestandaarden zal worden voldaan of dat deze zullen worden overschreden. Claims worden verantwoord indien onderhandelingen tussen partijen zodanig gevorderd zijn dat het waarschijnlijk is dat de tegenpartij de claim zal accepteren en het bedrag van de claim op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Reorganisatievoorziening

De verantwoorde reorganisatievoorziening is gebaseerd op een gedetailleerd formeel reorganisatieplan. Opname van een reorganisatievoorziening vindt alleen plaats indien een betrouwbare schatting kan worden gemaakt. Garantieverplichtingen

De voorziening voor garantieverplichtingen is gebaseerd op specifieke claims waarbij mogelijke uitkomsten worden gewogen op basis van de beste schatting dat deze zich voordoen. Voorziening dubieuze debiteuren

De voorziening dubieuze debiteuren wordt op statische wijze bepaald op basis van een individuele beoordeling van uitstaande vorderingen waarbij per vordering op objectieve wijze een inschatting wordt gemaakt van het risico op oninbaarheid. Deze inschatting is gebaseerd op ervaringen uit het verleden, informatie over de desbetreffende debiteur bij betrokkenen, correspondentie etc. Toegezegde pensioenregelingen en personeelsbeloningen

De belangrijkste actuariële uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de verantwoorde pensioen verplichtingen en overige personeelsbeloningen zijn in de toelichting op de desbetreffende posten opgenomen. Vastgoedbeleggingen

De voornaamste uitgangspunten voor bepaling van eventuele bijzondere waardeverminderings-verliezen van de vastgoedbeleggingen zijn opgenomen in de toelichting op betreffende post. Immateriële activa

Jaarlijks worden impairmenttests uitgevoerd op de goodwill. Op basis van de opgestelde businessplannen voor de komende vijf jaar wordt gekeken naar de te verwachten kasstromen per bedrijfsonderdeel. Voor elk bedrijfsonderdeel wordt op basis van een representatieve ‘peer group’ een ‘weighted average cost of capital’ (wacc) vastgesteld. De verwachte kasstromen en de wacc vormen de basis voor de ‘discounted cashflow methode’ om de goodwill te testen. De Groep heeft hiervoor een standaard model ontwikkeld. Bijzondere waardeverminderingen

Teneinde vast te kunnen stellen of sprake is van een bijzonder waardeverminderingsverlies op activa is het noodzakelijk een schatting te maken van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde van een actief of kasstroomgenererende eenheid is gelijk aan de hoogste van de bedrijfswaarde en de reële waarde minus verkoopkosten.


Indien mogelijk, wordt de reële waarde minus verkoopkosten bepaald aan de hand van een bindende verkoopovereenkomst in een transactie tussen onafhankelijke partijen op zakelijke en objectieve grondslag. Als geen bindende verkoopovereenkomst bestaat maar het actief op een actieve markt wordt verhandeld, is de reële waarde minus verkoopkosten gelijk aan de marktprijs van het actief verminderd met de kosten van de vervreemding. Als er voor een actief geen bindende verkoopovereenkomst is, noch een actieve markt, wordt de reële waarde minus verkoopkosten gebaseerd op de best beschikbare informatie om te komen tot het bedrag dat op balansdatum zou kunnen worden verkregen uit de vervreemding van het actief in een transactie tussen terzake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijn de partijen die onafhankelijk zijn, na aftrek van de kosten van vervreemding. Bij de bepaling van deze waarde wordt rekening gehouden met de resultaten van recente transacties voor soortgelijke activa binnen dezelfde bedrijfstak. Bij bepaling van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet die een afspiegeling is van zowel de actuele marktrente als van de specifieke risico’s met betrekking tot het actief. De kasstroomprognoses worden gebaseerd op redelijke en gefundeerde veronderstellingen die de beste inschatting door het management vertegenwoordigen van de economische omstandigheden die gedurende de resterende gebruiksduur van het actief zullen bestaan.

89

90


Financieel risicobeheer

De Groep hanteert een beleid dat erop is gericht huidige en toekomstige risico’s zoveel mogelijk te beperken en te beheersen en de financiële kosten te minimaliseren. Dit gebeurt door middel van algemene beheersmaatregelen, zoals interne procedures en instructies en specifieke maatregelen die zijn gericht op de beheersing van nader omschreven risico’s. De financiële risico’s van de Groep betreffen voornamelijk kredietrisico’s, renterisico’s, valutarisico’s, liquiditeitsrisico’s en inflatierisico’s. Het risico van schommelingen in wisselkoersen en rente wordt afgedekt met behulp van uiteenlopende derivaten waardoor risico’s waaraan de primaire financiële instrumenten onderhevig zijn, worden overgedragen aan andere contractpartijen. Rente en valutarisico’s worden grotendeels centraal beheerd. Kredietrisico

Het merendeel van de opdrachtgevers bestaat uit publieke organisaties (overheden) waardoor het krediet risico minimaal is. Bij leveringen aan private opdrachtgevers, hoger dan een bepaald bedrag, wordt ook het kredietrisico in de contractbeoordeling betrokken. Daarenboven worden opdrachten naar voortgang van de projecten (vooruit) gefactureerd. De beschikbare liquiditeiten zijn ondergebracht bij kredietwaardige bancaire instellingen. Renterisico

Kredieten met een variabele rente zijn blootgesteld aan het risico van verandering in kasstromen ten gevolge van rentewijzigingen. Het beleid van de Groep is erop gericht om langlopende financieringen tegen een vaste rente af te sluiten. Om dit te bewerkstelligen worden renteswaps afgesloten. Het renterisico met betrekking tot de financiering van de langlopende pps-projecten wordt altijd afgedekt met behulp van renteswaps. Valutarisico

Het merendeel van de activiteiten van de Groep vindt plaats in het eurogebied. Incidentele posities in vreemde valuta worden afgedekt met valutatermijncontracten. Het vreemdevalutarisico op het eigen vermogen van buitenlandse dochters en de aan deze dochters verstrekte langlopende leningen, het zogenaamde translatierisico, wordt niet afgedekt. Liquiditeitsrisico

Het liquiditeitsrisico is het risico dat de Groep niet op het vereiste moment aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. De uitgangspunten van het liquiditeitsbeheer zijn dat voldoende liquiditeitsruimte aanwezig is om te kunnen voldoen aan huidige en toekomstige financiële verplichtingen, in normale en bijzondere omstandigheden, zonder dat daarbij onaanvaardbare verliezen worden geleden of de reputatie van de Groep in gevaar komt. Met behulp van voortschrijdende liquiditeitsprognoses wordt vastgesteld of voldoende liquiditeit beschikbaar is. Bij langlopende contracten wordt veelal aan opdrachtgevers om termijnbetalingen gevraagd voor de financiering van de projectkosten.


De liquiditeitsruimte is gewaarborgd door een gecommitteerde faciliteit van eur 120,0 mln (2012: eur 87,5 mln). Per 1 augustus 2013 is met het bestaande bankenconsortium overeenstemming bereikt over de voortzetting van de financiering. Deze faciliteit bestaat uit een lening van eur 45,0 mln (2012: eur 37,5 mln) en een rekening courant faciliteit van eur 75,0 mln (2012: eur 50 mln). Daarnaast is er een aanvullende rekening courant faciliteit van eur 10,0 mln (2012: eur 10,0 mln). Van deze rekening courant faciliteiten is eur 70,0 mln opgenomen (2012: eur 39,2 mln). Van de lening is eur 45,0 mln opgenomen (2012: eur 37,5 mln). Per ultimo 2013 beschikt de Groep over eur 115,6 mln aan liquide middelen (2012: eur 72,9 mln). De bestaande faciliteit van eur 45,0 mln aan lening en eur 75,0 mln aan rekening courant eindigt per 31 juli 2017. Voor de hierboven vermelde gecommitteerde financiering zijn financiële convenanten van toepassing. Per 31 december 2013 voldoet de Groep aan deze financiële convenanten. Aan de banken zijn zekerheden verstrekt voor de totstandkoming van de faciliteit. Dit betekent dat het merendeel van de activa (minimaal 60%) van de Groep is verpand aan de banken die de gecommitteerde faciliteit hebben verstrekt. Daarnaast zijn de aandelen van de werkmaatschappijen Strukton Worksphere bv en Strukton Rail bv in zekerheid gegeven aan deze banken. Inflatierisico

In langlopende contracten worden veelal indexeringen opgenomen naar de opdrachtgever. Incidenteel wordt het inflatierisico afgedekt door middel van een inflatieswap. Kapitaalbeheer

Het beleid van de directie is gericht op de handhaving van een sterke vermogenspositie waarmee het vertrouwen van opdrachtgevers, crediteuren en de markten kan worden behouden en de toekomstige ontwikkeling van de bedrijfsactiviteiten kan worden zeker gesteld. Kapitaal bestaat uit geplaatst en gestort kapitaal, ingehouden winsten, agioreserve, afdekkingsreserve, reserve omrekeningsverschillen, wettelijke reserve deelnemingen en een actuariële reserve. De directie streeft naar een solvabiliteit van ten minste 20,0%. In 2013 bedroeg de solvabiliteit 18,1% (2012: 26,1%). Door met name de uitbreiding van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. is het balanstotaal toegenomen en is de solvabiliteit ten opzichte van 2012 gedaald.

91

92

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (x EUR 1.000)

1 Materiële vaste activa

Terreinen Bedrijfs- Machines en Ander Activa in gebouwen installaties materieel constructie

Totaal

Per 1 januari 2012 (herzien) Kostprijs

3.711

39.460

171.404

20.151

11.625

246.351

Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde

713

19.750

115.733

13.447

-

149.643

2.998

19.710

55.671

6.704

11.625

96.708

2012 (herzien) Boekwaarde 1 januari

2.998

19.710

55.671

6.704

11.625

96.708

Inconsolidatie via bedrijfscombinaties

1.281

8.888

6.677

1.859

-

18.705

Investeringen

-

10.643

14.553

3.657

(9.470)

19.383

Desinvesteringen

-

-

779

445

-

1.224

Bijzondere waardeverminderingen Afschrijvingen

-

-

234

-

-

234

23

2.065

14.610

2.369

-

19.067

Valutakoersverschillen

-

-

246

-

88

334

Deconsolidatie

-

-

335

-

-

335

Overige mutaties Boekwaarde 31 december (herzien)

-

-

6

213

(47)

172

4.256

37.176

61.195

9.619

2.196

114.442

Per 31 december 2012 Kostprijs

4.992

57.139

211.222

34.477

2.196

283.386

736

19.963

150.027

4.256

37.176

61.195

24.858

-

168.944

9.619

2.196

114.442


2013 Boekwaarde 1 januari

4.256

37.176

61.195

9.619

2.196

114.442


5.468

4.133

29.787

776

869

41.033

190

762

14.425

2.545

1.889

19.811

68

208

479

1.263

-

2.018

Investeringen Desinvesteringen Bijzondere waardeverminderingen Afschrijvingen

-

-

232

-

-

232

98

1.919

20.144

2.351

-

24.512


-

-

(258)

-

(44)

(302)

Deconsolidatie

-

-

-

-

-

-

Overige mutaties Boekwaarde 31 december

-

-

1.180

(1)

(616)

563

9.748

39.944

85.474

9.325

4.294

148.785


10.582

61.826

255.877

36.534

4.294

342.473

834

21.882

170.403

9.748

39.944

85.474

27.209

-

193.688

9.325

4.294

148.785



In 2013 is voor een bedrag van eur 41,0 mln aan activa ingeconsolideerd. Dit betreft voornamelijk de activa ten gevolge van de acquisities van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv.

Onder ‘machines en installaties’ zijn begrepen: • Machines en installaties ten behoeve van de productie; • Materieel ten behoeve van de uitvoering van werken; • Kantoorinventarissen, computerinstallaties, telefooninstallaties en dergelijke. De post ‘activa in constructie’ bestaat in hoofdzaak uit termijnbetalingen voor de verwerving van materieel dat nog niet in gebruik is genomen. Materiële vaste activa gefinancierd door middel van financiële leaseovereenkomsten, hebben een boekwaarde van eur 9,6 mln (2012: 1,9 mln) en betreffen machines en installaties. De stijging van de financial lease wordt voor namelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. De met de leaseovereenkomsten samenhangende betalingsverplichtingen zijn opgenomen onder de kortlopende en langlopende schulden. Strukton Groep heeft niet het juridische eigendom van deze activa. De investeringen in 2013 hebben voornamelijk betrekking op de segmenten railsystemen en civiele infrastructuur.

Het merendeel van het materieel vast actief is als zekerheid voor banken en/of andere verschaffers van vreemd vermogen gesteld. Deze zekerheidsstelling heeft plaatsgevonden in het kader van de gecommitteerde faciliteit van de banken. Daarnaast is specifiek voor een bedrag van eur 4,5 mln (2012: eur 0,0 mln) hypothecair verpand bij een van de geacquireerde deelnemingen. De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de verwachte levensduur. • Fundering / Ruwbouw / Overig 50 jaar • Dak / Warmte / Ventilatie 15 jaar • Kozijnen / Gevels / Gas / Elektra / Liften 25 jaar • Machines en installaties 5 jaar • Ander materieel 5 jaar

93

94

2 Immateriële vaste activa

Goodwill Overige Totaal immateriële activa

Per 1 januari 2012 (herzien) Kostprijs

81.438

49.275

130.713

Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen

51.032

37.447

88.479

Boekwaarde

30.406

11.828

42.234

2012 (herzien) Boekwaarde 1 januari

30.406

11.828

42.234


-

967

967

Investeringen

-

85

85

Desinvesteringen

-

-

-


-

-

-

-

3.986

3.986

214

-

214

Afschrijvingen Valutakoersverschillen Overige mutaties Boekwaarde 31 december

-

37

37

30.620

8.931

39.551

Per 31 december 2012 (herzien) Kostprijs

81.652

50.364

132.016


51.032

41.433

92.465

Boekwaarde

30.620

8.931

39.551

2013 Boekwaarde 1 januari Inconsolidatie via bedrijfscombinaties Investeringen Desinvesteringen Bijzondere waardeverminderingen Afschrijvingen Valutakoersverschillen Overige mutaties Boekwaarde 31 december

30.620

8.931

39.551

-

24.134

24.134

13.597

692

14.289

-

-

-

348

-

348

-

6.781

6.781

(172)

-

(172)

1

(353)

(352)

43.698

26.623

70.321


95.078

74.837

169.915


51.380

48.214

99.594

Boekwaarde

43.698

26.623

70.321

Het merendeel van de overige immateriële activa wordt afgeschreven over een periode van één tot vijf jaar.


95

De afschrijving van immateriële activa in 2013 van eur 6,8 mln heeft voornamelijk betrekking op de bedrijfs segmenten techniek en gebouwen en railsystemen. De bijzondere waardevermindering in 2013 van de goodwill van eur 0,3 mln heeft betrekking op spc ise bv. De Groep waardeert haar immateriële activa in overeenstemming met ias 38 en ifrs 3. De Groep verricht overeenkomstig ias 36 een impairmenttest op de geactiveerde goodwill bij kasstroomgenererende eenheden. De waarderingsmethodiek betreft de ‘discounted cashflow’-methode, waarbij wordt uitgegaan van een oneindige levensduur. De kasstromen zijn gebaseerd op de door de desbetreffende eenheid opgestelde businessplannen voor een periode van vijf jaar. Uitgangspunt hierbij is stabilisatie en een beperkte groei in deelsegmenten. De gehanteerde businessplannen zijn exclusief acquisities. Per kasstroomgenererende eenheid is een disconteringsvoet (‘weighted average cost of capital’ (wacc)) vastgesteld overeenkomstig een representatieve ‘peer groep’. In de prognose is rekening gehouden met cashflows voor belasting. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc (pre tax wacc). In overeenstemming met ias 36.44 is in de prognosejaren geabstraheerd van uitbreidingsinvesteringen. De toename van de goodwill in 2013 wordt veroorzaakt door de verschillende acquisities. De daling van de goodwill in Zweden wordt veroorzaakt door koersverschillen. Goodwill per kasstroomgenererende eenheid

Land

2013

2012

(herzien) Strukton Worksphere Strukton Rail AB

Nederland 20.999 20.999 Zweden

5.466

5.638

Colijn

Nederland 3.830 3.830

Grondbank Nederland

Nederland 153 153

Milieutechniek

Nederland 1.441

-

Van Rens

Nederland

-

Rasenberg

Nederland 5.971

Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A.

Italië

297 5.541

-

43.698 30.620

96

De belangrijkste veronderstellingen en de wijze van kwantificeren per kasstroomgenerende eenheid zijn: Strukton Worksphere De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Nederland. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc van 15,8% (2012: 15,8%). In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een groei van gemiddeld 7% per jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. Aan het einde van de businessplan periode wordt een omzet verwacht van eur 465 mln. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Strukton Worksphere doorgevoerd. Bij een onwaarschijnlijk grote verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere waardevermindering. Strukton Rail AB (Zweden) De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Zweden. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc van 19,0% (2012: 19,0%). In de businessperiode van vijf jaar is uitgegaan van een verdere van gemiddeld 10% per jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. Aan het einde van de businessplanperiode wordt een omzet verwacht van eur 188 mln. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Strukton Rail AB doorgevoerd. Bij onwaarschijnlijk grote verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere waardevermindering. Colijn / Grondbank Nederland / Milieutechniek / Van Rens De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc van 18,4 % (2012: 18,4%). In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een groei van gemiddeld 2-3% per jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Colijn, Grondbank Nederland. Milieutechniek en Van Rens doorgevoerd. Bij een onwaarschijnlijk grote verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere waardevermindering. Rasenberg De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Nederland. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc van 18,4%. In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een groei van gemiddeld 6% per jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. Aan het einde van de businessplanperiode wordt een omzet verwacht van eur 90 mln. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Rasenberg doorgevoerd. Bij een onwaarschijnlijk grote verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere waardevermindering. Costruzione Linee Ferroviarie De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Italië. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc van 19,0%. In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een groei van gemiddeld 6% per jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. Aan het einde van de businessplanperiode wordt


97

een omzet verwacht van eur 201 mln. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. doorgevoerd. Op basis van de uitgevoerde impairmenttoets ligt de realiseerbare waarde eur 4,3 miljoen boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. Gevoeligheidsanalyse Bij een 1%-punt hogere bruto wacc daalt de contante waarde van de totale cashflows met circa eur 19 mln. Bij een 1%-punt lagere bruto wacc stijgt de contante waarde van de totale cashflows met circa eur 23 mln. Bij een 1%-punt lagere groeivoet daalt de contante waarde van de totale cashflows met circa eur 2 mln. 3 Vastgoedbeleggingen

2013 2012

(herzien) Per 1 januari Kostprijs Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde

9.671

4.038

88

-

9.583

4.038

Mutaties boekjaar Boekwaarde 1 januari Inconsolidatie via bedrijfscombinaties Investeringen

9.583 -

4.038 -

193

-

Desinvesteringen

-

-


-

-

Afschrijvingen Valutakoersverschillen Deconsolidatie Overige mutaties Boekwaarde 31 december

194

88

- -

-

484

5.633

10.066

9.583

Per 31 december Kostprijs Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde

10.348

9.671

282

88

10.066

9.583

De reële waarde van vastgoedbeleggingen bedraagt per 31 december 2013 eur 10,1 mln (2012: eur 9,6 mln) en is gelijk aan de boekwaarde van de vastgoedbeleggingen. Deze waarde is op onafhankelijke wijze bepaald met inschakeling van erkende deskundigen. De waarde is gebaseerd op het contant maken van de huidige huuropbrengsten. Er is geen rekening gehouden met een verdere groei van de huuropbrengsten. De Groep ontvangt jaarlijks eur 0,7 mln voor de exploitatie (2012: eur 0,6 mln). De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur. • Fundering / Ruwbouw / Overig 50 jaar • Dak / Warmte / Ventilatie 15 jaar • Kozijnen / Gevels / Gas / Elektra / Liften 25 jaar

98

4 Deelnemingen

Belang Strukton

Vlottende activa

Vaste

Kortlopende Langlopende

Saldo

Bedrijfs-

Resultaat

activa verplichtingen verplichtingen opbrengsten

2012 (herzien) Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.

