Streekvisie
Streekbelang Oost- en Westhoek December 2006
Streekvisie van Streekbelang Oost- en Westhoek
Hêstaven op 't Bildt Swigend lait de nacht syn kleed Op de polders, wiid en breed. 't Lândfolk is na huus toe gaan, Met 'e dagtaak is't weer daan. At ik dan 's op 'e dyk Even om mij hine kyk, De natuur's gadeslaan, Blyf ik fol bewondring staan. Lichte dau hangt over 't lând, Ainen kwake an 't Waddenstrând. 'k Sien- as 'n skrutel winkenHier en der 'n lichy blinken.
An ' e lucht 'n starrepracht, Wylst 't sulvren maantsy lacht. Pittig over stillen lânden Gaat de rook fan loffybrânden. De fleremuus, belust op bút, Komt weer tun syn skúlhoek út. feugels gaan in fule flucht Noord-an koersend, deur de lucht. Hier en der hoor 'k trekkers swoegen Om 't boulând om te ploegen. De lichten slane weg en weer Hur stralebundels, keer op keer.
Wat 'n wondermooie pracht: Die overgang fan dâg na nacht!
De Oude Bildtdijk is aangelegd in 1505 waardoor het Oud Bildt ontstond. In 1600 is de Nieuwe Bildtdijk aangelegd waarmee het Nieuw Bildt een feit werd. In deze Streekvisie van het Streekbelang Oost- en Westhoek staat het westelijke deel van de Oude Bildtdijk met het land ten zuiden en noorden ervan centraal.
Streekvisie Oost- en Westhoek
1
Gemeente Het Bildt
Streekvisie Oost- en Westhoek
2
Voorwoord Wij presenteren u de Dorpsvisie cq Streekvisie voor de Oudebildtdijk, vanaf huisnummer 1229 (Westhoek) tot en met 504 (Oosthoek) Deze Streekvisie is mede tot stand gekomen in overleg met de bewoners en 3VO. Ons doel hiermee is een ieder te laten inzien, dat de Oudebildtdijk “uniek” is als: -zeekering -woongebied -langste straat van Nederland Daarbij vinden wij het belangrijk dat het open en eigenzinnig karakter van de dijk behouden blijft en we willen de leefbaarheid en bedrijvigheid bevorderen en in stand houden.
Bestaande bedrijvigheid aan de Oudebildtdijk. Café de Oosthoek Café Restaurant de Westhoek Snackhut de Amsterdammer Meijer Special Equipment en Meijer Plaatbewerking Faber Agracentrum Hemrica Electro TV Radio Seawood Houtbouw Loonbedrijf van der Zee Loonbedrijf A G de Vries Groeneveld evenementenverhuur Meinte Terpstra Harley Davidson Kaper Vis Drijfhout Tiffany Glasatelier Pottenbakkerij Slingerhaan Klaas Stork Timmerbedrijf Diverse kleine bedrijfjes Agrarische bedrijven
Streekvisie Oost- en Westhoek
3
Agrarische ontwikkelingen op de dijk
Het mag duidelijk zijn dat, hoewel er inmiddels veel bewoners op de dijk gevestigd zijn die geen directe relatie met de agrarische bedrijfstak hebben, de omgeving landschappelijk gedomineerd wordt door het agrarische grondgebruik. Dit is dan ook een factor van betekenis. Wij zijn duidelijk van mening dat de agrarische belangen groot zijn en onderschrijven de intenties van de Nota van uitgangspunten Bestemmingsplan Buitengebied, zoals die op dit moment binnen het gemeentehuis in behandeling is (blz. 48-52 "In aansluiting op het provinciale beleid wil de gemeente de landbouw, binnen acceptabele landschappelijke, natuurlijke en milieutechnische randvoorwaarden, alle ontwikkelingsruimte bieden"). De agrarische sector staat landelijk gezien onder druk en uit onderzoeken blijkt dat er vrijwel dagelijks boeren stoppen met hun agrarische bedrijf. Deze situatie lijkt ook van toepassing op bedrijven rond de Oudebildtdijk. Hierdoor vinden er veranderingen plaats waaronder schaalvergroting, met als gevolg functieverandering van vrijkomende boerderijen. Glastuinbouw wordt nadrukkelijk als niet gewenst beschouwd.
