Stroomproblematiek winter 2014-2015 Katrien Moens Manager Belangenbehartiging
Probleem ? Onevenwicht vraag – productie Frequentie wijkt af van 50 Hz Black-out over grote delen van België / Europa
Brown-out om blackout te vermijden Brown-out = gedwongen afschakeling door Elia om de gevolgen van een black-out te voorkomen afschakelplan
Productiecapaciteit in België • 15.000 MW in 2014 – Nucleair : • Doel 1+2+3+4 / Tihange 1+2+3 : 6000 MW • Doel 1+2+4 / Tihange 1+3 : 3900 MW • Doel 1+2 / Tihange 1+3 : 2900 MW
– Hernieuwbaar : 3000 MW – Andere : 6000 MW – Invoer : 3500 MW
• Was 20.000 MW in 2012
14/11/2014
4
14/11/2014 donderdag 17/01/2013 donderdag 16/01/2014 Uur 23:30
22:45
22:00
21:15
20:30
19:45
19:00
18:15
17:30
16:45
16:00
15:15
14:30
13:45
13:00
12:15
11:30
10:45
10:00
9:15
8:30
7:45
7:00
6:15
5:30
4:45
4:00
3:15
2:30
1:45
1:00
0:15
Energieverbruik in België
14
13
12
11
GW 10
9
8
7
6
donderdag 18/09/2014
5
Productie in België 20 18 16
Invoer
14 12
Andere
GW 10 8
Hernieuwbaar
6 4 2
Nucleair
0 Productie 14/11/2014
6
Productie /verbruik in België 20 18 16
Invoer
14 12
Andere
GW 10 8
Hernieuwbaar
6 4 2
Nucleair
0 Productie 14/11/2014
7
Problemen Doel 3 – Tihange 2 20 18 16 14
Invoer
12 GW 10
Andere
8 6
Hernieuwbaar
4 2
Nucleair
0 Productie 14/11/2014
8
Problemen Doel 4 20 18 16 14
Invoer
12 GW 10 8
Andere
6 4 2
Hernieuwbaar Nucleair
0 Productie 14/11/2014
9
Geen wind – geen zon 20 18 16 14 12
Invoer
GW 10 8 6 4 2
Andere Hernieuwbaar Nucleair
0 Productie 14/11/2014
10
Geen invoer 20 18 16 14 12 GW 10 8 6 4 2
Andere Hernieuwbaar Nucleair
0 Productie 14/11/2014
11
Strategische reserve 20 18 16 14 12 GW 10
Strat. reserve
8 6 4 2
Andere Hernieuwbaar Nucleair
0 Productie 14/11/2014
12
Doel 4 opnieuw in gebruik 20 18 16 14 12
Strat. reserve
GW 10 8
Andere
6 4
Hernieuwbaar
2
Nucleair
0 Productie 14/11/2014
13
Maatregelen • Strategische reserve 1,2 GW • Gepland onderhoud buiten winterperiode • Geplande sluitingen gascentrales niet toegestaan • Doel 1 blijft open tot na winterperiode
14/11/2014
14
Maatregelen/2 • Contracten afschakelbare verbruiken Elia • Contracten afschakelbare verbruiken leveranciers • Boete leveranciers indien onvoldoende injectie (onevenwichtstarief 4500€/MWh)
14/11/2014
15
Maatregelen/3 • Vraag om verbruiken te verplaatsen naar daluren • Verbod bepaalde verbruiken – – – – –
Openbare verlichting Kantoren overheidsdiensten Buitenverlichting Bepaalde installaties Treinen ?
14/11/2014
16
Hoe groot is de kans ?