40%

49.802

10.820

24.534

5.588

30.500

45.484

(143)

Strukton Finance Holding bv

20%

50

(2.861)

97

3.047

(5.954)

-

307

Eurailscout

50%

1.127

8.504

98

6.209

3.324

9.466

20

Tubex

50%

1.142

167

652

6

650

2.038

110

DMI Nederland bv

50%

596

4

526

-

74

1.271

(46)

DMI GmbH

50%

2.999

520

996

105

2.418

6.391

935

NOAP bv

50%

953

2.188

310

2.463

368

1.030

(48)

33,3%

2.802

633

1.947

44

1.444

6.185

648

APRR bv

25%

1.722

2.171

1.330

1.144

1.419

5.762

217

Bituned bv

50%

2.407

4

881

33

1.498

17.185

200

Exploitatiemaatschappij DC16 bv

50%

240

-

768

-

(528)

1.768

(26)

Exploitatiemaatschappij Komfort bv

50%

3.215

-

3.442

-

(227)

7.870

168

APA bv

Overige 1.084 (337) Totaal

36.069 2.005

2013 Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.

40%

-

-

-

-

-

23.400

(6.538)

Strukton Finance Holding bv

20%

333

(904)

331

3.172

(4.074)

46

207

A1 Electronics Netherlands bv

50%

569

153

291

86

345

1.855

131

Eurailscout

50%

2.344

9.727

2.316

6.634

3.121

8.907

(205)

Tubex

50%

1.294

133

806

6

616

3.174

66

DMI GmbH

50%

2.865

381

895

112

2.239

3.350

22

Aduco Holding bv

33,3%

994

1.858

61

-

2.790

12

263

APA bv

33,3%

1.924

647

1.244

109

1.218

5.113

448

APRR bv

25%

2.610

1.951

2.079

858

1.624

7.495

246

Bituned bv

50%

3.362

9

1.719

36

1.616

18.239

318

Exploitatiemaatschappij DC16 bv

50%

355

-

1.078

-

(723)

1.420

(195)

Exploitatiemaatschappij Komfort bv

50%

1.814

-

2.062

20

(268)

6.715

(42)

Overige 721 (539) Totaal

De in de tabel vermelde bedragen zijn naar rato van het belang van de Groep in de deelnemingen.

9.224

(5.818)


Het verloop van de deelnemingswaarde is als volgt:

2013

99

2012

(herzien) Per 1 januari Koersverschillen Uitbreiding Resultaat lopend jaar Uitgekeerd dividend Overige mutaties Per 31 december

36.069

29.804

(1) 2.530

11 731

(5.818)

2.005

343

415

(23.213) 9.224

3.933 36.069

De uitbreiding in 2013 van eur 2,53 mln betreft in belangrijke mate de verwerving van het minderheidsbelang in Aduco Holding bv. Het negatieve saldo van de activa en verplichtingen van Strukton Finance Holding bv is het gevolg van de waardering van renteswaps die zijn afgesloten om leningen met een variabele rente om te zetten in een vaste rente. Het negatieve saldo van deze renteswaps is verantwoord bij de niet-gerealiseerde resultaten. Het negatieve saldo van de activa en verplichtingen van Exploitatiemaatschappij dc16 bv en Exploitatiemaatschappij Komfort bv is het gevolg van cumulatieve gerealiseerde resultaten. Via Strukton Finance Holding bv participeert de Groep in diverse publiek-private samenwerkingsverbanden. De in deze pps-projecten gerealiseerde cashflows staan niet ter vrije beschikking van de Groep. Voor de overige deelnemingen zijn de er geen belangrijke beperkingen. In de gedeponeerde jaarrekeningen van de deelnemingen is aanvullende informatie met betrekking tot belasting, interest, kasstromen en afschrijvingen beschikbaar. Het hier verder opnemen van deze informatie is niet van belang.

Gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten van de deelnemingen:

2013

2012

(herzien) Gerealiseerd resultaat Niet gerealiseerd resultaat Totaal resultaat

(5.818)

2.005

1.811

2.785

(4.007)

4.790

De Groep heeft investeringen in (niet-beursgenoteerde) geassocieerde deelnemingen en joint ventures. In 2013 heeft de Groep een 60%-belang in Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Uniferr S.r.l. in Bologna (Italië) (2012: 40%). De acquisitie van het aanvullende 20%-belang in 2013 heeft er toe geleid dat Strukton beslissende zeggenschap over deze deelnemingen heeft verkregen en dat deze deelnemingen nu voor 100% worden meegeconsolideerd met een minderheidsbelang derden. Als gevolg daarvan worden deze deelnemingen vanaf het moment van overname niet meer verantwoord onder de geassocieerde deelnemingen en joint ventures. Dit verklaart in belangrijke mate de overige mutatie van eur 23,2 mln in het verloopoverzicht van de deelnemingen. Het resultaat tot het moment van overname is verantwoord als resultaat deelneming. Voor meer informatie over deze acquisitie wordt verwezen naar paragraaf 30 ‘Acquisities’. In 2013 bedraagt het gerealiseerde resultaat van de deelnemingen eur 5,8 mln negatief. Dit wordt in belangrijke mate veroorzaakt door het resultaat van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A..

100

5 Overige financiële vaste activa

Per 1 januari 2012 (herzien)

Langlopende Pps- Beleggingen Financiële vorderingen vorderingen derivaten

Totaal

19.490

1.325

2.950

-

23.765

Investeringen

-

1.124

-

-

1.124

Desinvesteringen

-

-

-

-

-

Inconsolidatie via bedrijfscombinaties Verstrekte leningen Aflossingen leningen

-

-

-

-

-

853

-

-

-

853

1.069

-

-

-

1.069


- - - - -

Deconsolidatie

- - - - -

Oprenting

-

189

-

-

189

Mutatie reële waarde

-

-

-

-

-

Overige mutaties

-

-

-

-

-

19.273

2.638

2.950

-

24.861

Per 31 december 2012 (herzien)

Per 1 januari 2013 Investeringen

19.273

2.638

2.950

-

24.861

2.850

27.528

-

-

30.378

Desinvesteringen

-

-

-

-

-


-

15.710

-

-

15.710

-

-

-

229

10.275

17.514

Verstrekte leningen Aflossingen leningen

229 7.239


- - - - -

Deconsolidatie

- - - - -

Oprenting

-

719

-

-

719

Mutatie reële waarde

-

-

-

-

-

Overige mutaties

(1.798)

(1.798)

Per 31 december 2013

13.316

52.586

36.320

2.950

-

De inconsolidatie via bedrijfscombinaties in 2013 onder de pps-vorderingen heeft betrekking op de acquisitie van spc ise bv. Deze special purpose company waarin het pps-project wordt uitgevoerd heeft gedurende het jaar voor een bedrag van eur 27,5 mln geinvesteerd. Daarnaast heeft zij een aflossing ontvangen van eur 10,3 mln welke is verantwoord onder aflossingen op pps-vorderingen. Een belangrijk deel van de aflossing op de langlopende vorderingen is het gevolg van de herfinanciering van de joint venture Eurailscout Inspection & Analysis bv. Met deze externe herfinanciering is de door Strukton Rail bv verstrekte financiering voor een bedrag van eur 6,4 mln afgelost. Onder de beleggingen zijn de belangen in Voestalpine Railpro bv (10%), Defluent bv (2%) en Safire bv (1%) verantwoord. Deze beleggingen zijn gewaardeerd op basis van reële waarde. Deze reële waarde is vastgesteld op basis van ‘discounted casflow’ methode.


101

6 Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen

De uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn als volgt te specificeren naar de betreffende rubrieken:

Vorderingen Verplichtingen Saldo 2013 2012 2013 2012 2013 2012 (herzien) (herzien) (herzien) Materiële vaste activa

397

-

2.742

3.071

(2.345)

(3.071)

-

-

8.831

3.847

(8.831)

(3.847)

153

-

1.955

-

(1.802)

-

76

(21)

-

(280)

76

259

16.241

6.288

-

-

16.241

6.288

Jubileumverplichting

70

145

-

-

70

145

Indexatieverplichting

448

731

-

-

448

731

Immateriële activa Onderhanden werken Financiële derivaten Fiscale waarde van opgenomen voorwaartse verliesverrekening

Overige Totaal

138

104

45

193

93

(89)

17.523

7.247

13.573

6.831

3.950

416

Mutaties 2012 inzake het saldo van

Opgenomen Opgenomen in in belasting- niet-gerealiseerde

Overige mutaties

Saldo per 31-12-12

Saldo per 01-01-12


(3.152)

81

-

-

(3.071)

Immateriële activa

(2.681)

(1.166)

-

-

(3.847)

Onderhanden werken

(344)

344

-

-

-

Financiële derivaten

204

74

(19)

-

259

belastingvorderingen en -verplichtingen (herzien) last 2012 resultaten


49

96

-

-

145

Pensioenverplichting

267

147

129

188

731

Overige

27

(116)

-

-

(5.630)

(540)

110

188

voorwaartse verliesverrekening

261

6.027

-

-

6.288

Totaal

(5.369)

5.487

110

188

416

(89) (5.872)

Fiscale waarde van opgenomen

Saldo per Opgenomen Opgenomen in Overige Saldo per 01-01-13 in belasting- niet-gerealiseerde mutaties 31-12-13 van belastingvorderingen en -verplichtingen: last 2013 resultaten Mutaties 2013 inzake het saldo


(3.071)

726

-

-

(2.345)

Immateriële activa

(3.847)

(4.984)

-

-

(8.831)

Onderhanden werken

-

(1.802)

-

-

(1.802)


259

(107)

(76)

-

76


145

(75)

-

-

70

Indexatieverplichting

731

(736)

453

-

448

Overige

(89)

182

-

-

93

(5.872)

(6.796)

377

-

(12.291)

voorwaartse verliesverrekening

6.288

9.953

-

-

16.241

Totaal

416

3.157

377

-

3.950

Fiscale waarde van opgenomen

102

De voorwaartse verliesverrekening is in 2013 toegenomen naar eur 16,3 mln (2012: eur 6,3 mln). De belangrijkste oorzaak hiervan is het negatief resultaat voor belasting van de Nederlandse fiscale eenheid. Door de acquisities van de activiteiten van Rasenberg en Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. is de passieve latentie voor immateriële activa met eur 5,0 mln gestegen (2012: eur 1,2 mln) naar eur 8,8 mln (2012: eur 3,8 mln). De Nederlandse uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn gewaardeerd tegen het geldende tarief van 25,0%.

7 31-12-2013 Voorraden 31-12-2012

(herzien) Grond- en hulpstoffen

7.377

4.090

Gereed product

1.080

1.379

Handelsgoederen

4.784

4.241

Vastgoed

18.584

19.003

31.825

28.713

Het niet verkochte deel van vastgoedprojecten die reeds in uitvoering zijn genomen, is in 2013 gedaald met eur 0,4 mln (2012: stijging eur 3,4 mln). Het niet verkochte deel van vastgoed betreft grondposities en gemaakte kosten voor vastgoedprojecten in uitvoering. Van het niet verkochte deel van het vastgoed in 2013 is voor een bedrag van eur 3,2 mln (2012: eur 3,2 mln) in zekerheid gegeven bij financiers.

31-12-2013 31-12-2012 8 Handelsen overige vorderingen

(herzien) Debiteuren Vorderingen op verbonden partijen

324.254

243.844

1.631

128

Overige vorderingen en overlopende activa

120.597

79.412

446.482

323.384

De overige vorderingen en overlopende activa betreffen voor een groot deel nog te declareren termijnen voor onderhanden werken. Zie voor debiteurenrisico paragraaf 23. De stijging in 2013 van debiteuren is voornamelijk het gevolg van de acquisitie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A..

9 Onderhanden 31-12-2013 werken 31-12-2012

(herzien) Kosten verminderd met voorzieningen voor verliezen en risico’s en vermeerderd met naar rato van de voortgang genomen winsten

3.255.614

2.327.206

3.227.463

2.284.486

28.151

42.720

Positief saldo onderhanden werken

145.622

123.004

Negatief saldo onderhanden werken

117.471

80.284

28.151

42.720

Af: gedeclareerde termijnen Het saldo onderhanden werken is als volgt samengesteld:


103

Het positief saldo onderhanden werken bestaat uit alle onderhanden projecten waarvan de gemaakte kosten plus de opgenomen winst, minus de opgenomen verliezen groter zijn dan de gedeclareerde termijnen. Het positief saldo onderhanden werken is verantwoord onder vlottende activa. Het negatief saldo onderhanden werken bestaat uit alle onderhanden projecten waarvan de gemaakte kosten plus de opgenomen winst, minus de opgenomen verliezen kleiner zijn dan de gedeclareerde termijnen. Het negatief saldo onderhanden werken is verantwoord onder kortlopende verplichtingen. In totaal is in 2013 eur 1,7 mln (2012: eur 1,4 mln) rente geactiveerd. Grote langlopende projecten worden in de meeste gevallen voorgefinancierd waardoor de gedeclareerde termijnen op deze projecten groter zijn dan de gemaakte kosten. Het positief saldo onderhanden werken bestaat voornamelijk uit kortlopende projecten.

31-12-2013 31-12-2012 10 Liquide middelen

(herzien) Bank- en kastegoeden Direct opvraagbare deposito’s

115.589

72.993

-

-

115.589

72.993

In de liquide middelen zijn begrepen geldmiddelen van bouwcombinaties ad eur 56,3 mln (2012: eur 17,8 mln) en geldmiddelen die zijn ontvangen op geblokkeerde rekeningen ad eur 1,4 mln (2012: eur 1,8 mln). Deze geldmiddelen staan niet ter vrije beschikking van de onderneming. De groei van de gebonden liquide middelen in 2013 wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de ontvangen geld middelen met betrekking tot het metro project in Riyadh. De geldmiddelen opgenomen in bouwcombinaties betreffen geldmiddelen in samenwerkingsverbanden waarbij contractueel is vastgelegd dat niet vrij mag worden beschikt over de liquide middelen. De geldmiddelen ontvangen op geblokkeerde rekeningen betreffen met name de in het kader van de Wet ketenaansprakelijkheid aan te houden G-rekeningen. De overige liquide middelen staan volledig ter vrije beschikking.

104

11 Groepsvermogen

Toelichting

Geplaatst

Agioreserve

Reserve

en gestort

omrekenings-

kapitaal

verschillen


reserve

Actuariële

Ingehouden

Onverdeeld

Eigen

Aandeel

Totaal

reserves

winsten

resultaat

vermogen

derden

groeps-

deel

toe te

nemingen

rekenen aan

vermogen




- - - - - (949) - - (949) - (949)

2.269 10.000

Eigen vermogen per

01 - 01 - 2012 (herzien)*

(11)


-

-

-

-

-

- 14.362 (14.362)

-

-

-

Inconsolidatie

-

-

-

-

-

-

-

-

-


- - - - - - - 18.242 18.242 - 18.242

2.269 10.000

1.333

1.333

712 (9.731) (2.501) 170.365 14.362 186.809

712 (9.731) (3.450) 170.365 14.362 185.860

-

-

- 186.809

- 185.860


-

-

749

46

2.785 (3.323)

(196)

-

61

-

61

-

-

749

46

2.785 (3.323)

(196) 18.242 18.303

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

(11) 2.269 10.000

2.082

Totaalresultaat over de verslagperiode Agiostorting

Uitgekeerd dividend

- 18.303

Eigen vermogen per 31 - 12 - 2012 (herzien)*

Toelichting

Geplaatst

Agioreserve

Reserve

en gestort

omrekenings-

kapitaal

verschillen

758 (6.946) (6.773) 184.531 18.242 204.163


reserve

- 204.163

Actuariële

Ingehouden

Onverdeeld

Eigen

Aandeel

Totaal

reserves

winsten

resultaat

vermogen

derden

groeps-

deel

toe te

nemingen

rekenen aan

vermogen



2.269 10.000


- - - - - (1.532) - 30 (1.502) - (1.502)

Eigen vermogen per

01 - 01 - 2013


-

-

-

-

-

- 18.242 (18.242)

-

Inconsolidatie

-

-

-

-

-

-

- 28.941 28.941


- - - - - - - (16.577) (16.577) 640 (15.937)

2.269 10.000

2.082

2.082

758 (6.946) (5.241) 184.531 18.212 205.665

758 (6.946) (6.773) 184.531 18.242 204.163

-

-

- 205.665

- 204.163 -

-

Niet-gerealiseerde -

-

(503)

-

1.583

1.912

26

over de verslagperiode

-

-

(503)

-

1.583

1.912

26 (16.577) (13.559)

Agiostorting

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Uitgekeerd dividend

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

resultaten

-

3.018

-

3.018

Totaalresultaat

640 (12.919)

Herclassificatie naar langlopende schulden

- - - - - - - - - (29.560) (29.560)

Eigen vermogen per 31 - 12 - 2013

(11)

2.269 10.000

1.579

758 (5.363) (4.861) 202.799 (16.577) 190.604

21 190.625



Geplaatst en gestort kapitaal Het maatschappelijk kapitaal van Strukton Groep nv bestaat in 2013 uit 500 gewone aandelen met een nominale waarde van eur 4.538 per aandeel (2012: idem). Het geplaatst kapitaal van Strukton Groep nv bestaat in 2013 uit 500 gewone aandelen met een nominale waarde van eur 4.538 per aandeel (2012: idem). Alle geplaatste aandelen zijn volgestort. Agioreserve Per overnamedatum van 29 oktober 2010 is door Oranjewoud nv een agiostorting gedaan van eur 10 mln. Reserve omrekeningsverschillen De reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutaverschillen die ontstaan door de omrekening van de nettoinvestering van Strukton in buitenlandse dochterondernemingen. In 2013 is een bedrag van eur 0,5 mln onttrokken aan de reserve omrekeningsverschillen (2012: eur 0,7 mln toegevoegd). Wettelijke reserve deelnemingen De gevormde wettelijke reserve betreft een wettelijke reserve inzake Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië) en een wettelijke reserve inzake Strukton Rail nv (België). De wettelijke reserve inzake Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. bedraagt eur 0,4 mln (2012: eur 0,4 mln). De wettelijke reserve inzake Strukton Rail nv bedraagt eur 0,3 mln (2012: eur 0,3 mln). Afdekkingsreserve De afdekkingsreserve bestaat uit de cumulatieve mutatie in de reële waarde van dekkingsinstrumenten wanneer de afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden of de afgedekte positie nog niet is beëindigd. In 2013 is de reserve verhoogd met een bedrag van eur 1,6 mln (2012: verhoging eur 2,8 mln). De mutatie in 2013 heeft geen effect op de winst-en-verliesrekening. De afdekkingsreserve heeft vooral betrekking op de waardering van swaps in de special purpose companys waarin pps-projecten worden uitgevoerd en waarin de Groep participeert. Daarnaast is een deel het gevolg van het afsluiten van een swap voor het afdekken van het renterisico op de langlopende lening van de Groep. De mutatie van de afdekkingsreserve is vooral het gevolg van de ontwikkeling van de rente. Actuariële reserve De actuariële reserve bestaat uit de cumulatieve mutatie van de reële waarde van pensioenverplichtingen ten gevolge van wijzigingen in de actuariële uitgangspunten. De actuariële reserves zijn in 2013 met eur 1,9 mln toegenomen (2012: afname eur 3,3 mln). Deze toename wordt met name veroorzaakt door de gestegen rente. Ingehouden winsten In 2013 is geen dividend uitgekeerd (2012: idem). 12 Aandeel derden Strukton Railinfra Projecten bv heeft op 9 april 2013 zijn belang in de Italiaanse Spoorbouwers Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. en Uniferr S.r.l. uitgebreid van 40% naar 60%. Als gevolg van deze acquisities heeft Strukton zeggenschap verkregen over deze deelnemingen en derhalve worden zij voor 100% meegeconsolideerd. Het 40%-aandeel dat niet eigendom is van Strukton wordt in eerste instantie als aandeel derden verantwoord. Per balansdatum wordt voor de reële waarde van de verplichting voortkomend uit een eventuele uitoefening van de put-optie een schuld opgenomen en wordt het respectievelijke aandeel derden niet meer als onderdeel van het groepsvermogen verantwoord. Zie voor een nadere toelichting paragraaf 13 ‘Langlopende schulden’ en paragraaf 30 ‘Acquisities’.