Concrete aanbeveling: • •
het bieden van goede randvoorwaarden en ontwikkelingsruimte om ontwikkelingen binnen de agrarische sector mogelijk te maken geen mogelijkheid bieden tot glastuinbouw
Streekvisie Oost- en Westhoek
4
Traditionele bebouwing en nieuwbouw van huizen op de dijk Traditionele bebouwing Langs de dijk is sprake van lintbebouwing welke bestaat uit een grote verscheidenheid aan woningen zoals boerderijen, arbeiderswoningen en bedrijfspanden. Met het oog op het in stand houden van deze traditionele bebouwing van de Oudebildtdijk, lijkt het ons wenselijk om een renovatieplan te ontwikkelen dat hier toe bij draagt. Het vorige renovatieplan is gestart in 1990. Dit was een door het Gemeentebestuur van het Bildt geïnitieerde en gesubsidieerde projectmatige verbetering van de woningen aan de Oudebildtdijk. Dit plan verleende 50% subsidie op uurloon en materialen.(Subsidieverordening Dorpsvernieuwing het Bildt 1990)
Nieuwbouw op de dijk Over het algemeen staan de dijkbewoners niet onwelwillend tegenover de gedachte dat er nieuwe huizen op de dijk gebouwd worden, echter naar hun opvatting uitsluitend daar waar al huizen hebben gestaan of ter vervanging van bouwvallige woningen. Vooral het vervangen van bouwvallige huizen of panden die in gebruik zijn als opslagruimte door nieuwe woningen zou worden toegejuicht; de bewoners realiseren zich echter dat de gemeente hier geen invloed op kan uitoefenen. Het wordt vooral van belang geacht dat er, als er huizen gebouwd worden, dit huizen zijn die geschikt zijn voor gezinnen met kinderen, omdat er een duidelijke trend bestaat dat gezinnen naar de dorpen verhuizen, zodra de kinderen wat groter worden en/ of naar school gaan. De bestaande huizen zijn doorgaans te klein voor gezinnen met kinderen en het behoud van gezinnen met kinderen op de dijk wordt van belang geacht om de vitaliteit in de gemeenschap te behouden.
Streekvisie Oost- en Westhoek
5
Nieuw te bouwen huizen moeten qua bouwstijl passen binnen het karakter van de bestaande bebouwing aan de dijk. Opgemerkt moet worden dat het uitbreiden van het woningbestand een toename van het parkeerprobleem kan veroorzaken: de gemeente zou daarom bij het vergeven van een bouwvergunning de aanleg van een parkeerplaats op eigen grond moeten stimuleren.
Tweede agrarische bedrijfswoning De mogelijkheid tot het bouwen van een tweede woning bij een bestaand agrarisch bedrijf wil men niet bij voorbaat uitsluiten, hoewel men niet verwacht dat daar gebruik van gemaakt zal worden.