Geen rekening gehouden met afschakelbare verbruiken en besparingsmaatregelen, wel 3500 MW invoer 14/11/2014
18
Nog geen rekening gehouden met • Mogelijkheid om 500 MW extra te importeren (hogere belasting hoogspanningsleiding) • Afschakelingscontracten afgesloten door leveranciers • Generatoren aangesloten op het net • Impact sensibiliseringsactie 14/11/2014
19
Ultieme maatregel : afschakelplan • Opgemaakt in 2003 • Zes zones , elk goed voor 500 MW
14/11/2014
20
Welke straten in afschakelplan ? • Voor Eandis-klanten: http://www.eandis.be/eandis/energieschaarste.htm • Voor Infrax-klanten: http://www.infrax.be/nl/wat-te-doenbij/elektriciteitsvoorziening-in-de-winter/stratenlijstelektriciteitsschaarste
Let op : lijsten voor laagspanning en voor middenspanning !
14/11/2014
22
Hoe werkt het afschakelplan • Automatisch afschakelplan – Eerst zone 1 – Indien nodig zones 2 tot 6
• Manueel afschakelplan – Rotatiesysteem – Start met zone 6
14/11/2014
23
Manueel afschakelplan • • • •
Koudegolf over groot deel West-Europa Weinig wind en zon Afschakeling gedurende 2-3 uur Meest waarschijnlijk tussen 17u en 20u op weekdag Tenzij : uitval productiecapaciteit
14/11/2014
24
Aankondiging afschakeling • Dreiging van schaarste 7 dagen van tevoren • Effectieve schaarste (afschakeling) : na 17u dag -1 • Aankondigingen via website www.winterklaar.be en www.offon.be • Wellicht ook via TV/radio/kranten 14/11/2014
25
Stroomindicator De 4 kleuren van de indicator - groen, oranje, rood en zwart komen overeen met vier verschillende risiconiveaus. Groen: Normale situatie Er is genoeg stroom beschikbaar om in ons verbruik te voorzien. Er is geen reden tot ongerustheid!
Oranje: Risico op stroomtekort Het risico bestaat dat er niet genoeg stroom beschikbaar is om in ons verbruik te voorzien. Laten we allemaal minder verbruiken, vooral tijdens de kritieke periode (in principe tussen 17.00 en 20.00 uur) om zo afschakeling te voorkomen!
Rood: Risico op afschakeling Er is niet genoeg stroom beschikbaar om op elk moment in ons verbruik te voorzien. De overheid neemt verbodsmaatregelen om het verbruik alsnog te doen dalen. Wij van onze kant kunnen bijkomende inspanningen leveren om afschakeling te voorkomen.
Zwart: Afschakeling aangekondigd Indien het echt nodig is, zal een deel van de verbruikers tijdelijk geen stroom krijgen om zo een langdurige en ongecontroleerde sroompanne te vermijden. 14/11/2014
26
14/11/2014
27
Actieplan Stap 1 Bewustwording : www.offon.be 1000 MW Stap 2 Bijkomende bewustwording Stap 3 : Verbodsmaatregelen door de overheid (openbare verlichting, lichtreclame, … ) Stap 4 : Strategische reserves + vrijwillige verbruiksvermindering (850MW)(D-1)
850 MW
Stap 5 : Inzetting afschakelplan schijven (telkens 500 MW)
3000 MW
Let op ! • Ook afschakelingen mogelijk op andere momenten – al dan niet van tevoren aangekondigd • Automatische afschakeling bij incidenten nog steeds mogelijk • Stratenlijst is indicatief – kijk ook naar de straten in de omgeving
14/11/2014
29
Afschakeling in de praktijk • Elia schakelt HS-cabines in afschakelzone uit • Eandis doet clearing van de HS-cabines – Afschakeling van lijnen – Uitzondering : bevoorrading prioritaire afnemers zoals ziekenhuizen, verzorgingshuizen , …
• Cabines worden opnieuw ingeschakeld 14/11/2014
30
Afschakeling in de praktijk • Na max 3 uur gespreide herinschakeling • Indien schaarste > 3 uur : volgende zone afschakelen
14/11/2014
31
Na de afschakeling • Laagspanning : automatisch opnieuw onder spanning • Middenspanning : niet automatisch opnieuw onder spanning
14/11/2014
32
Impact afschakeling Nog veel onduidelijk • Waterbevoorrading – wellicht geen probleem (indien van tevoren aangekondigd) • Gasbevoorrading – wellicht geen probleem • Riolering / waterzuivering – wellicht probleem • Verkeerlichten werken niet • Spooroverwegen dicht • Bruggen – wellicht dicht voor scheepvaart
14/11/2014
33
Impact afschakeling • GSM – Overbelasting – Batterij gsm-masten
• • • •
Openbare verlichting uit Openbaar vervoer : trein / tram / bus ? Vliegtuigen ? Wat met scholen / kinderopvang ?