105

106

31-12-2012 13 31-12-2013 Langlopende schulden

(herzien) Schulden financiering vastgoedprojecten Bankfinancieringen Financiële derivaten Leaseverplichtingen

3.228

3.172

47.860

1.032

304

-

5.993

1.850

Non-recourse pps-financiering

16.621

2.366

Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.

29.560

-

4.425

5.354

107.991

13.774

99.639

7.660

8.352

6.114

107.991

13.774

Overige langlopende schulden Langlopend deel Overige langlopende schulden

De 40% minderheidsaandeelhouder Unieco Societa Cooperativa heeft een optie om de resterende 40% van de aandelen in Costruzione te verkopen aan Strukton Railinfra Projecten bv. Deze optie kan worden uitgeoefend in de periode tussen 9 april 2015 en 9 april 2018. De uitoefenprijs van deze optie bedraagt minimaal eur 32,0 mln. Voor de definitief vast te stellen koopprijs van de resterende 40% van de aandelen is sprake van een earnout-regeling. De reële waarde van de optie bedraagt eur 29,6 mln, dit is exclusief een mogelijk earn out aanpassing. Voor de vaststelling van de reële waarde is uitgegaan van een oprenting van de verplichting met een interest percentage van 3,5% op jaarbasis. Indien de put-optie wordt ingeroepen dan is Strukton niet eerder dan 18 maanden na het inroepen van de optie verplicht om de overeengekomen koopsom te voldoen. Het aflossingsschema van de langlopende schulden is als volgt:

< 1 jaar

1-5 jaar

> 5 jaar

Totaal

3.172

-

-

3.172

2012 (herzien) Schulden financiering vastgoedprojecten Bankfinancieringen

206 545 280 1.032


-

-

-

-

Leaseverplichtingen

370

978

503

1.850


2.366

-

-

2.366

Overige langlopende schulden

-

-

5.354

5.354

6.114

1.523

6.137

13.774

-

3.228

-

3.228

2013 Schulden financiering vastgoedprojecten Bankfinancieringen

5.185 40.925 1.750 47.860


-

304

-

304

Leaseverplichtingen

2.432

3.561

-

5.993

Non-recourse pps-financiering Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. Overige langlopende schulden

714 2.707 13.201 16.621 -

29.560

-

29.560

21

-

4.404

4.425

8.352

80.285

19.355

107.991

De toename van de langlopende leningen is in belangrijke mate het gevolg van de bankfinanciering welke in 2012 als kortlopend werd gepresenteerd voor een bedrag van eur 37,5 mln. Als gevolg van de herfinanciering van Strukton in 2013 is deze bankfinanciering in 2013 als langlopende schuld verantwoord en met eur 45,0 mln toegenomen tot 47,9 mln (2012: 2,9 mln). De toename van de non-recourse financiering wordt veroorzaakt door de acquisitie van spc ise bv. De toename van de langlopende financial leaseverplichting is voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.


107

De overige langlopende schulden betreffen onderhandse leningen. Van de totale schuld heeft eur 19,4 mln (2012: eur 6,1 mln) een looptijd langer dan vijf jaar. Voor meer informatie over de rente en valutarisico’s wordt verwezen naar paragraaf 23 ‘Financiële instrumenten’ en de paragraaf ‘Financieel risicobeheer’ in de grondslagen voor financiële verslaggeving.

14 Voorzieningen

Reorganisatie- voorziening

Totaal

Pensioen- Jubileum- Garantie- Overige voorziening verplichtingen verplichtingen voorzieningen

Samenvatting van de mutaties in 2012: Stand per 1 januari 2012 (herzien)

497

15.347

3.508

307

1.316

20.975

In-/deconsolidatie

-

-

-

1.535

604

2.139

Koersverschillen

-

549

-

-

-

549

Dotatie

-

5.517

1.265

409

112

7.303

339

-

393

-

340

1.072

Vrijval

-

-

-

-

672

672

Oprenting voorziening

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

Overige mutaties Per 31 december 2012 (herzien) Langlopend deel

-

-

-

13

130

143

158

21.413

4.380

2.264

1.150

29.365

-

21.413

4.004

1.243

244

26.904

Kortlopend deel

158

376

1.021

906

2.461

158

21.413

4.380

2.264

1.150

29.365

Stand per 1 januari 2013

158

21.413

4.380

2.264

1.150

29.365

In-/deconsolidatie

750

4.110

198

346

11.741

17.145

-

(509)

-

-

-

(509)

Samenvatting van de mutaties in 2013:

Koersverschillen Dotatie

90

3

1.079

3.079

898

1.922

15

-

1.078

3.913

Vrijval

-

-

58

1.157

2.286

3.501

Oprenting voorziening

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

Overige mutaties

1.907

-

100

-

-

(23)

(595)

(518)

2.017

23.092

4.595

1.433

10.011

41.148

Langlopend deel

23.092

4.237

1.433

10.011

38.773

Per 31 december 2013

Kortlopend deel

2.017

2.017

23.092

358

-

-

2.375

4.595

1.433

10.011

41.148

Bij de actuariële berekening van de jubileumverplichting is uitgegaan van een disconteringsvoet van 2,75% (2012: 2,5%). De disconteringsvoet is gebaseerd op de marktrendementen van hoogwaardige ondernemings obligaties. De inconsolidatie in de voorzieningen zijn vooral het gevolg van de acquisities van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv. De inconsolidatie van eur 11,7 mln aan overige voorzieningen betreft voornamelijk een milieuclaim bij de Italiaanse dochter Ar.Fer S.r.l. Van deze voorziening is in 2013 een bedrag van eur 2,0 mln vrijgevallen. De overige voorzieningen bestaan uit voorzieningen voor risico’s voor gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of zijn werkmaatschappijen, en overige relatief kleine risico’s.

108

Pensioenverplichtingen Voor het personeel van de werkmaatschappijen van Strukton Groep nv gelden de pensioenregelingen van de volgende pensioenfondsen met vermelding van de aantallen aangesloten actieven per 31 december 2013: • Bedrijfstakpensioenfonds Bouw (1.475) • Bedrijfstakpensioenfonds Betonproductie industrie (18) • Bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek (1.503) • Spoorwegpensioenfonds (2.300) • Groepsverzekering Zwitserleven (7) • Pensioenfonds Vervoer (14) • Alecta pensioenverzekering plan Zweden ITP schema (232) • Alecta pensioenverzekering plan Zweden SAF-LO schema (380) • Axa pensioenverzekering Strukton Railinfra nv België (59) • Strukton Rail GmbH (55) De bovengenoemde eerste drie pensioenregelingen betreffen regelingen van bedrijfstakpensioenfondsen. In alle gevallen waarin sprake is van aansluiting bij bedrijfstakpensioenfondsen geldt dat groepsmaatschappijen, in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, geen verplichting hebben tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan het voldoen van toekomstige premies. Evenmin kunnen de groepsmaatschappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten in de fondsen. Als gevolg hiervan zijn deze pensioenregelingen in deze jaarrekening verwerkt als toegezegde bijdrageregeling. Wat betreft de pensioenregeling voor de bedrijfstak spoorwegen, ondergebracht bij het spoorwegpensioenfonds, geldt dat in 2005 werkgevers en werknemersvertegenwoordigers in deze bedrijfstak overeenstemming hebben bereikt over een nieuwe pensioenregeling. Deze nieuwe regeling is op 31 december 2005 ingegaan. Deze regeling kwalificeert voor de financiële verantwoording als een toegezegde bijdrageregeling. Kenmerk van deze pensioenregeling is dat de onderneming in het kader van deze regeling zich heeft verplicht tot het betalen van een vooraf vastgestelde jaarlijkse premie. De onderneming heeft na betaling van de overeengekomen premie geen verplichting tot het betalen van aanvullende bedragen in geval sprake zou zijn van een tekort bij het pensioenfonds. Evenmin kunnen de groepsmaatschappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten in de fondsen. De actuariële risico’s en de beleggingsrisico’s liggen bij het pensioenfonds en zijn deelnemers. De pensioenregeling ondergebracht bij Zwitserleven is gekwalificeerd als een toegezegde bijdrageregeling. De dekkingsgraad van de bedrijfstakpensioenfondsen is als volgt:

Pensioenvoorziening 31-12-2013 31-12-2012 Bedrijfstakpensioenfonds Bouw

111,6%

105,7%

Bedrijfstakpensioenfonds Betonproductie industrie

105,2%

100,7%

Bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek

103,8%

92,4%

Spoorwegpensioenfonds

121,5%

113,5%


109

Voor een zestal pensioenregelingen die te kwalificeren zijn als een toegezegde pensioenregeling is een voorziening opgebouwd.

Pensioenvoorziening 31-12-2013 31-12-2012

(herzien) Strukton Rail AB (Zweden) Strukton Railinfra nv (België) Strukton Rail GmbH (Duitsland) Reef Infra bv (Nederland) Rasenberg Wegenbouw bv (Nederland) Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië)

16.690

18.757

992

763

788

774

1.004

1.119

791

-

2.827

-

23.092

21.413

De stijging van de pensioenvoorziening in 2013 wordt voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv. Door de stijging van de disconteringsvoet in Zweden is in 2013 de pensioenvoorziening gedaald. De Alecta pensioenverzekering SAF-LO schema is een toegezegde pensioenregeling. Voor de acquisitie van Strukton Rail AB (voorheen Svensk Banproduktion) was de pensioenvoorziening ondergebracht bij een collectieve regeling voor de publieke sector (ITP schema). Een deel van deze pensioenvoorziening is een toegezegde pensioenregeling. De contante waarde van deze verplichting is in de balans van de onderneming opgenomen. De pensioenverzekering voor de medewerkers van Strukton Railinfra nv in België betreft een toegezegde pensioenregeling. Strukton Rail GmbH heeft een beperkte toegezegde pensioenregeling voor zijn medewerkers; hiervoor is een bedrag op de balans van de vennootschap voorzien van eur 0,8 mln (2012: eur 0,8 mln). Bij Reef Infra bv is een indexatieverplichting opgenomen voor de pensioenregeling. Deze is ondergebracht bij Nationale Nederlanden. In deze pensioenregeling worden geen nieuwe rechten meer opgebouwd. Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. heeft een beperkte toegezegde pensioenregeling voor zijn medewerkers; hiervoor is een bedrag op de balans van de vennootschap voorzien van eur 2,8 mln. Bij Rasenberg Wegenbouw bv is een indexatieverplichting opgenomen voor de pensioenregeling. Deze is ondergebracht bij Delta Lloyd.

110

Het nadelige verschil tussen pensioenverplichtingen en pensioenvermogen is opgenomen onder de post pensioenvoorziening. De pensioenverplichtingen en pensioenvermogen zijn bepaald op basis van actuariële berekeningen die per 31 december zijn uitgevoerd. Uitgangspunten, samenstelling en het verloop van de pensioenverplichting en het pensioenvermogen met betrekking tot de toegezegde pensioenregelingen voor Strukton Rail AB (Zweden), Strukton Railinfra nv (België). Strukton Rail GmbH (Duitsland), Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië), Rasenberg Wegenbouw bv (Nederland)en Reef Infra bv (Nederland) zijn hieronder weergegeven.

31-12-2013 31-12-2012 Uitgangspunten Disconteringsvoet

2,75 - 4,0%

2,5 - 3,5%

Verwacht rendement op belegd vermogen lange termijn

2,75 - 4,0%

2,5 - 3,5%

Verwacht rendement op belegd vermogen komend jaar

-

-

Loonsomstijging

2,5 - 3,5%

2,5 - 3,3%

Pensioenstijging

1 - 2%

1,00%

Inflatie

2,0% 2,0%

De verwachte bijdrage aan de pensioenregeling in 2014 bedraagt eur 2,5 mln. Een toewijzing van het belegd vermogen aan verschillende beleggingsinstrumenten, zoals aandelen, obligaties en vastgoed, is niet van toepassing. De pensioenvoorzieningen in België en Nederland zijn gefinancierd door middel van een verzekeringscontract. De pensioenvoorzieningen in Zweden, Duitsland en Italië worden niet extern gefinancierd en zijn verantwoord in de respectievelijke vennootschappen. De volgende sterftetabellen zijn gehanteerd: Sterftetabellen Strukton Rail AB (Zweden)

PRI 2011

Strukton Railinfra NV (België) MR/FR sterftetabellen conform Belgian Control legislation t.b.v. minimum funding doeleinden Strukton Rail GmbH (Duitsland)

Heubeck-Richttafeln 2005G

Reef Infra bv (Nederland)

Prognosetafel 2012-2062 inclusief Towers Watson 2010 ervaringssterfte

Rasenberg Wegenbouw bv (Nederland)

Prognosetafel 2012-2062 inclusief Towers Watson 2010 ervaringssterfte

Construzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië)

ISTA2010


111

31-12-2013 31-12-2012

(herzien) Samenstelling: Pensioenvermogen (reële waarde)

1.005

822

Pensioenverplichtingen (contante waarde)

(24.097)

(22.235)

Nadelig verschil

(23.092)

(21.413)

Verloop: Pensioenvermogen op 1 januari Inconsolidatie

Verwacht rendement op beleggingen Pensioenpremies Uitbetaalde pensioenen Actuariële winst of verlies op beleggingen Overige mutaties Pensioenvermogen op 31 december

822

3.747

- -

32

1.117

260

(956)

(140)

-

4

22

(3.081)

1.005

822

Pensioenverplichtingen op 1 januari

22.235

18.814

Inconsolidatie

4.110

-

In boekjaar toe te kennen aanspraken

1.496

1.141

790

646

Interestkosten Uitbetaalde pensioenen Actuariële winst of verlies op verplichtingen

(919)

(339)

(2.510)

4.192

Koersverschillen

(534)

582

Overige mutaties

(571)

(2.801)

24.097

22.235

Pensioenverplichtingen op 31 december

Actuariële resultaten op 1 januari Inconsolidatie Afschrijvingen actuariële resultaten Actuariële (winst) of verlies op verplichtingen Actuariële (winst) of verlies op beleggingen Koersmutaties Overige mutaties Actuariële resultaten op 31 december

7.861

3.397

-

-

-

-

2.835-

3.530

-

(4)

(186)

174

374

764

5.213

7.861

2013 2012

Pensioenkosten componenten uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen: In boekjaar toe te kennen aanspraken Rentekosten Verwacht rendement op beleggingen Overige Totale pensioenkosten in de winst-en-verliesrekening

1.496

1.141

790

646

-

(32)

-

-

2.286

1.755

Wanneer de disconteringsvoet bij verder gelijkblijvende aannames zou stijgen met 1%-punt, dan zou de contante waarde van de pensioenverplichtingen met eur 4,3 mln dalen. Bij een daling van de disconteringsvoet met 1%-punt en verder gelijkblijvende omstandigheden, zou de contante waarde van de pensioenverplichtingen stijgen met eur 5,5 mln. De inconsolidatie van de pensioenvoorziening in 2013 van eur 4,1 mln heeft voornamelijk betrekking op de acquisitie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv.

112

15 Handels 31-12-2013 en overige schulden 31-12-2012 (herzien) Schulden aan leveranciers Schulden aan verbonden partijen

270.111

194.526

559

512

59.951

55.432

Pensioenpremies

3.827

2.970

Kortlopend deel van langlopende schuld

8.352

6.114

Overige schulden en overlopende passiva

171.989

154.822

514.789

414.376

Belastingen en premies sociale verzekeringen

De stijging in 2013 wordt voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv. De overige schulden en overlopende passiva bestaan voor een groot deel uit nog te ontvangen facturen voor afgesloten werken en nog te betalen vakantiegelden en verschuldigde verlofdagen. 16 Bedrijfsopbrengsten en operationeel resultaat

Bedrijfsopbrengsten 2013 2012 (herzien) Railsystemen

645.780

563.635


562.892

372.779


374.373

379.102

1.583.045

1.315.516

De stijging van de bedrijfsopbrengsten wordt voornamelijk veroorzaakt door de segmenten railsystemen en civiele infrastructuur. Bij railsystemen wordt de stijging met name veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. Bij civiele infrastructuur wordt de stijging veroorzaakt door de inconsolidatie van Rasenberg Wegenbouw bv en een hogere productie in Nederland. In de bedrijfsopbrengsten is in 2013 een transactieresultaat van eur 5,7 mln verantwoord (2012: eur 7,4 mln).

Uitsplitsing opbrengstcategorieën 2013 2012 (herzien) Projecten in opdracht van derden

1.199.162

938.126

Serviceonderhoud en concessies

360.011

339.438

Omzet uit voorraad Overige

8.229

7.886

15.643

30.066

1.583.045

1.315.516

De bedrijfsopbrengsten uit projecten in opdracht van derden is gestegen met 28,0%. Dit is metname het gevolg van de acquisities van de deelnemingen Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv.

2012 Operationeel resultaat (EBITDA) 2013 (herzien) Railsystemen

55.840

25.858


(18.971)

14.297


(15.180)

(440)

21.689

39.715

Het operationeel resultaat is in 2013 met eur 18,0 mln gedaald. In het segment railsystemen is het operationeel resultaat in 2013 sterk toegenomen. De daling van het operationeel resultaat in 2013 wordt veroorzaakt door de daling van het operationeel resultaat bij de segmenten civiele infrastructuur en techniek en gebouwen. In totaliteit is in 2013 een bedrag van eur 13,3 mln aan reorganisatiekosten verantwoord in de winst-en-verliesrekening.


17 Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal

113

en uitbesteed werk

Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk betreffen direct aan het productieproces toe te wijzen externe kosten.

2012 18 Lonen, salarissen en sociale lasten 2013

(herzien) Lonen en salarissen

353.923

299.375

Sociale lasten

58.627

50.567

Toegezegde bijdrageregelingen

32.228

27.613

2.286

1.755

Toegezegde pensioenregelingen Jubileumuitkeringen

360

583

447.424

379.893

De stijging van de lonen en salarissen en sociale lasten wordt voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van de deelneming Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en de activiteiten van Rasenberg.