Concrete aanbeveling: • • • •
rekening houden met bouwstijl overige bebouwing bij nieuw te bouwen woning grootte van eengezinswoning mogelijk maken bij nieuwbouw aanleg parkeergelegenheid op eigen terrein stimuleren renovatieplan om traditionele bebouwing te behouden
Streekvisie Oost- en Westhoek
6
Verkeersveiligheid op de dijk
Streekbelang Oost- en Westhoek heeft contact gezocht met 3VO, de landelijke organisatie voor verkeersveiligheid, om gezamenlijk tot mogelijke oplossingen te komen die de verkeersveiligheid op de dijk kunnen bevorderen. De verkeersveiligheid is een probleem dat dateert uit de jaren zestig. Toen al werd onderkend dat de combinatie van landbouwverkeer, personenverkeer, vrachtwagens, fietsers en wandelaars tot problemen leidde. Door de ontwikkeling van steeds grotere en bredere agrarische landbouwvoertuigen en een toenemend aantal doorgaans zeer grote buitenlandse vrachtwagens die landbouwproducten komen ophalen, zijn de problemen alleen maar toegenomen. De dijk is smal en heeft geen mogelijkheid tot verbreding; men zal dus door middel van een zo optimaal mogelijke inrichting en bebording moeten proberen het aantal verkeersbewegingen zo klein mogelijk te maken om de verkeersveiligheid zo groot mogelijk te maken. Dit moet gebeuren binnen de ruimtelijke mogelijkheden. Tegelijkertijd heeft de gemeente te maken met landelijke regelgeving die er al toe heeft geleid dat de maximale snelheid gewijzigd is: niet langer 50 km per uur over de gehele dijk, maar een 30/60 km zonering, afhankelijk van het wel of niet aanwezig zijn van de dorpsstatus op bepaalde trajecten. Door de lintbebouwing en het ontbreken van een 'echte' dorpskern zijn de overgangen niet of nauwelijks waarneembaar: er is op het oog geen verschil in bebouwing en/ of inrichting van de weg, toch gelden er verschillende snelheidsregimes. De bewoners zijn zeer ongelukkig met deze snelheidslimieten; er is bewezen dat er standaard te hard wordt gereden op de dijk, doch bij een maximaal toegestane snelheid van 50 km werd er gemiddeld 63 km per uur gereden, nu wordt er op de trajecten met een maximale snelheid van 60 km per uur gemiddelden van ver over de 70 km per uur gemeten, een onacceptabele snelheid voor een gebied dat in wezen een woongebied is. De verkeersveiligheid op de dijk wordt als slecht ervaren. Redenen hiervoor zijn: • te hard rijden • slecht geparkeerde auto's • oneigenlijk gebruik van passeerstroken • te hoge maximale snelheid • veel (buitenlands)zoekverkeer
Streekvisie Oost- en Westhoek
7
Wij zien de volgende maatregelen als mogelijke oplossing van de verkeersproblematiek: • Het instellen van een parkeerverbod aan de zuidzijde van de Oudebildtdijk. • Het aanbrengen van visuele versmallingen in het dorp Westhoek en dáár waar er een verdichting van huizen is waar te nemen op trajecten die feitelijk buiten de bebouwde kom vallen, de zogenaamde "streekjes". • Het plaatsen van informatieborden in St Annaparochie en Sint Jacobiparochie met daarop vermelding locatie en nummering van bedrijven op de Oudebildtdijk. • Het plaatsen van borden op de dijk met de tekst 'Rechts heeft voorrang' bij nadering van een kruising.
Toelichting:
Te hard rijden Dat er te hard gereden wordt, wordt volledig onderschreven door het onderzoek dat in 2003 is uitgevoerd door studenten van de Noordelijke Hogeschool. Visuele versmallingen zijn absoluut noodzakelijk om een handhavingsbeleid te kunnen voeren. De landelijke wetgeving op dit punt maakt het onmogelijk voor de politie om te handhaven als de inrichting van de weg niet zodanig is dat de automobilist wordt 'gedwongen' tot een bepaalde snelheid. Onderzoeken hebben aangetoond dat deze relatief simpele en eenvoudige maatregelen zeer effectief zijn. Hierbij kan worden gedacht aan een afwijkende kleur en materiaal van het wegdek, belijning (zoals de belijning bij de rotonde bij Marssum), het wegmeubilair beter in het wegbeeld opnemen. (hierbij kan men denken aan bushokjes en verlichting), bebording, zoals verkeersborden en naamborden bedrijven. Denk bijvoorbeeld aan borden als "rechts heeft voorrang". Enkele jaren geleden heeft men de Oudebildtdijk de status voorrangsweg ontnomen, zodat nu al het van rechts komende verkeer voorrang heeft. Dit zou een snelheidsremmend effect moeten hebben. Het is echter vaak onduidelijk of de op de Oudebildtdijk aankomende weg een uitrit is, of daadwerkelijk een weg en weggebruikers op de dijk nemen doorgaans voorrang. Daarom zou het plaatsen van dergelijke borden een verduidelijkende werking hebben en tegelijkertijd ook de snelheid doen matigen. Dit bevordert de veiligheid en het zijn relatief simpele en goedkope maatregelen, die echter bewezen effectief zijn.