14/11/2014
34
Impact afschakeling Communicatie in afschakelzone : • Geen TV • Geen internet • Vaste telefoon ? • Gsm ? Tip : zorg voor een radio met batterijen 14/11/2014
35
Maatregelen lange termijn • Nieuwe productie-eenheden • Meer vraagsturing • Hogere invoercapaciteit
14/11/2014
36
Is eventuele schade verzekerd ? • Afschakeling is geen onzekere gebeurtenis • Schade bij terug inschakeling mogelijk wel verzekerd (indien aanvaard als onzekere gebeurtenis) • Maar : meeste bedrijfsschade-verzekeringen dekken enkel schade door brand, niet door elektriciteit • Lees uw polis na !
14/11/2014
37
En uw verantwoordelijkheid ? • Welke “overmacht” regels in uw contracten ? • Wat zijn uw rechten/plichten tegenover uw klanten ? • Kan u uw dienstverlening garanderen ?
14/11/2014
38
Juridische procedures ? Wie is verantwoordelijk ? – Leverancier ? – Distributienetbeheerder ? – Transportnetbeheerder Elia ? – Federale overheid ?
14/11/2014
39
Voka - enquete Probleem voor ondernemingen onder de aandacht gebracht
6/10/2014
Onmiddellijke lancering enquête Meer dan 1,000 reacties op 48h Voka-enqûete toont grote bezorgdheid Kernboodschap: 80% is verontrust en vreest schade 40% kan niet inschatten wat de gevolgen zullen zijn 25% zal preventieve maatregelen nemen 15% denkt verzekerd te zijn Grote nood aan informatie 40
Stroomberaad Overleg tussen de verschillende betrokken stakeholders – Doel: oplijsting van vragen & antwoorden, taakverdeling inzake communicatie – 2 luiken • Maatregelen om afschakeling te vermijden • Hoe omgaan met afschakeling – Samenstelling: • Verbruikers; Producent/Leverancier; Hoogspanningsnetbeheerder; Aggregator; Producent van noodvoorzieningen • Verontschuldigd: Distributienetbeheerders (Infrax, Eandis)
6/10/2014
41
Lobby-actie • Directe betrokkenheid in federale crisiscel noodplanning – Samengezeten met crisiscel + FOD economie – Vragenlijst op maat van ondernemingen overhandigd – Samenwerking aangeboden (communicatie, update lijst SEVESO-bedrijven, energiebesparing,…) – Aandacht voor ondernemingen in communicatie gevraagd • WGO-overleg (Voka, VBO, Boerenbond, Unizo,…) – Bundeling vragen & antwoorden – Vraag om 1 aanspreekpunt voor ondernemingen
6/10/2014
42
Lobby-actie • Parlementaire vragen bij hoorzittingen • Brief aan gouverneurs • Brief aan Staatssecretaris Fonck, FOD WASO en FOD Economie over afschakelplan – Nu: behandeling van SEVESO-bedrijven – Toekomst: afschakelplan bij schaarste opstellen op basis van andere criteria dan bij onvoorziene omstandigheden
6/10/2014
43
Website www.voka.be/winterklaar Alle informatie overzichtelijk bij elkaar – Achtergrondinformatie – Procedure bij schaarste • Energiebesparing • Verbodsbepalingen • Afschakeling – Risico-analyse – Noodvoorzieningen – Verzekeringen – Tewerkstelling
6/10/2014
44