19 Overige bedrijfskosten In 2013 is er in totaal eur 0,8 mln aan subsidies ontvangen. Van deze ontvangen subsidies is in 2013 eur 0,8 mln ten gunste van het resultaat gebracht (2012: eur 1,1 mln). Betreffende subsidies zijn in mindering gebracht op de kosten waarop de subsidie betrekking heeft. De kosten voor ‘research en development’ (exclusief opleidingskosten) bedroegen in 2013 eur 0,7 mln (2012: eur 0,6 mln).

2013 2012 20 Financiële baten en lasten (herzien) Financiële baten Rentebaten derden

Rentebaten groepsmaatschappijen

2.410

4.409

-

-

Oprenting financiële vaste activa

719

189

Resultaat beleggingen

241

312

Koerswinsten

-

-

Mutatie derivaten

-

-

3.370

4.910

Financiële lasten Rentelasten derden Rentelasten non-recourse pps-financiering

8.137

9.216

601

-

Rentelasten groepsmaatschappijen

-

-

Koersverliezen

-

217

Mutatie derivaten Saldo financiële baten en lasten

-

-

8.738

9.433

(5.368)

(4.523)

Het saldo van de financiële baten en lasten is ten opzichte van 2012 met eur 0,8 mln afgenomen. Er is voor eur 1,7 mln aan rentelasten geactiveerd in het onderhanden werk, zie ook paragraaf 9 ‘Onderhanden werken’.

114

21 Belastingen 2013 2012 (herzien) Acute belastingen

(2.470)

1.068

Latente belastingen

(3.157)

(5.487)

(5.627)

(4.419)

De verantwoorde vennootschapsbelasting wijkt af van het bedrag dat in theorie verschuldigd zou zijn bij hantering van het gewogen gemiddelde belastingtarief (25,0%) dat van toepassing is op de resultaten van de geconsolideerde vennootschappen. De afwijking is als volgt toe te lichten: 2013 2012

(herzien) Resultaat vóór belastingen

(21.564)

13.823

(5.391)

3.456

(5)

240

Deelnemingsvrijstelling

185

(680)

Bijzondere waardevermindering goodwill

316

-

(273)

(1.724)

1.483

935

Nominale vennootschapsbelasting Nederlands tarief Effect van verschillende belastingtarieven in diverse landen

Badwill Afschrijving immateriële activa Correctie met betrekking tot voorgaande jaren Vrijval latentie t.g.v. purchase price allocation van acquisities (Niet) compensabele verliezen Vrijval latentie als gevolg van tariefswijziging

34

(267)

(1.656)

(949)

(474)

(5.828)

-

Overige inclusief niet-aftrekbare kosten Effectieve belastingdruk

-

154

398

(5.627)

(4.419)

Effectieve belastingdruk (%)

26,1%

-32,0%

In 2013 is er een belastingbate van eur 5,6 mln (2012: eur 4,4 mln) dit voornamelijk als gevolg van een verlies binnen de fiscale eenheid en het activeren van een voorwaartse verliescompensatie. Hiermee ligt de belastingdruk iets boven het nominale tarief van 25%. De Groep beschikt eind 2013 in totaliteit over een bedrag van eur 35,6 mln (2012: eur 35,6 mln) aan niet gewaardeerde compensabele verliezen. 22 Personeelsbestand De specificatie is als volgt: Personeelsaantallen (gemiddeld) 2013 2012 (herzien)

Nederland Buitenland

Totaal Nederland Buitenland

Totaal

Railsystemen

2.082

1.015

3.097

2.147

825

2.972


1.376

13

1.389

1.036

-

1.036


1.715

-

1.715

1.750

-

1.750

5.173

1.028

6.201

4.933

825

5.758

In 2013 waren er gemiddeld 6.201 (2012: 5.758) fte’s in dienst, waarvan 1028 (2012: 825) in het buitenland. De stijging van het aantal fte’s en het aantal fte’s in het buitenland wordt veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. in het segment railsystemen. Ultimo 2013 bedraagt het aantal fte’s 6.516 (2012: 5.884). Door de verschillende acquisities in 2013 is het personeelsbestand toegenomen met 932 fte’s. Per saldo is het gemiddeld aantal fte’s in 2013 met 443 toegenomen. De verhouding man : vrouw is 90,3% : 9,7%.


115

23 Financiële instrumenten

Maximale kredietrisico 31-12-2013 31-12-2012

(herzien) Financiële leasevorderingen

-

Overige langlopende vorderingen

67.158

Obligaties

29.157

- -

Deposito's

-

-

Debiteuren

325.885

243.972

Overige vorderingen

270.749

204.838

Geldmiddelen en kasequivalenten

115.589

72.993

Voor afdekking gebruikte - renteswaps

-

-

- inflatieswaps

-

-

- valutatermijncontracten

- 779.381

550.960

Het merendeel (91%) van het maximale kredietrisico bestaat uit diverse kortlopende vorderingen en geldmiddelen (2012: 95%).

Verdeling debiteuren 31-12-2013 31-12-2012

(herzien) Nederland

185.787 180.670

Eurogebied

103.082 27.332

Overig Europa

29.498

Overige

31.799

7.518 4.171 325.885 243.972

Het merendeel (88,6%) van de openstaande handelsdebiteuren bevindt zich in het eurogebied (2012: 85,3%). De groei van de debiteuren in het eurogebied wordt met name veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. Ouderdomsoverzicht debiteuren 31-12-2013 31-12-2012 (herzien) Niet vervallen

Bruto Voorzien

Bruto Voorzien

163.929

-

142.009

-

Opeisbaar 31-60 dagen

51.023

-

68.907

-


17.333

183

10.173

139


41.822

1.295

16.453

1.196


49.577

1.971

6.781

385

9.153

3.503

4.096

2.727

332.837

6.952

248.419

4.447

325.885

243.972

Opeisbaar meer dan een jaar Totaal

Netto vordering debiteuren

In 2013 is het aandeel van de opeisbare handelsdebiteuren gestegen naar 51% (2012: 43%). De stijging van de opeisbare debiteuren wordt voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A.

116

Mutatie voorziening dubieuze debiteuren 2013 2012

(herzien) Stand per 1 januari

4.447

6.464

Toevoegingen

2.340

1.814

304

263

1.718

1.140

-

3.758

Overige mutaties

2.187

1.330

Stand per 31 december

6.952

4.447

Verbruik Vrijval Deconsolidatie

Liquiditeitsrisico Verplichtingen 31-12-2013 31-12-2012 (herzien) Valuta

Nominale

Afloop-

Nominale Boekwaarde

Nominale Boekwaarde

rente datum waarde waarde

Langlopende verplichtingen Bankfinanciering EUR 3,50% 2015/2021 47.860 47.860 1.032 1.032 Hypothecaire lening EUR 2,2-3,2%

2015 3.228 3.228 3.172 3.172

Non-recourse pps-financiering EUR 0,20% 2018/2043 16.621 16.621 2.366 2.366 Financiële leaseverplichtingen EUR

-

- 5.993 5.993 1.850 1.850

Derivaten EUR - - - 29.864 - Overige verplichtingen EUR

-

- 56.771 56.771 32.976 32.976

Subtotaal 130.473 160.337 41.396 41.396 Kortlopende verplichtingen Schuld kredietinstellingen EUR 2014 70.010 70.010 38.748 38.748 Overige verplichtingen EUR

2014 639.933 639.933 497.961 497.961

Subtotaal 709.943 709.943 536.709 536.709 Totaal 840.416 870.280 578.105 578.105

Het merendeel (84,3%) van de verplichtingen is kortlopend en bestaat uit diverse handelscrediteuren en schuld kredietinstellingen (2012: 91,8%). In het kader van de bankfinanciering zijn zekerheden verstrekt aan de banken. Hierbij is het merendeel van de activa en de aandelen van een tweetal werkmaatschappijen verpand.


117

Boekwaarden en contractuele kasstromen

2013

Boekwaarde

Contractuele

<6 mnd

6-12 mnd

1-2 jaar

2-5 jaar

>5 jaar

kasstromen

Niet afgeleide financiële verplichtingen Bankfinancieringen

47.860

53.580

165

6.416

6.751

37.710

2.538

Hypothecaire leningen

3.228

5.655

56

56

3.340

-

2.202


16.621

34.873

745

747

1.470

3.985

27.926

Financiële leaseverplichtingen

5.993

5.993

1.692

1.692

2.609

-

-

Crediteuren en overige schulden

688.352

688.352 344.176

275.341

68.835

-

-

Schuld kredietinstellingen

70.010

71.472

35.980

35.492

-

-

-

Afgeleide financiële verplichtingen

29.864

35.077

513

513

897

33.154

-

861.928 890.360 383.327 320.257

83.903

72.409

30.464

2012 (herzien)

Boekwaarde

Contractuele

<6 mnd

6-12 mnd

1-2 jaar

2-5 jaar

>5 jaar

kasstromen

Niet afgeleide financiële verplichtingen

Bankfinancieringen

1.032

1.052

10

1.042

-

-

-

Hypothecaire leningen

3.172

3.258

43

3.215

-

-

-


2.366

2.454

2

2

5

14

2.430

Financiële leaseverplichtingen 1.850 1.888 19 1.869 - - Crediteuren en overige schulden Schuld kredietinstellingen Afgeleide financiële verplichtingen

530.937 530.937 265.469 212.375 38.748

40.201

20.343

19.858

53.094

-

-

-

-

-

- - - - - - 578.105 579.790 285.886 238.362

53.098

14

2.430

Gegeven het beleid om de liquiditeits- en renterisico’s in te dekken, heeft de Groep swaps afgesloten. In 2013 heeft de Groep op groepsniveau een renteswap afgesloten om een variabele rentedragende schuld om te zetten naar een vast rentedragende schuld. Voor bovengenoemde swaps vindt hedge-accounting plaats volgens het kasstroommodel.

118

Kasstromen ten gevolge van derivaten 2013

Boekwaarde

Verwachte

<6 mnd

6-12 mnd

1-2 jaar

2-5 jaar

>5 jaar

kasstromen

Renteswaps - - - - - - Activa - - - - - - Verplichtingen (304)

(3.077)

(513)

(513)

(897)

(1.154)

-

Optie op aandelen

-

-

-

-

-

-

-

Activa

-

-

-

-

-

-

-

Verplichtingen (29.560) (32.000)

-

-

(29.864) (35.077)

(513)

(513)

- (32.000) (897)

(33.154)

-

2012 (herzien) Renteswaps - - - - - - Activa - - - - - - Verplichtingen - - - - - - Optie op aandelen

-

-

-

-

-

-

-

Activa

-

-

-

-

-

-

-

Verplichtingen - - - - - - - - - - - - -


119

Vreemde valuta risico’s Het merendeel van de activiteiten van de Groep vindt plaats in het eurogebied. Voor de dochterbedrijven buiten het eurogebied geldt dat zij veelal handelen in de valuta van het desbetreffende land. Voor transacties in vreemde valuta is het beleid dat de nettopositie volledig wordt gehedged door middel van vreemde valuta contracten. Het translatierisico op het eigen vermogen en verstrekte leningen aan dochters buiten het eurogebied wordt niet ingedekt. Het valutarisico van de Groep heeft betrekking op de buitenlandse dochters, in Scandinavië tot een bedrag van omgerekend eur 15,0 mln (2012: eur 14,2 mln). Wisselkoersen

Gemiddelde koers

Spot rate op verslagdatum

2013 2012 2013 2012 DKK

0,134 0,134 0,134 0,134

NOK

0,128 0,134 0,120 0,136

SEK

0,116 0,115 0,113 0,115

GBP

1,178 1,233 1,205 1,232

USD

0,753 0,778 0,728 0,758

Een toename van 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaar ultimo zou het vermogen over de verslagperiode met eur 1,5 mln hebben verlaagd (2012: eur 1,4 mln). Een toename van 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaareinde zou de winst over de verslagperiode met eur 0,5 mln hebben verlaagd (2012: eur 0,3 mln). Een afname met 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaar ultimo zou een vergelijkbaar tegengesteld effect hebben gehad.

Renterisico 31-12-2013 31-12-2012 (herzien)

Boekwaarde Boekwaarde

Instrumenten met een vaste rente Financiële activa

36.320

2.638

Financiële verplichtingen

70.474

5.248

(34.154) (2.610)

Instrumenten met een variabele rente Financiële activa

115.589

72.993

Financiële verplichtingen

73.238

79.420

42.351

(6.427)

Door een stijging van 100 basispunten in de rente zou het eigen vermogen en de winst over de verslagperiode met eur 0,6 mln zijn afgenomen (2012: eur 0,6 mln afname). Aangenomen wordt dat alle andere variabelen constant blijven. Een daling van 100 basispunten in de rente zou een vergelijkbaar maar tegengesteld effect hebben gehad. Rente- en inflatieswaps Een stijging van 100 basispunten in de rente betekent een mutatie van het financiële derivaat van positief eur 1,1 mln. Nagenoeg het gehele bedrag van eur 1,1 mln zal via het eigen vermogen verlopen. Een daling van 100 basispunten in de rente betekent een mutatie van het financiële derivaat van negatief eur 1,2 mln. Nagenoeg het gehele bedrag van eur 1,2 mln zal via het eigen vermogen verlopen.

120

Boekwaarden versus reële waarden

Boekwaarde

Reele waarde

2013 2012 2013 2012 (herzien) (herzien) Financiële activa Langlopende vorderingen

13.315

19.273

13.315

19.273

Pps-vorderingen

36.320

2.638

36.320

2.638

2.950

2.950

2.950

2.950

-

-

-

-


446.482

323.384

446.482

323.384

499.067

348.245

499.067

348.245

Beleggingen Financiële derivaten

Financiële verplichtingen Schulden financiering vastgoedprojecten Bankfinancieringen

3.228

3.172

3.228

3.172

47.860

1.032

47.860

1.032


304

-

304

-

Leaseverplichtingen

5.993

1.850

5.993

1.850


16.621

2.366

16.621

2.366


29.560

-

29.560

-

Overige langlopende schulden

4.425

5.354

4.425

5.354

Handelsen overige schulden

514.789

414.376

514.789

414.376


70.010

38.748

70.010

38.748

692.790

466.898

692.790

466.898

De waardering van het financiële instrument derivaten is gebaseerd op de door de banken verstrekte gegevens en is getoetst met de vergelijkende cijfers uit de markt. Hiërarchie in reële waarden De Groep hanteert de volgende hiërarchie bij het bepalen en vermelden van financiële instrumenten, te onderscheiden naar waarderingsmethoden: • Niveau 1: genoteerde (niet-aangepaste) koersen op actieve markten voor identieke activa of verplichtingen. • Niveau 2: overige methoden waarbij alle variabelen een significant effect op de verwerkte reële waarde hebben en direct of indirect waarneembaar zijn. • Niveau 3: methoden waarbij variabelen worden gehanteerd die een significant effect op de verwerkte reële waarde hebben, doch niet zijn gebaseerd op waarneembare marktgegevens.


Hierarchie in reele waarden

121

(herzien) 31-12-2012 Totaal

Niveau 1

Niveau 2

Niveau 3

2.638

-

-

2.638

-

-

2.638

-

-

2.638

Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde: Pps-vorderingen Financiële - derivaten

Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde: Financiële derivaten

-

-

-

-

-

-

-

-

31-12-2013

Totaal

Niveau 1

Niveau 2

Niveau 3

Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde: Pps-vorderingen Financiële derivaten

36.320

-

-

36.320

-

-

-

-

36.320

-

-

36.320

Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde: Financiële derivaten

304

-

304

-


29.560

-

-

29.560

29.864

-

304

29.560

122

24 Kasstroomoverzicht 2013 2012 (herzien) De uitsplitsing van de liquide middelen is als volgt: 115.589

72.993


Liquide middelen

70.010

38.748

45.579 34.245

In het kasstroomoverzicht zijn de mutaties zonder kasstromen separaat zichtbaar gemaakt als onderdeel van de operationele kasstroom. Daarnaast zijn de ontvangen interest, betaalde interest en betaalde vennootschapsbelasting apart vermeld. De kasstroom is in 2013 eur 12,1 mln positief (2012: eur 62,1 mln negatief ). De langlopende vordering inzake de pps-concessieovereenkomsten is voor een bedrag van eur 17,3 mln (2012: eur 1,3 mln) verantwoord als een onderdeel van de operationele kasstroom. Exclusief deze langlopende ppsvordering bedraagt de kasstroom uit operationele activiteiten positief eur 53,9 mln (2012: eur 18,0 mln negatief ). In het kasstroom overzicht is bij verwerving/verkoop groepsmaatschappijen een netto kasuitstroom verantwoord van eur 12,1 mln. Dit betreft onder andere de acquisities van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A, Rasenberg Wegenbouw bv, SPC ISE bv en Van Rens bv. In de financieringskasstroom is in 2013 een bedrag van eur 7,5 mln (2012: eur 7,5 mln) verantwoord als bankfinanciering van Strukton Groep nv. De overige opgenomen leningen betreffen voornamelijk de non-recourse pps-financieringen. 25 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden Voorwaardelijke verplichtingen Voorwaardelijke verplichtingen zijn verplichtingen die voortvloeien uit gebeurtenissen in het verleden en waarvan het bestaan alleen wordt bevestigd door het al dan niet plaatsvinden van een of meer onzekere toekomstige gebeurtenissen waarover de entiteit niet de volledige controle heeft. Indien het niet waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen vereist zal zijn om een verplichting af te wikkelen of indien het bedrag van de verplichting niet met voldoende betrouwbaarheid kan worden gewaardeerd, worden betreffende verplichtingen eveneens aangemerkt als voorwaardelijke verplichtingen. De voorwaardelijke verplichtingen betreffen afgegeven garanties en eventuele verplichtingen uit gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of zijn werkmaatschappijen waarvan de omvang van de risico’s en eventuele verplichtingen die hieruit voortvloeien, niet met voldoende betrouwbaarheid kan worden gewaardeerd. Daarnaast is Strukton Groep nv hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van vennootschappen onder firma (bouwcombinaties) waarin zij rechtstreeks participeert. Deze aansprakelijkheid is beperkt tot de in de vennootschappen onder firma participerende groepsondernemingen. In de jaarrekening zijn geen verplichtingen terzake opgenomen. Door Strukton Groep nv zijn voor door werkmaatschappijen / deelnemingen opgenomen kredieten garanties afgegeven tot een bedrag van eur 2,5 mln (ultimo 2012: eur 2,5 mln). Per 31 december 2013 waren door bankiers garanties en bereidverklaringen afgegeven tot een bedrag van in totaal eur 248,5 mln (ultimo 2012: eur 163,3 mln). Deze garanties betreffen in hoofdzaak verplichtingen uit hoofde van onderhanden werken, onderhoudsverplichtingen inzake opgeleverde werken en investeringsverplichtingen. Voor vastgoedprojecten is voor een bedrag van eur 3,2 mln (2012: eur 3,2 mln) aan zekerheden gesteld ter dekking van opgenomen leningen.