Streekvisie Oost- en Westhoek
8
Slecht geparkeerde auto's, oneigenlijk gebruik van passeerstroken Door een algemeen parkeerverbod in te stellen aan de zuidzijde van de dijk, komen de passeerstroken vrij voor het doel waarvoor zij gemaakt zijn: een uitwijkmogelijkheid bij nadering van groot landbouw- en vrachtverkeer . Hiertoe dienen deze passeerstroken visueel bij de weg betrokken te worden door de belijning hierop aan te passen. De openbare weg aan de noordzijde kan gebruikt worden door bewoners om hun voertuigen te parkeren; echter de gemeente en het Streekbelang zouden er bij de bewoners op aan moeten dringen hun auto's zoveel mogelijk op eigen terrein parkeren. Ook zou de gemeente op enkele plaatsen parkeerplaatsen voor algemeen gebruik kunnen creëren. De enkele auto's die dan alsnog op de weg geparkeerd staan, zullen een snelheidsremmende functie hebben.
Voorkomen zoekverkeer Het plaatsen van informatieborden bij de toegang tot een dorp of stad is zeer gebruikelijk De Oudebildtdijk kent een specifieke problematiek: • De dijk is zeer lang • De dijk kent geen mogelijkheid tot keren • Er komt veel buitenlands vrachtverkeer, chauffeurs zijn onbekend met de situatie.
Wij achten het daarom van groot belang dat er informatieborden geplaatst worden waarop chauffeurs in een vroeg stadium kunnen bepalen welke route ze moeten nemen om een zo kort mogelijk traject over de Oudebildtdijk te hoeven rijden. Het meeste vrachtverkeer komt de gemeente binnen via Sint Annaparochie of Sint Jacobiparochie. Het is om die reden van het grootste belang dat al op die punten informatieborden geplaatst worden waarbij de chauffeur een overzicht krijgt van de grootste wegen in het Bildt en de locaties (naam en nummer) van de grootste agrarische bedrijven
Streekvisie Oost- en Westhoek
9
Voorstel: We stellen voor om bovengenoemde maatregelen in een proefproject uit te voeren en wel in het dorp Westhoek. Gedacht wordt hierbij aan het traject kruising Westhoeksterweg in oostwaartse richting tot aan het bord Westhoek. Dit is globaal het doorgaande gedeelte van het dorp Westhoek. Indien de maatregelen succesvol zijn en duidelijk een snelheidsremmende werking hebben, kunnen de maatregelen uitgevoerd worden op alle delen van de Oudebildtdijk waar de bebouwing verdicht is.