123

Huur- en operationele leaseovereenkomsten en investeringsverplichtingen De huurverplichtingen betreffen langlopende huurcontracten van kantoorruimten. De operationele leaseverplichtingen betreffen voornamelijk de toekomstige termijnen in verband met de lease van personenauto’s, bestelauto’s en personenbusjes. De investeringsverplichtingen betreffen contractuele verbintenissen in verband met verwerving van materiële vaste activa. Huurverplichtingen 31-12-2013 31-12-2012 (herzien) Korter dan 1 jaar

11.445

9.415

Langer dan 1 jaar en korter dan of gelijk aan 5 jaar

29.724

24.519

Langer dan 5 jaar

16.050

16.709

57.219

50.643

Korter dan 1 jaar

21.561

23.482

Langer dan 1 jaar en korter dan of gelijk aan 5 jaar

36.355

41.254

Langer dan 5 jaar

739

768

58.655

65.504

- verwerving van materiële vaste activa

227

681

227

681

Operationele leaseverplichtingen

Investeringsverplichtingen Contractuele verbintenissen in verband met:

26 Transacties met verbonden partijen Identificatie Strukton Groep nv is sinds 29 oktober 2010 onderdeel van Oranjewoud nv. Oranjewoud nv bezit 100% van de aandelen van Strukton Groep nv. Per ultimo 2013 is Oranjewoud nv voor 95,56% in handen van Sanderink Investments bv. De aandelen van Oranjewoud nv zijn genoteerd aan de officiële Markt van Euronext nv te Amsterdam. Vanaf de datum van overname zijn als nieuwe verbonden partijen aan te merken: Oranjewoud nv met zijn dochterondernemingen, Sanderink Investments bv met zijn dochterondernemingen, de leden van de Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv, de directie van Oranjewoud nv, de directie van Sanderink Investments bv, Mafo bv en Stichting Administratiekantoor Sanderink Investments bv van de heer G.P. Sanderink.

124

Transacties met commissarissen en managers op sleutelposities Tot de managers op sleutelposities behoren alle personen die bevoegd en verantwoordelijk zijn voor het plannen en het sturen van en het uitoefenen van zeggenschap over de activiteiten van de entiteit, hetzij op directe, hetzij op indirecte wijze. Het aantal managers op sleutelposities in 2013 bedraagt 7 (2012: 11). De personeelsbeloning van managers op sleutelposities is als volgt samengesteld: 31-12-2013 31-12-2012 Kortetermijnpersoneelsbeloningen

3.203

874

538

-

-

3.730

3.741

Vergoedingen na uitdiensttreding Andere langetermijnpersoneelsbeloningen

(herzien)

2.856

In de personeelsbeloning is in 2013 een bedrag van eur 0,3 mln aan pensioenlasten opgenomen (2012: eur 0,4 mln). In de personeelsbeloning is een bedrag van eur 0,2 mln meegenomen voor de crisisheffing. In 2013 kent Strukton Groep nv slechts één statutair bestuurder (ir. G.P. Sanderink). Strukton Groep nv betaalt hiervoor een managementfee aan Sanderink Investments bv. Strukton Groep nv heeft geen Raad van Commissarissen. Overige transacties met verbonden partijen Transacties met dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint operations worden op zakelijke gronden uitgevoerd tegen voorwaarden die vergelijkbaar zijn met transacties met derden. Aan Oranjewoud nv heeft in het boekjaar 2013 voor een bedrag van eur 1,9 mln (2012: eur 1,7 mln) aan leveringen plaatsgevonden. Aan Sanderink Investments bv hebben in het boekjaar geen leveringen plaatsgevonden. Per jaareinde bestaan de volgende openstaande vorderingen en verplichtingen als gevolg van transacties met verbonden partijen: Mafo bv

Oranjewoud nv

Centric Holding bv

Vordering kortlopend

-

1.631

-

Schuld kortlopend

-

487

72

Leningen u/g

-

-

-

Leningen o/g

-

-

-

27 Gebeurtenissen na balansdatum Op 8 januari 2014 heeft Strukton Rail AB (Zweden) van Balfour Beatty Investment Holdings Ltd een 100% belang in de aandelen overgenomen Balfour Beatty Rail AB (Zweden) en Balfour Beatty Rail AS (Noorwegen). Balfour Beatty Rail AB bezit 100% van de aandelen in Balfour Beatty Rail Danmark A/S (Denemarken). Door deze overname versterkt Strukton Rail zijn positie in Scandinavië op het gebied van onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van het spoor. De overnamesom bedraagt gbp 4,5 mln. De omzet van Balfour Beatty bedraagt circa eur 90 mln en er zijn circa 350 medewerkers in dienst. De activiteiten van Balfour Beatty Rail AB zullen worden voortgezet onder de naam van Strukton Rail Västerås AB en de activiteiten van Balfour Beatty Rail AB zullen worden voortgezet onder de naam Strukton Rail Danmark AS. De activiteiten van Balfour Beatty Rail AS zullen worden voortgezet onder de naam SR Kraft AS.


Op 7 april 2014 heeft Strukton Rail nv (België) een 100% belang verworven in bvba Siebens Spoorbouw. Deze overname past in de strategie van Strukton Rail om zijn marktpositie in België verder uit te breiden. De overnamesom bedraagt eur 1,3 mln. bvba Siebens Spoorbouw heeft een jaaromzet van circa eur 3,6 mln en heeft 19 medewerkers in dienst. Er is nog niet meer informatie inzake de overnames beschikbaar, waaronder geen PPA. Daarom is deze niet toegelicht.

28 Dienstverlening uit hoofde van concessies en pps De groepsmaatschappijen van Strukton participeren in een zevental special purpose companies voor pps-concessie projecten. Deze vennootschappen hebben een concessieovereenkomst gesloten voor het leveren van diensten. Alle overeenkomsten zijn gebaseerd op een publiek-private samenwerking. Het gaat hierbij om zogenaamde dbfm(o)-contracten (design, build, finance, maintain en operate). De vennootschappen waarover de Groep (gezamenlijk) beslissende zeggenschap kan uitoefenen, worden verantwoord als deelneming. Indien de Groep geen gezamenlijke beslissende zeggenschap heeft, wordt de vennootschap als belegging verantwoord. Voor alle concessieovereenkomsten geldt: • De concessievergoedingen zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van de installatie of accommo datie; • Voor zover de vergoeding betrekking heeft op het verrichten van (ondersteunende) diensten vindt verantwoording plaats naar rato van de levering van de diensten; • De concessieovereenkomst bevat indexatiebepalingen en kan op bepaalde aspecten op basis van een benchmark worden aangepast; • De Groep is zelf geen eigenaar van de installatie of accommodatie; • De volatiliteit van de opbrengsten en resultaten is beperkt; • De concessieovereenkomst bevat geen optie tot verlenging. Waterzuivering De Groep participeert voor 2% (2012: 2%) in Delfluent bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder voor de regio Haaglanden. De concessie is gestart in 2003 en heeft een looptijd tot 2033. Schoolgebouwen De Groep participeert voor 9% (2012: 9%) in Talentgroep Montaigne bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een schoolgebouw voor het Montaigne Lyceum in Den Haag. De concessie is gestart in 2004 en heeft een looptijd tot 2034. De Groep is per 11 februari 2013 de enige aandeelhouder in spc ise bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een schoolgebouw voor de Internationale School Eindhoven. De concessie is gestart in 2011 en heeft een looptijd tot 2043.

125

126

Publieke gebouwen De Groep participeert voor 1% (2012: 1%) in Safire bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van het ministerie van Financiën in Den Haag. De concessie is gestart in 2006 en heeft een looptijd tot 2033. De Groep participeert voor 6% (2012: 6%) in DUO2 bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van de gezamenlijke huisvesting van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst in Groningen. De concessie is gestart in 2008 en heeft een looptijd tot 2031. De Groep participeert voor 6% (2012: 6%) in Komfort bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van de Kromhout Kazerne in Utrecht. De concessie is gestart in 2008 en heeft een looptijd tot 2035. Infrastrucuur De Groep participeert voor 4,8% (2012: 4,8%) in A-Lanes A15 bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfm-contract voor de bouw en het onderhoud van duurzame infrastructuur oplossingen die op het A15 tracé Maasvlakte-Vaanplein garant zullen staan voor maximale verkeersdoorstroming en veiligheid zowel tijdens als na de bouw. De concessie is gestart in 2010 en heeft een looptijd tot 2035. De desbetreffende special purpose companies zijn non-recourse gefinancieerd. Aflossings- en rentegaranties zijn door de Groep niet afgegeven. Ultimo 2013 bedraagt de orderportefeuille van deze pps-projecten eur 452,8 mln (2012: eur 429,9 mln).

29 Activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop In 2012 en 2013 zijn geen activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop.

30 Acquisities Acquisities van nieuwe bedrijfscombinaties

Strukton Rail bv heeft op 9 april 2013 zijn belang in de Italiaanse Spoorbouwer Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. uitgebreid van 40% naar 60% en heeft hiermee beslissende zeggenschap gekregen over de vennootschap. Unieco blijft met 40% medeaandeelhouder. Het bedrijf realiseert onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van spoorsystemen. Met zijn dochterbedrijven S.I.F. EL S.p.A. en Ar.Fer S.r.l. levert zij alle techniekvelden: spoorbouw, elektrificatie, signalisatie en telecommunicatie. Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. heeft samen met haar dochterondernemingen 500 medewerkers in dienst. De overnamesom bedraagt eur 19,8 mln. In 2014 zal het nog te betalen bedrag van de overnamesom van eur 10,0 mln worden voldaan. Op 9 april 2013 heeft Strukton Rail bv tevens zijn belang in Uniferr S.r.l. uitgebreid van 40% naar 60% en heeft hiermee beslissende zeggenschap gekregen over de vennootschap. Uniferr S.r.l. is een leverancier van producten en diensten op het gebied onderhoud en vernieuwing van spoorsystemen. De overnamesom bedraagt eur 0,2 mln.


Door de uitbreiding van haar belang in Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Uniferr S.r.l. heeft Strukton Rail zijn positie op de Italiaanse en Europese markt verder versterkt. De synergievoordelen tussen de verschillende Europese landen binnen Strukton Rail en in het bijzonder de bezetting van het materieel is een onderbouwing van de betaalde goodwill. De 40% minderheidsaandeelhouder Unieco Societa Cooperativa heeft een optie om de resterende 40% van de aandelen te verkopen aan Strukton Railinfra Projecten bv. De uitoefenprijs van deze optie bedraagt minimaal EUR 32,0 mln. Voor de definitief vast te stellen koopprijs van de resterende 40% van de aandelen is sprake van een earnout-regeling. De purchase price allocation is definitief. Bij het opstellen van de purchase price allocation is het bestaande 40% belang in Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A en Uniferr S.r.l. geherwaardeerd. Deze herwaardering heeft geleid tot een boekwinst van eur 4,6 mln. Op basis van de purchase price allocation is een goodwill vastgesteld van eur 5,5 mln. Strukton Civiel bv heeft op 7 januari 2013 de infra-activiteiten en milieu-activiteiten van Rasenberg Holding bv overgenomen. Hierbij zijn 100% van de aandelen overgenomen van de vennootschappen Rasenberg Wegenbouw bv, Rasenberg verkeer en mobiliteit bv, Recycling & overslag Breda bv, Reanco bv. Rasenberg Wegenbouw bv bezit 50% van de aandelen van Ros bv. Daarnaast is een belang van 33,3% van de aandelen van Van Rens bv overgenomen. De overnamesom bedraagt eur 15,9 mln. De overname van de infra-activiteiten van Rasenberg Holding bv past binnen de strategie van Strukton die zich richt op de verbreding en verlenging van de keten. Met deze overname verstevigt Strukton Civiel zijn infra-activiteiten en zijn positie als wegenbouwer door het verkrijgen van landelijke dekking in deze markt. De synergievoordelen tussen de verschillende wegenbedrijven bij Strukton Civiel en het bereiken van een landelijke dekking zijn de onderbouwing van de betaalde goodwill. De purchase price allocation is definitief. Strukton Assets bv heeft op 11 februari 2013 alle geplaatste aandelen in het kapitaal van spc ise bv (Internationale School Eindhoven) overgenomen van Complan bv en (uit de boedel van) Van Straten bv. De overnamesom bedraagt eur 0,3 mln. Door de overname van spc ise bv is Strukton volledig eigenaar geworden van de special purpose company welke de opdrachtgever is van de bouwwerkzaamheden welke Strukton reeds volledig onder zijn verantwoordelijkheid uitvoerde voor de bouw en onderhoud van de Internationale School Eindhoven. De goodwill betreft de aan de curator betaalde vergoeding voor het verwerven van alle aandelen. De purchase price allocation is definitief.

127

128

Strukton Civiel bv heeft op 5 januari 2012 via zijn overname van Ooms Nederland Holding bv indirect een belang 33,3% verworven in Van Rens bv. De dochter van Strukton Civiel bv, Rasenberg Infra bv, heeft op 7 januari 2013 een belang van 33,3% overgenomen van Rasenberg Holding bv in Van Rens bv. Bij beide transacties is een purchase price allocation opgesteld en is de proportionele balans van Van Rens bv meegenomen in de vaststelling van de reële waarde van de overgenomen balans. Op 19 juli 2013 hebben de dochters van Strukton te weten Rasenberg Infra bv en Ooms Construction bv welke beiden 33,3% van de aandelen van Van Rens bv bezitten de resterende 33,3% van de aandelen overgenomen van Jansen De Jong Infra bv. De overnameprijs van de 33,3% van de aandelen van Jansen De Jong Infra bv is in contanten betaald. Door deze overname bezitten de Struktondochters Rasenberg Infra bv en Ooms Construction bv beiden 50% van de aandelen in Van Rens bv. Op 11 december 2013 heeft de Strukton dochter Reef Infra bv een belang genomen van 33,3% in de aandelen van Van Rens bv. Van Rens bv heeft hierbij aandelen uitgegeven aan Reef Infra bv. Per 11 december 2013 hebben de drie Strukton vennootschappen, te weten Rasenberg Infra bv, Ooms Construction bv en Reef Infra bv een ieder 33,3% van de aandelen van Van Rens bv. Door de activiteiten van Van Rens bv verder te integreren binnen Strukton Civiel bv ontstaan er diverse synergievoordelen. De purchase price allocation is definitief. Strukton Civiel bv heeft op 9 januari 2013 een 100% economisch belang verworven in Unihorn India Pvt. Ltd. Hierbij is het belang overgenomen van Ooms Bouw & Ontwikkeling bv. De overnamesom bedraagt eur 1,5 mln. Unihorn India Pvt. Ltd. is een dienstverlener op het gebied van infrastructuur voor snelwegen en vliegvelden. Door de overname in 2012 van Ooms Nederland Holding bv was Strukton Civiel reeds juridisch eigenaar van Unihorn India Pvt. Ltd. Strukton Civiel bv heeft zijn economisch belang voor hetzelfde bedrag op hetzelfde tijdstip doorverkocht aan Antea Group nv. Op een later tijdstip zullen de activiteiten van Unihorn India Pvt. Ltd. ook juridisch worden ondergebracht bij Antea Group nv. De purchase price allocation is verantwoord in de jaarrekening van Oranjewoud nv. Het effect van de overname op de activa en verplichtingen van de Groep per overnamedatum en per acquisitie is op de volgende pagina weergegeven. Tevens zijn vermeld de bedrijfsopbrengsten en het nettoresultaat zoals verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening. De bedrijfsopbrengsten en de resultaten van de geacquireerde ondernemingen zijn verantwoord vanaf het moment van acquisitie. Boekwaarden voor de verwerving zijn op basis van de toepasselijke ifrs-standaarden direct voorafgaand aan de feitelijke acquisitie bepaald. Conform deze ifrs-standaarden zijn de waarden van de overgenomen activa en verplichtingen verantwoord op basis van de reële waarden. Deze opwaartse bijstelling op basis van reële waarden leidt in de komende jaren tot een hogere afschrijvingslast.


Rasenberg

129

Reële waarde

4.125 Immateriële vaste activa 5.993 Materiële vaste activa 281 Financiële vaste activa 10.399 Subtotaal vaste activa 1.652 Voorraden 12.459 Debiteuren 2.384 Overige vorderingen - Vorderingen Onderhanden Werken 3.830 Belastingen en sociale lasten 5.868 Liquide middelen 26.193 Subtotaal vlottende activa 36.592 Subtotaal activa 1.946 Voorzieningen 2.915 Langlopende verplichtingen 18.645 Handels- en overige schulden 828 Verbonden partijen 947 Schulden Onderhanden Werken 1.305 Belastingen en sociale lasten 1.555 Overige schulden 23.280 Subtotaal vlottende passiva 28.141 Subtotaal passiva 8.451 Nettowaarde van activa en passiva 15.850 Aankoopprijs 8.451 Reële waarde activa en passiva op overnamedatum (7.399) Goodwill bij aankoop Betaald

15.850

Nog te betalen

-

Aanwezige liquide middelen

5.868

(9.982) Uitstroom van kasmiddelen 85.652 Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum (3.398) Nettoresultaat vanaf transactiedatum 85.652 Bedrijfsopbrengsten vanaf 1 januari 2013 (3.398) Nettoresultaat vanaf 1 januari 2013

130

Costruzioni Linee Ferroviari S.p.A. en Uniferr S.r.l.

Reële waarde

20.009 Immateriële vaste activa 33.365 Materiële vaste activa 5.728 Financiële vaste activa 59.102 Subtotaal vaste activa

2.299 Voorraden 59.841 Debiteuren 7.367 Overige vorderingen 50.705 Vorderingen Onderhanden Werken 3.212 Belastingen en sociale lasten 4.911 Liquide middelen 128.335 Subtotaal vlottende activa 187.437 Subtotaal activa

14.073 Voorzieningen

4.747 Langlopende verplichtingen

87.194 Handels- en overige schulden - Verbonden partijen - Schulden Onderhanden Werken 8.651 Belastingen en sociale lasten 471 Overige schulden 96.316 Subtotaal vlottende passiva Subtotaal passiva 115.136

Nettowaarde van activa en passiva 72.301 Aankoopprijs 60%

48.920

Reële waarde van 60% belang

43.380

Goodwill bij aankoop

5.540

Reële waarde van 40% belang 28.920 Betaald in 2013

10.000

10.000 Nog te betalen Aanwezige liquide middelen

4.911

(5.089) Uitstroom van kasmiddelen 86.527 Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum (1.145) Nettoresultaat vanaf transactiedatum 109.927 Bedrijfsopbrengsten vanaf 1 januari 2013 (7.683) Nettoresultaat vanaf 1 januari 2013


ISE

131

Reële waarde

- Immateriële vaste activa - Materiële vaste activa 10.075 Financiële vaste activa 10.075 Subtotaal vaste activa - Voorraden - Debiteuren - Overige vorderingen - Vorderingen Onderhanden Werken - Belastingen en sociale lasten 3.599 Liquide middelen 3.599 Subtotaal vlottende activa 13.674 Subtotaal activa Voorzieningen 7.707 Langlopende verplichtingen 5.352 Handels- en overige schulden - Verbonden partijen - Schulden Onderhanden Werken 579 Belastingen en sociale lasten 74 Overige schulden 6.005 Subtotaal vlottende passiva Subtotaal passiva 13.712 (38) Nettowaarde van activa en passiva 310 Aankoopprijs Reële waarde activa en passiva op overnamedatum (38) (348) Goodwill bij aankoop Betaald

310

Nog te betalen

-


3.599

3.289 Instroom van kasmiddelen 19.255 Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum 134 Nettoresultaat vanaf transactiedatum 19.255 Bedrijfsopbrengsten vanaf 1 januari 2013 134 Nettoresultaat vanaf 1 januari 2013

132

Van Rens

Reële waarde

Immateriële vaste activa 5.026 Materiële vaste activa Financiële vaste activa 5.026 Subtotaal vaste activa 220 Voorraden 5.054 Debiteuren 2.235 Overige vorderingen - Vorderingen Onderhanden Werken 245 Belastingen en sociale lasten 200 Liquide middelen 7.954 Subtotaal vlottende activa Subtotaal activa 12.980 69 Voorzieningen 3.095 Langlopende verplichtingen 5.716 Handels- en overige schulden Verbonden partijen Schulden Onderhanden Werken 220 Belastingen en sociale lasten 951 Overige schulden 6.887 Subtotaal vlottende passiva Subtotaal passiva 10.051 2.929 Nettowaarde van activa en passiva 976 waarvan 33,3% 1.273 Aankoopprijs 976 Reële waarde activa en passiva op overnamedatum Goodwill bij aankoop (297) Betaald

1.273

Nog te betalen

-


67

(1.206) Uitstroom van kasmiddelen 8.249 Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum (114) Nettoresultaat vanaf transactiedatum 9.341 Bedrijfsopbrengsten vanaf 1 januari 2013 (318) Nettoresultaat vanaf 1 januari 2013


133

Acquisities van minderheidsbelangen en joint operations Strukton Civiel bv heeft op 4 september 2013 het minderheidsbelang van 33,3% van Ooms Bouw en Ontwikkeling bv in Aduco Holding bv overgenomen voor een bedrag van eur 2,25 mln. De Struktondochter Ooms Construction bv was reeds juridisch eigenaar van 33,3% van de aandelen van Aduco Holding bv en is door deze transactie in contanten ook economisch eigenaar van deze aandelen. De boekwaarde van het 33,3% belang in Aduco bv bedraagt eur 2,941 mln. Dit betekent dat er bij deze transactie een badwill van eur 0,691 mln is geboekt in het resultaat. Reef Infra bv heeft op 18 december 2013 zijn belang in zowel ACH Beheer bv en als in ACH exploitatie bv uitgebreid van 33,3% naar 50%. Reef Infra bv heeft hierbij de aandelen overgenomen van het in faillissement verkerende Temmink Infra en Milieu bv. De transactiewaarde betreft een bedrag van eur 0,1 mln en is door middel van inbreng van activa voldaan. Ooms PMB bv heeft op 6 juni 2013 een belang van 30% verworven in Al Jaber Bitumen Ooms LLC (Abu Dhabi). Dit aandelenbelang is overgenomen van Ooms Bouw en Ontwikkeling bv. Ooms PMB bv was reeds juridisch eigenaar van Al Jaber Bitumen Ooms LLC. Door deze overname verwerft Strukton een verdere positie in het Midden Oosten voor de uitbreiding van haar activiteiten. 31 Joint operations De activiteiten van de Groep worden gedeeltelijk uitgevoerd in joint operations (tijdelijke en permanente). In de geconsolideerde jaarrekening zijn de volgende posten betrokken, die overeenkomen met het belang van de Groep in de opbrengsten, activa en verplichtingen van de afzonderlijke joint operations:

2013

2012

Activa (herzien) Vaste activa

4.363

4.493

Vlottende activa

163.912

103.425

168.275

107.918

Verplichtingen Langlopende verplichtingen

4.437

4.617


158.693

93.268

163.130

97.885

Saldo van activa en verplichtingen

5.145

10.033

Opbrengsten

218.085

206.393

Kosten

213.883

197.840

4.202

8.552

De toename van de vlottende activa en de kortlopende verplichtingen is voornamelijk het gevolg van activiteiten van het metroproject in Riyadh.

134

32 Gesegmenteerde informatie Strukton is actief in drie markten: railsystemen, civiele infrastructuur en techniek en gebouwen. Verdeling per segment Rail- Civiele Techniek en 2012 (herzien)

systemen infrastructuur

Eliminaties

Totaal

gebouwen

Netto-omzet (extern) 563.635 372.779 379.102

- 1.315.516

tussen segmenten 6.318 21.142 22.113 (49.573)

-

Afschrijvingen 12.385 6.678 4.078

- 23.141

Amortisatie 233 - - - 233 Bedrijfsresultaat 13.240 Financiële baten en lasten

(2.174)

7.619 (4.518) (1.709)

(640)

- 16.341 -

(4.523)

Resultaat deelnemingen (250) 2.062 193

- 2.005

Belastingen (2.618)

- (4.419)

Nettoresultaat 13.434

226 (2.027) 7.747 (2.939)

- 18.242

Totaal activa 308.009 267.477 249.481 (42.699) 782.268 Totaal financiële actvia 34.264 14.958 11.708

- 60.930

Totaal verplichtingen 222.218 205.798 192.788 (42.699) 578.105 Totaal investeringen 11.602 6.029 1.837

- 19.468

Aantal medewerkers 2.956 1.251 1.827

- 6.034

2013 Netto-omzet (extern) 645.780 562.892 374.373

- 1.583.045

tussen segmenten 10.168 12.809 27.210 (50.187)

-

Afschrijvingen 16.165 7.348 1.424

- 24.938

Amortisatie 2.896 928 3.305

- 7.129

Bedrijfsresultaat 36.779 (27.248) (19.909)

- (10.378)

Financiële baten en lasten

(3.258)

(2.238)

128

-

(5.368)

Resultaat deelnemingen

(6.754)

1.154

(217)

-

(5.818)

Belastingen 6.705 (7.471) (4.861)

- (5.627)

Nettoresultaat 20.062 (20.861) (15.138)

- (15.937)

Totaal activa 470.138 369.907 238.621 (26.113) 1.052.553 Totaal financiële actvia 8.731 16.934 37.243 (1.100) 61.809 Totaal verplichtingen 338.864 305.141 221.460 (33.097) 832.368 Totaal investeringen 14.621 3.738 1.452

- 19.811

Aantal medewerkers 3.376 1.569 1.717

- 6.662


135

Geografisch verdeling 2012 (herzien)

Nederland Europa Europa Overige Totaal

Netto-omzet (extern)

1.127.769

EUR overige 43.940

143.555

252

1.315.516

Totaal activa Totaal financiële actvia Totaal verplichtingen

656.738 67.308 58.103 28.873

31.768

289

481.153 51.925 44.900

119 782.268 -

60.930

127 578.105

Totaal investeringen

14.677

285

4.506

-

19.468

2013 Netto-omzet (extern)

1.288.808 142.598 150.093

1.546 1.583.045

Totaal activa Totaal financiële actvia Totaal verplichtingen

706.631 240.203 57.026 48.693 1.052.553 58.723

3.086

-

-

61.809

546.252 200.576 36.847 48.693 832.368

Totaal investeringen

11.502 6.964 1.345

- 19.811

De toename in 2013 van de totale activa en totale verplichtingen bij het segment railsystemen wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de acquisitie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. De toename in 2013 van de totale activa en totale verplichtingen bij het segment civiele infrastructuur wordt in belangrijke mater veroorzaakt door de overname van de infra-activiteiten van Rasenberg. In het segment civiele infrastructuur is in 2013 voor het project A15 Maasvlakte-Vaanplein een aanvullende voorziening getroffen van eur 35 mln. Voor overige projecten bij het segment civiele infrastructuur zijn voorzieningen getroffen ter grootte van eur 5 mln. Bij de segmenten techniek en gebouwen en railsystemen is voor een bedrag van circa eur 13,3 mln aan kosten geboekt voor de afbouw van capaciteit. Bij het segment techniek en gebouwen is Strukton recent in het ongelijk gesteld in een langlopende arbitragezaak. Dit heeft geleid tot een negatieve bijstelling van het resultaat in 2013 van eur 5,8 mln. Bij het segment railsystemen is in Zweden overeenstemming bereikt met de opdrachtgever Travikverket (railinfra structuur manager) over een reeds langlopende discussie over meerwerk. Als gevolg van deze overeenstemming is een bedrag van eur 7,2 mln toegevoegd aan het resultaat in 2013.

136

33 Overzicht groepsmaatschappijen en deelnemingen/VOF’s Integraal in de consolidatie begrepen zijn de volgende maatschappijen: Naam Statutaire zetel Strukton Rail bv Strukton Rail Regio bv * Strukton Rolling Stock bv Strukton Embedded Solutions bv Strukton M&E bv * Strukton Systems bv Ecorail bv * Strukton Rail Materieel bv * Strukton Rail Consult bv * Strukton Rail Projects bv Strukton Railinfra Projecten bv * Strukton Rail Australia PTY Ltd Strukton Rail International bv *

% Aandeel in het % Aandeel in het geplaatste kapitaal 2013 geplaatste kapitaal 2012

Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Maarssen Utrecht Den Haag Den Bosch Utrecht Utrecht Maarssen Perth (Aus) Utrecht

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Nova Gleisbau AG Zürich (Zwi) Strukton Rail NV Merelbeke (Bel) Strukton Railinfra AB Stockholm (Zwe) Strukton Rail AB Stockholm (Zwe) Strukton Railinfra Nordic AB Stockholm (Zwe) Strukton Rail AS** Oslo (Nor) Strukton Rail Holding A/S (DK) Kopenhagen (Den) Strukton Rail A/S Kopenhagen (Den) Strukton Railinfra GmbH Kassel (Dui) Strukton Rail GmbH & Co KG Kassel (Dui) Strukton Rail Verwaltungsgesellschaft mbH Kassel (Dui) Strukton Systems VerwaltungsGmbH Kassel (Dui) Strukton Systems GmbH & Co.KG Kassel (Dui)

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Strukton Civiel bv Strukton Civiel Projecten bv Grondbank Nederland bv Grondbank Stadskanaal bv Grind & Ballast Recycling Nederland bv Strukton Asset Management Civiel bv Colijn Beheer bv Colijn Aannemersbedrijf bv Tensa bv Terracon Funderingstechniek bv Terracon International bv Terracon Spezialtiefbau GmbH Molhoek Aannemingsbedrijf bv Strukton Engineering bv Strukton Immersion Projects bv

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Nieuwendijk Nieuwendijk Nieuwendijk Nieuwendijk Nieuwendijk Berlin (Dui) Nieuwendijk NB Utrecht Utrecht


Naam Statutaire zetel


Strukton Infratechnieken bv Strukton Microtunneling bv Canor Benelux bv Reanco Benelux bv Strukton Specialistische Technieken bv Onderwatertechniek Nederland bv Strukton Civil International bv Strukton Prefab Beton bv Strukton Verkeerstechnieken bv Adpa Holding bv Repa Infra bv Reef Beheer bv Reef Infra bv Reef Milieu bv Reef Infra Netwerkbouw bv Reef GmbH Ooms Civiel bv Ooms Construction bv Ooms Materieel bv Ooms Transport bv Ooms Producten bv Ooms PMB bv Unihorn bv Unihorn Astana** Unihorn CS, a.s. Strukton Milieutechniek bv Rasenberg Infra bv Rasenberg Wegenbouw bv Reanco bv Rasenberg Verkeer & Mobiliteit bv Recycling & Overslag Breda bv Van Rens bv

Utrecht Maarssen Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Maarssen Utrecht Deventer Deventer Oldenzaal Oldenzaal Oldenzaal Oldenzaal Gronau (Dui) Scharwoude Scharwoude Scharwoude Scharwoude Scharwoude Scharwoude Avenhorn Astana (Kazachstan) Bratislava (Slowakije) Utrecht Utrecht Breda Breda Breda Breda Horst

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 - 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 33 1/3

Mergor vof Strukton Civiel Projecten-Reef Infra vof Combinatie Reef-Colijn vof (ROR) Comb. Strukton Infratechnieken – Colijn – Reef vof CMS Bouwkuipen vof Strukton Bouw bv Strukton Bouw & Onderhoud bv Strukton Avenue2 Onroerend Goed bv Strukton Groene Loper bv Strukton Heerderweg bv

Maarssen Oldenzaal Oldenzaal

100 100 100

100 100 100

Utrecht Werkendam Utrecht Maarssen Utrecht Utrecht Utrecht

100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100

137

138



Strukton Van Straten bv Strukton Projectontwikkeling bv Strukton Vastgoedontwikkeling Noord bv Strukton Ezinger bv Strukton Peizerhoven bv Strukton Vastgoedontwikkeling Oost bv Strukton Vastgoedontwikkeling Oost II bv Strukton Ganzenmarkt bv Strukton Vastgoedontwikkeling West bv Strukton Vastgoedontwikkeling Zuid bv Vastgoedontwikkeling Beilen Oost bv Strukton Vastgoedontwikkeling Beheer bv Strukton Oost bv Strukton Alpha bv Strukton Beta bv Strukton Gamma bv Strukton Delta bv C.V. Voorstadslaan La Mondiale nv BC Verkerk – Strukton vof Bouwcombinatie ISE Bouw vof Bouwcombinatie Eureka vof Strukton CSNS vof

Eindhoven Utrecht Maarssen Utrecht Utrecht Maarssen Utrecht Utrecht Maarssen Maarssen Utrecht Maarssen Maarssen Maarssen Maarssen Maarssen Maarssen Utrecht Kortrijk (Bel) Utrecht Eindhoven Utrecht Utrecht

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Strukton Services bv Strukton WorkSphere bv WorkSphere Beheer bv Strukton WorkSphere België bv ba Strukton Worksphere Bouw bv

Utrecht Utrecht Utrecht Tongeren (Bel) Utrecht

100 100 100 100 100

100 100 100 100 -

Strukton Integrale Projecten bv * Strukton Finance ESCo’s Holding bv RGG cluster zwembaden ESCo Invest bv Strukton Finance Holding België nv Strukton Assets bv SPC ISE bv

Maarssen Utrecht Utrecht Merelbeke (Bel) Utrecht Eindhoven

100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 -

Strukton Management bv * Strukton Vastgoedbeheer en Facility Management bv Servica bv Servica Advies bv Strukton Materieel bv * Strukton Vuka bv Strukton Elschot bv

Utrecht

100

100

Utrecht Utrecht De Meern Maarssen Maarssen Maarssen

100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100




De volgende maatschappijen zijn integraal in de consolidatie opgenomen met aandeel derden***: Uniferr S.r.l. Reggio Emilia (Ita) 60 Costruzioni Linee Ferroviari S.p.A. Bologna (Ita) 60 S.I.F. EL S.p.A. Spigno Monferrato (Ita) 60 Fimont S.r.l. Spigno Monferrato (Ita) 37,2 Ar.Fer S.r.l. Alessandria (Ita) 60 Sviluppo 2010 S.r.L. Bologna (Ita) 60 Techno Engineering System S.r.L. Bologna (Ita) 60 CLF Albanie SHPK Tirane (Albanië) 60 Costruzioni Linee Ferroviari CLF C.A. Caracas (Venezuela) 60 Frejus s.c.r. Bologna (Ita) 16,79

40 40 40 40 40 40 -

De volgende maatschappijen zijn als joint operations verwerkt: NV Sint-Michiels-Warande** Brussel (Bel) Centric Automotive bv** Gouda MT Piling bv Harmelen Microtunneling Equipment Exploitatie bv Maarssen Exploitatiemaatschappij A-Lanes A15 bv Nieuwegein Lareco GmbH Wesel (Dui) Al Jaber Bitnumen-Ooms Ltd.Liab. Abu Dhabi Grondontwikkeling Beilen bv Amsterdam ISE Exploitatie bv Eindhoven RGG cluster Zwembaden ESCo Exploitatie Maarssen

65 100 50 50 33 1/3 33 1/3 30 50 34 50

65 63,67 50 50 33 1/3 33 1/3 50 34 75

De volgende maatschappijen zijn als joint ventures verwerkt. Tubex bv Oostburg Voestalpine Railpro bv Hilversum Profin bvba Gent (Bel) Strukton Finance Holding bv Maarssen Strukton Finance bv Maarssen TalentGroep Montaigne Holding bv Rotterdam TalentGroep Montaigne bv Rotterdam 2 Duo Holding bv Utrecht Duo2 bv Utrecht Komfort Holding bv Nieuwegein Komfort bv Nieuwegein A-Lanes A15 Holding bv Nieuwegein A-Lanes A15 bv Nieuwegein Delfluent bv Amsterdam Safire Holding bv Rotterdam Safire bv Rotterdam A1 Electronics Netherlands bv Almelo Buca Electronics bv Almelo Europool bv**** Maarssen Eurailscout Inspection & Analysis bv**** Utrecht

50 10 50 20 20 9 9 6 6 6 6 4,8 4,8 2 1 1 50 50 - 50

50 10 50 20 20 9 9 6 6 6 6 4,8 4,8 2 1 1 50 50 50

139

140

Naam Statutaire zetel MGW Gleis- und WeichenbauGesellschaft mbH & Co. KG Eurailscout France S.a.S. New Sorema Ferroviaria S.p.A. Erdmann Software GmbH SPC Management Services bv A-Lanes Management Services bv Exploitatiemaatschappij DC 16 bv Exploitatiemaatschappij Komfort bv Bestevaer bv BAG bv DMI Nederland bv DMI Geräte GmbH DMI Spezialinjektionen Süd GmbH DMI Injektionstechnik GmbH DBS Spezialsanierungen GmbH Nederlands Wegen Markeerbedrijf bv Nebeco bv ACH Beheer bv ACH Exploitatie bv Noordelijke Asfaltproduktie (NOAP) bv Aduco Holding bv Lareco Nederland bv Aduco Nederland bv Lareco Bornem nv Asfalt Productie Amsterdam (APA) bv Asfalt Productie Rotterdam Rijnmond (APRR) bv BituNed bv Palletteer bv Recycling Overslag Schiedam (ROS) bv Incasu Utrecht bv La Linea Leiden Beheer bv La Linea Leiden cv Venturium Beheer bv


Berlijn (Dui) Parijs (Fra) Brescia (Ita) Görlitz (Dui) Utrecht Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Vlissingen Maastricht Weert Berlijn (Dui) Berlijn (Dui) Berlijn (Dui) Forst (Dui) Oosterwolde Ede Hengelo Hengelo Heerenveen Haarlem Arnhem Ede Antwerpen (België) Amsterdam

- 48,7 30 25 33 1/3 25 50 50 20 20 50 50 50 50 50 25 50 50 50 50 33 1/3 33 1/3 33 1/3 33 1/3 25

14,29 20 25 33 1/3 25 50 50 20 50 50 50 25 50 33 1/3 33 1/3 50 33 1/3 33 1/3 33 1/3 33 1/3 33 1/3

Rotterdam Reeuwijk Wervershoof Schiedam Utrecht Rotterdam Rotterdam Capelle a/d IJssel

25 50 50 50 12 1/2 50 50 25

25 50 50 12 1/2 50 50 25


* Voor deze vennootschappen zijn door Strukton Groep nv aansprakelijkheidsverklaringen conform artikel 403 van Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek afgegeven.

** in liquidatie *** Het aandeel van de Groep in deze deelnemingen bedroeg in 2012 40%. In 2012 werden deze deelnemingen nog niet meegeconsolideerd. **** Eurailscout Inspection & Analyses bv en Europool bv zijn in 2013 gefuseerd en verdergegaan onder de naam Eurailscout Inspection & Analyses bv. Unihorn India PvT Ltd is juridisch eigendom van Strukton. Het economisch eigendom en de zeggenschap berusten bij Oranjewoud nv. De vermelde vennootschap is niet in de jaarrekening opgenomen. Bij de Kamer van Koophandel is een lijst gedeponeerd met alle dochterondernemingen, deelnemingen, joint ventures en joint operations (voornamelijk bouwcombinaties) welke in de consolidatie zijn betrokken.