Concrete aanbeveling: • • • • •
witte middenstreep verwijderen fietspaden met witte strepen aangeven, waardoor een visuele versmalling ontstaan passeerstoken openlaten en door middel van signalering duidelijk bij de rijbaan betrekken parkeerverbod aan zuidzijde van de dijk, óók op passeerstroken verzoek aan bewoners om waar mogelijk op eigen terrein te parkeren
Streekvisie Oost- en Westhoek
10
Sport en recreatie Recreatie Recreatie en toerisme worden in gemeente het Bildt als mogelijkheden gezien om werkgelegenheid te scheppen en het beleid is erop gericht toerisme te bevorderen. Hierbij wordt vooral gedacht aan rustzoekers en natuurliefhebbers. Bestaande voorzieningen betreffende recreatie zijn: Vissteigers aan de Koudevaart Het Jabikspaad De Griene Dyk
Om het toerisme rond de Oudebildtdijk te bevorderen is het gewenst dat de bestaande wateren bevaarbaar worden gemaakt en op elkaar aansluiten. Hierbij denken wij aan de Koudevaart vanaf camping ’t Kaatsgat tot Zwarte Haan, het kanaal van Zwarte Haan tot Westhoek van de Westhoek naar de vaart langs de Westerweg en via de Holle Rijd naar de Ouwedykstervaart welke weer uitkomt bij camping ’t Kaatsgat. Het einde van het kanaal in deWesthoek leent zich goed voor de aanleg van een haven. Dit punt zou ook uitermate geschikt zijn om een boothelling en steigers te realiseren.Om te voorkomen dat de rust en natuur verstoord worden denken wij vooral aan het gebruik van waterfietsen, kano’s en fluisterboten. Langs deze vaarroute is er een mogelijkheid tot aanleg van een wandel- en fietspad. Gezien de toename van het aantal maneges en daarmee de behoefte aan ruiterpaden willen we ook hier ruimte voor creëren. Dit kan prima langs diezelfde vaarroute. Om tijdens de fiets- of wandeltocht te kunnen pauzeren en genieten van de omgeving lijkt het ons wenselijk op verschillende plaatsen langs de route picknickplaatsen aan te leggen.
Concrete aanbeveling: • • • •
aanleg van bovengenoemde vaarroute. aanleg van fiets-, wandel- en ruiterpaden. aanleg van picknickplaatsen. aanleg van een haven.
Streekvisie Oost- en Westhoek
11
Strandpaviljoen Nog niet zo heel lang geleden bestond de mogelijkheid om te zwemmen in Westhoek. Door de veranderde zeestroming is het gebied geleidelijk "opgebild" en is het heden ten dage niet meer mogelijk om in de Westhoek te zwemmen. Toch zien we mogelijkheden om aan het einde van de Oudebildtdijk in Westhoek een aangename plek te creëren waar het goed toeven is voor rustzoekers, natuurliefhebbers en vogelaars. Hierbij denken wij aan het verwezenlijken van een strandpaviljoen, waar men vanaf een terras kan genieten van de dikwijls spectaculaire zonsondergang, daarbij een versnapering of diner gebruikend. Bijgevoegde foto toont aan dat rond 1900 op deze plaats een strandpaviljoen stond. Wij achten het daarom historisch verantwoord een dergelijk voorstel te doen. Als voorbeeld kan dienen het strandpaviljoen in Harlingen aan de Westerzeedijk 2.
Ok kon men froeger “rekrëere” in ‘e Westhoek. Om 1930 hine had Jaap Mulder seumerdâg ’n badgelegenhyd, Klain Begin, op ‘e pôl in ‘e Westhoek. Bij mooi weer worde der drok gebrúk fan maakt. De mînsen kwammen út ‘e fere omtrek; d’r reden sels soms aparte trammen fan Lúwt na St.-Jabik. Na 1932 is ’t starigan ophouwen.
Concrete aanbeveling: •
het realiseren van een strandpaviljoen op de zeedijk bij Westhoek binnen het bestemmingsplan Buitengebied/Bildtdijken mogelijk maken.
Streekvisie Oost- en Westhoek
12
Sport en vrije tijdsbesteding Aan de Oudebildtdijk is een sportveld gelegen welke gebruikt wordt door de kaats- en tipelvereniging. Het stimuleren van kaatsen maar vooral het tipelen vinden we belangrijk. Deze laatste sport wordt alleen nog maar aan de Oudebildtdijk beoefend. Om te zorgen dat deze verenigingen kunnen blijven bestaan is het noodzakelijk dat de gemeentelijke kosten, voor huur en onderhoud van het veld, naar beneden gaan. Bovendien moet er een nieuwe voorziening geplaatst worden die dienst kan doen als kantine, kleedhok en toilet/doucheruimte. De huidige voorziening voldoet niet aan de eisen van deze tijd!