141

142

Enkelvoudige balans vóór voorgestelde winstverdeling (x EUR 1.000)

Activa Toelichting 31-12-2013 31-12-2012 (herzien) Vaste activa Materiële vaste activa

(1)

14.483

15.719

Financiële vaste activa

(2)

286.139

309.044

300.622

324.763

Vlottende activa Vorderingen

(3)

10.088

5.673

Liquide middelen

(4)

3.339

590

13.427

6.263

314.049

331.026

Passiva Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal

2.269

2.269

Agioreserve 10.000 10.000 Overige reserves

194.912


(16.577)

18.242

(5) 190.604

204.163


173.652

Voorzieningen

(6) 2.808 2.806


(7)

72.525

15.921

Kortlopende schulden

(8)

48.112

108.136

314.049

331.026

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening (x EUR 1.000)

143

Toelichting 2013 2012 (herzien) Totaal resultaat deelnemingen

(26.894)

6.063

Overige resultaten na belastingen

(9)

10.317

12.179


(16.577)

18.242

144

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Strukton Groep nv is sinds 29 oktober 2010 onderdeel van Oranjewoud nv. Oranjewoud nv bezit 100% van de aandelen van Strukton Groep nv. Per ultimo 2013 is Oranjewoud nv voor 95,56% in handen van Sanderink Investments bv. Waar in de enkelvoudige jaarrekening sprake is van verhoudingen met groepsmaatschappijen worden zowel verhoudingen tussen Strukton Groep nv en zijn dochterondernemingen als verhoudingen met andere tot de Oranjewoud nv en Sanderink Investments bv behorende groepsmaatschappijen en verwante ondernemingen bedoeld. Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De jaarrekening van Strukton Groep nv is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De enkelvoudige jaarrekening van Strukton Groep nv wordt opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van titel 9, boek 2 Burgerlijk Wetboek. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de door artikel 2:362 lid 8 Burgerlijk Wetboek geboden mogelijkheid om in de enkelvoudige jaarrekening de grondslagen van waardering en resultaatbepaling toe te passen die in de geconsolideerde jaarrekening worden gehanteerd. De opgenomen groepsmaatschappijen zijn gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde volgens de grondslagen die gelden voor de geconsolideerde ifrs jaarrekening van Strukton Groep nv. De waardering van deelnemingen met invloed van betekenis geschiedt eveneens volgens deze waarderingsgrondslagen, vermeld in de geconsolideerde jaarrekening. Hetzelfde geldt voor de grondslagen voor de bepaling van het resultaat. Hierdoor zijn het eigen vermogen en het nettoresultaat van Strukton Groep nv gelijk aan die volgens de geconsolideerde jaarrekening. Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde jaarrekening. Indien geen nadere grondslagen zijn vermeld wordt verwezen naar de vermelde grondslagen in de geconsolideerde jaarrekening van Strukton Groep nv. Voor een juiste interpretatie van de enkelvoudige jaarrekening van Strukton Groep nv dient de geconsolideerde jaarrekening van Strukton Groep nv geraadpleegd te worden. Stelselwijziging In de enkelvoudige jaarrekening is een stelselwijziging doorgevoerd als gevolg van wijzigingen in verslaggevingsregels op het gebied van personeelsbeloningen (ias 19r) en gezamenlijke overeenkomsten (ifrs 10, 11, 12, ias 27 en 28). Cijfermatig heeft alleen de nieuwe richtlijn inzake personeelsbeloningen (ias 19r) gevolgen voor de enkelvoudige jaarrekening.

Effect op de geconsolideerde balans per 1 januari 2012 als gevolg van toepassing van de nieuwe en herziene standaarden:

01-01-2012

IAS 19R

01-01-2012

(gerapporteerd) effect herzien


267.366

(949) 266.417

Overige reserves

160.178

(949) 159.229

Effect op de geconsolideerde balans per 31 december 2012 als gevolg van toepassing van de nieuwe en herziene standaarden:

31-12-2012

IAS 19R

31-12-2012

(gerapporteerd) effect herzien


310.546 (1.502) 309.044

Overige reserves

175.184 (1.532) 173.652


18.212

30 18.242


1 Materiële vaste activa

Terreinen Bedrijfs- Machines en gebouwen Installaties

Kostprijs 01-01-2013

145

Totaal

2.250

27.022

2.081

31.353

Cumulatieve afschrijving

383

13.531

1.720

15.634

Boekwaarde 01-01-2013 (herzien)

1.867

13.491

361

15.719

Investeringen

-

-

-

-

Desinvesteringen

-

-

-

-

Afschrijvingen

20

1.039

177

1.236

Overige mutaties

-

-

-

-

Boekwaarde 31-12-2013

1.847

12.452

184

14.483

Kostprijs 31-12-2013

2.250

27.022

2.081

31.353

Cumulatieve afschrijving

403

14.570

1.897

16.870

Boekwaarde 31-12-2013

1.847

12.452

184

14.483

2 Financiële vaste activa 31-12-2013 31-12-2012 (herzien) Deelnemingen in groepsmaatschappijen

225.523

175.990

Niet geconsolideerde deelnemingen

(3.458)

(5.305)

Vorderingen op groepsmaatschappijen

42.609

128.816

Vorderingen op derden

3.218

125

Uitgestelde belasting vorderingen

15.297

6.468

283.189

306.094

Andere deelnemingen

2.950

2.950

286.139

309.044

Het verloop in 2013 van de financiële vaste activa is als volgt:

Deelnemingen Niet Vorderingen Vorderingen Uitgestelde Andere groepsmaat- geconsolideerde groepsmaat- op derden belasting- deelnemingen schappijen deelnemingen schappijen vorderingen

Per 01-01-2013 (herzien) 175.990 Inconsolidatie

(5.305)

128.816

125

6.468

2.950

Totaal

309.044

- - - - - - -

Uitbreiding 75.000 - - - - - 75.000 Vervreemding Aandeel in resultaten

- - - - - - -

(26.894)

Dividenden

272

-

-

-

-

(26.622)

- (237) - - - - (237)

Verstrekte leningen - - 31.468 3.093 - - 34.561 Aflossingen

- - (117.675) - - - (117.675)

Overige mutaties

1.427

1.812

-

-

Per 31-12-2013

225.523

(3.458)

42.609

3.218

8.829 15.297

-

12.068

2.950

286.139

De overige mutatie in 2013 betreft voor een bedrag van eur 8,5 mln aan geactiveerd compensabel verlies.

146

3 Vorderingen 31-12-2013

31-12-2012 (herzien) Vorderingen op groepsmaatschappijen

9.095

4.949

Belastingen en sociale verzekeringen

-

-

Overige vorderingen en overlopende activa

993

1.147

10.088

6.096

4 Liquide middelen Deze liquide middelen staan ter vrije beschikking van de onderneming.

5 Eigen vermogen Het eigen vermogen is toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening.

6 Voorzieningen Samenvatting van de mutaties Boekwaarde

Dotatie

Onttrekking

Vrijval

Overig

Boekwaarde

(herzien) in 2013 van de boekwaarde: 01-01-2013 31-12-2013

Belastingvoorzieningen

2.771

-

-

28

-

2.743

Overige voorzieningen

35

30

-

-

-

65

2.806

30

-

28

-

2.808

7 Langlopende schulden 31-12-2013

31-12-2012

(herzien) Langlopende leningen 40.000 Schulden aan groepsmaatschappijen 32.221 15.921 Financiële derivaten 304 Overige - 72.525 15.921

Van de langlopende banklening van eur 45,0 mln is eur 5,0 mln geherclassificeerd naar kortlopende schulden. De rente bedraagt 2,78%. In 2012 was de banklening in zijn geheel als kortlopend gepresenteerd.

8 Kortlopende schulden 31-12-2013

31-12-2012

(herzien) Schulden aan kredietinstellingen

25.797

52.316

Schulden aan leveranciers

503

718

Schulden aan groepsmaatschappijen

520

261

Belastingen en sociale verzekeringen

13.546

14.772

Overige schulden en overlopende passiva

7.746

40.069

48.112

108.136

De afname van de kortlopende schulden in 2013 wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de banklening van eur 37,5 mln in 2012 als kortlopend was verantwoord. Als gevolg van de herfinanciering in 2013 is de banklening ultimo 2013 als langlopend verantwoord.


9 Overige resultaten na belastingen 2013

147

2012

(herzien) Overige resultaten na belastingen

10.317

12.179

In 2013 bedraagt de belastingbate van de fiscale eenheid eur 8,8 mln (2012: eur 6,1 mln bate). Daarnaast bestaan de overige resultaten uit financiële baten en lasten en overheadkosten. Strukton Groep nv heeft met het merendeel van zijn Nederlandse vennootschappen in 2013 een fiscale eenheid gevormd. Strukton Groep nv rekent de vennootschapsbelasting niet aan zijn individuele dochterondernemingen door. Aangezien de financiële informatie met betrekking tot de honoraria van de accountant is opgenomen in de jaarrekening van Oranjewoud nv, is op grond van artikel 2:382a lid 3 BW vermelding achterwege gebleven.

10 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden Door Strukton Groep nv zijn voor door werkmaatschappijen / deelnemingen opgenomen kredieten garanties afgegeven tot een bedrag van eur 2,5 mln (ultimo 2012: eur 2,5 mln). Per 31 december 2013 waren door bankiers garanties en bereidverklaringen afgegeven tot een bedrag van in totaal eur 248,5 mln (ultimo 2012: eur 163,3 mln). Deze garanties betreffen in hoofdzaak verplichtingen uit hoofde van onderhanden werken en onderhoudsverplichtingen inzake opgeleverde werken. Voor projecten is voor een bedrag van eur 3,2 mln (2012: eur 3,2 mln) aan zekerheden gesteld ter dekking van opgenomen leningen. Bezoldiging commissarissen en bestuurders Voor een overzicht van de bezoldiging van bestuurders en commissarissen wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening. Utrecht, 25 juni 2014 Directievoorzitter ir. G.P. Sanderink

Overige gegevens Statutaire winstbestemming De statutaire bepalingen met betrekking tot de winstverdeling zijn opgenomen in artikel 33 van de statuten. Deze bepalingen komen erop neer dat de winst ter vrije beschikking van de Algemene vergadering van Aandeelhouders staat. Dividend voorstel Voorgesteld wordt aan de Algemene vergadering van Aandeelhouders om het uitkeren van dividend te passeren en het gehele resultaat toe te voegen aan de algemene reserves (2012: idem). Gebeurtenissen na balansdatum Voor de gebeurtenissen na balansdatum wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening.

148

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: De aandeelhouder van Strukton Groep nv Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 63 t/m 147 opgenomen jaarrekening 2013 van Strukton Groep nv te Maarssen gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2013, de geconsolideerde winst-en-verliesrekening, het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat, het geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen en het geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013 en de toelichting waarin zijn opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2013 en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur

Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.


Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening

Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Strukton Groep nv per 31 december 2013 en van het resultaat en de kasstromen over 2013 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW. Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening

Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Strukton Groep nv per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Utrecht, 25 juni 2014 Ernst & Young Accountants LLP w.g. drs. W.H. Kerst RA

149

150

Namen en adressen

Strukton Groep nv

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Nederland

• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen

• T +31 (0)30 248 69 11

Strukton Rail

Strukton Rail Directie ir. A. Schoots (voorzitter), ir. D.K. Schonebaum, P.G. Pijper en drs. H.P. Huijzer Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht • Postbus 1025, 3600 BA Maarssen • T +31 (0)30 240 72 00 Strukton Rail Nederland Directie drs. J. Zeeman (voorzitter), ing. M.B.J. Maathuis, ing. A.A. van Helmondt Wijchenseweg 20, 6537 TL Nijmegen


• T +31 (0)24 700 20 00

De Corridor 4, 3621 ZB Breukelen


• T +31 (0)346 26 97 00

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 240 78 00

Veemarktweg 2a, 5223 AA Den Bosch


• T +31 (0)73 690 16 00

Pollaan 44, 7202 BX Zutphen


• T +31 (0)575 458 100

Kantonnaleweg 1, 3542 DB Utrecht


• T +31 (0)30 240 72 00

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Kanaaldijk 18, 3542 AP Utrecht


• T +31 (0)30 248 69 70

Welbergweg 60, 7556 PE Hengelo

• Postbus 258, 7550 AG Hengelo

• T +31 (0)74 255 88 00

Strukton Systems Directie ing. P.A. van Seventer

De Corridor 2, 3621 ZB Breukelen

• T +31 (0)346 26 99 55

Strukton Rolling Stock Directie drs. G.A. Kwikkers en ir. M. Janse Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 248 66 91

Twekkeler Es 35, 7547 ST Enschede

• T +31 (0)53 480 05 80

Van Coulsterweg 11, 2952 CB Alblasserdam

• T +31 (0)78 683 38 60

Strukton Rail AB Directie R. Röder Uddvägen 7, 131 54 Nacka Zweden

• T +46 (0)10 480 50 00


Strukton Rail A/S Depotvej 29, 2630 Taastrup Denemarken

• T +45 72 100 155

Carsten Niebuhrs gade 10, 1. sal, 1577 Kopenhagen V

• T +45 32 95 29 09

Strukton Rail GmbH & Co KG Directie ir. P.H.M. de Haas Forstfeldstrasse 5, 34123 Kassel Duitsland Strukton Rail nv Directie P. Vanhie Burgemeester Maenhautstraat 64, 9820 Merelbeke België CLF S.p.A. Directie E. Peola Via della Cooperazione 34, 40129 Bologna Italië

• T +49 (0)561 57047-0

• T +32 (0) 9 210 79 10

• T +39 (0) 51 323 424

Strukton Civiel

Strukton Civiel Directie ir. J.J. Hegeman (voorzitter) en drs. F.M. Bekooij Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht • Postbus 1025, 3600 BA Maarssen

• T +31 (0)30 248 69 11

Strukton Civiel Projecten Directie Msc. G.R. Bos (voorzitter) en ing. M.A. Oldenhof Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht • Postbus 1025, 3600 BA Maarssen

• T +31 (0)30 248 69 11

Strukton Infratechnieken Directie H.J. Spoelstra Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht

• T +31 (0)30 248 67 74


Colijn Beheer Directie ing. S. Doornbos (voorzitter), ing. F.T. Huijer en ir. P.H.K. Kastermans Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam • Postbus 66, 4250 DB Werkendam

• T +31 (0)183 40 10 11

Colijn Aannemersbedrijf Directie ing. F.T. Huijer en ing. S. Doornbos Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam • Postbus 66, 4250 DB Werkendam

• T +31 (0)183 40 10 11

Aannemingsbedrijf Molhoek Directie ing. F.T. Huijer en ing. S. Doornbos Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam • Postbus 66, 4250 DB Werkendam

• T +31 (0)183 30 15 36

151

152

Namen en adressen

Terracon Funderingstechniek / Terracon International Directie ing. S. Doornbos en ir. P.H.K. Kastermans Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam • Postbus 49, 4250 DA Werkendam Terracon Spezialtiefbau GmbH Directie ing. S. Doornbos Warmensteinacher Straße 60 Duitsland

• D-12349 Berlijn

Reef Infra Directie ing. A.W.M. Siemes (voorzitter) en A.Th.M. Derks Kelvinstraat 1, 7575 AS Oldenzaal • Postbus 355, 7570 AJ Oldenzaal

• T +31 (0)183 40 13 11 • T +31 (0)183 40 35 29

• T +49 (0)30 417 44 23 3

• T +31 (0)541 58 41 11

Strukton Immersion Projects Bedrijfsleiding ir. J.J. Hegeman, drs. F.M. Bekooij, ing. P.T. van Westendorp en ing. O.M. Koster Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht • Postbus 1025, 3600 BA Maarssen • T +31 (0)30 248 69 11 Onderwater Techniek Nederland Bedrijfsleiding ir. J.J. Hegeman, drs. F.M. Bekooij, ing. P.T. van Westendorp en ing. O.M. Koster Edisonlaan 37, 6003 DB Weert • Postbus 10113, 6000 GC Weert • T +31 (0)495 65 77 77 Geocon Bedrijfsleiding drs. F.M. Bekooij, ing. P.T. van Westendorp, ing. O.M. Koster en ing. B. Ruesink Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht • Postbus 1025, 3600 BA Maarssen • T +31 (0)30 248 69 11 Strukton Prefab Beton Directie ing. J.A.P. van Stratum Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 248 62 86

Strukton Milieutechniek Directie ir. D.J.M. Hillemans Rat Verleghstraat 120, 4815 PT Breda

• Postbus 8800, 4820 BC Breda

• T +31 (0)76 596 05 00

Grondbank Nederland Directie ir. J.E. van der Stelt 2e Daalsedijk 8V, 3551 EJ Utrecht

• Postbus 19172, 3501 DD Utrecht

• T +31 (0)30 296 64 85

Afvalbank Nederland Directie ir. J.E. van der Stelt 2e Daalsedijk 8V, 3551 EJ Utrecht

• Postbus 1025, 3600 DD Utrecht

• T +31 (0)30 296 64 85

DMI Injektionstechnik GmbH Directie W.I. Münch en ir. J.J. Hegeman Warmensteinacher Straße 60 • 12349 Berlijn Duitsland Strukton Sustainable Energy Directie ir. J.J. Hegeman en C. Raijmakers Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht • Postbus 1025, 3600 BA Maarssen

• T +49 (0)30 417 44 23 40

• T +31 (0)30 248 69 11


Tensa Directie ing. F.T. Huijer en ing. S. Doornbos Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam • Postbus 66, 4250 DB Werkendam

• T +31 (0)183 40 46 55

Tubex Bedrijfsleiding ing. W. de Meijer Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam • Postbus 183, 4250 DD Werkendam

• T +31 (0)183 67 98 88

Ooms Civiel Directie ing. K. Terpstra (voorzitter) en dr. ir. A.H. de Bondt Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude • Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn

• T +31 (0)229 54 77 00

Ooms Construction Directie ing. K. Terpstra, ing. A. van Papeveld en ing. J.W. Hulshof Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude • Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn

• T +31 (0)229 54 77 00

Ooms Producten Directie ing. K. Terpstra Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude

• Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn

• T +31 (0)229 54 77 00

Ooms PMB Directie ir. R.H. Smallegange Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude

• Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn

• T +31 (0)229 54 77 00

Rasenberg Wegenbouw Directie C.P.J. van der Meijs (voorzitter) en A.H.M. van Oosterhout Rat Verleghstraat 120, 4815 PT Breda • Postbus 2238, 4800 CE Breda

• T +31 (0)76 578 12 00

Strukton Asset Management Civiel Directie ing. J.P. Reef Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 248 69 11

Strukton Verkeerstechnieken Directie A.F. Balm, ir. J.J. Hegeman en ing. I.P.C. Kuijf Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht • Postbus 1025, 3600 BA Maarssen

• T +31 (0)30 248 69 11

Van Rens mobiliteit Directie R.A.H. van Diessen Molenstraat 27a, 5268 KD Helvoirt

• T +31 (0) 88 03 30 900

• Postbus 4, 5268 ZG Helvoirt

Strukton Worksphere

Strukton Worksphere Hoofdkantoor Directieteam ir. G.L.H. Hoek RC, A.F. Balm, ing. J.T. Lemmen en ing. J.E.W. Winnubst Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht • Postbus 1830, 3600 BV Maarssen • T +31 (0)30 248 69 11

153

154

Namen en adressen

Strukton Worksphere Exploitatie Directie ing. J.E.W. Winnubst Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 248 69 11

Strukton Worksphere Projecten Directie A.F. Balm Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 248 69 11

• Postbus 56383, 1040 AJ Amsterdam

• T +31 (0)20 606 23 00

Kantonnaleweg 1 (Geb. 40), 3542 DB Utrecht

• Postbus 1819, 3600 BV Maarssen

• T +31 (0)30 273 63 63

Industrieweg Oost 15C, 6662 NE Elst

• Postbus 222, 6600 AE Elst

• T +31 (0)30 273 63 63

Vestigingen bouw Naritaweg 134, 1043 CA Amsterdam

• Postbus 56383, 1040 AJ Amsterdam

• T +31 (0)20 606 23 00

Kantonnaleweg 1 (Geb. 40), 3542 DB Utrecht

• Postbus 1819, 3600 BV Maarssen

• T +31 (0)30 273 63 63

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 248 69 11

• Postbus 147, 9350 AC Leek

• T +31 (0)50 366 69 00

Strukton Worksphere Services Directie ing. J.T. Lemmen Regio Noord-West en Midden Directie ing. J. van Leeuwen Vestigingen installatietechniek Naritaweg 134, 1043 CA Amsterdam