Tipelen De opslag
het wegslaan van de kooi
de huidige “kantine”
Concrete aanbeveling: • •
aanleg van een sportaccommodatie. verlaging van de gemeentelijke kosten.
Streekvisie Oost- en Westhoek
13
Vrijetijdsbesteding en vrijwilligers
Er zijn verschillende bloeiende verenigingen die op diverse locaties hun activiteiten ontplooien, te weten: Vereniging de Spitsroeden, heeft een eigen pand wat dienst doet als dorpshuis en staat garant voor veel activiteiten Daarnaast zijn er: Buurtverenigingen Dartvereniging Biljartvereniging Kegelclub Sinterklaascommissie Organisatie Ouwedykster Kerstmarkt Meijer Motorenmuseum Toneelvereniging De Oosthoek Deze laatste vereniging beschikt niet over een locatie aan de Oudebildtdijk voor het repeteren en de uitvoering van het jaarlijkse toneelstuk. Ze moeten nu uitwijken naar het dorp Sint Jacobiparochie. Dit zouden we graag anders zien. Bovengenoemde verenigingen kunnen natuurlijk niet bestaan zonder vrijwilligers, ook de hieronder genoemde jaarlijkse evenementen steunen volledig op vrijwilligers, het wordt alleen steeds moeilijker nieuwe vrijwilligers te vinden.
Jaarlijkse evenementen Aan de dijk worden jaarlijks twee evenementen georganiseerd; Sloffermet, kermis met karaoke en zeskamp Ouwedykster Kerstmarkt
Concrete aanbeveling: • •
nieuwe locatie aan de dijk zoeken voor Toneelvereniging de Oosthoek actief vrijwilligers zoeken
Streekvisie Oost- en Westhoek
14
De Westhoekskoal
De Westhoekschool zal met ingang van het nieuwe schooljaar 2007-2008 de deuren definitief sluiten. De kinderen die hier nu nog naar school gaan zullen dan een plekje krijgen op scholen in de naburige dorpen. Het schoolgebouw zal als zodanig zijn functie verliezen. De vraag is nu, wat gaat er in de toekomst met het gebouw gebeuren? Onze voorkeur gaat uit naar een bestemming die de leefbaarheid van de bewoners van de streek bevordert. Gedacht kan worden aan onder andere: expositieruimte woonruimte, bijv. appartementen kinderopvang ruimte te gebruiken door de Toneelvereniging
Wel willen wij hierbij noemen, dat wij het belangrijk vinden dat het uiterlijk van het gebouw, zoals het nu is, in stand blijft. Bovendien stellen wij voor een gedeelte van het plein te behouden als speelruimte voor de kinderen uit de buurt. Wij willen mede beslissen over de toekomst van het gebouw en vragen de Gemeente het Streekbelang te betrekken in de plan- en besluitvorming. De eventuele opbrengst bij verkoop van het gebouw moet ten goede komen aan projecten in de streek.
Concrete aanbeveling: • •
inspraak Streekbelang bij Gemeente over toekomst schoolgebouw/schoolplein opbrengst verkoop terug laten vloeien naar de streek
Streekvisie Oost- en Westhoek
15
Hoe gaan we verder?
Er ligt nu een Streekplan klaar en omdat er weinig draagvlak is voor het vormen van verschillende commissies, wil het Streekbelang deze plannen ten uitvoer brengen, door ze op aparte avonden met doelgroepen te bespreken in het Dorpshuis. Van daaruit zullen dan ook verdere ontwikkelingen moeten komen. Bovendien wil het Streekbelang elk jaar, tijdens de jaarvergadering met de leden, overleggen hoe het nu staat met de verdere ontwikkeling en uitvoering van bovengenoemd plan. Ook zal er tijdens deze vergaderingen ruimte zijn om nieuwe ideeën aan te dragen, indien nodig zal er geprobeerd worden aparte commissies te vormen.
Streekvisie Oost- en Westhoek
16
Bijlage :
Streekvisie Oost- en Westhoek
17