Regio Noord-Oost Directie L. Haan Vestigingen installatietechniek Lelystraat 2, 9351 VE Leek

Archimedesweg 7, 8912 AK Leeuwarden • Postbus 518, 8901 BH Leeuwarden

• T +31 (0)58 234 32 00

Maagdenburgstraat 26, 7421 ZC Deventer • Postbus 611, 7400 AP Deventer

• T +31 (0)57 068 36 00

Vestigingen bouw Aarhusweg 4-2, 9723 JJ Groningen

• T +31 (0)50 314 07 20

• Postbus 733, 9700 AS Groningen

Baileystraat 7a, 8013 RV Zwolle Regio Zuid-West Directie ir. P.C. Verheul

• T +31 (0)38 700 33 40


Vestiging installatietechniek Ligusterbaan 2, 2908 LW Capelle a/d IJssel • Postbus 436, 2900 AK Capelle a/d IJssel • T +31 (0)10 258 28 00 Vestiging bouw Ligusterbaan 2, 2908 LW Capelle a/d IJssel • Postbus 436, 2900 AK Capelle a/d IJssel • T +31 (0)10 258 28 00 Regio Zuid Directie ing. J.T. Lemmen Vestigingen installatietechniek Sciencepark Eindhoven 5206, 5692 EG Son

• Postbus 356, 5600 AJ Eindhoven

• T +31 (0)40 282 56 00

Business Park Stein 107, 6181 MA Elsloo • Postbus 519, 6180 AA Elsloo

• T +31 (0)46 428 84 00

Ceresstraat 1, 4811 CA Breda

• Postbus 9443, 4801 LK Breda

• T +31 (0)76 572 34 00

Vestiging bouw Van Straten Hastelweg 218, 5652 CL Eindhoven

• Postbus 8553, 5605 KN Eindhoven

• T +31 (0)40 259 76 59

Strukton Projectontwikkeling Directie E.A. Hermsen RA Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 248 69 11


• T +31 (0)30 248 62 03

PPS Projecten Directie ir. P.J.A. Peekel Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 248 62 03

PPS Assets Directie ir. E. G. Scholten Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht


• T +31 (0)30 248 62 03


Strukton Integrale Projecten Directie E.A. Hermsen RA Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Businessunits

Strukton International

Strukton International Directie ir. J.J. Hegeman (voorzitter), drs. F.M. Bekooij, A.S. Hoekstra en ir. D.K. Schonebaum Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht • Postbus 1025, 3600 BA Maarssen • T +31 (0)30 248 69 11

155

156

Verklarende woordenlijst

Afzinktechniek

techniek om tunnelelementen op de bodem neer te laten

Alliantiecontract schriftelijk vastgelegde overeenkomst van een samenwerkingsverband waarin

partijen (opdrachtgever opdrachtnemer) participeren op basis van gelijkwaardigheid. Essentieel is dat de partners op gelijke voet samenwerken, teneinde gemeenschappelijke doelen te verwezenlijken en gemeenschappelijk voordeel te behalen. Winst of verlies wordt gedeeld en risico’s worden gezamenlijk gedragen. CO2-prestatieladder een instrument om bedrijven die deelnemen aan aanbestedingen te stimuleren tot

CO2-bewust handelen in de eigen bedrijfsvoering en bij de uitvoering van projecten. De CO2-prestatieladder is een instrument van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) en wordt ingezet door ProRail, Rijkswaterstaat en steeds meer andere organisaties. COSO Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission dbfmo design, build, finance, maintain, operate – contractvorm waarbij de opdracht-

gever het ontwerp, de realisatie, de financiering, het beheer en onderhoud en de facilitaire dienstverlening van een project langdurig bij een privaat consortium onderbrengt. EBIT (bedrijfsresultaat) Earnings Before Interest and Tax (winst voor interest en belastingen) EBITDA

Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and

(operationeel resultaat) Amortisation (winst voor interest, afschrijvingen en belastingen) ESCo

Energy Service Company

EUR Euro Frequentiecijfer totaal aantal dodelijke en ernstige ongevallen met verzuim > 3 dagen x 1.000.000

totaal aantal gewerkte uren

Geïnvesteerd

eigen vermogen vermeerderd met ter beschikking gestelde leningen en het saldo van banktegoeden/opnames rekening-courant

vermogen Gemiddelde verzuimduur

het gemiddeld aantal dagen dat een medewerker verzuimt naar aanleiding van een ongeval

GRI Global Reporting Initiative.

Dit zijn internationale richtlijnen voor het rapporteren over mvo-aspecten. IF-index 1.000.000 x (aantal verzuimongevallen)

aantal gewerkte uren (gebaseerd op uren eigen medewerkers plus uren inleenkrachten)


IFRS International Financial Reporting Standards, de standaard internationale

boekhoudregels voor het opstellen van jaarrekeningen voor alle beursgenoteerde ondernemingen binnen de Europese Unie. KAM

Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden & Milieu

Kernwaarden de drie eigenschappen van de Struktonmentaliteit: inlevend, initiatief, innovatief Lifecyclegerichte benadering

werkwijze waarbij de gehele levensduur van een gebouw, installatie of infrawerk in aanmerking wordt genomen

MVO

maatschappelijk verantwoord ondernemen

Ongevallencijfer totaal aantal dodelijke en ernstige ongevallen met verzuim > 3 dagen x 1.000

gemiddeld aantal werknemers

Orderportefeuille

verworven maar nog uit te voeren werken

PGO prestatiegericht onderhoud, een moderne contractvorm voor spooronderhoud PMC

product-marktcombinatie

Pps

publiek-private samenwerking

Pps-project publiek-private samenwerking waarbij een overheidsinstelling het ontwerp, de

realisatie, de financiering, het beheer en het onderhoud en vaak ook de facilitaire dienstverlening van een project langdurig bij een privaat consortium onderbrengt. Rendement op

bedrijfsresultaat (EBIT) ten opzichte van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen

geïnvesteerd vermogen SPC-management Special Purpose Company, ofwel het management van een pps-project Veiligheidsladder een certificeerbare norm van ProRail om het veiligheidsbewustzijn en bewust

veilig handelen in bedrijven te meten en continu te verbeteren Werkkapitaal vlottende activa exclusief vrije liquide middelen

minus niet-rentedragende kortlopende verplichtingen

157

158

Bijlage 1: Totstandkoming van het jaarverslag

In navolging van vorig jaar kiest Strukton in zijn jaarverslag voor een verdere geïntegreerde verslaglegging volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative. Verantwoording over duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen maakt deel uit van dit jaarverslag.

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards 11 (ifrs), zoals aanvaard binnen de Europese Unie (EU-ifrs). Voor de niet-financiële indicatoren volgt Strukton de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI). Relevante onderwerpen uit de GRI-richtlijnen worden in dit jaarverslag expliciet benoemd. Dit jaarverslag is tot stand gekomen op basis van interviews met directieleden, persberichten en informatie op de websites van Strukton. De financiële gegevens zijn afkomstig uit de bedrijfs systemen van de werkmaatschappijen. Ook niet-financiële gegevens als CO2-uitstoot, hoeveelheid afval, ongevallencijfers en investeringen in opleidingen zijn afkomstig uit de bedrijfssystemen van de werkmaatschappijen. Het doel van het jaarverslag is verantwoording afleggen over de financiële en niet-financiële resultaten en de wijze van ondernemen.

Bijlage 2: GRI

Het jaarverslag 2013 is het tweede geïntegreerde jaarverslag van Strukton Groep dat is opgesteld zowel volgens het IFRS als volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI G3.1). Strukton rapporteert op GRI-level C. Concreet betekent dit dat Strukton informatie verschaft over ten minste tien GRI-prestatie-indicatoren.

159

160 Volledig

• | Deels

| Niet

- | werkenbijstrukton.nl

Profiel Beschrijving

WWW1 | strukton.nl/duurzaam WWW2

| strukton.nl/over-ons WWW3

Gerapporteerd: 2013 2012

Vindplaats

Informatie over profiel 1. Strategie en analyse 1.1 1.2

Verklaring van hoogste leidinggevende van organisatie Omschrijving van belangrijkste gevolgen, risico’s en kansen

• • • •

6 24-29, 54-59

2. Organisatieprofiel 2.1 Naam organisatie 2.2 Voornaamste merken, producten en/of diensten 2.3 Bedrijfsstructuur, inclusief belangrijkste afdelingen, werkmaatschappijen, dochtermaatschappijen en joint ventures 2.4 Locatie van hoofdkwartier organisatie 2.5 Aantal landen waar organisatie actief is en namen van landen met belangrijke activiteiten dan wel landen die met name relevant zijn voor de duurzaamheidsonderwerpen in dit verslag 2.6 Aard van de eigendom en rechtsvorm 2.7 Bediende markten (zoals geografische verdeling, bediende sectoren en soorten klanten/begunstigden) 2.8 Omvang van rapporterende organisatie 2.9 Belangrijke wijzigingen tijdens verslagperiode m.b.t. grootte, structuur of eigendom 2.10 Toegekende prijzen in verslagperiode

• • • • •

• • • • •

2 10-12, 16-17 12, 150-155 2 16-17, 33-37, 50-53

150-155 • • 2, 136-140, • • 8, 10-11, 16-17 • • 4, 5,14-15 32, 40 • • 126-133 27, 43 • •

3. Randvoorwaarden voor verslag 3.1 Verslagperiode (bijv. financieel jaar of kalenderjaar) voor verstrekte informatie 3.2 Datum (eventuele) laatste verslag 3.3 Verslagcyclus (jaarlijks, tweejaarlijks etc.) 3.4 Contactpunt voor vragen over verslag of inhoud daarvan 3.5 Proces voor afbakening inhoud verslag 3.6 Grenzen van verslag (bijv. landen, afdelingen, dochtermaatschappijen, gehuurde faciliteiten, joint ventures, leveranciers). Gebruik GRI Boundary Protocol als richtsnoer. 3.7 Vermeld specifieke beperkingen aan omvang of grenzen van het verslag (zie volledigheidsbeginsel voor toelichting op ‘omvang’) 3.8 Basis voor verslaglegging over joint ventures, dochtermaatschappijen, gehuurde faciliteiten, uitbestede werkzaamheden en overige bedrijven die aanzienlijke invloed hebben op vergelijkbaarheid van perioden en/of organisaties

2013 • • 5 april 2013 • • Jaarlijks • • Corporate • Communications • 158 • • 15, 158 • • 15, 158 • • 125-126, • • 98-99,158

Strukton Jaarverslag 2013 Volledig

• | Deels

| Niet






3.9 Technieken voor meting van gegevens en de grondslagen voor berekeningen, inclusief onderliggende aannames en technieken voor schattingen toegepast op de samenstelling van de Indicatoren en overige informatie in het verslag. Licht eventuele beslissingen om GRI Indicator Protocols niet toe te passen of er aanzienlijk van af te wijken, toe. 3.10 Toelichting op effect van eventuele aanpassing van informatie verstrekt in eerdere verslagen plus redenen voor aanpassing (bijv. fusies/ acquisities, wijziging referentiejaren/-perioden, aard van activiteiten, meetmethoden) 3.11 Aanzienlijke wijzigingen in het verslag, vergeleken met eerdere verslagleggingperiodes, m.b.t. omvang, grenzen of meetmethoden 3.12 Tabel met locatie van de diverse standaardinformatie in het verslag 3.13 Beleid en praktijk in kader van het bieden van externe zekerheid over het verslag

Vindplaats

93, 95, 96, 97, 100, 103, 120, 144, 158

• • • • • • • •

15, 158

15, 158 159-164 55, 148-149

4. Bestuur, doelstellingen en verplichtingen 4.1 Bestuursstructuur van de organisatie, inclusief commissies onder het hoogste bestuursorgaan die verantwoordelijk zijn voor specifieke opdrachten, zoals strategie of toezicht op organisatie 4.2 Geef aan of voorzitter van hoogste bestuursorgaan ook directeur is 4.3 Voor organisaties met monistische bestuursstructuur: vermeld aantal leden van het hoogste bestuursorgaan die onafhankelijk zijn en/of niet met het dagelijks bestuur belast 4.4 Mechanismen voor aandeelhouders en werknemers om aanbevelingen te doen of richting te geven aan hoogste bestuursorgaan 4.5 Koppeling tussen vergoeding voor leden van hoogste bestuurs orgaan, hoger management en leidinggevenden (inclusief vertrek regelingen) en prestaties van organisatie (inclusief op maatschap pelijk en milieugebied) 4.6 Processen voor hoogste bestuursorgaan ter vermijding van belangenconflicten 4.8 Intern ontwikkelde missie of waarden, gedragscodes en principes m.b.t. economische, milieu- en maatschappelijke prestaties en de status van de tenuitvoerlegging ervan 4.9 Procedures van het hoogste bestuursorgaan voor het toezicht opvaststelling en beheer van economische, milieu- en maatschap pelijke prestaties, inclusief ter zake doende risico’s en kansen, en de naleving van internationaal overeengekomen normen, gedragscodes en principes 4.11 Toelichting op of en hoe de organisatie omgaat met de aanpak van veiligheid of de regels voor preventie 4.12 Extern ontwikkelde, door de organisatie onderschreven of ondersteunde, handvesten, principes of initiatieven op economisch, milieu- en maatschappelijk gebied

• •

13

• • • •

54-55 13, 54-55

• •

54-55

- - n.v.t. 55, 56-59 • • 24-29, • • 6,55,9,57, 59

• • • • • •

56-59

4, 6, 9, 26-27, 56 27

161

162 Volledig

• | Deels

| Niet






4.13 Lidmaatschap van organisaties (bijv. brancheorganisaties) en/of nationale/internationale ideële organisaties waarin/-bij/-van/-aan de organisatie: * een bestuursfunctie heeft; * deel uitmaakt van projecten of commissies; * substantiële financiering verleent naast de gewone contributies; of * het lidmaatschap als strategisch belangrijk beschouwt 4.14 Lijst van door organisatie ingeschakelde stakeholdergroepen 4.15 Grondslag voor inventarisatie en selectie van stakeholders die ingeschakeld worden

• •

• • • •

Vindplaats

WWW2

WWW2 WWW2

Prestatie-indicatoren Economisch Prestaties op economisch gebied EC1 Schepping en distributie van directe economische waarde, zoals opbrengsten, exploitatiekosten, werknemersvergoedingen, donaties en andere gemeenschapsinvesteringen, niet-uitgekeerde winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden EC3 Dekking van verplichtingen uit toegezegd-pensioenregeling van organisatie EC4 Aanzienlijke financiële steun van overheid

• •

64-66

108-111 • • • • Geen

Milieu Materialen EN2 Percentage gerecyclede materialen die gebruikt worden Energie EN3 Direct energieverbruik per primaire energiebron EN4 Indirect energieverbruik per primaire energiebron EN5 Bespaarde energie als gevolg van beter milieubeheer en hogere efficiency EN6 Initiatieven voor producten en diensten die energie-efficiënt zijn of gebaseerd op hernieuwbare energie en de daaruit voortvloeiende lagere energiebehoefte EN7 Initiatieven om indirect energieverbruik te verminderen plus de bereikte resultaten

Emissies, afvalwater en afval EN16 Totale directe en indirecte emissies van broeikasgassen naar gewicht EN17 Andere ter zake dienende indirecte emissies van broeikasgassen naar gewicht EN18 Initiatieven om emissies van broeikasgassen te verminderen en behaalde resultaten

• • • •

• • • •

• • • • • • • •

15, 27

WWW2 WWW2

29 WWW2

WWW2

15 WWW2

WWW2

Strukton Jaarverslag 2013 Volledig

• | Deels

| Niet






EN22 Totale gewicht van afval naar soort en verwijderingsmethode EN23 Totale aantal en volume van aanzienlijk(e) lekkages/ verontreinigingen Producten en diensten EN26 Initiatieven om milieueffecten van producten en diensten te verminderen, plus mate van vermindering EN27 Percentage van verkochte producten en verpakking daarvan dat teruggewonnen wordt, per categorie Transport EN29 Milieueffecten van betekenis van het vervoer van producten en anderegoederen en materialen die gebruikt worden voor bedrijfsactiviteiten, plus vervoer van werknemers

Vindplaats

15, • • Nul • •

WWW2

• • • •

WWW2

Geen verkoop van

verpakte producten

WWW2

15, 32, 40, 46

15, 32, 40, 46

100% (NL)

Maatschappelijk: werkpraktijken en fatsoenlijk en waardig werk Werkgelegenheid LA1 Totale omvang personeelsbestand naar soort werk, arbeidsovereenkomst en regio LA2 Totale aantal en percentage van personeelsverloop naar leeftijdsgroep, geslacht en regio Relaties tussen werknemers en management LA4 Percentage werknemers gedekt door collectieve arbeidsovereenkomsten Gezondheid en veiligheid op het werk LA7 Percentage letsels, beroepsziekten, verloren arbeidsdagen en absenteïsme, plus aantal werkgerelateerde dodelijke ongevallen per regio LA8 Programma’s voor opleiding, onderwijs, counseling, preventie en risicobeheersing om personeelsleden, hun familie of gemeenschapsleden te helpen m.b.t. ernstige ziekten LA9 Thema’s m.b.t. veiligheid & gezondheid in formele overeenkomsten met vakbonden Onderwijs en opleiding LA10 Gemiddeld aantal opleidingsuren per jaar per werknemer naar werknemerscategorie LA11 Programma’s voor beheer van vaardigheden en levenslang leren, voor ondersteuning van de doorgaande inzetbaarheid van werknemers en voor hulp bij beëindiging loopbaan LA12 Percentage werknemers dat regelmatig beoordeeld wordt op prestaties en loopbaanontwikkeling

• •

15

WWW1

27

15

• •

WWW1

• •

15

163

164 Volledig

• | Deels

| Niet






Diversiteit en gelijke kansen LA13 Samenstelling van bestuursorganen en uitsplitsing per categorie van werknemers naar geslacht, leeftijd, lidmaatschap van minderheidsgroep en overige diversiteitsindicatoren

• -

Vindplaats

29

Maatschappelijk: maatschappij Openbare orde SO5 Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan ontwikkeling er van, inclusief lobbyen

WWW2

8-9, 24-29

54-55

Maatschappelijk: verantwoordelijkheid voor producten Gezondheid en veiligheid van klanten PR1 Levenscyclusstadia waarin effecten van producten en diensten op veiligheid en gezondheid beoordeeld worden om verbeteringen aan te brengen en percentage belangrijke categorieën producten en diensten dat aan deze procedures is onderworpen Publicitaire mededelingen PR6 Programma’s voor naleving van wetgeving, normen en vrijwillige codes m.b.t. publicitaire mededelingen, inclusief reclame, verkoopbevordering en sponsoring


165

166

Colofon

Strukton Groep nv Coördinatie en eindredactie

Corporate Communications

Tekst

Suus van Geffen

Infographic Unger-Kisman Ontwerp en vormgeving AC+M Drukwerk

Digital 4

Fotografie Imre Csany, Hein van den Heuvel, Jildiz Kaptein, Maarten Noordijk,

Studio Prins, Ryno Quantz, Tjitske Sluis, Ronald Tilleman, Erik van ’t Woud


167

168

Strukton Jaarverslag 2013

Recommend Documents